Download - FARMACIE “Victor Babeş” TIMISOARACurs Biostatistica Studii Doctorale – 2012 – © prof.dr. G.I.Mihalas – Cursul 5 1 UNIVERSITATEA DE MEDICINA SI FARMACIE “Victor Babeş”

Transcript
Page 1: FARMACIE “Victor Babeş” TIMISOARACurs Biostatistica Studii Doctorale – 2012 – © prof.dr. G.I.Mihalas – Cursul 5 1 UNIVERSITATEA DE MEDICINA SI FARMACIE “Victor Babeş”

1 Curs Biostatistica Studii Doctorale – 2012 – © prof.dr. G.I.Mihalas – Cursul 5

UNIVERSITATEA DE MEDICINA SI

FARMACIE “Victor Babeş” TIMISOARA

DISCIPLINA DE

INFORMATICA MEDICALA

www.medinfo.umft.ro/dim

Page 2: FARMACIE “Victor Babeş” TIMISOARACurs Biostatistica Studii Doctorale – 2012 – © prof.dr. G.I.Mihalas – Cursul 5 1 UNIVERSITATEA DE MEDICINA SI FARMACIE “Victor Babeş”

2 Curs Biostatistica Studii Doctorale – 2012 – © prof.dr. G.I.Mihalas – Cursul 5

BIOSTATISTICA

Curs pentru

Studii Doctorale

Page 3: FARMACIE “Victor Babeş” TIMISOARACurs Biostatistica Studii Doctorale – 2012 – © prof.dr. G.I.Mihalas – Cursul 5 1 UNIVERSITATEA DE MEDICINA SI FARMACIE “Victor Babeş”

3 Curs Biostatistica Studii Doctorale – 2012 – © prof.dr. G.I.Mihalas – Cursul 5

Cursul 5

Page 4: FARMACIE “Victor Babeş” TIMISOARACurs Biostatistica Studii Doctorale – 2012 – © prof.dr. G.I.Mihalas – Cursul 5 1 UNIVERSITATEA DE MEDICINA SI FARMACIE “Victor Babeş”

4 Curs Biostatistica Studii Doctorale – 2012 – © prof.dr. G.I.Mihalas – Cursul 5

CURSUL 5

• 1. Analiza factorilor de risc si prognostici

– Factori de risc, factori protectivi

– Tipuri de studii: cohort, case-control

– Tabele de contingenta

– Indicatori de risc: odds ratio, risc relativ, teste

• 2. Alegerea metodei de analiza a datelor

Page 5: FARMACIE “Victor Babeş” TIMISOARACurs Biostatistica Studii Doctorale – 2012 – © prof.dr. G.I.Mihalas – Cursul 5 1 UNIVERSITATEA DE MEDICINA SI FARMACIE “Victor Babeş”

5 Curs Biostatistica Studii Doctorale – 2012 – © prof.dr. G.I.Mihalas – Cursul 5

Page 6: FARMACIE “Victor Babeş” TIMISOARACurs Biostatistica Studii Doctorale – 2012 – © prof.dr. G.I.Mihalas – Cursul 5 1 UNIVERSITATEA DE MEDICINA SI FARMACIE “Victor Babeş”

6 Curs Biostatistica Studii Doctorale – 2012 – © prof.dr. G.I.Mihalas – Cursul 5

ANALIZA RISCULUI

• 1.1. FACTORI DE RISC

– a) DEFINITIE :

Cauza ipotetica pentru aparitia sau facilitarea aparitiei unei boli

– b) CLASIFICARE DUPA NATURA:

• Factori de mediu Biologici

• Sociali Comportamentali

– c) CLASIF. DUPA NIVEL PREVENTIE:

• Primari – imbolnavire

• Secundari – recadere

• Tertiari - deces

Page 7: FARMACIE “Victor Babeş” TIMISOARACurs Biostatistica Studii Doctorale – 2012 – © prof.dr. G.I.Mihalas – Cursul 5 1 UNIVERSITATEA DE MEDICINA SI FARMACIE “Victor Babeş”

7 Curs Biostatistica Studii Doctorale – 2012 – © prof.dr. G.I.Mihalas – Cursul 5

1.2. METODE • EXPERIMENTALE

– CONTROLUL FACTORULUI DE RISC

– DEZAVANTAJ: MOTIVE ETICE

• OBSERVATIONALE

– TRANSVERSALE – la un moment dat

– LONGITUDINALE – in timp

• PROSPECTIVE – COHORT (E+/E-)

• RETROSPECTIVE – CASE-CONTROL (B+/B-)

Page 8: FARMACIE “Victor Babeş” TIMISOARACurs Biostatistica Studii Doctorale – 2012 – © prof.dr. G.I.Mihalas – Cursul 5 1 UNIVERSITATEA DE MEDICINA SI FARMACIE “Victor Babeş”

8 Curs Biostatistica Studii Doctorale – 2012 – © prof.dr. G.I.Mihalas – Cursul 5

Page 9: FARMACIE “Victor Babeş” TIMISOARACurs Biostatistica Studii Doctorale – 2012 – © prof.dr. G.I.Mihalas – Cursul 5 1 UNIVERSITATEA DE MEDICINA SI FARMACIE “Victor Babeş”

9 Curs Biostatistica Studii Doctorale – 2012 – © prof.dr. G.I.Mihalas – Cursul 5

1.3. TABELE DE DATE a) Loturi independente (nepereche)

• Studii transversale (cross-sectional):

– Se culeg direct N11, N12, N21, N22

• Studii Longitudinale:

– Cohort:

• Se aleg L1, L2

• Se culeg N11, N21

– Case-control

• Se aleg C1, C2

• Se culeg N11, N12

Page 10: FARMACIE “Victor Babeş” TIMISOARACurs Biostatistica Studii Doctorale – 2012 – © prof.dr. G.I.Mihalas – Cursul 5 1 UNIVERSITATEA DE MEDICINA SI FARMACIE “Victor Babeş”

10 Curs Biostatistica Studii Doctorale – 2012 – © prof.dr. G.I.Mihalas – Cursul 5

Tabelul de contingenta

Loturi independente (nepereche)

D+

(boala)

D-

(boala abs)

Total

linii

E+

(expusi) N11 N12 L1

E-

(neexpusi) N21 N22 L2

Total

coloane C1 C2 N

Page 11: FARMACIE “Victor Babeş” TIMISOARACurs Biostatistica Studii Doctorale – 2012 – © prof.dr. G.I.Mihalas – Cursul 5 1 UNIVERSITATEA DE MEDICINA SI FARMACIE “Victor Babeş”

11 Curs Biostatistica Studii Doctorale – 2012 – © prof.dr. G.I.Mihalas – Cursul 5

Loturi pereche (matched)

• Studii Longitudinale:

–Cohort:

• Se alege N

• Se culeg N11, N12, N21, N22 – – sunt nr de perechi!

–Case-control

• Se alege N

• Se culeg N11, N12, N21, N22 – – sunt nr de perechi!

Page 12: FARMACIE “Victor Babeş” TIMISOARACurs Biostatistica Studii Doctorale – 2012 – © prof.dr. G.I.Mihalas – Cursul 5 1 UNIVERSITATEA DE MEDICINA SI FARMACIE “Victor Babeş”

12 Curs Biostatistica Studii Doctorale – 2012 – © prof.dr. G.I.Mihalas – Cursul 5

b) Tabel de contingenta

Loturi pereche (matched) – cohort

N11, N12, N21, N22 = perechi (expl)

Ne-expusi (E-) D+(boala) D- (boala abs)

Total

linii D+

(boala) N11 N12 L1

E+

expusi D-

(boala abs) N21 N22 L2

Total

coloane C1 C2 N

Page 13: FARMACIE “Victor Babeş” TIMISOARACurs Biostatistica Studii Doctorale – 2012 – © prof.dr. G.I.Mihalas – Cursul 5 1 UNIVERSITATEA DE MEDICINA SI FARMACIE “Victor Babeş”

13 Curs Biostatistica Studii Doctorale – 2012 – © prof.dr. G.I.Mihalas – Cursul 5

c) Tabel de contingenta

Loturi pereche (matched) – case-control

N11, N12, N21, N22 = perechi (expl)

D- (boala abs) E+ Expusi E- Ne-expusi

Total

linii E+

Expusi N11 N12 L1

D+

(boala) E-

Ne-expusi N21 N22 L2

Total

coloane C1 C2 N

Page 14: FARMACIE “Victor Babeş” TIMISOARACurs Biostatistica Studii Doctorale – 2012 – © prof.dr. G.I.Mihalas – Cursul 5 1 UNIVERSITATEA DE MEDICINA SI FARMACIE “Victor Babeş”

14 Curs Biostatistica Studii Doctorale – 2012 – © prof.dr. G.I.Mihalas – Cursul 5

1.4. PARAMETRII FUNDAMENTALI IN

EPIDEMIOLOGIE

(cross-sectional si cohort)

• RISCUL‘ABSOLUT’ (rata de succes):

R (E+) = P(D+/E+) = N11 / L1

R (E-) = P(D+/E-) = N21 / L2

• RISCUL RELATIV (RR):

RR = R(E+) / R(E-)

RR = N11 . L2 / N21 . L1

Page 15: FARMACIE “Victor Babeş” TIMISOARACurs Biostatistica Studii Doctorale – 2012 – © prof.dr. G.I.Mihalas – Cursul 5 1 UNIVERSITATEA DE MEDICINA SI FARMACIE “Victor Babeş”

15 Curs Biostatistica Studii Doctorale – 2012 – © prof.dr. G.I.Mihalas – Cursul 5

RISCUL ATRIBUTABIL: (EXCESUL DE RISC DATORAT EXPUNERII)

AR = P(D+/E+) – P(D+/E-)

RISCUL ATRIBUTABIL POPULATIEI: (EXCESUL DE RISC AL BOLII IN POPULATIE)

PAR = AR x P(E+)

FRACTIUNEA ATRIBUTABILA (AR %, FRACTIUNE ETIOLOGICA)

AFE = AR / P(D+/E+) = (RR-1) / RR

FRACTIUNEA ATRIBUTABILA POPULATIEI (PAR %, FRACTIUNE ETIOLOGICA TOTALA)

AFT = PAR / P(D+)

Page 16: FARMACIE “Victor Babeş” TIMISOARACurs Biostatistica Studii Doctorale – 2012 – © prof.dr. G.I.Mihalas – Cursul 5 1 UNIVERSITATEA DE MEDICINA SI FARMACIE “Victor Babeş”

16 Curs Biostatistica Studii Doctorale – 2012 – © prof.dr. G.I.Mihalas – Cursul 5

• INDICELE ‘ODD’ (succes / esec):

-pentru cohort si cross-sectional:

ODD (D+/E+) = P(D+/E+)/P(D-/E+) = N11 / N12

ODD (D+/E-) = P(D+/E-)/P(D-/E-) = N21 / N22

-pentru case-control:

ODD (E+/D+) = P(E+/D+)/P(E-/D+) = N11 / N21

ODD (E+/D-) = P(E+/D-)/P(E-/D-) = N21 / N22

Page 17: FARMACIE “Victor Babeş” TIMISOARACurs Biostatistica Studii Doctorale – 2012 – © prof.dr. G.I.Mihalas – Cursul 5 1 UNIVERSITATEA DE MEDICINA SI FARMACIE “Victor Babeş”

17 Curs Biostatistica Studii Doctorale – 2012 – © prof.dr. G.I.Mihalas – Cursul 5

• ODDS RATIO (OR) – loturi independente

– Pentru cohort si cross-sectional

OR = ODD(D+/E+) / ODD(D+/E-)

– Pentru case-control

OR = ODD(E+/D+) / ODD(E+/D-)

OR = N11 . N22 / N21 . N12

Page 18: FARMACIE “Victor Babeş” TIMISOARACurs Biostatistica Studii Doctorale – 2012 – © prof.dr. G.I.Mihalas – Cursul 5 1 UNIVERSITATEA DE MEDICINA SI FARMACIE “Victor Babeş”

18 Curs Biostatistica Studii Doctorale – 2012 – © prof.dr. G.I.Mihalas – Cursul 5

• ODDS RATIO (OR) – loturi pereche

– Pentru cohort

OR = ODD(D+/E+) / ODD(D+/E-)

– Pentru case-control

OR = ODD(E+/D+) / ODD(E+/D-)

OR = N12 / N21

• Uzual OR > RR

• Daca OR > 1 (RR > 1) ==> RISC !

Page 19: FARMACIE “Victor Babeş” TIMISOARACurs Biostatistica Studii Doctorale – 2012 – © prof.dr. G.I.Mihalas – Cursul 5 1 UNIVERSITATEA DE MEDICINA SI FARMACIE “Victor Babeş”

19 Curs Biostatistica Studii Doctorale – 2012 – © prof.dr. G.I.Mihalas – Cursul 5

Intervale de incredere

• Limite pentru OR: UP=upper limit, LL=lower…

– Pentru 95%:

ln (UL & LL) = ln (OR) ± 1.96 x

– Daca LL<1<UL nu putem afirma ca exista RISC

22

1

21

1

12

1

11

1

NNNN

Page 20: FARMACIE “Victor Babeş” TIMISOARACurs Biostatistica Studii Doctorale – 2012 – © prof.dr. G.I.Mihalas – Cursul 5 1 UNIVERSITATEA DE MEDICINA SI FARMACIE “Victor Babeş”

20 Curs Biostatistica Studii Doctorale – 2012 – © prof.dr. G.I.Mihalas – Cursul 5

2. ALEGEREA

TIPULUI DE ANALIZA

Page 21: FARMACIE “Victor Babeş” TIMISOARACurs Biostatistica Studii Doctorale – 2012 – © prof.dr. G.I.Mihalas – Cursul 5 1 UNIVERSITATEA DE MEDICINA SI FARMACIE “Victor Babeş”

21 Curs Biostatistica Studii Doctorale – 2012 – © prof.dr. G.I.Mihalas – Cursul 5

Page 22: FARMACIE “Victor Babeş” TIMISOARACurs Biostatistica Studii Doctorale – 2012 – © prof.dr. G.I.Mihalas – Cursul 5 1 UNIVERSITATEA DE MEDICINA SI FARMACIE “Victor Babeş”

22 Curs Biostatistica Studii Doctorale – 2012 – © prof.dr. G.I.Mihalas – Cursul 5

Page 23: FARMACIE “Victor Babeş” TIMISOARACurs Biostatistica Studii Doctorale – 2012 – © prof.dr. G.I.Mihalas – Cursul 5 1 UNIVERSITATEA DE MEDICINA SI FARMACIE “Victor Babeş”

23 Curs Biostatistica Studii Doctorale – 2012 – © prof.dr. G.I.Mihalas – Cursul 5

Page 24: FARMACIE “Victor Babeş” TIMISOARACurs Biostatistica Studii Doctorale – 2012 – © prof.dr. G.I.Mihalas – Cursul 5 1 UNIVERSITATEA DE MEDICINA SI FARMACIE “Victor Babeş”

24 Curs Biostatistica Studii Doctorale – 2012 – © prof.dr. G.I.Mihalas – Cursul 5

~ Sfârsit ~