1
Migratie is van alle tijden…
3
Migratie: geen nieuw verhaal motieven doorheen de eeuwen
- Volksverhuizingen - veroveringsdrang- Kelten, Germanen, Vikingen, Kruistochten, …
- Economische motieven- Italiaanse handelaars, landverhuizers 19de eeuw,…
- Vluchten voor geweld - deportatie- Joden, Roma, Wereldoorlog I en II,…
- Uitbuiting- slavenhandel, kolonisatie,…
Migratie: de wereld nu
5
De wereld nu
- Onevenwichtige verdeling van rijkdom
- Voldoende voedsel maar 1 miljard mensen lijden honger
- Conflicten en geweld beheersen een beperkt deel van het oppervlakteEthiopië, Soedan, Irak, Afghanistan, …
- Natuurrampen en onheil met desastreuze gevolgenChina, Iran, Indië, Haïti, …
6
Hongersnood wereldwijd
7
Conflicten en geweld
8
Miljarden getroffenen door rampen …
9
Gedwongen verhuis of IDP’s (“internally
displaced
persons”)
10
Twee types migraties
- INTERNE MIGRATIEVerplaatsingen binnen de grenzen van een land740 miljoen mensen
- INTERNATIONALE MIGRATIEVerplaatsingen over de grenzen van landen heen.
De meeste bewegingen gebeuren tussen ontwikkelingslanden onderling of tussen ontwikkelde landen onderling
214 miljoen mensen
11
Enkele markante cijfers…
42 miljoen
Het aantal mensen dat op de vlucht is voor oorlog, geweld, honger of klimaatproblemen. Kinderen en jongeren vormen de helft van deze groep.
26 miljoen Het aantal mensen dat in eigen land een veilig onderkomen probeert te vinden.
16 miljoen Het aantal mensen dat hun land ontvluchtte om aan dood en ontberingen te ontsnappen.
14 miljoen Het aantal politieke vluchtelingen wereldwijd.
12
Vluchtelingen: een paar voorbeelden…
• Eind 2008 waren er naar schatting 2,8 miljoen Afghaanse vluchtelingen. 25% van alle vluchtelingen ter wereld zijn Afghanen. 96% van hen worden opgevangen in Pakistan en Iran.
• Irak heeft 1,9 miljoen vluchtelingen (opvang voornamelijk in de buurlanden) en 2,6 miljoen ontheemden (op de vlucht in eigen land).
• In 1948 ontvluchtten 700.000 Palestijnen het huidige Israël, vandaag zijn er naar schatting 4,7 miljoen Palestijnse vluchtelingen.
Een duidelijk begrippenkader
14
Vreemdeling
- VreemdelingVanuit juridisch oogpunt, een persoon die de nationaliteit van het bestemmingsland niet bezit.
15
Asielzoeker ≠
Vluchteling
- Asielzoeker of kandidaat-vluchteling: een vreemdeling die een aanvraag tot erkenning van het statuut van vluchteling indient, zoals voorzien door de Conventie van Genève van 1951.De Conventie van Genève omschrijft 5 mogelijke criteria voor de erkenning van het statuut: iemand die buiten zijn land verblijft en niet kan terugkeren wegens een gegronde angst voor vervolging op grond van nationaliteit, ras, religie, het behoren tot een sociale groep, politieke overtuiging, of iemand die gevlucht is voor een oorlog of burgeroorlog.
- Erkend vluchteling:
een asielzoeker wiens aanvraag gegrond verklaard wordt en het statuut van vluchteling krijgt.
- Staatloze: Dit statuut wordt toegekend aan een persoon van wie bewezen is dat hij/zij geen enkele nationaliteit bezit. Op die voorwaarde mag die persoon legaal verblijven op het grondgebied van de staat die dat statuut heeft toegekend.
16
17
Clandestien ≠
Illegaal
• Clandestien: een persoon die legaal of illegaal het land is binnengekomen, maar vervolgens geen enkele stap heeft ondernomen om zijn verder verblijf te legaliseren.
• Illegaal: Een persoon verblijft illegaal in België wanneer hij/zij niet gemachtigd of toegelaten wordt om er te verblijven, hetzij in het kader van kortverblijf (3 maanden maximum) hetzij in het kader van een lang verblijf (langer dan 3 maanden) hetzij om er zich te vestigen. Met andere woorden mag de persoon zich op geen enkele manier in België bevinden. Is dit toch het geval, dan kan een administratieve maatregel tot verwijdering van het grondgebied en een strafrechtelijke veroordeling voor illegaal verblijf volgen.
• Meer en meer wordt de stigmatiserende term ‘illegaal’ achterwege gelaten en vervangen door het meer neutrale ‘mensen zonder papieren’.
18
migrant ≠ vluchteling
De migrant
Verlaat meestal zijn land, omdat hijdenkt zijn economische situatie ergensanders te kunnen verbeteren; kan zijnmigratie rustig voorbereiden en neemtzijn beslissing zonder dwang.
Kiest vrij het land waarin hij wenst tewerken
Meesten wonen reeds lange tijdin België
De vluchteling
De uittocht is meestal plots,geforceerd en chaotisch enverloopt over het algemeen in eenklimaat van terreur.
In veel gevallen wordt het land waarasiel wordt aangevraagd, bepaalddoor de dwang der omstandighedenEn weet de vluchteling bij zijnvertrek nog niet precies waar hij zalterechtkomen
Richten zich vooral sinds begin ’80Naar Europa
Wereldwijde migratiestromen
MIGRATIESTROMEN VANDAAG % migranten
per land
21
Vluchtelingen: herkomstlanden
22
Vluchtelingen: bestemmingslanden
23
Asielzoekers: herkomstlanden
24
Asielzoekers: bestemmingslanden
FORT EUROPA
26
De Schengenverdragen
- Vrij verkeer van personen tussen de Europese landen die de verdragen ondertekenden.
- De personencontrole aan de binnengrenzen werd afgeschaft.
- De Schengenlanden voeren een gemeenschappelijk visumbeleid
en hebben afspraken over doeltreffende
controles aan de buitengrenzen.
27
Europa en zijn grenzen: de Schengenruimte
28
Mensenrechtenkritiek op Schengen
- De verdragen leiden ‘Fort Europa’. De Schengenruimte wordt een gesloten gebied dat bepaalde groepen uitsluit.
- De strengere controles aan de grenzen doen kandidaat- vluchtelingen extreme risico’s
nemen.
- De verdragen leiden tot een ongelijke verplaatsingskansen. Burgers uit Schengen-landen raken quasi probleemloos aan de nodige papieren terwijl de criteria voor het uitreiken van een Schengen-visa erg streng zijn.
29
30
Europa: mensen zonder papieren
31
32
33
TUSSEN 1998 EN 2008 VONDEN ZEKER
14.921 VLUCHTELINGEN DE DOOD DOOR FORT
EUROPAIn 2008 kwamen minstens 1.502 vluchtelingen om het leven bij
hun poging Europa te bereiken. Deze cijfers werden verzameld op basis van mediaberichten.
Ongetwijfeld zijn velen meer een stille dood gestorven.
Fort Europa: enkele cijfers
34
Fort Europa: overledenen in beeld
35
http://fortresseurope.blogspot.com http://www.unitedagainstracism.org
10.925 gestorven op zee
bij oversteek met gammele bootjes- Van Mauritanië, Marokko en Algerije naar Spanje via Straat van
Gibraltar of Canarische Eilanden: ten minste 4.507 doden, inclusief 2.302 vermisten
- Van Libië, Egypte en Tunesië naar Malta en Italië: 4.183 doden, 3.059 vermisten
- Van Algerije naar Sardinië: 138 doden- Egeïsche zee tussen Turkije of Egypte en Griekenland: 1.355 doden,
inclusief 824 vermisten- Adriatische Zee tussen Albanië, Montenegro en Italië: 603 doden,
inclusief 220 vermisten- Naar Franse eiland Mayotte in Indische Oceaan: ten minste 624 doden
36
• 1.691 omgekomen van ontbering in Sahara• 352 gestikt in laadruimte van vrachtwagen• 359 omgekomen als verstekeling in ruim van vrachtschip• 235 doodgeschoten door grenspolitie
(Ceuta and Melilla, Gambia, Egypte, Oost-Turkije)• 208 verdronken bij oversteek van rivier
(de Oder-Neisse Polen/Duitsland; de EvrosTurkije/Griekenland; de Sava Kroatië/Bosnië; de Morava Slovakije/Tsjechië)
• 112 doodgevroren bij oversteek van bergpas(Turkije, Griekenland)
• 92 gestorven in mijnenveld(Griekse grens met Turkije)
• 41 doodgevroren in landingsgestel of bagageruimte van vliegtuig• 29 gestorven onder trein in Kanaaltunnel of elders
Migratieroutes Afrika - Europa
38
Afrika –
Europa in beeld
39
Afrika –
Europa: De reis van Bouba
40
Afrika –
Europa http://www.volkskrant.nl/buitenland/article1187549.ece
Mensensmokkel -
Mensenhandel
42
43
Mensensmokkel en -handel
MENSENSMOKKELAAR
Iemand die mensen al dan niettegen betaling helpt om illegaal vanhet ene naar het andere land tegaan. Soms zorgt een smokkelaarvoor de hele reis, soms voorgedeelten daarvan.
MENSENHANDELAAR
Iemand die een persoon door middel van geweld, bedrog ofdwang verbergt en/of vervoert. Het doel is vaak om die persoon te onderwerpen aan onvrijwillige prostitutie, dwangarbeid of slavernij.
44
Mensensmokkel in 2009
• Meest gesmokkelde nationaliteitenAlgerijnen, Indiërs, Irakezen, Palestijnen en Afghanen.
• KostprijsDuizenden euro’s inclusief extreme risico’s, zonder garantie op succes
• Traditionele wijzeVrachtwagens naar Groot-Brittannië en Scandinavië
• Moderne wijzeGeorganiseerd misbruik of oneigenlijk gebruik van wettelijke binnenkomst-en verblijfsprocedures: (schijn)huwelijken, studentenvisa, toeristenvisa, adoptie, …
45
46
Strijd tegen mensensmokkel
• grenscontroles
aan de externe Schengengrenzen (voor België de luchthavens en zeehavens)
• precieze controles op doorgangs-
en trefpunten
van mensensmokkelaars zoals snelwegparkings, treinstations en zeehavens
• steeds beter internationaal gecoördineerde gerechtelijke onderzoeken
• ontradingscampagnes
in de herkomstlanden
• het ontwikkelingsniveau
in de bronlanden omhoog
halen.
47
48
49
Clandestienen
aangehouden aan de grens
De Belgische situatie
51
Ook Belgen migreren…
52
Belgische verblijfsvergunningen
• In 2007 kwamen 110.000 immigranten legaal het land binnen. Hetzelfde jaar emigreerden er ook 45.000 Belgen.
• In 2008 zijn 46.200 eerste verblijfsvergunningen in België afgeleverd.
• Asielzoekers vormen een minderheid binnen het geheel van aanvragen tot verblijfsvergunning.
53
Toegekende verblijfsvergunningen
• 44%
GEZINSHERENIGING: Vooral partners van EU-burgersMarokkanen: voor ruim 85% is gezinshereniging het motief + 30% van alle gezinsherenigingen zijn Marokkanen
Algerijnen, Turken, Congolezen en Brazilianen.
• 17,6%
NIET GESPECIFICEERDE REDENEN (vermoedelijk vooral regularisaties): vooral Serven, Rwandezen, Congolezen en Russen.
54
Toegekende verblijfsvergunningen
• 15,4%
WERK: vooral Indiërs, Japanners (beiden meer dan 60%), Amerikanen en Canadezen.
• 14%
STUDIES: Kameroense, Canadese en Chinese staatsburgers (minstens 40% van de afgeleverde visa in het kader van een studie), ook Amerikanen
• 8,4%
ASIELAANVRAAG: Russen (vooral Tsjetsjenen), Serven, Irakezen, Guineeërs en Rwandezen.
55
56
De Asielprocedure
- Vier verantwoordelijke overheidsinstanties
- Dienst Vreemdelingenzaken
- Commissariaat-Generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen
- Raad voor Vreemdelingenbetwistingen
- Raad van State
57
DIENST VREEMDELINGENZAKEN
COMMISSARIAAT-GENERAAL VOOR DE VLUCHTELINGEN
EN DE STAATLOZEN
58
RAAD VOOR VREEMDELINGEN-
BETWISTINGEN
RAAD VAN STATE
59
Asielprocedure: cijferevolutie
2001 – 2008 Continue daling van het aantal asielaanvragen
Tweede helft 2008 Waarneembare stijging van asielaanvragen van burgers uit landen met duidelijke veiligheidsissues of beperkt respect voor de rechten van de mens
Bijvoorbeeld: Irak en Afghanistan
6060
61
JAARVERSLAG MIGRATIE 2009(Centrum voor Gelijkheid van Kansen en voor Racismebestrijding) ASIELAANVRAGEN VOLGENS NATIONALITEIT
61
62
Asielprocedure: Aantrekkelijk België
Jozef De Witte - Centrum voor Gelijkheid van Kansen en voor Racismebestrijding:
“Asielzoekers houden elkaar goed op de hoogte overwaar je het best kan proberen. Europese cijfers tonen de aantrekkelijkheid van België als gastland aan. Per
miljoen inwoners dienen hier 2.015 mensen een aanvraag in, in Nederland is dat ‘slechts’ 980.”
63
Asielprocedure: Niet-begeleide minderjarigen
• 44% van alle vluchtelingen in de wereld is jonger dan 18 jaar.
• 10% van alle vluchtelingen, asielzoekers en ontheemden in de wereld is jonger dan 5 jaar.
• In België hebben in 2008 meer dan 500 niet- begeleide minderjarigen asiel aangevraagd.41,7% van hen werd erkend.
64
Asielprocedure: een erkende minderheid
65
66
67
68
Mensen zonder papieren in Europa: min. 1,8 -
max. 3,3 miljoen
69
70
71
72
Inburgering: definitie
“een interactief proces waarbij de overheid aan vreemdelingen een specifiek programma aanbiedt, dat hun enerzijds de mogelijkheid biedt om zich eigen te maken met hun nieuwe sociale omgeving en er anderzijds toe bijdraagt dat de samenleving de personen van de doelgroep als volwaardige burgers gaat erkennen, met als doel een volwaardige participatie in de samenleving.”
73
Inburgering: doelgroepen
• Iedere vreemdeling die zicht heeft op permanent verblijf in België.
• Iedere Belg in het buitenland geboren en minstens één ouder niet Belg.
• nieuwkomers (<1 jaar) en oudkomers (>1 jaar) van vreemde herkomst: gezinsvormers en gezinsherenigers, asielzoekers, arbeidsmigranten, geregulariseerden en EU- burgers.
74
Inburgering: doelgroepen
• Verplicht: nieuwkomers, asielzoekers (na 4 maanden inschrijving in Rijksregister), erkende vluchtelingen en bedienaars van erkende erediensten. Of verplicht door OCMW en VDAB.
• Rechthebbend: alle Europese burgers (behalve Belgen) en hun gezinsleden, inburgeraars die om medische redenen geen traject kunnen volgen en nieuwkomers die 65 jaar of ouder zijn.
• Inspanningsverbintenis: Aanmelden binnen 3 maanden + minstens 80% aanwezigheid in elk opleidingsonderdeel.
• Sanctionering (vanaf 2009): administratieve geldboetes tussen 50 en 5000 euro.
75
Inburgering: geen doelgroepen
• Mensen zonder papieren• Mensen met tijdelijk verblijf
(toeristenvisum)• Niet EER (Europese Economische
Ruimte)-studenten• Bepaalde arbeidsmigranten: au-pairs,
stagiairs, universitaire onderzoekers
76
Inburgering: het traject
- Het traject bestaat uit vier luiken:
• Een opleiding Maatschappelijke Oriëntatie• Een opleiding Nederlands als Tweede Taal• Een Loopbaanoriëntatie • Trajectbegeleiding
77
Inburgering: het traject
78
Aantal inburgeringscontracten
2285
42014407
3798
0
1000
2000
3000
4000
5000
2006 2007 2008 2009
79
Aantal cursisten maatschappelijke orientatie
29583395
3882
1789
0
1000
2000
3000
4000
5000
2006 2007 2008 2009
80
Inburgeringscontracten per nationaliteit
2006 2007 2008Rest van de wereld
1233 1803 2011
Marokko 352 703 860Turkije 123 267 270China 84 195 142Rusland 114 160 131Polen 70 195 221
Irak 75 127 162Ghana 69 100 148België 141Roemenië 108
81
82
Inburgering: Minderjarige nieuwkomers
DOELGROEP:- Minderjarigen die nog geen Nederlands kunnen- Ruimer dan doelgroep +18
TOELEIDING NAAR: Onthaalonderwijs En indien nodig: Welzijn, Gezondheid, Socio-cultuur
PRINCIPE: Garanderen van het recht op onderwijs door de leerplicht af te dwingen
HOE?- Actief opsporen van minderjarige nieuwkomers die nog niet op school zitten- Actieve toeleiding: brieven, huisbezoeken, sluitende trajectbegeleiding
83
VERDERE INFORMATIE
www.antwerpen.inburgering.bewww.inburgering.be
www.vmc.bewww.vreemdelingenrecht.be
84
Antwerpen en de opvangcrisis
- 207 asielzoekers meldden zich de voorbije maanden aan bij het Antwerps OCMW. Slechts 107 waren ook echt aan Antwerpen toegewezen.
- Er liggen 7000 regularisatiedossiers in Antwerpen te wachten. Samen gaat het over 14.000 mensen.
- 3000 personen wachten op een taal- en inburgeringstraject. De 6000 plaatsen zijn ingenomen.
- 51% van de OCMW-steun gaat naar asielzoekers, vluchtelingen, geregulariseerden en mensen die via gezinshereniging het land binnenkomen.
85
86