Download - Dinsdag 3 oktober 2017 - Inagro · 2017-10-19 · De landbouw van de 21ste eeuw kampt met uitdagingen door de aangroeiende wereldbevolking en de veranderende klimatologische omstandigheden.

1 Toelichting Veldproeven | Biovelddag 3 oktober 2017

Biovelddag Dinsdag 3 oktober 2017

Toelichting veldproeven

Proefbedrijf Biologische Landbouw

Gabriëlstraat 11, 8800 Rumbeke – Beitem

Voor uw agenda:

Zondag 15 en maandag 16 oktober 2017

BioXpo in Brussels Expo

Toelichting Veldproeven | Biovelddag 3 oktober 2017 2


TEELTPLAN BIOLOGISCH PROEFBEDRIJF 2017

TEELTPLAN BIOLOGISCH PROEFBEDRIJF 2016

NOTITIES

7

PREI

HOEVE

Nat Grasland

14

7

SPELT

wortelen

knolselder

witte kool

4

6 3

9 10

13

grasklaver

aardappelen

8

18

5

gras-

klaver

7

15

16

2 1

bloemkool

Nat Grasland - Natuurweide

12

Weide

Hoogstam

boomgaard

17

prei

11

7

courgette

boon

spinazie

aardappelen

zomer-

tarwe

bloemkool

grasklaver

soja

winter-

tarwe

broccoli

quinoa

spelt

7

PREI

HOEVE

Nat Grasland

14

7

SPELT

wintertarwe

zomertarwe

Perceel 1-6: rotatie 1

Perceel 7-12: rotatie 2

Perceel 13-18: diverse

4

6 3

9 10

TEELTPLAN 2017

13

8

18

5

prei

7

15

16

2 1

aardappel

Nat Grasland - Natuurweide

12

Weide

Hoogstam

boomgaard

17

kn

ols

eld

er

11

7

grasklaver

wortel

w

diverse

prei

aardappel

blo

em

ko

ol

wit

te k

oo

l

bro

cco

li

graskla

ver


INHOUD

01_ TEMPERATUUR EN NEERSLAG IN 2017 ....................................................... 6

02_ REGISTREER JE OP INAGRO.BE................................................................... 7

03_ PUBLICATIES .............................................................................................. 8

04_ INTERESSE “DIVERSIFICATIE VOOR LOKALE VOEDING OP VLAAMSE BIO-

AKKERS” ? ........................................................................................................ 10

06_ RASSENPROEF LATE HERFSTPREI ............................................................. 13

07_ KNOPKRUID .............................................................................................. 15

08_ BLOEMKOOL – TWEEDE VRUCHT ............................................................... 17

09_ BEHEERSING VAN KOOLVLIEG .................................................................. 18

10_ BLOEMKOOL - KNOLVOET ......................................................................... 20

11_ ROLLER CRIMPER ..................................................................................... 22

12_ SPRUITKOOL - BLADLUIS ......................................................................... 24

13_ RASSENPROEF ZAADVASTE RODE BIET .................................................... 26

14_ GROENBEMESTERS ALS RUWVOEDER ....................................................... 27

15_ MAAIMESTSTOF ........................................................................................ 28

16_ COURGETTE – WITZIEKTE ......................................................................... 29

17_ PLANTTIJDSTIP WINTERPREI .................................................................. 31

18_ PREI – MEERWAARDE VAN RUSTGEWASSEN ............................................ 32

19_ KNOLSELDER – RIJPADEN ........................................................................ 34

20_ AARDAPPEL – RITNAALDEN ...................................................................... 37

21_ RASSENPROEF AARDAPPEL ...................................................................... 38


01_ TEMPERATUUR EN NEERSLAG IN 2017

Bron: meetpaal Beitem


02_ REGISTREER JE OP INAGRO.BE

Schuif aan bij Inagro en groei als ondernemer. Met deze slogan lanceerde Inagro op 6 januari

2015 een nieuw initiatief om haar communicatie met en dienstverlening aan de landen

tuinbouwers te verbeteren, te versterken en te personaliseren. Met enkele eenvoudige

muisklikken maken landbouwers of telers een persoonlijke account aan op het vernieuwde

www.inagro.be.

Nieuwsbrieven

Via uw inagro-account krijgt u in de eerste plaats een wekelijks nieuwsbericht in uw mailbox.

Dit bericht bundelt alle info en agendapunten volgens uw persoonlijke voorkeuren. Belangrijk

is dat u deze aanvinkt bij het aanmaken van uw account of in uw persoonlijk profiel. U kan

kiezen voor één of meerdere sectoren waarin u actief bent of u kunt ook bepaalde sector-

overschrijdende thema’s zoals bodem, water, energie,… opvolgen. Op die manier krijgt u een

op uw maat samengestelde nieuwsbrief.

Inagro’s gewasbeschermingsapplicatie

https://gewasbescherming.inagro.be is het adres van de webapplicatie van Inagro en de

opvolger van het boekje “vijanden van gewassen”. Deze applicatie, toegankelijk via elk

toestel (pc, laptop, tablet en smartphone), biedt u de meest actuele informatie inzake

beheersing van ziekten, plagen en onkruiden in meer dan vijftig teelten en is op elk moment

en eender waar onmiddellijk raadpleegbaar. Met een handige zoekfunctionaliteit vindt u

precies de informatie die u nodig heeft voor uw teelten.

De applicatie is in twee richtingen te gebruiken: ofwel kiest u een teelt en een vijand om na te

gaan welke handelsmiddelen erkend zijn, ofwel kiest u een handelsmiddel of een actieve stof

om op te zoeken in welke teelt en tegen welke vijanden u ze kunt gebruiken. Bovendien zijn

er handige filterfuncties die u toelaten om de zoekresultaten te beperken tot middelen met

een bepaalde maximale wachttijd of bufferzone of tot die middelen die toegelaten zijn in de

biologische teelt.

Meer info ?

Femke Temmerman

T 051 27 32 53

E [email protected]

http://www.inagro.be/

mailto:[email protected]


03_ PUBLICATIES

Publicaties biologische landbouw van Inagro

Inagro publiceerde de voorbije jaren verschillende brochures met telkens een specifieke

focus op een item van de biologische teelt. Gezien de regelmatige vraag hebben wij al

deze publicaties downloadbaar gemaakt op onze website. U vindt ze onder de rubriek

‘Diensten & Producten’ => ‘Publicaties’ => ‘Thema biologische productie’ of via volgende

link: https://leden.inagro.be/Publicaties. Ook nieuwe publicaties worden in deze rubriek

ondergebracht.

Teeltgids quinoa 2017

De landbouw van de 21ste eeuw kampt met uitdagingen door de

aangroeiende wereldbevolking en de veranderende

klimatologische omstandigheden. Hernieuwde aandacht gaat naar

het “super”gewas quinoa dat een belangrijke rol wordt

toebedeeld in de strijd tegen honger, ondervoeding en armoede

in de wereld. Onder het motto “een toekomst gezaaid duizenden

jaren geleden” werd 2013 door FAO (Food and Agriculture

Organisation) uitgeroepen tot internationaal jaar van quinoa.

Ook in Vlaanderen staat de teeltdiversificatie in de landbouw op

het programma en staan nieuwe teelten en teelten van vroeger

in de kijker. Quinoa is door zijn unieke eigenschappen een gewas

met een brede waaier aan toepassingsmogelijkheden die momenteel nog te weinig

gekend en benut worden.

In 2014 richtte ILVO (teelt gangbare landbouw) het “quinoa-platform” op, samen met

Inagro (biologische teelt), PCG (screening herbiciden), Proefcentrum Herent (demo

rassen) en Departement Landbouw en Visserij (demo rassen in Paulatem). HoGent

(screening herbiciden, rassen) versterkte de groep in 2016. De krachten werden

gebundeld om in Vlaanderen beschikbare quinoa-rassen uit te testen zowel in de

gangbare als de biologische landbouw. Naar aanleiding van het mini-symposium en

netwerkevent “Quinoa in Vlaanderen: van plant tot klant” (Melle, 8 juni 2017) maakten

we deze teeltgids waarin de technische ervaring opgedaan in het “quinoa platform”

gebundeld wordt.

Je vindt de gids op de website van ILVO:

http://www.ilvo.vlaanderen.be/Portals/68/documents/Mediatheek/Brochures/Quinoa_201

7.pdf

Teeltfiches vlinderbloemigen

In het kader van het demonstratieproject ‘Vlinderbloemigen en vergroening’ werden

teeltfiches opgesteld met alle praktische info voor de teelt van luzerne, rode klaver,

winterveldbonen, droge erwt als zomerteelt en zomerveldboon.

https://leden.inagro.be/Publicaties

http://www.ilvo.vlaanderen.be/Portals/68/documents/Mediatheek/Brochures/Quinoa_2017.pdf

http://www.ilvo.vlaanderen.be/Portals/68/documents/Mediatheek/Brochures/Quinoa_2017.pdf


www.biopraktijk.be

Benieuwd naar de oogstresultaten van de voorgestelde proeven? Of wil je op de hoogte

blijven van de volgende activiteiten?

Schrijf je dan in op de nieuwsbrief van CCBT vzw op www.biopraktijk.be

www.farmknowledge.org

Biologische landbouw is complex en vraagt van boeren heel wat kennis en vaardigheden.

Toch bleef de uitwisseling van deze kennis over de landsgrenzen heen tot nog toe

beperkt. Zeventien partners uit 12 Europese landen vullen dit hiaat in en ontwikkelden

het online platform www.farmknowledge.org. Inagro en Bioforum zijn de Vlaamse

partners. Dit platform brengt de meest performante ‘tools’ voor biologische akkerbouw

uit de betreffende landen samen in een vijftal clusters: bodemkwaliteit en

vruchtbaarheid, nutriëntenbeheer, pest- en ziektebestrijding, onkruidbestrijding en

gewasspecifieke oplossingen. Daarnaast kunnen boeren en onderzoekers ook nieuwe

ideeën delen via het platform. Via digitale vertaling is dit platform ook beschikbaar in het

Nederlands.

This project has received funding from the European Union’s Horizon 2020 research and innovation programme under grant

agreement No. 652654.This communication only reflects the author’s view. The Research Executive Agency is not

responsible for any use that may be made of the information provided.

http://www.biopraktijk.be/


http://www.farmknowledge.org/

http://www.farmknowledge.org/


04_ INTERESSE “DIVERSIFICATIE VOOR LOKALE

VOEDING OP VLAAMSE BIO-AKKERS” ?

Kijken we naar onze naburige regio’s (Wallonië, Frankrijk, Duitsland,…) en naar ons verre

verleden, dan is duidelijk dat een brede traditie aan kennis en genetica in kleine

akkerbouwteelten verloren is gegaan. Spelt kende een kleine opleving de voorbije jaren.

Mogelijk is haver nu aan de orde. Erwten, bonen, lupinen, linzen,… zijn nagenoeg onbekend.

En wat betekent het om deze gewassen gemengd te telen ? Ondertussen spreken we van

‘innovatieve’ teelten als quinoa en gierst. We ervaren dat enkele biologische akkerbouwers

hierin terug verandering wil en opnieuw wil inzetten op menselijke voeding. Alleen, hoe begin

je hieraan ? Tegelijk neemt ook de interesse voor granen / eiwitgewassen van lokale origine

terug toe. Biobakkers zoeken hoogwaardige biologische baktarwe om de hoek. Vegetarische

voeding zit in de lift en zoekt naar meer identiteit. Volop marktkansen. Alleen vinden we

elkaar doorheen de keten moeilijk. Korte keten is niet steeds mogelijk. Vaak zijn ook

tussenschakels nodig. Hoe maken we de keten rond ?

Het Europese project ‘Diverimpact’ heeft als doel om het potentieel van gewasdiversificatie

voor optimale opbrengst en ecosysteemdiensten maximaal te benutten door

- De performantie van gewasdiversificatie door vruchtwisseling en intercropping in beeld

te brengen.

- Oplossingen aan te reiken voor ervaren knelpunten en drempels doorheen de keten.

Diverimpact wil hiertoe 25 ‘case-studies’ in Europa in hun ontwikkeling ondersteunen

gedurende de komende 4 à 5 jaar. Inagro en Bioforum stelden twee casestudies voor: (1)

Diversificatie voor lokale voeding op Vlaamse bio-akkers en (2) Samenwerking

gespecialiseerde biologische vee- en groentebedrijven.

Oproep

Heb je interesse om meerwaarde te halen uit je akkerbouwgewassen? Wil je hierbij

aansluiting vinden bij humane voeding? Wil je creatief met akkerbouwgewassen aan de slag?

Wil je met collega’s en andere partijen in de keten aan de slag gaan om lokale initiatieven

vorm te geven en de kennis hieromtrent onderling delen?

Dan nodigen wij jullie uit om samen de krachten te bundelen. Via Diverimpact

kunnen Inagro en Bioforum u hierin ondersteunen en krijgt elke ‘casestudy’ ook een

klein werkbudget.

Meer info ?

Lieven Delanote T 051 27 32 50 E [email protected]

An Jamart M 0487 90 51 05 E [email protected]

This project has received funding from the European Union’s Horizon 2020 research and innovation programme under grant

agreement No. 727482. This communication only reflects the author’s view. The Research Executive Agency is not

responsible for any use that may be made of the information provided.




05_ KNOLSELDER – TEELT EN RASSEN

Context

In de biologische teelt van knolselder is bladvlekkenziekte (selderroest/ Septoria apiicola)

vaak de beperkende factor in het najaar. Om een goede opbrengst te halen moet men de

aantasting voor zijn en is de rassenkeuze belangrijk. Anderzijds is een voldoende en

kwalitatieve opbrengst vereist.

Rassen

Nr. Type Zaadhuis Zaad*

1 Alicia Bejo Zaden BV NCB

2 Balena Bejo Zaden BV BIO

3 Bejo 3008 Bejo Zaden BV NCB

4 Ibis Bingenheimer Saatgut AG BIO

5 Markiz Bayer NCB

6 Prinz Bayer NCB

7 Rex Bayer NCB

8 Rowena Bejo Zaden BV BIO

9 Se52 Sativa BIO

10 Se54 Sativa BIO

*bio = biologisch zaaizaad, ncb = niet chemisch behandeld zaaizaad

Planten Plantafstand Ras Oogst

9 mei 2017 70 x 32 cm Rowena (Bejo) Oktober


Teeltverloop

Voorteelt

2016 Prei

Bemesting

30/03/17

12/04/17

09/05/17

Haspargit (0,6 ton/ha)

Runderstalmest (25 ton / ha)

Organische korrelmeststof OPF (50 E/ha)

Grondbewerking

27/03 – 20/04

05/05

08/05

Vernietigen groenbemester: cultivator + rotoreg

Niet kerend met diepwoeler (Neolab)

Rotoreggen

Planten

09/05/17 70 x 32 cm

Onkruidbestrijding

22/05 – 25/7

05/06, 09/08

Juni – augustus

September

wiedeggen

schoffelen met messen, vingerwieders en wiedegelementen

wieden met de hak of hand (12,5u/ha)

aanaarden

Gewasbescherming

Mei –juni

Omheind met kippendraad tegen hazen

Nihil


06_ RASSENPROEF LATE HERFSTPREI

Context

In de biologische preiteelt is de rassenkeuze het voornaamste instrument ter beheersing van

ziekten en sleet. In de herfst zijn vooral roest, purpervlekkenziekte en de houdbaarheid in het

veld bepalende factoren. Daarnaast dienen zich ook de eerste biologische hybriderassen aan.

Teeltverloop

Voorteelt

2016 Grasklaver

Bemesting

30/03/2017

21/04/2017

Haspargit 667 kg / ha

Runderstalmest 30 ton / ha

Grondbewerking

14/04/2017

18/04/2017

20/04 – 16/05

07/06/2017

Klepelen grasklaver

Infrezen resten grasklaver

Inwerken en bewerken met cultivator, rotoreg

Diepwoelen, rotoreggen, ponsen

Onkruidbestrijding

Combinatie van:

Schoffelen met messen, vingerwieders, wiedhark, wiedeg en aanaarden

met aanaardmessen

Manueel overblijvende onkruiden verwijderen

Gewasbescherming

26/06 - 5/09 Preimot: 8x Xentari (Bt) 1 kg/ha, 1x Boomerang (spinosad) 0,8 l/ha

Rassen

Nr. Ras Zaadhuis Zaad *

1 Aylton Nunhems NCB

2 Belton Hild Samen GmbH BIO

3 Cherokee Vitalis Biologische Zaden BIO

4 Curling Bejo Zaden BV BIO

5 Keeper Bejo Zaden BV NCB

6 Nunton Nunhems NCB

7 Pluston Nunhems NCB

8 Poulton Nunhems NCB

9 Skater Bejo NCB

Zaaien Planten Ras Oogst

14 maart 2017

(Skater: 30 maart)

8 juni 2017,

70x10 cm

Poulton, Cherokee

(buitenproef)

December


Besluit rassenproef late herfst 2016

De rassenproef biologische prei late herfst 2016 groeide minder door dan gewoonlijk vanwege

de late plantdatum en natte plantomstandigheden, gevolgd door droogte tot oktober. Als

gevolg hiervan is de gemiddelde opbrengst laag (24,6 ton/ha).

Cherokee en Keeper, twee hybrides die in biologische zaadvorm beschikbaar zijn, evenaren

het standaardras Poulton en zijn beloftevol voor de toekomst. Cherokee realiseert hierbij een

iets hogere opbrengst bij een voldoende kwaliteit. Keeper haalt een gemiddelde opbrengst en

presenteert mooi in de bak. Colletotrichum is mogelijk een aandachtspunt voor Keeper. Bij de

andere biologische hybrides bevestigen Belton en Pluston hun resultaten van voorgaande

jaren. Belton is gezond, maar iets te bleek. Beide rassen vormen vrij snel een (te) lange

schacht. Curling deed het in deze omstandigheden minder goed met een opbrengst onder 20

ton/ha.

Nunton is een nieuwkomer die het zowel in opbrengst als kwaliteit goed deed. Aylton haalde

een gemiddelde opbrengst met een goede presentatie in de bak.

De zaadvaste biologische rassen Blauwgroene Herfst en Herfstreuzen 2 zijn vrij ziektegevoelig

en behalen niet dezelfde standaard qua opbrengst en kwaliteit.


07_ KNOPKRUID

Context

Knopkruid is een snelle en oppervlakkige kiemer (<4 mm) en een probleemonkruid in de

biologische groenteteelt. Thermische en mechanische technieken kunnen, afhankelijk het

moment, slim gecombineerd worden om kieming te induceren of om kieming te verhinderen.

Bepalende factoren zijn o.a. diepte-instelling, timing en frequentie van de mechanische en

thermische behandelingen. Kunnen we deze mogelijkheden nog beter strategisch benutten?

Proefopzet en verloop

Wat is het effect op herkieming en de aanwezige zaadbank van knopkruid als we variëren in:

schoffeldiepte?

bestrijdingstechniek?

Op 2 juli werd het zaaibed aangelegd d.m.v. rotoreggen. Er werd 5 maal een

onkruidbestrijding uitgevoerd op 17/7, 26/7, 7/8, 16/8 en 23/8. Telkens voor de bewerking

telden we knopkruiden en andere onkruiden. Voor en na de proef werd de zaadbank van

knopkruid bemonsterd in de bodemlaag tot 5 cm diep.

Objecten:

Voorlopige vaststellingen

Meerdere soorten gemonitord: in de zaadbank vooral straatgras en knopkruid sterk

aanwezig. Knopkruid aan 200-500 kiemkrachtige zaden/m² (5 cm diep).

Knopkruid:

o De mechanische bewerkingen toonden geen significante verschillen in

herkieming. Herhaald branden zorgde in juli en augustus effectief voor een

reductie van herkiemend knopkruid, wat al na 2 toepassingen te merken was.

In het voorjaar was dit niet merkbaar.

o De herhaalde mechanische bewerkingen hadden een significant effect op de

grootte van de oppervlakkige zaadbank (30 - 60% reductie in kiemende zaden

tot 5 cm diep). Bij het branden was er geen reductie: enkel de knopkruidzaden

in de bovenste millimeters bodem worden uitgeput.

Nr Object

1 Schoffel 1cm diep

2 Schoffel 2 cm diep



5 Schoffel 1cm diep + wiedeg

6 Schoffel 2 cm diep + wiedeg



9 controle

Nr Object

1 Schoffel diep

2 Schoffel ondiep

3 2x schoffel diep

4 2x schoffel ondiep

5 Wiedeggen diep

6 Wiedeggen ondiep

7 Branden

8 controle


‘Knopkruid brongericht aanpakken op biologische groentebedrijven’

Het project ‘Knopkruid brongericht aanpakken op biologische groentebedrijven’ is mogelijk

dankzij de steun van de Vlaamse overheid – Departement Landbouw en Visserij en wordt

uitgevoerd door Universiteit Gent, Inagro en ILVO.

Meer info over dit project vind je in de BIOpraktijk nieuwsbrief:

http://www.ccbt.be/?q=node/943 & http://www.ccbt.be/?q=node/972

http://www.ccbt.be/?q=node/943

http://www.ccbt.be/?q=node/972


08_ BLOEMKOOL – TWEEDE VRUCHT

Teeltverloop

Voorteelt

2016

2017

Quinoa / zomertarwe

eerste vrucht bloemkool

Bemesting

12/07/2017 OPF korrelmeststof (11-0-5) 50 E/ha (toediening in de rij)

Grondbewerking

5/07/2017

12/07/2017

Infrezen resten bloemkool 1e vrucht

doortrekken met Neolab in combinatie met rotoreggen

Onkruidbestrijding

25/07/2017

9/08/2017

16/08/2017

Schoffelen met vingerwieders en wiedegelementen

Schoffelen met vingerwieders en wiedegelementen

aanaarden met aanaardmessen

Gewasbescherming

12/07/2017 plantbakbehandeling met Conserve Pro (spinosad) 48 ml/1000 pl

Beregening

27/07/2017

28/07/2017

30/07/2017

40 ml/m² (proef knolvoet)

45 ml/m² (proef knolvoet)

20 ml/m² (alles)


09_ BEHEERSING VAN KOOLVLIEG

Doel van de proef

Zoeken naar de optimale strategie om schade door koolvlieg te vermijden in een dubbelteelt

van kool op hetzelfde perceel: tijdelijk of continu afdekken met insectengaas of klimaatnet

en/of standaardbehandelingen met spinosad. De proef wordt aangelegd over twee vruchten

bloemkool op een perceel van het proefbedrijf. Dit seizoen loopt de proef voor het tweede

jaar.

Proefobjecten

Nr Eerste vrucht Tweede vrucht

1 Afdekken tot oogst Afdekken tot oogst

2 Afdekken 3 à 4 weken Afdekken 3 à 4 weken

3 Afdekken tot oogst Nihil

4 Afdekken 3 à 4 weken Nihil

5 Spinosad Nihil

6 Spinosad Spinosad

7 Nihil Afdekken tot oogst

Resultaten 2016

In 2016 was er in de 1e vrucht geen significant effect van de afdekkingen en de

plantbakbehandeling op de opbrengst van de bloemkool. Bij de beoordeling van de

achtergebleven wortels na de oogst, zagen we wel een effect op de schade van koolvlieg. De

wortels in de onbehandelde veldjes waren duidelijk meer aangetast dan de wortels in de

afgedekte of behandelde veldjes. In de langst afgedekte objecten (1 en 3), waren de wortels

het minst aangetast.

De behandelingen leidden ook in de 2e vrucht niet tot significante opbrengstverschillen. Bij de

eindbeoordeling van de wortels werd in alle veldjes schade aan de wortels vastgesteld, maar

deze keer waren er geen verschillen tussen de objecten. De ontwikkeling van de derde

generatie koolvlieg resulteerde in deze proef dus niet in significante verschillen in

wortelaantasting.

Als eerste voorzichtige conclusie zouden we kunnen stellen dat een bescherming van de

tweede teelt bloemkool tegen koolvlieg niet (altijd) nodig lijkt. Het afdekken van de tweede

vrucht blijkt in deze proef het risico op aantasting door koolvlieg ook niet te verhogen. Ten

slotte resulteerde ook een behandeling met spinosad (object 6) of opnieuw afdekken tot aan

de oogst (object 1) niet in minder aantasting.

Planten ras Oogst

13 juli 2017 Ansari okt - nov


Eerste resultaten 2017

In de eerste vrucht zijn er, net als in 2016, weinig planten uitgevallen door

koolvliegaantasting. De verschillen in aantasting van de wortels, beoordeeld na de oogst,

waren vergelijkbaar met deze in 2016.

In de tweede vrucht is er geen uitval door koolvliegschade waargenomen. Er was in het

proefveld wel veel uitval te wijten aan Rhizoctonia (zwartpoten).


10_ BLOEMKOOL - KNOLVOET

Doel van de proef

Het effect nagaan van het toedienen van kalkmeststoffen in de plantrij op de aantasting door

knolvoet. Naast varianten met verschil in dosis en soort kalkmeststof is er ook een variant

met een knolvoet resistent ras in de proef opgenomen.

Knolvoet wordt veroorzaakt door Plasmodiophora brassicae, een obligate biotrofe schimmel

die onder vorm van rustsporen jaren in de bodem kan overleven. Na kieming infecteert de

schimmel de wortels van kruisbloemige waardplanten waardoor bolvormige verdikkingen

ontstaan op de wortels. Een sterke aantasting van knolvoet in bloemkool kan leiden tot

opbrengstverliezen. De beheersing van knolvoet in de praktijk steunt vooral op het gebruik

van resistente rassen en voldoende vruchtwisseling. Verder heeft onderzoek aangetoond dat

een bekalking de aantasting kan onderdrukken. Hierbij blijkt ook de gebruikte soort

kalkmeststof een verschillende invloed te hebben.

Proefobjecten

Alle kalkmeststoffen werden toegediend in de plantrij vóór het planten. Er werden drie

soorten (snelwerkende) kalkmeststof getest in twee dosissen: Agrocarb (Deloof), zeewierkalk

(DCM), Miramag Superfine (Miramag). Daarnaast werd ook een variant aangelegd met het

knolvoetresistente ras Clarina.

Plantuitval

Nr Ras Kalkmeststof ZBW ZBW/ha

Dosis

(kg/ha)

1 Faraday Nihil 0 0 0

2 Faraday Agrocarb 47 260 553

3 Faraday Agrocarb 47 520 1106

4 Faraday Zeewierkalk 50 260 520

5 Faraday Zeewierkalk 50 520 1040

6 Faraday Miramag Superfine 52 260 500

7 Faraday Miramag Superfine 52 520 1000

8 Clarina Nihil 0 0 0

9 Clarina Agrocarb 47 260 553

10 Clarina Agrocarb 47 520 1106

Planten Ras Oogst

13 juli 2017 Ansari / Clarina okt - nov


Resultaten 2015 - 2016

In de afgelopen twee proefjaren was er geen of slechts zeer lage druk van knolvoet. Hierdoor

kon de invloed van de verschillende bekalkingsstrategieën op de aantasting door knolvoet niet

aangetoond worden.

Op basis van de pH metingen gedurende de teeltperiode (telkens een drietal metingen in de

rij) konden we wel aantonen dat het toedienen van Agrocarb of zeewierkalk, aan een dosis

van ongeveer 1000 kg/ha in de rij, de bodem pH voor bepaalde tijd boven de 7 kan brengen.

Bij deze licht basische bodem pH kunnen de sporen van de schimmel moeilijk kiemen

waardoor er geen secundaire zoösporen gevormd worden.


11_ ROLLER CRIMPER

Doel

Introduceren van wintergroenbedekkers zoals rogge en wintererwt en uittesten van de

rollercrimper voor vernietiging van de groenbedekkers in het voorjaar. Bij gebruik van de

rollercrimper worden de groenbedekkers in het voorjaar plat gerold en gekneusd. Het

hoofdgewas wordt vervolgens in deze platgerolde groenbedekker geplant of gezaaid.

Bedoeling van deze techniek is en beter bodembeheer en een lager brandstofverbruik. De

groenbedekker moet tijdens de teelt zorgen voor voldoende bodembedekking voor een goede

onkruidonderdrukking. De rollercrimper techniek wordt dit jaar vergeleken met klepelen en

laten liggen van de groenbedekker als mulchlaag of traditioneel inwerken (frezen en diepe

grondbewerking).

Teeltverloop

Frezen Klepelen Roller crimper

28/10/2016 Zaai groenbedekkers

16/03/2017 50 kg N/ha OPF

Vernietiging groenbedekker / bodembewerking

18/04/2017 Frezen

20/04/2017 Oppervlakkig rotoreggen

16/05/2017 Vaste tandeg

24/05/2017 klepelen

29/05/2017

Rollercrimper: 2x

30/05/2017 Diepe tand (Neolab) +

rotoreg

Balk met schijven en

tand

Balk met schijven en

tand

Planten

30/05/2017 70 * 38 cm (Kilazol)

Bemesting

30/05/2017 50 kg N/ha (OPF) in de rij bij planten

30/08/2017 75 kg N/ha OPF

Onkruidbeheersing

15/06/2017

schoffelen met kleine

mesjes, wiedegelementen

en vingers

+ manueel met hak - -

06/07/2017 Aanaarden + manueel - -


30 mei 2017 70 * 38 cm Kilazol Oktober


Proefobjecten

nr Groenbedekker Vernietiging

1 Rogge (180 kg/ha) Frezen

2 Rogge Klepelen

3 Rogge Roller crimper

4 Erwt (120 kg/ha) Frezen

5 Erwt Klepelen

6 Erwt ingefreesd 25/05/2017

7 Rogge-erwt (90 + 70 kg/ha) Frezen

8 Rogge-erwt Klepelen

9 Rogge-erwt Roller crimper

10 Braak

Resultaten 2016

Uit de proef vorig jaar bleek dat er teelttechnisch nog een aantal verbeteringen nodig zijn om

groenten te kunnen planten (en oogsten) bij minimale grondbewerking waarbij

groenbedekkers worden vernietigd met de rollercrimper.

Verder blijkt dat een vlinderbloemige groenbedekker wat extra N levert in het volggewas. In

de veldjes met minimale bodembewerking (rollercrimper) ontwikkelden de planten traag.

Bovendien vormde de groenbedekker onvoldoende bodembedekking waardoor onkruid en

klaver sterk kon ontwikkelen. De uiteindelijke oogst was ondermaats in de rollercrimper

veldjes.

Tussentijdse resultaten 2017

De groenbedekkers waren onvoldoende ontwikkeld en zorgen daardoor voor onvoldoende

bodembedekking. Er dient voldoende aandacht besteed te worden aan een tijdige zaai van de

groenbedekkers zodat deze nog voor de winter voldoende kunnen ontwikkelen.

Wat betreft gewasontwikkeling van de witte kool en N-nalevering door de groenbedekkers

zien we dezelfde trend als vorig jaar. De stikstofbeschikbaarheid was echter algemeen dit jaar

zeer krap. Eind augustus werd nog 75 E N/ha bijbemest.

Proef uitgevoerd in het kader van het CORE Organic PLUS ERA-NET met financiële steun van de Vlaamse Overheid,

Departement Landbouw en Visserij. In samenwerking met ILVO en Ugent.

Bewerking Groenbedekker

7/jul 22/aug

0-60 cm 0-90 cm

3 roller crimper Rogge 82 22

6 ingefreesd Erwt 121 20

9 roller crimper Rogge-erwt 83 24

2 klepelen Rogge 71 16

5 klepelen Erwt 106 19

8 klepelen Rogge-erwt 58 17

1 standaard bewerking Rogge 111 15

4 standaard bewerking Erwt 131 16

7 standaard bewerking Rogge-erwt 121 19

10 standaard bewerking Braak 134 19

NO3 (kg/ha)


12_ SPRUITKOOL - BLADLUIS

Context

Bladluizen zijn kleine insecten die steek- en zuigschade aan het gewas veroorzaken. Het

speeksel van de bladluizen veroorzaakt groeistoornissen bij de plant, waardoor bladeren

bobbelig worden. Deze vervormingen kunnen ook wit tot paarsachtig verkleuren. Bovendien

kunnen de bladluizen de spruiten koloniseren. Eens de luizen in de spruiten zitten, zijn deze

niet meer te bestrijden en wordt het product onverkoopbaar.

Op spruitkool komen voornamelijk 2 soorten voor: de groene perzikluis (Myzus persicae) en

de melige koolluis (Brevicoryne brassicae). De ongevleugelde exemplaren van de groene

perzikluis zijn eerst groen van kleur waarna ze snel gelig verkleuren. Ongevleugelde melige

koolluizen zijn grijsgroen van kleur en zijn vaak bedekt met een wit wasachtig poeder

waardoor ze een grijze tot blauwige schijn krijgen.

Doel

Deze proef heeft als doel de werkingsefficiëntie na te gaan van verschillende middelen tegen

bladluizen in spruitkool. Alle geteste middelen zijn toegelaten voor gebruik in de biologische

teelt maar de producten hebben nog geen erkenning voor gebruik tegen bladluizen in

spruitkool. Sommige middelen zijn wel al erkend voor andere toepassingen.

Daarnaast experimenteren we voor het eerst met het uitzetten van gekweekte biologische

bestrijders in openluchtteelt: larven van de gouden gaasvlieg (Chrysopa carnea) en een

galmug (Aphidoletes aphidimyza) (Biobest).

Proefobjecten

Nr. Behandeling

1 Onbehandeld

2 Proefmiddel 1

3 Chrysopa carnea (gouden gaasvlieg)

4 Proefmiddel 2

5 Proefmiddel 3

6 Aphidoletes aphidimyza (Galmug)

7 Proefmiddel 4

8 Proefmiddel 5

9 Proefmiddel 6


Teeltverloop

Voorteelt

2015-2016

Groenbemester

Wintertarwe - spelt

Snijrogge/erwt

Bemesting

11 april 2017

25 juli 2017

VRM 30 ton/ha

75E/ha OPF (11-0-5)

Grondbewerking

11 april 2017

12 april 2017

5 mei 2017

8 mei 2017

Infrezen resten groenbemester

Inwerken VRM met vaste tandeg

Diep doortrekken met Neolab

Rotoreggen

Planten

9 mei 2017 40 cm x 70 cm

Gewasbescherming

9 mei 2017

9 mei 2017

6 juli 2017

Plantbakbehandeling Conserve Pro 48ml / 1000 pl.

Afdekken met wildnet

Verwijderen wildnet

29 augustus 2017

7 september 2017

27 september 2017

Behandelingen volgens het protocol

Onkruidbestrijding

22 mei 2017

26 mei 2017

5 juni 2017

12 juni 2017

Wiedeggen

Wiedeggen

Schoffelen met kleine mesjes en wiedegelementen + vingers

Aanaarden met aanaardmessen


13_ RASSENPROEF ZAADVASTE RODE BIET

Doel

In samenwerking met de werkgroep eigen zaadteelt (WEZ) wordt jaarlijks het zaadvaste

rassenaanbod van een bepaalde teelt onderzocht. Er liggen herhalingen aan op een aantal

praktijkbedrijven waaronder het proefbedrijf biologische landbouw van Inagro.

Teeltverloop

Voorteelt

2016 Courgette

Bemesting

11/04/2017 20 ton/ha vaste rundermest

Grondbewerking

Rotoreggen

Zaaien

07/07/2017 37,5 x 4,8 cm

Onkruidbestrijding

18/07, 25/07

25/07, 16/08

Rolschoffelen tussen de rijen

Met de hand (wiedbed)

Gewasbescherming

26/07/2017 Wildnet (tot 9 augustus)

Rassen in proef

Nr. Ras Zaadhuis Zaad *

1 Akela RZ Rijk Zwaan NCB

2 Alvro Mono Vitalis Biologische Zaden BIO

3 Detroit 2/Bolivar Hild Samen GmbH BIO

4 Detroit Dark Red Sakata Seed Europe NCB

5 Gesche Bingenheimer Saatgut AG BIO

6 Jannis Bingenheimer Saatgut AG BIO

7 Monty-F1 Rijk Zwaan NCB

8 Robuschka Bingenheimer Saatgut AG BIO

9 Rode Kogel Akelei BIO

10 Ronjana Bingenheimer Saatgut AG BIO

11 Rote Kugel 2/Hilmar Hild Samen GmbH BIO

12 Boro-F1 Bejo BIO


14_ GROENBEMESTERS ALS RUWVOEDER

Doel

Door het warme voorjaar werden een aantal teelten vroeg geoogst. Hierdoor was het mogelijk

reeds vroeg een groenbedekker in te zaaien. Anderzijds is er door de aanhoudende droogte

een tekort aan ruwvoeder op verschillende (biologische) veebedrijven. Dit maakt het

interessant om groenbedekkers te zaaien waarvan nog een snede kan geoogst worden als

ruwvoeder. Naast een aantal gekende groenbedekkers zoals Japanse haver en Italiaans

raaigras werd ook sorghum (of Soedangras) uitgetest, telkens in combinatie met

Alexandrijnse klaver en wikke.

Proefobjecten

Groenbedekker Kg/ha Kostprijs

Sorghum (bicolor x sudanese) + Perzische klaver 20 + 6

Sorghum (sudanese) + Alexandr. klaver + wikke 20 + 15 + 20

Italiaans raaigr + Alexandr. klaver + wikke 15 + 15 + 20

Japanse haver + Alexandr. klaver + wikke 40 + 15 + 20

Zomerhaver + Alexandr. klaver + wikke 50 + 15 + 20

Teeltverloop

Bij opkomst van de groenbedekkers was er een zeer sterke ontwikkeling van knopkruid.

Sorghum stond zeer dun en bleek. Japanse haver, Italiaans raaigras en zomerhaver

ontwikkelden goed. Wat betreft vlinderbloemigen waren de wikkes duidelijk aanwezig.

Alexandrijnse klaver werd wellicht weggeconcurreerd door het knopkruid dat massaal

aanwezig was.

groenbemester

1 Sorghomix 2 d 2,3 c 1 b 30,29 ab

2 Sorghum + Alex Klaver + Wikke 3 c 2,5 c 2 b 33,45 ab

3 Italiaans raaigras + Alex Klaver + Wikke 7,5 b 6,6 b 5,8 a 27,52 b

4 Japanse Haver + Alex Klaver + Wikke 8 a 7,3 ab 5,9 a 34,62 ab

5 Zomerhaver + Alex Klaver + Wikke 7,4 b 8 a 5,8 a 38,78 a

gewas-

ontwikkelingkleur

onkruid

ontwikkeling

beoordeling 19 septemberopbrengst

ton/ha

Zaai Zaaidichtheid Ras Oogst

26 juli 2017 Zie tabel 25 september 2017


15_ MAAIMESTSTOF

Context

Op biologische groenteteelt- akkerbouw bedrijven is niet steeds biologische mest vlot

beschikbaar. Daarnaast zorgt de mestwetgeving met strengere fosfaatnormen dat er gezocht

moet worden naar alternatieven voor dierlijke mest om zowel nutriëntentoevoer als aanvoer

van organische stof te kunnen verzekeren.

Maaimeststoffen kunnen hier een antwoord bieden.

Eerste resultaten

Verschillende bemestingsproeven hebben aangetoond dat grasklaver een bemestende waarde

heeft vergelijkbaar met stalmest.

In de rustgewassen proef (zie verder) werden de mogelijkheden van grasklaver in een

teeltrotatie nagegaan. De grasklaver die daarbij gemaaid wordt kan op verschillende

manieren benut worden: maaien en vers maaisel op een ander perceel benutten als

maaimeststof, maaien en inkuilen voor toediening als maaimeststof op een later tijdstip of

verkopen als veevoeder.

Kosten maaimeststof:

Zaaizaad: +/- 150 €/ha

Verse grasklaver verleggen: +/- 400€/ha per snede

Ingekuilde grasklaver: +/- 500€/ha per snede

Jaaropbrengst: 11 ton DS/ha met gemiddelde N-gehalte van 30 kg N/ton DS levert gemiddeld

330 kg N per ha

Gemiddeld 4€/kg N toegediend uit maaimeststof

Actie in het kader van het ADLO- demo project ‘Praktijkgerichte oplossingen voor OS-opbouw

in bio onder MAP5’

‘


16_ COURGETTE – WITZIEKTE

Context

Echte meeldauw of witziekte is een vaak voorkomende schimmelziekte bij courgette. De

schimmel tast voornamelijk de bladeren aan waarbij zowel aan de onderzijde als aan de

bovenzijde poederig wit schimmelpluis verschijnt. Na enige tijd sterven de aangetaste

bladeren af wat leidt tot een verminderde fotosynthese capaciteit en bijgevolg tot een lagere

opbrengst.

Doel

Met deze proef willen we de effectiviteit nagaan van beschikbare en van nieuwe, nog niet

erkende middelen die toegestaan zijn in de biologische teelt, voor de beheersing van witziekte

in courgette. Deze proef ligt voor het tweede jaar aan op het proefbedrijf.

Proefobjecten

Nr. Behandeling Werkzame stof Dosis Erkenning

1 Agricolle Natuurlijke polysachariden

(uit zeewier) 3 l/ha

Geen erkenning nodig

(fysieke werking)

2 Proefmiddel 1

Geen erkenning in

courgette

3 Proefmiddel 2

Geen erkenning in

courgette

4 Hermovit Zwavel (80%) 5 kg/ha Erkend

5 ProefMiddel 3

Geen erkenning in

courgette

6 Serenade ASO Bacillus subtilis strain QST

713 (13.96 g/l) 8 l/ha Erkend

7 Vacciplant Laminarine (45 g/l) 0,75 l/ha Erkend

8 Combinatie

proefmiddel 1 + 2

Geen erkenning in

courgette

9 Silicapower 3% orthokiezelzuur 0,5 l/ha

Geen erkenning nodig

(bladmeststof)

10 Combinatie

proefmiddel 1 +

Hermovit

Geen erkenning in

courgette

11 Controle (water)


Teeltverloop

Voorteelt

2016 Bloemkool

Bemesting

11 april 2017

13 juli 2017

VRM 20 ton/ha

50 E/ha OPF (11-0-5)

Grondbewerking

16 mei 2017

9 juni 2017

12 juli 2017

12 juli 2017

13 juli 2017

Opentrekken met vaste tandeg

Oppervlakkig bewerken met Steketee

Doortrekken met Neolab

Rotoreggen

Ruggen trekken + plastiek trekken

Planten

20 juli 2017 130 * 77 cm (Ras Aloha)

Gewasbescherming

31/07/2017

07/08/2017

16/08/2017

23/08/2017

29/08/2017

20/09/2017

Behandelingen volgens het protocol

Onkruidbestrijding

29 maart 2017

22 juni 2017

Maaien met bloter resten laatste stuk bloemkool

Oppervlakkig bewerken met schoffelmachine

Resultaten 2016

In 2016 werd aangetoond dat zwavel een effectieve werking heeft tegen witziekte. Door

omstandigheden werd er in toen laat gestart met de behandelingen, waardoor de middelen

met een preventieve werking minder kans kregen en van deze middelen dan ook geen

werking kon worden aangetoond.

Ondanks de aangetoonde werking van zwavel werd er in 2016 geen verschil in opbrengst en

kwaliteit van de courgettes tussen de objecten genoteerd.

Eerste resultaten 2017

Dit jaar werd er tijdig gestart met de behandelingen en konden de preventieve middelen 2

keer ingezet worden vooraleer er witziekte optrad. Veel van de geteste middelen vertonen

een potentiële remmende werking tegen witziekte en zwavel heeft ook in deze proef weer een

effectieve werking tegen witziekte.


17_ PLANTTIJDSTIP WINTERPREI

Doel en context

Zaai- en planttijdstip van winterprei heeft een invloed op opbrengst, de sleet en bewaring in

het veld op het einde van het seizoen.

Proefopzet

De hoofdgrondbewerking gebeurde op 07/06 (diepwoelen). Op vier data plantten we ras

Aylton. Alle planten werden de dag zelf getrokken uit het zaaibed, met uitzondering van het

laatste tijdstip (4 dagen eerder).

Teeltverloop

Voorteelt

2016 Grasklaver

Bemesting

30/03/17

22/04/17

Haspargit (0,6 ton/ha)

Runderstalmest (30 ton / ha)

Grondbewerking

14/04/17

April-mei

07/06/17

Planttijdstippen

Klepelen grasklaver

Vernietigen groenbemester: frees, cultivator + rotoreg

Diepwoelen (Carré Neolab of Amazone)

Rotoreggen

Planten

Zie objecten

Onkruidbestrijding

Juni - augustus

Combinatie schoffelen, vingerwieders, wiedeg, aanaarden

+ manueel

Gewasbescherming

Juni - september Preimot: 8x Xentari (Bt) 1 kg/ha, 1x Boomerang (spinosad) 0,8 l/ha

Object Zaaidatum Plantdatum

1 14/03/17 07/06/17

2 14/03/17 14/06/17

3 03/04/17 27/06/17

4 03/04/17 03/07/17


Zie proefschema 70 x 10 cm Aylton Januari


18_ PREI – MEERWAARDE VAN RUSTGEWASSEN

Context

De strengere fosfaatwetgeving (MAP5) zorgt voor een beperking van de organische bemesting

die mag toegediend worden. Daarom willen we nagaan hoe bedrijfseigen organisch materiaal

maximaal kan benut worden om de nutriëntenaanvoer en de organische stofopbouw te

garanderen.

Doel

Demonstreren van de meerwaarde van graan of grasklaver als rustgewas in een

vruchtwisseling met groenten. Hieraan gekoppeld wordt nagegaan hoe de grasklaver die

hierbij wordt geproduceerd het best kan worden gevaloriseerd. Deze kan worden afgevoerd

als veevoeder, kan geklepeld worden en ter plaatse blijven liggen of kan op een ander perceel

op het groentebedrijf worden ingezet als ‘maaimeststof’.

Het effect van de verschillende voorteelten werd opgevolgd in een volgteelt prei. Zowel de N-

beschikbaarheid in de bodem als gewasontwikkeling en gewasopbrengst worden bepaald.

Objecten

Nr Voorteelt 2016

1 Grasklaver Mulch

2 Grasklaver Maaien + Afvoeren

3 Zomergerst met onderzaai klaver Stro laten liggen

4 Zomergerst met onderzaai klaver Stro afvoeren

5 Rode biet

6 Maïs

Teeltverloop

Voorteelt

2016 Zie proefopzet

Bemesting

22 april 2017 VRM 30 ton/ha

Grondbewerking

14 april 2017

22 april 2017

4 mei 2017

16 mei 2017

23 mei 2017

31 mei 2017

Klepelen + infrezen + rotoreggen grasklaver

Inwerken VRM met vaste tandeg

Oppervlakkig rotoreggen

Opentrekken met vaste tandeg

Rotoreggen

Doortrekken met Neolab + rotoreggen

Planten


2 juni 2017 10 * 70 cm Krypton November


1 en 2 juni 2017 10 * 70 (ras Krypton)

Gewasbescherming

26 juni – 5 sept 2017

8 Behandelingen met Xentari (tegen preimot)

1 behandeling met Spinosad

Onkruidbestrijding

15 & 22 juni 2017

4 – 25 juli 2017

10 augustus 2017

Schoffelen met kleine mesjes, vingers en wiedegelement

4x wiedeggen

aanaarden

Eerste resultaten

De grasklaver werd ingezaaid in het najaar 2015. Deze werd in 2016 4 keer gemulchd waarbij

in totaal 14 ton DS/ha verspreid werd gedurende het jaar. De overige grasklaver werd 3 keer

gemaaid en leverde in totaal 11 ton DS/ha die werd afgevoerd (opraapwagen of in pakken).

Zomergerst werd geoogst eind augustus. De opbrengst was laag (2,5 ton/ha). Op het object

waar het stro bleef liggen werd 2,5 ton stro/ha achtergelaten.

Rode biet werd geoogst 12 oktober met een gemiddelde opbrengst van 75 ton/ha.

Maïs werd geoogst 11 november met een gemiddelde opbrengst van 35 ton/ha.

Op 22 november werd het restnitraat bepaald, dit was voor alle objecten laag (30 kg N/ha).

Uit de eerste resultaten blijkt dat in de objecten met een voorteelt (gras)klaver er gemiddeld

100 E N/ha extra beschikbaar is in de bodem 1 maand na planten. Tevens tonen de planten

met een (gras)klaver voorteelt een betere gewasstand en zijn ze donkerder van kleur.

Actie in het kader van het ADLO- demo project ‘Praktijkgerichte oplossingen voor OS-opbouw

in bio onder MAP5’

‘

Voorteelt 2016 gewasstand bladkleur

21/apr 3/jul 22/sep 22/sep

0-60 cm 0-60 cm

1 Grasklaver Mulch 34 197 7,3 6,5

2 Grasklaver Maaien + Afvoeren 28 159 7,3 6,5

3 Zomergerst met onderzaai klaver Stro laten liggen 27 146 7,4 6,5

4 Zomergerst met onderzaai klaver Stro afvoeren 25 186 7,1 6,5

5 Rode Biet 23 99 7,0 6,1

6 Maïs 17 86 7,0 6,0

NO3 (kg/ha)


19_ KNOLSELDER – RIJPADEN

Zelf aan de slag…

Met het pilootproject ‘meerjarig vaste rijpaden op breed spoor’ wil Inagro het concept van

‘Controlled Traffic Farming’ in Vlaanderen introduceren, aftoetsen en vorm geven. Het

kleinschalige en versnipperde karakter van de Vlaamse (biologische) landbouw vormt met

name een specifieke uitdaging. Naast de bevestiging van de buitenlandse ervaringen en

onderzoeksresultaten, hebben telers vooral ook vragen bij de praktische toepasbaarheid. Hoe

pakt dit systeem uit op kleinschalige akkers?

Reeds op de terugweg uit Nederland met een innovatiegroep van biologische telers in juni

2015 rijpte het idee omtrent de praktische aanpak op het proefbedrijf biologische landbouw

van Inagro. De insteek was dat er een nieuwe tractor aangekocht werd en aangepast werd

naar breed spoor, maar dat voor de rest zoveel als mogelijk zou uitgegaan worden van de

bestaande mechanisatie. Gezien veel teelten, zowel in eigen mechanisatie als in loonwerk, op

4 rijen met rijafstand van 70 cm worden geplant, kwamen we op een gewenste spoorbreedte

van 3 meter. Links en rechts van het bed wordt namelijk 10 cm marge genomen. Dit komt

ook goed uit met de standaard werkbreedte van machines voor bodembewerking. Op basis

van deze beslissing werd in het voorjaar 2016 een nieuwe tractor aangekocht en aangepast

naar breed spoor.

… zonder ploeg

Tegelijk wordt de ploeg aan de kant gezet en willen we de grond zo min mogelijk kerend

bewerken. Hiermee volgt het proefbedrijf een aantal voortrekkers in de sector. Buitenlandse

ervaringen geven aan dat het rijpadensysteem en niet-kerende grondbewerking elkaar

kunnen versterken. Daarnaast maakt het rijpadensysteem een performantere

proefveldwerking mogelijk. De verstorende impact van de tractorsporen bij voorafgaande

bodembewerkingen wordt tot een absoluut minimum beperkt. Bij combinatie van het vaste

rijpadensysteem met niet-kerende grondbewerking moet geen rekening worden gehouden

met de ploegvoor. Hierdoor kan elk ‘rijpad’ als een onafhankelijk proefperceel worden benut

en zijn er ook ruimtelijk meer vrijheidsgraden. Tijdens de winterperiode 2016 werden de

Planten Ras Plantafstand Oogst

16 mei 2017 Bejo 3008 70*32 cm november


nodige voorbereidingen in het veld genomen. Alle percelen werden uitgetekend in rijpaden

van 3m en van de nodige oogsten spuitgangen voorzien.

Ervaringen 2016

Eind april, met de start van het nieuwe seizoen werd de nieuwe tractor op breed spoor in

gebruik genomen. De eerste ervaringen zijn positief. Verdere bevestiging is nodig.

- Gewenning nodig op de weg. Meer manoeuvreerruimte nodig in schuur. Minstens even

wendbaar als klassieke tractor op spoor 1,4 m op veld. Trekt stabieler dan klassiek spoor

door bredere wielbasis. Diepwoeler ‘Dent Michel’ mogelijk. Belangrijk dat machines gelijk

in grond trekken (o.a. probleem met cultivator zonder diepterol).

- Soms compromis nodig, gezien samenwerking met loonwerk (vb. ruggen trekken

wortelen). Ook oogstwerkzaamheden gebeuren ‘klassiek’.

- Afstandsbediening + beveiliging comfortabel.

- In het natte voorjaar 2016 effectief eerder op het land voor mechanische

onkruidbestrijding met wiedeg en schoffelmachine. Egaler en nauwkeuriger schoffelwerk

mogelijk in het teeltbed, gezien geen verstorende sporen (onder andere fijn schoffelen,

minder kluiten bij aanaarden,…). Doordat tractor hoger staat en niet tussen gewas rijdt,

ook op later tijdstip nog schoffelbewerking/aanaarden mogelijk zonder gewasschade. Meer

straatgras dan voorgaande jaren. Gevolg zachte winter/nat voorjaar of gevolg niet-

kerend?

- Combinatie rijpaden met niet-kerend, geeft algemeen egale bodem. Natte

voorjaarsomstandigheden wegen echter ook onvermijdelijk door. Rijpaden + niet-kerend

ook vlot mogelijk voor tweede teelt bloemkool. Over alle teelten heen, staat de rij naast

het spoor steeds minder dan de rijen in het midden van het bed. Hierdoor heterogeniteit

gewas (sortering, oogstdatum,…) Kan dit vermeden / beperkt worden? Lichtere tractor

voor schoffelwerk?

Resultaten sporenproef herfstprei 2016


Vlaamse telers aan de slag

Parallel met Inagro, tastten enkele Vlaamse biotelers de mogelijkheden voor CTF op hun

bedrijf af of waren ze minstens erg nieuwsgierig. Frank Schelfhout kocht recent GPS en heeft

al alle gewassen op dezelfde werkbreedte. Voor hem is CTF een logische stap. Thierry

Beaucarne is al langer geprikkeld om naar breedspoor te gaan, maar botst op praktische

problemen. Jakob Devreese maait sinds vorig jaar met een GPS-gestuurde tractor en is

bezorgd om de bodem onder het gras. Jacob Vandenborne, een grootschalige gangbare

aardappelteler, zorgt dan weer voor een totaal ander insteek. Binnen de Operationele Groep

‘Controlled Traffic Farming’ gaan we in 2017 samen aan de slag vanuit de concrete ervaringen

en vragen van deze bedrijven. Inagro en ILVO inventariseren relevante ervaringen en kennis.

In het dichte en verre buitenland is er al heel wat ervaring. Deze kennis moet de betrokken

bedrijfsleiders ondersteunen om, eventueel samen met machineconstructeurs, hun CTF-

variant verder te ontwikkelen op maat van hun bedrijf. Op hun beurt engageren Frank,

Thierry, Jakob en Jacob zich op hun ervaringen opnieuw te delen.

Als vervolg op deze operationele groep, verkennen we de mogelijkheid om een

ondernemersgroep op te starten in het kader van het Interregproject ‘Leve(n)de

bodem’. Vlaamse boeren die op vaste rijpaden werken of die hiermee aan de slag

willen en die ervaringen hieromtrent willen uitwisselen met hun collega’s, zijn van

harte welkom.

Meer info ?

Lieven Delanote

T 051 27 32 50

E [email protected]



20_ AARDAPPEL – RITNAALDEN

Onderzoek naar ritnaalden in Vlaanderen

Sinds 2015 werken de Nationale Proeftuin voor Witloof (NPW), Inagro, Hooibeekhoeve en

ILVO samen in een Vlaams Landbouwtraject1 naar de beheersing van ritnaalden. Monitoring

van ritnaalden op meer dan 50 praktijkpercelen, identificatie van de gevangen

ritnaaldensoorten en proefveldwerking naar mogelijke beheersingsmethoden behoren tot de

belangrijkste projectactiviteiten.

Resultaten monitoring 2017

Er zijn in 2017 algemeen minder ritnaalden teruggevonden in de lokvallen dan de voorbije

twee jaren, ondanks dat er meer percelen zijn opgevolgd. Deze vastgestelde lage activiteit

van ritnaalden is te wijten aan de langdurige droogte dit seizoen.

De afdeling akkerbouw van Inagro, NPW en Hooibeekhoeve legden enkele proeven om diverse

beheersingsmethoden tegen ritnaalden uit te testen. De resultaten zullen in de komende

periode gecommuniceerd worden. Verder zullen de partners het volgend seizoen werken aan

de lancering van een online-tool om het risico op ritnaalden op een perceel in te schatten.

Samenwerking met andere Europese landen

Het internationale samenwerkingsverband ‘C-IPM’ (Coordinated Integrated Pest Management)

heeft als doel de geïntegreerde plaagbeheersing in Europa te stimuleren. Onder die koepel is

in 2016 het project ‘Spotting the needle in a haystack: Predicting wireworm activity in top soil

for integrated pest management in arable crops’ goedgekeurd. Het project verenigt 14

partners uit zes verschillende landen, met name Oostenrijk, Duitsland, Zwitserland, Italië,

Frankrijk en België. De projectpartners gaan elk met hun eigen expertise en in hun eigen

regio op zoek naar sleutelelementen die mede het complexe gedrag van ritnaalden in de

bodem kunnen verklaren.

De gezamenlijke analyse van al de verzamelde velddata heeft als ultieme doel een

voorspellingsmodel voor schade door ritnaalden te ontwikkelen dat op verschillende Europese

bodems kan worden toegepast. Niet alleen de ontwikkeling van het model, maar ook de

validatie en evaluatie ervan behoren tot de projectacties.

1 Landbouwtraject ‘Sectorbrede geïntegreerde beheersing van ritnaalden’ (2015 - 2018) met

financiële steun van IWT Vlaanderen, Boerenbond, AVEVE Group, ABS, Bayer CropScience, Belchim

Crop protection, Belgapom, Biobest, Certis, Colruyt, Fedagrim, Innoseeds, Joordens Zaden,

Pherobank, Pireco, Sanac, Storms Seeds, Synagra, Syngenta en de producenten.


21_ RASSENPROEF AARDAPPEL

Doel

In de biologische teelt van aardappelen kunnen geen chemische fungiciden worden ingezet

voor de bestrijding van de aardappelplaag (Phytophthora infestans). Het gebruik van

middelen met koper brengt enig soelaas, maar is onvoldoende krachtig bij hoge plaagdruk.

Rassen met een goede plaagtolerantie dragen bij tot de teeltzekerheid van biologische

aardappelen. Een nieuwe generatie rassen met een goede plaagtolerantie is in ontwikkeling.

Anderzijds maakt de snelle evolutie van de plaagschimmel dat een intensieve monitoring van

de aangeboden rassen noodzakelijk is om gericht en tijdig de markt te kunnen aansturen. Om

de raseigen plaagtolerantie goed in beeld te hebben, wordt er expliciet voor geopteerd om

geen plaagbestrijding uit te voeren.

Teeltverloop

Voorteelt

2016 Bloemkool

Bemesting

30/03/17

03/04/17

12/06/17

667 kg/ha Haspargit

30 ton/ha biologische runderstalmest

50 E/ha organische korrelmeststof (NPK 11-0-3)

Grondbewerking

29/03 – 03/04

04/04/17

Opentrekken met vaste tandeg, oppervlakkig rotoreggen

Diepwoelen en rotoreggen

Planten

16/02/17

05/04/17

Start voorkiemen (alle rassen)

Planten 70 * 33 cm, met carrouselplanter, kleine ruggen

Onkruidbestrijding

19/04 – 10/05

28/04, 22/05

03/06

Wiedeggen

Aanaardend schoffelen

Definitief aanaarden

Beregening

14/06, 15/06

20/6

29/6

25 + 25 mm

25 mm

25 mm


05/04/2017 70 cm * 33 cm Carolus 13/09/2017


Rassen in proef

Nr. Zaadhuis Ras Bio*

1 Agria Agrico BIO

2 Alanis Interseed NCB

3 Alouette Agrico NCB

4 Cammeo Caithness BIO

5 Carolus Agrico BIO

6 Chenoa Interseed NCB

7 CMK 2006-070-005 Meijer BIO

8 Connect Den Hartigh NCB

9 Ecrin Desmazières BIO

10 Mabise Danespo NCB

11 Mayaya Danespo NCB

12 Passion Van Rijn BIO

13 Sevilla Niek Vos BIO

14 Tentation Van Rijn NCB

15 Vitabella Plantera BIO

16 Allians EURO-PLANT BIO

17 Ditta Agrico BIO

18 Jelly EURO-PLANT BIO

19 WW 11-43 Caithness NCB

*NCB = niet chemisch behandeld

Besluit 2016

Het proefjaar 2016 was in meerdere opzichten opmerkelijk. Het gewas kreeg in de

vegetatieve fase meermaals te maken met een waterverzadigde bodem. Eind juni stak

aardappelplaag een eerste keer de kop op. De rest van het groeiseizoen was warm en grote

regen bleef uit. Dit zorgde omwille van de bedorven bodemstructuur voor versteende en vaak

gebarsten ruggen. Door het slecht ontwikkelde wortelstelsel zorgde dit alsnog voor

droogtestress in de laatste groeifase. De rassen behaalden marktbare opbrengsten +35mm

van gemiddeld 33 ton/ha.

In de groep van plaagresistente of –tolerante rassen tellen we 13 exemplaren. Met

uitzondering van Bionica behaalden ze opbrengsten tussen 30 en 50 ton/ha.

Alouette is opnieuw een kwaliteitsvolle, vastkokende tafelaardappel met rode schil. Carolus

leent zich voor de frietindustrie en kan eventueel ook als bloemige tafelaardappel dienst doen.

Connect is sterk in het veld en is met een tijdige loofdoding geschikt als bloemige

tafelaardappel. Sevilla beproefden we reeds onder het VOS 2006-nummer en was dit jaar

zowel qua opbrengst als culinaire kwaliteit eerder matig. Bionica kon slecht overweg met de

moeilijke groeiomstandigheden.

Voor het eerst dienen zich ook enkele plaagresistente rassen aan in het vastkokende

segment. Passion en Tentation zijn voor het eerst in proef en ogen veelbelovend. Het zijn

vastkokende tafelaardappels met witgele schil en een goed opbrengstpotentieel. Cammeo is

interessant voor wie de witgele vleeskleur kan appreciëren. Twinner kon voorlopig minder

overtuigen.

De resterende plaagresistente rassen verdienen verder onderzoek in de toekomst: D08-12-

10, Mayaya, TW 08-1507, VOS 2009-049-002.

Van de plaaggevoelige rassen behaalden Agria, Almonda en Miss Malina elk een opbrengst

van zo’n 20 ton/ha. Agria houdt zich nog staande omwille van zijn kwalitatieve en polyvalente

opbrengst. Almonda is geschikt als vastkokende tafelaardappel, Miss Malina als frietaardappel,

maar voor beide rassen zijn er ondertussen resistente alternatieven. Rassen die wegens

plaaggevoeligheid niet in aanmerking komen voor de biologische teelt, zijn: Cronos, Lilly,

Montana, Noblesse en G07TT110-05.


INAGRO – AFDELING BIOLOGISCHE PRODUCTIE

Inagro vzw staat voor onderzoek en advies in landen tuinbouw en maakt hierbij werk van

INnovatief en duurzaam AGRarisch Ondernemen.

De afdeling biologische productie verzorgt praktijkgericht onderzoek en voorlichting voor de

biologische akkerbouw, groenteteelt in open lucht en voederteelten. Belangrijke trefwoorden

in het onderzoeksprogramma zijn onkruidbeheersing, rassenonderzoek, ziekte- en

plaagbeheersing, bodemvruchtbaarheid, teelttechniek en bedrijfsmanagement. Voor de

aansturing en de uitvoering van het onderzoek wordt intensief samengewerkt met biologische

telers. Daarnaast heeft Inagro een proefbedrijf van 12 ha in beheer met een biologisch

bouwplan van akkerbouw- en groentegewassen.

De resultaten van het onderzoek worden bekendgemaakt via de vakpers, via de eigen website

www.inagro.be, via Open Dagen enz.

Inagro is partner van het Coördinatiecentrum Biologische Teelt (CCBT) vzw. CCBT brengt alle

informatie uit praktijkonderzoek biologische landbouw in Vlaanderen samen op de website

www.biopraktijk.be.

De afdeling biologische productie van Inagro is door de Vlaamse overheid erkend voor

bedrijfsbegeleiding in de biologische landbouw. Boeren met interesse in bio, boeren in

omschakeling naar bio en biologische boeren kunnen voor teelttechnisch en

bedrijfsorganisatorisch advies bij Inagro terecht.

Inagro vzw -afdeling biologische productie bouwt verder op de werking van het

Interprovinciaal Proefcentrum voor de Biologische Teelt (PCBT) vzw dat in juni 2011 fuseerde

tot Inagro vzw.

Contact

Lieven Delanote

Diensthoofd Inagro - afdeling biologische productie

T 051 27 32 50

F 051 24 00 20

E [email protected]

www.inagro.be



