Dichterbij3642 Utrecht en omstreken

NaN

Lokale smaakmakersEen dag bij Resto Van HarteUtrechtInc Kweekvijver voor innovatieve ondernemersRonald Giphart Komt graag in het WilhelminaparkGOUD Tentoonstelling van AZIZ in Museum Catharijneconvent

3642

Magazine voor leden - najaar 2010

NaN

INHO

UDExclusiefvooru!RonaldGiphartwerkte indekeukenvantweevermaarderestaurants.Meteenboekals resultaat.RabobankUtrechtgeeft25exemplarenweg.Aanu?Kijksneloppagina5!

2 RABOBANK VOORWOORDHet bewustzijn groeit dat weduurzamer moeten leven, zegt Max Havelaar-directeurPeter d’Angremond op pagina 31. Dat is eenontwikkeling die de Rabobank graag stimuleert.Duurzaamheid is voor ons een speerpunt, zowel infinancieel als in maatschappelijk opzicht. Het hoort bijonze coöperatieve wortels. Duurzaam ondernemenwordt natuurlijk nóg leuker als het ook lekker is.Rabobank Utrecht ondersteunt verschillende lokaleinitiatieven die bijdragen aan een duurzame – ensmakelijke – wereld. Voorbeelden vindt u in dezeDichterbij. Zoals Resto Van Harte. Van Harte bestrijdtsociale armoede en eenzaamheid door wijkbewoners dekans te geven voor een sympathiek bedrag aan tafel tegaan. Waar ze lekker (lokaal) kunnen eten enkennismaken met elkaar. Ook streekproducten kopen iseen manier om zelf bij te dragen aan een duurzamewereld. Lekker, en goed voor het milieu. Lees het dossierop pagina 8, waar klanten van Rabobank Utrecht overhun producten vertellen. U krijgt er vast honger van!

Rien Nagel, direcievoorzitter Rabobank Utrecht

}ju"I~

}ju"I~

3642

- 7

3840

1

3642

NaN

INHOUD04 Nieuws & weetjes06 Een dag uit het leven van chef-kok

Jolanda Panis08 Utrechtse streekproducten in opmars13 Column: het smaakhumeur van

cabaretier Vincent Bijlo14 (Op)bloeien in Maarschalkerweerd16 Topkok Pierre Wind: man met een missie19 Column Giep Hagoort20 Ronald Giphart is graag in het

Wilhelminapark22 Aandacht voor innovatie kan de regio

een impuls geven26 Bijen zijn onmisbaar in de fruitteelt, er zijn

er alleen steeds minder!28 Eten: ook een kwestie van je geweten?31 Gouden tijd in het Catharijneconvent32 De Fairtrade Restaurantweek34 Tim Lips over de Wereldruiterspelen

2010: ‘Ik hoop dat niemand beter is’42 Nieuwe puzzel: zoek de acht fruitsoorten43 Contact met de Rabobank: telefoon,

e-mail en bezoekadressen

3 RABOBANK INHOUDSOPGAVE36

42

NaN Nieuws & weetjes

NIEUWS

RABOBANK BLIJFTHOOFDSPONSORKAMPONGRobeco en Rabobank Utrechtworden samen hoofdsponsor vanKampong.Tijdens het Kampongfamiliehockeytoernooi op 20 junispraken directievoorzitters RoderickMunsters van Robeco en Rien Nagelvan Rabobank Utrecht officieel afom tot 2013 samen hethoofdsponsorschap van KampongHockey in te vullen.

Rabobank Utrecht was deafgelopen vijf jaar al hoofdsponsorvan de hockeyclub uit dehoofdklasse. De samenwerking metKampong Hockey is in de afgelopenjaren sterk gegroeid. In het nieuwesponsorcontract staat partnerschapopnieuw centraal. RabobankUtrecht draagt daarmee eensteentje bij aan de ontwikkeling vande breedte- en topsport in Utrecht.

OnderzoekNIEUWEGEIN: DEWERKPLAATS VANMIDDEN-NEDERLANDDat is de titel van een onderzoeknaar de sociaal-economischepositie van Nieuwegein. Hetonderzoek, uitgevoerd opinitiatief van onze ledenraad,analyseert de economische ensociale positie van de stad. Hetgaat ook specifiek in op dekantorenmarkt enwinkelvoorzieningen. Na jarenvan sterke groei zit Nieuwegein in een volgendeontwikkelingsfase. Het rapport isvanaf eind september tedownloaden opwww.rabobank.nl/utrecht

WOONPROEVENAltijd al eens nieuwbouwhuizenvan binnen willen bekijken? Hetkan op zaterdag 11 september.Tijdens Woonproeven zijn in heelNederland nieuwbouwwoningenvrijblijvend en zonder afspraak tebekijken. Het aanbod varieert vanappartementen tot vrijstaandevilla’s. Adviseurs zijn ter plaatseaanwezig voor een rondleiding. Kijkvoor meer informatie op www.woonproeven.nl

STREEKWEKENEerlijke, verse en verrassendeseizoensproducten.In het weekend van 22, 23 & 24oktober 2010 vindt op deZijdebalen in Utrecht centrum deeerste editie van de Streekwekenplaats; dé grootste overdekteseizoensmarkt van Nederland. De kramen worden bemand doorproducenten van ‘echte, eerlijke enverse ambachtelijke producten uitalle regio’s van Nederland’, aldus deorganisatie. De entree is gratis. Meerinformatie vindt u opwww.streekweken.nl. TE

KST

:GA

BYPO

TBE

ELD

:RA

BOBA

NK,

STRE

EKW

EKEN

4 RABOBANK NIEUWS &WEETJES36

42

NaN

DICHTBIJFONDS: UW STEM TELT!Bepaal mee wie doorgaat naar de finale!Rabobank Utrecht ondersteunt al jarenlang sociaal-maatschappelijkeprojecten en initiatieven op het gebied van culturele, sportieve eneconomische ontwikkeling. Hiermee toont de bank haar betrokkenheid bijde inwoners van Utrecht. Daarom stelt de bank voor het tweede jaar via hetRabo Dichtbijfonds een extra bedrag van € 100.000 ter beschikking. Datgeld gaat naar verenigingen en stichtingen die een extra steuntje in de rugkunnen gebruiken. U kunt nu bepalen welke inzendingen doorgaan naarde finale! Tot 30 september kunt u op www.dichtbijfonds.nl uw stemuitbrengen op één project per regio (Utrecht, Leidsche Rijn en Nieuwegein).Tijdens de ledenraadsvergaderingen in het najaar worden de projecten metde meeste internetstemmen gepresenteerd. Ter plekke geven de leden danhun stem aan het project van hun voorkeur.

Afdelingsvergadering Utrecht 27 oktoberAfdelingsvergadering Leidsche Rijn 3 novemberAfdelingsvergadering Nieuwegein 10 november

www.dichtbijfonds.nl

WINNEN!Eten, drinken en slapenRonald Giphart tekende na eenstage van 336 uur in de restaurantsDe Librije en Oud Sluis zijnervaringen op in dit uitzonderlijkeboek. Een lees-kookboek met(on)mogelijke recepten van dehand van Nederlands meestgelauwerde chefs: Sergio Hermanen Jonnie Boer. Een boek over tweebijzondere vrienden, hunvakmanschap en de vreugde vanhet gehemelte!

Wilt u kans maken op één van de 25exemplaren van ‘Eten, drinken enslapen’? Stuur dan een e-mail metuw adresgegevens naarleden@utrecht.rabobank.nl o.v.v.boek. Over de uitslag wordt nietgecorrespondeerd.

&WEETJES5 RABOBANK NIEUWS &WEETJES

TEK

ST:G

ABY

POT

BEEL

D:R

ABO

BAN

K,LI

BRIJE

3642

NaN Een dag uit het leven van chef-kokJolanda Panis

Eenkijkje indekeukenExotischkokenmetlokaleproductenbijVanHarteMet hulp van onder meer Rabobank Utrecht ging Resto Van Harte inKanaleneiland vorig jaar open. Wijkbewoners kunnen er genietenvan een betaalbare maaltijd. Dichterbij liep een dag mee metchef-kok Jolanda Panis. ‘Ik gebruik zoveel mogelijk lokale producten.’

010.00 UUR‘Het eerste wat ik doe is een draaiboek maken voor dehele dag. Daarbij kijk ik onder andere naar wat er nogop voorraad is. Zo wilde ik laatst als voorgerechtpastasalade met tonijn maken. Toen bleek dat er nogbladerdeeg was, heb ik taartjes met tonijn en kappertjesgemaakt. We houden de prijs van onze maaltijden laag.Dat hoort bij het concept. Ik ben dus gebonden aan eenstrak budget. Daar word je creatief van. Ik begin vaakmet de groenten. Dan kun je veel meer variëren. Ookgebruik ik meestal seizoengroenten, die ik lokaalinkoop. De groenten zijn dan op hun lekkerst én hetscheelt in de kosten. Het is een uitdaging om telkensweer een verrassend menu op tafel te zetten. In ruimanderhalf jaar hebben we pas twee keer hetzelfde menugeserveerd.’

12.30 UUR‘De reserveringslijst is definitief. Tijd om inkopen tedoen. Ik heb zo mijn favoriete adresjes, het liefst in debuurt. Biologische ingrediënten koop ik bij Rio de Bio,op de Adelaarstraat. Met ons budget lukt het helaas nietom alles biologisch te doen. Vlees koop ik bij mijnhalal-slager in de Kanaalstraat in Lombok. Geweldigadres. Het is voor hem een erekwestie om het vlees zovers mogelijk te leveren. Als ik het een uurtje laterophaal dan afgesproken, wordt hij bijna boos, omdat hij

het te vroeg heeft gesneden. In dezelfde straat zit ookPersepolis. Daar haal ik echt van alles. Toen de winkelin de vakantie gesloten was, voelde ik me onthand.Soms haal ik groenten of fruit bij lokale telers. Dat zouik graag vaker doen, maar het is kostbaar en de telersliggen te ver om dagelijks naartoe te fietsen.’

14.30 UUR‘We gaan aan de slag in de keuken. Eerst wordt hetwerk verdeeld. Ik kijk wat vrijwilligers het liefst en hetbest doen. De een is goed in voorbereiden, de anderhoudt ervan om te experimenteren en gerechten opsmaak te brengen. De meesten hebben wel ideeën overkoken en smaken. Het is leuk gebruik te maken vanhun verschillende culturele achtergronden. Soms leidtdat tot een thema-avond. Onze Eritrese vrijwilligsterwilde al vroeg op de dag beginnen, omdat haar sauzenminstens vier uur moesten pruttelen. Toen de maaltijdbijna werd geserveerd is ze nog snel naar huis gegaanom prachtige, traditionele Eritrese feestkleding aan tetrekken. Ze vertelde de gasten over het eten van haarjeugd. De zaal was muisstil. Ik kreeg er kippenvel van.’

17.30 UUR‘De spanning in de keuken stijgt. De eerste gastenkomen binnen. De gerechten moeten op het juistemoment geserveerd worden: niet te rauw, niet te gaar

6 RABOBANK STIMULERINGSFONDS

}ku#M~

}ku#M~

3642

- 7

4840

2

3642

NaN Een dag uit het leven van chef-kokJolanda Panis

en precies op temperatuur. Dat is behoorlijk puzzelen.Zeker omdat we – in tegenstelling tot een gewoonrestaurant – per gerecht niet vier of vijf borden tegelijkopdienen, maar veertig tot zestig. Daarom maak ik eendraaiboek. Van tevoren plan ik precies wat wanneermoet gebeuren. Als de gehaktballetjes dit formaathebben, hoe lang moeten ze dan in de oven? Hoelangrooster ik de groenten vooraf zodat ze daarna met tienminuten in de oven gaar zijn terwijl we het voorgerechtopeten? Het team schuift aan bij de gasten, dus wekunnen niet tijdens het voorgerecht de volgende gangbereiden. De kunst is om het telkens weer te latenlukken. De enthousiaste en verraste reacties van degasten spreken dan boekdelen.’

20.00 UUR‘Langzamerhand stappen de gasten op. Het wordt tijdom de boel op te ruimen. Hoe vermoeiend zo'n dag kanzijn, er is ook voldoening. We hebben weer eenheerlijke maaltijd op tafel gezet en de gasten zijntevreden naar huis. Na het opruimen en schoonmaken

praten we nog even na. Op dat moment ontwikkelen wevaak alweer ideeën voor een volgende keer. Als ik weetdat een van de vrijwilligers graag als gastkok wiloptreden, ga ik even met hem of haar zitten om ideeënte bespreken. Soms wordt het vaste team ondersteunddoor medewerkers van een bedrijf. Zij helpen in devorm van maatschappelijk verantwoord ondernemen,of als bedrijfsuitje. Ze zijn vaak onder de indruk vanwat we doen. Soms organiseren ze iets speciaals. Zohebben we in samenwerking met medewerkers van eenSpaans bedrijf in Kanaleneiland een Spaansethema-avond georganiseerd. Met een workshopSpaanse waaiers en Cubaanse muziek. Eenonvergetelijke avond!’

Resto VanHarte Kanaleneiland is open op dinsdag envrijdag. Om 17.30 uur gaan de deuren open, vanaf18.00 uur wordt de driegangenmaaltijd geserveerd.Deze kost 6 euro. Met een U-pas betaalt u 3 euro.Kinderen eten voor de helft van de prijs.  Reserverenkan voor 12.00 uur via 0800-0151 (gratis). Meer infovindt u op www.restovanharte.nl. TE

KST

:SCH

RIJF

-SCH

RIJF

BEEL

D:M

ARI

JNA

LDER

S

3642

NaN Utrechtse streekproducten in opmars

Utrechtse lekkernijenHetbesteuitderegioStreekproducten zijn producten met een verhaal. Bovendien zijn zelekker, authentiek, met liefde geteeld, goed voor het milieu én eenstimulans voor de regionale economie. ‘Wie hart heeft voor Utrecht,eet Utrechtse producten.’

A‘Als je erover nadenkt, is het bizar dat wij rundvlees uitArgentinië halen. We hebben hier de prachtigsterunderrassen. Die exporteren wij op onze beurt naar hetbuitenland. We slepen wat af met ons voedsel. Hetheeft vaak duizenden kilometers afgelegd voor het opons bord terechtkomt.’ Aan het woord is EricOdenwald, directeur van Odenwald Organic bv uit DeMeern, de verkoop- en marketingorganisatie van TheOrganic Bakery, bierbrouwerij De Leckere en IceCream Factory.

Odenwald is specialist in streekproducten. ‘Welvaartbegint altijd bij de regionale economie’, zegt hij.‘Streekproducten zijn daarbij van grote betekenis. Duswie hart heeft voor Utrecht, koopt producten uitUtrecht.’ Daarnaast zijn streekproducten beter voor hetmilieu. Ze hoeven minder ver vervoerd te worden enzorgen zo voor minder CO2-uitstoot.

BETERE PRODUCTEN‘Dat producten niet worden verscheept, maakt ook deafstand tussen producent en consument kleiner’, legtOdenwald uit. ‘Daar profiteert iedereen van.’ Zokrijgen de boeren en telers een eerlijke prijs voor hunproducten. En de consument? Die vindt het waardevolom te weten dat producten van dichtbij komen. ‘Het is

leuk om naar een boerderij te gaan en te zien hoeproducten worden geteeld of bereid. Je geniet meer vaneten als je het verhaal achter je voedsel kent, en zietmet hoeveel liefde en toewijding het wordt gemaakt.’Volgens Odenwald zorgt deze betrokkenheid van deconsument voor meer opbrengst voor producenten vanstreekproducten. Want als iemand weet dat een boergeen pesticiden gebruikt en dierenwelzijn belangrijkvindt, is hij sneller bereid wat meer te betalen.

VAN UTRECHTSE BODEM‘Streekproducten hebben vooral toekomst als weinvesteren in productontwikkeling, vernieuwing enmarktontwikkeling’, vindt Odenwald. Een voorbeeldhiervan is Van Dichtbij bv, een door Odenwald zelfopgericht bedrijf. Samen met de stichting LekkerUtregs ontwikkelde het een keurmerk voor typischUtrechtse producten. Boeren en telers zijnmede-eigenaar van Van Dichtbij en profiteren daaromdirect als producten aanslaan. ‘Distributeurs endetailhandelaars moeten weer regionaal gaan denken enhun band met de regio versterken’, stelt Odenwald. ‘Opdie manier kunnen streekproducten een grotemeerwaarde hebben voor de omgeving. Ze zorgenimmers voor werkgelegenheid, innovatie en eenbloeiende lokale economie.’ TE

KST

:SCH

RIJF

-SCH

RIJF

BEEL

D:M

ARI

JNA

LDER

S

8 RABOBANK STREEKPRODUCTEN36

42

NaN

‘Vroeger leverde ik mijn fruit aan de veiling. Ik hadgeen idee wie de consument was. Zij wisten ook nietwie ik was. Het gat tussen mij en hen was groot. Nuverkoop ik de producten direct in de landwinkel aanhuis. Mensen komen er speciaal voor. Ze vinden hetleuk om te weten waar hun fruit vandaan komt. Weorganiseren ook appelplukdagen, waarop mensen zelfhun appels kunnen plukken. Die streekfunctie heeftveel voordelen: het geeft mij als teler een gezicht.Bovendien houden zowel de consument als ikzelf ermeer aan over, omdat er geen tussenhandel is.’

‘Eigenlijk wilde ik de autobranche in, met mensenwerken. Maar het liep anders. Mijn vader stond eropdat ik de tuinbouwschool deed. Daar bleek ik hetfruittelersgen van hem en mijn opa te hebben. Nu geefthet me veel voldoening dat ik in hun voetsporen bengetreden. Net buiten Vleuten, waar mijn opa ooitdruiven verbouwde, teel ik verschillende soortenappels, peren, aardbeien, pruimen, bessen en kersen.De teelt van streekproducten combineert wat mij betrefthet beste uit twee werelden: ik werk met fruit én metmensen.’

9 RABOBANK STREEKPRODUCTEN

HAN PLOMP, FRUITTELER EN -VERKOPER IN VLEUTEN

‘Detelerkrijgteengezicht’

3642

NaN

‘De tomaten die ik vanochtend geplukt heb, liggenvanmiddag in de winkel. Supervers. Onze familieverbouwt al sinds het begin van de twintigste eeuwfruit aan de Groenedijk in De Meern. Toen de stadvijftien jaar geleden steeds verder oprukte, besloten wedat het tijd werd voor een plattelandswinkel. Nuverkopen we al onze fruit en groenten direct aan deconsument. Ze vinden bij ons ook streekproducten vanbedrijven uit de omgeving. Haars rundvleesbijvoorbeeld.’

‘Maar ook jam, honing, boerenkazen en boerenzuivel.Mensen komen er speciaal voor hiernaartoe. Omdat wedirect aan de consument leveren, slaan we detussenhandel over. Er komen geen kilometers oftransportkosten bij kijken. Goed voor het milieu en deportemonnee. Mensen zijn in de loop der tijd steedsverder van de land- en tuinbouw af komen te staan. Datis het mooie van streekproducten: ze brengen stad enplatteland dichter bij elkaar. Onze winkel ligt middenin Leidsche Rijn. Het is dus eigenlijk een stukjeplatteland in de stad.’

10 RABOBANK STREEKPRODUCTEN

HENK GOES, TELER EN PLATTELANDSWINKELIER IN DE MEERN

‘Tussenhandeloverslaan’

3642

NaN

‘Als ik hier het terrein op rijd, op weg naar de winkel,kom ik eerst langs de enorme kas. Daar zie ik detomaten hangen. Een prachtig gezicht. Ik kom hier eensper week. Vooral voor groenten en fruit van eigen teeltvan de Gebroeders Goes, maar ook voor anderestreekproducten. De meeste producten zijn door deverkoper zelf geteeld. Ze zijn niet eerst weken optransport geweest voordat ze in de winkelterechtkwamen. Daardoor zijn ze verser en heelsmaakvol.’

‘Ik vind het een prettige gedachte dat de producenteneen eerlijke prijs krijgen voor hun producten. Ook inmijn eigen portemonnee scheelt het trouwensaanzienlijk. Ik betaal hier veel minder voor mijngroenten en fruit dan in de supermarkt. Verder vind ikhet contact met de mensen in de winkel heel leuk. Maarbovenal vind ik het waardevol om te weten waar mijnproducten vandaan komen. Ik kan hier zien methoeveel liefde en aandacht ze worden geteeld. Je etensmaakt nog lekkerder als je het verhaal erachter kent.’

11 RABOBANK STREEKPRODUCTEN

ANNEMARIE BOUWENS, KLANT BIJ DE GEBROEDERS GOES

‘Verserensmaakvol’

3642

Jouw sprookje in de Efteling. Dat is het idee.Rabobank en de Efteling dagen kinderen t/m 12 jaar uit om mee te doen aan de grote sprookjes schrijfwedstrijd. Schrijf jij het sprookje van de geheimzinnige Rabo Kluis in de Efteling? Het winnende sprookje wordt vereeuwigd in een groot sprookjesboek dat in de Efteling komt te staan bij de Rabo Kluis. De winnaar mag bovendien met familie of vrienden een paar nachten slapen in vakantiepark Efteling Bosrijk. Je kunt ook andere betoverende prijzen winnen.

Op www.rabobank.nl/schrijfwedstrijd staat hoe je mee kunt doen. Ook vind je daar tips en ideeën voor het schrijven van een sprookje. Dus klim in je pennenveer en ga aan de slag!

Met deze sprookjesschrijfwedstrijd wil Rabobank kinderen het plezier in schrijven laten ontdekken. Door mee te doen kun je meer winnen dan alleen mooie prijzen. Dat is de gedachte. Dat is het idee.

Schrijf jij het sprookje van de Rabo Kluis?

www.rabobank.nl/schrijfwedstrijd

Rabobank. Een bank met ideeën.

NaN

tek

st: V

ince

nt

Bijl

o B

eeld

: Mau

rits

Gie

sen

13 rabobank Vincent bijlo

caBaretier en schrijVer

Vincent Bijlo

het gaat vooruit in nederland, echt, vooruit. het is hier de laatste tijd een stuk lekkerder geworden. Vroeger was alles beter, zegt men wel, nou, ik dacht het niet. Praat me niet van vroeger, het waren vieze tijden. tijden van dood­gekookte doperwten en wortelen. tijden van zondagse groentesoep waar het hele huis tot maandag­ochtend naar bleef ruiken. tijden van droge aardappelen met veel te vette en te zoute jus. tijden van zachte kadetjes met smake­loze jonge kaas bij de stations­restauratie.nee, dan nu. Panini met geiten­kaas, honing en tijm. italiaanse bol met buffelmozzarella, verse tomaat en basilicum. Geen al urenlang op een plaatje staand slap kopje slootwater, nee, een versgemalen espresso in een voorverwarmd kopje. Geen halfbevroren appel­punt met slagroom uit een spuit­bus die nog 5 jaar goed blijft, nee, warme verse apfelstrudl met huis­geslagen room. Geen zure rode hoofdpijnwijn meer, nee, prosecco. het gaat goed met nederland. De echte smaak is in opmars. De pure smaak, de eerlijke smaak, de sim­pele smaak. De smaak van verse citroen in koud water. De smaak van turks brood, van dadels, van verse munt. o, wat ben ik blij dat

ik nu leef en niet 50 jaar geleden. Dank, verenigd europa, en dank, niet­westerse allochtonen, voor al het lekkers dat jullie hebben meegebracht. Dank dat jullie het smaakhumeur van nederland heb­ben verbeterd.natuurlijk, er is nog steeds veel smakeloze rommel, er is veel fastfood dat als een baksteen in je maag valt en nergens naar sma­ken mag, niemand mag zich er immers een buil aan vallen. Maar er is zoveel meer dan vroeger. We zijn ons veel bewuster geworden dat eten lekker mag zijn en niet alleen dient als energiebron voor het lichaam. o jongens, salade van maïs, kip, hazelnoten, appel en rucola. Verse lintpasta met wat truffelolie, geraspte parmezaanse kaas en paddenstoelen. couscous met dadels en lamsvlees.Vergelijk dat nou eens met de oude blinde vink, de saucijs, de bloemkool met een papje, de bamihap en het nasiblok. Proef de wereld, eet, maar niet te snel, geniet. een tandorischotel met yoghurt, amandelen en koriander, gegrilde verse sardines, kreeft met huisgemaakte mayonaise… ik hou erover op, ik krijg er honger van, en ik heb geloof ik niets meer in huis behalve wat oud brood en hagelslag.

Smaakhumeur

NaN Column: het smaakhumeur vancabaretier Vincent Bijlo

NaN (Op)bloeien in Maarschalkerweerd

Therapie indemoestuin‘Tuinierenisteruggaannaardebasis’Er groeien niet alleen biologische groenten- en fruitsoorten in demoestuin Maarschalkerweerd. Ook mensen die moeite hebben methet vinden van een baan krijgen er de kans op te bloeien. Want hiergaat tuinbouw hand in hand met arbeidsintegratie.

DDe moestuin Maarschalkerweerd ligt aan de oostkantvan Utrecht. Achter het FC Utrecht-stadionGalgenwaard, in een meander van de Kromme Rijn.Hier groeien ’s zomers uiteenlopende soorten groenten,fruit en kruiden. Veel oude en bijzondere gewassen,allemaal biologisch. ‘Acht jaar geleden was dit eenbraakliggend terrein’, vertelt projectleider en voormaligorchideeënkweker Pieter Jagtman. ‘De gemeenteUtrecht, die de grond aan ons verhuurt, wilde hier eengroene en sociale bestemming. We besloten tuinbouwte combineren met arbeidsintegratie.’ Martin Vos, debedenker en huidige voorzitter van de moestuin, richttede Stichting Projecten Moestuin Maarschalkerweerdop. Hij nam Jagtman aan om het project op te zetten.Die ging met hulp van vrijwilligers en onder meer deRabobank Foundation aan de slag. Er kwamen kassen,bijenkasten, picknickbanken, een speeltuin en eenvuurplaats. Medewerkers van de Rabobank groeven opeen sponsordag eigenhandig een vijver. De voormaligemachineloods op het terrein werd omgetoverd totlunchcafé, winkel én een woonhuis voor Jagtman enzijn gezin.

RUSTDe tuinderij draait voor een belangrijk deel op cliëntendie vanuit de WW of WAO een plekje willen veroveren

op de arbeidsmarkt. De moestuin begeleidt hen insamenwerking met stichting Abrona, een organisatiegespecialiseerd in dagbesteding en arbeidsintegratie.‘De mensen die hier werken, hebben vrijwel allemaalmoeite met het vinden van een baan’, legt Jagtman uit.‘Wanneer ze hier komen zijn ze kwetsbaar, hebben zeweinig zelfvertrouwen en een slechte conditie. Vaakomdat ze psychische klachten of een verslaving hebbengehad. Wij geven ze het gevoel dat ze welkom zijn enhier thuishoren. En we zorgen dat ze niet op straatrondlopen maar iets om handen hebben. Werken in detuin is teruggaan naar de basis: je eigen voedselverbouwen. Dat geeft rust.’ Zo’n honderd‘dagbesteders’ werken voor een korte of langereperiode in de moestuin, de timmerwerkplaats, hetlunchcafé of de winkel. Op therapeutische basis.Daarnaast zijn er ruim twintig vrijwilligers en twaalfbetaalde krachten.

VRIENDELIJKHEIDRichard (38) was zo’n dagbesteder. Hij kwam drie jaargeleden op therapeutische basis bij de moestuinwerken. Nu loopt hij stage als werkbegeleider. ‘Na tienjaar verslaafd te zijn geweest, wilde ik het roeromgooien. Nu, drie jaar later, sta ik hartstikke positiefin het leven. Ik volg een opleiding tot werkbegeleider

14 RABOBANK SPONSORING36

42

NaN (Op)bloeien in Maarschalkerweerd

in een zorgbedrijf. Hopelijk kan ik na mijn studieblijven als betaalde kracht.’ Herman (23) werkt sindsdrie jaar achter de bar van het lunchcafé, nadat hij tweejaar thuis zat zonder werk. Hij neemt bestellingen op enbrengt ze rond. ‘Het is echt schitterend hier. En deomgang is prettig. Zowel met collega’s als bezoekers.Onze specialiteit is vriendelijkheid.’

SUCCESDe moestuin Maarschalkerweerd is echter meer daneen sociale werkplaats. Naast de verkoop aanparticulieren, levert de moestuin ook aan biologischewinkel Rio de Bio, Hotel Karel V en De Lindenhof,een distributeur van diverse Nederlandse restaurants.‘Wat ons succes bepaalt? In de eerste plaats heeftiedereen die hier werkt hart voor de zaak’, verklaartJagtman. ‘Daarnaast verbouwen we hier wel zestigverschillende soorten groenten, waaronder veelbijzondere en oude rassen. Zoals capucijners,raapstelen en zomer- en winterpostelein. Sommigeverwerken we tot lekkere producten, waaronder de

zelfgemaakte honing, de chutneys en de pesto. Onzeklanten kunnen bovendien met eigen ogen zien hoe degewassen groeien. Daardoor weten ze wat ze kopen. Enmensen komen hier uiteraard ook om te genieten vande natuur en de rust.’

DROOMJagtman geeft aan de laatste acht jaar weinig tijd tehebben gehad voor uitbreiding. Toch droomt hij ervande moestuin verder te ontwikkelen. ‘Een groterewinkel, meer producten en een tuin met meer roodfruit. Dat lijkt me wel wat’, lacht Jagtman. Ook zou hijgraag een nog grotere groep dagbesteders kunnenbegeleiden en meer aandacht geven aan educatie voorbijvoorbeeld schoolklassen. Daarnaast denkt hij erovereen trekkershut op een kampeerveld te bouwen, voorrecreanten. ‘Ambitieuze plannen’, geeft Jagtman toe.‘Maar zonder grote dromen was deze moestuin er ooknooit gekomen.’

Meer weten? Ga naar www.moestuinutrecht.nl. TEK

ST:S

CHRI

JF-S

CHRI

JFBE

ELD

:SIE

TSKE

RAA

IJMA

KERS

3642

16 rabobank IntervIew

HHoe staat Het met de smaak van de gemiddelde nederlander?‘Iedereen heeft natuurlijk zijn eigen smaak, maar die is wel voor een groot deel aangeleerd. Helaas is ons referentiekader wat voedsel betreft niet zo groot. Als je kijkt naar de gezondheidsproblemen die we in Nederland hebben, zoals overgewicht en hart- en vaat-ziekten, dan kun je dat terugleiden naar het feit dat wij Nederlanders heel eenzijdig eten.’

lopen wij culinair gezien acHter bij de rest van de wereld?‘Eigenlijk niet, want de laatste tien jaar is de kwaliteit van onze restaurants enorm verbeterd, met als absolute hoogtepunt de driesterrenrestaurants De Librije in Zwolle en Oud Sluis in Sluis. We zijn zelfs in de top honderd gekomen van beste restaurants van de wereld. Maar gek genoeg eten we thuis, vooral qua groenten, vaak hetzelfde.’

wat is een onderscHatte groente?‘Met schorseneren doen wij vrij weinig. Ik geef al jaren didactische smaaklessen op basisscholen. Bij het lesprogramma staat het beleven van voedsel centraal. Proeven, ruiken, horen, voelen en kijken: met al hun zintuigen verkennen kinderen het dagelijkse eten. Op tweeduizend scholen wordt het programma gebruikt.

Als je in een reguliere klas komt, kennen veel leerlin-gen de aubergine of courgette niet. Kinderen zijn het klankbord van de ouders, dus waarschijnlijk krijgen ze deze groenten thuis niet op hun bord. Een kind moet eigenlijk zo vroeg mogelijk met allerlei verschillende groenten in aanraking komen, dan wordt het referentie-kader breed. En maken schorseneren ook meer kans.’

gaat Het nog gebeuren, denkt u, dat smaakles een verplicHt vak wordt op scHool?‘Ik hoop het. Je kunt eten ook gebruiken om te reke-nen. Het aantal calorieën tellen bijvoorbeeld, dat levert geweldige sommen op. Dus het gaat niet alleen om het eten zelf, waar het vandaan komt en hoe je het bereidt. Je kunt het heel mooi integreren in het onderwijs. En daarbij wordt met de kennis over voedsel het probleem omtrent overgewicht ook meegenomen. Als je ziet hoeveel kinderen het leuk vinden om te koken, dat is echt fantastisch. Dat geeft mij de kick om ermee door te gaan. Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedsel-kwaliteit (LNV) werkt al jaren mee. We hebben heel veel medestanders, zoals het Voedingscentrum, de Universiteit van Wageningen en Innovatie Netwerk Agro en groene ruimtes. Alleen het ministerie van Onderwijs wil er gewoon niet voor gaan. Dat is heel verdrietig.’

Topkok Pierre Wind:‘Proef, ruik, hoor en voel je eten!’Pierre Wind. Inderdaad, dat is die kale, drukke kok met rare gerechten als dropsoep en zuurkoolijs. Maar het is ook een man met een missie, die smaaklessen als verplicht vak op school wil en de drijvende kracht is achter de Week van de Smaak. ‘De verjaardag van vers noem ik het altijd.’

NaN Topkok Pierre Wind: man met een missie

NaN

Tek

sT: J

oce

lyn

Vre

ug

den

hil

Bee

ld: P

ierr

e W

ind

18 rabobank interview

Naast het geveN vaN smaaklesseN beNt u ook de drijveNde kracht achter de laNdelijke Week vaN de smaak, die siNds 2007 bestaat. Waarom?‘Om zowel de ouders als de kinderen te bereiken. De bedoeling van de Week van de Smaak is ambachtelijke streekproducten in het hele land in de etalage te zetten. Alle grote merken hebben zo ontzettend veel reclame-budget, daar kan een boer niet tegenop. Dus met de Week van de Smaak willen we de krachten bundelen. En de papa’s en mama’s die het leuk vinden, maar ook die het nog niet kennen, in aanraking laten komen met de streekproducten. De verjaardag van vers, noem ik het altijd. Het moet een feest zijn.’

Wat zijN de pareltjes oNder de streekproducteN?‘Het woord streekproducten zegt het eigenlijk al. Wat ik leuk vind zijn de producten die echt uit een bepaalde stad of streek komen. De authentieke Bossche bol, mosterd uit Zwolle, Waterlands vlees en vers appelsap uit Flevoland bijvoorbeeld. Geweldig! Er zijn wel acht verschillende soorten vers appelsap in omloop. Dat terwijl veel mensen maar één soort kennen: die uit een pak van de supermarkt. Als je de handgemaakte sapjes proeft, gaat er een wereld voor je open.’

Wat is uW rol bij de Week vaN de smaak?‘Ik ben een van de vijf stuurgroepleden. Iedereen heeft

zijn eigen taak. Ik ben vooral van de creatieve invul-ling. Het gaat absoluut de goede kant op, want de Week van de Smaak wordt elk jaar groter. We hebben vanaf dit jaar zelfs regiocoördinators moeten inzetten. Elke regio gaat de week op zijn eigen manier invullen. Wat ik hoop, is dat zo veel mogelijk mensen leuke acti-viteiten organiseren.’

is de Week vaN de smaak eeN eveNemeNt geWordeN zoals u voor ogeN had?‘We zijn er nog lang niet. De missie is wat mij betreft volbracht als het net zo bekend is als de Boekenweek. We zijn bezig met het organiseren van een smaakbal, dat net zo belangrijk moet worden als het boekenbal. En wat ik ook graag wil is een smaakweekgeschenk, dat je krijgt bij aankoop van verse producten. Dat zijn van die plannen, daar moet je geduld voor hebben. Maar ik hoop dat ik beide ideeën volgend jaar kan uitvoeren.’

Wat verWacht u vaN dit jaar, de vierde editie?‘Dit jaar staat in het teken van fruit en de bij. Dus ik verwacht veel activiteiten, zoals een bezoek aan een imker en zijn bijen en zelf fruit oogsten bij de boer. De Week van de Smaak wordt gesponsord door de Rabobank. Ik hoop dat de filiaalmanagers ambassadeur worden van het mooie product en ondernemers steunen om de mooiste winkelstraat van Nederland te worden. Wat wij het liefst willen is dat elke winkelstraat een dag actief meedoet met kraampjes om te proeven, leuke dingen voor de kinderen en bijvoorbeeld de plaatselijke fanfare laat komen. Net als op Koninginnedag.’

WaNNeer kuNt u stoppeN met uW smaakmissie?‘Als ik doodga en de smaaklessen worden niet als verplicht vak op school gegeven, dan komt er op mijn grafsteen te staan: missie mislukt. En als het voor die tijd wel zo is, staat er: missie gelukt.’

Kinderen kunnen zich gratis aanmelden op www.smaakonthemove.nl, een site met spelletjes om je kennis over eten te testen. Scholen kunnen zich via www.smaaklessen.nl gratis aanmelden voor de smaaklessen. Meer informatie over de Week van de Smaak, van 19 tot en met 26 september 2010, is te vinden op www.weekvandesmaak.nl.

NaN

NaN Column Giep Hagoort

COLU

MN Het onderhouden van een

moestuin is niet niks. Bedjes sla entomatenplanten die steeds mijnzorg en aandacht vragen. Radijzendie maar niet willen rijpen.Plantenetende slakken – een wareplaag. Toch beleef ik er veel lol aan.Aan het wroeten in de grond, hetervaren van de seizoenen en hetgenieten van de ultieme smaak vanzelfverbouwde groenten. Voor slahoef ik zelfs niet meer naar desupermarkt. Ik raad dan ookiedereen aan een eigen moestuin tenemen. Sterker nog, elk huishoudenzou voor minstens tien procent ineigen voedsel moeten voorzien.Ook in de grote stad.Een dwaas, romantisch idee? Ikdenk van niet. Op veel plekkengebeurt het al. Laten we het‘microlandbouw’ noemen: hetverbouwen van voedsel in deachtertuin, een volkstuintje of ophet balkon of platte dak. Maar ookhet bottelen van zelfgemaakte wijn,of het houden van een paar kippen.Deze ‘landbouw in het klein’ verkortde afstand tussen teelt enconsument. We halen onzepaprika’s niet uit Spanje, maarverbouwen ze zelf. Dat isgoedkoper, lekkerder en beter voorhet milieu. Stadsbewoners krijgen zo

bovendien meer respect voorboeren. Dat is belangrijk, want wehebben het platteland hard nodigvoor voedsel, rust en recreatie.Daarom startten we vanuit deAmsterdam School of Managementhet project ‘Stad zoekt boer’. Datprobeert stad en platteland dichterbij elkaar te brengen. Bijvoorbeelddoor stedelingen metkunstprojecten naar het plattelandte trekken, zoals gebeurt opboerderij RoodNoot in LeidscheRijn. Ook vragen we aandacht voorstreekproducten en stimuleren westadsbewoners zelf voedsel teverbouwen.Met haar agrarische wortels is deRabobank bij uitstek geschikt omeen brug te slaan tussen stad enplatteland. In Utrecht doet ze dat aldoor onder meer de MoestuinMaarschalkerweerd en RoodNoot testeunen. De bank zou ookbijeenkomsten kunnen financierenwaar stedelingen advies kunnenvragen aan boeren en tuinders overmicrolandbouw. Zelf kan ikbijvoorbeeld nog wel wat hulpgebruiken bij het kweken van mijnradijzen.

Giep Hagoort, lid ledenraadRabobank Utrecht, afdeling Utrecht

VIND DE BOER IN UZELF

IK RAAD IEDEREEN EENEIGEN MOESTUIN AAN

19 RABOBANK COLUMN

TEK

ST:S

CHRI

JF-S

CHRI

JFBE

ELD

:EIG

ENA

RCH

IEF

GIE

PH

AG

OO

RT

3642

NaN Ronald Giphart is graag in hetWilhelminapark

UtrechtsmooisteplekVolgensRonaldGiphartEen stad met historie, jonge mensen en kroegen zonder sluitingstijd.Schrijver Ronald Giphart houdt van Utrecht, waar hij als studentkwam wonen. De Domstad vormt het decor van een aantal van zijnromans, waaronder het verfilmde ‘Phileine zegt sorry’.

3642

NaN Ronald Giphart is graag in hetWilhelminapark

 SchrijvenDe openingsscène van die film speelt in hetWilheminapark. Een betekenisvolle plek voor Giphart.‘Het is een mooi park. Bovendien kun je hier heerlijketen.’ Naast schrijven is eten misschien wel zijngrootste passie. De roman Troost (2005) vertelt deopkomst en ondergang van een chef-kok. InKeukenprins (2008) hield hij honderd dagennauwkeurig bij wat hij at en dronk. Voor zijn laatsteboek, ‘Eten, drinken en slapen’ (2010), werkte hij tweeweken in Nederlands enige tweesterrenrestaurants: DeLibrije in Zwolle en Oud Sluis in Sluis.

Proeven

Zijn ontwikkelde smaakpapillen dankt Giphart aan zijnmoeder. Een ‘gourmande’ die alles zelf maakte – vanmayonaise tot ragout – en het eten altijd in schalenopdiende. Maar ‘omdat het ook wel eens ergens andersover mag gaan’, wordt er in zijn nieuwste roman nietgegeten of gekookt. ‘IJsland’, vanaf novemberverkrijgbaar, gaat over drie cabaretiers aan devooravond van een nieuwe tournee. Een van hen is zijnhumor kwijt.

Dichterbij geeft 25 exemplaren van ‘Eten, drinken enslapen’ weg.  Kijk snel op pagina 5 voor de details.

TEK

ST:S

CHRI

JF-S

CHRI

JFBE

ELD

:SIE

TSKE

RAA

IJMA

KERS

3642

NaN Aandacht voor innovatie kan de regioeen impuls geven

UtrechtIncSnelkookpanvoorinnovatievestartersJonge, vernieuwende bedrijven. Ze zijn interessant, maar ookrisicovol. In de beginfase kunnen ze daarom best wat extra steungebruiken. UtrechtInc helpt innovatieve starters op weg. ‘Succeswerkt aanstekelijk.’

VVAN PRIL IDEE...‘Unieke, innovatieve bedrijven hebben we hard nodigin Utrecht’, zegt Bas Allart, directeur van UtrechtInc.‘Met hun creativiteit en vernieuwing verbeteren ze deeconomische sfeer. Dat zorgt ervoor dat meer bedrijvenzich hier vestigen, waardoor de werkgelegenheidgroeit. Gelukkig zijn er veel potentiële ondernemersmet prachtige ideeën.’ UtrechtInc, een initiatief vanUniversiteit Utrecht, Hogeschool Utrecht, UMC,Rabobank Utrecht, de provincie Utrecht en hetministerie van Economische Zaken, geeft dezeinnovatieve starters een duwtje in de rug. ‘Want meteen goed idee ben je er nog niet’, legt Allart uit. ‘Bijondernemen komt veel meer kijken. Is er wel een marktvoor een nieuw product of dienst? Welke financiersdurven het risico aan?’ Wie genoeg ambitie engroeipotentie heeft, kan zich aansluiten bij UtrechtInc.De organisatie biedt startende ondernemers onder meerfinanciering en huisvesting. Via het Rabo Pre-seedFonds kunnen de starters lenen tegen aantrekkelijkevoorwaarden. En op de Uithof en Oudenoord steltUtrechtInc bedrijfsruimten beschikbaar. Ook voorziethet de starters van coaching, training en toegang tot eenuitgebreid netwerk. ‘Jaarlijks melden zich zo’n honderdnieuwe start-ups aan’, zegt Allart. 

...TOT JONGVOLWASSEN BEDRIJFNaast de ondersteuning van UtrechtInc vinden destarters ook hulp en inspiratie bij elkaar. Allart: ‘Inonze kantoorlocaties is veel kruisbestuiving. De eneondernemer begint net, de ander heeft bijvoorbeeld aldrie werknemers. Daardoor kunnen ze van elkaar lerenen ideeën uitwisselen. Ze lopen immers allemaal tegensoortgelijke obstakels aan.’ Allart merkt verder dat deondernemers elkaar stimuleren het onderste uit de kante halen. ‘Succes werkt aanstekelijk. Er wordt hier heelhard gewerkt, zelfs in het weekend.’ Bedrijven die klaar zijn om op eigen benen te staan,verlaten het nest van UtrechtInc. ‘De ondernemersblijven bij ons zolang we iets kunnen toevoegen. Maarop een bepaald moment hebben ze bijvoorbeeld zoveelwerknemers dat ze uit de kantoorruimte groeien. Ofwillen ze meer professionaliteit en volwassenheiduitstralen.’ De afgelopen vier jaar heeft UtrechtInc alzo’n tweehonderd starters op weg geholpen. Allartbenadrukt dat het belangrijk is dat de uitgevlogenondernemers in of rond Utrecht gevestigd blijven. ‘Zohouden we de regio economisch interessant. Wat datbetreft gaat het zeker de goede kant op: Utrecht wordtlandelijk steeds meer gezien als innovatieve hotspot.’

TEK

ST:S

CHRI

JF-S

CHRI

JFBE

ELD

:SIE

TSKE

RAA

IJMA

KERS

22 RABOBANK DOSSIER INNOVATIE

}lv$S~

}lv$S~

3642

- 7

5850

3

3642

NaN

‘Je zou kunnen zeggen dat ik ondernemer bengeworden dankzij een knieblessure, opgelopen tijdenshet wielrennen. Nadat ik allerlei medisch specialistenhad bezocht, bedacht ik zelf een oplossing. Ik ontwierpeen klikpedaal dat zich naar de voet van de gebruikerzet, en zo knieklachten voorkomt. Omdat veel fietsersmet zulke blessures kampen, zag ik commerciëlepotentie in het pedaal. Strala BV was geboren.Inmiddels ontwikkel ik nog een andere uitvinding: eentransmissie die een fiets beter doet schakelen en auto'saanzienlijk zuiniger kan maken. Dat is nu mijnbelangrijkste product.’

‘Techniek heeft me altijd al mateloos gefascineerd.Maar met een diploma psychologie op zak, had ikweinig kaas gegeten van innovatief ondernemerschap.Hoe vraag je bijvoorbeeld octrooi aan voor eenuitvinding? En hoe maak je van een uitvinding eenproduct? Gelukkig kwam ik in contact met UtrechtInc.Deze organisatie helpt me antwoord te vinden op mijnvragen. Ook kom ik via het netwerk in contact metbedrijven die mijn product op de markt kunnenbrengen. Strala BV levert me nu nog weinig op, maarik heb alle vertrouwen in de toekomst. Bovendienmaakt niets me blijer dan innovatief bezig zijn.’

23 RABOBANK DOSSIER INNOVATIE

STEFAN VAN EIJK, EIGENAAR STRALA BV

‘Techniekfascineertme’

3642

NaN

‘Journalist worden. Dat was mijn grote droom. Na mijnstudie kunstgeschiedenis koos ik dan ook voor eenmasteropleiding journalistiek. Intussen was ikbegonnen met CultuurBewust.nl: een webmagazinegericht op jongeren, waarvoor studenten reportages,interviews en recensies schrijven over cultuur. Zo doenze naast hun studie journalistieke ervaring op. Iets waarik zelf ook behoefte aan had. Bovendien bestond er noggeen website die een beroep doet op de theoretischekennis van studenten om artikelen over cultuur meerdiepgang te geven.’

‘CultuurBewust.nl werd snel een succes. Ik won zelfsde Studentprijs 2010 van UtrechtInc. Die leverde me500 euro op en een half jaar gratis kantoorruimte. Toenviel het kwartje: ondernemen past bij mij. Ik houd vanorganiseren, mensen bij elkaar brengen en werkcreëren. Bovendien is het uitdagend om met ietsvernieuwends bezig te zijn. Bij CultuurBewust.nlstomen we immers niet zomaar journalisten klaar. Onzeredacteuren leren specifiek schrijven en filmen voor hetinternet. Met die vaardigheden kunnen ze straks goedterecht op de arbeidsmarkt.’

24 RABOBANK DOSSIER INNOVATIE

MARJOLEIN THEUNISSEN, EIGENAAR CULTUURBEWUST.NL

‘Ditwerkdaagtmeuit’

3642

NaN

‘Tevreden klanten zijn de beste reclame voor je bedrijf.Met die gedachte richtte ik samen met mijn compagnonPeter van der Reijden Experius op. We helpenbedrijven om met internetmarketing nieuwe klanten tewerven of meer omzet te halen uit hun bestaandeklantenbestand. Daarnaast richten we ons op nieuwevormen van internetmarketing. Zo helpen we bedrijvenom met de mobiele telefoon sterkere binding te krijgenmet hun klanten. Wij vinden het erg belangrijk om deresultaten hiervan meetbaar maken, zodat onze diensteneen bedrijf altijd meer opleveren dan kosten.’

‘Mijn hart ligt bij ondernemen. Na mijn studiebedrijfskunde heb ik eerst in dienst bij verschillendebedrijven werkervaring opgedaan. Leerzaam, maar tochvond ik deze werkomgeving te stroperig. Daarombegon ik in de avonduren en weekeinden met Experius.Zo kon ik zelf m’n koers bepalen. Bovendien ben je alsondernemer met uiteenlopende zaken bezig. Dat maakthet afwisselend en uitdagend. Sinds anderhalf jaarzitten we bij UtrechtInc en ondernemen we fulltime.Het gaat goed en dat brengt weer nieuwe uitdagingenmet zich mee. Ik hoop dat Experius straks hét Utrechtsebureau is voor internet en mobiele marketing.’

25 RABOBANK DOSSIER INNOVATIE

DANIEL CRONIE, EIGENAAR EXPERIUS

‘Zelfmijnkoersbepalen’

3642

NaN Bijen zijn onmisbaar in de fruitteelt, er zijner alleen steeds minder!

Onmisbaar infruitteeltWaarblijvendebijen?‘Smaakfruit’ is het thema van deze Week van de Smaak. We hebbenhet dan onder andere over op smaak geteelde appels, kersen enpruimen. In de fruitteelt is de rol van de imker en zijn bijenontzettend belangrijk. Alleen zijn er steeds minder imkers en bijen.

IIn de fruitteelt zijn veel fruitsoorten afhankelijk vanhoningbijen (en andere insecten of de wind) voor eenoptimale bestuiving. Bijen brengen stuifmeel en nectarvan de ene naar de andere bloem waardoor erbevruchting en vruchtvorming plaatsvindt. Marinus Bloed is bessenteler. Met twee zoons teelt hijrode bessen op ruim dertig hectare grond op het bedrijfBloedbessen in de omgeving van Asch, Neerijnen enMaurik in de Betuwe. Bloedbessen is behalve eenteeltbedrijf, ook een sorteer- en verkoopbedrijf enfloreert mede dankzij de samenwerking met tweeimkers. 'Om een hectare bessenplanten te bestuiven hebje drie bijenvolken nodig,' vertelt Bloed. 'Onze imkersproberen nu zo'n honderd volken op te bouwen voor degrond die wij in productie hebben. Die moeten volgendjaar een goede bestuiving garanderen.'

AFNAME BIJENSTANDMaar de bijenstand neemt af. Sommige bronnenspreken van een verdubbeling van de bijensterfte in deafgelopen zes jaar. Ziet Bloed dit verschijnsel als eenbedreiging voor zijn werk? 'Zonder bijen zal het bessentelen moeilijk worden,' zegt hij. 'Deskundige imkerszijn ontzettend belangrijk, vooral nu.'Cees Overeem (foto) is zo'n deskundige imker. Behalvebiologieleraar is hij een van de twee bijenhouders diede firma Bloedbessen bijstaat in de bessenteelt. Hoewel

hij bijensterfte als een serieuze kwestie beschouwt,meent hij dat het probleem soms overdreven wordt.Over de suggestie bijvoorbeeld dat het uitsterven vanbijen tot verarming van het menselijk voedselaanbodzou leiden zegt hij: 'Veel voedselproductie is inderdaadafhankelijk van bijenbestuiving. De amandelteelt inFlorida bijvoorbeeld is onmogelijk zonder bijen. Maarmensen kunnen prima zonder amandelen. Onsvoedselpakket zou veranderen, maar we kunnen ookzonder bijen voldoende hoogwaardig voedsel blijvenproduceren.' Hoe moeten we, vindt Overeem, de sterftevan bijen duiden? 'Tien procent per winter is normaal.Nu zien we sterftepercentages soms oplopen tot dertigprocent. Maar er zijn imkers die geen sterfte hebben enbij andere gaan de bijen massaal dood. Zelf heb ikvorig jaar 82 volken gekweekt en die zijn er allemaalnog. De hoge sterftepercentages zijn heel lokaal.'Volgens Overeem is het houden van bijen complexergeworden. 'Vijftig jaar geleden gebruikten boeren entelers minder insecticiden, er was een groterebiodiversiteit (de verscheidenheid aan levensvormen opaarde) en van de varroamijt (een parasiet die groteschade toebrengt aan bijenvolken) had niemandgehoord. Bijen sterven deels uit door de afname vanbiodiversiteit. Boeren willen geen paardenbloemen enonkruid in de weilanden, maar in een monocultuur vanalleen gras is voor bijen niks te halen. Een kleinere

26 RABOBANK BIJEN EN FRUITTEELT36

42

NaN Bijen zijn onmisbaar in de fruitteelt, er zijner alleen steeds minder!

bijenpopulatie leidt omgekeerd ook tot een afname vanbiodiversiteit, omdat er minder bestuiving plaatsvindt.Dat is jammer.' Dat bijen houden geen officiëleprofessie maar een tijdsbesteding van hobbyisten is,waarvan de meesten de zestig gepasseerd zijn, maakthet er niet gemakkelijker op. 'Op die leeftijd veranderje je werkwijzen misschien niet zo gemakkelijk meer.Terwijl een cultuuromslag naar bijvoorbeeld schonerwerken volgens mij heel positieve effecten zou hebben.Bij jonge mensen is weinig interesse te bespeuren voorhet houden van bijen. Voorlopig is het aanbod vanhobbyimkers in Nederland voldoende groot. Maar opden duur zou dat ook een probleem kunnen worden.Voorlichting op scholen zou dat misschien nog kunnenkeren.'

ONDERZOEK MINISTERIE LNVIn Nederland is gebrek aan goede en betrouwbareinformatie over bijenhouderij en bijensterfte. Vorig jaarheeft het ministerie van Landbouw, Natuur enVoedselkwaliteit (LNV) een miljoen euro uitgetrokkenvoor monitoring en onderzoek. Meer onderzoek naar

bijenziekten, goede data, en het in kaart brengen van deNederlandse imkerij is nodig voor het vinden vanoplossingen voor bijensterfte. Het doel van demonitoring is het jaarlijks vaststellen van de situatievan de bijenstand in ons land en factoren die invloedhierop hebben. Op die manier kan het ministerie eenmogelijke negatieve ontwikkeling snel identificeren,mogelijke oorzaken analyseren, en hierop anticiperen.

WAT KUNT U ZELF DOEN?U kunt bloemen en planten waar bijen dol op zijn in uwtuin of op uw bedrijf neerzetten, een bijenhotel makenof honing kopen bij de imker in de buurt. Of u besluitom zelf imker te worden!

PRAKTISCHE TIPS:www.bijenhelpdesk.nl, www.imkerpedia.nl, www.biologica.nl/bijen en meer informatie op www.imkerplatform.nl, www.bijensterfte.nl, www.biodiversiteitsjaar-2010.nl en www.beemonitoring.org

TEK

ST:E

LSE

DE

JON

GE

BEEL

D:B

AS

BEEN

TJES

3642

NaN Eten: ook een kwestie van je geweten?

DuurzameoplossingenEten:ookeenkwestievanjegeweten?Mét de globalisering groeit het bewustzijn dat de productie enconsumptie van voedsel morele consequenties heeft. Als mondialefood- en agribank voelt de Rabobank de verantwoordelijkheid meete zoeken naar duurzame oplossingen.

EEten. We kunnen het associëren met genot, gezellig-heid, esthetiek en verleiding. Eten is lekker, althansidealiter, we doen het graag samen met anderen,genieten van een mooi opgemaakte schotel en een fraaigedekte tafel, en bij veel mensen gaat de liefde niet ineerste instantie door het hart maar door de maag. Ooktussen eten en godsdienst bestaat een relatie. Moslimseten geen varkensvlees, orthodoxe joden nuttigenuitsluitend voedsel dat koosjer is en een rechtgeaardkatholiek eet vis op vrijdag. Maar eten is naast dat allesook een politieke daad. De consumptie en productievan voedsel houdt immers ook verband met kwestiesals dierenwelzijn en milieuvervuiling. In de intensieveveehouderij worden jaarlijks vijftig miljard dierengefokt en geslacht en overbevissing en bijvangst van devisserij hebben ertoe geleid dat het voortbestaan vandiverse vissoorten inmiddels onder druk staat. Voor hetverbouwen van soja en het creëren van grasland voorvee moeten de regenwouden wijken, wie hartje winteraardbeien wil eten – en dat willen best veel mensen –moet ze van verre laten invliegen en verbruikt daarmeefood miles voor een product dat pure luxe is. Mét deglobalisering groeit ook het bewustzijn dat hetproduceren en consumeren van voedsel moreleconsequenties heeft. Eten is, met andere woorden, ookeen gewetenskwestie.Hoewel de meeste mensen het erover eens zijn dat je de

wereld niet in een dag kunt veranderen, spannenwereldwijd diverse bewegingen en personen zich invoor bewustwording en veranderingen op het gebiedvan voedselproductie en -consumptie. Zo staat voor deRabobank vast dat de food- en agriketens alleenkunnen veranderen in duurzame waardeketens als allebetrokken partijen samenwerken. Daarom heeft deRabobank vijf richtinggevende food- en agribusinessprinciples opgesteld (zie kader op pag. 30). En de in2007 opgerichte Youth Food Movement (YFM) wilbewustwording creëren en spant zich in voor ‘fair’voedsel. YFM is de jongerenafdeling van de SlowFood-beweging. Deze internationale beweging voor'ecogastronomie' bestaat sinds 1989 en ontstond inreactie op het groeiende aanbod van 'fast food'. DeSlow Food-beweging keert zich tegen smaak-vervlakking en culinaire eenvormigheid, bepleit datconsumenten kennisnemen van voedselproductie-procesen ('weet wat je eet!') en daarin bewuste keuzesmaken en stimuleert het gebruik van seizoensgebondenen regionale producten. Ook de Youth Food Movement– die bestaat uit onder andere studenten van diversestudierichtingen, jonge consumenten en professionalsals boeren, tuinders, koks en horecamensen – spantzich in voor voedsel dat behalve lekker, 'good', 'clean'en 'fair' is. De productie van voedsel, zo luidt defilosofie van de YFM, moet plaatsvinden zonder TE

KST

:ELS

ED

EJO

NG

EBE

ELD

:RIZ

ZO/H

OLL

AN

DSE

HO

OG

TE

28 RABOBANK EETGEWETEN36

42

NaN Eten: ook een kwestie van je geweten?

3642

NaN Eten: ook een kwestie van je geweten?

HETCREDOISNU'OOSTWEST,(VAN)THUISBEST!'

schade toe te brengen aan de leefomgeving en degezondheid van mensen en geen afbreuk doen aandierenwelzijn. Oprichter Samuel Levie, eindtwintig, zegt zich met de YFM, in navolging op deSlow Food-filosofie te willen keren tegen 'onzevervreemding van het voedsel dat we nuttigen' en wil'jongeren op een positieve manier wijzen op het verhaalachter voedsel'. Dat doet de YFM bijvoorbeeld doormiddel van eat-ins: diners, bereid volgens de SlowFood-filosofie en gepresenteerd op openbare plekken.Gasten kunnen er genieten van eten – volgens de SlowFood-filosofie bereid door professionele koks of doorde gasten zelf – en wisselen kennis en informatie uitover de herkomst en productiewijzen van voedsel. Bijde oprichting van de YFM bijvoorbeeld, hield debeweging een eat-in in het fraaie Amsterdamsebuitenhuis Frankendael. Topkok Sergio Hermans waser verantwoordelijk voor de amuse. Wie in de eigenomgeving een openbare maaltijd wil organiseren enkennis van regionale producten met streekgenoten wiluitwisselen, kan voor tips en adviezen terecht op dewebsite van de YFM. Andere activiteiten van de YFMzijn de 'digitale koelkast' – een website waarop mensenkennis over streekproducten, lekker en eerlijk voedselmet elkaar kunnen delen – en het schooltuintjesproject,dat jonge kinderen wil leren dat spinazie oorspronkelijkuit een tuin komt en niet in de diepvries groeit. Insamenwerking met andere partijen – onder anderen destichting Max Havelaar – bewerkstelligde de YFM datde Universiteit en Hogeschool van Amsterdam in 2011hun catering gaan uitbesteden aan een cateraar diefairtrade en biologische producten levert. Aan de handvan een enquête wisten de lobbyisten aantoonbaar temaken dat een ruime meerderheid van de studentenbereid is daar wat extra's voor te betalen.

LARS CHARASMaar er gebeurt meer. Neem bijvoorbeeld Lars Charas.De (gewezen) kok is oprichter en directeur van FeedingGood, het 'praktijkcentrum voor duurzaam voedsel' metvestigingen in Driebergen-Rijsenburg en Wijk bijDuurstede. Het centrum richt zich met workshops en

trainingen op individuele consumenten, cateraars enhoreca. Charas' inspanningen zijn onder meer gerichtop verduurzaming van ten minste een kwart van deNederlandse horeca in 2012. Samen met WageningenUniversity brengt hij koks, landbouwers, weten-schappers, beleidsmakers en mensen uit het bedrijfs-leven met elkaar in gesprek. Doel daarbij is draagvlaken enthousiasme te kweken voor duurzaam voedsel.Charas huldigt waarden als minder energie- enwaterverbruik bij het produceren en bereiden vanvoedsel, instandhouding van biodiversiteit en respectvoor het culturele culinaire erfgoed en keert zich methergebruik van resten uit de voedselketen tegen de'voedsel-weggooicultuur'. In het eigen landbouw-centrum verbouwt Feeding Good diverse groenten envruchten – van artisjok tot aardbei.

THUIS BEST?Eten. Gold ooit 'van hoe verder weg, hoe lekkerder hetis', nu is het credo 'oost west, (van) thuis best!' En dat'de boer niet eet wat ie niet kent' is niet langer eendiskwalificatie, maar een aanbeveling.

BEGINSELEN RABOBANKDe Rabobank heeft vijf food- en agribusinessprinciples opgesteld die een belangrijke rolkunnen spelen in de verduurzaming van de food-en agriketens en een bijdrage leveren aan devoedselzekerheid. 1. Voldoende en veilige productie van voedsel 2. Verantwoord gebruik van natuurlijkehulpbronnen 3. Bijdrage aan welbewuste keuzes van burgers enklanten 4. Verantwoord houden en verzorgen van dieren 5. Bevorderen van sociaal welzijn.

Wilt u meer weten? Kijk dan op: http://overons.rabobank.com/content/mvo/beleid/food_agri_principles/

30 RABOBANK EETGEWETEN36

42

NaN Gouden tijd in het Catharijneconvent

GOUDEN ASSOCIATIESEen verguld masker van Michael Jackson naast een Maria met kind. Ofgoudomrande kelken naast een olympische medaille. In de tentoonstellingGOUD maakt AZIZ spannende associaties tussen historische enhedendaagse gouden voorwerpen. Hij combineert stukken uit demuseumcollectie met geleende voorwerpen uit binnen- en buitenland.Tijdens de expositie toont hij bovendien voor het eerst zijn goudenmodecollectie. 

GOUDEN PRIJSGoud wordt al eeuwen als betaalmiddel gebruikt. Daarom werkt MuseumCatharijneconvent bij deze tentoonstelling samen met het UtrechtseGeldmuseum. Laatstgenoemde heeft gedurende GOUD een tijdelijkedependance in Museum Catharijneconvent. Daarnaast zijn alle achttienGouden Kalveren die op het Nederlands Filmfestival (NFF) wordenuitgereikt, tijdelijk uitgestald in Museum Catharijneconvent. Op 29september worden ze in een bijzondere parade overgebracht naar deStadsschouwburg, om tijdens het NFF op 1 oktober te worden uitgereikt. 

GOUDEN AANBIEDINGWilt u iets van de glans van goud op u laten afstralen? Koop dan zelf eenkaartje voor GOUD en neem tegen inlevering van de bon achterin dezeDichterbij een tweede persoon gratis mee. Voor de kleine goudzoekers zijner een speurtocht en kinderworkshops waarin ze hun eigen sieraad, amuletof masker kunnen maken.

Meer weten? Ga naar www.catharijneconvent.nl

31 RABOBANK CULTUUR

TEK

ST:S

CHRI

JF-S

CHRI

JFBE

ELD

:MU

SEU

MCA

THA

RIJN

ECO

NVE

NT;

PETR

OVS

KY&

RAM

ON

E;N

EDER

LAN

DS

FILM

FEST

IVA

L

31 RABOBANK CULTUUR

TEK

ST:S

CHRI

JF-S

CHRI

JFBE

ELD

:MU

SEU

MCA

THA

RIJN

ECO

NVE

NT;

PETR

OVS

KY&

RAM

ON

E;N

EDER

LAN

DS

FILM

FEST

IVA

L

TentoonstellingvanAZIZGoudengeschiedenisHet is alles goud wat er blinkt in MuseumCatharijneconvent. Tot 6 januari is detentoonstelling GOUD te zien, samengestelddoor kunstenaar en vormgever AZIZ.

3642

NaN De Fairtrade Restaurantweek

FairtradeRestaurantweekDesmaakvan(h)eerlijk‘Eten smaakt lekkerder als er een mooi verhaal achter zit.’ Dat zegtPeter d’Angremond, directeur van de Stichting Max Havelaar.Smaakbeleving en het verhaal achter een product: de ingrediëntenvan de Fairtrade Restaurantweek die Max Havelaar organiseert.

D DE SMAAK VAN HEERLIJK‘Ik had het genoegen vorig jaar kennis te maken met dedirecteur van een coöperatie in de PalestijnseGebieden. Deze verbouwt olijven en maakt daarvaneen prachtige olijfolie. De directeur liet me zien watfair trade betekent voor boeren in zijn land. Zij kunnengeen kunstmest importeren en zijn daardoornoodgedwongen biologische olijfolie gaan maken. Datlevert deze boeren naast een verbetering van hunproduct ook nog eens extra inkomen op. Wat mij raaktewas de passionele manier waarop deze man over zijnolijfolie sprak. Maar ook hoe fair trade een tegenwichtkan bieden tegen het economische drama waarin zijnland verkeert. De olijfolie is een prachtig product - ikgebruik het zelf ook - maar als je het verhaal erachterkent, smaakt het nog lekkerder! Bij fair trade wordenstrenge eisen gesteld op het gebied van milieu. Zowordt paal en perk gesteld aan chemischebestrijdingsmiddelen en stimuleren we dat boerenbiologisch werken. De helft van de koffie en cacao inde wereld wordt inmiddels zo geproduceerd. Ook diemanier van werken, samen met de liefde die de boerensteken in hun product, is gunstig voor desmaakbeleving van fair trade.’

DE SMAAK VAN EERLIJK‘Max Havelaar is het keurmerk voor fair trade. Wijstellen criteria op voor eerlijke betaling,arbeidsvoorwaarden en goede milieuzorg. Daarnaastcontroleren we of de aangesloten boeren en plantagesin ontwikkelingslanden hieraan voldoen. Dat leidt totfair trade-grondstoffen als suiker, cacao, koffie enkatoen. Vervolgens slaan wij een brug tussen deproducent en de consument. Uiteindelijk profiterenboeren in ontwikkelingslanden hiervan. Fair trade richtzich hierbij op de kleinste boeren. Er is een toenemendbewustzijn dat we met z’n allen duurzamer moetenleven. Fair trade geeft mensen direct en makkelijkinvloed op verandering. Daarnaast is de bekendheidvan het Max Havelaar-keurmerk groot. Consumentenvragen ernaar. Dat maakt het voor merkeigenaren weerinteressant om in te stappen. In nagenoeg elkesupermarkt zijn inmiddels fair trade-producten tevinden. Maar in onder meer de horeca is er nog eenflinke slag te slaan. De Fairtrade Restaurantweek moetdaar de aanzet toe geven.’

De Fairtrade Restaurantweek, waaraan ook Utrechtserestaurants meedoen, is van 25 tot en met 31 oktober.Kijk op: www.fairtraderestaurantweek.nl.

TEK

ST:S

CHRI

JF-S

CHRI

JFBE

ELD

:MA

RIJN

ALD

ERS

32 RABOBANK UTRECHT36

42

NaN De Fairtrade Restaurantweek

3642

NaN Tim Lips over de Wereldruiterspelen2010: ‘Ik hoop dat niemand beter is’

WereldruiterspelenLips: ‘Niets isonmogelijk’Tim Lips (25) wist als jongetje al wat hij wilde: iets bereiken in depaardensport. Dit jaar doet hij mee aan de Wereldruiterspelen inKentucky, Verenigde Staten. Zijn allereerste WK.

HOE BELANGRIJK ZIJN DE WERELDRUITERSPELEN?‘Het WK is echt speciaal, vooral omdat het maar eenkeer in de vier jaar georganiseerd wordt. Net een stapjeonder de Olympische Spelen, want dat is natuurlijk eenveel groter evenement. Qua medailles winnen weet ikuit ervaring nog niet wat beter voelt, dat moet je aanAnky van Grunsven vragen.’

WAT IS JOUW DISCIPLINE?‘Eventing. Dat werd vroeger military genoemd. Hetbestaat uit drie onderdelen: een dressuurproef, eencrosscountry en een springparcours.’

HOEVEEL PAARDEN NEEM JE MEE?‘Eén. Ik weet pas op het laatste moment wie van mijntwee toppaarden mee gaat: Concrex Oncarlos of Van

34 RABOBANK SPONSORT36

42

NaN Tim Lips over de Wereldruiterspelen2010: ‘Ik hoop dat niemand beter is’

Schijndel’s Owaola. Concrex Oncarlos heeft vorig jaaral in Kentucky gereden, en heeft dus een lichtvoordeel.’

WAT EEN INGEWIKKELDE NAMEN?‘Concrex en Van Schijndel verwijzen naar mijnsponsors. Zonder deze mensen kan ik mijn wedstrijdenniet rijden. De eerste letter van de tweede naamverwijst naar het jaar waarin het paard geboren is.Oncarlos en Owaola komen uit 1996, het jaar van de O.De namen hebben de fokkers bedacht.’

WAAR KIJK JE NAAR UIT?‘Ik heb echt zin om de crosscountry te gaan rijden. Ikheb in Kentucky mijn allerbeste cross ooit gereden, dusik kan niet wachten. Het geeft natuurlijk ook eenspeciaal gevoel dat we met een groep Nederlanderszijn. Hoewel het een individuele sport is, ben je tijdenshet evenement ook met de anderen bezig en kijk je naarelkaars wedstrijden.’

WAT GAAT LASTIG WORDEN?‘De beste ruiters van de wereld zijn aanwezig, dus

makkelijk wordt het niet. Ik ga gewoon mijn eigenwedstrijd rijden, en hoop dat niemand beter is. Ik gaalleen maar ergens naartoe als ik kans maak op eenplek bij de eerste tien. Dus daar ga ik voor. Als tijdensde wedstrijd alles klopt, moet een medaille ookkunnen. Niets is onmogelijk.’

WIN EEN BEZOEK AAN DE STALLEN!In 1994 was Nederland gastland van de Wereldruiter-spelen en werd Anky van Grunsven in Den Haag deallereerste Nederlandse wereldkampioen. DeWereldruiterspelen vinden dit jaar voor het eerst buitenEuropa plaats, namelijk in Kentucky, Verenigde Staten.Hier wordt gestreden om wereldtitels in acht verschil-lende disciplines: springen, dressuur, eventing, vier-span mennen, endurance, reining, voltige en dressuuraangepast sporten (nieuwe categorie voor mensen meteen lichamelijke beperking). Op het wereldpodium zijnde disciplines dressuur, springen en mennen voorNederland de afgelopen jaren het meest succesvolgebleken. Voorspel op www.rabosport.nl met hoeveelmedailles de Nederlanders thuiskomen, en win eenbezoek aan de stallen van een van de ruiters.

35 RABOBANK SPONSORT

TEK

ST:J

OCE

LYN

VREU

GD

ENH

ILBE

ELD

:JA

COB

MEL

ISSE

N

3642

NaN

SPECIAAL

Privé bewakingsdienstBLoQ bewaakt, beveiligt, voorkomt, beschermt, alarmeert, signaleerten traceert. Een gestolen auto bijvoorbeeld kunt u razendsneltraceren met de BloQ Portable. De BLoQ Portable is een permanent wakend oog op uw kostbare bezit-tingen. Een handzaam apparaatje van amper 6,5 x 3,5 x 2 cm waarmee umobiele bezittingen eenvoudig beveiligt en beschermt. In geval vandiefstal van fiets, auto, of scooter traceert u - bij een goed bereik - tot op vijfmeter nauwkeurig de locatie. De werking van BLoQ is simpel. U plaatst hetspatwaterdichte apparaatje op een niet zichtbare plek in of op uw voer- ofvaartuig. Via een beveiligde website van BLoQ wordt het apparaatje aan uwmobiele telefoon gekoppeld. In geval van diefstal krijgt u direct eensms-waarschuwingsbericht en via een aanduiding op Google maps ziet udirect de locatie van uw gestolen eigendom.Leden van Rabobank betalen voor de BloQ € 142,99 in plaats van € 199. Ditis inclusief 100 sms-waaschuwingen en onbeperkte alarmering via e-mail.Normaal zijn dit 50 sms-berichten. Na deze 100 waarschuwingen betaalt ugeen 0,55 maar 0,35 per sms-bericht. Prijs is exclusief verzendkosten. DeBLoQ werkt ook met een prepaid simkaart. Kosten voor gebruik van hetmobiele netwerk zijn niet inbegrepen. Meer informatie? Bel 0900-2025250 (80 cpm)of kijk op www.rabobank.nl/dichterbij

Dromen inde EftelingLeden van de Rabobank krijgen25% korting op een arrangementbij Efteling Bosrijk.Geniet van de prachtige natuur inhet nieuwe vakantiepark EftelingBosrijk. Verblijf in een vrijstaandBoshuys of een sfeervol Dorpshuys(maximaal 6 of 8 personen) of eenappartement (maximaal 4personen) in het imposanteLandhuys of het centraal gelegenPoorthuys. Arrangementen zijninclusief onbeperkt toegang tot hetEfteling Park. (Reserveringenmoeten voor 8 oktober 2010gemaakt worden). Klaar voor eenspannende rit door het moeras metJoris en de Draak? Meer informatieen reserveren: bel 0900-0161 (€ 0,25per minuut) o.v.v. ‘Rabobanknajaarsaanbieding’. Kijk voorvoorwaarden enarrangementsprijzen op www.rabobank.nl/dichterbij

TEK

ST:V

DBJ

_BE

ELD

:PU

RPLE

PRO

OF

36 RABOBANK VOORDEEL GELDIG TOT 03-12-'10 TENZIJ ANDERS VERMELD36

42

NaN

MEER LEDENVOORDEEL OPWWW.RABOBANK.NL/DICHTERBIJ

VOOR UPrachtig én praktischHANDGEMAAKTE FAIR TRADE TASSEN

Zo vanuit kantoor, met de laptop nog in de tas, door naar een feestje? Dat kan met deze prachtige Driest van Zijtveldtas. Die heeft alle functionali-teiten voor het werk en tegelijkertijd de uitstraling van een chique handtas.De tas wordt fair trade geproduceerd in India en met de hand gemaakt vanbiologisch gelooid leer. Er is keuze uit verschillende uitvoeringen. De taskost € 298. Als lid van de Rabobank krijgt u bij bestelling een bijpassende‘tas in tas’ cadeau t.w.v. € 80. Deze mini-uitvoering heeft diverse vakken omwaardevolle spullen op te bergen. Er is een beperkte voorraad. Een selectievan de meest populaire uitvoeringen (en meer info) vindt u opwww.rabobank.nl/dichterbij

Breng de zon in huisZONLICHTLAMP VERBETERT PRESTATIESWilt u meer energie? Breng dan de zon in huis! Vele studies tonen hetpositieve effect aan van volspectrumlampen op het welzijn van mens,dier en plant. Dit licht heeft als voordeel een beter humeur, minder stress,beter kunnen zien en een prettiger (werk)omgeving. Voorkom en geneeseen winterdepressie. Rabobankleden krijgen 25% korting op de gehelecollectie daglichtlampen van MorgenisNu. Meer informatie op www.rabobank.nl/dichterbij

MuckbootsGET THE ORIGINAL

Muckboots zijn ontworpen voormensen die in alle weers-omstandigheden hun voetencomfortabel droog en warmwillen houden. Muckboots worden gemaakt vannatuurrubber en neopreen. Degeïntegreerde sportzool envoorgevormde inlegzool gevencomfort en slipvaste steun.Daarnaast zijn ze ook nog een lustvoor het oog. Muckboots zijn lichten soepel, duurzaam en eenvoudigin onderhoud. De prijzen variërenvan € 74,95 tot € 94,95.Rabobankleden krijgen eenaantrekkelijke korting van 25%. Kijkvoor meer informatie, productfoto’svan de diverse uitvoeringen enkleurcombinaties op

www.rabobank.nl/dichterbijTE

KST

:VD

BJ_

BEEL

D:P

URP

LEPR

OO

F

3642

NaN

SPECIAAL

Beleef Brabantse smakenDe Bossche Bol kent u natuurlijk. Maar er zijn tal van andere typischBrabantse lekkernijen. De Boxtelse Moppen bijvoorbeeld, Haarense Struif, Bernhezer Stoet,Oirschotse Primeur, Udenhoutse Broeder, de Bossche Koekwaus. Bent unieuwsgierig naar deze en andere typisch Brabantse smaken? Boek dan nudeze unieke aanbieding voor leden van de Rabobank. Op het menu staateen hotelovernachting met ontbijt in een prachtig Brabants hotel, eensmaakvolle dagactiviteit en een streekdiner. U kunt het arrangement zelfsamenstellen, u kiest het hotel, restaurant en dagactiviteit zélf. Misschienwilt u naar een kasteel en daarna bierproeven. Kiest u voor een stevigefietstocht met als beloning een kop soep en knapperig warm worsten-brood. Of bezoekt u liever een museum om daarna te genieten van eenzwoele nazomeravond in hartje stad. U beslist. Op www.rabobank.nl stelt uuw favoriete menu samen voor € 89,90 per persoon. Dat is minstens 25%minder dan de normale prijs! Het codewoord is ‘Rabolid’. Dit specialeledenarrangement geldt tot en met december 2010. Als toetje ontvangt ueen voucherboekje met tientallen kortingsbonnen en een informatiepakketmet historische stadswandeling of hoogtepunten van de regio. Compleetmet wandel- en fietsroutes. Deze aanbieding geldt tot en met 31-12-2010.Meer info op www.rabobank.nl/dichterbij

DromennajagenMagazine Ode laat zien dat er inde wereld meer goed gaat danfout. Pessimisme viert hoogtij. Maar nietbij Ode. Dit onafhankelijke opinie-blad met internationale oriëntatie iser voor mensen met een positieveinslag. Ode brengt goed nieuws, endat is er genoeg voor wie het wilzien. In Ode leest u verhalen dieinspireren, die stemmen tot naden-ken en aanzetten tot verandering.Ode gaat over mensen met verras-sende ideeën en een originele visie.Over mensen die uitdagingenoverwinnen, problemen oplossenen dromen najagen om tot eenduurzamer maatschappij te komen. Rabobankleden kunnen drienummers lang Ode’s optimismeproeven voor de prijs van één: € 7,75. Het proefabonnement stoptautomatisch. Meer info opwww.rabobank.nl/dichterbij

TEK

ST:V

DBJ

_BE

ELD

:PU

RPLE

PRO

OF

38 RABOBANK VOORDEEL GELDIG TOT 03-12-'10 TENZIJ ANDERS VERMELD36

42

NaN

MEER LEDENVOORDEEL OPWWW.RABOBANK.NL/DICHTERBIJ

VOOR UAutoruit stuk?AUTOTAALGLAS LAAT JE NIET BARSTEN!

Laat u deze winter niet verrassen door een barst in uw voorruit. Komnaar Autotaalglas om uw autoruit te laten inspecteren. Bij grote temperatuurverschillen scheurt een klein sterretje al snel door. Nietiets waarop u zit te wachten. Kom daarom met deze Dichterbij-advertentieof met de voucher op internet naar een Autotaalglas-vestiging en krijg deNationale Autowasbon t.w.v. € 7,50 als u uw autoruit laat repareren ofvervangen. Verder krijgen alle Rabobankleden een gratis fles IJsvrijruitenontdooier als u langskomt voor een vrijblijvende voorruitinspectie.Kijk op www.rabobank.nl/dichterbij voor een Autotaalglas bij u in de buurt.

Gijs StreekproductenGENIET VAN EEN GRATIS FLES FRUITSAP!Gijs brengt de lekkerste streekproducten van boeren, bakkers en slagersnaar de liefhebber. Deze streekproducten vind je exclusief bij Plus super-markten. Het fruitsap wordt gemaakt van enkel appels en peren. Maarliefst 1 kg fruit per fles! Rabobankleden profiteren van een lekkere aan-bieding. Bij aankoop van 2 Gijs producten plus Gijs appel- of perensap,krijgt u het aanschafbedrag van het sap terug. (Dit geldt t/m 30-11-2010).Meer info en de voorwaarden op www.rabobank.nl/dichterbij

ECO KettleZUINIGE WATERKOKER

Komt dit u bekend voor? U vultde hele waterkoker en drinktslechts twee kopjes thee? Met deECO Kettle kunt u zuiniger waterkoken.Vul de ECO Kettle met 1,5 literwater. Met een druk op de knopkunt u exact twee kopjes afmeten.Zonder dat u onnodig verspilt. Ubespaart wel meer dan 30% energiein vergelijking met uw huidigewaterkoker. Als lid van de Rabobankkrijgt u bij aanschaf van de ECOKettle Chroom (€ 49,95) gratis hetlaatste kookboek van tv-kok RamonBeuk: ‘Wat van Fair komt...’ waarin hijschrijft over zijn culinaire wereldreis.Koop vandaag nog de ECO Kettleen ontvang dit prachtige gratiskookboek t.w.v. € 19,95.

Koop de Kettle opwww.rabobank.nl/dichterbij

TEK

ST:V

DBJ

_BE

ELD

:PU

RPLE

PRO

OF

3642

NaN

SPECIAAL

Schatkamer DompleinIn middeleeuwse kelders onder het Domplein kan het publiek 2000jaar verborgen geschiedenis beleven. Een van de trekpleisters is deRomeinse muur, waarvan grote delen vorig jaar werden aangetroffentijdens de bouwvoorbereidingen. Een bezoek aan de Schatkamer begint met een wervelende reis door detijd. In een tien minuten durende film komt tweeduizend jaar geschiedenistot leven. In de tweede ruimte kunnen bezoekers met behulp vantouchscreens grasduinen in verleden en toekomst van het plein, metfilmpjes, foto’s en verhalen. 3d-reconstructies laten zien hoe de plek van hetDomplein er vanaf de Romeinse tijd heeft uitgezien. De derde kelder neemtde bezoeker mee in de wereld van de archeoloog. Het is de plek waar in detoekomst, samen met bezoekers, verder wordt gegraven naar nogonontdekte delen van de Romeinse muur. Een bezoek aan de SchatkamerDomplein wordt gecombineerd met een tour over het Domplein. Een gidsof GPS neemt de bezoeker mee langs zichtbare en onzichtbare sporen.

Rabobank Utrecht is één van de founders en sponsor van de Schatkamer. Bijaankoop van een toegangsbewijs ontvangt u daarom op vertoon van decoupon achterin de Dichterbij het tweede toegangsbewijs gratis!Kaartverkoop en start bezoek bij RonDom, Domplein 9, www.domtoren.nl.

WielershirtNet zo snel fietsen als Lars Boom,de alleskunner van de Rabo-ploeg? Of als Robert Gesink? Rabobankleden krijgen de uniekekans om de huidige fameuze, oranjeen blauw gekleurde Rabowielerkleding aan te schaffen tegeneen flinke korting. Het huidige tenue is in 2009geïntroduceerd. Begin 2011 komt erwielerkleding met een geheelnieuw design. Daarom bieden we ude kans de huidige, kwalitatiefhoogwaardige AGU-kleding tegeneen flinke korting aan te schaffen.De ploeg heeft er jaren in geredenen er de mooiste successen meegehaald, nu is het de beurt aan u…De korting kan per item verschillenen voor alle aanbiedingen geldtop=op. Ga voor de specialeledenbestelpagina naar www.rabobank.nl/dichterbij

TEK

ST:V

DBJ

_BE

ELD

:PU

RPLE

PRO

OF

40 RABOBANK VOORDEEL GELDIG TOT 03-12-'10 TENZIJ ANDERS VERMELD36

42

NaN

MEER LEDENVOORDEEL OPWWW.RABOBANK.NL/DICHTERBIJ

VOOR UPrimeur: Babboe CityDE NIEUWE 2-WIEL BAKFIETS VAN BABBOE

U kunt als Rabobanklid als eerste de nieuwe Babboe City 2-wielbakfiets bestellen. Deze fiets is rond half oktober leverbaar.Na de Babboe Big met 3 wielen (2 voor en 1 achter) introduceert Babboehalf oktober een bakfiets met 2 wielen. De bakfiets is extra veilig door rondehoeken aan de bak. Dankzij gebruik van de beste onderdelen en eenperfecte geometrie fietst deze bakfiets licht en soepel. Geschikt voor vierkids of twee mét boodschappen. U profiteert van introductiekorting: ubetaalt € 849 i.p.v. € 1.249. Rabobankleden ontvangen bovendien gratis eenregentent t.w.v. € 139,50!Meer info op www.rabobank.nl/dichterbij

Enjoy the RideKOM OOK PAARDRIJDEN IN DE BUITENLUCHTDe Rabobank ondersteunt de paardensport. Zo ook het nieuwe buitenrij-initiatief van de KNHS; Enjoy the Ride. De Rabobank wil ook haar ledenlaten profiteren van dit ontspannen buitenrijden in de mooiste gebiedenvan Nederland. Daarom organiseert ze op zaterdag 25 september eenEnjoy the Ride dag voor ruiters en amazones van verschillende niveaus.Geen eigen paard? Ze zijn te huur! Kijk voor meer info en inschrijven op www.rabobank.nl/leden

DecoretteROLGORDIJNEN

Rabobankleden ontvangen 25%korting op de Copa rolgordijnen-collectie bij Decorette. U maaktbovendien kans op een gratisinterieuradvies.Decorette woonatelier heeft eenenorm veelzijdig aanbod op hetgebied van woonmode: gordijn-stoffen, vloerbedekking, verf, raam-decoratie, behang, verlichting enaccessoires. De mogelijkheden zijnzo groot, dat Decorette u graag hetgemak van de woonstylisten aan-biedt. Zij geven u vrijblijvend tips enadviezen. Ook regelt Decorette datalles thuis wordt opgemeten, derolgordijnen op maat wordengemaakt en gemonteerd. Actiegeldt tot en met 31 oktober 2010.Ga voor kortingsbon enactievoorwaarden naar

www.rabobank.nl/dichterbij

TEK

ST:V

DBJ

_BE

ELD

:PU

RPLE

PRO

OF

3642

NaN Nieuwe puzzel: zoek de acht fruitsoorten

WIN

NEN

42 RABOBANK GEZOCHT

PUZZ

EL: S

TUD

IO S

TEEN

HU

IS

Wat ziet u hier?ZOEK DE ACHT FRUITSOORTEN!In bovenstaande afbeelding zitten acht smakelijke fruitsoorten verborgen.Als u ze alle acht vindt, maakt u kans op een van de volgende prijzen.Eerste prijs zijn Muckboots in de uitvoering en kleur naar keuze. Uwvoeten comfortabel droog en warm in alle weersomstandigheden. Zie pag.37 voor de aanbieding. Tweede prijs zijn twee volspectrumlampen omoveral te genieten van het weldadige licht van zomerse dagen. Zie pag. 37voor de aanbieding. De derde prijs is de energiezuinige waterkoker ‘EcoKettle Chroom’ die tot wel 30% bespaart! Zie pag. 39 voor de aanbieding.De oplossing kunt u tot 30 oktober 2010 sturen naar Rabobank Nederland,o.v.v. Gezocht, Dichterbij 03-10, Postbus 17100, 3500 HG Utrecht of stuureen e-mail (met de gevonden fruitsoorten) naar dichterbijpuzzel@rn.rabobank.nlMeer puzzelen? Kijk op www.studiosteenhuis.nl36

42

NaN Contact met de Rabobank: telefoon,e-mail en bezoekadressen

CONTACTTelefoon:(030) 287 8787

E-mail:dichterbij@utrecht.rabobank.nl

Internet:www.rabobank.nl/utrecht

Bezoekadressen:

colofonRedactieadresRabobank Utrecht e.o.Afdeling Communicatie & CoöperatiePostbus 223, 3500 AE Utrecht

RedactieGaby Pot, Schrijf-Schrijf

Conceptvdbj_, Bloemendaal

VormgevingStudio Nico Swanink, Haarlem

Druk & handlingvdbj_ print support, Bloemendaal

NIETS IN DEZE UITGAVE MAG WORDENOVERGENOMEN OF GEKOPIEERD ZONDERSCHRIFTELIJKE TOESTEMMING VAN DE RABOBANK.DE RABOBANK EN VDBJ_ BESTEDEN UITERSTEZORG AAN DE BETROUWBAARHEID ENACTUALITEIT VAN ALLE GEPUBLICEERDE DATA.ONJUISTHEDEN KUNNEN ECHTER VOORKOMEN.DE RABOBANK EN VDBJ_, ALSMEDE DE AAN HENGELIEERDE ONDERNEMINGEN ENTOELEVERANCIERS, ZIJN NIET AANSPRAKELIJKVOOR ONJUISTHEDEN OF ENIG HANDELEN OPGROND VAN DE IN DIT BLAD GEGEVEN ADVIEZENOF GEDANE MEDEDELINGEN EN AANBIEDINGEN.

DE AANBIEDINGEN ZIJN, TENZIJ ANDERS VERMELD,GELDIG VAN 10 SEPTEMBER - 3 DECEMBER 2010.

DE RABOBANK GAAT ZORGVULDIG OM METPERSOONSGEGEVENS. MEER WETEN? ZIE PRIVACYSTATEMENT RABOBANK OP WWW.RABOBANK.NLOF VRAAG ERNAAR BIJ UW RABOBANK. DICHTERBIJIS GEMAAKT VAN EN VERPAKT IN MILIEU-VRIENDELIJK MATERIAAL.

1> 2> 3>

4>

5>

43 RABOBANK SERVICEPAGINA 36

42

Voordelenvanhet lidmaatschap:SPECIALE LEDENPRODUCTEN WAARONDER LEDENCERTIFICATEN.EXCLUSIEVE AANBIEDINGEN MET KORTINGEN OP PRODUCTEN EN DIENSTEN.BETROKKENHEID BIJ MAATSCHAPPELIJKE ACTIVITEITEN. OP VERZOEK VAN LEDEN SPEELT DERABOBANK EEN ACTIEVE ROL IN DE SAMENLEVING DOOR PROJECTEN EN ACTIVITEITENMOGELIJK TE MAKEN.KENNIS EN NETWERKEN: UITNODIGINGEN VOOR THEMABIJEENKOMSTEN, SEMINARS,STUDIES EN PUBLICATIES EN TOEGANG TOT DIVERSE NETWERKEN (O.A. VANONDERNEMERS).INVLOED EN ZEGGENSCHAP. DE RABOBANK NODIGT LEDEN ACTIEF UIT IN GESPREK TEGAAN MET DE BANK: IN LEDENPANELS, KLANKBORDGROEPEN EN DE JAARLIJKSELEDENVERGADERING KRIJGEN WE ONGEVRAAGDE EN GEVRAAGDE ADVIEZEN VOOR DEBESTE FINANCIËLE DIENSTVERLENING.

De Meern, Oranjelaan 8De Meern, Rijnzathe 16Harmelen, Kloosterweg 6Nieuwegein, Schakelstede 77Utrecht, Amsterdamsestraatweg 357Utrecht, Beneluxlaan 31-33Utrecht, Hammarskjoldhof 38Utrecht, Kanaalstraat 196Utrecht, Lange Viestraat 4Utrecht, Maliebaan 15Utrecht, Maliebaan 53-ZUtrecht, Smaragdplein 227Utrecht, Willem Van Noortplein 3aUtrecht, Zamenhofdreef 115-117Vleuten, Nieuwe Vaart 1

Kies uw cadeau: broche of armbandBestel het Masala Beads collier en krijg er gratis een cadeau bij t.w.v. € 19,95. U kunt kiezen uit een bijpassende armband of deze trendy broche. De armband is handgemaakt met vilten bolletjes en verschillende soorten half-edelsteentjes. De armband is verstelbaar en heeft een lengte van 26 cm. Van hetzelfde materiaal is een broche gemaakt die prachtig staat op een jasje of een mooie herfstshawl. Ook leuk voor aan uw sleutelbos of tas. De bolletjes vilt en edelsteentjes zijn gezet op een grove speld. Wij hopen ook nu weer veel sieraden te verkopen van de vrouwen van Masala Beads. Alvast bedankt voor uw steun!

Masala Beads broche

Masala Beads armband

Ook het sieradenzakje is handgemaakt, dus nu nog leuker om cadeau te geven!

NaN

NAAM

ADRES

POSTCODE

WOONPLAATS

E-MAILADRES

NAAM

ADRES

POSTCODE

WOONPLAATS

E-MAILADRES

3642

3642

AAN

BIED

ING

EN

Steun Masala Beads uit Nepal Van vilt en half-edelsteentjes

rbd1003

Verwen uzelf met dit bijzondere collier en kies uw cadeau!deze prachtige sieraden van het Nepalese Masala beads zijn perfect om een gure herfstdag op te fleuren. Steun de organisatie met de aanschaf van dit collier (60 cm) t.w.v. € 39,95. rabobankleden betalen slechts € 34,95 én ontvangen een gratis cadeau in de vorm van bijpassende armband of broche t.w.v. € 19,95 (zie achterzijde). Exclusief verzendkosten. Bestellen via www.rabobank.nl/dichterbij of bel 035-7600036.

NaN

Goud10 SEPTEMBER TOT 6 JANUARI Tegen inlevering van deze ingevulde voordeelcoupon ontvangt u bij aankoop van eentoegangsbewijs voor de tentoonstelling Goud in het Catharijneconvent het tweedetoegangsbewijs gratis.www.catharijneconvent.nl

Schatkamer DompleinTWEEDE TOEGANGSBEWIJS GRATIS!Tegen inlevering van deze ingevulde voordeelcoupon ontvangt u bij aankoop van eentoegangsbewijs voor de Schatkamer Domplein het tweede toegangsbewijs gratis.www.domtoren.nl

AANBIED

ING

EN

Geld kan iets doen.

Rijker worden door te delen.Dat is het idee.

www.rabobank.nl/gelddoetiets

Rabobank. Een bank met ideeën.

De Rabobank gelooft dat geld iets kan doen en niet alleen iets is. Rabobank Private Banking biedt daarom

niet alleen deskundig vermogensbeheer en -advies, wij helpen ook als u iets terug wilt geven aan de

maatschappij. In het geval van mevrouw Vissers was die droom een weeshuis in Zuid-Amerika.

Met behulp van de Rabobank vond ze de juiste contacten en de lokale kennis. Daarmee is de droom

van mevrouw Vissers uitgekomen en hebben bijna 60 kinderen een thuis gevonden.

Dat is de gedachte, dat is het idee.

NaN

3642