nrc ·nextVrijdag 27 februari 200912 l Economie nrc ·next

Vrijdag 27 februari 2009 Economie l 13

1! 3 5

1! 3 5

ING Groep 4,1 3 +20,06Aegon 3,20 +17,49Corio 32,20 +7,80Fortis 1,25 +7,38SNS R eaal 2,83 +5,99

Randstad 12,06 -12,99USG P eople 6,72 -8,58ASMI 5,36 -5,1 3Tom Tom 3,16 -3,92TNT 11,56 -3,26

223,67 1,35

20 februari 26 februari

Top-5 stijg ers slot %

Top-5 dal ers slot %

AEX-index %

Britse bank RBS boektrecordverlies van 24miljard pondDoor een onzer redacteurenLonden. De Royal Bank of Scotland(RBS) heeft vorig jaar 24,1 miljardpond (27,1 miljard euro) verlies gele-den, het grootste verlies dat ooit isgeboekt door een Brits bedrijf. RBSgaat ingrijpend reorganiseren. Dedramatische verliezen vloeien vol-gens de bank voor een groot deelvoort uit de overname van ABN Am-ro eind 2007. RBS maakte ook be-kend dat ze een bedrag van 325 mil-jard pond aan risicovolle leningen enbezittingen met onzeker rendementzal verzekeren bij de Britse overheid.Die schept hiervoor een nieuwe faci-liteit, waarvan ook andere banken ge-bruik kunnen maken. De verzeke-ring is niet goedkoop. RBS betaalt deoverheid daarvoor 6,5 miljard pond,terwijl de bank de eerste 19,5 miljardpond aan verliezen op de leningenvoor eigen rekening moet nemen.

Rondkomen lastigervoor NederlanderDoor een onzer redacteurenAmsterdam. De Nederlander is pes-simistisch over zijn eigen portemon-nee. Het is de laatste tijd lastiger omrond te komen en dat zal de komendemaanden niet gemakkelijker wor-den. Dit blijkt uit de budgetbarome-ter die ING gisteren publiceerde. Debarometer loop van nul tot 200 enkwam uit op 86. De uitkomst van hetonderzoek onder 1.061 huishoudenslaat zien dat de kracht van het senti-ment groot is. Burgers geven aanmeer moeite te hebben om rond tekomen, maar uit cijfers van het Cen-traal Bureau voor de Statistiek (CBS)blijkt dat de kosten van levensonder-houd zijn gedaald. Uit het onderzoekbleek dat 80 procent maandelijks nogaltijd goed rondkomt. De overige 20procent komt geld tekort.

GM lijdt bijna 31miljard dollar verliesDETROIT. Het noodlijdende Ameri-kaanse autoconcern General Motors(GM) is over heel 2008 op een verliesuitgekomen van 30,9 miljard dollar(24,1 miljard euro). Dat is het op éénna grootste verlies voor GM in zijnhonderdjarige geschiedenis. Datmaakte het concern gisteren bekend.In 2007 verloor GM een recordbedragvan 38,7 miljard dollar, maar dat hadvooral te maken met een boekhoud-kundige last. De omzet ging vorigjaar omlaag naar 149 miljard dollartegen 180 miljard dollar in 2007. Inhet vierde kwartaal kwam het verliesvan GM uit op 9,6 miljard dollar, te-gen een verlies van 1,5 miljard dollareen jaar eerder. Om te kunnen overle-ven, klopte GM bij de Amerikaanseoverheid aan voor hulp. Het bedrijfkreeg een noodkrediet van 13,4 mil-jard dollar, maar heeft al aangegeven16,6 miljard dollar extra nodig tehebben. (ANP)

v© Meer beurskoersen opw w w. n r c . n l / b e l e g g e n

Beurskoersen

meer weten in minder tijd

nrcnext.nl/webshop

Madeleine Peyroux >> Bare Bones

Madeleine Peyroux maakt pure muziek zonder opsmuk.Op het derde album van deze talentvolle singer/songwriter vind je prachtige jazz songs, maar ook sterke invloeden vanuit andere muziekstijlen zoals blues en folk. Een rokerig stemgeluid à la Billie Holiday, maar dan wel met een geheel eigen stijl. In april geeft Madeleine een aantal concerten in Nederland, maar vanaf 6 maart kun je haar nieuwe album al in huis hebben.

Bestel nu en ontvang dit album thuis op de dag van de release!

17,95

A d v e rt e n t i e

Deze bedrijven doen het wel goed!Familiebedrijven blijken veel beter door de crisis te komen dan de anderen

© In tijden van crisis florerenf a m i l i e b e d r ij v e n .

© De bedrijfsleiding ispersoonlijk betrokken. En eris veel eigen vermogen.

1! 3 5

1! 3 5

ING Groep 4,13 +20,06Aegon 3,20 +17,49Corio 32,20 +7,80Fortis 1,25 +7,38SNS R eaal 2,83 +5,99

Randstad 12,06 -12,99USG P eople 6,72 -8,58ASMI 5,36 -5,13Tom Tom 3,16 -3,92TNT 11,56 -3,26

223,67 1,35

20 februari 26 februari

Top-5 stijg ers slot %

Top-5 dal ers slot %

AEX-index %

Poiesz Supermarkten B.V.

. Het bedrijf Poiesz heeft 49 supermarkten in denoordelijke provincies en circa 3.600 medewerkers.

. Het bedrijf is volgens commercieel directeur KeesPoiesz nog een echt traditioneel familiebedrijf zo n -der opsmuk dat niet meedoet aan allerlei toeters enbellen als hamsterweken en voordeelpakkers.

. De directeur is duidelijk over het succes van hetbedrijf dat zijn grootvader oprichtte. „Wij zeggennog gewoon goedemorgen tegen onze klanten enkennen onze klanten ook.”

. De kredietcrisis vindt Kees Poiesz „allemaal eenbeetje opgeblazen”. En spaarzaam was het bedrijfaltijd al. „Wij geven ons geld niet rücksichtlos uit.Wij hameren er bij onze werknemers ook op niets teverkwisten. Laat het licht niet tot elf uur branden alshet ook om tien uur uitkan.”

. De commercieel directeur wil niets zeggen overcijfers. „Wij zijn een heel besloten bedrijf. Maar hetbedrijf vertoont nog wel steeds groei.

Ve z e t

Kuijpers Installaties

. Commercieel directeur Mark Kok zegt dat het„fa t s o e n l i j k ” gaat met het bedrijf dat technische in-stallaties levert.

. In het jaarverslag van 2007 schreef het familiebe-drijf dat de economische groei in 2008 zou afvlak-ke n , maar dat de terugval niet zo diep en lang als inde jaren 2001-2005 zou zijn.

. De orderportefeuille is nog goed gevuld, al merkthet bedrijf wel dat de aanvragen worden afbesteld.

. Kok verwacht dat 2010 en 2011 moeilijke jarenwo rd e n . „Maar het bedrijf bestaat al tachtig jaar enheeft zich door meerdere crises heen geslagen.”

. Het bedrijf stuurt als familiebedrijf op de langetermijn, vertelt oud-directeur Wim Kuijpers. Alle in-vesteringen heeft het bedrijf altijd uit eigen vermo-gen gefinancierd. „Wij zijn geen slaaf van de bank,wij hoeven geen toestemming te vragen voor goedei nv e s t e r i n g e n . ”

Vraag naar mensendaalt, bij ons zeker

Door Patricia VeldhuisRotterdam. Randstad, het op éénna grootste uitzendconcern ter we-reld, heeft last van de recessie en gaatwereldwijd banen schrappen om kos-ten te besparen. Dat bleek gisteren bijde presentatie van de jaarcijfers.

De vraag naar tijdelijk personeel isin 2008 sterk afgenomen. De omzetvan Randstad daalde vorig jaar met14 procent en kwam uit op 3,96 mil-jard euro. In Nederland, goed vooreen kwart van de totale omzet, liep deomzet met 8 procent terug.

Randstad boekte een verlies vanruim 231 euro tegen een winst van118 miljoen een jaar eerder. Dit ver-lies werd mede veroorzaakt door eenafschrijving van 500 miljoen euro opde waarde van het overgenomen Ve-dior. Zonder deze en andere afschrij-vingen was de winst over 2008 121,5miljoen euro, vergelijkbaar met vorigj a a r.

Het eind van de tunnel is nog nietin zicht: in januari 2009 daalde deomzet met 24 procent. Volgens be-stuursvoorzitter Ben Noteboom gaathet om de „snelste vertraging” die hijooit heeft gezien.

Eind 2008, bij de presentatie van de der-dekwartaalcijfers, zei u dat Randstadin zwaar weer verkeerde, maar dat de

paraplu goed werkte. Heeft de paraplutoch gefaald?„Nee, want we hebben niet alleenmaar slecht nieuws te melden over2008. We hebben onze kosten bij-voorbeeld goed terug weten tes ch r o e v e n . ”

Maar een omzetdaling van 14 procentis hoe dan ook fors.„We zitten in een heel vervelendemarkt, daar kan ik niets aan verande-ren. De auto- en staalindustrie stag-neerden in december, dat heeft er bijons flink ingehakt.”

Het gaat over de hele linie slecht metRandstad. In geen land ontspringenjullie de dans, en de omzet daalt in vrij-wel alle sectoren.„Dat klopt. De enige sectoren waar wenog groeien zijn onderwijs, zorg encallcenters. Die hebben veel minderlast van de recessie.”

Randstad heeft de afgelopen maandenveel gesneden in de kosten. Eerder werdbekend dat er in Frankrijk 500 banenverdwijnen en 85 uitzendkantorendicht gaan. Staan er in Nederland ookbanen op het spel?„Ons kostenniveau zal verder moetenzakken, en personeelskosten makentweederde van de totale kosten uit.Dus we ontkomen niet aan een verde-re reductie van het aantal mensen.”

Om hoeveel arbeidsplaatsen gaat het?„Ik kan nog geen aantallen noemen.Voor Nederland ga ik ervan uit dat wedoor natuurlijk verloop veel kunnenbereiken.”

Dus geen gedwongen ontslagen in Ne-

derland?„Daar streven we naar, maar ik kanhet niet uitsluiten.”

De cijfers van januari laten een omzet-daling zien van 24 procent. Dat percen-tage blijft stabiel in de eerste wekenvan februari. Is dit het eerste teken datde bodem is bereikt?„Dat is niet te voorspellen in dezemarkt. Ik heb nog nooit een crisis alsdeze meegemaakt.”

De uitzendbranche zou als eerste teke-nen van herstel moeten zien: het is ba-rometer van de economie.„Normaal gesproken zien wij inder-daad ruim voordat de rest van de eco-nomie aantrekt dat onze omzet weerstijgt. Maar nu zien we dat nog niet,helaas. In de eerste weken van februa-ri is de omzetdaling weliswaar gesta-biliseerd, maar we hebben het nogsteeds over een daling van 24 procent.Er staan nog steeds heel veel uitzend-krachten langs de kant.”

Directeur over het uitzendconcern Randstad

© Omdat de vraag blijftteruglopen, moet Randstadbanen schrappen.

© Er zijn geen tekenen dat deeconomie weer aantrekt.

Hele branche gaat slecht

. De hele uitzendbranche heeft lastvan de recessie.

. Volgens brancheorganisatie ABUdaalde de omzet onder uitzendersin januari met 18 procent ten opzich-te van vorig jaar. Het aantal gewerk-te uren daalde met 21 procent.

. Vooral in de technische en indu-striële sector gaat het slecht: hierdaalde de omzet met respectievelijk26 en 24 procent.

Door Tamara Sliefen Sander VoormolenRotterdam. Familiebedrijven zijnstabiele organisaties die zich in tijdenvan crisis goed staande kunnen hou-den. Veel familiebedrijven bestaanniet voor niets al honderden jaren.Neem drankproducent De Kuyper uitSchiedam. Het bedrijf is opgericht in1695 en de tiende generatie staat ophet punt de leiding over te geven aanneven en nichten.

Familiebedrijven zijn erg gesloten,ook als het gaat om cijfers. Maar uiteen lijst van adviesbureau Berenschotkan worden afgeleid dat ook tijdens

de vorige recessie, in 2001, het vooralde familiebedrijven waren die hethoofd boven water hielden. In dezelijst staan twintig ‘recessiebestendi-ge’ bedrijven die vanaf 2000 tot 2007elk jaar winstgevend waren én eencontinue groei in omzet en werkne-mers hadden. Meer dan de helft vandie ondernemingen zijn familiebe-d r ij v e n .

Dat organisaties van families vaakoverleven, komt in de eerste plaatsdoordat de bedrijfsleiding persoon-lijk betrokken is bij het wel en weevan het bedrijf. Dat schrijven de advi-seurs Maurits Bruel, Jurgen Geer-lings en Joost van Hamel in hun on-langs verschenenen boek Uitblinkenals familiebedrijf. De identiteit van defamilie is de identiteit van het bedrijf.Volgens de auteurs gaat het dus bijdeze concerns niet alleen om het fi-nanciële profijt, maar ook om het ver-wezenlijken van maatschappelijkewaarden en de continuïteit van hetb e d r ij f.

Fa m i l i e o n -dernemingen zijnverder veel meer op delange termijn gericht, door-dat de organisatie van generatie opgeneratie overgaat. Klopt, zegt AlbertJan Thomassen, directeur van FBNedde Vereniging Familiebedrijven Ne-derland. Bij familiebedrijven is ook

de band met het personeel hechter,vertelt hij. „Ze ontslaan hun werkne-mers minder snel.”

In Uitblinken als familiebedrijf staatdat familiebedrijven in slechte tijdenextra volhardend zijn. Familieledenstellen extra geld beschikbaar of

springen bij in de pro-ductie van het bedrijf.

Volgens de auteurs kun-nen deze mensen vrij soe-

pel worden ingepast, zekennen het bedrijf, zelfs al

werkten zij er niet eerder.Bovendien zijn familiebedrijven

over het algemeen conservatiever ge-financierd, vertelt hoogleraar be-drijfseconomische geschiedenis Kee-tie Sluyterman. „Ze maken meer ge-bruik van eigen vermogen in plaatsvan vreemd vermogen.” Alle investe-ringen en uitbreidingen worden bijvoorkeur gefinancierd uit eigen mid-delen. „Dit kan in de huidige tijd,waarin banken minder makkelijkkredieten verschaffen, een voordeelz ij n . ” En aandeelhouders van fami-liebedrijven zijn over het algemeenwat geduldiger dan de bank, verteltze. „Ze zijn bereid om een paar jaarmet wat minder inkomen te doen,omdat ze meer gericht zijn op de lan-gere termijn.”

. In de kop van Noord-Holland is het familiebedrijfVezet gevestigd. Ze snijden en verpakken groentenvoor de kant-en-klare salades in de supermarkten.

. Afhankelijk van het seizoen werken er tussen de800 en 1.000 mensen. Het bedrijf profiteert volgensalgemeen directeur Hans Boshuizen van de gezond-heidsrage. Tweeverdieners kiezen tegenwoordigvoor gemak.

. De directeur is geen lid van de familie Kramer dieeigenaar is van het bedrijf. Boshuizen werkte voor-heen bij grote multinationals als Unilever en UnitedBiscuits.

. „Daar waren de communicatielijnen veel langer.”De gebroeders Kramer lopen dagelijks op het bedrijfro n d . Een keer per maand rapporteert Boshuizenaan hen. Bij de multinationals zaten de investeer-ders hem dichter op de huid. Continu werd gekekenof het bedrijf de doelstellingen wel haalde.

. Toch had een groot bedrijf ook zijn voordelen. Bijgrote beslissingen als een eventuele overname koneen hele afdeling specialisten worden geraad-pleegd. „In dit familiebedrijf worden toch meer din-gen op buikgevoel gedaan.”

© Bij familiebedrijven isde band met hetpersoneel hechter §

Albert Jan Thomassen, FBNed