Download - Definitief Ontwerp Uithoflijn

Versie 3.0 mei 2014

Publieksversie

Tramverbinding Utrecht CS - De Uithof

3Samenvatting Definitief Ontwerp Samenvatting Definitief Ontwerp 32

Feiten en cijfers 4

1 Inleiding 7 1.1 Regionale visie op OV 7

1.2 Nut en noodzaak Uithoflijn 9

1.3 Planning en besluiten Uithoflijn 9

2 Definitief ontwerp 11 2.1 Doel en status 11

2.2 Scope en trac op hoofdlijnen 11

2.3 Randvoorwaardelijke projecten en raakvlakprojecten 13

2.4 Verschillen met Publieksversie 1.0 en 2.0 13

2.5 Uitdagingen 14

2.6 Projectorganisatie Uithoflijn 16

2.7 Weetjes 16

3 Uitgangspunten en ontwerpeisen 19 3.1 Bovenbouw traminfrastructuur 19

3.2 Onderbouw traminfrastructuur 21

3.3 Omgeving 23

3.4 Aanvullend 23

4 Het ontwerp 25 4.1 Tracdeel Stationsgebied 25

4.2 Tracdeel S 37

4.3 Tracdeel A 47

4.4 Tracdeel B 69

4.5 Tracdeel U 89

4.6 Tracdelen T+O 105

Colofon en legenda 111

Inhoudsopgave


Feiten en cijfers

De Uithoflijn wordt de belangrijkste schakel in de bereikbaarheid van Utrecht Science Park

De Uithof. Vanaf 2018 rijdt de tram. De tram zal naar verwachting in 2020 dagelijks 45.000

mensen tussen Utrecht CS en De Uithof vervoeren. Met de aanleg van de Uithoflijn wordt

een belangrijke bijdrage geleverd aan de uitbreiding en kwaliteitsverbetering van duurzaam

openbaar vervoer in de regio Utrecht. Het project de Uithoflijn wordt gerealiseerd door

projectorganisatie Uithoflijn in opdracht van Bestuur Regio Utrecht en gemeente Utrecht.

8 kilometer trac

tussen Utrecht Centraal Centrumzijde en

P+R De Uithof

9 haltes

telt de Uithoflijn, de eerste is Utrecht

Centraal Centrumzijde, de laatste P+R De

Uithof

17 minuten

duurt de rit van eerste tot laatste halte

70 km per uur

is de maximale snelheid van de Uithoftram

28 km per uur

is de gemiddelde reissnelheid, inclusief

stoppen bij de haltes

16 keer per uur rijdt de tram

op werkdagen tussen 7 en 19 uur: om de

3,75 minuten

4 keer per uur rijdt de tram

op werkdagen tussen 19 en circa 22 uur

12 gekoppelde trams

zijn nodig om deze dienst uit te kunnen

voeren

27 nieuwe tramstellen

worden aangekocht: 24 stuks in dienst en 3

voor reserve en onderhoud

65 meter

is de lengte van de nieuwe gekoppelde

trams, ofwel circa 32 meter per tram

75 meter

is de lengte van een perron, zodat langere

tramstellen ingezet kunnen worden

25.000 mensen

reizen nu dagelijks met buslijn 12 naar De

Uithof

45.000 mensen

reizen in 2020 dagelijks met de Uithoflijn van

en naar De Uithof

323 miljoen euro

is benodigd voor de realisatie van de

Uithoflijn

2018

start de dienstregeling van de Uithoflijn

tussen Utrecht Centraal Centrumzijde en

P+R De Uithof

Haltes langs de Uithoflijn

De volgende haltes zijn gepland: Utrecht

Centraal Centrumzijde, Vaartsche Rijn,

Galgenwaard, Kromme Rijn, Padualaan,

Heidelberglaan, UMC, WKZ en P+R De Uithof.

Tram- en bushaltes in het stationsgebied

De nieuwe OV-terminal Utrecht Centraal krijgt

twee tram- en bushaltes. De halte Utrecht

Centraal Centrumzijde wordt de beginhalte

van de Uithoflijn, naast een tramhalte wordt

dit ook een bushalte. De halte Utrecht Centraal

Jaarbeursplein is de beginhalte voor de huidige

tramlijn naar Nieuwegein/IJsselstein, ook

daar komt een bushalte. Pas als deze tramlijn

wordt omgebouwd naar een lagevloerstram

kunnen reizigers zonder overstap doorreizen

en worden de twee eindhaltes gewone haltes.

Buslijnen

Buslijn 12 vervalt met de komst van de

Uithoflijn, bus 28 blijft rijden. Het busvervoer

rond de Venuslaan, Rubenslaan en Sterrenwijk

wordt aangepast aan de nieuwe situatie.

Lagevloertrams voor de Uithoflijn

De nieuwe tramvoertuigen worden

lagevloertrams. De haltes zijn daardoor

slechts 30 centimeter hoog en bieden een

gemakkelijke in- en uitstap voor reizigers. De

nieuwe moderne lagevloertrams zijn circa 32

meter lang en 2,65 meter breed. De trams zijn

toegankelijk voor minder validen en worden

voorzien van airconditioning en moderne

reisinformatiesystemen.

Kosten

Er is 323 miljoen nodig voor de realisatie van de Uithoflijn. Hiervan wordt ook een bijdrage aan de

uitbreiding en vernieuwing van de remise geleverd en wordt de busbaan Dichtersbaan aangelegd.

Het Rijk draagt 108 miljoen bij aan dit totaalbedrag (prijspeil 2012).

Planning

In 2018 start de exploitatie het moment waarop de reizigers gebruik kunnen maken van de Uithoflijn.

De aanleg van de onderbouw (funderingen) is eind 2014 grotendeels klaar. Vanaf 2015 tot 2017

worden de spoorconstructie, bovenleiding, haltes en overige voorzieningen van het tramsysteem

aangelegd, dit wordt ook wel aangeduid als de bovenbouw van de infrastructuur. De eerste

tramvoertuigen worden begin 2017 geleverd. Dan start ook het testen van de traminfrastructuur en

tramvoertuigen. Medio 2017 start het proefbedrijf, waarin trambestuurders een opleiding krijgen,

de veiligheidsprocedures worden getest en de dienstregeling wordt beproefd.

Remise Nieuwegein

Als onderdeel van de renovatie van de Sneltram Utrecht-Nieuwegein/IJsselstein wordt de bestaande

remise in Nieuwegein vernieuwd. Tegelijkertijd wordt de remise uitgebreid ten behoeve van de

stalling en het onderhoud van de trams van de Uithoflijn. De aanpassingen zijn begin 2017 gereed,

zodat de nieuwe tramvoertuigen van de Uithoflijn kunnen worden opgesteld en onderhouden.

Opstelterrein De Uithof

Naast P+R De Uithof wordt een onoverdekte opstelplaats aangelegd. Hier kunnen s nachts 16

tramvoertuigen worden gestald en schoongemaakt. Klein onderhoud zal daar ook mogelijk zijn.

Voor groot onderhoud en reparatie gaan de tramvoertuigen naar de remise in Nieuwegein.

Busbaan Dichtersbaan

Om de aanleg van de trambaan op de Adama van Scheltemabaan mogelijk te maken, wordt een

busbaan aangelegd tussen de Vondellaan en de westzijde van de OV-terminal: de Dichtersbaan.

Ook na de aanleg van de Uithoflijn blijven er veel buslijnen via deze route naar Utrecht Centraal

Station rijden, wat de aanleg van een aparte busbaan legitimeert. De werkzaamheden zijn begin

2014 gestart, eind 2015 wordt de busbaan in gebruik genomen.

Nut en noodzaak

De Uithof draagt in belangrijke mate bij aan

de innovatieve kracht, de kenniseconomie en

de concurrentiepositie van de regio Utrecht

en Nederland. Een sterk ontwikkelde en goed

bereikbare Uithof stimuleert de economie en de

werkgelegenheid in de regio.

De Uithof blijft de komende jaren groeien, onder andere

door de uitbreidingen van de Universiteit Utrecht,

van de Hogeschool Utrecht en door de komst van

verschillende instellingen zoals het RIVM en het Prinses

Mxima Centrum. Het aantal studenten, werknemers

en bezoekers dat vanaf Utrecht Centraal naar De Uithof

reist, groeit daardoor de komende jaren met 25%.

Concreet betekent dit dat er in 2020 meer dan 60.000

OV-reizigers per dag zijn, waarvan er 45.000 met de

Uithoflijn en 15.000 reizigers met de bus naar De Uithof

gaan. De luchtkwaliteit in Utrecht staat onder druk.

Utrecht heeft het drukste busnetwerk van Nederland en

het traject Utrecht Centraal De Uithof is zelfs de drukste

busverbinding van het land. Op dit moment rijden buslijn

12, 28 en diverse andere regionale buslijnen naar De

Uithof. Uit verschillende onderzoeken is gebleken dat de

groei van het aantal reizigers niet meer met bussen op te

vangen is.

De aanleg van de Uithoflijn biedt hierin uitkomst. Reizen

per tram biedt reizigers meer ruimte en comfort. In een

tram kunnen namelijk vier tot vijf keer meer reizigers

vervoerd worden dan in een bus. Ook is reizen per tram

stiller, schoner en zuiniger dan per bus. Een tram past

beter binnen de beperkte stedelijke ruimte en biedt dus

meer vervoerscapaciteit. Het doel van de Uithoflijn is dat

reizigers snel, comfortabel en milieuvriendelijk tussen

Utrecht Centraal en De Uithof worden vervoerd. Het

resultaat is verbetering van de bereikbaarheid van De

Uithof, de leefbaarheid van de stad, de kwaliteit van het

openbaar vervoer en een stimulans voor economie en

werkgelegenheid in de regio.


Voor u ligt de publieksversie 3.0, een samenvatting van het Definitief Ontwerp Uithoflijn. Deze

publieksversie is een bundeling van het Definitief Ontwerp van 15 februari 2013, het Aangepaste

Definitief Ontwerp van 8 november 2013 en het Uitvoeringsontwerp De Uithof van 10 april 2014.

ITC Movares heeft deze ontwerpen gemaakt in opdracht van de projectorganisatie Uithoflijn

(POUHL). Het Definitief Ontwerp is in juni 2013 bestuurlijk vastgesteld door het Dagelijks Bestuur

(DB) en Algemeen Bestuur (AB) van Bestuur Regio Utrecht (BRU) en het college van burgemeester

en wethouders van de Gemeente Utrecht.

Naast de bestuurlijke vaststelling van het Definitief Ontwerp heeft het AB van BRU ingestemd met

de start van de aanbestedingsprocedures van de traminfrastructuur en het trammaterieel. Deze

aanbestedingsprocedures lopen momenteel. De gunningsbesluiten van de traminfrastructuur en

het trammaterieel worden eind 2014 voorgelegd aan het AB van BRU.

1.1 Regionale visie op OV

De stadsregio Utrecht telt bijna 650.000 inwoners, in 2040 zijn dat er 800.000. Om de groene

omgeving te sparen, zullen de nieuwe Utrechters voornamelijk binnen het huidige stedelijke gebied

komen te wonen. In zon compacte omgeving is het belangrijk om zorgvuldig om te gaan met de

beschikbare ruimte. Voor de bereikbaarheid is er daarom naast goede auto- en fietsvoorzieningen,

een uitstekend openbaar-vervoersysteem nodig.

Vanuit dit besef hebben de gemeenten in de regio Utrecht de ambitie uitgesproken het openbaar

vervoer tot 2020 jaarlijks met 5% te laten groeien. De gemeente Utrecht heeft in 2009 het

ambitiedocument Utrecht: Aantrekkelijk en Bereikbaar vastgesteld. Bestuur Regio Utrecht heeft

daarop de ambitie vastgesteld en een visie ontwikkeld voor een regionaal tramnetwerk (Tramnetwerk

Utrecht 2025). Dit regionale tramnetwerk zal uit vijf verbindingen bestaan.

1. Inleiding

Voor de ontwikkeling van de stad en de regio Utrecht is de tram belangrijk. Er wordt daarom hard gewerkt aan de toekomst van Regiotram Utrecht.

Figuur 1.1: BRU visie, Tramnetwerk Utrecht 2025

Figuur 1.2: Sfeerimpressie De Uithof


51

Maars

sen

Vleuten

IJsse

lstein

-zuid

Nieuwegein-zuid

Lune

tten

Zuile

n

Driebergen

BilthovenBilthoven west

Breukelen

Den Dolder

Westraven

Zeist centrum

Wijk bij Duurstede

Terwijde

Houte

n

Houte

n Cas

tellum

UTRECHT

CENTRAAL

Rijnenburg

Schoonhoven

Oudewater

Ronde Venen

BredaDordrecht

De Meern

Voordorp

Bunnik

Hollandsche Rading

Drieb.-Zeist

Vaart

sche R

ijn

Papendorp

Hilversum Almere

Amsterdam Schiphol

Gorinchem

LRC

Den HaagRotterdam

Galgenwaard

AmersfoortZwolle

Nieuwegein centrum

SoestBaarn

Overv

echt-

noord

IJsselstein-centrum

Den Bosch

Nieuwegein-oost

Dijnselburg

De Uithof

Maartensdijk

Lage

Weide

Majella

Hoef

en Ha

ag

Vianen lekbrug

Amersfoort

Overvecht

Mooi ZeistUtrec

ht-oo

st

WinkelcentrumOvervecht

Dragend radiaal

Ring Utrecht

Dragend tangentieel

Randstadspoor

Tramnet/knooppunt

Dragend OV netwerk 2028

figuur 2.16: Dragend OV netwerk in 2028.

Op basis van vervoerswaarden zijn meerdere openbaarvervoerlijnen in en om de stad Utrecht

geschikt om te vertrammen. Hierbij gaat het om de verbinding naar Vleuten via Papendorp en De

Meern, de Binnenstadsas naar De Uithof (lijn 28) en Zeist en tramlijnen naar Zuilen en Overvecht.

Met name vanwege de grote aantallen reizigers van en naar De Uithof, vormt de Uithoflijn de

eerste stap in de uitbouw van dit systeem.

De Uithoflijn wordt in een complexe, stedelijke omgeving aangelegd, waar veel verkeer, winkels,

bedrijven en bewoners zijn. Om de hinder tijdens de bouw zoveel mogelijk tegen te gaan, wordt het

project gefaseerd uitgevoerd. Daar waar mogelijk wordt het gecombineerd met andere projecten.

Een duidelijk voorbeeld daarvan is de spooruitbreiding tussen Utrecht Centraal en Lunetten,

waarmee gelijktijdig de onderbouw van de Uithoflijn wordt aangelegd.

1.2 Nut en noodzaak Uithoflijn

De Uithof, kenniscentrum aan de rand van de stad Utrecht, draagt in belangrijke mate bij aan de

innovatieve kracht, de kenniseconomie en de concurrentiepositie van de regio Utrecht en Nederland.

Een sterk ontwikkelde en goed bereikbare Uithof stimuleert de economie en de werkgelegenheid

in de regio.

De Uithof blijft de komende jaren groeien. Bijvoorbeeld door uitbreidingen van de Universiteit

Utrecht en de Hogeschool Utrecht en de komst van verschillende instellingen naar De Uithof, zoals

het RIVM en het Prinses Mxima Centrum. Het aantal studenten, werknemers en bezoekers dat

vanaf Utrecht Centraal naar De Uithof reist, groeit daarmee de komende jaren met 25%. Concreet

betekent dit dat er in 2020 meer dan 60.000 OV-reizigers per dag zijn, omdat steeds meer mensen

met het openbaar vervoer van en naar De Uithof reizen.

De luchtkwaliteit in Utrecht staat onder druk. Utrecht heeft het drukste busnetwerk van Nederland

en het traject Utrecht Centraal-De Uithof is zelfs de drukste busverbinding van het land. Op dit

moment rijden buslijn 12, 28 en diverse andere regionale buslijnen naar De Uithof. Uit verschillende

onderzoeken is gebleken dat de groei van het aantal reizigers niet meer met bussen op te vangen

is. De aanleg van de Uithoflijn biedt hierin uitkomst.

Reizen per tram biedt reizigers meer ruimte en comfort. In een tram kunnen namelijk vier tot vijf

keer meer reizigers vervoerd worden dan in een bus. Ook is reizen per tram stiller, schoner en

zuiniger dan per bus. Een tram past beter binnen de beperkte stedelijke ruimte en biedt dus meer

vervoerscapaciteit. Doel van de Uithoflijn is dat reizigers snel, comfortabel en milieuvriendelijk tussen

Utrecht Centraal en De Uithof worden vervoerd. Het resultaat is verbetering van de bereikbaarheid

van De Uithof, de leefbaarheid van de stad, de kwaliteit en toegankelijkheid van het openbaar

vervoer en een stimulerende werking voor economie en werkgelegenheid in de regio.

1.3 Planning en besluiten Uithoflijn

In 2012 hebben gemeente Utrecht en BRU het Uitvoeringsbesluit genomen voor de aanleg van

de tramlijn tussen Utrecht Centraal Station en De Uithof. Eind 2014 zijn de funderingen op grote

delen van het trac klaar en vanaf 2015 begint de bouw van de spoorconstructie, bovenleiding,

haltes en overige voorzieningen van het tramsysteem. Eind 2014 tekent BRU het contract voor

27 nieuwe tramvoertuigen, begin 2017 worden de eerste tramvoertuigen geleverd. BRU heeft

de tramvoertuigen in eigen beheer, de vervoerder gebruikt deze tramvoertuigen straks voor de

exploitatie. In 2018 start de exploitatie en kunnen reizigers gebruik maken van de Uithoflijn.

Op www.uithoflijn.nl staan alle eerder genomen besluiten vermeld en de actuele voortgang van

het project.

51

Maars

sen

Vleuten

IJsse

lstein

-zuid

Nieuwegein-zuid

Lune

tten

Zuile

n

Driebergen

BilthovenBilthoven west

Breukelen

Den Dolder

Westraven

Zeist centrum

Wijk bij Duurstede

Terwijde

Houte

n

Houte

n Cas

tellum

UTRECHT

CENTRAAL

Rijnenburg

Schoonhoven

Oudewater

Ronde Venen

BredaDordrecht

De Meern

Voordorp

Bunnik

Hollandsche Rading

Drieb.-Zeist

Vaart

sche R

ijn

Papendorp

Hilversum Almere

Amsterdam Schiphol

Gorinchem

LRC

Den HaagRotterdam

Galgenwaard

AmersfoortZwolle

Nieuwegein centrum

SoestBaarn

Overv

echt-

noord

IJsselstein-centrum

Den Bosch

Nieuwegein-oost

Dijnselburg

De Uithof

Maartensdijk

Lage

Weide

Majella

Hoef

en Ha

ag

Vianen lekbrug

Amersfoort

Overvecht

Mooi ZeistUtrec

ht-oo

st

WinkelcentrumOvervecht

Dragend radiaal

Ring Utrecht

Dragend tangentieel

Randstadspoor

Tramnet/knooppunt

Dragend OV netwerk 2028

figuur 2.16: Dragend OV netwerk in 2028.

OV Visie Regio Utrecht 2028

Figuur 1.3: Volle bussen van lijn 12, anno 2012


2.1 Doel en status

Het Definitief Ontwerp (DO) is het vervolg op het Voorlopige Ontwetrp (VO). In het VO zijn de

keuzes beschreven over het trac van de Uithoflijn, hoe deze wordt ingepast in de omgeving en

hoe deze wordt gerealiseerd. Het DO beschrijft vervolgens de technische uitwerking hiervan, die

aantoont dat de Uithoflijn maakbaar is.

Maakbaar wil zeggen dat de Uithoflijn:

een goed werkend tramsysteem is, dat goed ingepast is in de omgeving;

voldoet aan onder andere het Project Programma van Eisen (PPvE), de projectopdracht.

Het DO is zorgvuldig afgewogen, met oog voor de omgeving. Dit betekent dat er rekening is

gehouden met de meeste belangen van alle betrokken groepen en partijen, zoals omwonenden,

weggebruikers, ondernemers en besturen. Ten behoeve van de aanbesteding voor de bouw van

de infrastructuur is het DO vertaald naar een vraagspecificatie en een contractontwerp voor de

aannemers. Met deze vraagspecificatie weten zij waar en hoe de Uithoflijn moet komen en aan

welke eisen dit moet voldoen. Het is aan de aannemers zelf om met slimme ideen te komen hoe

zij dit ontwerptechnisch invullen (de engineering). De contractvorm waarmee wordt gewerkt is dan

ook engineering & construct (een E&C contract).

2.2 Scope en trac op hoofdlijnen

Scope

Voor de ontwikkeling van de Uithoflijn en de specifieke kennis die hiervoor nodig is, worden het

ontwerp en de bouw benaderd vanuit vier onderdelen (zie figuur 2.1):

A: Tramvoertuig: het rijdend materieel;

B: Traminfrastructuur: de bovenbouw bestaande uit o.a. de spoorconstructie, de bovenleiding,

de beveiliging en beheersing, kabels & leidingen tram en de halteinrichting (rood);

C: Onderbouw: de draagconstructie van de bovenbouw en van de haltes (geel);

D: Omgeving: de infrastructuur rondom het tramsysteem en de haltes, zoals de kruisingen

(groen).

Deze onderdelen vormen samen de scope van de Uithoflijn.

2. Definitief OntwerpTracdelen Uithoflijn

Figuur 2.1: de scope-onderdelen. Rood = B: Traminfrastructuur, geel = C: Onderbouw, groen = D: Omgeving


Vanaf de brug over de Leidsche Rijn worden twee gescheiden sporen gebouwd met een barrier

ertussen. Deze is bedoeld om de kolommen van Stationsplein Oost te kunnen funderen. Bij halte

Utrecht Centraal Centrumzijde komen vier tramperrons met goede overstapmogelijkheden op

trein, bus, fiets en taxi.

De vier perronsporen komen samen na de halte en vervolgen hun weg richting De Uithof over

de bestaande busbaan langs de spoorlijn, de Adama van Scheltemabaan. Deze busbaan wordt

omgebouwd tot trambaan. Daarna gaat het trac van de Uithoflijn met een viaduct over de Vaartsche

Rijn naar halte Vaartsche Rijn met overstapmogelijkheden op trein, bus en fiets. De tramlijn gaat

verder langs de spoorlijn, parallel aan de Pelikaanstraat en de begraafplaatsen Soestbergen en

Kovelswade.

Na de onderdoorgang onder de Waterlinieweg volgt de trambaan de spoorlijn Utrecht Arnhem

om daarna via een bocht naar links de Koningsweg te kruisen. De Uithoflijn ligt hier ten westen van

de Laan van Maarschalkerweerd. Vlak voor de brug over de Kromme Rijn kruist de trambaan de

Laan van Maarschalkerweerd en gaat verder ten oosten van de Laan van Maarschalkerweerd langs

Trac op hoofdlijnen

Het trac loopt vanaf het Stationsgebied tot en met De Uithof. De Uithoflijn sluit aan op de

nieuwe (tijdelijke) eindhalte van de Sneltram Utrecht - Nieuwegein/IJsselstein (SUNIJ-lijn),

halte Utrecht Centraal Jaarbeursplein. Deze halte is aangelegd op de plek van de gesloopte

parkeergarage tussen het Jaarbeursplein en het NH-hotel. Om de trambaan door te kunnen

trekken zijn het Cranenborch-gebouw en het caf The Guardian gesloopt.

Na een gelijkvloerse kruising met de Mineurslaan buigt de trambaan linksaf richting een nog

te bouwen brug over de Van Sijpesteijnkade en de Leidsche Rijn. De bussen van en naar de

Jaarbeurszijde van de OV-terminal zullen ook van deze baan gebruik maken. Hierna daalt de

gecombineerde tram/busbaan af richting de Leidseveertunnel.

Op het Smakkelaarsveld gaat de tram rechtsaf richting de oostzijde van de OV-terminal, de

meeste bussen slaan linksaf richting de binnenstad. Ook aan deze zijde van de Leidseveertunnel

gaat de gecombineerde tram/busbaan met een brug over de Leidsche Rijn en de hoofdfietsroute

heen.

halte Galgenwaaard om vervolgens door te gaan langs de oostzijde van de Weg tot de Wetenschap

langs halte Kromme Rijn.

De trambaan gaat onder de A27 door en sluit bij halte Padualaan aan op de bestaande busbaan in

De Uithof. Daarna gaat de trambaan verder langs de hogeschool- en universiteitsgebouwen met

een halte op Heidelberglaan. Vervolgens langs het Universitair Medisch Centrum Utrecht (UMC

Utrecht), ook daar komt een nieuwe halte, halte UMC. De Uithoflijn vervolgt zijn weg langs de

Energiecentrale van het UMC Utrecht en langs het Wilhelmina Kinderziekenhuis (WKZ) met een

halte WKZ. Nabij de wegaansluiting op de A28 sluit de Uithoflijn aan op het transferium P+R De

Uithof. De Universiteitsweg wordt hier ongelijkvloers gekruist. De trambaan eindigt bij halte P+R

De Uithof. Direct achter P+R De Uithof ligt het opstelterrein.

2.3 Randvoorwaardelijke projecten en raakvlakprojecten

Er is een aantal randvoorwaardelijke projecten dat gerealiseerd moet worden om de Uithoflijn aan

te kunnen leggen, dit zijn:

busstation West bij station Utrecht Centraal;

Dichtersbaan (voorheen busbaan Kruisvaart);

HOV-busbanen in het Stationsgebied Utrecht Centraal;

vervanging centrale beveiligingssysteem verkeersleiding (Nieuwegein);

uitbreiding remise (Nieuwegein).

Verder is er een aantal raakvlakprojecten. Dit zijn projecten die gelijktijdig met de trambaan worden

gerealiseerd en waar rekening meegehouden wordt bij de aanleg van de Uithoflijn (en andersom).

Zoals:

ontwikkeling Stationsgebied;

Rabobrug;

spooruitbreiding naar Lunetten/Randstadspoor en DoorStroom Station Utrecht;

fietspad Tussen de Rails bij Maarschalkerweerd;

nieuwbouw in De Uithof zoals Prinses Mxima Centrum en RIVM;

verbreding Ring Utrecht (A27/A28).

2.4 Verschillen met Publieksversie 1.0 en 2.0

De belangrijkste verschillen van deze publieksversie (3.0) en de versies 1.0 en 2.0 zijn:

aanpassingen in het Stationsgebied;

uitwerking sectionering en inpassing in De Uithof;

omgeklapte halte Heidelberglaan t.b.v. nood- en hulpdiensten in De Uithof;

ambulanceroute door de Schapenweide in De Uithof;

verhoogde ligging door overkluizing leidingentunnels Energiecentrale UMC Utrecht in De Uithof;

verruiming boog gecombineerde tram/busbaan nabij het Centrum voor Beeldgestuurde

Oncologische Interventies (CBOI) van UMC Utrecht;

uitwerking raakvlak met Rijksweg A28 bij opstelterrein.

Figuur 2.2: Aanleg van de Tijdelijke Eindhalte Jaarbeursplein in uitvoering

Figuur 2.3: Artist Impression Stationsplein Oost Figuur 2.4: Artist Impression Oosterkade bij halte Vaartsche Rijn


aangelegd, zo dicht mogelijk langs het spoor. Wel moeten daarvoor de bestaande straatinrichting,

parkeerplaatsen en bomen wijken. Na intensief overleg met omwonenden is er een nieuwe inrichting

voor de buitenruimte bedacht. Dit wordt de komende periode verder uitgewerkt. Bijvoorbeeld voor

de bergingen, fietsenstallingen en parkeergarage is er plaats onder de treinsporen en trambaan.

Halte Vaartsche Rijn

Halte Vaartsche Rijn is een combinatiehalte voor tram en trein. Geluidsreductie speelt hier een

belangrijke rol. Er worden twee geluidsschermen aangebracht: langs de verhoogde trambaan en

tussen de trambaan en de spoorbaan. De trambaan wordt aangelegd op een betonnen viaduct.

Onder meer bij de bevestiging van de spoorstaven wordt nadrukkelijk rekening gehouden met het

dempen van trillingen.

2.5 Uitdagingen

Stationsgebied

De complexe omgeving van het Stationsgebied en de bouw van de nieuwe OV-terminal

hebben een grote impact op de Uithoflijn en andersom. Veiligheid, inpassing, bereikbaarheid:

de Uithoflijn dient in dit gebied aan veel eisen te voldoen. Daarbij is een goede bouwfasering

van belang, die rekening houdt met de raakvlakken van andere bouwprojecten.

Vaartsestraat/Pelikaanstraat

De Uithoflijn loopt hier parallel aan de spoorlijn en Vaartsestraat/Pelikaanstraat. Nadruk

in dit gebied ligt op de kwaliteit van de leefomgeving, het milieu, geluid, trillingen en de

bereikbaarheid. De ruimte voor de trambaan is minimaal. Daarom wordt de trambaan verhoogd

Begraafplaatsen Soestbergen en Kovelswade

Beide begraafplaatsen zijn een Rijksmonument. Dit vraagt om zeer zorgvuldige inpassing van de

trambaan. Bovendien ligt er langs de begraafplaatsen een spoorlijn. De Uithoflijn wordt hier, net als

bij de Vaartsestraat/Pelikaanstraat, zo dicht mogelijk tegen de spoorlijn aangelegd.

De Uithof

In De Uithof staat een aantal gebouwen waar overlast door geluid, trillingen en elektromagnetische

interferentie (EMI) een belangrijk aandachtspunt is. EMI is relevant op plekken waar zeer gevoelige

onderzoeksapparatuur staat. Zoals in de Universiteit Utrecht, het UMC Utrecht, het WKZ en het

CBOI, onderdeel van UMC Utrecht. EMI is in het algemeen oplosbaar door sectionering. Hierbij

wordt de bovenleiding in stukjes geknipt, waarbij elke bovenleidingmast een eigen voedingsdraad

krijgt. Voordeel is dat het elektromagnetische veld daardoor zo klein mogelijk wordt gehouden en

er geen nadelige effecten zijn op de gevoelige apparatuur. Bij het CBOI bleek deze oplossing nog

niet voldoende. Daarom is het trac bij het CBOI in 2013 opgeschoven. Door deze verschuiving

komt de bestaande busbaan beschikbaar voor lokaal verkeer van en naar het UMC Utrecht. De

gehele uitwerking in De Uithof op het gebied van inpassing en sectionering is uitgewerkt in het

Uitvoeringsontwerp De Uithof. Het DO is hier dus verder uitgewerkt vanwege deze specifieke

aandachtspunten.

Figuur 2.5: Luchtfoto Stationsgebied

Figuur 2.6: Station Utrecht Vaartsche Rijn in aanbouw

Figuur 2.7: De uitbreiding van de hoofdsporen is in uitvoering en de voorbereidingen voor de onderbouw van de Uithoflijn zijn gestart bij de begraafplaats Soestbergen.

Figuur 2.8: De huidige busbaan op de Heidelberglaan zal worden omgebouwd tot een trambaan. Foto is genomen ter hoogte van het in aanbouw zijnde CBOI.


Buslijnen

De buslijn 12 wordt vervangen door de Uithoflijn. Wel kunnen reizigers die naar de omgeving

Venuslaan/Rubenslaan/Sterrenwijk willen reizen de bus blijven nemen. Om te voorkomen dat het

vervolgens te druk wordt op de bestaande buslijnen, worden net als nu in de spits ook overdag

extra bussen ingezet (zoals lijn 13).

Wist u dat?

Voor de onderbouw en de bovenbouw van Uithoflijn zijn nodig:

37 km spoorstaaf;

470 bovenleidingmasten;

2,6 ha grasbaan;

28.000 m3 beton;

6.000 m3 ballast;

14 wissels;

9 haltes;

54 km mantelbuizen;

5 onderstations.

Tram- en bushaltes in het Stationsgebied

In het Stationsgebied komt de halte van de Uithoflijn aan de binnenstadzijde van de nieuwe OV-

terminal. Hier wordt een gecombineerd bus-en tramstation aangelegd. Aan de Jaarbeurszijde komt

een groot busstation, dat ruimte biedt aan het merendeel van de stads- en regiobussen.

Remise Nieuwegein

Als onderdeel van de renovatie van de Sneltram Utrecht-Nieuwegein/IJsselstein wordt de bestaande

remise in Nieuwegein vernieuwd. Tegelijkertijd wordt de remise uitgebreid ten behoeve van de

stalling en het onderhoud van de tramvoertuigen van de Uithoflijn. De aanpassingen zijn begin

2017 gereed, zodat de nieuwe tramvoertuigen van de Uithoflijn kunnen worden opgesteld en

onderhouden.

Opstelterrein De Uithof

Naast P+R De Uithof wordt een onoverdekte opstelplaats aangelegd. Hier kunnen s nachts 16

tramvoertuigen worden gestald en schoongemaakt. Klein onderhoud zal daar ook mogelijk zijn.

Voor groot onderhoud en reparatie gaan de tramvoertuigen naar de remise in Nieuwegein.

Busbaan Dichtersbaan

Om de aanleg van de trambaan op de Adama van Scheltemabaan mogelijk te maken, wordt een

busbaan aangelegd tussen de Vondellaan en de westzijde van de OV-terminal: de Dichtersbaan.

Ook na de aanleg van de Uithoflijn blijven er veel buslijnen via deze route naar Utrecht Centraal

Station rijden, wat de aanleg van een aparte busbaan legitimeert. De werkzaamheden zijn begin

2014 gestart, eind 2015 wordt de busbaan in gebruik genomen.

2.6 Projectorganisatie Uithoflijn

De ontwikkeling van de Uithoflijn is een gezamenlijk project van BRU en de gemeente Utrecht.

Vanuit deze samenwerking waarborgen zij de realisatie van een goed werkend tramsysteem en

een goede inpassing van de lijn in de stad, gekoppeld aan de SUNIJ-lijn.

Verantwoordelijkheden

De projectorganisatie Uithoflijn is verantwoordelijk voor het ontwerp, de realisatie en het testen

van de Uithoflijn. In deze projectorganisatie werken gemeente Utrecht en BRU samen. Onder

verantwoordelijkheid van de gemeente en BRU stuurt de projectorganisatie de aanleg van de

traminfrastructuur en de omgeving van de trambaan aan. Tevens zorgt zij voor de aanschaf

van de tramvoertuigen en bereidt zij de exploitatie en het beheer van de lijn voor.

Daarnaast zijn de gemeente Utrecht en BRU elk verantwoordelijk voor een aantal

randvoorwaardelijke projecten, zoals de Dichtersbaan en de remise. BRU is de OV-autoriteit

in de regio (opdrachtgever voor het openbaar vervoer) en de toekomstige beheerder van de

trambaan en tramvoertuigen.

De belangrijkste betrokken partijen:

BRU;

gemeente Utrecht, m.n. projectorganisatie Stationsgebied;

ProRail;

Rijkswaterstaat;

Universiteit Utrecht;

Hogeschool Utrecht;

UMC Utrecht;

eigenaren van kabels en leidingen (nutsbedrijven);

Veiligheidsregio Utrecht;

omwonenden;

belanghebbenden langs het trac, zoals sportverenigingen, bedrijven en diverse instanties.

Afstemmingsproces met betrokken partijen

Om tot een afgewogen ontwerp te komen, is er veel gezamenlijk overleg geweest. Varirend van

expertmeetings tot specifiek overleg over bijvoorbeeld de randvoorwaarden voor de tracdelen.

Hier zijn diverse stakeholders bij betrokken. Stakeholders zijn belanghebbenden die direct langs een

bepaald tracdeel gevestigd zijn, zoals de Universiteit Utrecht. Maar ook andere belanghebbenden,

zoals de nood- en hulpdiensten en Regiotram Utrecht vanuit de rol als toekomstige beheerder.

2.7 Weetjes

De Uithoflijn vergeleken met buslijn 12 in de spits

In de spits rijdt nu nog elke 2 3 minuten een 24 meter lange dubbelgelede bus van en naar

De Uithof. Reizigers hebben niet altijd een zitplaats en staan vaak opeengepakt. Een gekoppeld

tramstel is daarentegen 65 meter lang en kan drie tot bijna vier keer meer reizigers vervoeren dan

een dubbelgelede bus. Bedoeling is dat er over de Uithoflijn overdag 16 gekoppelde trams per uur

per richting rijden. Dit betekent dat er in de spits elke 3,75 minuten een tram rijdt, dit zorgt voor

ruim een verdubbeling van de huidige vervoerscapaciteit. Naar verwachting maken er in 2020 per

dag circa 45.000 reizigersgebruik van de Uithoflijn. Dit is niet alleen een toename van 70-80%

passagiers ten opzichte van de huidige buslijn 12 (die nu ongeveer 25.000 reizigers vervoert). Het

is ook sneller, comfortabeler, betrouwbaarder en milieuvriendelijker openbaar vervoer.

Figuur 2.9: Bussen op De Uithof Figuur 2.10: Foto remise Nieuwegein

19Samenvatting Definitief OntwerpSamenvatting Definitief Ontwerp 1918

3 Uitgangspunten en ontwerpeisen

In het ontwerp van de Uithoflijn zijn verschillende uitgangspunten en wensen gehanteerd om tot een

zo ingepast en goed mogelijk werkend tramsysteem te komen. Hieronder worden de belangrijkste

kenmerken toegelicht.

3.1 Bovenbouw traminfrastructuur

Spoorconstructies

De Uithoflijn krijgt verschillende spoorconstructies. Dit is afhankelijk van het medegebruik van de

trambaan door bussen, nood- en hulpdiensten en van de inpassing in de omgeving. In het Stationsgebied

en De Uithof ligt de Uithoflijn op nieuwe of bestaande busbanen. De spoorconstructie bestaat hier uit

ingegoten spoorstaven. Dit betekent dat de spoorstaven in goten liggen in een betonnen overrijdbare

verharding. Deze spoorconstructie is trillingsarm en op termijn eenvoudig te vernieuwen. Hierdoor is

bij vervanging van de spoorstaven de hinder voor het tram- en busverkeer beperkt.

Langs de spoorlijn worden de spoorstaven direct op een betonnen ondergrond gemonteerd. De

ruimte tussen de spoorstaven wordt opgevuld om de baan overrijdbaar te maken voor nood- en

hulpdiensten. Tussen de Waterlinieweg en de Koningsweg bestaat de trambaan grotendeels uit

ballastspoor, vergelijkbaar met een treinspoor. De nood- en hulpdiensten kunnen hier gebruik maken

van een onderhoudsweg of een fietspad, dat parallel aan de trambaan ligt. Tussen de Koningsweg

en De Uithof komt een grasbaan, dit past goed bij de groene omgeving. In De Uithof is de betonnen

baan gentegreerd met de busbaan.

Bovenleiding

De bovenleiding van de Uithoflijn bestaat op delen van het trac uit n rijdraad en voor een

ander deel uit een combinatie van rijdraad en hangdraad. Dit is afhankelijk van de omgeving en de

maximale snelheid die de trams mogen rijden. In het Stationsgebied en De Uithof geldt een lage

maximumsnelheid van 30 kilometer per uur. De bovenleiding bestaat hier voor elke baan uit n

rijdraad, dit past binnen de stedelijke vormgeving. In het tussenliggende deel van de Uithoflijn is de

maximumsnelheid hoger (varirend van 40 tot 70 kilometer per uur). Hier is de bovenleiding een

combinatie van rijdraad en hangdraad, dit maakt een hogere snelheid mogelijk.

Bovenleidingmasten

De bovenleidingmasten staan zoveel mogelijk in het midden tussen de sporen. Bij delen van de tram-

en busbanen zonder middenberm komen de bovenleidingmasten aan de zijkant te staan. De masten

bestaan uit een stalen H-profiel met afgeronde bovenkant.

Figuur 3.1: Voorbeeld van een grasbaan in Bilbao, Spanje

Figuur 3.2: Voorbeeld van een bovenleiding met rijdraad en hangdraad in Den Haag

Luchtfoto van De Uithof


Ingestortte betonnen dwarsligger bij kruisingen weg en fietsoversteken tussenHalte Galgenwaard en Sorbonnelaan

Ingestortte betonnen dwarsligger met overrijdbare verharding bij wissels

Spoorconstructies DO Uithoflijn

Embedded Rail

Indirecte bevestiging op ondergieting

Ballastbaan

15 februari 2013

Ingestortte betonnen dwarsligger met overrijdbare verhardingIngestortte betonnen dwarsligger met afwerking van teelaardeIngestortte betonnen dwarsligger met ballast afwerking

Ingestortte betonnen dwarsligger bij kruisingen weg en fietsoversteken tussenHalte Galgenwaard en Sorbonnelaan

Ingestortte betonnen dwarsligger met overrijdbare verharding bij wissels

Spoorconstructies DO Uithoflijn

Embedded Rail

Indirecte bevestiging op ondergieting

Ballastbaan

15 februari 2013

Ingestortte betonnen dwarsligger met overrijdbare verhardingIngestortte betonnen dwarsligger met afwerking van teelaardeIngestortte betonnen dwarsligger met ballast afwerking

Overzichtstekening spoorconstructiesVerlichting

De trambaan wordt deels verlicht. In De Uithof en de Adama van Scheltemabaan wordt de verlichting

gentegreerd met de bovenleidingsmasten, zodat er geen extra lichtmasten geplaatst hoeven te

worden. Op delen waar uitsluitend de tram rijdt, komt geen aparte verlichting met uitzondering van

de Adama van Scheltemabaan.

Elektrische voeding

De elektrische voeding van de bovenleiding wordt verzorgd door vijf onderstations. Hier wordt de

netspanning van 10.000 volt wisselstroom omgezet naar de bovenleidingspanning van 750 volt

gelijkstroom. In het Stationsgebied en bij de Bleekstraat worden de onderstations ingebouwd in

andere gebouwen onder en naast het spoor. Bij de Koningsweg, Sorbonnelaan en de Universiteitsweg

komen aparte gebouwen.

Beveiligingssysteem

Het uitgangspunt is dat de trambestuurders op zicht rijden. De Uithoflijn krijgt alleen beveiliging

bij de wissels. Deze wissels komen bij het begin- en eindpunt Utrecht Centraal, P+R De Uithof, de

Adama van Scheltemabaan en bij station Utrecht Vaartsche Rijn. Aanvullend hierop wordt tussen halte

Vaartsche Rijn en de Koningsweg een beveiligingssysteem genstalleerd, waarmee de trambestuurder

kan zien of er een tram voor hem of haar rijdt. Dit zorgt ervoor dat ook bij mist de snelheid van 70

kilometer per uur op de niet-verlichte delen van de trambaan mogelijk blijft.

Kabels en leidingen

Langs de trambaan komen aan beide zijden mantelbuizen voor kabels en leidingen te liggen. Hierin

komen bijvoorbeeld de datakabels voor de haltevoorzieningen.

Haltes

De Uithoflijn krijgt negen haltes waarvan twee bij de treinstations Utrecht Centraal en Utrecht

Vaartsche Rijn. Hier maken de tramhaltes deel uit van het station en komen er (rol)trappen en

liften. De andere haltes worden ontsloten met overpaden over de trambaan. Op de 75 meter lange

perrons komen onder andere abris (conform de U-OV-huisstijl), OV-chipkaartpaaltjes, dynamische

en statische reisinformatie, cameras en lichtmasten.

3.2 Onderbouw traminfrastructuur

De onderbouw bestaat uit het zand onder de trambaan of uit kunstwerken zoals viaducten en bruggen

(daar waar de Uithoflijn over wegen of water gaat).

Werk in uitvoering

Grote delen van de onderbouw zijn al gerealiseerd of in uitvoering. Dit is het gedeelte langs de

spoorlijn vanaf de Vaartsestraat en de Pelikaanstraat tot aan de Koningsweg en vanaf hier tot aan De

Uithof. Bij P+R De Uithof is de onderbouw gereed. De projectorganisatie Stationsgebied gaat in 2014

en 2015 de onderbouw voor de Uithoflijn aanleggen in de vorm van tram- en busbanen tussen de

haltes Utrecht Centraal Jaarbeursplein en Utrecht Centraal Centrumzijde. De resterende delen van de

onderbouw bestaan uit om te bouwen busbanen: de Adama van Scheltemabaan en de busbanen in

De Uithof. Deze ombouw vindt gelijktijdig plaats met de aanleg van de bovenbouw van de Uithoflijn.

Figuur 3.3: Visual bovenleidingsmast met afgeronde bovenkant en sectiescheiding


Conditionering

Onderdeel van de onderbouw is conditionering. Dit bestaat onder andere uit (eventuele) bodemsanering,

archeologisch onderzoek, onderzoek naar niet-gesprongen explosieven, verlegging van watergangen

en verlegging van kabels en leidingen. Vooruitlopend op de aanleg van de onderbouw is onderzocht

of er beschermde flora en fauna op het trac aanwezig zijn. Ook is er onderzoek gedaan naar het

beperken van hinder door trillingen en geluid. De uitkomsten van deze onderzoeken zijn te vinden in

het bestemmingsplan HOV Om de Zuid en in het bestemmingsplan HOV-baan De Uithof.

3.3 Omgeving

Veiligheid

De Uithoflijn ligt in druk stedelijk gebied en kruist een groot aantal wegen en fietspaden. In het

Stationsgebied en langs de spoorlijn zijn diverse kruisingen met het auto- en fietsverkeer ongelijkvloers,

zodat de hinder van het tramverkeer minimaal is. Bij de Koningsweg is een maximumsnelheid van

70 kilometer per uur toegestaan. Hier is het kruispunt voorzien van overwegbomen. Vanaf de Laan

van Maarschalkerweerd tot in De Uithof worden de kruispunten voorzien van verkeerslichten. De

afzonderlijke fietsen voetgangersoversteken krijgen tramwaarschuwingslichten.

Inpassing

De inpassing van de Uithoflijn is erop gericht om zo goed mogelijk aan te sluiten bij de omgeving.

Dit komt tot uiting in een samenhangend ontwerp met de raakvlakprojecten in met name het

Stationsgebied. Verderop sluit de trambaan aan op de spooruitbreiding van ProRail. Langs de Laan van

Maarschalkerweerd en de Weg tot de Wetenschap zorgen de grasbanen voor een goede inpassing in

de groene omgeving. In De Uithof wordt verder zo goed mogelijk aangesloten op de hoogwaardig

ingerichte openbare ruimte.

3.4 Aanvullend

In het DO is, naast het ontwerp voor de bovenbouw, onderbouw en de omgeving, veel aandacht

besteed aan algemene aspecten. Zoals de bouwfasering en planning, Bereikbaarheid, Leefbaarheid,

Veiligheid en Communicatie (BLVC) tijdens de aanleg, de veiligheid in de gebruiksfase en de

contractering van de aanleg met de aannemers.

Bouwfasering

Nadat de onderbouw gerealiseerd is kan de bovenbouwaannemer aan de slag met de aanleg van de

spoorconstructies, de plaatsing van de bovenleiding en het trekken van de kabels. Tussen afronding

van de onderbouw en realisatie van de bovenbouw vinden enkele voorbereidende werkzaamheden

plaats.

Met name de bouwfasering in De Uithof vraagt veel aandacht. Door de ombouw van de bestaande

busbaan zijn er tijdens de aanleg alternatieve routes voor de bussen en nood- en hulpdiensten

noodzakelijk. Hierdoor blijft de bereikbaarheid van de ziekenhuizen en andere instellingen

gegarandeerd. Voor de ombouw van de Adama van Scheltemabaan is de aanleg van de Dichtersbaan

een randvoorwaarde, zodat de bussen naar de westzijde van het spoor kunnen verhuizen.

Testen en oplevering

De planning gaat uit van oplevering van de traminfrastructuur begin 2017. Vervolgens start het

testbedrijf. In de eerste helft van 2017 test deze de werking van de afzonderlijke systemen en de

nieuwe tramvoertuigen. In de tweede helft van 2017 volgt het proefbedrijf. Deze test de integrale

werking van de systemen en maakt proefritten met de tramvoertuigen. In 2018 start de exploitatie

van de Uithoflijn en kunnen de eerste reizigers met de tram van Utrecht Centraal Centrumzijde naar

P+R De Uithof reizen.

Veiligheidsplannen

De komende periode worden veiligheidsplannen verder uitgewerkt om de veiligheid in de gebruiksfase

van de Uithoflijn aan te tonen. Hierin komen alle aspecten van de tramexploitatie aan bod, inclusief

de wegkruisingen en de aanwezigheid van gebouwen boven de trambaan en de ligging van de

trambaan langs de spoorlijn. Voor deze veiligheidsplannen vindt intensief overleg plaats met onder

andere de nood- en hulpdiensten. De projectorganisatie Uithoflijn stelt hiervoor een Safety Case op,

de veiligheidsbewijsvoering.

Huisstijl U-OV, toegepast op de tram


Tracdeel Stationsgebied4.1 Tracdeel Stationsgebied

Wat speelt er?

Het Stationsgebied ondergaat een metamorfose; bestaande gebouwen worden vervangen

en gerenoveerd, nieuwe gebouwen worden toegevoegd en de openbare ruimte krijgt een

kwaliteitsimpuls. Onderdeel van de plannen is de aanleg van HOV-banen naar de bus- en tramhaltes

bij station Utrecht Centraal. Het Stationsgebied bestaat voor de trambaan uit twee delen: het

tracdeel D (doorkoppeling) en het tracdeel OVT (OV-terminal).

Bijzonderheden

De projectorganisatie Stationsgebied verzorgt de bouw van de gecombineerde tram/busbaan vanaf

de tijdelijke eindhalte voor de sneltram Utrecht - Nieuwegein/IJsselstein op het Jaarbeursplein tot

de centrumzijde van het station. Hiervoor worden twee contracten voorbereid voor de realisatie

van:

het HOV-viaduct over de Van Sijpesteijnkade en de HOV-banen in de Leidseveertunnel en op

het Smakkelaarsveld;

de HOV-baan vanaf het Smakkelaarsveld over de Leidsche Rijn tot aan het tram- en busstation

als onderdeel van het contract voor Stationsplein Oost.

De projectorganisatie Stationsgebied verzorgt ook de aanleg van de tijdelijke bushaltes aan de

centrumzijde van het station.

Vooral de bouwfasering is in dit gebied een lastige opgave. In eerste instantie maken alleen bussen

gebruik van de nieuwe HOV-banen. Later plaatst de bovenbouwaannemer van de Uithoflijn de

bovenleiding en zorgt ervoor dat de kabels en leidingen voor de tram worden getrokken.

Gelijktijdig met de aanleg van de tramhalte Utrecht Centraal Centrumzijde door de

bovenbouwaannemer wordt er mogelijk een gebouw boven de perrons gebouwd, het Zuidgebouw.

Dit gebouw dat tussen de stationshal en het hoofdgebouw van NS komt te staan, zorgt ook voor

de overkapping van de tramperrons. Bij de tram- en bushaltes komen bufferplekken voor bussen

en een chauffeursverblijf.

4 Het ontwerp

Figuur 4.1: Artist Impression OV-terminal

Figuur 4.2: Artist Impression halte Utrecht Centraal Centrumzijde


Plankaart Stationsgebied Utrecht

Figuur 4.3: Artist Impression Van Sijpesteijnkade.Ten westen van de treinsporen gaat de nieuwe HOV-baan met een brug over de Van Sijpesteijnkade en het water van de Leidsche Rijn. Aan de andere kant van het water gaat de brug over de toegangsweg naar het Park Plazahotel. De grote overspanningen zorgen ervoor dat alleen in het water kolommen hoeven te komen.

Figuur 4.4: Artist Impression OV-terminalProRail bouwt een OV-terminal voor trein, bus en tram, inclusief nieuwe perronkappen en aanpassingen van de treinsporen. De HOV-baan komt naast spoor 1 om daarna onder het nog te bouwen Stationsplein Oost en de hal van de OV-terminal door te gaan. Het tramstation komt op de plek van het huidige busstation Oost.

Figuur 4.5: Artist Impression NoordgebouwHet Noordgebouw komt op de plek van het oude busstation aan de oostzijde van het station: de Uithoflijn rijdt er langs en deels onderdoor. De voorlopige functies in het gebouw bestaan uit wonen, hotel, kantoor- en vergaderfunc-ties, ondersteunende horeca en retail.

Figuur 4.6: Artist Impression Stationsplein OostHet nieuwe Stationsplein Oost gaat de schakel vormen tussen OV-terminal de en Hoog Catharijne. Onder het ver-hoogde Stationsplein komt een fietsenstalling in drie lagen voor in totaal ongeveer 12.500 fietsen. Naast de gevel van de OV-terminal komt een vide, die voor daglicht zorgt op de lager gelegen bushaltes.


Koppeling Tram Utrecht - Nieuwegein/IJsselstein

28

Halte Utrecht Centraal Jaarbeursplein

D


Leidseveertunnel en Smakkelaarsveld

30

Leidseveertunnel

SMA

KK

ELA

AR

SVEL

D


Utrecht Centraal Centrumzijde

NOORDGEBOUWSTATIONSPLEIN OOST


Halte Utrecht Centraal Centrumzijde - tram

34

Halte Utrecht Centraal Centrumzijde - bus

Utrecht Centraal Centrumzijde

OVT

OVT

S

D

ON

TWER

P R

ABO

BRU

G

OV TERMINAL

STATIONSPLEIN OOST


Tracdeel S: Adama van Scheltemabaan4.2 Tracdeel S

Wat speelt er?

Wanneer de Dichtersbaan in gebruik is genomen in 2016, bouwt de bovenbouwaannemer de

bestaande busbaan om naar een trambaan. Dit betekent dat de bestaande asfaltverharding wordt

verwijderd en een nieuwe overrijdbare trambaan wordt aangelegd. Behalve trams maken alleen

nood- en hulpdiensten gebruik van deze baan.

Bijzonderheden

De Adama van Scheltemabaan wordt nu mede gebruikt voor het laden en lossen achter het

hoofdgebouw van NS. Vanwege de aanleg van de trambaan wordt de toegang voor het laden

en lossen verplaatst naar de zijkant van het gebouw. Om hiervoor ruimte te maken wordt de

fietsenstalling voor het NS-personeel waarschijnlijk verplaatst naar de stationszijde van het gebouw.

Voor het project DoorStroom Station Utrecht van ProRail worden de treinsporen aangepast. De

afstand tussen de treinsporen en trambaan is erg klein. Hier vindt afstemming plaats over het

ontwerp en de aanleg van beide projecten.

Langs de bestaande busbaan liggen twee warmwaterleidingen van de stadsverwarming. Door de

aanleg van de trambaan worden deze moeilijk bereikbaar voor werkzaamheden of bij een calamiteit.

Om deze reden zullen de leidingbeheerders de leidingen verplaatsen, mogelijk naar de Arthur van

Schendelstraat.

De kantoren aan de Arthur van Schendelstraat staan voor een deel dicht op de bestaande busbaan.

Door de aanleg van de trambaan en de bovenleiding zullen de ramen van sommige kantoren op

een andere manier gewassen moeten worden.

Figuur 4.7: Foto Adama van Scheltemabaan


Adama van Scheltemabaan, t.h.v. Nieuweroord

S

NIEUWEROORD

OVT


Adama van Scheltemabaan, t.h.v. Nicolaas Beetsstraat

Adama van Scheltemabaan

NIC

OLA

AS

BEET

SSTR

AAT


Adama van Scheltemabaan, t.h.v. Arthur van Schendelstraat


Adama van Scheltemabaan t.h.v. Burgerzaken

Adama van Scheltemabaan, t.h.v. Burgerzaken

S A

BURGERZAKEN


Tracdeel A: Vaartsestraat - Koningsweg4.3 Tracdeel A

Wat speelt er?

ProRail is volop aan de slag met de onderbouw voor de Uithoflijn naast de spooruitbreiding VleuGel/

Randstadspoor. Deze onderbouw bestaat uit twee delen: een lang viaduct over de Bleekstraat,

Westerkade, Vaartsche Rijn, Oosterkade, Albatrosstraat en Laan van Soestbergen tot nabij het Oude

Houtensepad en aansluitend een zandbaan tot aan de Koningsweg. Eind 2014 is deze onderbouw

gereed en kan de bovenbouwaannemer starten met het aanbrengen van de spoorconstructie, de

bovenleiding en de kabels en leidingen.

Bijzonderheden

Als de onderbouw gereed is, worden de Vaartsestraat en Pelikaanstraat heringericht. Onder de

trambaan zijn in de Pelikaanstraat bergingen en fietsenstallingen voorzien voor bewoners en een

deel van de parkeergarage Vaartsche Rijn. Een actualisatie van het ontwerp voor de herinrichting

Vaartsestraat en Pelikaanstraat wordt momenteel uitgevoerd.

De rand van de begraafplaats Soestbergen is begin 2013 heringericht. Hierdoor is ruimte ontstaan om

in n keer de oude (zieke) beuken te vervangen door grote nieuwe bomen. Omdat de begraafplaats

een Rijksmonument is, zijn de plannen in goed overleg met de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed,

gemeente Utrecht en de omwonenden gemaakt. Ook de rand van de begraafplaats Kovelswade,

eveneens Rijksmonument, is heringericht. Daardoor ontstaat ook hier weer een aantrekkelijke groene

rand.

Tussen de Waterlinieweg en de bocht richting Koningsweg komt in de berm een onderhoudsweg, waar

ook de nood- en hulpdiensten gebruik van kunnen maken. Voordeel is dat er niet over de trambaan

gereden hoeft te worden en dat deze uitgevoerd kan worden als ballastbaan. Dit voorkomt problemen

met het beheer en extra geluidsoverlast. Deze onderhoudsweg sluit aan op de fietsverbinding Tussen

de Rails, een nieuwe fietsroute die vanaf de Koningsweg onder de spoorlijn door naar station Lunetten

gaat. Over dit fietspad kunnen ook onderhoudsvoertuigen en nood- en hulpdiensten rijden.

uithoflijn_tracedeel_A_kd.dgn 13-5-2014 9:36:51

Figuur 4.9: Artist Impression Station Utrecht Vaartsche Rijn

Figuur 4.8: Artist Impression Oosterkade bij Vaartsche Rijn




Figuur 4.10: Fotoinpassing Uithoflijn op Bleekstraat


Pelikaanstraat

Figuur 4.11: Pelikaanstraat (ten noorden van Albatrosstraat)

Figuur 4.12: Pelikaanstraat (ten zuiden van Albatrosstraat)


Laan van Soestbergen en begraafplaats Soestbergen

Pelikaanstraat


Begraafplaats Soestbergen

Begraafplaats Soestbergen en Oude Houtensepad


Oude Houtensepad en begraafplaats Kovelswade

KOVELSWADE


Onderdoorgang Waterlinieweg

Kovelswade en Waterlinieweg

KOVELSWADE


Fort Lunet II en Rijndijk


Maarschalkerweerd zuid




A

B


4.4 Tracdeel B

Wat speelt er?

Ook op dit tracdeel is de onderbouw al volop in uitvoering en in 2014 gereed. Deze onderbouw

bestaat uit een zandbaan, aangepaste kruisingen, nieuwe fietspaden en een nieuwe brug over de

Kromme Rijn. Om ruimte te maken voor de trambaan is de Laan van Maarschalkerweerd en de Weg

tot de Wetenschap verlegd. Na deze wegverlegging is een deel van de verdwenen bomen herplant.

Deze oude bomen worden aangevuld met nieuwe bomen. Na de oplevering van de onderbouw

start de bovenbouwaannemer met het aanbrengen van de spoorconstructie, de bovenleiding, de

kabels en leidingen en de aanleg van de haltes Galgenwaard en Kromme Rijn. De trambaan wordt

uitgevoerd als een grasbaan om aan te sluiten op de groene omgeving.

Bijzonderheden

Tijdens het opstellen van het DO is er veel aandacht besteed aan de veiligheid van de kruisingen. Dit

heeft geleid tot overwegbomen bij de Koningsweg en aangepaste fietsoversteken bij de Platolaan

en de Wim Sonneveldlaan.

Onder de A27 wordt extra ruimte gemaakt voor fietsen voetpaden. Met Rijkswaterstaat vindt

hierover nog overleg plaats.

Tracdeel B: Laan van Maarschalkerweerd en Weg tot de Wetenschap

Figuur 4.14: Artist Impression Laan van Maarschalkerweerd

Figuur 4.13: Artist Impression Halte Galgenwaard


Laan van Maarschalkerweerd en Koningsweg

A

B


Laan van Maarschalkerweerd

Laan van Maarschalkerweerd


Kunstwerk Herculesbrug

Laan van Maarschalkerweerd en Herculeslaan


Halte Galgenwaard

Weg tot de Wetenschap, t.h.v. halte Galgenwaard


Weg tot de Wetenschap



Weg tot de Wetenschap en Platolaan


Halte Kromme Rijn

Weg tot de Wetenschap, t.h.v. halte Kromme Rijn


Kunstwerk A27

Weg tot de Wetenschap, Wim Sonneveldlaan en A27



Onderdeel

Opdrachtgever

Project

StatusProjectnummer

TekeningnummerVrijgave

Gecon.

Getek. Datum

Schaal

Beheer

Formaat

Bestek

Versie

MX-ModelProjectorganisatie Uithoflijn

Uithoflijn

Uitvoeringsontwerp Vormgeving & SectioneringTracdeel B / UKm 6.600 - Km 6.730

Zie tekening A0 x 1

D90-HZA-AU-1300395

RA001055 Vrijgegeven

Zalingen, H van 09-04-2014

Flierjans, HMC

Herripon, HB d'

WP0-BNS-250-002 2.0

DSM UHL DO 003 004

De Uithof

Ambulanceroute

Ambulanceroute

Weg tot de Wetenschap en Sorbonnelaan

B

U


4.5 Tracdeel U

Wat speelt er?

In De Uithof sluit de trambaan zoveel mogelijk aan op de bestaande busbanen. Hierdoor past de

Uithoflijn goed binnen de hoogwaardig ingerichte openbare ruimte. Bij de halte Padualaan is de

ligging van de trambaan ingericht op de toekomstige fietsoversteek naar de nieuwbouw van de

Hogeschool Utrecht ten noorden van de halte.

Bijzonderheden

De huidige schapenweide tussen de A27 en de Padualaan wordt deels benut om naast de trambaan

een weg aan te leggen voor nood- en hulpdiensten. Deze weg wordt tijdens de aanleg van de

trambaan ook als tijdelijke busbaan gebruikt.

Bij de overbouwingen van het Centrumgebouw Noord en het Van Unnikgebouw is gekozen voor

verhoging van de overbouwing ten behoeve van de doorrijdhoogte. Hierdoor ontstaat er voldoende

ruimte voor de bovenleiding. Voordeel is dat onder andere de brandweer ook gebruik kan blijven

maken van de tram/busbaan.

Om de effecten van de elektromagnetische straling op de gevoelige onderzoeks- en behandel-

apparatuur van de Universiteit Utrecht en het UMC Utrecht te beperken, wordt de bovenleiding in

korte secties onderverdeeld, dit heet sectioneren. Hierbij wordt elke bovenleidingmast van voeding

voorzien waardoor de bovenleiding uit kortere lussen bestaat, en minder elektromagnetische

straling veroorzaakt. Voor elk voedingspunt is een kast nodig. Dit betekent dat er elke twintig meter

een kast langs de tram/busbaan komt te staan. In de voetgangersgebieden of bij wegkruisingen

komen de kasten onder de grond. Voor de andere kasten is gezocht naar locaties die de minste

hinder opleveren. Bij het CBOI bleek de sectionering niet voldoende effect op te leveren, daarom

is de tram/busbaan opgeschoven. Daarmee komt de bestaande busbaan beschikbaar voor lokaal

verkeer van en naar het UMC Utrecht.

Bij de halte UMC komen eilandperrons met aan weerszijden de bus en tram. Dit zorgt voor een

comfortabele halte met goede overstapmogelijkheden van bus naar tram en omgekeerd. Trappen en

liften vormen de verbinding met de traverse en de entree van het ziekenhuis. Op de Heidelberglaan

zijn ter hoogte van de halte de tram- en bushalte zo ontworpen dat de nood- en hulpdiensten de

tram kunnen passeren.

Tracdeel U: De Uithof

Figuur 4.15: Fotoinpassing t.h.v. onderdoorgang Van Unnikgebouw

Figuur 4.16: Fotoinpassing t.h.v. de Schapenweide


Halte Padualaan

Opdrachtgever

Project

StatusProjectnummer


Gecon.

Getek. Datum

Schaal

Beheer

Formaat

Bestek

Versie


Uithoflijn

Uitvoeringsontwerp Vormgeving & SectioneringTracdeel UKm 6.730 - Km 6.860

Zie tekening A0 x 1

D90-HZA-AU-1300396



Flierjans, HMC

Herripon, HB d'

WP0-BNS-250-003 2.0

DSM UHL DO 003 004

De Uithof

De Uithof, halte Padualaan

B

U


Onderdoorgang Van Unnikgebouw

Onderdoorgang Centrumgebouw Noord

Onderdeel

Opdrachtgever

Project

StatusProjectnummer


Gecon.

Getek. Datum

Schaal

Beheer

Formaat

Bestek

Versie


Uithoflijn


Zie tekening A1 x 3

D90-HZA-AU-1300399



Flierjans, HMC

Herripon, HB d'

WP0-BNS-250-006 2.0

DSM UHL DO 003 004

De Uithof

Km 7.140 - Km 7.280

Zie tekening A1 x 3

D90-HZA-AU-1300399

RA001055 Concept


Flierjans, HMC

Herripon, HB d'

WP0-BNS-250-006 0.8

DSM UHL DO 003 004

De Uithof

Onderdeel

Opdrachtgever

Project

StatusProjectnummer


Gecon.

Getek. Datum

Schaal

Beheer

Formaat

Bestek

Versie


Uithoflijn


Zie tekening A1 x 3

D90-HZA-AU-1300398



Flierjans, HMC

Herripon, HB d'

WP0-BNS-250-005 2.0

DSM UHL DO 003 004

De Uithof

De Uithof, t.h.v. Centrumgebouw en Van Unnikgebouw


Bushalte Heidelberglaan

2.32

2.40

2.42

2.42

2.29

2.37

-5.98

-2.84

-1.64

1.52

8.45

13.37

2.32

2.31

-4.56

-0.00

2.12

2.21

2.28

2.28

2.20

-8.98

-6.00

-2.90

-1.73

1.44

2.27

2.27

-4.64

-0.00

Onderdeel

Opdrachtgever

Project

StatusProjectnummer


Gecon.

Getek. Datum

Schaal

Beheer

Formaat

Bestek

Versie


Uithoflijn


Zie tekening A1 x 3

D90-HZA-AU-1300400



Flierjans, HMC

Herripon, HB d'

WP0-BNS-250-007 2.0

DSM UHL DO 003 004

De Uithof

Tramhalte Heidelberglaan

Onderdeel

Opdrachtgever

Project

StatusProjectnummer


Gecon.

Getek. Datum

Schaal

Beheer

Formaat

Bestek

Versie


Uithoflijn


Zie tekening A1 x 3

D90-HZA-AU-1300399



Flierjans, HMC

Herripon, HB d'

WP0-BNS-250-006 2.0

DSM UHL DO 003 004

De Uithof

Km 7.140 - Km 7.280

Zie tekening A1 x 3

D90-HZA-AU-1300399

RA001055 Concept


Flierjans, HMC

Herripon, HB d'

WP0-BNS-250-006 0.8

DSM UHL DO 003 004

De Uithof

De Uithof, halte Heidelberglaan


Halte UMC

Onderdeel

Opdrachtgever

Project

StatusProjectnummer


Gecon.

Getek. Datum

Schaal

Beheer

Formaat

Bestek

Versie


Uithoflijn


Zie tekening A0 x 1

D90-HZA-AU-1300402



Flierjans, HMC

Herripon, HB d'

WP0-BNS-250-009 2.0

DSM UHL DO 003 004

De UithofOnderdeel

Opdrachtgever

Project

StatusProjectnummer


Gecon.

Getek. Datum

Schaal

Beheer

Formaat

Bestek

Versie


Uithoflijn


Zie tekening A0 x 1

D90-HZA-AU-1300402



Flierjans, HMC

Herripon, HB d'

WP0-BNS-250-009 2.0

DSM UHL DO 003 004

De Uithof

De Uithof, Universiteitsweg en halte UMC


Heidelberglaan

De Uithof, UMC

Onderdeel

Opdrachtgever

Project

StatusProjectnummer


Gecon.

Getek. Datum

Schaal

Beheer

Formaat

Bestek

Versie


Uithoflijn


Zie tekening A0 x 1

D90-HZA-AU-1300403



Flierjans, HMC

Herripon, HB d'

WP0-BNS-250-010 2.0

DSM UHL DO 003 004

De Uithof


De Uithof, Heidelberglaan

Onderdeel

Opdrachtgever

Project

StatusProjectnummer


Gecon.

Getek. Datum

Schaal

Beheer

Formaat

Bestek

Versie


Uithoflijn


Zie tekening A0 x 1

D90-HZA-AU-1300404



Flierjans, HMC

Herripon, HB d'

WP0-BNS-250-011 2.0

DSM UHL DO 003 004

De Uithof

Heidelberglaan


Bushalte WKZ

Tramhalte WKZ

Onderdeel

Opdrachtgever

Project

StatusProjectnummer


Gecon.

Getek. Datum

Schaal

Beheer

Formaat

Bestek

Versie


Uithoflijn

Uitvoeringsontwerp Vormgeving & SectioneringTracdeel U / TKm 8.240 - Km 8.480

Zie tekening A1 x 3

D90-HZA-AU-1300407



Flierjans, HMC

Herripon, HB d'

WP0-BNS-250-014 2.0

DSM UHL DO 003 004

De Uithof

Onderdeel

Opdrachtgever

Project

StatusProjectnummer


Gecon.

Getek. Datum

Schaal

Beheer

Formaat

Bestek

Versie


Uithoflijn

Uitvoeringsontwerp Vormgeving & SectioneringTracdeel U / TKm 8.240 - Km 8.480

Zie tekening A1 x 3

D90-HZA-AU-1300407



Flierjans, HMC

Herripon, HB d'

WP0-BNS-250-014 2.0

DSM UHL DO 003 004

De Uithof

De Uithof, Hoofddijk en halte WKZ

U T

PRINSES MAXIMA CENTRUM


Figuur 4.18: Opstelterrein achter P+R De Uithof

4.6 Tracdelen T+O

Wat speelt er?

In september 2013 is de nieuwe P+R De Uithof met 2.000 autoparkeerplaatsen geopend. Onderdeel

van dit project was de aanleg van de onderdoorgang onder de Universiteitsweg voor bussen en

de Uithoflijn. Ook de aanleg van een keerlus voor bussen bij het WKZ maakte deel uit van dit

onderbouw project. De bovenbouwaannemer van de Uithoflijn zorgt voor het aanbrengen van de

spoorconstructie, de bovenleiding, de kabels en leidingen en de aanleg van de tramhalte in de P+R.

De tramhalte wordt met een gele betonnen verharding afgewerkt, in lijn met de begane grond van

de P+R.

Achter de P+R komt het opstelterrein met vier opstelsporen voor elk twee gekoppelde trams, in

totaal 16 trams, die hier s nachts zullen staan en kunnen worden schoongemaakt. Hekwerken,

poorten en cameras zorgen ervoor dat hier geen onbevoegden kunnen komen. In het gebouw

van P+R De Uithof komt een ruimte waar de trambestuurders hun dienst beginnen en waar ze

kunnen pauzeren. In de hoek van het opstelterrein komt een dienstgebouw voor bijvoorbeeld

afvalcontainers en schoonmaakmiddelen.

Met Rijkswaterstaat heeft overleg plaatsgevonden over de geplande verbreding van de A28.

Het opstelterrein is in het ontwerp eind 2013 iets opgeschoven om ruimte te bieden aan de

weguitbreiding conform RWS variant Selecteren 3.0. Bij die uitbreiding zal de huidige sloot langs

de A28 verdwijnen.

Tracdelen T+O: Transferium en opstelterrein

Figuur 4.17: Foto P+R De Uithof


Onderdoorgang Universiteitsweg

Universiteitsweg


Opstelsporen

P+R De Uithof

Halte P+R De Uithof

T

O

P+R DE UITHOF


Colofon en legenda

Opdrachtgever Projectorganisatie Uithoflijn

Bestuur Regio Utrecht en gemeente Utrecht

Uitgave ITC Utrecht B.V. en Movares Nederland B.V.

Versie 3.0, mei 2014

Projectnummer IN160695 en RM002266

Algemene contactgegevensProjectorganisatie Uithoflijn

Postbus 14107

3508 SE Utrecht

Email: [email protected]

Tel: 030-286 43 82

Volg ons op @Uithoflijn

www.uithoflijn.nl

DisclaimerAan deze publieksversie kunnen geen rechten worden ontleend. Niets uit dit

document mag gereproduceerd of anderszins overgenomen, gekopierd of

vermenigvuldigd worden zonder schriftelijke toestemming vooraf van POUHL.

Toelichting op tekeningenAlle tekeningen in dit document zijn gebaseerd op het DO van 15 februari

2013, het Aangepaste Definitief Ontwerp van 8 november 2013 en het

Uitvoeringsontwerp De Uithof van 10 april 2014. De situatietekeningen zijn

opgemaakt op schaal 1:500 en de dwarsprofielen zijn opgemaakt op schaal

1:200.

Legenda

TRAMHALTE

TALUD

EMC KAST

KEERWAND

BOOM

TRACDELEN

DWARSPROFIEL UITSNEDE

EMC PUTKAST

GELUIDSSCHERM 1.00 m. boven spoor

GELUIDSSCHERM 1.20 m. boven spoor

TRAMBAAN (in ballast)

TRAMBAAN OVERRIJDBAAR

TRAMBAAN MET GRAS

WEG

FIETSPAD

VOETPAD

GRAS

WATER

BEBOUWING

HAAG

TRAM WAAR-SCHUWINGSLICHT

INSPECTIEPADporfier

INSPECTIEPADgrasstenen

O S

PERRON

ONDERSTATION

BOVENLEIDINGSMAST

PROJECTGRENS

HEKWERK

AHOB

TREKPUT

PROJECTGRENS (in doorsnede)

S A

EMC

EMC