De uitdagingen van

nieuwe arbeidsrelaties

Aukje Nauta

Ontwikkelingen op de arbeidsmarkt

• Steeds meer zzp‟ers

• 722.000 in Q1 2011, ofwel 10% van de

beroepsbevolking

• Een kwart „outsiders‟ wil/kan niet werken

• Onvaste vaste banen

• 40% vervuld door wns met MBO of lager

• Vergrijzing en ontgroening

• Grijze druk van 2:1 in 2040

• Het Nieuwe Werken

• Bricks, bytes, & behavior

2

Volwaardige arbeidsrelaties

Volwaardig

• Open

• Gelijkwaardig

• Sociaal & zakelijk

• Vergroten van de koek

Onvolwaardig

• Gesloten

• Ongelijkwaardig

• Strikt zakelijk

• Verdelen van de koek

Arbeidsrelaties zijn psychologische contracten (Rousseau, 1995; Nauta, in druk, juni 2011)

Carrière Zelf-

ontplooiing

Werken om te leven

Loyaliteit

Relationeel Transactioneel

Ontwikkeling

Prestaties

Psychologische contracten zijn dynamisch (Schalk & Roe, 2007)

Werknemerprestatie

negatief positief

tolerantielimiet

lagere

acceptatie-

limiet

hogere

acceptatie-

limiet

Werkgeverprestatie

negatief positief

tolerantielimiet

lagere

acceptatie-

limiet

hogere

acceptatie-

limiet

tijd

Voorbeeld van balanceren, herzien en verlaten van het psychologisch contract

Vraag

Welke afspraak

ter vervulling van uw „psychologisch contract‟

zou u met uw „baas‟ willen maken?

Beste baas, ik spreek graag met je af dat…

wat goed is voor mij omdat…

en wat goed is voor het team omdat…

7

Maatwerk / i-deals (Rousseau, 2005; Nauta ea, 2007)

I-deals:

• Zijn individueel

„uitonderhandeld‟

• Verschillen van afspraken van

collega‟s

• Zijn win-win-win

• Variëren van 1 aspect tot de

complete arbeidsrelatie

8

8

9

Voorbeelden van maatwerk

Thema

Voorbeelden

Ontwikkeling Elke vrijdag een master-opleiding volgen

Werkinhoud Onderwijstijd verruilen voor ontwikkelen nieuwe lesmethode

Tijd Elke donderdag 2 uur eerder naar huis, uren op andere

dagen inhalen

Geld Bonus vanwege uitzonderlijke prestatie

10

Dit is geen maatwerk / i-deal

11

“Over die 100 euro

salarisverhoging die ik

geheim moest houden –

Ik ontdekte net dat alle

anderen 200 euro

kregen!”

I-deals versus schimmige deals (Rousseau, 2005)

I-deals Voorkeurs-

behandeling

Ongeoorloofd

gedrag

Proces

Onderhandelen Voortrekkerij Frauderen

Grondslag Waarde

werknemer

voor

organisatie

Relatie met

baas

Regels

overtreden

Betrokkenen

Werknemer &

organisatie

Werknemer &

leidinggevende

Werknemer

12

Voor- en nadelen maatwerk / i-deals

Voordelen

Nadelen

Engagement! Ongelijkheid ondermijnt consistentie

#HNW!

Gedoe

Levert nieuwe HR-praktijken op Tast fundament aan van

„Gebouw van Arbeidsverhoudingen‟

13

Rousseau (2001): ‘This tension between consistency and

flexibility is not a problem to solve but a fact to be managed’

Kenmerken van arbeidsrelaties (Rousseau, 2001)

Maatwerk

Gebaseerd op positie

Gestandaardiseerd

14

Maatwerk

Gebaseerd op positie

Gestandaardiseerd

15

16

Het gebouw van arbeidsverhoudingen

Vormen van overleg Uitkomsten

4e verdieping

Europese sociale dialoog tussen sociale-partnerorganisaties

EU-richtlijnen

3e verdieping

Vakbonden, werkgeversorganisaties en overheid overleggen in Stichting vd Arbeid, SER, voor- en najaarsoverleg

Wettelijke regelingen Centrale akkoorden Adviezen

2e verdieping Sectoren en ondernemingen, vakbonden en werkgeversorganisaties maken CAO’s

CAO’s

1e verdieping Directie, HR en OR maken HR-beleid HRM

Begane grond

Medewerker en leidinggevende voeren een creatieve dialoog

I-deals

17