Talen
Pages
Wettelijk
THEMA
AfrikaDuurzAAM rEizEnAl helpend reizen, kan dat?
AcTuAliTEiTWoelig Syrië
rEisvErHAAl in bEElDKameroen
rEisvErHAAlOeganda en Senegal
DE KArAvAAn België - BelgiqueP.B. - B.P.2099 Antwerpen XB / 87
Tijdschrift voor duurzaam reizen en vrije tijd augustus 2012Verschijnt 5 maal per jaar.Niet de 2de, 4de, 6de, 7de, 9de, 10de, 12de maand.P409329
Karavaan vzwGeerdegemvaart 96 - 2800 Mechelen (afz.)Tl 015 40 75 80 - F 015 40 75 [email protected] - www.karavaan.be
2
AcTuAliTEiT: WoElig syrië
De interne crisis in Syrië dreigt om te slaan in een totaal oorlog. Een oplossing dringt zich op.
KArAvAAn-AgEnDA
Alle informatie over Karavaan-activiteiten en Minitrips.Focus: Minitrips najaar en Bal Mondial.
Al HElpEnD rEizEn, KAn DAT?
Eerlijk reizen beweert dat het kan: toeristen bezoeken al het moois van een land en on-dersteunen tegelijkertijd een plaatselijk project.
6
4
14
oEgAnDA, AfriKA’s groEnE pArEl
Berucht om zijn kindsol-daten en beroemd om zijn berggorilla’s. Een land dat ten onrechte nog als onveilig wordt beschouwd...
rEisfoTo MAroKKo
Jemaa-el-Fna is het centrale plein van de oude medina van Marrakech. Een bruisend stukje Marokko.
i KnoW WHAT you DiD
We volgen enkele reisbegeleiders op het zwarte continent. Wat doen zij op 18 juli?
colofonCover: Dirk Dierickx - Medewerkers: De begeleiders van Karavaan vzw - Samenstelling en eindredactie:
Sarah Trappeniers - Vormgeving & Lay-out: Sarah Trappeniers en Kris Sobry - Druk: Drukkerij Lithos,
Wommelgem - Papier: Cyclusprint, gerecycleerd en chloorvrij - Verantwoordelijke uitgever: Gerd Vertommen,
Geerdegemvaart 96, 2800 Mechelen.
Met de steun van
169
10
3
26
voorAf
Als iK voor DE EErsTE KEEr nAAr AfriKA gA...Als ik voor de eerste keer naar Afrika ga, waar ga ik dan best naartoe? Ik zal niet de eerste zijn die het zich afvraagt. Op een of andere manier ben ik blijk-baar een van die mensen die het niet zo evident vind om voor het eerst naar Zwart Afrika te trekken.
Maar de afgelopen weken bevond ik me meer dan eens in goed gezelschap en goed voorzien van eten en drank… in de nieuwe ViaVia in Mechelen. Dus
ik kon er meerdere ervaren Afrika-gangers/lovers aan de tand voelen. Ik kreeg er vaak antwoorden op vra-gen die ik niet had gesteld, niet zo on-Afrikaans werd me verteld. Net zoals een lange palaver met veel zij-sporen tot de geplogenheden schijnt te behoren.
En blijkbaar bestaan er ook zoveel versies van Afrika als er liefhebbers zijn. Dus eenvoudiger wordt het er niet op om een keuze te maken. Maar wat leerde ik dan al wel?
Stel dat ik ooit op pensioen mag gaan, dan moet ik daartegen een kleine bungalow laten optrekken in Malawi, hoog in de Riftvallei, boven
het gelijknamige meer. Er viel blijkbaar zelfs een halve timesharing te regelen, of zo. Maar zover ben ik toch nog net niet.
Als ik voor het menselijke contact wil gaan, dan wist een begeleidster mij te overtuigen dat er geen betere plek is dan Senegal. Zij had er duidelijk haar hart verloren na een wat langer verblijf. Ik kan haar alleen maar geloven op haar woord.
Maar een liefhebster van bergen en natuur, die mij ook een beetje kent, wil me absoluut richting Kameroen of Kenia sturen. Alhoewel er natuurlijk ook nog altijd de Kilimanjaro is met zijn unieke uitstraling. Of toch maar Ethiopië in dat geval?
En dan doe ik oneer aan al de schitterende natuurparken waar iedereen wel zijn eigen favorieten in schijnt te hebben…
Eén ding is zeker. Ook al ga ik nog niet onmiddellijk op weg, mij vind je nog geregeld in de ViaVia in Mechelen, luisterend naar passionele reizigers. Of in Heverlee, Brussel, Antwerpen of ergens onderweg natuurlijk.
Tom
18
AfriKAWijzEr
Waarom op reis gaan naar Afrika? Wel Joker geeft je enkele zeer overtuigende redenen!
rEisvErHAAl KAMEroEn
Kameroen is een prachtige en toch voor velen nog on-bekende bestemming. Voor zij die er al geweest zijn: onvergetelijk!
4
De eerste avond van onze reis waren we tegen mid-dernacht in onze kamers geïnstalleerd in één van de vele hotelletjes vlakbij het plein. Hoewel de reis ons erg had vermoeid, lonkte het feestgedruis en volgden we de muziek naar het plein om de sfeer er op te snuiven. We stonden allemaal versteld: zoveel volk! Dat kwam doordat veel mensen het einde van de ramadam uit-bundig vierden. Al onze zintuigen werden geprikkeld tijdens ons bezoek aan dit bruisend stukje Marokko. Levensgevaarlijk was het ook, want we werden bijna omvergereden toen we ons tussen de brommers en kleine taxi’s op het plein wilden begeven.
Op het plein zelf kwamen we ogen tekort! We volgden een boksmatch waar de toeschouwers zowel arbitreer-den als de boksring vormden; verschillende groepjes – voornamelijk mannen – zongen uitbundig op het ritme van hun djembés; ook slangenbezweerderaars konden
onze oren bekoren met hun schelle fluitmuziek. Daar-tussen waren nog heel wat Marokkanen aan het dineren in de vele fel verlichte eetkraampjes waar de uitbaters ons eerder naartoe lokten met overheerlijke geuren dan met hun overtuigingskracht. Het proeven van een melsoke (= bastila): een pitabroodje met ei, Kiri kaas, aardappel en olie deed ons direct verlangen naar meer. Jemaa-el-Fna was echt de ideale start van een schit-terende reis!
Op de achtergrond zijn de stellingen te zien rond Café Argana. In dit café zijn bij een aanslag enkele maanden eerder, op 28 april, 17 mensen, waaronder ook toeris-ten, omgekomen. De dader zou een alleenstaande gek zijn, volgens de Marokkanen die we hierover hebben aangesproken. Het is weinig waarschijnlijk dat de echte reden achter deze aanslag ooit onthuld zal worden.
MEDinA vAn MArrAKEcHDe foto: door Prisca Donadoni september 2011
rEisfoTo
Jemaa-el-Fna is hét centrale plein van de medina (oude stad) van Marrakech waar het vooral ‘s avonds bruist van het leven.
5
oproEp:Heb jij ook een schitterende reis-foto met een leuke anekdote?Laat het zeker weten aan [email protected] staat jouw foto wel in een volgende editie van De Karavaan?
6
Eerlijk reizen
‘Eerlijk reizen’ is een initiatief van Be More, de grootste non-profit vrijwil-ligersorganisatie van Nederland. Be More ondersteunt al jaren kleine pro-jecten in Afrika financieel en met vrij-willigers. Omdat niet iedereen in de
gelegenheid is om voor langere tijd vrijwilligerswerk te gaan doen, is Be More gestart met ‘Eerlijk reizen’. Zo bieden zij onder andere een reis naar Oeganda aan. ‘Eerlijk reizen‘ stelt een programma op waarin de toeris-ten al het moois van Oeganda te zien krijgen en terwijl ook de projecten
bezoeken die door Be More onder-steund worden. Klinkt goed!
Hoe duurzaam is ‘Eerlijk reizen’?
‘Eerlijk reizen’ beweert duurzaam te zijn, maar is dat ook zo? Wanneer we gaan kijken naar de drie P’s, zie ik het volgende:
People: ‘Eerlijk reizen’ bezoekt de kleinschalige lokale projecten in Afrika. Op deze manier krijgen de toeristen contact met de lokale be-volking. Zo overnachten ze bijvoor-beeld ook bij een gastgezin in het project Lwengo in Oeganda. Het is ook niet de bedoeling dat de toeris-ten gewoon komen kijken, maar ook effectief deelnemen aan het leven van alledag. Ze steken mee de handen uit de mouwen. Daarnaast bezoeken zij de mooiste plekjes van Oeganda on-der leiding van een lokale tourguide. Een persoon die dankzij hen een vak kan leren, zich kan ontwikkelen en een inkomen heeft. ‘Eerlijk reizen’ sti-
Er zijn twee zaken die mij als persoon typeren, namelijk mijn drang naar reizen en hulp verlenen. Ik heb altijd gezocht naar een manier om beiden te kunnen verenigen. Als vrijwilligster in Sene-gal kon ik wel degelijk hulp bieden, maar ik heb toen zeer weinig gezien van het land zelf. Als reiziger zie ik veel plaatsen waar ik graag zou willen blijven om een handje toe te steken, maar het programma gaat voort... . ‘Eerlijk reizen’ beweert dit te kunnen!
door Annemie De Wachter
Al HElpEnD rEizEn... kan dat?
DuurzAAM rEizEn
Foto
’s: K
atrie
n D
ons
7
muleert de bevolking ten slotte ook om aan eerlijk toerisme te doen. Zo krijgen mensen die een workshop verzorgen, zoals koken of handwerk, hier ook een eerlijke vergoeding voor.
Op de website van ‘Eerlijk reizen’ lees je dat de projectpartners het bijzon-der vinden dat mensen uit een ander continent en met een andere cultuur samen met hen hun doelen komen helpen verwezenlijken. Caroline de Greeff, medewerker van Be More, vertelt ook dat de partners er zelf voor kiezen om met internationale mensen samen te werken. Toch kan ik het niet laten om mij af te vragen hoe de inwoners zelf dit diep van bin-nen ervaren. Voelen zij zich niet be-keken, minderwaardig,… ? De rijke blanke toerist komt eens even kijken hoe miserabel wij het hebben… . Katrien Dons, voormalig vrijwilligster van Be More in Lwengo, verwoordt het zo: “Als je daar als reiziger komt kijken naar de Ugandezen als dieren in een dierentuin, dan heb ik daar persoonlijk wel problemen mee. Dat is dan geen winsituatie voor de be-woners en ook niet voor de reizigers denk ik”.
Op de blog van enkele reizigers, Ca-rin, Judith en Suzanne heb ik kunnen lezen hoe zij op voorhand een toneel-stuk in elkaar hadden gestoken rond zwangerschap, menstruatie en de Afripads. Dit toneelstuk hebben zij in enkele scholen gebracht. Het feit dat blanken hiervoor naar hun communi-ty komen, is voor de lokale bevolking blijkbaar genoeg om hun interesse aan te wakkeren.
Profit: ‘Eerlijk reizen’ beweert dat alle betrokkenen zoals hun projecten, de tourguides en de mensen die work-
shops verzorgen hiervoor een eer-lijke vergoeding krijgen. Daarnaast slapen zij of eten zij vaak in plaatsen met ‘een extra’ aan zoals een lodge die aan een lokaal weesproject ver-bonden is. Maar wie bepaalt wat er met het geld voor het project moet gebeuren? Zijn het de mensen zelf die mogen uitmaken waar hun com-munity het meeste nood aan heeft? Worden zij begeleid in die keuze en is die begeleiding überhaupt wel no-dig? Wat zegt dat dan over onze kijk naar de Ugandezen? Katrien Dons vertelt het volgende: “Be More bege-leidt de projecten bij de keuzes die ze maken om iets met het geld te doen. In Lwengo werd er bijvoorbeeld goed nagedacht over wat ze met het geld konden doen en door hun ervaring waren ze daar al behoorlijk zelfstan-dig in, al herinner ik me dat er soms ook onverantwoorde keuzes werden gemaakt. Er zijn andere projecten waar de begeleiders nog roekelozer omgingen met het geld, vandaar de begeleiding door Be More.” Op vraag van de reiziger kan en wil ‘Eerlijk rei-zen’ de prijzen inzichtelijk maken zodat je als reiziger kan zien waar je geld naartoe gaat. In de toekomst komen de prijzen ook online zodat iedereen deze direct kan raadplegen.
Planet: Ook het ecologische aspect verliest ‘Eerlijk reizen’ niet uit het oog. Zo laten zij de reizigers een toeslag betalen om de CO2-uitstoot van hun vliegreis te compenseren, de bekende Greenseat. Daarnaast helpen zij ook mee aan het bouwen van kookstoofjes, die duurzamer zijn dan de oude manier van koken. Ten-slotte kiest ‘Eerlijk reizen’ ook voor vervoer ter plaatse dat het minst be-lastend is voor onze planeet: de fiets om een stad te bezoeken of mini-
busjes voor de grotere afstanden. Als Afrika-liefhebber begrijp ik heel goed waarom men er voor kiest om naar dit continent te reizen. Maar is het niet mogelijk om ook ‘eerlijke’ reizen te ontwikkelen naar Europese landen waardoor de ecologische voetafdruk verkleind wordt? Hiervoor heeft ‘Eer-lijk reizen’ momenteel nog geen aan-bod. Ook in Europa zijn er bijzonder interessante projecten te bezoeken die zeker ook steun nodig hebben.
Win-win?
Het klinkt allemaal heel mooi en mis-schien is het dat ook echt. Het zou wel eens de formule kunnen zijn waarnaar ik op zoek was. Toch vraag ik mij nog steeds af of deze formule nu echt een win-win situatie is voor beide partijen, de toeristen en de lo-kale bevolking.
De toeristen komen echt in contact met de Afrikaanse cultuur. Ze zien Afrika op een manier zoals je het an-ders nooit te zien krijgt. Het feit dat je de mensen op deze manier ook financieel steunt en ter plaatse een handje helpt, geeft uiteraard veel vol-doening.
De plaatselijke bevolking wordt ge-stimuleerd om aan eerlijk toerisme te doen. Zij komen in contact met an-dere culturen en hun blikveld wordt verruimd. Maar is dit altijd zo goed? Op de website van ‘Eerlijk reizen’ lees je dat het bezoek van de toeristen voor de projecten een mogelijkheid betekent om hun verhaal te vertellen en ideeën en inspiratie te verzamelen.
Toerisme en ontwikkelingssamen-werking hebben elkaar inderdaad heel wat te bieden. De ngo’s hebben kennis over de regio en de projec-ten. Maar hebben zij ook voldoende inzicht in het veranderingsproces dat toerisme teweegbrengt in het bestemmingsgebied? Het unieke en auhentieke aspect van de bestem-ming kan door toerisme bedreigd
“Op de website van ‘Eerlijk reizen’ lees je dat de projectpartners het bijzonder vinden dat mensen uit een ander continent en met een andere cultuur samen met hen hun doelen komen helpen verwezenlijken.”
Foto
’s: K
atrie
n D
ons
8
worden indien geen rekening wordt gehouden met draagkracht van de bestemming
Conclusie
‘Eerlijk reizen’ biedt een vorm van toerisme die de plaatselijke gemeen-schap ten goede komt. We spreken hier van Community Based Toerism (CBT). CBT verenigt een hele reeks principes van duurzaam reizen zoals armoedebestrijding, respect voor in-heemse culturen, fair trade en parti-cipatie. Community Based Toerism is misschien wel de zuiverste manier van duurzaam reizen, toch hangt heel veel af van de individuele reiziger denk ik. Uiteraard is het de bedoe-ling dat mensen elkaar ontmoeten op een gelijkwaardige basis, maar hoe ziet de individuele reiziger dit? Met welke blik kijk je naar de bevolking? Met welke intentie bezoek je hun ge-meenschap? Mogelijk kan een korte vorming en selectie hier wel een op-lossing zijn. Ik vind het alvast een heel mooie formule die beide verlangens in mij, reizen en hulp verlenen, zou kunnen verenigen.
Bronvermelding• Het dilemma van duurzaam reizen; Chris
Simoens, dimensie3, november-decem-ber 2011.
• Het leven zoals het is; Chris Simoens, di-mensie3, november-december 2011.
• Oplossingspaden naar duurzaam toe-risme: welke kant op?; Sarah Trappeniers, Karavaan, augustus 2010.
• From the World Wide Web: - http://www.eerlijkreizen.nl/Uganda
(+beeld), december 2011. - http://carinjudithsuzanne.be-more.nl/,
december 2011. - www.toerismevlaanderen.be Toerisme
als hefboom voor ontwikkeling, Nota voor Vlaams minister Bourgeois. Decem-ber 2011.
• E-mailcorrespondentie met Katrien Dons, voormalig vrijwilligster Be more, Lwengo, Uganda (+beeld).
• E-mailcorrespondentie met Caroline de Greeff, operationeel directeur Be more.
Dit artikel werd geschreven in het kader van onze tweejarige opleiding reisbegeleider. De kandidaat-reisbegeleiders krijgen tijdens hun opleiding een schrijfopdracht met als thema duurzaam reizen. Het is de bedoeling dat ze zich verder verdiepen in het thema ‘duurzaamheid’, zodat ze hiertegenover een gezonde en kritische houding aannemen. Tevens leren ze omgaan met de grote hoeveelheid informatie die voorhanden is rond dit thema. ‘Al helpend reizen, kan dat?’ is een interessant artikel en dat levert een plaatsje op in ons magazine. Wil je meer informatie over de opleiding? Surf naar www.karavaan.be
“Toerisme en ontwikkelingssamenwerking hebben elkaar heel wat te bieden.”
9
AgEnDA
KArAvAAn-AgEnDAAlle informatie over Karavaan-activiteiten en Minitrips vind je op www.karavaan.be onder ‘Agenda’.
www.karavaan.be
28 - 31 DEcEMbEr
Minitrips met Oudjaar!
Tijdens de overgang van oud op nieuw bieden we weer enkele toffe minitrips aan! Hou onze site in het oog voor meer info.
www.karavaan.be
www.karavaan.be
24 novEMbEr
Bal Mondial (Hangar29 Waagnatie, Antwerpen)
Net terug van je Jokerreis en moet je nog wat ac-climatiseren? Of sta je alweer te lang met je voeten op Belgische bodem en moet je er dringend tussenuit? Of heb je dit jaar geen Jokerreis gedaan, maar begint het reisvirus weer de kop op te steken? Alle redenen zijn goed om met je (vakantie)vrienden te komen fees-ten! Karavaan en Joker nodigen je graag uit voor Bal Mondial: het enige feestje in België dat je een instant reisgevoel bezorgt.
10 novEMbEr
Karavaan ziet ze vliegen (Brussel)
Benieuwd hoe het er in een luchthaven echt aan toe gaat? Karavaan Brussel keert het nationale vliegveld van Zaventem binnenste buiten met een professioneel geleide tocht doorheen Brussels Airport. Samen met de gids ontdek je interessante plekjes waar je als ge-wone reiziger nooit komt.
www.karavaan.be
20 novEMbEr
Cocktel Latino (Mechelen)
Margarita, Cuba libre, piña colada, mojito,... De cock-tails in Latijns-Amerika zijn even gevarieerd als het con-tinent. We shaken dit werelddeel door elkaar en stellen je een cocktail van verschillende thema’s voor. Een ge-varieerde groep sprekers vertelt over Latijns-Amerika: van dans tot geschiedenis, van eten tot politiek. Een hapje en een cocktail zijn nooit ver weg.
www.karavaan.be
28 - 30 sEpTEMbEr
Minitrip: So you think you can geocache? (Duitsland)
Geocaching is een wereldwijde trend onder avontuur-lijke reizigers. In september wordt het Eifelgebied in Duitsland het terrein voor een echte geocache-initiatie. In en rond Gerolstein zoek je in groep naar caches, onder begeleiding van een echte kenner. Tussen het geocachen door maken we tijd voor lekker eten, idyl-lische dorpjes en rodelen op een outdoor piste.
www.karavaan.be
10 novEMbEr
Va a comer (Gent)
Ben je fan van lekker eten en leer je graag nieuwe mensen kennen? Zin om in de potten te loeren van je Spaanstalige buren? Doe dan mee aan deze intercul-turele “Komen Eten/Ven a comer”. Het concept ken je wellicht, maar wij gaan graag nog een stapje verder en maken er een gemengd Latino – Vlaams potje van. Durf je je ingrediënten in de strijd te gooien?
www.karavaan.be
15 DEcEMbEr
Een kijk in de Jaïntempel (Wilrijk)
Heb je al gehoord van de Jaïntempel? De grootste bui-ten India staat in Wilrijk! Interesse in een stukje Indië in eigen streek? Dan kan je deze afspraak niet laten liggen! Aansluitend bezoeken we het MAS. Het thema ‘leven en dood’ laat ons nog meer ontdekken over my-thes en religies, het Jaïnisme en Hindoeïsme.
www.karavaan.be
24 - 26 novEMbEr
Minitrip: The last post (Poperinge)
Uitkijkend naar de 100ste verjaardag van de Grote Oor-log, gaat Karavaan de fijnste plekjes in de Westhoek verkennen. Te voet gaan we op zoek naar soldaten-kerkhoven en genieten we van de geweldige land-schappen. Streekbieren en -wijnen proeven, een be-zoek aan The Last Post en het vernieuwde Flanders Fields museum staan ook op het programma. Wie weet vinden we wel de geheime commandopost?
www.karavaan.be
10
Focus u op Oeganda!
Winston Churchill overdreef niet toen hij in My African Journey schreef: “De trouwe lezers van mijn reisverslagen zullen willen weten welke boodschap ik mee terugbreng. Ik kan het in en-kele woorden uitleggen: concentreer u op Oeganda! Wat een schoonheid, wat een rijke variëteit in vorm en kleur, wat een overvloed aan natuur-schoon, wat een rijkdom aan planten, vogels, insecten, reptielen en groot wild en dat alles in een onmetelijke ruimte! Oeganda is werkelijk de pa-rel van Afrika.” Op dat ogenblik kon Churchill zich nog niet voorstellen wat er zich vele jaren later in Oeganda zou afspelen; een donkere toekomst
waar de Oegandezen onderdrukt worden door fanatieke leiders en uit-gebuit door schijnbaar goedwillende en veelbelovende, maar vooral onbe-kwame politici die het land over de rand van de afgrond in een regelrecht bankroet hebben gestort. Museveni heeft geprobeerd weer orde op zaken te stellen en is er in geslaagd van Oe-ganda één van de politiek stabielste staten van Afrika te maken. Niette-genstaande deze inspanning blijft de corruptie er problematisch, de politici zijn incompetent en veel Oegandezen leven beneden de armoedegrens.
Als je aankomt in Oeganda lijkt het alsof dit land in een verkeerd decor ligt: zover het oog reikt, overheerst de kleur groen. Wat meteen de stempel ‘de groene parel van Afrika’ verklaart. Er is een overvloed aan wilde dieren, al zal je tevergeefs moeten zoeken naar de uitgestrekte vlakten waarop zover men kan kijken het wild graast. Het wildleven is minder uitbundig dan
in bijvoorbeeld Zuid-Afrika of Tanza-nia, want het heeft enorm te lijden gehad tijdens het bewind van dictator Idi Amin. Niettemin leven er miljoenen wilde dieren variërend van olifanten, giraffen, leeuwen tot nijlpaarden en krokodillen. Heel bijzonder zijn de berggorilla’s en de chimpansees. Je krijgt de indruk dat al dit moois speci-aal voor jou is geschapen…
Zware geschiedenis
Afrika is mij niet onbekend: ik reisde er vaak en geregeld heen, ook voor langere tijd… en toch wist Oeganda mij te verrassen zoals geen enkel an-der Afrikaans land dat voordien had gedaan. De natuur is er zo gevarieerd en elke dag opnieuw zag ik adem-benemend mooie taferelen. Ik leerde er de kleur groen kennen zoals ik die voorheen nooit had ervaren: zoveel variëteiten en verschillende intensi-teiten, in schril contrast met de rode aarde. Het landschap van Oeganda
Oeganda… berucht om zijn kindsoldaten en president Museveni, beroemd om zijn berggorilla’s. Een land dat ten onrechte nog door velen als onveilig wordt beschouwd. Bij mij prijkte het lange tijd bovenaan mijn lijstje met ‘nog te ontdekken plekken in de wereld’. Onverwacht reisde ik er in december 2010 heen. Een reis die voor altijd in mijn geheugen staat gegrift.
de groene parel van Afrika
rEisvErHAAl
door Maika Luyssaert
oEgAnDA Foto
’s: M
aika
Luy
ssae
rt
“Heel bijzonder zijn de berggorilla’s en de chimpansees. Je krijgt de indruk dat al dit moois speciaal voor jou is geschapen.”
11
Foto
’s: M
aika
Luy
ssae
rt
is buitengewoon afwisselend: een mooie mix van hoogvlaktes en dalen. Het grootste deel van het land be-staat uit vochtige en droge savanne. Op diverse plaatsen vind je tropisch regenwoud en de evenaar doorkruist dit land. De meeste Oegandezen le-ven van de landbouw, samen met veeteelt is dit hun belangrijkste bron van inkomen.
Ik werd het meest geraakt door de Oegandezen zelf. Een volk dat een zware geschiedenis meedraagt die de wereld choqueerde, maar waar zij dagelijks deel van uitmaakten: de kindsoldaten, de oorlog met Congo en Rwanda, het regime van Idi Amin en net als zoveel Afrikaanse landen bleef ook Oeganda niet gespaard van het hiv-virus. In Oeganda maak je ge-makkelijk vrienden al moet je wel re-kening houden met een aantal basis-regels die helemaal anders zijn dan bij ons. De meeste Oegandezen hech-ten veel belang aan goede omgangs-vormen (een erfenis van de Engelse kolonisatie?). Zo zegt de jongste of de lagere in rang altijd eerst goeden-dag en hij/zij kan daarbij een lichte buiging maken. Daarna wordt er uit-gebreid geïnformeerd naar de familie en de gezondheid. Het gebruiken van de linkerhand wordt zoveel mogelijk vermeden, eten en drinken gebeurt niet op straat net zomin als kussen of elkaar liefkozen. Fijn is wel dat de meeste Oegandezen je hun gebrui-ken en gewoontes graag en met het nodige geduld willen uitleggen. Ze zijn ook zelf erg geïnteresseerd naar hoe het er bij ons aan toegaat.
Ontwikkeling psychische zorg
Op mijn reis kwam ik in contact met een docent van de Nkumba Univer-sity in Entebbe. Tijdens één van de avondlange gesprekken hadden we het over de verschillen tussen Oe-ganda en België en specifiek over de manier waarop wordt gekeken
naar en omgegaan met psychisch lij-den. Vanuit mijn eigen professionele achtergrond was ik enorm geboeid door professor Normans verhalen en vooral door de gedrevenheid waar-mee hij hoopt iets te kunnen bete-kenen voor de ontwikkeling van de psychische zorg in zijn land. En zo kwam het dat, onder een immens fonkelende sterrenhemel, met een Nile (plaatselijk bier) in de hand, een droom werd gedeeld en een prille be-lofte tot samenwerking was geboren. Slechts drie maanden later stond ik opnieuw in Oeganda, deze keer met dezelfde gedrevenheid en vooral de vaste overtuiging en mijn eindeloos enthousiasme om samen met de staf en de studenten van Nkumba Uni-versity een centrum voor psychologi-sche hulpverlening te starten.
Uit onderzoek (gedaan door doc-toraatstudenten aan Oegandese universiteiten) blijkt dat studenten nood hebben aan psychologische zorg en ondersteuning. Tijdens con-tacten met studenten en docenten van de Nkumba University werd ik geconfronteerd met de omvang en de gevolgen van psychisch lijden en emotionele noden waarbij geen of te weinig toegankelijke hulp kan worden
geboden. Uit getuigenissen blijkt dat deze onbeantwoorde noden het vol-gen van een academische opleiding afremmen.
Er is gebrek aan personeel, aan knowhow en aan een concreet hulp-verleningsprogramma of aanbod op scholen en universiteiten om aan deze psychologische ondersteuning tegemoet te komen. Studenten en docenten worden geconfronteerd met familiale problemen, een moeilij-ke thuissituatie, seksuele problemen, emotionele problemen, gezondheids-problemen (hiv-virus/aids) en trekken aan de alarmbel.
Munnange = Mijn vriend
Vanuit de overtuiging dat we voor deze studenten en hun omgeving het verschil kunnen maken werd mid-den 2011 vzw Munnange opgericht. Munnange betekent ‘mijn vriend’ in het Lugdana, één van de meest ge-sproken talen in Oeganda.
Munnange werkt nauw samen met Nkumba University en met de KA-THO-IPSOC, een associatie van de KULeuven. Met deze samenwerking willen we studenten en hun omgeving
“Ik werd het meest geraakt door de Oegandezen zelf. Een volk dat een zware geschiedenis meedraagt die de wereld choqueerde, maar waar zij dagelijks deel van uitmaakten...”
12
de kans geven beroep te doen op onafhankelijke en neutrale counselors bij wie zij hun verhaal kwijt kunnen, een luisterend oor vinden, advies kunnen krijgen en een plek vinden om even tot rust te komen. Gastcolleges, vorming en training aan de universi-teit zorgen voor de nodige uitwisse-ling van kennis en expertise. Via deze weg wil vzw Munnange komen tot een verbetering van het onderwijs als bouwsteen van een solide samenle-ving. De belangrijkste doelstelling van vzw Munnange is, om samen met Nkumba University een pedagogisch en psychologisch klimaat te creëren dat leren faciliteert. De werking van vzw Munnange be-staat concreet uit: • uitbouwen en organiseren van
een centrum voor psychologi-sche hulpverlening op de cam-pus. Het centrum werd officieel geopend op 20 april 2012.
• organiseren van opleiding, trai-ning en vorming met betrekking tot de opleiding enerzijds en als ondersteuning voor basiswer-kers (leerkrachten) anderzijds.
De prioriteit van Munnange is het ver-der optimaliseren van de dagelijkse werking van het counseling centre. Daarom gaan er begin oktober twee halftijdse professionele counselors aan de slag in het centrum. In die periode vertrekken ook twee vrijwil-ligers vanuit België om de opstart zowel organisatorisch als inhoudelijk mee vorm te geven. Tussendoor blij-ven wij ijverig zoeken naar financiële middelen om de werking van de vzw te verzekeren. We zoeken ook naar bedrijven/organisaties/personen die de vzw Munnange op materieel vlak verder uitbouwen. Bijvoorbeeld bi-bliotheken die zorgen voor tweede-hands vakliteratuur of computers die
we krijgen via een win-winbeurs. Ook het voorbereiden van een nieu-we inhoudelijke conferentie staat op de agenda. Conferenties gaan twee keer per jaar door in april en okto-ber. De voorbereiding gebeurt in sa-menspraak met de docenten en de inhoud wordt gegeven door profes-sionelen uit België. De thema’s slui-
ten aan bij de opleidig psychological guidance and counseling bv: com-munity work, non-verbale counse-lingstechnieken etc.
Alle steun, zowel financieel als mate-rieel is dus meer dan welkom! Mun-nange kan het verschil maken, daar doen we dit tenslotte voor!
MunnAngE?Munnange vzw denkt met een open geest, vanuit respect voor elke cul-turele eigenheid, godsdienst of kleur. We vinden het voor onszelf onaan-vaardbaar om in een wereld te leven waarin intelligente, gemotiveerde jon-ge mensen die graag hun steentje willen bijdragen aan de ontwikkeling en de vooruitgang van hun land niet de kans krijgen om te studeren omdat ze te veel en te vaak benomen worden door zorgen, persoonlijke problemen en/of familiale spanningen.De werking van vzw Munnange is gebaseerd op drie pijlers :1. Meehelpen installeren van psychische zorg2. Basisvoorwaarden helpen realiseren om te komen tot kwaliteitsverho-
ging van het onderwijs (zowel materieel als inhoudelijk).3. Netwerk ontwikkelen en academische vaardigheden verhogen het
reflectievermogen van een community
Je kan Munnange steunen met het uitbouwen van haar werking door• een bijdrage te storten • lid te worden• zelf mee te helpen als vrijwilliger in het centrum
Meer info: www.munnange.be of via Facebook
13
14
onDErWErpi KnoW WHAT you DiD
Bimbila
Arnaud Colson: “De start van onze tweedaagse rit met trotro’s (minibus), taxi’s & bussen is gestart. We moeten van Zuid-Ghana tot in Sirigu geraken (aan de grens met Burkina Faso). De weg wordt steeds slechter: veel putten... gelukkig hebben de auto’s geen pech! Tijd om te picknicken is er nau-welijks, want we moeten steeds bij de eerste zijn voor de volgende trotro. Het landschap verandert prachtig: van tropisch regenwoud naar savanne... maar nog steeds zó groen. We merken wel een duidelijk verschil met het zuiden, hier wonen de mensen veel primitiever in lemen huisjes i.p.v. ste-nen huizen met golfplaten. We moeten 4 trotro’s nemen alvorens we onze eerste stop bereiken: Bimbila (eindbestemming van de dag). We be-wonderen ons kleurtje, maar onze ‘gebronzeerde’ huid blijkt helaas rood stof te zijn dat we tijdens onze ritten verzamelden. Avontuur gegarandeerd!”
Greenwich +0
Greenwich +1
Nele Beel: “De twaalfde dag van onze reis be-gint voor dag en dauw met een bezoek aan de lokale slachterij waar we op onze nuchtere maag een beker warm geitenbloed aangeboden krijgen. Njammie! Na een meer westers ontbijt starten we de beklimming van Mount Longido. Onderweg naar de top proberen we zo goed mogelijk de scherpe dorens van de prachtige acacia-planten, die de flanken van deze Maasai-berg sieren, te ontwijken. In de namiddag bezoe-ken we een lokale veemarkt en bewonderen we de vrouwen die gehuld in kleurrijke parelsnoeren de mooiste stoffen verkopen. We sluiten de dag af met ‘the best pizza in town’ tijdens het eerste restaurantbezoek van de reis.”
Francis De Coninck: “Vandaag staat er een lange rit op het programma, van ongeveer 600 kilometer. Met een busje vertrekken we in Windhoek (Namibië) om te eindigen in Ghanzi en Deqar (Botswana). Om 6 uur vertrokken we en om 10 uur stonden we aan de grens met Botswana, een onbekend stuk Afrika voor velen onder ons. Van aan de grens reden we verder op de Kalahari Highway. Onderweg zagen we verschillende wilde dieren. Ghanzi bereikten we kort na de middag. Toen we wilden wisselen bij de bank bleek dit een groter obstakel dan verwacht omdat we van de duane geen papier meege-kregen hadden waarop vermeld stond hoeveel geld we bij hadden. Gelukkig kwam dit in orde. Na nog een uurtje rijden bereikten we de lodge: een droom gelegen in the middle of nowhere! Deqar is het centrum van de oorsponkelij-ke San bevolking (of bosjesmannen) gelegen in de Kalahari. It was beautiful!”
Ghana
Overland van Kaapstad naar Victoria Falls
Tanzania
15Foto: Jan Van Nieuwkerke
Caroline Verschueren: “Onze tweede dag in de Udzungwa Mountains en er staat een stevige trekking op ons programma. Een ranger loopt voorop om ons te beschermen tegen gevaar-lijke ontmoetingen met olifanten, apen en andere dieren. Lokale gids Housto wijst ons de weg. Bij momenten gaat het klimmen moeizaam. Geluk-kig zijn het uitzicht en de natuur onderweg adem-benemend mooi. Mueslikoekjes en druivensuiker geven de nodige extra energie. De hitte maakt het er niet eenvoudiger op, maar de wil om met z’n allen de top te bereiken drijft ons vooruit. De voeten doen pijn, de benen zijn moe, maar de voldoening is groot als we na 4u30 klimmen sa-men bovenop Mwanihana peak staan!.”
Ghanzi - Dekar
Wie was er in Afrika op
18 juli en wat
spookte hij/zij uit?Wie bevond er zich op deze dag op het zwarte continent? Maar vooral, wat spookte hij/zij daar zoal uit? Enklele reis-begleiders lichten een stukje op van hun reis en laten ons meegenieten.
Greenwich +2
Greenwich +3
Mwanihana
Nele Beel: “De twaalfde dag van onze reis be-gint voor dag en dauw met een bezoek aan de lokale slachterij waar we op onze nuchtere maag een beker warm geitenbloed aangeboden krijgen. Njammie! Na een meer westers ontbijt starten we de beklimming van Mount Longido. Onderweg naar de top proberen we zo goed mogelijk de scherpe dorens van de prachtige acacia-planten, die de flanken van deze Maasai-berg sieren, te ontwijken. In de namiddag bezoe-ken we een lokale veemarkt en bewonderen we de vrouwen die gehuld in kleurrijke parelsnoeren de mooiste stoffen verkopen. We sluiten de dag af met ‘the best pizza in town’ tijdens het eerste restaurantbezoek van de reis.”
Francis De Coninck: “Vandaag staat er een lange rit op het programma, van ongeveer 600 kilometer. Met een busje vertrekken we in Windhoek (Namibië) om te eindigen in Ghanzi en Deqar (Botswana). Om 6 uur vertrokken we en om 10 uur stonden we aan de grens met Botswana, een onbekend stuk Afrika voor velen onder ons. Van aan de grens reden we verder op de Kalahari Highway. Onderweg zagen we verschillende wilde dieren. Ghanzi bereikten we kort na de middag. Toen we wilden wisselen bij de bank bleek dit een groter obstakel dan verwacht omdat we van de duane geen papier meege-kregen hadden waarop vermeld stond hoeveel geld we bij hadden. Gelukkig kwam dit in orde. Na nog een uurtje rijden bereikten we de lodge: een droom gelegen in the middle of nowhere! Deqar is het centrum van de oorsponkelij-ke San bevolking (of bosjesmannen) gelegen in de Kalahari. It was beautiful!”
Foto: Sebastiaan Lissens
Londigo
Tanzania & Zanzibar
16
Heel de wereld kijkt met argusogen naar de bloederige en gewelddadige conflicten in Syrië. De interne crisis dreigt om te slaan in een totale oorlog. Ook de buurlanden worden steeds meer meegesleurd in deze oorlog waarvan niemand meer lijkt te weten hoe deze te beëindigen. Een oplossing is dringend gewenst.
AcTuA
WoElig syrië
Brenda StoterBoscolo: Syrische vriendin zei ooit: ‘Assad doodt liever iedereen, en verwoest alles in het land, dan dat hij opstapt.’ Denk het ook. Helaas. #syrie
Hans De Vreij: “Ik heb het gevoel dat Turkije en het Westen Assad er bijna toe brengen om chemische wapens te gebruiken.” #Syrië-kenner Jesper Berg in NRC”
Jan Eikelboom: “Volgtip: @HaraldDoornbos zit in een dorpje diep in Syrië, dat dagelijks gebombardeerd wordt. Huiveringwekkende tweets. #FF”
Roel Geeraedts: ”Wat een groot probleem blijft in een oorlog zoals in Syrie: strijders verstoppen zich tussen de bevolking. In hun huizen. Met families.”
Carel Brendel: ”Nieuwe arabist over Syrië. Maarten Zeegers. Volgens hem is situatie hopeloos, beide partjen opereren gewetenloos.”Turksnieuws: “VS en Turkije denken aan no-flyzone in Syrië”
R K: “Le représentant de Washington en Syrie : Al-Qaïda !:”
VluchtelingenwerkNL: “#FEIT In vluchtelingenkampen in
de buurlanden van Syrië zijn inmiddels zeker 150.000 mensen opgevangen.”
Rudolf: “Syrië is niet ons probleem (Syrische vluchtelingen echter wel) | E.J. Bron “
Harald Doornbos: “Maar goed, we kunnen schuilen in een huis van de rebellen. Die weten niet precies wat ze moeten doen. Dorp verdedigen of ook vluchten #syrie”
Ruud Van Oorschot: “het is #Lente in #Syrië ... jeuj... RT @RTLNieuwsnl: Gruwelijke video’s uit Syrië op YouTube.
Reacties op Twitter:
Damascus
Deraa
Idlib
AleppoLatakia
HoulaHama
Homs
Deir er-Zor
De wapens in Syrië zwijgen niet... Het vredesplan van Kofi Anan kreeg geen kans en zelfs tijdens het Suiker-feest, een van de grootste feesten in de moslimwereld, bleef het bloedver-gieten gewoon doorgaan. Hoe lang moeten onschuldige burgers nog in deze ondragelijke situatie (over)le-ven? Het is al lang duidelijk dat zij de grootste slachtoffers zijn.Anan gooide in het begin van deze maand de handdoek in de ring: hij zag zijn opdracht als bemiddelaar niet meer zitten omdat geen van de par-tijen enige moeite deed om zijn zes-puntenplan toe te passen. Hij vond ook dat hij niet genoeg steun kreeg van de VN-Veiligheidsraad. De Alge-rijnse oud-minister van Buitenlandse Zaken Lakhdar Brahimi volgt hem voortaan op. Er heerst heel wat ver-deeldheid in de veiligheidsraad, waar Rusland en China het regime van pre-mier Assad blijven steunen.
Bloederige plaatsen van onrust
Op de kaart zijn enkele belangrijke plaatsen van het Syrische conflict aangeduid.
17
viAviA rEiscAfé
De wereld is een ViaVia reiscafé rijker en de jongste telg van de familie vind je in Mechelen! De Maneblussers mogen trots zijn op hun nieuwe stamkroeg en eethuis. Gevestigd op een unieke locatie en in een historische pand: het 15de eeuwse Mo-lenhuis vlakbij de Kruidtuin. Wij zijn al fan! Nu jij nog!
Na een grondige renovatie kreeg het Molenhuis een nieu-we functie: een ontmoetings-plek voor reizigers en diverse culturen. Meet the world @ Via-Via Mechelen.Uitbaters David, Andy en Bart verwelkomen je met open ar-men in hun reiscafé.
Een ontmoeting, iets drinken of eten, een babbeltje doen? Dat kan langs het water op het ter-ras of binnen in het pand aan de toog of aan een van de ta-feltjes. Plek genoeg alleszins.Er is trouwens ook een ver-gader/eventruimte die je kan afhuren.
Op de wisselende menukaart vind je tapas en wereldse ge-rechten terug. Moeilijk kiezen of wat had je gedacht? Voor het lessen van de dorst is er een ruime drankkaart aanwezig. Mét cocktails na-tuurlijk... een Mojito kan niet ontbreken.
ViaVia Mechelen - Zandpoort-vest 50 (ingang Kruidtuin) - 015 21 60 56 - [email protected] - ViaVia Jo-ker Reiscafé Mechelen
Alle dagen open. • ma-wo: 11u30 tot 00u00 • do-za: 11u30 tot 02u00 • zo: 14u30 tot 00u00
Foto
’s: V
iaV
ia re
isca
fé M
eche
len
18
Reisverhaal in beeld:
KAMEroEnKameroen is een prachtige en toch voor velen onbekende bestemming, gelegen in de oksel van Afrika. Voor zij die er al geweest zijn: onvergetelijk! Het land kent een grote vari-atie in landschappen alsook aan culturen en lokale talen. De voertaal is er zowel Engels als Frans.
We beklommen de Mount Cameroon en sliepen bij men-sen thuis. Het comfort was zeer basic, maar de ervaring heel intens. Het zorgde voor een samensmelting van de Belgische en Kameroense cultuur. We verbleven ook in een Zwitserse koloniale villa en een missiepost. Als kers op de taart waren we te gast op een traditioneel dansfeest! En dan nog wel onder persoonlijke begeleiding van een lokale tovenaar. Onvergetelijk!
rEisvErHAAl
Foto’s en tekst: Sofie Verreydt
We nemen af en toe de tijd om te genieten van de adembenemende natuur.
Tijdens de reis komen we on-derweg heel wat schattige kindjes tegen.Door het verblijf in homestays, bij mensen thuis, krijg je een intenser contact met de plaatselijke bevolking.
In het dorp Bamessing was er een optocht ter voor-bereiding van het dansfeest op nieuwjaarsdag.
Brommertjes zijn de ideale manier om je te verplaatsen in Kameroen. Bijna alle mannen hebben er dan ook eentje in hun bezit. Ze brengen toeristen graag naar hun bestemming.
Op nieuwjaarsdag konden we genieten van een traditioneel dansfeest. Het was een unieke ervaring en een voorrecht om dit te mogen meemaken.
19
Onderweg tijdens de 4-daagse trektocht naar de top van de Mount Cameroon, een actieve vulkaan.
Hout sprokkelen voor het vuur. Binnen het gezin zijn de meisjes meestal ver-antwoordelijk voor deze huishoudelijke taken.
Sommige stukken van de beklimming waren zeer steil en zwaar! Met een hel-lingsgraad tot 50%.
Jump for joy!!! Even gek doen tijdens een dagwandeling in de omgeving van Bamessing.
Piep! Alweer een schatje!
Deze mannen maken palmolie, dit is een van de grootste exportproducten van Limbé.
oproEp:Wil jij ook graag jouw fantastische reis voorstellen aan de hand van adembenemende foto’s? Stuur een mailtje naar [email protected] en wie weet sta jij in een volgende editie van De Karavaan.
Heel de groep bereikt de top van de Mount Cameroon, 4095 m hoog. Na deze sportieve uitdaging verkennen we het omliggende krater- en savannegebied.
Nadat we de top bereikt hebben, komen we op adem in het stadje Limbé ge-kend om oa zijn zwarte lavastranden. Hier genieten we van een heerlijke duik in het water.
20
De reisgidsen en de verhalen van onze Senegalese vrienden beloof-den alvast veel groen en vooral veel warmte! De naam Casamance komt trouwens van Casa Mansa: het huis van de koningen. Op 11 mei 2012 vertrokken we met de boot. Aange-zien we de hele nacht zouden varen en pas de volgende morgen aankwa-men in Ziguinchor, hadden we een hut met bedden gereserveerd ter be-vordering van de nachtrust. Mannen en vrouwen slapen er gescheiden. Voor iemand die nog nooit zo lang op een boot heeft gezeten, laat staan geslapen, was dit een hele ervaring. De volgende morgen werden we wakker met een fantastisch uitzicht over het water, de mangroves en de vele kleine vissersbootjes die je overal ziet in Senegal. Blij verrast waren we ook toen we enkele minuten later dol-fijnen zagen zwemmen naast onze boot. Deze dag kon al niet meer stuk!
Mango’s à volonté en palmwijn
Eenmaal onze voeten terug aan wal stonden, bleken de verhalen niet gelogen: het zuiden van Senegal is groen en heet. Ontzettend heet… het
was meteen zweten geblazen. De mooie natuur en de groene omge-ving viel meteen op en stond in schril contrast met het zanderige noorden. Een taxi bracht ons bij familie van de coördinator van TSX. Bij hen moch-ten we de nacht doorbrengen. Om-dat er onvoldoende slaapplaats was, sliep ik samen met mijn vrouwelijke reisgezellen op een kamer boven de gezondheidspost. Allemaal geregeld door de vriendelijke gastfamilie. Een eenvoudig en goedkoop kamertje, maar met het nodige comfort en een onverwachte meevaller: het water in de leidingen was opgewarmd door de hitte buiten waardoor we een war-me douche konden nemen! Ondanks de tropische temperaturen, maakten we hier met veel plezier gebruik van. De rest van de tijd die ons restte in Ziguinchor brachten we door in het gezelschap van de familie: verse mango’s à volonté eten, thee drinken, helpen met thébou diène maken en ondertussen zoveel mogelijk scha-duw opzoeken.
De volgende middag vertrokken we al richting Youtou. In een echte oldtimer kwamen we aan op het vertrekpunt,
waar een pirogue (vissersboot) ons naar Youtou zou brengen. In de wijde omtrek zagen we niets anders dan water en velden. En varkens… Die zagen trouwens helemaal zwart van het ploeteren in de modder en het vuil. Dankzij de varkens wisten we dat we bij christelijke mensen waren. In afwachting van het vertrek van onze pirogue werden we binnengeroepen bij enkele vissers om thee te drinken en mango’s te eten. Ze nodigden
Na drie maanden stage bij het opvangtehuis Taxawu Sunuy Xalés (vertaald: onze kinderen hel-pen) of kortweg TSX in Senegal, was het tijd voor tien dagen vakantie. Samen met twee vrijwilli-gers van TSX en een andere Belgische stagiaire trek ik tien dagen rond in het groene zuiden van Senegal: Casamance here I come.
het huis van de koningen...
rEisvErHAAl
door Yana Demey
Foto
’s: Y
ana
Dem
ey
cAsAMAncE
21
ons zelfs uit om eens mee te gaan vissen. Een mooi voorbeeld van de Senegalese terranga (gastvrijheid)… Het bootje was klaar om te vertrek-ken en onze tocht naar het brousse-dorpje Youtou werd hervat. Een uur lang vaarden we in de middle of no-where met rondom ons enkel water, natuur en zon. Moeilijk te omschrij-ven welk gevoel dat teweeg brengt, al komt verwondering het dichtst in de buurt. Eén van mijn reisgenoten had deze boottocht al eens eerder gedaan, maar hun bootje zat toen vast in de modder omdat het water te laag stond. We duimden heel hard dat we hiervan gespaard bleven en dat heeft blijkbaar gewerkt! Dankzij een van de stuurmannen maakten we een grappige situatie mee. Plots liet hij zijn rugzak in het water vallen, maar het opvissen daarvan lukte niet zo vlot. Waarop de stuurman zich in het water gooit en zijn rugzak ach-terna zwemt. Of dit iets te maken had met het drinken van palmwijn of niet, dat laat ik liever in het midden… We hebben er eens goed mee gelachen.
We kwamen dus heelhuids toe in Youtou: een dorpje zonder elektri-citeit (met uitzondering van de kerk) en lopend water. Hier ontmoetten we familie en vrienden van enkele TSX-medewerkers . Hoe omschrijf ik You-tou best? Veel groen, rondlopende dieren, huisjes met golfplaten daken zonder ramen, waterputten, wc’s en wasplaatsen waar privacy onbe-staande is,… Een klein paradijs on-danks het gebrek aan alle westerse luxe. Onze eerste avond was meteen een feest! Het hele dorp danste op bekende popmuziek of babbelde gezellig aan tafel. Dankzij het licht uit de keuken van de priester en enkele lampjes konden we elkaar in het duis-ter nog zien. Iedereen dronk palmwijn wat voor grappige situaties zorgde met de licht aangeschoten locals. Senegal is trouwens een voorname-lijk Islamitisch land, dus de overvloed
aan palmwijn op het feest viel nogal op daar de meeste moslims bijna geen alcohol drinken. Na afloop de weg terugvinden naar onze kamer ging niet zo vlot in het pikkedonker. Gelukkig kregen we hulp van onze gastvader, wie weet waar we anders terecht waren gekomen? De dorpe-lingen kennen de weg natuurlijk op hun duimpje.
Hoogzwanger 12 km wandelen
De volgende morgen ontwaakten we door allerlei dierengeluiden en spe-lende kinderen. We besloten het dorp te verkennen en ook een bezoekje te brengen aan de kleuterschool, de lagere school en de materniteit. De goede organisatie van deze projec-ten viel meteen op. En dat voor een dorp in volle ontwikkeling... In de materniteit stonden we versteld van het werk dat de twee vrouwen, een verpleegster en een niet-opgeleide helpster, verrichten. Ze hadden ook enkele straffe verhalen in petto. Zelf kunnen ze geen operaties uitvoeren, waardoor ze dit jaar al twee vrouwen met ongeboren baby verloren had-den. Op het ogenblik van ons bezoek waren er twee patiënten: een baby van een dag oud en een vrouw die op het punt stond om te bevallen. Bi-zar om tijdens zo’n moment met vier blanken erbij te zijn, maar volgens de vroedvrouw gaf dit alleen maar moed. Daar hadden we toch wat bedenkingen bij. Onze aanwezigheid werd blijkbaar wel geapprecieerd, want de pasgeboren spruit kreeg de naam van iemand uit ons reisgezel-schap! De vroedvrouwen krijgen niet alleen vrouwen uit Youtou over de vloer, maar ook hoogzwangere da-mes uit de omliggende dorpen. Zelfs uit Guineé! Zij leggen ongeveer 12 ki-lometer af naar het ziekenhuis, soms met weeën. Onze groep was op dat moment al vrij moe door de lange wandeling en de hitte… ik stond paf van dat verhaal! Elk pasgeboren kind
krijgt trouwens babykleertjes mee naar huis, omdat dit vaak gewoon niet aanwezig is binnen het gezin. Zelf schonk ik ook een hele zak met babykleertjes aan de materniteit. Op mijn stageplaats konden we daar toch niets mee doen en ik was blij dat de kleertjes goed terecht kwamen.
In Youtou leerden we ook cashew-noten plukken. En believe me, daar kruipt veel werk in. Cashewnoten hangen in een omhulsel onderaan een boom, je kan de vruchten ver-gelijken met paprika’s alleen hebben deze als extra een krom staartje on-deraan. Elke vrucht heeft maar een cashewnoot. Je plukt de vrucht en brandt deze tot het omhulsel hele-maal zwart ziet. Wel oppassen dat de noot niet verbrand. Laat dit goed afkoelen en dan kan je de vrucht ge-woon kapot slaan met een stok om de noot eruit te halen. Daarna moe-ten de noten drogen en wordt ook nog het vliesje van elke cashewnoot verwijderd. Toch wel wat labeur voor zo’n kleine noot.
Frietjes met omelet
Normaal vertrokken we de volgende dag terug richting Ziguinchor, om van daaruit door te reizen naar het dorpje Bagaya. De boot bleek echter niet
“Cashewnoten plukken is hard labeur. De vruchten kan je vergelijken met paprika’s, alleen hangt hier als extra een krom staartje onderaan. Elke vrucht heeft maar een cashewnoot.”
Foto
’s: Y
ana
Dem
ey
22
uit te varen, waardoor we een dag langer in Youtou bleven. In Senegal leer je flexibel zijn! We beslisten om op onze laatste dag zelf een potje te koken voor ons gastgezin. ‘s Mid-dags pasta met tomatensaus samen met nog wat lekkers dat we kochten in het enige winkeltje van het dorp. ‘s Avonds maakten we met behulp van zaklampen frietjes met omelet en tomaat. Onze gastvader at zijn buikje rond en maakte een foto van de maaltijden met zijn gsm.
De volgende morgen vaarden we met de pirogue terug richting Ziguinchor, waar we ter plaatse ons vertrek rich-ting Kédougou regelden. ‘s Middags reden we met de sevenplace (een langeafstandstaxi voor zeven per-sonen, spreek je uit op z’n Frans: sept-places) naar Kolda en daar konden we overnachten bij familie van de overburen van de familie in Ziguinchor. Weer een typisch voor-beeld van de Senegalese terranga. Hier sliepen we een nacht op een terras. Kédougou was vochtig en… warm. Bij het ochtendgloren waren we er weer vandoor met de seven-place en het beloofde een lange rit te worden: van 7u ’s morgens tot on-geveer 6u ‘s avonds onderweg naar Kédougou. Van hete sardienen in een blik gesproken… Onderweg zagen we wilde bavianen! Kédougou was fantastisch mooi. Na onze aankomst gingen we meteen op ontdekking in het dorp. Ook op het programma die dag: zoeken naar nijlpaarden in de rivier (die zich spijtig genoeg niet heb-ben laten zien), zelf verkoeling zoeken in de rivier en daarna kleren wassen in diezelfde rivier zoals de echte Ké-dougouanen. ‘s Avonds kwam er een heftig onweer overwaaien vanuit Gui-
née: ontelbare bliksems, veel regen, veel wind... Hoe de locals er het op dat moment in hun hut van afbren-gen… geen idee! Ik zat er wel mee in.
Hanen slachten en palmwijn
De dag erna huurden we moto’s met chauffeur voor een bezoek aan een waterval in de buurt. Gezien de af-stand was dit het goedkoopste en ook het leukste vervoersmiddel. De zandweg bleek niet zo vlot berijdbaar door de regen van de vorige avond. We hobbelden met de moto tot aan
een dorpje net over de grens van Gui-née. Daarna volgde een wandeling van zo’n halfuur door een prachtig bos. Onderweg zag je vrouwen hun was doen in de rivier en hoorde je al-lerlei soorten vogels zingen. Toen we onze bestemming bereikten, stonden we allemaal perplex. We waren hele-maal onder de indruk van de water-val. Voor mij persoonlijk één van de mooiste dingen die ik ooit heb ge-zien. We doken meteen het water in. Na al die waterpret volgde een pick-nick, samen met de chauffeurs, op de mooiste plek ter wereld! Genieten!
Onze laatste dag in Kédougou brach-ten we door in een dorpje van de Be-dik (soort stam). Tof voor ons, want er was net een traditioneel feest aan de gang. Een van de vele overgangs-rituelen om man te worden, een feest dat ook meerdere dagen duurt. In het dorp was het feest al volop aan de gang en natuurlijk mag de palm-wijn niet ontbreken. Vijf mannen in bizarre kleren moesten om de beurt een haan slachten en deze door hun familie laten klaarmaken. Heel bizarre rituelen allemaal, maar wel interes-sant om bij te wonen. Deze outfit kan je makkelijk zelf maken. Wat heb je nodig? Enkele jutte zakken. Stap 1: trek een zak over je hoofd en snij er 2 gaten uit (ter hoogte van je ogen).
‘s Middags reden we met de sevenplace naar Kolda en daar konden we overnachten bij familie van de overburen van de familie in Ziguinchor. Weer een typisch voorbeeld van de Senegalese terranga (gastvrijheid).
23
Stap 2: maak van de andere zakken een hemdje en een broek. Stap 3: decoreer jezelf nu met slingers, liefst uit bladeren gemaakt. Hang ook wat linten rond je benen. Klaar!
De Bedik is een animistische stam wat duidelijk werd toen de vrouwen bepaalde plaatsen niet mochten be-treden. Volgens hen worden vrouwen dan onvruchtbaar of kunnen ze hier-door kwade geesten oproepen. Spij-tig genoeg zat onze tiendaagse reis erop. Diezelfde avond namen we de
bus terug richting Dakar.
Terug ‘thuis’ bij TSX
De reis was veel te snel voorbij, maar ik was erg blij om de kinderen van het project terug te zien. Na drie maan-den voelden TSX, zijn medewerkers en kinderen dan ook een beetje als ’thuis’. TSX is een opvangtehuis voor kinderen gelokaliseerd in Yoff, nabij Dakar. Enerzijds voor de kinderen uit het project ‘stop la pauvreté’ die in grote armoede leven. Zij trekken mee met hun ouders naar de stad, maar komen uiteindelijk terecht in onafgewerkte ruwbouwhuizen vaak zonder vloer of zelfs zonder dak, geen stromend water of elektriciteit en nauwelijks geld om eten te kopen. Anderzijds worden de bedelende talibés opgevangen bij TSX. Talibés zijn jongens die les krijgen over de Koran door een marabout (religieu-ze leraar). Zij verblijven samen met andere talibés in een daara (plaats waar ze onderwijs krijgen en leven). De marabout plukt deze kinderen uit de naburige dorpen, soms zelfs uit de buurlanden, en biedt arme fami-lies op deze manier de mogelijkheid om hun kinderen een vorm van on-derwijs te bieden. De talibés moeten betalen om les te kunnen volgen. Hu-man Right Watch heeft het over uit-buiting, verwaarlozing en soms zelfs misbruik: deze kinderen staan zo’n tien uren per dag op straat om eten en geld bijeen te zamelen. Ze krijgen nauwelijks (medische) verzorging, le-
ven in erbarmelijke omstandigheden en weten op den duur vaak niet meer wie hun ouders zijn of van waar ze vandaan komen.
Voor de kinderen van ‘Stop la pau-vreté’ zorgt het opvangtehuis van maandag tot vrijdag voor ontbijt en middagmaal, les in de voormiddag en knutsel- en spelactiviteiten in de namiddag. Kinderen ouder dan acht jaar worden naar de publieke school gestuurd, maar ieder vrij moment brengen zij eveneens door op het project. Voor de talibés wordt even-eens ontbijt en twee maal per week een middagmaal voorzien. Alle kinde-ren krijgen wondverzorging en kun-nen er douchen. De kinderen kunnen bij TSX tot rust komen en ontspan-nen of een praatje slaan met de me-dewerkers.
Ik deed stage bij TSX van 8 februari tot 4 juni en stond mee in voor de da-gelijkse werking van het project: les in de voormiddag, activiteiten in de namiddag begeleiden, wonden ver-zorgen, vergaderen etc. Daarnaast werkte ik tijdens mijn stage ook zelf een project uit rond de sensibilisatie van fruit en afval.
Het opvangtehuis TSX wordt gefi-nancierd door Afractie. Zij storten maandelijks een werkbudget dat de volledige werking dekt. Ook de kin-deren die naar school gaan, doen dit op kosten van deze vzw.
AfrAcTiE?Afractie is een vzw die zich inzet voor de bestrijding van armoede in Senegal, meer specifiek voor de straatkinde-ren van Dakar. Dankzij het opvangtehuis Taxawu Sunuy Xalés krijgen deze kinderen de nodige ondersteuning en verzorging. Dagelijks melden ongeveer 90 kinderen zich aan. Afractie stort maandelijks een werkbudget van gemid-deld 2000 EUR op de rekening van TSX. Dit budget komt tot stand dankzij subsidies, sponsors en de organisatie van allerlei randactiviteiten. Op deze manier slaag Afractie erin om het opvangtehuis in Dakar draaiende te houden.
Dankzij de inzet van heel wat vrijwilligers, in België en Dakar, groeit het project. Natuurlijk is er nog veel werk…
Wil je graag Afractie steunen? • Word lid van Afractie• Word ‘één van de 200’• Word meter of peter van een talibé• Word vrijwilliger in het opvangtehuis in Senegal• …
Meer info: www.afractie.be
“Tijdens mijn stage bij TSX werkte ik zelf een project uit rond de sensibilisatie van fruit en afval.”
24
AfriKAAnsE filMs
MusT sEE AfriKAAnsE filMsOnze Karavaan-reisbegeleiders tippen graag enkele Afrikaanse films (gemaakt door Afrikaanse regisseurs of over Afrika zelf) die je zeker gezien moet hebben, van oerklassiekers tot minder gekende parels, van waargebeurd tot satirische lachprent. U kijkt toch ook?!
Afrika united (2010)Twee jongens uit Rwan-da lopen heel wat km’s af voor het WK voetbal.
Hotel Rwanda (2004) Een hotelmanager biedt onderdak aan vluchtelin-gen tijdens de genocide.
Tsotsi (2005)Een jonge Zuid-Afrikaan-se gangster steelt een auto met een baby.
Invictus (2009)Het WK rugby moet het wantrouwen tussen blank en zwart stoppen.
Moolaadé (2004)Jonge meisjes verzetten zich tegen de rituele be-snijdenis.
Shooting dogs (2005) De eerste dagen van de Rwandese genocide in Kigali.
Out of Africa (1985)De Deense schrijfster Ka-ren Blixen richt een plan-tage op in Kenia.
Sometimes in april (2005) Hutu-soldaten proberen, tegen hun or-ders in, Tutsi’s te redden.
The bang bang club (2010) Vier fotografen brengen de rassenrellen in beeld.
The last king of Scot-land (2006) Waarge-beurd: het strenge be-wind van Idi Amin.
The gods must be crazy (1980) Een bos-jesman komt in contact met de buitenwereld.
The white masai (2005) Een zwitserse vrouw wordt verliefd op een Masai krijger.
25
boEKrEcEnsiE
Zoveel parels en maar plaats voor 10 groene oases... Daar zal nogal een selectieprocedure aan vooraf gegaan zijn. De auteur laat je per oase ken-nis maken met tal van activiteiten en unieke logeeradressen. Wat dacht je van boerderijgolf of een smok-kelqueeste? Logeer je liever in een boomhut of een tipi? Probeer daar maar eens tussen te kiezen...
Na ieder hoofdstuk (de 10 groene zones) krijg je ook nog interessante (eco)tips: landschapsfotografie, wan-delschoenen kopen in 5 stappen,...
Actief op pad zonder het milieu te schaden? Jij kan het ook dankzij deze handige en praktische gids. Dankzij de vele adressen en tips lijkt België plotseling niet meer zo klein...
20x op AvonTuur in DE nATuurActief ontspannen in BelgiëLuc Van Bakel
Avontuurlijk reizen en origineel logeren daar hoef je geen auto of vliegtuig voor te nemen. Auteur Luc van Bakel laat je op een ecovriendelijke manier België exploreren, wees gerust er zijn nog heel wat groene oases te vinden in ons landje.
Het boek “Modderhuizen, Markten en Moskeeën” gaat over hun reis van Dakar naar Timboektoe: de stad in de woestijn waar kamelen in de scha-duw van de bomen liggen te herkau-wen. Ze bezoeken de mystieke Do-gonvallei, ze varen in piroques op de Niger en de Bani rivier en ze maken kennis met de Bozo en de Peul.
In Senegal ontdekken ze de geschie-denis van het eiland Gorée, het zoute water van Le Lac Rose en het kolo-
niale Saint Louis. Dakar laat vele in-drukken na: een typisch Afrikaanse wereldstad.
In het boek vertelt de auteur ook over haar bezoek aan het ViaVia Joker-reiscafé in Yoff en over haar kennis-making met het TSX-project rond de straatkinderen in Yoff.
Geniet mee van dit reisverhaal met le-vendige beschrijvingen van het leven zoals het is in Senegal en in Mali.
MoDDErHuizEn, MArKTEn En MosKEEënEen reis van Dakar naar Timboektoe (en weer terug)Ada Rosman-Kleinjan
Ada Rosman reist al jaren met haar echtgenoot Jan naar alle uithoeken van de wereld. Na diverse reizen door Oost- en Zuid-Afrika kiezen ze voor Senegal en Mali. Deze avonturen deelt ze graag met haar lezers.
Dit boek is oa. verkrijgbaar bij vzw Afractie (www.afractie.be) voor de aankoopprijs van 10 EUR. Ook in de infotheek van Karavaan (Mechelen) is dit boek beschikbaar ter inzage.
Dit boek is oa. verkrijgbaar via [email protected] voor 12,99 EUR ipv 15,99 EUR. Ook in de infotheek van Karavaan (Mechelen) is dit boek beschik-baar ter inzage.
26
joKEr
door Annick Holvoet
Een hyena in het schijnsel van je zaklamp, spelende gorillabroertjes vlakbij. Geritsel, een olifant voor de tent, nachtelijk gebrul van leeu-wen. Daar, een zeldzame zwarte neushoorn met jong en hier, een bizarre neushoornkever. Turen door je verrekijker naar een geelbekooi-evaar, een visarend of lepelaar. De indringen-de kreet van de Indri Indri (check youtube!). Waaw! Allemaal beestjes.Te zien tijdens de Joker-reizen in o.a. Oeganda & Rwanda, Tanzania, Kenia, Malawi, Zimbabwe, Namibië, Mozambi-que, Madagaskar, Zuid-Afrika, Swaziland, Lesotho, van Kaapstad Victoria Falls, van Victoria Falls Zanzibar.
Een nooit geziene sterrenhemel: ontelbare sterren van een helderheid die we bij ons niet kennen. Kijken en blijven kijken, tot je nek er pijn van doet. Of beter: vanuit je slaapplaats die magische, indrukwekkende en onge-kende hemel in je opnemen, tot je er stil van wordt en ten slotte…. slaapt onder een blote sterrenhemel.Onder meer tijdens de Joker-reizen in Marokko, Egypte en Senegal.
Waar het begon? Daar in Afrika, de wieg van de mensheid. Sporen van onze voorouders, van grote koninkrijken en kei-zerlijke macht. Reizen in de voetsporen van avon-turiers en missionarissen. Slavenhandel: je wordt stil en bent onder de indruk
van wat mensen elkaar kunnen aandoen. Sierlijk uitgesneden houten deuren, koptische kerken, piramides, slavenforten, koloniale archi-tectuur. Pardon, in Afrika weinig culturele geschiedenis?Reis terug in de tijd tijdens de Joker-reizen in o.a.Marokko, Egypte, Senegal, Ghana, Ethiopië, Tanzania en Zimbabwe.
Bergen dienen om beklommen te worden. Voor de mooiste zichten, het betere zweetwerk, het gevoel van te leven, even te sterven en jezelf te overwin-nen. Samen met de anderen, met gidsen en dragers, met offerandes en ontzag voor de geest van de bergen. Rond het kampvuur voor de strafste
verhalen, elke dag steeds hoger, want onoverwinnelijk in de bergen.Meerdaagse trekkings doe je tijdens de Joker-reizen in Marokko, Kameroen, Kenia, Tanzania en Ethiopië. Dagtochten o.a. tijdens de Joker-reizen in: Marokko, Malawi, Madagaskar en Zuid-Afrika.
op rEis in AfriKA, En WEl HiEroM:
Overwin bergen
Kijk wildlife
Slaap onder de sterren
Snuif culturele geschiedenis
27
Maak de klik en je wil nergens anders meer zijn!Joker stelde op haar face-bookpagina deze vraag: wat is het wat reizigers in Afrika bekoort en wat maakt dat niet iedereen de stap naar het Afri-kaanse continent zet? Enkele reacties:
Sofie: de eeuwige glimlach van de afrikanen ondanks alles en hun fan-tastische ‘hakuna matata mentaliteit’
Evelien: Het polé-polé klimaat, geen stress, er kunnen onthaasten, jezelf er tegenkomen.
Edith: De geuren, de kleuren, het licht, de mensen en hun humor en plantrekkerij, de natuur, het ongerep-te, het avontuur, het onbekende,..... maar ook : de armoede, de corruptie, de burgeroorlogen, de politiek, het geweld soms en het onberekenbare klimaat. Maak de klik en je wil ner-gens anders meer zijn !!
Siel: Het back to basics gaan is fan-tastisch! Ik heb ook nooit gsm-bereik in Afrika, wat ik absoluut zalig vind! Hier is iedereen gestrest, en time is money, terwijl daar de tijd lijkt stil te staan, je bent voornamelijk bezig met overleving en niet met luxe. Daarbui-ten is de natuur er adembenemend en de meeste mensen ongelofelijk vriendelijk, van het onstabiele politie-ke milieu heb ik nog niet veel gezien ter plekke, alleen de corrupte politie, maar die steek je een sigaretje toe en alles is in orde ;-) Over het alge-meen zijn de grote steden wel niet zo veilig, maar daar moet je in principe enkel de eerste en laatste dagen zijn. Buiten de steden zijn enkel de wilde beesten nog gevaarlijk, maar met een beetje basiskennis over die dieren is het gevaar ook al snel geweken. Ik denk dat de meeste mensen die niet naar Afrika ‘willen’ er een fout beeld over hebben. Hetgeen je ziet op tv is tenslotte alleen armoede, honger en dorst, oorlog of primitieve stammen die in hutjes leven tussen de kippen (bij wijze van spreken). Ik denk niet dat die mensen doorhebben dat niet heel Afrika er zo uitziet (…)
Hoe gaat het met jou? En met je vrouw, je man, je kinderen? Een ontmoeting, dat vraagt tijd. Tijd dat hebben ze, en wij, wij leren het. In een zwartgeba-kerde keuken een pot fufu maken is vermoeiender dan gedacht en hoe de doden worden geëerd, dat had je nooit verwacht. Een praatje over stropers, het werk op het veld of over de overwegend jonge bevolking door een niet nader genoemde maar door iedereen gekende ziekte. Dansen, meedoen, er is geen ontsnappen aan. Plezier en vrolijkheid werken aanstekelijk. Een speech, verwelkoming, een kinderhandje grijpt je vinger, en dan is er nog
één, en nog één… Leven bij de mensen.Dat beleef je met al je zintuigen tijdens de Joker-reizen in o.a. Se-negal, Ghana Roots, Kameroen, Ethiopië, Tanzania Roots, Kenia en Malawi.
Zeilend op de Nijl het leven op de oever gadeslaan of met een prauw een weg zoeken door smalle, vogelrijke mangroves. Vissers halen zingend hun vangst binnen en hun verse vis smaakt verrukkelijk. Het gedonder van vallend water en dieren die hun dorst laven aan een rivier. De dag eindigen met je voeten in het zand en met zicht op het kleurenspektakel van een zonsonder-gang aan een meer of zee. Het paradijs, op en aan het water.Je komt er o.a. tijdens de Joker-reizen in Egypte, Senegal, Ghana, Kameroen, Oeganda & Rwanda, Tanzania, Kenia, Malawi, Zimbabwe, Mozambique, Madagaskar, Van Kaapstad Victoria Falls, Van Victoria Falls Zanzibar.
Op sommige plaatsen in Afrika is het verdomd hard om te leven en te overleven. Het belet ons niet om optimisme te voelen, vooruitgang te steunen en initiatieven van onderlinge soli-dariteit te waarderen. En wat we ter plaatse besteden komt bovendien rechtstreeks ten goede van de lokale mensen. Daarom, culi-nair genieten, het mag: van de lekkerste tajines in het noorden, over smakelijke maaltij-den in mekaar geknutseld door safarikoks, tot verse vis, krab en kreeft aan de kusten.
Smakelijk eten, o.a. tijdens de Joker-reizen in Marokko, Egypte, Tanzania, Kenia, Oeganda & Rwanda, Mozambi-que, Madagaskar en Zuid-Afrika.
op rEis in AfriKA, En WEl HiEroM:
Leef mee(r)
Eet smakelijk
Geniet van het waterparadijs
28