Z08.DA.

-cocitationes academica2,De

CONVERSATIONEERUDITIONEM

ACCELERATURA,QlJAS,

consensu ampl. facult. philosoph.IN REGIA ACADEMIA UPSALIENSI,

PRiESIDEVIRO CELEBER R

MAG. Ρ Ε T R OEKERMAN,

ELOQU. PROFESS. REG. et ORD.FAC. PHIL. H. T. DECANO,

PRO GRAD U,PUBLICE EXAMINANDAM PROPONIT

ANDREAS M. GRÖNDAL,WERMELÄNDUS.

IN AUD. CAROL. MIN. D. 1X.JUNII, A.MDCCLII,Η. A. M. S.

UPSALLE Excudit L. M. Höjer 5 R. A. Typ.

VIRIS Sfefiatiffimis atque ConjultiffimisD:no PETRO COLLIN,Kedituum publicorum in praefe&ura, Öfter-Syile di&a,

PR/ETORI adcuratiiiimo»

ADFINI, omni amoris adfeétu profequendo.

D:no MAGNO TALEN,SENATORI Wadilenenfium gequiffimo,AVUNCULO, utunico, ita optimo.

D:no JACOB O GÖTE,Civitatis Chriftinsehamnise CONSILIARIO & Poftarum

ibidem INSPECTORI dexterrimo,AVUNCULI loco jugitcr colendo.

eve hocce munujculum, ob maxima in βcottata favöris documenta, cum omnigc*

Μ profferitatis voto3 offertSpe&atiiTimorum atque Confultiflimorum

NOMINÜM YESTRORUM

cultor ohferviantijfjtmusANDR. GRÖNDAL.

D. D*

$. I.

Emo,naturani mortalium inten¬tion oculorum acie qui coa-templetur, focietate cum aliisinita, cu/usvis faluti optime iriconfultum , negabit. Etenimin folitudine ab aliorumquecommercio remoti ubi vivi-

mus, voluptatis omnis expertem, innumerisque re-fertam miferiis, non commodam, multo minus bea-tam, traducemus vitam. Ergo, qvum auxilio al-terius vix, aut ne vix quidem, carere poffit ullus;ad neceflitatem fublevandam communem, nos cumidoneos, tum obitri&os efle, facile deprehendimus,Quid, quod varia virtutum genera, niii debitus his-ce relinquatur & locus, & prsemium, & gloria, ir-rita plane forent. Sic fplendidiffima ingenia, no¬mine meritas iliorum extollente laudes, fi unquam

Λ a exfur-

4 )o ( (££3?

exfurgerent, dido citius, faltem breviori temporisintervailo, langvefcerent, caderent. Eximii itidemanimi, fingas abefle, quibus vel innotefcant, velprofint, nulli fere infervirent ufui. Veritas itaqueeft, quam omnis commendavit & jure commendataetas, Deum O. Μ,, ad. mutuum convidum colen-dum, dotcs periniignes conceffifie, ut cum ialutepublica tutanda & amplificanda iingulorum itidemjungatur felicitas.

§· II.Converiationem in genere, perfamiliärem duo-

rum pluriumve hominum conjunBionem, ad commoåumac deieffamentum vita obttnendum atque promovendum,haud inepte explicari putamus. Katione fints, quivel appärens, vel vera, efl: felicitas, confuetudinemproham ab improbay nullo negotio, fecernere utiquelicet. Sin autem verum, in mutua converiationeoccurrentium, habeatur ratio, iη politicam & mora¬lem diipertiri adfblet: iUa negotiationes invicemexercendas refpicit, eftque latior, dum omnibus inuniveritim, iine ullo difcrimine, competit; vel ftri-Stor, quatenus non nifi membris ejusdem reipubli-cie aut iöcietatis conceditur: hane, qnse hominummores, virtutes, artesque liberales fuce dirionis fa¬cit, in dvilem & erud.itam rede diftinxeris. Perpriorem ien converiationem civilem indicare volu»mus, mutuarn hominum conjundionem, ad moresexcolendos, virtutes fedandas vitiaque profligandaconfpirantem: pofteriorem vero, puta eruditam,per amicam eruditorum vel erudicioni litantium con-

for-

$

fortionem, ad ingeniorum ciiltnram intentam, de-finimus. Converfandi ratio, funt verba Morhofii,qußdam habernte eft, ut in omni hominum focieta-te, ita (5 Itteratorum Ute , omnia moderatur, ut inrebus civiltbus indigentium, ita in doärinis ignoran-tiam noftram folatur a).

$. III.Quoniam, infita quadam natura vi, ad focje-

tatem cum aiiis hominibus, totus propendet homo(§-1); nullam cenfemus voluptatem eile majoremconverfatione, quas ex fermonis vitaeque familiaricommercio cum literatis perfendtur. Non quidemignoramus Jitem inter Philofophos ortam eile & a-gitatam, utrum ad animum, literis perpoliendum,plus conducat confuetudo, an folkudo. Ut verohanc quaeftionem rite dirimamus, probe erit tenen-dum, quod, prater iincerum pietatis exercitium,ftudia praparans, aftionibusque facem preferensnoflris, plana, ad radonem ftudiorum ingredien-dam, pandätur via, fedula nempe aufcultadone,meditadone fapiend, adfidua opdmorum librorumtra&atione, atque tandem ejufcemodi virorum con-fortione, quorum ex ore genuini nobis icientiarumaperiantnr fontes, faciliorque ad uberiorem mes-fem percipiendam reddatur traniitus. Sic nequeerudieae converfadoni, neque folitudini, rite inftitu-tse, meritas denegamus laudes; & quidem ita, ut,ob fingularem cum natura humana convenientiam,fi non huic illa fit praferenda, certe pari pafiu u-

tram-

a) Polyhift. Liter. Tom. I. Lib. L C. XV.

Ψ §3iå) ) ο (

tramquc ambulare non refragemur. Exercitatio e-«im virturis ftudiorumque eft" maxima, quando con-verfatione literatorum virorum, & ar&iori familia-rirate frui licet, pnefertim cum non nifi do£tioresmelioresque nos ab illis regredi ac dimitti crebraconvincamur experientia. Dignus eit, fui quon-dam aevi Philofophus iane maximus, L. A.Seneca,qui audiatur: qui in ungitentaria taberna refederunt,inquk, Ö pauk diutius cemmorati Junt, odorem fecumloci ferunti ita qui cum boms ξ$ eruditis verfantitr,trahunt diquid, quod nefcientibus etjam prodeft b).Animum hiec ad eruditionem captandam inflammat,ingenium acuit, linguam perpolic eique facultatemfingula, pro re nata, gravicer, nervofe explicandiconciliat, ignorantiam erroresque detegit & emen-dat, veram denique accelerat gloriam. De ceterofuadent oiflcia ab illis, qui Mufarum feqvuntur ca-ftra, minime negligenda, ut in rofls ac violis con-fenefcere non aveant; verum potins diligentiae ftu-deant, &, quo demum cunque poflint modo, erii-ditionis folidas increinenta capiant: fl autem occafiofru&uofiflimum huncce flnem domi obtinendi nonadfulget, do&rinam artesque, quarum ardenti fla¬grant deflderio, fibi ex itinere & peregrinatione adexteros literaria comparabunt. Neque aliter fiet,quam ué plus ex literatorum familiaritate, quampropria induflria fe profecifle candide profiteanturcum Thuano c). Etenim frequens cum viris, in¬genio, do&rina, experientia claris inflgnibusque

c©n-

b) Bpifl. 108, e) De cult. Ing. pt qofc

) Q ( Cö® *confortio, parens & educatrix re&e falutatur fcieit-tiarum optima, atque eruditis familiariter uti eo-rumque conciliis interefle, id, praeclariflimi inftartheiauri, habetur. Huc ipe&ant verba Ficheti:Compendium fcientia unicum eft vir altquis , eruditus advnguem, quem fubinde conjulas, ut magiftrum, qui viamvelit coinpendiofam, quam fero invenit, ut ait Seneca,tibi demonflrare, pretioßs indicare libres, fontes ape'vire: fed rarus eft > qui boc velit, quin plena faftidiiOpera eft; aut qui poffit, magnis enim impenfis fit,

fi quem oftenderemus hujusmodi meliere metall»formatum myftam, qui föres templi claufäs aperire ve¬lit> tue paucis menfium flexibus multorum annorum fpa*tia corficeremus. Hoc de maximis arcanis eft unum.Jiunc tu hominem de meridie, vel accenfa face, qiuere &perveftiga; hune eme vel aureo mundo, fi potes d).

$. IV.Illa itaque fiimmorum Imperantium perpetua

fuit, iemperque eile oportet follicitudo, ut artibusinprimis liberalibus, earumque magiftris feque, aedifcipulis, bene confulant. Et quidem eam praeci-pue ob cauflam Scholas publica, tam iuperiores,quam inferiores, Prineipum munificentia, plurimaeinilituuntur, ut, eruditae converfationis ope, fru-giferae fcientias in dies augeieant, resque publicanunquam ingenia, do&rinis artibusque expolita,fua cum pernicie, deiideret. Haec quantum auxiliirei literarise adferat ordinatio, inde facillime eft ju-

dica-i) Dt Anan, Stud\ Methode Cf

s ic&^ ) ° ( &&}

dicatu, quod asmulatio animum recentis Camena-rum alumni variis oble&amentis permulceat, inquementera ejus fiepiifime transfundat iliud folenne-:plus ultra· Fruftra vero hane Studioforum conten-tionem, nlfi in plurium, minimum duorum, con*veriatione quaefiveris; cujus tarnen operam eo ma¬gis adamamus, quo certius conftec feientiarurriprimordia fiimulis atque ineitamentis indigere; quip-pe qux parum vojuptatis iponte proferre valeant.Quum autem, publicis in Scholis, fe fociis paresevadere geftiant pueri, nec mirum cuiquam oceur-rere debet, tenellse mentis eorum igniculis conver-iationem ardentes veluti fubdere faces; dum enimhaud raro varia cafiigari menda, mulcaque dilau-dari re£te fa&a animaävertunt, dum languori defi-diaeque deditos increpari, induftrios autem praeco-iiiis ornari deprehendunt,non poiTunt nori vehemen-tiffimo fufeitari glorias fenfu: tantumque abeft, utJocum aequali concedant, ut vel fuperiores, quadri-gis quafi ve&i, vincere prsegeftiant. Quid deni.que de exercitiisGymnadicis certaminibusque Aca-demicis fit ientiendum, quivis, vel me non monen-te, peripiciet, confiderans illa veritatis inveftiga-tionem & icientiarum augmenta pro icopo habere.Tacitus honorum gradus praetereo adAcademias,eum pracfertim in finem, a Serenifiimis LiterarumStatoribus, introdu&os, ut prove&iores de ftudio-fa juventutis corona eo alacrius do&rinis optimismanus admoveant, in futuram reipublicse ipem &xommoda alas tandem explicaturi.

& V.

10 KÄ3 ) O (

ί»3> ) o C && II

majorem perniciem, noxas graviores, atqne ama-riores cafus illa cum improbis confuetudo homini-bus importat. De vetuftis Cretse infularibus apudValerium Maximum relatum lego, quod ,cum acer-liflima exfecratione adver[us eos, quos vehementer ode-runt, uti vellent, optarunt, ut mala tonfuetudtne dele-Barentur , tanquam qni in ahufum femel lapfus fuiffet,inque eo -perJeveraßet aliquamäiu, amplius emendare vi-tam Ö ad frugales mores reverti nequiret f), Neculla peftis hac eile poteft famor, quam Juvenalisfuis pinxit coloribus^):

- Dedit hanc contagio lahem,Et dahit in ρlures, ficut grex totus in agrisUnius fcahie cadit Ö porrigine porci,Uvaque confpeBa livorem ducit ah uva,

Quidmulta? adeft experientia, innumera quas fub-miniftrabit exempla, quemadmodum ex iacris quo«que Partde&is, hujus rei convincimur: etenim, te¬ile Salomone, qui cum fapientihus graditur, fapienserit: amicus fiultorum fimilis efficietur h).

Sed hifce nec do&is, nedum iat co£fcis, mo·dum ponere Jobemur, rogantes velis, B. L., pau-

cula iftsec, rudi licet ac propemodum extem-porali opera, congefta, asqui bonique

confulere.

f) Lik VIII. c. 2. g) Satyr. 2. h) Prov.XIII. 201S4 D· G.

Herr CANDIDA T.•

■».-·λ * '

J, Herr Candidat, wifen, at läfliga Um¬gängen förikafia lårdom, påminner jag mig

iben kun/kap, fom jag åger om Edar lefnad,och betygar, ar J famlat mycket, fom g6r E-der behaglig bland Edra wånner. Jag, fomIkattar mig lycklig, at håfwa haft umgänge medEder, onikar Eder lycka till then heder, hwil-ken J fortient, och hopp om ett umgänge, fomblir nojfammare och beftåndigare, ån thetta.Lef WaR

FREDRIK HÖK.