Download - Chemie magazine - december 2012

Transcript
Page 1: Chemie magazine - december 2012

Nederlandse chemie heeft goede reputatie

Kolb Moerdijk opent vierde reactor

DCMR klaar voor coördinatie BRZO-RUD’s

“ Niet somberen over Europa”

OUD-MINISTER EN -DIPLOMAAT BEN BOT:

Maandblad van de Vereniging van de Nederlandse Chemische Industrie 12 13 december 2012

1200935_sc_fc_1-52.pdf 1 13-12-2012 12:13:24

Page 2: Chemie magazine - december 2012

Procesverbetering en de inzet van hernieuwbare, biobased grondstoffen. Dat zijn voor de Margarine, Vetten en Oliën (MVO) industrie dé sleutels naar een duurzame en winstgevende toekomst. Belangrijke stap in het energie-efficiënter maken van processen is het programma Energiebewuste Operator ontwikkeld. ‘Duurzame bedrijfsvoering begint met gedragsverandering op de werkvloer’ .

‘Menselijk gedrag is bepalend voor energiegebruik’, zegt Dirk de Knecht van VAPRO. ‘Als een medewerker begrijptwaarom hij zijn werk efficiënt moet uitvoeren, is hij ook sneller geneigd om dat te doen. Ziet de operator, de spin in het web van de fabriek, de noodzaak van energiebesparing en duurzaamheid, dan straalt dit uit naar de rest van het bedrijf. Een energiebewuste operator is dus een belangrijk fundament voor duurzame bedrijfsvoering’.

Maatwerk per bedrijf Het programma wordt per bedrijf op maat samengesteld. Vooraf doen de operators een online kennistest. Op basisdaarvan stelt VAPRO met het management van het betreffende bedrijf het programma samen waarin informatie over techniek, procesbeheersing, energie en milieu staan opgenomen. Opdrachten worden op de werkvloer uitgevoerd. Naafloop wordt niet alleen het kennisniveau getoetst, maar ook het effect op het energiegebruik van het bedrijf.

Bottom-upOp het gebied van procesefficiëntie heeft de sector al veel bereikt. ‘Maar er zijn ook nog grote kansen onbenut’,benadrukt Bergmans. ‘De bedrijven gaan al heel bewust met processen om: ze produceren volgens strenge kwaliteitseisen van de afnemers. Energiebesparing is hierin relatief nieuw. Met het opleiden van de operators kiezen wevoor een bottom-up benadering hiervan.’ Een aanpak waarin ook andere sectoren kansen zien, aldus De Knecht. ‘Wezijn inmiddels benaderd door bedrijven uit de chemie en kalkzandsteen.’

Bent u geïnteresseerd in het Energiebewuste Operator programma van VAPRO?Neem dan contact op met Dirk de Knecht via [email protected] of 06 523 51 504.Zie: www.vapro.nl.

Concurreren en verantwoordelijkheid nemen

Het Productschap MVOontwikkelde het programma inhet kader van de routekaart, diede sector in april 2012 aanboodaan minister Verhagen. Hierinstaat met welke innovaties de sector in 2020 30% energie-efficiëntieverbetering wil halen ten opzichte van 2005.

Begrijpen is doenIn samenwerking met het Productschap MVO is eenopleidingsprogramma ontwikkeld. ‘Dankzij het programma zietde operator wat de impact van zijn handelen is op energiegebruik en kan hij daarop sturen’ zegt Frank Bergmans, adviseur duurzame ontwikkeling en energiebesparing bij het Productschap MVO. Als onderdeel van het energieprogramma maken de operatorseen businesscase met verbetervoorstellen. Deze kunnen het hogermanagement overtuigen van de noodzaak van maatregelen en zelfsde aanzet geven tot nieuwe technologieën. ‘De operators kijken op een andere manier naar het productieproces dan managers’,zegt De Knecht. ‘Ze zijn altijd bezig met de machines en zien vaak besparingsmogelijkheden die leidinggevenden laten liggen.’ Alsvoorbeeld noemt hij een bedrijf waar de transportband voortdurenddraaide, terwijl er 40% van de tijd geen producten op stonden. ‘Dankzij het inzicht hoeveel energie er zo verspild wordt, is een sensorgeplaatst en draait de band alleen als er producten op staan.’

((((((((((((((AAAAAAAAAdddddvvvvvveeeeeeeerrrrrrttttoooooorrrriaaalll)))))))

1200935_sc_fc_1-52.pdf 21200935_sc_fc_1-52.pdf 2 13-12-2012 12:13:2713-12-2012 12:13:27

Page 3: Chemie magazine - december 2012

INHOUD

RUD’S

BRZOBRZO Brabant

BRZO DCMR

BRZO Groningen

BRZO Limburg

BRZO NZKG

BRZO Nijmegen

afgrond is gegaan en dat de toekomst er slecht uitziet, is sterk overdreven,zegt Ben Bot. En hij kan het weten, als ex-minister van Buitenlandse Zakenen Permanent Vertegenwoordiger bij de EU van 1992 tot 2003. “De meestemensen weten niet hoe de EU in elkaar zit en denken bij elk probleem dat dehele Unie in gevaar is.”18

De oprichting van de Regionale Uitvoeringsdiensten (RUD’s) mag dan door een aantal tegenstribbelende gemeenten zijn vertraagd, de DCMR Milieudienst Rijnmond is klaar voor haar coördine-rende taak als RUD voor BRZO-bedrijven, stelt directeur Jan van den Heuvel. DCMR gaat een aantal gemeenschappelijke taken uitvoeren namens de zes BRZO-RUD’s.

INTERVIEW BEN BOT

12 | 13 december | 2012

2222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222december 2012 g ineChemie magaz 33

1200935_sc_fc_1-52.pdf 31200935_sc_fc_1-52.pdf 3 13-12-2012 12:13:3013-12-2012 12:13:30

Page 4: Chemie magazine - december 2012

ATM

Vlasweg 12,

4782 PW Moerdijk

www.atmmoerdijk.nl

Tel: 0168-389289

Fax: 0168-389270

Contactpersonen:

Rick Leerink (06-53698983)

& Ron van Verk (06-51124004)

Dé afvalverwerkerVerwerker van:

Industrieel afvalwater

Oliehoudend afval

Brandstofresten

Chemisch afval

Ook verwerker van:

Verontreinigde grond en TAG

1200935_sc_fc_1-52.pdf 41200935_sc_fc_1-52.pdf 4 13-12-2012 12:13:3413-12-2012 12:13:34

Page 5: Chemie magazine - december 2012

INHOUDOpinie Inzichten voor een brug naar de toekomst

Agenda

NIEUWSOnderwijsEnergie en klimaat EconomieActueel

ACHTERGRONDEuropaInterview Ben Bot

VeiligheidDCMR klaar voor coordinerende taak BRZO-

RUD’s

WetenswaardigBiologisch strooizout beschikbaar

BiobrandstofBiobrandstof uit algen blijft toekomstmuziek

OnderhoudHuntsman vindt kritische inspectie een

zegen

HoogleraarMaaike Kroon, hoogleraar scheidingstechno-

logie

UitgelichtTU Delft en BE-Basic openen kantoor in Bra-

zilië

UitbreidingKolb Moerdijk neemt vierde reactor in

gebruik

StarterElemetal wint koper terug uit huisvuilas

OnderzoekImago Nederlandse chemie: meer voor- dan

nadelen

BedrijvenColumn hoofdredacteurMensen Volgende maand Colofon

Opschaling biobrand-

stofproductie uit algen

lijkt vooralsnog kans-

loos

Hoogleraar Maaike

Kroon is op zoek naar

renewable solvents

Kolb profiteert van

vraag naar alkoxylaten

en oppervlakte-actieve

stoffen

28

34

40

44

Hoe denken Europeanen

over de chemische

industrie inhun land?

7

7

9111315

18

22

26

28

32

34

38

40

42

44

4949505050

12 | 13 december | 2012

december 2012 Chemie magazine 5

1200935_sc_fc_1-52.pdf 51200935_sc_fc_1-52.pdf 5 13-12-2012 12:13:3713-12-2012 12:13:37

Page 6: Chemie magazine - december 2012

Advies- en ingenieursbureau

Altijd een oplossing verder

Economie, veiligheid, of win-win?

dhv.nl

Hoe manage je risico’s op het gebied van milieuen veiligheid binnen een bedrijf? Welke maat-regelen neem je zodat er veilig gewerkt kan worden? Wat zijn effectieve milieumaatregelen? En dragen Europese Richtlijnen echt bij aan een verbetering van de veiligheid in Nederland?

Milieu en Veiligheid Industrie van DHV buigt zichover deze en nog veel meer vragen. De adviseurskennen de brandstoffenbranche, ze spreken detaal en opereren gemakkelijk in het krachtenveld tussen bedrijf en belanghebbenden. Daarbij wordt bewezen dat innovatie en samenwerking leidt tot vooruitstrevende win-win oplossingen.

De adviesdiensten bestaan o.a. uit:• Ondersteunen bij vergunningsaanvragen,

beoordelen van vergunningsvoorschriften;• Ondersteunen bij ruimtelijke ordeningsvraag-

stukken (bestemmingsplannen en vestigings-plaatsonderzoek);

• Ondersteuning en advies bij diverse veiligheids-vraagstukken (BRZO, A(RI&E), PGS, ATEX, etc);

• Uitvoeren van onderzoeken op het gebied van water, geluid, energie, geur en bodem;

• Verbeteren van de veiligheidscultuur;• Opzetten en invoeren van management-

systemen (kwaliteit, Arbo, milieu en veiligheid).

DHV doet dat al 90 jaar.

Meer weten?DHV B.V.Milieu & Veiligheid – IndustrieLaan 1914 nr. 353818 EX Amersfoortwww.dhv.nl/mviwww.dhv.nl/mkb-deskTel (033) 468 32 66

1200935_sc_fc_1-52.pdf 61200935_sc_fc_1-52.pdf 6 13-12-2012 12:13:4013-12-2012 12:13:40

Page 7: Chemie magazine - december 2012

VoorwoordVoorwoord

it is het laatste nummer van Chemie Magazine van 2012. Nog

even en het is 2013. Het jaar 2012 heeft ons veel nieuwe inzich-

ten gebracht. Het beeld van de toekomst van de chemie in

Nederland kreeg met de totstandkoming van de Visie 2030-

2050 duidelijke contouren: ondanks de stormachtige groei van

de sector buiten Europa liggen er ook in Europa volop kansen. Sterker

nog, we hebben geconcludeerd dat de chemie als industry of industries

essentieel is voor een vitale maakindustrie in Europa en voor het vinden

van oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken op onder meer het

gebied van energie, klimaat en vergrijzing. We maakten met de Route-

kaart Chemie 2012-2030 tastbaar hoe we onze bijdrage aan de oplossing

van het energie- en klimaatprobleem in praktijk kunnen brengen.

Tegelijk hebben we vastgesteld dat de potentie van onze sector alleen tot

zijn recht komt als aan een aantal concreet benoemde randvoorwaarden

wordt voldaan. Randvoorwaarden die het mogelijk maken dat de concur-

rentiekracht van de industrie intact blijft. Randvoorwaarden die bedrijven

voldoende vertrouwen geven om te blijven innoveren en investeren. Want

voor een industrie als de onze zijn innovaties en investeringen de brug

naar de toekomst. Kijkend naar de cijfers constateerden we ook dat het

huidig investeringsniveau ons niet brengt waar we willen komen, en dat

daar onder de huidige randvoorwaarden geen verbetering in te verwach-

ten valt. Een inzicht dat ons bewoog om eind november de alarmbel te

luiden (zie onder meer Het Financieele Dagblad van 30 november en pagina d

13 in dit Chemie Magazine).

Wat betekenen al die nieuwe inzichten nu voor 2013? Wat mij betreft bete-

kenen ze een extra motivatie om gericht ons plan te trekken. We weten

wat ons nu te doen staat; op het gebied van innovaties en investeringen,

maar ook op het gebied van veiligheid, igheid, ti l lloperational excellennce den andere

randvoorwaarden. Met een kabiinet dat bruggen

wil slaan moet het mogelijk zijn om ook voor

de chemie de brug naar de toekoomst te

bouwen.

Ik wens u heel fi jne feestdagen een veel

inspiratie en refl ectie, zodat we in 2013

onze nieuw verworven inzichtenn gezamen-

lijk ten goede kunnen aanwendeenen.

D

AGENDA7 februariPraktijkdag Bio-energie

Amsterdam Arena

14 maartThe Chemical Conference 2013

De Fabrique, Utrecht

VNCI17 december SusChem NL

VNCI, Den Haag

19 decemberBG Veiligheid, Gezondheid en Milieu

Styron, Terneuzen

17 januariWG Energie en Klimaat

Novotel, Breda

25 januariBG Communicatie

Locatie nog nader te bepalen

31 januari Regiegroep Chemie

Academiegebouw, Utrecht

12 februariVNCI Advocacy Team

VNCI, Den Haag

Meer agenda: www.vnci.nl

VNCI-directeur Colette Alma

BRUG NAAR DE TOEKOMST

december 2012 Chemie magazine 7

1200935_sc_fc_1-52.pdf 71200935_sc_fc_1-52.pdf 7 13-12-2012 12:13:4313-12-2012 12:13:43

Page 8: Chemie magazine - december 2012

M+W Process AutomationA Company of the M+W GroupKorte Huifakkerstraat 32 4815 PS Breda, The NetherlandsPhone +31 (0) 76 / 5 87 67 38www.nld.pa.mwgroup.net

M+W Process Automation NVA Company of the M+W GroupSchaarbeekstraat 23C9120 Melsele, BelgiumPhone +32 (0) 3 / 7 10 99 70www.bel.pa.mwgroup.net

M+W Process Automation NVA Company of the M+W GroupAvenue Fleming 121300 Wavre, BelgiumPhone +32 (0) 10 / 39 01 80www.bel.pa.mwgroup.net

Automation. Solutions. Competence.

+25 years experience in Automation Chemical Processes

Vendor independent DCS/PLC system integrator

Safety loop engineering (TÜV)

High performance HMI expertise

Just one of numerous projects realized by M+W over the last 25 years. Globally. Across all sectors of the Process Industry.

Fully automated by M+W M+W stands for

De arbeidshygiënist richt zich op risico’s die op langere termijn tot letsel of schade kunnen leiden.

Hiermee is de arbeidshygiënist een belangrijke deskundige binnen het arbogebied. PHOV biedt

daarom, naast de opleiding Hogere Veiligheidskunde, nu ook de opleiding Arbeidshygïene aan.

Kies je voor PHOV, dan kies je voor kwaliteit

• Docenten uit de praktijk en autoriteiten op hun vakgebied

• Praktijkgericht met opdrachten binnen het eigen bedrijf

• Waardevol netwerk van docenten, mentoren en medecursisten

• HVK’ers kunnen in een verkort traject de Specialisatie Arbeidshygiëne volgen

• Met ruim 20 jaar ervaring in de veiligheidskunde is de kwaliteit gewaarborgd

De opleiding Arbeidshygiëne start op

30 januari 2013, avondopleiding, vaste lesavond is woensdag

9 april 2013, middag-avondopleiding, vaste lesdag is dinsdag

6 juni 2013, Specialisatie Arbeidshygiëne voor HVK’ers, avondopleiding, vaste lesavond is donderdag

Schrijf je nu in op www.phov.nl

Gezondheidsrisico’s op lange termijn beheersen?

Volg dan nu de opleiding Arbeidshygiëne!

NIEUW

Weerdsingel WZ 32 | 3513 BC Utrecht | T 030 231 82 12 | www.phov.nl | [email protected]

1200935_sc_fc_1-52.pdf 81200935_sc_fc_1-52.pdf 8 13-12-2012 12:13:4513-12-2012 12:13:45

Page 9: Chemie magazine - december 2012

JURY IS LOVENDKNCV-jurylid Jan Apotheker vindt het ‘ongelooflijk’ wat

Merel met haar enthousiasme weet te bereiken. “Ze

brengt scheikunde tot leven en laat zien hoe de chemie-

sector werkt. Het gros van haar leerlingen haalt hoge

punten.” Apotheker is lovend over haar manier van wer-

ken: “Zij sluit daarmee naadloos aan op de vernieuwingen

in het bèta-onderwijs per 2013. Docenten moeten leerlin-

gen nieuwsgierig maken door de lesstof in een praktische

context te plaatsen.”

OOnderwijsnderwijs

“ SCHEIKUNDE IS ECHT NIET ZO’N MOEILIJK VAK”Tweederde van de leerlingen van scheikundedocenteMerel Hoogvliet haalt een acht of hoger voor het havo-examen. Als geen ander weet zij haar leerlingen bij deles te houden. De Koninklijke Nederlandse ChemischeVereniging bekroonde haar tot ‘GoudenVV Docent 2012’.

Tekst: Marloes Hooimeijer

Merel Hoogvliet is ‘Gouden Docent 2012’

 “Ik zit nog met een leerling in gesprek. Kunt u mij over vijf

minuten terugbellen?”, vraagt scheikundedocente Merel

Hoogvliet als zij Chemie Magazine aan de lijn heeft. Het

typeert de 35-jarige docente van het Regius College in

Schagen: leerlingen gaan voor. De Koninklijke Nederlandse

Chemische Vereniging (KNCV) benoemde haar begin

november tot ‘Gouden Docent 2012’.

Hoogvliet: “Ik zal mijn leerlingen altijd stimuleren om het

beste uit zichzelf te halen. Bij ons op school zetten zij de

eerste stappen naar hun toekomst. Ik doe gewoon mijn

werk, maar blijkbaar is dat bijzonder.” En dat is het: twee-

derde van haar leerlingen haalde afgelopen jaar een acht of

hoger voor het havo-eindexamen. Bijna al haar leerlingen

scoorden een zeven of hoger.

KwartetMet haar eigen kwartetspel haalt Hoogvliet bedrijven als

Philips, Shell en Tata Steel de klas binnen. “Ieder bedrijf

vormt een kwartet. Spelenderwijs leren de 3-havo-leerlin-

gen wat voor banen die bedrijven te bieden hebben en welke

vakken en profielen ze daarvoor nodig hebben.” Ze organi-

seert ook jaarlijks de Energieweek voor 4-vwo-leerlingen.

“Dan gaan we langs bij Tata Steel om te kijken hoe dat

bedrijf met energie omgaat. Verder maken de leerlingen

zonnecellen en voeren zij een energiedebat.”

De truc is volgens haar om op een speelse manier de aan-

dacht te trekken. “Met een periodiek systeem van fruit laat

ik leerlingen dezelfde euforie voelen die uitvinder Mendele-

jev ooit voelde. Of ik leg aan de hand van Magnum-ijsjes uit

waarom mengsels zo belangrijk zijn; dat de verfijnde olie-

druppels het ijsje zo lekker romig maken.”

Examentraining“Scheikunde is echt niet zo’n moeilijk vak”, zegt Hoogvliet

met volle overtuiging, “zolang je de logica en gedachtegan-

gen erachter maar goed uitlegt.” De jury prijst haar voor de

examentraining die zij verzorgt voor 5-havo-leerlingen. “In

twee dagen lopen we de hele examenstof door. Ze gaan

murw de deur uit en willen mij voorlopig niet meer zien,

maar ze weten hun vier wel om te zetten in een voldoende.

Voor al mijn leerlingen geldt dat de punten omhoog schie-

ten als ze de logica van de stof kennen, de logica van de

vragen inzien en netjes werken.”

De inspanningen van Hoogvliet leveren niet alleen hogere

cijfers op, ze weet sommige leerlingen ook te interesseren

voor een chemiestudie. “In zowel mijn havo- als vwo-groep

overwegen twee leerlingen om voor chemie te kiezen. Dat

is veel. Soms moet ik mezelf afremmen: mijn leerlingen

moeten niet voor chemie kiezen omdat ik zo enthousiast

over het vak ben, maar omdat ze het zelf willen en kunnen.”

p

Merel Hoogvliet is

Gouden Docent 2012

omdat zij chemie tot

leven brengt.

december 2012 Chemie magazine 9

1200935_sc_fc_1-52.pdf 91200935_sc_fc_1-52.pdf 9 13-12-2012 12:13:4913-12-2012 12:13:49

Page 10: Chemie magazine - december 2012

OUR PROFESSION

Want to focus on your profession?

Safety is

vandenAnker.com

Steeds meer moderne bedrijven in de industriële sector werken met gevaarlijke

producten en chemische stoffen. De sector ziet zich geconfronteerd met steeds

stringentere wettelijke eisen die in de bedrijfsvoering de nodige aandacht

vergen. De opslag en distributie van deze stoffen brengen risico’s en forse

investeringen met zich mee. Wanneer u niet de vereiste kennis in huis heeft

of liever de ‘focus on your profession’ legt, is uitbesteden een voor de hand

liggende keuze. Safety is our profession. Wij leveren de specialist die u de

zekerheid geeft die nodig is. In Van den Anker vindt u een partner die uw

vertrouwen waarmaakt. Naast onze logistieke diensten biedt ons transport- en

kennisnetwerk u grote voordelen.

1200935_sc_fc_1-52.pdf 101200935_sc_fc_1-52.pdf 10 13-12-2012 12:13:5113-12-2012 12:13:51

Page 11: Chemie magazine - december 2012

Het emissiehandelssysteem ETS kanvoor de chemische industrie tot 80.000euro per medewerker kosten, groten-deels veroorzaakt door de extra ETS-kosten die elektriciteitsbedrijven doorbe-rekenen. Nederlandse chemiebedrijvenmoeten deze indirecte kosten gecompen-seerd kunnen krijgen, zo luidt de conclu-sie van het VNCI-onderzoek naar de effecten van ETS op de bedrijfsvoering.Tekst: Inge Janse

Het onderzoek maakt duidelijk dat

chemiebedrijven gemiddeld 7 pro-

cent minder emissierechten krijgen

dan dat zij nodig hebben. Tellen zij de indi-

recte uitstoot van elektriciteitsleveran-

ciers - die doorberekend wordt in de

stroomprijs - hierbij op, dan stijgt het per-

centage naar 28. Bij een prijs per emissie-

recht van 30 euro betekent dit een gemid-

delde kostenpost van 2,7 miljoen euro per

installatie, wat omgerekend neerkomt op

8000 euro per medewerker.

De VNCI pleit er daarom al lange tijd bij de

Nederlandse overheid voor om de indi-

recte ETS-kosten te laten compenseren.

“Het is van cruciaal belang dat Nederland

de mogelijkheden voor compensatie ten

volle benut”, stelt Reinier Gerrits, speer-

puntmanager Energie en Klimaat. ”Duits-

land, Frankrijk en Engeland hebben name-

lijk al aangegeven dit te zullen doen.

Zonder compensatie wordt het gelijke

speelveld voor Nederlandse bedrijven ook

in Europa ernstig geschaad.”

UitschietersHet onderzoek laat ook uitschieters zien.

Zo komt bij de 25 procent bedrijven met de

hoogste ETS-kosten de meerprijs neer op

80.000 euro per medewerker, voor twee-

derde veroorzaakt door de indirecte ETS-

kosten die elektriciteitsleveranciers door-

berekenen. De kosten die deze bedrijven

maken om CO2 te mogen uitstoten, snoe-

pen gemiddeld 28 procent van de winst op.

De helft daarvan komt voort uit doorbere-

kende ETS-kosten van energiebedrijven.

Hoewel de prijzen voor emissierechten

momenteel nog ver onder de 30 euro lig-

gen, zijn de extra kosten voor ETS ook nu

al fors. Bovendien is de Europese Com-

missie van plan om de emissierechten

duurder te maken door schaarste te creë-

ren en kunstmatig de prijs te verhogen. De

VNCI heeft daarom de conclusies van het

rapport onder de aandacht gebracht van

minister Kamp van Economische Zaken.

De vereniging merkt daarbij op dat het niet

gaat om subsidie van de industrie, maar

om teruggave van niet-vermijdbare kosten

die de industrie op indirecte wijze via de

energierekening aan de staat betaalt. p

Energie en klimaat

KOSTEN ETS TOT 80.000 EURO PER MEDEWERKER

EMISSIEHANDELS-SYSTEEM ETSHet CO2-handelssysteem is ervoor

bedoeld om bedrijven energiezuini-

ger te laten opereren. Elk bedrijf

krijgt een beperkt aantal rechten

om CO2 uit te stoten. Heeft het

bedrijf er meer nodig, dan kan het

deze kopen. Door steeds minder

rechten uit te geven én de kosten

hiervan te verhogen, hoopt de

Europese Unie dat bedrijven kiezen

voor het alternatief: investeren in

zuinigere bedrijfsvoering met mini-

male CO2-uitstoot, zodat er über-

haupt geen extra rechten nodig zijn.

Mondiaal opererende sectoren

zoals de chemie zijn het eens met

de doelstelling, maar zetten vraag-

tekens bij het instrument. ETS

zorgt voor een ongelijk speelveld:

bedrijven buiten Europa maken

geen of lagere kosten voor hun

CO2-uitstoot, waardoor zij hun pro-

ducten goedkoper in de markt kun-

nen zetten. De Europese maakin-

dustrie waarschuwt geregeld voor

het gevaar dat bedrijven hun activi-

teiten naar landen buiten Europa

verplaatsen, om daar te profiteren

van de gunstige CO2-positie.

Het rapport ‘Kosten van emissiehan-

del (EU-ETS) voor chemiebedrijven in

Nederland’ is te downloaden op: www.

vnci.nl/Files/vnci-kosten-ets-2012.pdf

december 2012 Chemie magazine 11

FO

TO

: SH

UT

TE

RS

TO

CK

1200935_sc_fc_1-52.pdf 111200935_sc_fc_1-52.pdf 11 13-12-2012 12:13:5713-12-2012 12:13:57

Page 12: Chemie magazine - december 2012

monsterverpakkingen

dozen, standaard maten

dozen, op maat

4GV-dozen

medische verpakkingen

transportbakken

jerrycans

blikken

vaten

palletboxen

fl essen

zakken

Douglassingel 25 Schiphol-Rijk | The Netherlands | +31 (0)20 3540787 | [email protected]

www.carepack.nl

GEVAARLIJK GOED VERPAKT?!CarePack Holland heeft het grootste assortimentUN-gekeurde verpakkingen voor gevaarlijke stoffen.

Transportservice van huis uit

Internationaal Transportbedrijf

L. van der Lee en Zonen B.V.

T (015) 213 59 11

E [email protected]

I www.vanderlee.nl

1200935_sc_fc_1-52.pdf 121200935_sc_fc_1-52.pdf 12 13-12-2012 12:13:5913-12-2012 12:13:59

Page 13: Chemie magazine - december 2012

FO

TO

: SH

UT

TE

RS

TO

CK

De chemische industrie in Nederland had dit jaar een goede start, maar de laatste maanden van 2012 laten een verslechtering zien. De VNCI verwacht dat die tendens zich doorzet in 2013.

 D e eerste drie kwartalen van 2012

liet de chemische industrie in

Nederland een productiegroei zien

van bijna 5 procent en een omzetgroei

van 7 procent (ten opzichte van de eerste

drie kwartalen van 2011). De laatste

maanden van 2012 laten echter een ver-

slechtering zien, waardoor de omzetgroei

over heel 2012 naar verwachting 6 pro-

cent en de productiegroei bijna 4 procent

zal zijn. De verslechtering zet volgens de

VNCI door in 2013.

Door de achterblijvende economische

ontwikkeling in Europa neemt de bereid-

heid van chemiemultinationals om pro-

ductie- of innovatiefaciliteiten uit te brei-

den af. Bedrijven anticiperen op de

verslechterde vooruitzichten met reorga-

nisaties en aanzienlijke afschrijvingen.

Ook de hoge energie- en grondstofprijzen

spelen de industrie parten.

De VNCI wijst erop dat het investerings-

niveau in Nederland te laag is om de

noodzakelijke vernieuwing in de industrie

te bewerkstelligen. De verwachting is dat

het investeringsniveau voor 2013 22 pro-

cent lager zal liggen dan in 2012, zo blijkt

uit CBS-cijfers. In 2010 en 2011 werd er

gemiddeld één miljard geïnvesteerd in de

industrie, terwijl het investeringsvolume

volgens de VNCI structureel twee keer zo

hoog zou moeten zijn.

Economie

“SPEEL IN OP BEHOEFTEN AZIË EN MIDDEN-OOSTEN”Over drie jaar zijn 14 van

de 43 Europese petroche-

mische fabrieken niet meer

winstgevend, wat leidt tot

26 procent capaciteits-

vermindering, voorspelt

Roland Berger Strategy

Consultants. Tegelijkertijd

worden in Azië en het

Midden-Oosten nieuwe

state-of-the-art-installa-

ties gebouwd met een

enorme capaciteit. Experts

van Roland Berger advise-

ren Europese chemiebe-

drijven daarom om -

gebruikmakend van hun

technologische expertise

en marktkennis - toegang

te krijgen tot de goedko-

pere grondstoffen en groei-

markten buiten Europa. Dat

kan volgens Tijo Collot

d’Escury van Roland

Berger op drie manieren:

“Door uit te breiden naar

die regio’s, door Aziatische

bedrijven over te nemen

óf door samen te werken

met lokale partijen die

behoefte hebben aan tech-

nologische en bestuurlijke

deskundigheid.”

De petrochemische markt

groeit in China tot 2015 met

ongeveer 6 procent per jaar

en in het Midden-Oosten

met 11 procent. “Beide

regio’s zullen blijven inves-

teren in deze dynamische

sector”, stelt Collot

d’Escury. “In China ont-

breekt het echter veel

bedrijven aan kennis en

bestuurlijke deskundigheid

om optimaal aan de binnen-

landse vraag te kunnen

voldoen. De regering sti-

muleert lokale partijen

daarom samen te werken

met Amerikaanse en Euro-

pese chemiebedrijven.”

In de VS leveren de lage

grondstof- en energieprij-

zen door de grootschalige

schaliegaswinning Ameri-

kaanse raffi naderijen een

concurrentievoordeel op.

Toch blijven de Ameri-

kaanse groeicijfers volgens

Roland Berger achter op de

opkomende economieën.

Dus richten veel Ameri-

kaanse bedrijven hun pijlen

op Azië en Latijns-Amerika.

SchaliegasIn het Midden-Oosten en de BRIC-landen

(Brazilië, Rusland, India en China) groeit

de productiecapaciteit. In de VS heeft de

beschikbaarheid van schaliegas geleid tot

een lagere energieprijs en een revival van

de chemische industrie. Er wordt veel

geïnvesteerd in de basischemie. Om

Nederland aantrekkelijker te maken als

investeringsland pleit de chemische indu-

strie voor een consistent overheidsbeleid

op Europees en landelijk niveau voor

grondstoffen, innovatie en veiligheid.

“Nederland betaalt een veelvoud voor gas

in vergelijking met de prijs die de VS

betaalt”, zegt VNCI-voorzitter Werner

Fuhrmann. “Dat is een nieuwe werkelijk-

heid waarmee wij rekening moeten hou-

den. Hoewel Nederland eigen goedkoop

winbaar gas heeft, hebben Nederlandse

bedrijven geen toegang tot gas tegen op de

wereldmarkt concurrerende prijzen. Daar

moeten we een oplossing voor vinden.”

Chemie in Nederland: vooruitzichten verslechteren

INVESTERINGEN BLIJVEN ACHTER

december 2012 Chemie magazine 13

1200935_sc_fc_1-52.pdf 131200935_sc_fc_1-52.pdf 13 13-12-2012 12:14:0413-12-2012 12:14:04

Page 14: Chemie magazine - december 2012

Voedingssystemen voor mengers :AZO • betrouwbaar

• nauwkeurig• economisch

Bedrijfszekere en economische oplossingenvoor de automatisering van uw grondstoffff enen processen.

Automatischefficiënt

Optimaalvoeden vanmengers enprocessen

www.azo.be

AZO N.V.VVKatwilgweg 15B-2050 AntwerpenTeTT l. : +32-3-250 16 00Fax : +32-3-252 90 02

Enorm bedankt voor het

vertrouwen dat u ons gaf in 2012!

Wij zorgen dat u ook in 2013

weer goed zit @ CheckMark

The better match in Chemistry & Life Sciences Jobs

w w w . c h e c k m a r k . n l

Ve s t i g i n g G o u d aTel: (0182) 590 210

Vestiging HoogvlietTel: (010) 231 09 75

Sven HemminkAlgemeen directeur

1200935_sc_fc_1-52.pdf 141200935_sc_fc_1-52.pdf 14 13-12-2012 12:14:0713-12-2012 12:14:07

Page 15: Chemie magazine - december 2012

ActueelActueel

Ongeveer 5000 euro per jaar perstudent, wat tijd en faciliteiten, dat is de investering die wordtgevraagd van bedrijven die mee willen doen aan de Topsector Che-miebeurs. De initiatiefnemers,waaronder de VNCI en de Regiegroep Chemie, zoeken che-miebedrijven die topstudentendoor een studiebeurs aan de che-miesector willen verbinden.

In een notendop houdt de Top-

sector Chemiebeurs in dat een

select aantal uitmuntende che-

miestudenten een extra studie-

beurs van 500 euro per maand ont-

vangt. Bovendien krijgen zij een

extra honoursprogramma aan de

universiteit met veel praktijkerva-

ring en een stage bij het bedrijf dat

de beurs betaalt. Met deze beurs

hoopt de chemische industrie het

aantal chemiestudenten te vergro-

ten en het streven naar excellentie

te verhogen. De chemiebedrijven

die de beurzen betalen komen

direct in contact met de beste che-

miestudenten, misschien toekom-

stige werknemers. De studenten

ervaren vanaf het eerste jaar hoe

chemiebedrijven werken.

In het studiejaar 2012-2013 is een

pilot gestart op de Universiteit

Utrecht. Het resultaat: 50 procent

meer inschrijvingen en vijf gemoti-

veerde studenten die gesponsord

worden door AkzoNobel, Teijin Ara-

mid, Sachem, Van Wijhe Verf en

Synbra. De Topsector Chemiebeurs

wordt vanaf 2013 landelijk uitgerold

op alle universiteiten met een che-

miestudie. Excellente hbo-studen-

ten en afgestudeerde masters kun-

nen gebruik blijven maken van een

specialisatiebeurs voor analytische

chemie.

Het doel van het beurzensysteem is

om de chemie-industrie te positio-

neren als een sector die volop

werkgelegenheid biedt aan crea-

tieve en innovatieve topstudenten.

Ook helpt de beurs om de aanslui-

ting tussen studie en werk te verbe-

teren. Daarnaast vinden industrie

en universiteiten dit initiatief nood-

zakelijk om het verwachte tekort

aan bèta’s en technici terug te drin-

gen. De industrie heeft toptalent

nodig om de ambities van de che-

miesector te realiseren, zoals de

beoogde positie in de wereldwijde

top-3 van slimme materialen in

2050. p

Inschrijven kan via: www.vnci.nl/

werk/topsector-chemiebeurs.aspx.

VNCI ZOEKT BEDRIJVEN VOOR CHEMIEBEURS

De eerste vijf studenten ontvingen een studiebeurs van

AkzoNobel, Teijin Aramid, Sachem, Van Wijhe Verf en Synbra.

CHEMIEBEDRIJVEN VOORTAAN ONDER ACTIVITEITENBESLUIT Een recent gepubliceerde wijziging in hetActiviteitenbesluit kan grote gevolgen heb-ben voor veel chemiebedrijven. Het is voorhet eerst dat alle chemiebedrijven aan ditbesluit moeten voldoen. De VNCI hoopt datde overheid praktisch omgaat met de uit-voering van de zeer gedetailleerde setalgemene milieuregels voor bedrijven.

Om het belang van de wijziging van het

Activiteitenbesluit te begrijpen is er

eerst een korte geschiedenisles

nodig. Sinds 1996 vallen industriële instal-

laties (zoals chemiebedrijven) onder de

Europese IPPC-richtlijn (Integrated Pollution

Prevention and Control). Deze richtlijn is

bedoeld om de uitstoot (bijvoorbeeld van

broeikasgas) naar water, lucht en bodem

van onder meer chemiebedrijven te regule-

ren.

Deze regelgeving is op 6 januari 2011 vervan-

gen door de Industrial Emissions Directive,

kortweg IED, waarna lidstaten twee jaar de

tijd kregen om deze regels in de nationale

wetgeving door te voeren. In Nederland is dit

onder andere gedaan door de emissie-eisen

van de IED op te nemen in het Activiteitenbe-

sluit, en halverwege november zijn de gewij-

zigde onderdelen van dit besluit gepubli-

ceerd.

Het vernieuwende is dat bedrijven die voor-

heen onder de IPPC-richtlijn vielen, nu

onder het Activeitenbesluit vallen. Dit bete-

kent dat deze IPPC-bedrijven niet alleen

rekening moeten houden met de regels voor

emissies, maar ook met de andere regels

van het zeer omvangrijke Activiteitenbesluit,

wat veel extra werk met zich meebrengt.

Hoewel de VNCI begrijpt dat de Nederlandse

overheid wetgeving zo veel mogelijk in alge-

mene regels wil uitvoeren, vreest zij dat het

Activiteitenbesluit de lasten voor chemiebe-

drijven niet vermindert. In de huidige situatie

is er sprake van een integrale benadering:

alle milieuaspecten van chemiebedrijven

worden bekeken, en op basis daarvan wordt

maatwerk geleverd. Zij hoopt daarom dat de

overheid praktisch omgaat met het nieuwe

beleid en oog heeft voor het voor de chemie

noodzakelijke maatwerk.

Tegelijkertijd met de opname van de IED in

het Activiteitenbesluit zijn ook alle emissie-

regels voor stookinstallaties in dit besluit

opgenomen. Chemiebedrijven die lid zijn van

de VNCI krijgen uitgebreide informatie over

deze wijzigingen. p

december 2012 Chemie magazine 15

1200935_sc_fc_1-52.pdf 151200935_sc_fc_1-52.pdf 15 13-12-2012 12:14:1213-12-2012 12:14:12

Page 16: Chemie magazine - december 2012

De chemische industrie gaat tot

2030 de uitstoot van broeikasgas-

sen met 40 procent reduceren ten

opzichte van 2005. Die ambitie staat

beschreven in de ‘Routekaart Chemie

2030’, die de VNCI op 9 november aan-

bood aan het ministerie van Economi-

sche Zaken. De routekaart toont welke

initiatieven bedrijven uit de sector al

hebben genomen, welke ze nog oppak-

ken, en hoeveel ze bijdragen aan ver-

mindering van de emissie van broeikas-

gassen. De chemiesector is overtuigd

van zijn sleutelrol in het proces naar

verdere CO2-vermindering in onze

samenleving en wil die rol waarmaken.

p

Meer informatie: www.routekaartchemie.nl

Bayer MaterialScience heeft in samenwerking met de Technische Universiteit Aken (RWTH) en het CAT Catalytic Center Bayer een katalysator ontwikkeld die het mogelijk maakt om CO2 als grondstof te gebruiken voor de productie van polyurethaan. Po-lyurethaan kan dienen als pur-schuim voor isolatie in de bouw en voor het maken van matrassen.

“Het is een droom van de che-

micus om CO2 te laten rea-

geren”, zei Christoph Gürt-

ler vorig jaar. Gürtler is leider van

het Dream Productions-project van

Bayer MaterialScience. Die droom

is nu uitgekomen. Bayer heeft in

Leverkusen een pilotplant in

gebruik genomen die volgens het

bedrijf voor het eerst op grotere

schaal CO2 hergebruikt, dankzij

een katalysator. De C02 is afkom-

stig van de nabijgelegen bruin-

koolcentrale Niederaussem,

eigendom van energieproducent

RWE, die partner is in het project.

De pilotplant produceert poly-

ether polycarbonate polyols

(PPP’s), een grondstof voor poly-

urethaan. De capaciteit bedraagt

vooralsnog enkele kilo’s, maar

Bayer verwacht het proces verder

te kunnen opschalen en in 2015 te

kunnen starten met de commerci-

ele productie van op CO2 geba-

seerde plastics. Uit de eerste tes-

ten is gebleken dat het schuim

vergelijkbare eigenschappen

heeft als het conventionele pro-

duct, dat aardolie als basis heeft.

p

MINDER ZWAVELEMISSIE OP NOORDZEE DOOR GASTANKERSSABIC heeft als eerste chemieconcern terwereld opdracht gegeven voor de bouwvan zeegaande gastankers die wordenaangedreven door motoren op aardgas(LNG). Hiermee loopt SABIC vooruit op deEuropese wetgeving die tegen 2015 deemissie van zwavel door schepen op deNoordzee drastisch moet verminderen.

Overstappen op brandstoffen die

milieuvriendelijker zijn dan traditio-

nele diesel, zoals LNG, is één van de

mogelijkheden om aan de toekomstige

wetgeving te voldoen. Schepen die worden

aangedreven door motoren op aardgas

stoten geen zwavel uit. Daarnaast is de

uitstoot van kooldioxide tot 20 procent min-

der dan met diesel als brandstof, en de

uitstoot van NOx is bijna 90 procent min-

der. Naast de milieuvoordelen is het ook

een voordeel voor SABIC dat de prijs van

LNG niet gekoppeld is aan de prijs van

ruwe olie.

De twee gastankers die SABIC bij de

Nederlandse rederij Anthony Veder heeft

besteld, worden ingezet om olefine te ver-

voeren van Teesside in Engeland naar

havens in Noordwest-Europa en Scandina-

vië. De Anthony Veder Groep beheert een

vloot van gastankers voor het transport

van petrochemische producten, vloeibaar

petroleumgas, aardgas, ammoniakgas en

kooldioxide. De twee gastankers komen

begin 2014 in de vaart.p

Supersnelle en zuinige tanker van Anthony

Veder voor short-sea transport.

AMBITIE CHEMIE: 40% MINDER BROEIKASGAS IN 2030

V.l.n.r.: Chris Buijink, secretaris-generaal van het ministerie van Economische Zaken,

Gerard van Harten, boegbeeld van de Topsector Chemie en voorzitter van de Regie-

groep Chemie, Colette Alma, directeur van de VNCI, en Reinier Gerrits, VNCI-speer-

puntmanager Energie en Klimaat.

FO

TO

:A

NT

HO

NY

VE

DE

RF

OT

O:

CA

SP

ER

RIL

A

FO

TO

:B

AY

ER

BAYER STOPT CO2 IN MATRAS

De pilotplant in Leverkusen.

16 Chemie magazine december 2012

1200935_sc_fc_1-52.pdf 161200935_sc_fc_1-52.pdf 16 13-12-2012 12:14:1513-12-2012 12:14:15

Page 17: Chemie magazine - december 2012

Meer actueel nieuws

op www.vnci.nl en in de

wekelijkse gratis Chemie

nieuwsbrief (meld je aan

via de site).

ActueelActueel

Binnen de procesindustrie is Dow Benelux in Terneuzen het beste in staat om vrouwelijke werknemers te werven en te binden. Tijdens de tweede Femme Tech Dag kreeg het bedrijf voor deze prestatie de Femme Tech Award uitge-reikt.

De jury prees Dow Benelux als voorbeeld

voor de branche, met name vanwege de

dual career-aanpak. Die aanpak houdt in

dat Dow zich niet uitsluitend op de nieuwe mede-

werkster richt, maar ook op de eventuele part-

ner, die vaak eveneens een volwaardige carrière

heeft. Om de overgang voor de partner zo goed

mogelijk te ondersteunen en soepel te laten ver-

lopen, biedt Dow de partner diensten aan op het

gebied van job search (intern en extern), sollicita-

tiebegeleiding, tijdelijke huisvesting en talencur-

sussen.

De jury was er bovendien over te spreken dat

diversiteitsbeleid onderdeel is van de bedrijfs-

strategie en dat Dow Benelux lid is van Jet Net,

het Jongeren en Technologie Netwerk Neder-

land. Jet Net is een samenwerking tussen bedrij-

ven, onderwijs en overheid, met als doel havo- en

vwo-leerlingen een reëel beeld te geven van

technologie en ze te interesseren voor een tech-

nische opleiding. Dow Benelux geeft breed voor-

lichting over de branche, en richt zich specifi ek

op meisjes tijdens Girlsday eny Networking Break-

fast-meetings.

Uit de dertig voorgedragen bedrijven zijn vijftien

genomineerden voor de Femme Tech Award

Dow-medewerksters (v.l.n.r.): Els Van De Velde (Plant

Manager), Annelies Hermans (Improvement Engineer) en

Linda de Groene (Unit Coördinator).

Het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV)

heeft drie nieuwe schema’s voor de inspectie van brandbe-

veiligingssystemen gepubliceerd. Ingangsdatum was 1

december 2012. De nieuwe inspectieschema’s gelden voor alle

gebouwen waarin volgens het Bouwbesluit een brandmeldinstal-

latie of ontruimingsalarminstallatie verplicht is, of waarin met

een rookbeheersings- of brandblusinstallatie aan de wetgeving

wordt voldaan.

De nieuwe schema’s zijn ook belangrijk voor de 350 opslagloca-

ties van gevaarlijke stoffen en alle locaties waar consumenten-

vuurwerk wordt verkocht. De drie inspectieschema’s gaan over:

inspectie van de uitgangspunten voor de brandbeveiliging;

inspectie van het ontwerp van een brandbeveiligingsinstallatie; en

inspectie van blussystemen, brandmeldinstallaties, ontruimings-

alarminstallaties en rookbeheersingsinstallaties. De Raad voor

Accreditatie heeft het CCV geaccepteerd als beheerder van de

inspectieschema’s.

De voordelen van de nieuwe inspectieschema’s zijn onder meer

dat ze het inspectieproces transparant maken, er een duidelijk

overzicht is van de informatie die een opdrachtgever aan de

inspectie-instelling moet verstrekken, het bevoegd gezag en de

verzekeraars de inspectierapporten en inspectiecertifi caten

accepteren en dat bij de inspectie rekening wordt gehouden met

eventuele certifi caten van leveranciers voor (onderhoud aan)

brandbeveiligingsinstallaties. p

Meer informatie: www.hetccv.nl/regelingen/inspectie-brandbeveili-

ging/index

gekozen. Zij werden beoordeeld op onder meer

het aantrekken van vrouwen, het benoemen van

vrouwelijke werknemers op technische en leiding-

gevende functies en de deelname aan voorlich-

tingsactiviteiten om meiden en vrouwen te boeien

voor techniek. De andere genomineerden in de

procesindustrie waren BP Raffi naderij Rotterdam,

Janssen Biologics en Hevea/Dunlop Protective

Footwear. Heijmans en Nijdra Group wonnen in

respectievelijk de installatiebranche en de

metaalnijverheid.

Met de Femme Tech Dag wil TechniekTalent.nu,

het samenwerkingsverband van acht technische

branches, het belang van vrouwen op de werk-

vloerr benadrukken. p

DOW BENELUX WINT FEMME TECH AWARD

NIEUWE CCV-SCHEMA’S VOOR INSPECTIE BRANDBEVEILIGING

ÏF

OT

O:

PE

TE

R N

ICO

LA

Ï

ecember 2012 ded Chemmiemieiiemmmmmmmmm mammam gazgazgazzzga iinineineneeninee 17177777

1200935_sc_fc_1-52.pdf 171200935_sc_fc_1-52.pdf 17 13-12-2012 12:14:1813-12-2012 12:14:18

Page 18: Chemie magazine - december 2012

” GEEN ENKELE REDEN VOOR SOMBERHEID OVER EUROPA”

Oud-minister en -diplomaat Ben Bot hekelt stemmingmakerij

18 Chemie magazine december 2012

1200935_sc_fc_1-52.pdf 181200935_sc_fc_1-52.pdf 18 13-12-2012 12:14:2213-12-2012 12:14:22

Page 19: Chemie magazine - december 2012

Er ging in 2012 geen dag voorbij zonder - veelal negatief - nieuws uit Europa. De sentimenten: Brussel haalt bevoegdheden bij ons weg en Brussel stuurt ons zuurverdiende geld naar het zonnige zuiden. De Britten dreigden zelfs met opstappen. Maar zo’n vaart zal het volgens oud-minister Ben Bot niet lopen, want we weten heel goed ‘aan welke kant de boterham geboterd is’.Tekst: Jos de Gruiter,

A angewakkerd door eurosceptici als Geert

Wilders vatte in Nederland de afgelopen

jaren de overtuiging post dat ‘Brussel’ wel

erg veel bevoegdheden naar zich toe harkt.

En de geest was helemaal uit de fles toen

bleek dat we de Grieken ‘ontwikkelingshulp’ moesten

verlenen. Eenderde van de Nederlanders zou zelfs uit de

Unie willen stappen, zo peilde Maurice de Hond afgelo-

pen maand. Wankelt het geloof in een verenigd Europa?

Wat betekent het voor de Unie als het draagvlak vermin-

dert? Wat gaan bedrijven daarvan merken? Tijd voor een

gesprek met een man die de Europese ontwikkeling vrij-

wel vanaf het begin professioneel en op ter zake doende

posities heeft gevolgd en heeft meegestuurd: Bernard

(‘Ben’) Bot, minister van Buitenlandse Zaken in twee

kabinetten Balkenende en Permanent Vertegenwoor-

diger bij de Europese Unie van oktober 1992 tot januari

2003. De oud-CDA-bewindsman, oud-ambtenaar en

-diplomaat werkt sinds zijn vertrek uit de politiek als

partner bij lobby- en communicatieadviesbureau Meines

& Partners in Den Haag.

Meneer Bot, voor de oppervlakkige nieuwsvolger gaat het niet goed met Europa. De Europese Unie is het afgelopen jaar langs de rand van de afgrond gegaan en de toekomst ziet er belabberd uit. Klopt dat beeld?“Het is op zijn minst sterk overdreven. De meeste men-

sen weten niet hoe de EU in elkaar zit en denken bij elk

probleem en bij elk schandaaltje dat de hele Unie in

gevaar is. Zo worden de euro en de eurozone vaak ver-

ward met de EU. De Unie telt 27 lidstaten waarvan er 26

nooit over piekeren om ooit het lidmaatschap te beëindi-

gen. Los van het feit dat ze zich dat niet eens kunnen per-

mitteren. De interne markt is zo wezenlijk voor onze eco-

nomische groei en welvaart dat uitstappen zelfmoord is.”

De Britten spelen met hun leven?“Dat de Britten weleens spelen met het idee is omdat de

Britse publieke opinie niet goed op de hoogte is van de

voordelen van aansluiting voor de Britse economie en

omdat ze op die manier extra druk kunnen uitoefenen

op de EU-begroting. Er zit een strategische component

bij. De EU zit solide in elkaar en zal dat blijven.”

Geldt dat ook voor de euro?“De euro is een ander verhaal. Voor een deel loopt het

parallel met het verhaal van de Unie: als je de enorme

stap hebt gezet om een muntunie te vormen, kun je er

wel uitstappen, maar dat gaat je dan buitengewoon veel

geld kosten. Ik heb op verschillende posities en in ver-

schillende functies het hele proces via monetaire unie

naar euro meegemaakt en weet dus hoeveel kosten er

gemoeid waren met het ombouwen van het financiële

systeem. En zeg eerlijk: wie wil terug naar de oude situ-

atie met wisselkoersen, fluctuaties en de noodzaak van

het afdekken van de risico’s die daarmee gemoeid zijn?

Dat brengt geweldige kosten met zich mee voor de

industrie en remt dus de economische ontwikkeling. In

de pers wordt daarover nog wel eens lichtvaardig

geoordeeld. Ik heb sommige journalisten aangeraden

een keer langs De Nederlandsche Bank te gaan en zich

te laten voorrekenen wat uittreding kost.”

Ook als het om Griekenland gaat?“Dat zou geen onoverkomelijke ramp zijn, maar we zijn

40 procent kwijt van het geld dat we beschikbaar heb-

ben gesteld voor hulp aan de Grieken. We staan garant

voor 17 tot 20 miljard, dus je levert 10 miljard in. Als je

dat geen probleem vindt: ga je gang. Maar als Grieken-

land de euro inruilt voor de drachme zal de speculatie

zich richten op Spanje, Portugal en Frankrijk, want de

Politiek

ee

FO

TO

: C

HR

IS B

ON

IS

Ben Bot: “De beeldvorming deugt niet en

wordt slecht gecorrigeerd”.

december 2012 Chemie magazine 19

Politiek

1200935_sc_fc_1-52.pdf 191200935_sc_fc_1-52.pdf 19 13-12-2012 12:14:2613-12-2012 12:14:26

Page 20: Chemie magazine - december 2012

markt ruikt dan bloed en fi nancieel gewin. En we kun-

nen niet alles overeind houden. Het zou dus het einde

van de eurozone betekenen. Er zit dus niets anders op

dan Griekenland voorlopig te blijven steunen.”

Tot nu toe hoorden we dat het ons geen geld ging kosten. Maar inmiddels zijn de voorwaarden versoepeld: het terugbetalen wordt over een langere periode gespreid en de rente op de lening is verlaagd. Dat kost Nederland veertien jaar lang 70 miljoen euro. En CPB-directeur Teulings pleitte onlangs voor volledige kwijtschelding. Moeten we niet eerlijk zeggen dat het die kant op gaat?“De leningen zijn gekoppeld aan de verplichting om te

hervormen. Dat is nog altijd onvoldoende gedaan. Als je

op dit moment zegt dat de schulden niet terugbetaald

hoeven te worden, haal je de stimulans om te hervor-

men weg. Pas als duidelijk is dat er serieus wordt her-

vormd en dat de belastinginning serieus wordt aange-

pakt, zou je kunnen besluiten een deel van de schuld

kwijt te schelden.”

Wordt de Griekse economie niet kapotgemaakt door die harde opstelling?“De economie wordt niet gestimuleerd door het kwijt-

schelden van schuld. Het land heeft geld nodig om niet

failliet te gaan. Als de Grieken hervormen, als iedereen

belasting betaalt, dan moet het mogelijk zijn om de eco-

nomie op peil te brengen. En we hebben wel degelijk oog

voor de noden van het Griekse volk. Om die reden zijn de

voorwaarden van de terugbetalingsregelingen versoe-

peld. Ik blijf zeggen: de ervaring leert dat er niets meer

gebeurt als je te vroeg kwijtscheldt, dus doe dat niet. Ik

vond het dan ook geen handige opmerking van Teulings.

Het is bovendien de vraag of de directeur van het CPB de

aangewezen man is om dit soort uitspraken te doen.”

Het is wel het scenario dat veel mensen vrezen en dat het verzet tegen Brussel en de euro voedt. Eenderde van de Nederlanders wil dat Nederland uit de EU stapt. Is het anti-Europese sentiment een gevaar voor de toe-komst van Europa?“Politici moeten zich positiever uiten over Europa. De

vorige coalitie had niet het lef om tegen Wilders in te

gaan, nu is het gelukkig aan het kenteren. Timmermans

is een man die zeer pro-Europa is. Overigens geeft de

Eurobarometer een vrijwel stabiele voorkeur voor

Europa van zo’n 70 procent aan. De Nederlander weet

heel goed aan welke kant de boterham geboterd is. In

vijf minuten is uit te leggen dat wij onze welvaart voor

70 procent in het buitenland verdienen en daarvan weer

70 procent in landen uit de EU. De helft van ons bruto

nationaal product komt uit Europa. Dat ben je kwijt als

je er uitstapt. De achterblijvende landen nemen je die

stap kwalijk en richten tariefmuren op en alles wat

daarmee samenhangt, zoals wachtende vrachtwagens

voor de grens. Dat leidt ertoe dat bedrijven uit Neder-

land vluchten. De buitenlandse moederbedrijven van de

hier gevestigde chemiefabrieken gaan zich afvragen of

ze wel goed zitten in Nederland. Het is makkelijk om

populistisch iets te roepen, maar ik hoor zelden iemand

de consequenties erbij vertellen.”

Er worden überhaupt weinig cijfers genoemd.“Inderdaad. Ik hoor bijvoorbeeld steeds dat Nederland

de grootste nettobetaler aan de EU is, maar ik lees zel-

den dat de hele EU-begroting een omvang heeft van niet

meer dan één procent van het bruto binnenlands pro-

duct van de EU. Aan ontwikkelingssamenwerking

betaalden wij tot voor kort fl uitend 5 miljard euro, aan

zorg en welzijn geven we momenteel meer dan 90 mil-

jard uit, defensie vraagt bijna 8 miljard en, om het in

perspectief te plaatsen, aan Brussel dragen we jaarlijks

3 miljard af, waarvan een deel terugkomt in de vorm van

landbouwsubsidies en structuurfondsen. De beeldvor-

ming deugt niet en wordt slecht gecorrigeerd.”

Is het alleen beeldvorming of zijn er ook fouten gemaakt? Griekenland toelaten tot de euro bijvoor-beeld, of geen sancties koppelen aan het stabili-teitspact?“Griekenland had niet mogen toetreden tot de euro,

daar heeft Nederland zich ook tegen verzet. We wisten

zogezegd dat we werden gefopt, maar we konden het

“ De helft van ons bruto nationaal product komt uit Europa”

20 Chemie magazine december 2012

1200935_sc_fc_1-52.pdf 201200935_sc_fc_1-52.pdf 20 13-12-2012 12:14:3013-12-2012 12:14:30

Page 21: Chemie magazine - december 2012

Politiek

niet bewijzen. En we hebben landen toegelaten met het

idee dat ze onder de hoed van de EU zouden groeien. Ze

zijn wat zwak, werd er gezegd, they cook the books a bit,

maar als ze binnen zijn zul je zien dat ze snel op ons

niveau zitten. Maar niemand had de financiële crisis

voorzien.”

“En wat betreft het stabiliteits- en groeipact, dat EU-

lidstaten verplichtte het financieringstekort niet boven

de 3 procent te laten oplopen en de staatsschuld niet

boven de 60 procent: daaraan waren wel degelijk sanc-

ties gekoppeld, ze zijn alleen nooit geëffectueerd. We

durfden dat niet. En dat was geen enorm probleem

zolang er sprake was van economische groei, maar in

2008 brak de crisis uit en liet de een na de ander de

grenzen van het stabiliteitspact los. De oplossing is nu

gevonden in aanstelling van een commissaris met extra

bevoegdheden om sancties op te leggen en in te grijpen

in de begrotingen van lidstaten. Het is een hele stap dat

zoiets is geaccepteerd, want landen geven in feite de

soevereiniteit over hun begroting op.”

U bent niet van uw stuk te brengen: het Europees fundament is onwrikbaar.“Het is al een geweldige toer dat de interne markt func-

tioneert. Die is voor de industrie van levensbelang. Maar

ook wat andere zaken betreft zie ik geen enkele reden

voor somberheid. Ik heb onlangs voor een groot bedrijf

een toekomstvisie mogen schetsen en ik heb verteld

waarvan ik overtuigd ben: de groeiverwachting van de

BRIC-landen is sterk overtrokken. Brazilië, Rusland,

India en China krijgen net als Japan destijds te maken

met een groeivertraging. De Braziliaanse en Russische

groei is al gehalveerd, India zit er dicht tegenaan en de

Chinese economie groeit met 6 en niet meer met

9 procent per jaar. Het is ook flauwekul dat de VS in

2030 wordt voorbijgestreefd door China. Dat gebeurt

alleen als het groeitempo in een rechte lijn wordt door-

getrokken, maar dat is nooit het geval. De Verenigde

Staten zijn in 2023 de grootste olie- en gasexporteur.

Dat betekent veel voor je groei en economische presen-

tie. Amerika blijft de leading nation en als we de econo-

mieën van de 27 EU-lidstaten bij elkaar nemen, blijft de

EU het grootste economisch blok van de wereld.”

“Niet dat er geen verbeteringen mogelijk zijn. We zijn

nog steeds bezig met het wegwerken van obstakels die

het goed functioneren van de interne markt hinderen.

Lidstaten zijn buitengewoon vindingrijk als het erom

gaat hun eigen belangen te behartigen. Onder de noe-

mer ‘veiligheid’ of ‘gezondheid’ worden maatregelen

genomen die de eigen industrie bevoordelen. Hamburg

werkt verlenging van de Betuwelijn tegen, Nederland en

België ruziën over de Westerschelde. Het Platform

Europa van VNO-NCW, waarvan ik voorzitter ben, ver-

zamelt de knelpunten waartegen branches oplopen en

rapporteert ze elke twee jaar aan de Europese Commis-

sie en aan het Europees Parlement. Het is van groot

belang dat ze uit de weg worden geruimd voor een goed

functioneren van de interne markt en ook, als ik kijk

naar de chemische industrie, om het zogenoemde

ARRRA-cluster (de Antwerp-Rotterdam-Rhine-Ruhr-

Area - red.) uit de Visie 2030-2050 van de VNCI, tot zijn

recht te laten komen. De interne markt is in grote lijnen

een feit, maar er is nog voor tientallen miljarden euro’s

te winnen via het opruimen van obstakels.” p

CV VAN BERNARD BOT (BATAVIA 1937)> Ambtenaar Dienst Buitenlandse Zaken

(1963 tot 1964)> Tweede ambassadesecretaris Permanente Verte-

genwoordiging bij de EG in Brussel (1964 tot 1970)> Eerste ambassaderaad in Buenos Aires

(1970 tot 1973)> Eerste ambassaderaad en hoofd

consulaire afdeling in Oost-Berlijn (1973 tot 1976)

> Ambtenaar ministerie van Buitenlandse Zaken (1976 tot 1982)

> Plaatsvervangend Permanent Vertegenwoordiger bij de Noord- Atlantische Raad (1982 tot 1986)

> Ambassadeur in Ankara (1986 tot 1989)> Secretaris-generaal ministerie van Buitenlandse

Zaken (1989 tot 1992)> Permanent Vertegenwoordiger bij

de EU in Brussel (1992 tot 2003)> Partner consultancyfirma ‘Praaning

en Meines’ in Brussel (2003)> Minister van Buitenlandse Zaken

(2003 tot 2007)> Partner consultancyfirma ‘Praaning

en Meines’ (nu: Meines & Partners) in Den Haag (sinds 2007)

> Voorzitter Platform Europa van VNO-NCW (Sinds 2007)

december 2012 Chemie magazine 21

Politiek

1200935_sc_fc_1-52.pdf 211200935_sc_fc_1-52.pdf 21 13-12-2012 12:14:3213-12-2012 12:14:32

Page 22: Chemie magazine - december 2012

22 Chemie magazine december 2012

e

DCMR MILIEUDIENST RIJNMOND IS KLAAR VOOR COÖRDINERENDE TAAK BRZO-RUD’S

“BETERE SAMENWERKIINTEGRATIE TUSSEN DIMet wat vertraging wegens tegenstribbe-lende gemeenten moeten er medio 2013zes BRZO-RUD’s in de lucht zijn. De DCMR Milieudienst Rijnmond is klaar voor haar coördinerende taak hierbij, stelt directeur Jan van den Heuvel. “De DCMR krijgtnamens de zes Regionale Uitvoeringsdien- sten BRZO een aantal gemeenschappelijke taken op het gebied van informatie-uitwis-seling, monitoring en kwaliteit.” Tekst: Adriaan van Hooijdonk

“Het is een enorme stap vooruit in ons land

dat vrijwel alle betrokken partijen in ver-

gunningverlening, toezicht en handhaving

nu met elkaar gaan samenwerken”, stelt

voormalig VROM-minister Sybilla Dekker. Zij

is boegbeeld van het programma Uitvoering met Ambi-

tie (PUmA). In dit programma werken IPO, VNG, UvW en

het Rijk sinds 2009 aan een aantal structurele verbete-

ringen van het stelsel vergunningverlening, toezicht en

handhaving (VTH).

De afgelopen twee jaar is Dekker met een ‘oliekannetje’

door het land getrokken om lokale en regionale

bestuurders te bewegen tot samenwerking in de Regio-

nale Uitvoeringsdiensten (RUD’s). Die waren niet alle-

maal direct enthousiast. Dekker: “Sommigen dachten

dat ze al hun bevoegdheden moesten overdragen. Maar

dat kan wettelijk gezien helemaal niet. Het gaat om de

overdracht van bepaalde taken en bevoegdheden aan de

RUD-directeur. Daarnaast komen bestuurders op gro-

tere afstand te staan van de informatie over situaties in

hun eigen gemeenten. Ik begrijp dat sommigen dit ver-

velend vinden, want zij willen uiteraard op de hoogte

blijven van wat er speelt. Daarom zullen de RUD-direc-

teur en zijn accountmanagers de bestuurders regelma-

tig informeren.” De RUD’s gaan dan ook niet zoals eer-

der aangekondigd op 1 januari 2013 van start, maar

vermoedelijk pas in de zomermaanden, zo blijkt uit het

overdrachtsdocument dat het ministerie van Infrastruc-

tuur en Milieu begin november publiceerde.

De oprichtingskosten van 180 miljoen euro van de RUD’s

verdienen zich volgens de oud-minister vanzelf terug

omdat er jaarlijks efficiencyvoordeel wordt geboekt

door de schaalvergroting en professionalisering. Haar

overtuigingskracht was blijkbaar groot, want inmid-

dels hebben alle gemeenten, op acht na, en

alle provincies zich bij een RUD aange-

sloten. Voor de gemeenten die

blijven weigeren om in het

nieuwe RUD-stel-

sel te participeren,

is een algemene

maatregel van

bestuur in de maak.

Daarmee kunnen ze

worden gedwongen

bepaalde taken over te dra-

gen aan provincies, die ze vervolgens bij de

RUD onderbrengen.

MandaatDe VNCI pleit er al lange tijd voor dat gemeenten niet

meer verantwoordelijk zijn voor vergunningverlening,

toezicht en handhaving bij chemiebedrijven. Veel van

deze bedrijven vallen namelijk in de hoogste risicocate-

gorie (de BRZO-klasse), en volgens de VNCI is bij de

inspectie hiervan dusdanig veel specialistische kennis

nodig dat het beter is om deze taken onder te brengen

bij gespecialiseerde RUD’s. In totaal komen er 28 RUD’s,

waarvan zes zich specifiek richten op BRZO-bedrijven.

De coördinatie van deze zes BRZO-RUD’s komt terecht

bij de DCMR Milieudienst Rijnmond. “De DCMR krijgt

namens de zes Regionale Uitvoeringsdiensten BRZO

een aantal gemeenschappelijke taken op het gebied van

informatie-uitwisseling, monitoring en kwaliteit”, ver-

telt directeur Jan van den Heuvel. “Daarnaast blijven wij

verantwoordelijk voor de 120 BRZO-bedrijven in de regio

Rijnmond en voor een aantal bedrijven in de rest van

Zuid-Holland en Zeeland.”

De invoering van de RUD’s betekent volgens hem niet

dat er werkelijk onafhankelijk toezicht in Nederland

komt. “Wij zijn en blijven een uitvoeringsdienst die ver-

antwoordelijk is voor de advisering aan het bevoegd

1200935_sc_fc_1-52.pdf 221200935_sc_fc_1-52.pdf 22 13-12-2012 12:14:3613-12-2012 12:14:36

Page 23: Chemie magazine - december 2012

n

december 2012 Chemie magazine 23

“ Soms moet je ouderwetsstreng optreden”

KING EN DIENSTEN””””””””””””””””””NNNNNNNNNNNNNNNN”NNNNNNNNNNNNNNNNNNNEN

LANDELIJK NETWERK RUD’SAl in 2008 concludeerde oud-burgemeester Jan Mans van Enschede in het

rapport ‘De tijd is rijp’ dat het bij de overheid ontbrak aan kwaliteit op het

gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH). Hij consta-

teerde dat het toezicht op de bedrijven zo ingewikkeld was dat gemeenten

en provincies deze kennis niet in huis konden hebben. Zijn advies: centrali-

seer het toezicht op BRZO-bedrijven en laat sancties door de minister

opleggen. Dat voorstel heeft het niet gehaald, maar sinds 2009 werken IPO,

VNG, UvW en het Rijk aan een aantal structurele verbeteringen van het

VTH-stelsel onder de vlag van het programma Uitvoering met Ambitie

(PUmA). De Onderzoeksraad voor de Veiligheid concludeerde na de brand

bij Chemie-Pack opnieuw dat de versnippering van het toezicht ervoor had

gezorgd dat de overheid onvoldoende kwaliteit kon leveren op VTH-gebied.

Een van de belangrijkste afspraken die in 2009 werden gemaakt, was dat

er vanaf 1 januari 2013 een landelijk dekkend netwerk van Regionale Uit-

voeringsdiensten zou komen. Die uitvoeringsdiensten zouden verantwoor-

delijk worden voor bovenlokale, milieugerelateerde vergunningverlening,

het toezicht daarop en de handhaving. In een recente brief aan de Tweede

Kamer schrijft staatssecretaris Wilma Mansveld dat de 28 RUD’s medio

2013 in de lucht moeten zijn.

BRZO-RUD NZKG

BRZO-RUD DCMR

BRZO-RUD Limburg

BRZO-RUD Nijmegen

BRZO-RUD Brabant

BRZO-RUD Groningen

VeiligheidVeiligheid

1200935_sc_fc_1-52.pdf 231200935_sc_fc_1-52.pdf 23 13-12-2012 12:14:3913-12-2012 12:14:39

Page 24: Chemie magazine - december 2012

24 Chemie magazine december 2012

gezag. Straks hebben wij

het mandaat om alle beslui-

ten op VTH-gebied voor te

bereiden, maar het College

van Gedeputeerde Staten,

en in sommige gevallen

gemeenten, blijft verant-

woordelijk voor de bestuur-

lijke besluiten op dit ter-

rein.”

Van den Heuvel reageert

hiermee op de kritiek van

sommige partijen dat de

milieudienst te dicht op de

schoot van bedrijven zou

zitten. “Het beleid staat

straks vast en de ruimte

voor bestuurders om een

afweging te maken, neemt

af. Maar het is nu eenmaal

eigen aan bestuurlijk optreden dat een afweging wordt

gemaakt. Dat schrijft de wet ook voor. De inzet van de

handhavingsmiddelen moet proportioneel zijn ten

opzichte van het belang dat wordt aangetast. Daarbij

houden bestuurders ook rekening met de grote econo-

mische betekenis van sommige bedrijven.”

InspectievakantieVolgens Van den Heuvel is het een illusie om te denken

dat alle VTH-taken bij één landelijke organisatie belegd

zouden kunnen worden. “Arbeidsveiligheid is bijvoor-

beeld heel iets anders dan externe veiligheid of kennis

van blussystemen. Daarvoor is heel specifieke expertise

nodig. Maar de BRZO-RUD’s zullen er wel toe bijdragen

dat de samenwerking en de integratie tussen de dien-

sten die hiervoor verantwoordelijk zijn beter verlopen.”

Feit blijft dat voor het toezicht op de BRZO-bedrijven

drie overheden met ieder hun eigen wetgevingsstelsel

en handhavingscultuur verantwoordelijk zijn.

“RUD AVANT LA LETTRE”“De tijd dat onze mensen alle flenzen in

een chemiebedrijf controleerden, is echt

voorbij”, stelt ambtelijk regisseur Evert

Steijnebrugh van de provincie Limburg.

Anderhalf jaar geleden werd hij als

hoofd handhaving van de provincie vrij-

gemaakt om het proces van de RUD-

vorming in goede banen te leiden. Op 1

januari gaat er in Noord-Limburg een

netwerk RUD van start (daarbij blijven

de betrokken ambtenaren op hun eigen

locatie werken) en zullen de betrokken

ambtenaren in Zuid-Limburg een kan-

toor gaan delen. Steijnebrugh: “Ik ben

een groot voorstander van systeemtoe-

zicht. Daarbij kijk je vooral wat bedrijven

doen met geconstateerde afwijkingen.

Dit past ook veel beter bij de complexi-

teit van de huidige installaties.”

De provincie biedt volgens hem al langer

haar specifieke expertise aan gemeen-

ten aan die met BRZO-bedrijven te

maken hebben. “Wat dat betreft zijn wij

een RUD avant la lettre.” Ook is er de

afgelopen jaren fors geïnvesteerd in de

kwaliteit van medewerkers. “Wij hebben

alleen hbo-ers en academici, die ook

nog eens tal van aanvullende cursussen

hebben gevolgd. Zo krijgen de bedrijven

de kwaliteit waar ze om vragen.”

Bedrijven richten zich volgens Steijne-

brugh in de praktijk vaak individueel tot

een (gefragmenteerde) overheid. Met

name de BRZO-RUD’s kunnen daarin

volgens hem een coördinerende rol

richting de overheid hebben. Hij roept

chemiebedrijven in de regio en daarbui-

ten op zich beter te organiseren, geza-

menlijk het probleem te definiëren en

bij de overheid te adresseren.

Op de vraag of het Rijk genoeg budget ter beschikking

stelt om haar ambities waar te maken, verwijst Van den

Heuvel naar de bestuurders. “Dat moeten zij maar

beoordelen. De laatste jaren is er echter al veel bezui-

nigd en ook nu staan de budgetten onder druk. De over-

heid treedt steeds meer terug, waardoor er in de prak-

tijk minder toezicht is. Gelukkig ben ik de term

‘inspectievakantie’ niet meer tegengekomen in het

nieuwe regeerakkoord. Daarmee gaf het vorige kabinet

in mijn ogen toch een verkeerd signaal af.”

ZelfreflectieDe afgelopen jaren werd door het bedrijfsleven meer-

dere malen gepleit om de kwaliteit van vergunningver-

lening, toezicht en handhaving te verbeteren. Chemie-

bedrijven vinden het vooral belangrijk dat de kwaliteit

van de VTH-medewerkers van de overheid overeenkomt

met het niveau van hun eigen medewerkers. Van den

Heuvel benadrukt dat de overheid de afgelopen jaren

veel heeft geïnvesteerd in het kennis- en opleidingsni-

veau van deze medewerkers. “Bovendien wordt er nu

een aantal zaken wettelijk geborgd. Daarbij gaat het

onder meer om de kwaliteit van de uitvoering van de

VTH-taken, onderlinge afstemming en gegevensuitwis-

seling. Het wetsvoorstel VTH is nu in consultatie en

treedt in 2014 in werking.”

Volgens Van den Heuvel is enige zelfreflectie van de

VNCI-leden wel op zijn plaats. “Soms heb ik de indruk

dat die bedrijven wel heel erg de nadruk leggen op de

kwaliteit van het optreden van de overheid. De VNCI

modelleert haar ideeën vaak op basis van de wensen

van de koplopers in de sector. Maar als je, zoals DCMR,

met de voeten in de klei staat, zie je dat veel bedrijven

helemaal geen koploper zijn. Sommige bedrijven zijn

ook geen lid van de VNCI. Daarom kun je in bepaalde

gevallen ook niet volstaan met terugtreden, maar moet

je ouderwets streng optreden.”p

“ Sommige bestuurders dachten dat ze al hun bevoegdheden moes-ten overdragen”

1200935_sc_fc_1-52.pdf 241200935_sc_fc_1-52.pdf 24 13-12-2012 12:14:4213-12-2012 12:14:42

Page 25: Chemie magazine - december 2012

Bescherming

Draagcomfort

Duurzaam

Visitekaartje voor bedrijf

Havep moet je hebben... TEL MAAR OP!

T NL +31 (0)13 531 32 56 BE +32 (0)14 30 07 37 E [email protected]

PeterSenior operator

ThomasShiftleader

MEER WERKKLEDING OPLOSSINGEN?KIJK OP WWW.HAVEP.COM/CHEMIE

Voor ons is er geen twijfel mogelijk als

het om werkkleding gaat. Wij werken er

elke dag in, dus wij weten waar we het

over hebben. Als je alle kwaliteiten

van HaVeP bij elkaar optelt en je kijkt

ook naar prijs, service en levering,

kom je tot maar één conclusie: HaVeP

moet je hebben.

APPR

OVED BY

PROFESSIO

NALS

1200935_sc_fc_1-52.pdf 251200935_sc_fc_1-52.pdf 25 13-12-2012 12:14:4513-12-2012 12:14:45

Page 26: Chemie magazine - december 2012

EUROSALT LEVERT VERANTWOORD STROOIZOUT

5000 TON26 Chemie magazine

december 2012

1200935_sc_fc_1-52.pdf 261200935_sc_fc_1-52.pdf 26 13-12-2012 12:14:4913-12-2012 12:14:49

Page 27: Chemie magazine - december 2012

NeeNedederlandsd e gemeenteten kunnnnnenene dddezee e e wiiwiwintnttererer vv vooooo r rr hehh t eersrr t bio-zoututut o o op pp ddedwegen strooien. Dit biollogische strooii-zout van importeur Eurosalt in Moerdijkkomt uit restafval van de productie vanbiobrandstof.

Vijf gemeenten hebben al gekozen voor

bio-zout, omdat dat aansluit bij hun ambitie

om duurzaam in te kopen. Het biologische

wegenzout is een restproduct van de pro-

ductie van bio-methanol. Uit de ruwe gly-

cerine waarvan producentntn en bio-methanol

maken, worden eerst de ooongewenste

bestanddelen verwijderdd.d Zout is zo’n

ongewenst bestanddeel..

Het bio-zout is volgens eeeeee n n woordvoerder

vavan n EuEurorosalt afkomstig van één Neder-

lalandndndssese p pprororodududucecentn vannan bb biooobrbrbraanandsd totoot ffffenene ,,

maararr h hijj wwiliil uuuititi cconcuuurrrrreenentittieoeoe veverwrwweegegingegen

niet zeggen welke. Het is volgens hem mm

mogegg lijk om alle Nederlandse gemeee nten

vanuit deze fabriek te voorzien van bio-

zout.

Eurosalt levert jaarlijks gemiddeld 300.000

ton strooizout voor de bestrijding van glad-

heid aan Rijkswaterstaat, provincies,

gemeenten, waterschappen en private

wegbeheerders. Daarvan zal dit jaar onge-

veer 5000 ton biologisch zijn. Volgend jaar

moet dit ruim verdubbeld zijn naar 12.000

ton. Bio-zout heeft dezelfde eigenschap-

pen als gewoon strooizout uit zoutmijnen,

alleen is de kleur wat donkerder.

DezDeze we wwintinter errr kunkunnennen st strooroooiwaiwaiwa--

gengeng s os op pp padad metmet bi bio-zo-zouout.

WeWeWeW tetetetensnssswawawaw arararardidididigggWeWetetetenssswawaaaaaardddidigg

ON BIO-ZOUT

december 2012 Chemie magazine 27

FO

TO

: N

AT

ION

AL

E B

EE

LD

BA

NK

1200935_sc_fc_1-52.pdf 271200935_sc_fc_1-52.pdf 27 13-12-2012 12:14:5413-12-2012 12:14:54

Page 28: Chemie magazine - december 2012

28 Chemie magazine december 2012

TECHNOLOGIEËN VOOR BRANDSTOF UIT ALG NOG NIET EFFICIËNT GENOEG

ALGENDIESEL BLIJFT BELOFTEDe belofte van biobranstof uit algen is nog altijd niet ingelost. Recent Amerikaans onderzoek biedt ook weinig hoop op een vlotte doorbraak. Maar Nederlandse algenkenners laten zich niet uit het veld slaan en zoeken door naar een rendabele toepassing. Peter van den Dorpel, directeur van AlgaeLink: “Het break-evenpoint voor brandstof is nog niet bereikt, maar dit is op termijn zeker haalbaar.”Tekst: Emma van Laar

Algen lijken een goedkoopAen gemakkelijk alterna-Atief als biobrandstof,Awaartegen andere duur-Azame bronnen het moe-Aten afl eggen. Ze groeien snel en

produceren veel olie per hectare,

meer dan palmolie en sojabonen.

Doordat ze groeien in fotobioreacto-

ren of kweekvijvers zitten ze de

voedselproductie niet in de weg. Een

ander voordeel, boven een alterna-

tieve brandstof als waterstof, is dat

algendiesel gebruikt kan worden in

de huidige dieselauto’s.

Wereldwijd buigen bedrijven en

onderzoeksinstellingen zich dan ook

al jarenlang over biobrandstofpro-

ductie uit algen. De meeste initiatie-

ven richten zich op auto’s, maar ook

naar vliegtuigbrandstof wordt

onderzoek gedaan. Zo had KLM in

2008 het doel om binnen twee jaar

het eerste vliegtuig op algenkero-

sine te laten vliegen. Maar zover is

het nog niet en dit project staat

inmiddels op een lager pitje. Neder-

land is een voorloper als het gaat

om de ontwikkeling van algentoe-

passingen, met bedrijven als Ingre-

pro, AlgaeLink en Lgem en onder-

zoek aan onder meer Wageningen

UR (University & Research centre).

Ondanks dat de bijzondere eigen-

schappen van algen al jaren bekend

zijn, is er op industriële schaal toch

nog maar weinig mee gedaan. De

industriële toepassing heeft lang in

de kinderschoenen gestaan omdat

het niet gemakkelijk is algen te laten

groeien. De laatste jaren is er zeker

ook in Nederland hard gesleuteld

aan de productietechnieken en

inmiddels zijn bedrijven in staat

algen te kweken met een hoge

opbrengst. “We maken elk jaar

stappen, het rendement van oogsten

gaat omhoog. Dat leidt tot een kos-

tendaling van 10 procent per jaar”,

vertelt Peter van den Dorpel, direc-

teur van AlgaeLink.

AmerikaIn Amerika worden al sinds 1978

algensoorten met hoge oliegehalten

bestudeerd. Het grootste probleem

dat duurzame en grootschalige toe-

passing van algenbiobrandstof in de

weg staat, is de hoeveelheid ener-

gie, voedingstoffen, water en ruimte

die nodig zijn voor een substantiële

bijdrage aan de vraag naar trans-

portbrandstof. In oktober conclu-

deerde het Amerikaanse National

Research Council daarom ook dat

brandstoffen uit algen in de toe-

komst duurzaam kunnen worden,

maar bij de huidige technologische

staat kansloos zijn.

Uit onderzoek in opdracht van het

Amerikaanse ministerie van Energie

concluderen de betrokken experts

dat de technologieën nog niet effi -

ciënt genoeg zijn. Voor opschaling

van de biobrandstofproductie uit

algen tot het niveau van 5 procent

van de Amerikaanse transport-

brandstofbehoefte - 39 miljard liter

biobrandstof - zijn enorme hoeveel-

heden energie, water, stikstof en

fosfor nodig. Voor 5 procent bijmen-

ging is 6-15 miljoen ton stikstof en

1-2 miljoen ton fosfor nodig, wat

neerkomt op respectievelijk 44 tot

107 en 20 tot 51 procent van het

totale gebruik in de VS. Afhankelijk

van het proces is 3,15 tot 3650 liter

water nodig voor een liter brandstof.

Zelfs de best scorende processen

zitten volgens het onderzoeksrap-

port op het randje van wat duur-

zaam is.

Een andere beperkende factor zijn

mogelijk geschikte en beschikbare

sites voor algengroei. De onder-

zoekscommissie noemt deze pro-

blemen niet onoverkomelijk, maar

er moeten wel eerst oplossingen

ALGEN KWEKENAlgen worden gekweekt in kweekvijvers of gesloten

fotobioreactoren. Zowel zout als zoet water als afval-

water zijn bruikbaar, zolang er voedingsstoffen en geen

vervuilingen in zitten. Naast water hebben algen zon-

licht, warmte, voedingsstoffen (fosfor en stikstof) en

CO2 nodig. Ze zetten water en CO2 via fotosynthese om

in opgeslagen energie (koolhydraten) en zuurstof.

Onder bepaalde omstandigheden wordt de koolstof

opgeslagen als triglyceriden (lipiden). Deze olieachtige

stoffen kunnen na extractie via transesterifi catie

omgezet worden in biodiesel.

1200935_sc_fc_1-52.pdf 281200935_sc_fc_1-52.pdf 28 13-12-2012 12:14:5713-12-2012 12:14:57

Page 29: Chemie magazine - december 2012

Mederwerkers van Universiteit

Wageningen voeren controles uit

bij het Algae PARC.

december 2012 Chemie magazine 29

ee

gevonden worden voordat opscha-

ling van algendiesel een kans

maakt. De algenkweek en de ver-

werking tot brandstof moeten ver-

der ontwikkeld worden en de beno-

digde hoeveelheid energie moet

gereduceerd worden.

Wageningen UR berekende in 2010

dat een kweekbak ter grootte van

Portugal nodig is om alle Europese

transportbrandstoffen, 400 miljoen

kubieke meter per jaar, te vervangen

door algendiesel. Bovendien is daar

twee keer de huidige Europese

kunstmestproductie voor nodig.

Geen stand-alone-productieCarel Callenbach, directeur van

Ingrepro, is het deels eens met het

Amerikaanse rapport. “Het rapport

klopt maar is gebaseerd op stand-

alone processen. Op die manier gaat

het inderdaad niet lukken. Algen-

teelt kan niet als regulier proces

voor enkel de productie van biodie-

sel gebruikt worden. Het moet geïn-

tegreerd worden in andere syste-

men om rendabel te zijn.”

Ingrepro heeft een waterzuiverings-

systeem ontwikkeld waarin algen

zuiveren en groeien op voedings-

stoffen uit het afvalwater. “We

benutten het feit dat algen zeer effi -

ciënt stikstof en fosfor opnemen. De

algen zijn een secundair product en

kunnen zo goedkoop genoeg worden

om ook naar de energiekant te kij-

ken. De algen zullen in eerste FO

TO

: H

OL

LA

ND

SE

HO

OG

TE

Biobrandstof

1200935_sc_fc_1-52.pdf 291200935_sc_fc_1-52.pdf 29 13-12-2012 12:15:0013-12-2012 12:15:00

Page 30: Chemie magazine - december 2012

30 Chemie magazine december 2012

instantie naar de hoogste bieder

gaan, wat zal betekenen dat ze

gebruikt worden als grondstof voor

bijvoorbeeld verf. Biobrandstof zal

aan de orde komen bij grotere volu-

mes”, legt Callenbach uit.

Ook AlgaeLink-directeur Van den

Dorpel is van mening dat kleinscha-

lige markten voor hoogwaardige

producten het eerst rendabel zijn.

“Ondanks de vooruitgang is het

break-evenpoint voor brandstof nog

niet bereikt, maar dit is op termijn

zeker haalbaar. Als de behoefte aan

water, CO2, nitraten, fosfaten en

warmte via integratie in bestaande

industrieën benut wordt, kan de

kostprijs omlaag.”

VoedingsindustrieAlgen bieden ook andere kansen. Ze

bevatten eiwitten, onverzadigde

vetzuren (olie) en suikers waarmee

verschillende markten aangeboord

kunnen worden. Verwerking in dier-

voeder, voedings- en farmaceuti-

sche middelen, chemicaliën en bio-

plastics behoren tot de

mogelijkheden. Veel Nederlandse

bedrijven zien dit in en richten zich

op deze hoogwaardige producten.

Ingrepro richt zich naast waterzui-

“ Als we niet anders gaan denken, blijven we stilstaan”

LICHTPUNTJEBegin november maakte onderzoe-

kers van de Universiteit van Michi-

gan bekend dat via het hydrothermal

liquefaction-proces algen voor 65

procent omgezet worden in bio-

brandstof. Via korte verhitting

wordt niet alleen de olie uit de algen

gewonnen, maar worden ook hun

eiwitten en koolhydraten in olie

omgezet. De betrokken professor

Phil Savage durft nog niet te garan-

deren dat dit de biobrandstofpro-

ductie uit algen ook echt rendabel

gaat maken.

vering en biobrandstof op diervoe-

der, nutraceuticals en levensmidde-

len. LGem legt zich met name toe op

visvoer en voedingssupplementen,

terwijl AlgaeLink fotobioreactoren

verkoopt die voor al deze markten

gebruik kunnen worden. Inmiddels

heeft AlgeaLink ruim veertig opera-

tionele algenprojecten in meer dan

twintig landen. Een van deze projec-

ten is volledig geïntegreerd in de

reststromen van de voedingsindu-

strie, waardoor de algenkostprijs tot

30 cent per kilo is gedaald.

Wageningen UR heeft in 2011 het

AlgaePARC geopend, waarin onder-

zoekers verschillende productiesy-

stemen testen en de algenkweek

opschalen naar semi-industriële

schaal. “Zelfs als we algen kunnen

produceren tegen een kostprijs van

50 cent per kilo, ons goal, dan kan

algenbiomassa nog niet commerci-

eel als biobrandstof ingezet wor-

den”, zegt projectcoördinator Maria

Barbosa. “We voeren pilotstudies uit

om het kweekproces goedkoper te

maken en zijn begonnen met de

bioraffinage van algenbiomassa om

de waarde te verhogen en het pro-

ces competitiever te maken. Hierbij

werken we samen met onder meer

oliemaatschappijen. Ze zijn geïnte-

resseerd maar ze zijn zich er ook

van bewust dat het over de lange

termijn gaat. De markt voor food en

feed groeit, met de toenemende

schaal en kennis zal de prijs dalen

en zullen producten lager in de pira-

mide, zoals bulkchemicaliën en die-

sel, ook in beeld komen.” Hoewel er

nog de nodige horden te nemen zijn,

denkt Barbosa dat grootschalige

productie van biobrandstoffen uit

algen over tien à vijftien jaar reali-

seerbaar is. “Realiseerbaar, maar

waarschijnlijk nog niet commercieel

haalbaar”, benadrukt zij.

InnovatieparadigmaCallenbach van Ingrepro stelt dat

niet de techniek het probleem is,

maar dat er sprake is van een inno-

vatieparadigma. “Niemand durft de

eerste stap te nemen en wil het aan-

vangsrisico nemen. Nieuwe syste-

men en veranderingen lijken voor

angst te zorgen, terwijl ze de maat-

schappij juist verder kunnen bren-

gen. Als we niet anders gaan den-

ken, blijven we stilstaan. Algen

kunnen een substantiële bijdrage

leveren, maar willen ze echt een

blijvertje worden dan moeten we

geïntegreerd kweken en moeten we

de economische structuren aanpas-

sen.” Van den Dorpel van AlgaeLink

is positiever en ziet dat Europa

bewust is van de duurzaamheid van

algendiesel.

Het Biorenewables Business Plat-

form (BBP), dat veelbelovende bio-

based mogelijkheden onderzoekt

die van toegevoegde voor de Neder-

landse economie kunnen zijn, is van

mening dat er op korte termijn geen

kansen zijn voor de inzet van algen

als biobrandstof. Maar BBP-voorzit-

ter Ton Runneboom is wel positief

over de ontwikkelingen die rondom

algen plaatsvinden. “Op papier en op

termijn moet gebruik voor brandstof

haalbaar zijn. Het is moeilijk te zeg-

gen wanneer we dat punt bereiken.

Vergeleken met een aantal jaren

geleden zijn de te nemen stappen nu

duidelijker. Door verdere ontwikke-

lingen zullen de kosten dalen en in

de tussentijd is verwerking in

andere producten goedkoper. Voor

inzet als biobrandstof zijn algen ook

afhankelijk van hoe alternatieven

zich ontwikkelen.”

Hoewel er wereldwijd enkele pilot-

plants (op de planning) staan, laat

een doorbraak op het vlak van bio-

diesel ondanks alle inspanning nog

op zich wachten. Waar algenkweek

voor hoogwaardige componenten op

korte termijn kansen biedt, is groot-

schalige inzet binnen de biobrand-

stofmarkt binnenkort nog niet te

verwachten. p

1200935_sc_fc_1-52.pdf 301200935_sc_fc_1-52.pdf 30 13-12-2012 12:15:0213-12-2012 12:15:02

Page 31: Chemie magazine - december 2012

Zeven ... ... transporteren, doseren, mengen, breken: GERICKE

beschikt over de kennis en de technieken voor iedere

denkbare processtap of totaaloplossing. Wij leveren al

meer dan 115 jaar machines en complete systemen als

optimale toepassing in stortgoed gerelateerde processen.

Wij bieden u onze kennis en kwaliteit in com binatie met

onze betrouwbaarheid, effi ciënte en wereldwijde service.fi

eavanceerde stortgoedtechnologieGee

H-CHH 8105 Regensdorf

+T ++41 (0)44 871 36 36

R-FRR 95100 Argenteuil

+T ++33 (0)1 39 98 29 29

ww.gericke.netwww

Singapore 787813T +65 64 52 81 33

GB-Ashton-under-Lyne

Lancashire, OL6 7DJ

T +44 (0)161 344 1140

DE-78239 Rielasingen

T +49 (0)7731 92 90

NL-3870 CA Hoevelaken

T +31 (0)33 25 42 100

[email protected]

Intertek is able to support clients all over the world with a ����������� ���������������������������������������and over 30,000 people in more than 100 countries.

IntertekBelgiumT: +32 3 543 90 89E: [email protected]

IntertekNetherlandsT: +31 88 126 8888E: [email protected]

www.intertek.com / www.intertek-nl.com

Intertek services include:

�� Laboratory support�� Quality assurance &

testing�� (Cargo) Inspection�� ����������� Regulatory advisory

services

�� Technical inspection�� Auditing & business

assurance�� Engineering support�� Training�� Laboratory management�� Outsourcing

Intertek is a global and trusted service provider for quality and safety solutions for many of the world’s leading brands and companies, including the chemical industries.

1200935_sc_fc_1-52.pdf 311200935_sc_fc_1-52.pdf 31 13-12-2012 12:15:0613-12-2012 12:15:06

Page 32: Chemie magazine - december 2012

32 Chemie magazine december 2012

“ ZE NEGEERDEN OP GROTE SCHAAL HET AFZETLINT”De Inspectie SZW op de stoep: een vloek of een zegen?Polyurethaanproducent Huntsman kiest voor het laatste.Johan Polet, process & technology safety manager, vertelthoe het bedrijf zijn voordeel deed met de uitkomsten vaneen kritische inspectie tijdens een onderhoudsstop.“We hebben het werk meteen stilgelegd toen bleek dat deveiligheid niet in orde was.”Tekst: Ingel Bierman

 MDI 2, een van de fabrieken van polyu-

rethaanproducent Huntsman, ligt er deze

middag rustig bij in de mist. Maar toen

inspecteur Gosia Tabaka van de Inspectie

Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW)

er vorig jaar onaangekondigd langskwam tijdens een

onderhoudsstop, trof hij er een hectisch tafereel aan

rond twee mobiele hijskranen. Tabaka: “Die stonden

weliswaar in een afgezet gebied, maar werknemers te

voet, op de fi ets en zelfs in een auto negeerden het

afzetlint op grote schaal. Ook waren er mensen aan het

werk met een vacuümwagen, waardoor voldoende over-

zicht in het gebied ontbrak.”

De inspectie bij Huntsman was er een in het project

Onderhoudsstops. In dit project komen Inspectie SZW,

INSPECTIE SZW CONTROLEERT BIJ HUNTSMAN TIJDENS ONDERHOUDSSTOP

bevoegd gezag milieubeheer en de brandweer geza-

menlijk controleren en beperken daarmee het aantal

inspecties per bedrijf. En hoewel Huntsman uitgebreide

veiligheidsprocedures kent, gaat het in de praktijk soms

blijkbaar toch mis. Op het moment van de inspectie was

het er - met ruim tweehonderd extra mensen, zoals

steigerbouwers, monteurs en industrieel reinigers - een

chaotische drukte van belang.

LintjesbewakerJohan Polet, process & technology safety manager bij

Huntsman: “De wet is helder: de werkplek onder de

hijslast moet vrij zijn. Logisch, want het risico is groot.

Toen we ontdekten dat dit niet in orde was, hebben we

het werk meteen stilgelegd en een toolboxmeeting

gehouden om iedereen ervan te doordringen hoe het

hoort. Ook is het toezicht tijdens de rest van die onder-

houdsstop aangescherpt door het aantal veiligheidsron-

des en audits te verhogen. We hebben bij elke afzetting

rond het hijswerk een lintjesbewaker neergezet.”

Maar Huntsman ging nog een stap verder: het bedrijf

maakte afspraken met aannemers en stelde instructies

met ze op om voortaan veilig te hijsen. Gezamenlijk ont-

wierpen ze een poster om deze instructies onder de

aandacht te houden van hun mensen, met de tekst ‘lintje

negeren = leven riskeren’. Ook wordt dit punt sindsdien

standaard behandeld in de startinstructies voor aan-

vang van de werkzaamheden.

Omdat Huntsman zelf zijn verantwoordelijkheid nam en

het werk stillegde, heeft de Inspectie SZW geen sanctie

opgelegd. Wel eiste de inspecteur dat het toezicht zou

verbeteren. Daarom lopen naast eerstelijnsmanagers

PROJECT ONDERHOUDSSTOPSUit de controles die tot nu toe zijn

gehouden in het project Onder-

houdsstops blijkt:

- Veel bedrijven weten nog niet dat

zij voor tewerkstellingsvergunnin-

gen moeten zorgen voor alle werk-

nemers van buiten de EER (Euro-

pese Economische Ruimte) of uit

Bulgarije of Roemenië. Als een

onderaannemer iemand meeneemt

zonder vergunning, krijgt niet

alleen dat bedrijf een boete, maar

ook de aannemer en de opdracht-

gever.

- De risico’s en procedures op

papier zetten is pas het begin;

bedrijven moeten ook toezien op de

uitvoering. Bijvoorbeeld door in de

werkvergunning precies te

omschrijven wat iemand mag doen

en hoe hij dat moet doen.

- Het gevaar om van een steiger af

te vallen is een onderbelicht risico.

1200935_sc_fc_1-52.pdf 321200935_sc_fc_1-52.pdf 32 13-12-2012 12:15:0913-12-2012 12:15:09

Page 33: Chemie magazine - december 2012

december 20122222222 C ChChChChemiemimememie mee me magaagagagagazinzinzinzinzineee 333333333333

en managementteam nu ook operators veiligheidsron-

des en audits. “Tijdens die rondes schrijven we op wat

we tegenkomen, om op die manier te kunnen aantonen

dat we voldoende toezicht houden”, licht Polet toe.

SpoelprocedureDe Inspectie SZW stelde nog een eis: Huntsman moest

een procedure vaststellen om na het reinigen van de

onderdelen die uit bedrijf worden genomen, te meten of

zij schoon genoeg zijn. Inspecteur Tabaka: “Als je een

installatie hebt gespoeld, moet je controleren of dat

effectief genoeg is geweest. Dan weet je zeker dat er

geen gevaarlijke stoffen meer aanwezig zijn als je er

weer mee aan het werk gaat.”

“Dat was een moeilijk punt voor ons”, zegt Polet. “De

wet is in dit geval veel minder helder dan bijvoorbeeld

bij hijswerk. Daardoor merkten we bij de inspectie dat

onze spoelprocedure niet concreet genoeg was. Uitein-

delijk gaat het om de veiligheid, dus we hebben deze

opmerking aangegrepen om die te verbeteren.” In de

LOTO-procedure (Lock Out Tag Out) staat nu specifiek

per leiding aangegeven hoelang er wordt gespoeld. De

operator schrijft deze daadwerkelijke spoeltijd op en

controleert daarna op een aantal punten of er nog rest-

stoffen zijn. De veranderingen waren naar volle tevre-

denheid van inspecteur Tabaka: “Bij onze hercontrole

bleek dat Huntsman meer had gedaan dan in de eis was

gevraagd. Dat past prima in de benadering vanuit de

wet: er moet sprake zijn van continue aandacht voor

veiligheid en hoe het beter kan.”

Kers op de taartMaar Huntsman voldoet hiermee niet alleen aan de eis

van de Inspectie, Polet ziet ook andere voordelen: “Met

de gegevens die we noteren kunnen we bepalen of we

een volgende keer misschien langer moeten spoelen, of

juist korter. Daar kunnen we van leren. Het is ook mak-

kelijk om de gegevens op papier te hebben voor de over-

dracht naar een volgende ploeg.”

Ook andere opmerkingen heeft Huntsman serieus

genomen. Polet: “Zo’n inspectie geeft waardevolle input.

Waar mogelijk verbeteren we de situatie direct, bijvoor-

beeld op een plek waar een steiger niet goed is gelabeld

of mensen niet de juiste beschermingsmiddelen dragen.

Daarnaast scherpen we procedures aan. We hebben al

een hoge standaard voor onze veiligheidsprocedures -

het voorkomen van ongevallen heeft bij ons prioriteit -

maar met de verbeteringen na zo’n inspectie zetten we

de kers op de taart.” p

“ De wet is helder: de werkplek onder de hijslast moet vrij zijn”

Johan Polet (links) van Huntsman en inspecteur Gosia Tabaka.

GROTERE ROL INSPECTIE SZW BIJ AFHANDELING SANCTIESOvertredingen van de Arbowet, dus ook het arbo-

deel van de BRZO, worden vanaf 1 januari 2013

zwaarder gesanctioneerd. Ten eerste gaat de hoogte

van de boetes fors omhoog. Constateert de Inspectie

SZW dat een bedrijf na een boete opnieuw de fout in

gaat, wordt de boete verdubbeld, en bij een derde

overtreding bedraagt de boete het drievoudige.

Daarnaast kan de Inspectie na herhaling van een-

zelfde overtreding na een waarschuwing (een deel

van) de fabriek stilleggen. Momenteel kan dat alleen

als er ernstig gevaar dreigt voor personen.

De Inspectie krijgt vanaf 1 januari een grotere rol bij

de afhandeling van sancties die kunnen volgen op

het uitgevoerde toezicht. Alleen ongevallen met

dodelijke afloop worden nog strafrechtelijk afgehan-

deld. Overige overtredingen worden via de bestuurs-

rechtelijke weg, dus via boetes, dwangsommen en

dergelijke, afgehandeld. De VNCI heeft haar leden

hierover onlangs geïnformeerd.

Meer informatie: Jos Roosen, bedrijfsjurist VNCI,

070 337 87 24, [email protected]

Onderhoud

1200935_sc_fc_1-52.pdf 331200935_sc_fc_1-52.pdf 33 13-12-2012 12:15:1213-12-2012 12:15:12

Page 34: Chemie magazine - december 2012

333343434343334433344434344 ChCheCheCheheheheheChhhehheeehhhheeeehheeeemimimiemmmiieeeemmmmmmiiemieeemmmmmmiimieemiemiemmmmimmi mmmmmmamamammmmmamaa mamammamaaagazgazazgazgazgazazgaazagazzggag inenineeennneneneineiininene deddddecdecdedeccdecddecdecdecdecembemeembembemembmmbmbbeererererer 20120101201012222222

MMMMMMAAAAAAAAAAAAAAAAAAIIIIIKKKKKKKKEEEEEEE KKKKKKKKKKRRRRROOOOOOOOONNNNNN,, HHHHHHHHOOOOOOOOOOOOOOOGGGGGGGGGGGGGLLLLLLLLEEEERRRRRRAAAAAAAAAAAARRRRRRR SSSSSSSCCCHHHHHHEEIDDDDIINNGGSSSSSTTTTTTEEEECCCCHHHNNNNNOOLLOOOOOOOGGGGGGIIEEE AAAANN DDDDEEEEE TTTUUU EEIINNDDDHHHHHOOOOVVVVVVVVEEEEEENNNNNN

SHHHHHHHHHHoooooooogggglllleeerrrrrraaaaaarrrrrrrrreeeeeennnnnnnnnnn ssssssssstttttttaaaaaaaaaannnnnnn vvvaaaaaaaaaaaakkkkkkkk aaaaaaaaaaaannnnn ddddddeeee bbbbbbbbbaaaassiiiiiisss vvvvvaaaaann nnniiiieeeeeuuuuwwwwweee iiiinnnnnzzzzziiiiccccchhhhhhhhhtttttttteeeennnnnn,,, iinnnnoovvaaaaattttttiiiieeeeeessss eeennnn vvvvveeeeerrrrrrbbeeeeeetttteeee--rrrriiiiiiiinnnnnngggggeeeennnnnnnn vvvvvvvaaaaaaaaannnnnnnn pppppppppppppppprrrrrrrooooocccccceeeeesssssssssssssseeennnn. IIIInn CCCCChhhhhheeeemmmmmmmiiiiiieeeeeee MMMMMaaaaaaaggggggaaaaaazzzzziinnnnnee dddddddddaaaaaaaaaaaarrrrroooommmmmm eeeeennnnn ssssseeeeerrriiiiee pporrttrrreeeeeettttttttteeeeennnn.. MMMMMMaaaaaaaaaaaaaaiiiiiikkkkkkeee KKKKKKKrrrroooooonnnnnnn,, hhhhhhoooooooooooggggggglllllleeeeeeeeerrrrrraaaaaaaaaaaarrrrrrrr sssssccccchhhhhhhhhheeeeeiiiiiiiidddddiiinnnngggggsssssssttttttteeeeeeecccccchhhhhhhhnnnnnnnooooooolllllooooggggggggiiiiiiee aaaaaannnnnn ddddddddeeeeeee TTTTTUUUUUU EEEEEEiiiiinnnnnnnnnndddddddhhhhhooovvveeennn,, bbiiiijjjttttt hhhhheeeetttttt sssspppppiiitttss aaffff.HHHHHHaaaaaaaaarrrrrr ooooooonnnnnnndddddddeeeeeeeerrrzzzzooooeeeeekkkkkkksssssgggggggrrrrrrrooooeeeeeeepppppp zzzzzoooooeeekkkkkkkkktttttttt nnnnaaaaaaaaaaaaaarrrrrr dddddddduuuuuuuuurrrrrrrrrzzzzzzzaaaaaammmmmmmmmeeeeee hhhhhhuuuuuullllllppppppssssstttttooooffffeeeeeennnnnnn ddddiiieee bbbbbbeeeeeppppppppaaaaaaaaaaaaaallllddddeeeee sssssttttooooffffffffffeenn zzzzzeeeeeeeeeeerrrssseeeeellleeeeccctttttiiiieeeeeeefffffff uuuuiiittt eeeeeeeeeeeennnnnnn mmmmmmeeeeeeennnnnngggggggsssseeeellll kkkkuuuuuunnnnnnnnnnnnnnneeeeeeeennnnn vvvvvvvveeeerrrrrwwwwwwwiiiijjjjjddddddddeeeerrrrreeeeennnnn.. TeTeTeeksksksk tt:t: II Igogog r r ZnZnnnniddddaaraarsisisicccc

In 2010 was Maaike Kroon met

haar benoeming aan de TU/e de

jongste vrouwelijke hoogleraar

van Nederland.

FO

TO

: W

IEK

E E

EF

TIN

G

1200935_sc_fc_1-52.pdf 341200935_sc_fc_1-52.pdf 34 13-12-2012 12:15:1613-12-2012 12:15:16

Page 35: Chemie magazine - december 2012

december 2012 Chemie magazine 35

e

Chemiebedrijven, waterzuiveringsbedrijven,

levensmiddelentechnologiebedrijven, ze

staan allemaal bij haar op de stoep. Want

grote kans dat zij het antwoord heeft op hun

vraag naar renewable solvents, duurzame

oplosmiddelen. Maaike Kroon, hoogleraar scheidings-

technologie aan de TU Eindhoven (TU/e), is namelijk

gespecialiseerd in het uit natuurlijke stoffen ontwerpen

van extractanten en absorbentia die heel selectief

bepaalde stoffen uit een mengsel kunnen verwijderen.

“En dan het liefst de minderheidscomponent.”

Ze geeft als voorbeeld ontzilting, het scheiden van zout

en water, en legt aan de niet-chemici onder ons geduldig

uit: “Zeewater bevat 96,5 procent water en 3,5 procent

zout. Logisch zou zijn om die 3,5 procent, de minder-

heidscomponent, af te scheiden. Maar bij een conventio-

nele methode als destillatie of omgekeerde osmose

wordt 96,5 procent van de stroom naar een andere fase

gebracht. Dat kost veel energie. Ik probeer juist de min-

derheidscomponent, in dit geval het zout, selectief eruit

te halen, door een stofje te vinden dat heel veel affi niteit

heeft met dat zout en geen affi niteit met het water.”

Een nadere toelichting: “De vloeistoffen waarmee ik

werk lossen niet op in water maar zijn wel ionisch, dus

geladen. Omdat zouten ook lading hebben, trekken de

zouten en de ionische vloeistoffen elkaar aan, waardoor

het zout uit de waterfase naar die ionische vloeistoffase

gaat. Je houdt dan zuiver water over. Natuurlijk is er

energie nodig om het zout uit die ionische vloeistof te

halen, maar dat is maar 3,5 procent van je stroom. Het

energieverbruik is met deze methode tot wel 90 procent

lager.”

Jongste vrouwelijke hoogleraarMaaike Kroon werd in 2010 benoemd tot hoogleraar aan

de TU/e en was toen de jongste vrouwelijke hoogleraar

van Nederland. Haar onderzoeksgroep zoekt naar sol-

vents die in de natuur voorkomen en renewable zijn,

want: “Fossiele grondstoffen raken op en zijn vervui-

lend. Ik vind schonere procesvoering heel belangrijk en

vind dat we moeten inzetten op duurzaamheid.” Een

voorbeeld zijn natuurlijke ionische vloeistoffen,

bestaande uit natuurlijke ionen, zoals choline, betaïne,

citraat en acetaat. Maar Kroon werkt ook aan andere

natuurlijke chemicaliën. “Het zijn stoffen die gewoon in

planten zitten. De synthese is veel schoner dan wanneer

je ze uit aardolie haalt.” De hulpstoffen worden gebruikt

als oplosmiddelen, extractanten en absorbentia. Ze

kunnen onder meer worden toegepast bij ontzilting. De

TU/e participeert hiervoor in een Publiek-Private

Samenwerking met Wetsus (watertechnologie).

Verder zijn ze toepasbaar in de chemische industrie,

waarvoor nieuwe scheidingsprocessen worden bedacht

die energie-effi ciënter zijn, en dus ook voor minder

CO2-uitstoot zorgen. Zo is een niet nader te noemen

chemiebedrijf bij Kroon op bezoek geweest met de

vraag of zij een duurzame vervanger kan vinden voor

organische oplosmiddelen die vluchtig en gevaarlijk zijn,

zoals benzeen.

SOLVENTSBIOMASSA ONTSLUITEN Een belangrijke ontdekking

deed de onderzoeksgroep van

Kroon afgelopen april: een

duurzame manier om bio-

massa te ontsluiten. Ze legt

uit: “We hebben ontdekt dat

mengsels van vaste stoffen uit

de natuur (organische zuren

zoals citroenzuur en melkzuur,

suikers zoals glucose en fruc-

tose en aminozuren zoals pro-

line en alanine) bij een kamer-

temperatuur van 25 graden

een vloeistof kunnen vormen

die als natuurlijk oplosmiddel

kan dienen.”

Dit soort nieuwe vloeistoffasen

blijkt in staat te zijn om lignine

- een van de belangrijkste

componenten uit lignocellulo-

sische biomassa - op te lossen

tot wel 15 gewichtsprocent.

Kroon: “We mengen twee

natuurlijke stoffen met elkaar,

en daarin lost het lignine uit

hout of stro op en de rest, zoals

cellulose, niet. Die kunnen we

affi ltreren, waardoor de

nieuwe solvent met lignine

overblijft. Daar voegen we

water aan toe, de lignine slaat

neer - onoplosbaar in water -

en we kunnen de solvent her-

gebruiken.”

Het is volgens Kroon een zeer

energiezuinige manier om bio-

massa te ontsluiten, want je

hoeft maar weinig energie toe

te voegen. “Veel bedrijven heb-

ben al interesse getoond.”

“ Het energieverbruik ismet onze methode tot wel 90 procent lager”

HoogleraarHoogleraar

1200935_sc_fc_1-52.pdf 351200935_sc_fc_1-52.pdf 35 13-12-2012 12:15:1913-12-2012 12:15:19

Page 36: Chemie magazine - december 2012

36 Chemie magazine december 2012

Behalve duurzaam zijn de solvents van Kroon ook veili-

ger voor mens en milieu. “Wij kunnen toxische chemica-

liën vervangen door niet-toxische oplosmiddelen. Ze zijn

bovendien niet vluchtig, waardoor je ze niet kunt inade-

men. Een ander voordeel is dat je ze niet in de fik kunt

steken.”

De TU/e participeert bovendien in een project van het

Institute for Sustainable Process Technology, dat

Nederland leidend wil maken in het genereren van

duurzame oplossingen voor de procesindustrie. Binnen

dit project wordt gezocht naar nieuwe oplosmiddelen

voor de chemische industrie. Partners zijn onder meer

Shell, ECN en Dow.

Internationale erkenningKroon kan niet aan elke vraag voldoen. “Niet alles

werkt. Daarom proberen we heel veel nieuwe solvents

uit. We doen iedere keer een enorme screening, om te

zien wat er werkt. Veel testen dus, proefjes in het lab.

CUM LAUDES SIEREN KROONS WETENSCHAPSCARRIÈRE De carrière van Maaike Kroon (1980) ver-

liep in sneltreinvaart. Op de basisschool

verveelde ze zich stierlijk. In groep zeven

had ze alle rekenboeken van groep acht

al achter de kiezen. In groep acht ver-

diepte ze zich alvast in de wiskundeboe-

ken van de brugklas. Ook kreeg ze aller-

lei extra opdrachten, zoals: bereken de

oppervlakte van het schoolplein.

Op het voortgezet onderwijs vond ze ein-

delijk enige uitdaging. Ze slaagde met

een 10 voor wiskunde, een 9,5 voor

natuurkunde, een 9,3 voor scheikunde en

voor de rest ruime achten - ook voor de

talen. Maar dat ze de bètakant uit zou

gaan, wist ze al snel. “Ik wil niet alleen

graag weten hoe de natuur in elkaar zit

en hoe iets werkt, maar vooral ook hoe je

de natuur kunt manipuleren en nieuwe

dingen kunt maken. Dan kom je al snel bij

techniek uit.”

Ze koos voor chemische technologie aan

de TU Delft, mede omdat het een brede

studie is. Ook wilde ze iets doen voor de

samenleving, voor een betere toekomst.

“Schonere, groenere fabrieken.” Ze over-

woog nog even een studie milieukunde,

“maar om mensen nou te gaan vertellen

dat ze hun levensstijl moeten verande-

ren, dat is niet helemaal mijn ding. Ik

werk liever van binnenuit.”

Ze voltooide in zeven jaar - normaal staat

er elf jaar voor - een bachelor chemische

technologie en chemische bioproces-

technologie, een master chemische tech-

nologie, een honor’s track program ‘Inno-

vatieve ontwikkelingen in chemische

procestechnologie’ en een promotie op

de afdeling Process & Energy. Alles cum

laude. Kroon was al dr. ir. op 25-jarige

leeftijd.

Ze studeerde af op het gebied van de

thermodynamica en promoveerde op

‘Reacties en scheidingen in ionische

vloeistoffen en koolstofdioxide’. Het

betrof een nieuw productieproces voor

een medicijn tegen de ziekte van Parkin-

son, waarbij ze een nieuw type oplosmid-

del gebruikte, zodat het proces veel

energie-efficiënter werd en voor minder

afval zorgde. Het scheelde 11 miljoen

euro per jaar op 1600 ton product. Voor

het promotieonderzoek kreeg ze onder

meer de eerste prijs van de DSM Science

& Technology Awards.

Na haar promotie verbleef Kroon acht

maanden als visiting scholar in het MATr -

GAS research centrum in Barcelona en

werkte twee jaar als visiting assisting

professor aan de Stanford University in der

VS. Daarna besloot ze haar opgebouwde

kennis en expertise in Nederland in te

zetten door een eigen onderzoeksgroep

te starten. Die kans kreeg ze toen ze in

2010 werd benoemd tot hoogleraar aan

de TU/e.

Het is veel trial and error. Als je eenmaal een beetje

gevoel krijgt voor wat er werkt, ga je wel trends ontdek-

ken en kun je makkelijker dingen voorspellen. Ik hoop

ook een goed model voor dit soort solvents te kunnen

ontwikkelen.” De solvents die werken zullen uiteindelijk

toepassing vinden bij productie van hoogwaardige che-

micaliën, bij dieselproductie uit synthesegas, bij opslag

van waterstof als alternatieve vorm van energie en bij

gebruik van biomassa.

Bang om door anderen ingehaald te worden is Kroon

niet. “Er zijn wel andere onderzoeksgroepen op dit vak-

gebied, maar wij zijn nu leading op het gebied van

natuurlijke solvents.” Een nog grotere internationale

erkenning van haar onderzoeksgroep is haar doel. En

daarna? “Ik ben hier voorlopig nog wel even zoet mee.

Maar als ik ooit aan een nieuwe uitdaging toe ben, dan

denk ik dat een eigen bedrijf wel bij mij zou passen. Ik

bepaal graag zelf wat ik doe.”p

“Onze oplosmiddelen zijn niet toxisch enniet vluchtig”

1200935_sc_fc_1-52.pdf 361200935_sc_fc_1-52.pdf 36 13-12-2012 12:15:2113-12-2012 12:15:21

Page 37: Chemie magazine - december 2012

Bereken nu zelf úw besparing opidsnl.com/besparing

Dé Logistics Control Tower voor de chemische industrie

Bekijk de DSM business case

1200935_sc_fc_1-52.pdf 371200935_sc_fc_1-52.pdf 37 13-12-2012 12:15:2113-12-2012 12:15:21

Page 38: Chemie magazine - december 2012

Met het onthullen van een marmeren muurplaat heeft prins Willem-Alexander op 21 november de Braziliaanse vestiging van de TU Delft en BE-Basic formeel geopend. Dit gebeurde tijdens een semi-nar over de biobased eco-nomy, georganiseerd door het ministerie van Economische Zaken tijdens de staatsmissie van het koninklijk paar aan Brazilië. “De transformatie naar een biobased economy is noodzakelijk om het leven op deze drukke planeet vol te houden, maar biedt ook grote kansen voor business en indu-strie”, zo verklaarde de prins.

Het kantoor van de TU Delft en

BE-Basic is gevestigd in Cam-

pinas, waar veel chemische

industrie en kennisinstellingen

geconcentreerd zijn. “Een

duurzame transitie naar een

biobased economy is een glo-

bale uitdaging die nieuwe vor-

men van innovatie en samen-

werking vereist”, zegt de

Delftse hoogleraar Biotechno-

logie en Maatschappij Patricia

Osseweijer “Het NederlandseOsseweijer. Het Nederlandse

bedrijfsleven speelt hierop in

door samen met Braziliaanse

partners duurzame opwerking

van biomassa, in chemicaliën,

materialen en brandstoffen, te

ontwikkelen. Dat is een win-

winsituatie voor Nederland én

Brazilië.”

Volgens Luuk van der Wielen,

professor Biobased Economy

aan de TU Delft en directeur

van BE-Basic, heeft Brazilië

veel kennis en ervaring met

grootschalige productie van

bio-ethanol en voedsel. “Met

een permanente vestiging zal

de samenwerking geïntensi-

veerd worden voor biobased

innovatie voor duurzame ener-

gie en chemie.”

BE-Basic is een publiek-private

samenwerking van (internatio-

nale) universiteiten, kennisin-

stituten en bedrijven, gecoördi-

neerd door de TU Delft. Het

doel is om de benodigde kennis

te ontwikkelen en technologie

te stimuleren op het gebied van

duurzame chemie. Brazilië

heeft de afgelopen dertig jaar

grote stappen gemaakt in het

creëren van een biobased eco-

nomy. Brazilianen kunnen bij

benzinestations bijvoorbeeld

ethanol tanken, waarvan het

land de een-na-grootste pro-

ducent ter wereld is Braziliëducent ter wereld is. Brazilië

investeert bovendien fors in

onderzoek en onderwijs. p

Onthulling van de marmeren muurplaat. V.l.n.r.: Dirk Jan van den Berg, voor-

zitter college van bestuur TU Delft; prins Willem-Alexander; Luuk van der

Wielen, professor Biobased Economy aan de TU Delft en directeur BE-Basic;

en João Guilherme Sabino Ometto, tweede vice-president van FIESP (Federa-

tion of Industries of São Paulo State).

KROONPRINS OPENT BRAZILIAANS K

38 Chemie magazine december 2012

1200935_sc_fc_1-52.pdf 381200935_sc_fc_1-52.pdf 38 13-12-2012 12:15:2213-12-2012 12:15:22

Page 39: Chemie magazine - december 2012

S KANTOOR TU DELFT EN BE-BASIC

december 2012 Chemie magazine 39

Uitgelicht

1200935_sc_fc_1-52.pdf 391200935_sc_fc_1-52.pdf 39 13-12-2012 12:15:2213-12-2012 12:15:22

Page 40: Chemie magazine - december 2012

40 Chemie magazine december 2012

GENOEG VRAAG NAAR ALKOXYLATEN EN OPPERVLAKTE-ACTIEVE STOFFEN

DE GOUDEN FORMULE VBij Kolb in Moerdijk is de econo-mische crisis ver te zoeken. De Europese vraag naar alkoxylatenen oppervlakte-actieve stoffen,onder meer gebruikt in shampooen tandpasta, blijft groeien. Met zijn gloednieuwe, vierde reactor is Kolb nu een van de grootste sites in Europa. “We zijn definitief totde Champions League toegetre-den.”Tekst: Adriaan van Hooijdonk

Tientallen gasten uit binnen- en buitenland,

waaronder de Maleisische ambassadeur in

Nederland, woonden begin november de ope-

ning bij van de vierde reactor van Kolb in

Moerdijk. Bij aankomst werden ze begroet

door een volledig in het goud geklede straattheaterar-

tieste, die door haar lange stelten hoog boven het

publiek uittorende. Een duidelijke verwijzing naar Midas,

de naam van het uitbreidingsproject van het van oor-

sprong Zwitserse bedrijf Kolb. Deze koning uit de

Griekse mythologie had de kracht om alles wat hij aan-

raakte in goud te veranderen.

Sinds Kolb in 2007 werd overgenomen door het Maleisi-

sche moederbedrijf KLK gaan de zaken dan ook voor de

wind. Ondanks de economische crisis is er steeds meer

vraag naar de alkoxylaten en oppervlakte-actieve stof-

fen die de onderneming produceert. De internationale

klantenkring van Kolb verwerkt de producten onder

meer in was- en reinigingsmiddelen, cosmetica, sham-

poos, douchegels, tandpasta en smeermiddelen.

Bovendien zijn deze producten veel minder gevoelig

voor economische cycli, want we hebben ze immers

allemaal dagelijks nodig.

Reden voor het bedrijf om vier jaar na de opening van de

derde reactor een nieuwe, vierde reactor in gebruik te

nemen. De uitbreiding levert tien nieuwe banen op,

waardoor het totale personeelsbestand stijgt tot tachtig

medewerkers. Het bedrijf is nu een van de grootste sites

Site-manager Jan Peters:

“Het vereiste veel fl exibiliteit van

onze mensen.”

FO

TO

: E

DW

IN W

EE

RS

1200935_sc_fc_1-52.pdf 401200935_sc_fc_1-52.pdf 40 13-12-2012 12:15:2413-12-2012 12:15:24

Page 41: Chemie magazine - december 2012

december 2012 Chemie magazine 41

E VAN KOLB voor alkoxylaten en oppervlakte-actieve stoffen in

Europa. “Kolb is nu definitief tot de Champions League

toegetreden”, zegt chief executive officer Sven Abend. r

Ideale liggingDe uitbreiding van de fabriek in Moerdijk is een van de

grootste projecten van de Kolb-groep in de afgelopen

jaren. Er is niet alleen een nieuwe reactor gebouwd, ook

werden het tankenpark, de verlading en de controleka-

mer uitgebreid. Volgens site-manager Jan Peters had

het project een grote impact op het dagelijkse werk van

de eigen medewerkers. “Het vereiste veel flexibiliteit

van onze mensen omdat het reguliere werk gewoon

doorging.” Uitbreiding in Moerdijk lag volgens hem voor

de hand omdat een optimale leveringsketen essentieel

is voor een bedrijf als Kolb. Peters: “We hebben hier een

ideale ligging door de aanwezigheid van een multimo-

dale infrastructuur. Het stelsel van wegen, spoor, rivie-

ren, havens en pijpleidingen zorgt voor een betrouwbare

aan- en afvoer van onze grondstoffen en producten.”

De nieuwe reactor is uitgerust met een innovatief

systeem voor energieterugwinning dat de reactie-

warmte opslaat, zodat deze ingezet kan worden voor het

verwarmen van grondstoffen voor een volgende proces-

gang. Daarvoor ontving Kolb twee jaar geleden de Res-

ponsible Care-prijs van de VNCI. Kolb verwacht door het

systeem een jaarlijkse besparing van 500.000 kubieke

meter aardgas en als gevolg daarvan 1.000 ton reductie

van de CO2-uitstoot. Peters wijst erop dat de CO2-

besparing wordt opgenomen in de Routekaart Chemie

2030. “De komende jaren verwachten we echter nog

meer CO2 te kunnen reduceren als de nieuwe reactor

optimaal in ons productieproces meedraait.”

Voorbeeld voor de regioTijdens de openingsbijeenkomst prees burgemeester

Klijs van Moerdijk het innovatieve en duurzame karakter

van Kolb Moerdijk. “Maatschappelijke betrokkenheid is

hier zeker geen lippendienst, maar een wezenlijk onder-

deel van de bedrijfsvoering. Kolb werkt al jaren samen

met scholen in de regio en probeert op deze manier

jongeren voor een loopbaan in de techniek te interesse-

ren. En met succes, want door de uitbreiding hebben ze

tien nieuwe mensen aan kunnen nemen. Het spreekt

voor zich dat de gemeente Moerdijk hier erg blij mee is,

zeker in deze moeilijke economische tijden. Verder

houdt Kolb de milieudruk voor de omgeving zo laag

mogelijk, bijvoorbeeld door de aanvoer van grondstoffen

per pijplijn. Kortom, een voorbeeld voor andere onder-

nemingen in de regio.”

Directeur Van den Oever van het Havenschap Moerdijk

sloot zich hierbij aan. “De opening van de vierde reactor

is niet alleen een grote stap vooruit voor Kolb zelf, maar

ook voor het Havenschap Moerdijk. Sinds het bedrijf hier

in het begin van de jaren ’90 neerstreek, is de productie

flink uitgebreid met positieve gevolgen voor de lokale

economie. Daarnaast is Kolb actief betrokken bij het

project Duurzame Verbindingen in Moerdijk, waarbij

verschillende partijen streven naar een optimale uitwis-

seling van energie, water en reststromen tussen de

bedrijven in de gemeente.”

Gouden slingersDe bedrijfsfilm die werd vertoond, schetste een helder

beeld van de relatie tussen het Maleisische moederbe-

drijf KLK en de vestiging van Kolb in Moerdijk. De

grondstoffen voor de productie van alkoxylaten komen

immers van de gecertificeerde palmolieplantages van

KLK (vetalcoholen) en het nabijgelegen Shell (ethyleen-

oxide). Door deze met elkaar te combineren, ontstaat

het spreekwoordelijke goud van koning Midas. Die

kwam na afloop van de film dan ook op het podium met

een staf en een glazen kolf om de fabriek te openen. Met

een luide knal daalden vervolgens gouden slingers uit

de nok van de tent op de gasten neer, die vervolgens

samen het glas hieven op de uitbreiding. p

DUURZAME PALMOLIEKolb geeft op het gebied van duurzaamheid graag het goede voorbeeld.

Zo is het bedrijf inmiddels in het bezit van het Round Table on Sustainable

Palm Oil-certificaat. Dit certificaat garandeert dat het bedrijf elke stap

van duurzame palmolie in de leveringsketen kan volgen en documente-

ren. Kolb heeft als eerste een gecertificeerde oppervlakte-actieve stof op

de markt gebracht, onder de merknaam Greenbentin. Deze stof wordt

onder meer gebruikt voor de productie van was- en reinigingsmiddelen.

Hiermee stelt Kolb haar klanten in de gelegenheid duurzame producten

te kopen en daarmee ook hun duurzaamheidsdoelen te realiseren.

CHEQUE VOOR JEUGDSPORTFONDSDe regionale maatschappelijke betrokkenheid van Kolb Moerdijk werd

bevestigd door de uitreiking van een cheque van 4000 euro aan het

Jeugdsportfonds Brabant. Burgemeester Rijsdorp van Goirle, voorzitter

van het regionale Jeugdsportfonds, bedankte het management van Kolb

en verzekerde dat het geld besteed wordt aan kinderen die door de finan-

ciële situatie in hun gezin geen lid kunnen worden van een sportvereni-

ging.

UUitbreidingitbreiding

1200935_sc_fc_1-52.pdf 411200935_sc_fc_1-52.pdf 41 13-12-2012 12:15:2613-12-2012 12:15:26

Page 42: Chemie magazine - december 2012

42 Chemie magazine december 2012

FO

TO

: E

DW

IN W

EE

RS

STARTER ELEMETAL ‘WAST’ VOLGENS GEHEIM RECEPT

Of Elemetal ook koper kon terugwinnen uit huisvuilas, vroeg een afvalverwerker. Nou en of! De starter heeft zelfs wereldwijd patent op een methode waarmee het bedrijf 99,99 procent puur koper uit huisvuilas kan

wassen. Eigenaar Silvan Thus: “Bij andere methoden is een extra zuiveringsbehandeling nodig.” Tekst: Noortje van Dorp

De dirrectec ie e vanva Ellemememetalltal:

SilS van Thus en e Berert-Jt an KuiK perers.s

1200935_sc_fc_1-52.pdf 421200935_sc_fc_1-52.pdf 42 13-12-2012 12:15:2613-12-2012 12:15:26

Page 43: Chemie magazine - december 2012

december 2012 Chemie magazine 43

Het is zo’n verhaal van

twee mensen die elkaar

op het juiste moment

ontmoeten. Ingenieur

Silvan Thus, afgestu-

deerd in ruimte- en luchtvaarttech-

niek, wil de wereld beter maken. Het

liefst met een eigen bedrijf op het

gebied van recycling. Nu alleen nog

een goed idee vinden en gelukkig

liggen er daarvan volgens hem sta-

pels op de plank bij de TU Delft. Op

een borrel komt Thus een student

tegen die een methode onderzoekt

om metalen terug te winnen uit een

metaalhoudende vloeistof. Die ont-

moeting leidt tot de geboorte van

Elemetal BV.

De twee stappen naar een afvalver-

werker om te peilen of er interesse

is. “En dat had hij dus niet”, glim-

lacht Thus. “Er zat volgens hem te

weinig waarde in. De afvalverwerker

wees naar buiten richting een berg

huisvuilas en vroeg: ‘Kunnen jullie

daar iets mee? Kunnen jullie koper

terugwinnen uit huisvuilas?’” Uitein-

delijk combineren ze de wens van de

afvalverwerker met hun eigen tech-

niek, waarop ze wereldwijd patent

hebben. Thus: “We kunnen koper uit

huisvuilas oplossen en het zo terug-

winnen.”

KopermijnMet een koperprijs op de beurs van

6 à 7 euro per kilo, een kopervoor-

raad die volgens Thus over vijfen-

twintig jaar op is en kranten die vol-

staan met koperdiefstal, lijkt het

terugwinnen van koper een com-

mercieel gat in de markt. Zeker als

de ‘grondstof’ afval is en in over-

vloed aanwezig is. Thus: “Nederland

produceert ongeveer 1,6 miljoen ton

huisvuilas per jaar. Tot nu toe halen

we zo’n 3 kilogram pure koper uit

een ton huisvuilas. Dat is meer dan

uit een ton kopererts, dat je ook nog

eens uit de grond moet halen.”

Het terugwinnen van koper uit huis-

vuilas is overigens niet nieuw. Dat

gebeurt nu ook al in de afvalverwer-

king met elektromagneten. “Slechts

30 procent van de huisvuilas is ech-

ter groot genoeg om efficiënt koper

terug te winnen, de overige 70 pro-

cent bestaat uit veel te kleine deel-

tjes”, reageert Thus.

Zelfs het terugwinnen van koper

met een chemische oplossing en

een elektrolyt - de methode van

Elemetal - wordt al toegepast in de

kopermijnbouw. Maar de gebruikte

oplossing is wel nieuw. Gebruike-

lijke vloeistoffen reageren met huis-

vuilas en geven onzuivere koper:

naast het koper lossen ook andere

metalen op. Daardoor is er een

extra zuiveringsbehandeling nodig.

De alkalische vloeistof die Elemetal

gebruikt - geheim recept - lost

alleen het koper op en levert 99,99

procent zuivere koper op.

RecyclingRecycling klinkt groen, maar is de

chemische wassing die Elemetal

toepast niet schadelijk voor het

milieu? “De vloeistof kan aan het

einde van de wassing na een zuive-

ring weer opnieuw gebruikt wor-

den”, licht Thus toe. “We gebruiken

wel energie, maar dat doen koper-

mijnen ook. Daarnaast kan koper de

grond verontreinigen, dus is het

goed dat wij het koper uit de huisvui-

las halen. Bovendien kunnen we zo

het opraken van de kopervoorraad

terugdringen en tegelijkertijd scha-

delijke mijnbouw tegengaan. Deze

manier van koperwinning is sneller,

efficiënter en schoner.”

Die aarzeling over de chemische

toepassing merkt Elemetal ook

onder de afvalverwerkers. “Afval-

verwerkers blijken nogal voorzichtig

met het toepassen van nieuwe tech-

nieken”, vertelt Thus. “Nu kunnen ze

hun huisvuilas kwijt als opvulmate-

riaal onder snelwegen of in geluids-

wanden. Ze zijn huiverig of dit, na

onze chemische toepassing, nog

steeds mogelijk is. Uit onze testen

blijkt dat de huisvuilas geschikt blijft

als opvulmateriaal, maar die test

moeten we telkens opnieuw doen

als we kennismaken met een afval-

verwerker. Om het vertrouwen te

winnen.”

Door een overheidssubsidie en door

het winnen van zowel de ASN

Wereldprijs (2010) als de Jonge

Estafette (2011), krijgt Elemetal de

mogelijkheid om door te groeien.

Als Bert-Jan Kuipers zich in 2010 als

mededirecteur bij Elemetal voegt en

de student waarmee Thus het avon-

tuur begon weer teruggaat naar de

collegebanken, volgen twee succes-

volle proefprojecten (zie kader).

Over vier à vijf jaar wil Elemetal

‘wasinstallaties’ in Nederland én in

het buitenland hebben staan. De

installaties worden dicht bij de

afvalverwerker gebouwd, omdat het

volgens Thus zonde is om met afval

te gaan slepen. De planning was om

dit jaar voor het Zeeuwse afvalver-

werkingsbedrijf Heros een grote

wasinstallatie voor 100.000 ton huis-

vuilas te bouwen. Door overname

van Heros door Remex staan de

plannen momenteel on hold. Thus:

“Erg jammer.” p

PROEF IN ZEECONTAINERElemetal heeft zijn ‘wasinstallatie’ eerst in een la-

boratorium getest. Eigenaren Thus en Kuipers ver-

werkten 200 kilo huisvuilas per keer tot koper. Na

dit succesvolle experiment bouwden zij een wasin-

stallatie in een zeecontainer, waarmee ze 8 tot 10

ton huisvuilas per keer konden verwerken. Ook die

proef bleek een succes.

ZINK UIT VANGRAILSSamen met Arrosso en Agentschap NL Energie en Klimaat wint Elemetal zink terug uit

vangrails. Is het niet verstandiger om op één product te blijven focussen, in dit geval het

terugwinnen van koper? “Nee”, antwoordt Thus kordaat. Je kunt volgens hem niet vroeg

genoeg beginnen met bedrijfsuitbreiding, want het duurt wel even voordat je nieuwe

ontwikkelingen kunt verkopen. “Chemie is iets anders dan IT, waar een softwarepro-

gramma in vier maanden wordt gebouwd. De techniekontwikkeling van een chemisch prod-

uct op zich kost al veel tijd. Om ook nog voet aan de grond te krijgen bij miljardenbedrijven,

heb je nog meer geduld nodig!”

“ Huisvuilas levert meer koper op dan kopererts”

SStartertarter

1200935_sc_fc_1-52.pdf 431200935_sc_fc_1-52.pdf 43 13-12-2012 12:15:3013-12-2012 12:15:30

Page 44: Chemie magazine - december 2012

44 Chemie magazine december 2012

PAN EUROPEAN SURVEY PEILT MENING EUROPEANEN OVER CHEMISCHE INDUSTRIE

IMAGO NEDERLANDSE CHEMIE: MEER VOOR- DAN NADELEN

In vergelijking met omliggende landen heeft de Nederlandse

chemie een goede reputatie. Ook vinden de meeste Nederlanders de voordelen van de sector gro-

ter dan de nadelen. Niettemin is het imago de afgelopen

twee jaar minder geworden. Dat - en meer - blijkt uit de Pan

European Survey, een tweejaar-lijks imago-onderzoek in Europa

naar de mening van mensen over de chemische industrie.

Tekst: Inge Janse

dumpen van chemisch afval en de

gezondheidsrisico’s die chemicaliën

in consumentenproducten opleve-

ren. Ook peilden de onderzoekers

hoe de respondenten vinden dat het

staat met de controle op chemiebe-

drijven. Tweederde vindt dat er

meer regulatie nodig is, terwijl 3

procent denkt dat de sector met

minder inspecties afkan. Meer dan

de helft van de deelnemers geeft

daarbij aan te vrezen dat door meer

regulatie chemiebedrijven mogelijk

hun investeringen en banen naar

andere landen verplaatsen.

Chemische associatiesOm meer inzicht te krijgen in het

sentiment van de deelnemers over

chemie, vroegen de PES-intervie-

wers ook naar hun kennis over de

sector. Als respondenten chemische

producten moesten noemen, dan

kwamen ze vooral op benzine, plas-

tic en verf. 23 procent las weleens

nieuwsberichten over de sector,

waarbij het meestal over ongeluk-

ken en crises ging.

Daarnaast mochten deelnemers

reageren op een aantal stellingen.

De meest onderschreven uitspraken

waren ‘chemie is een sector voor

leergierige mensen’ en ‘het ontwik-

kelen van medicijnen draait volledig

om kennis van chemie’. Het meest

oneens waren de respondenten het

met de stelling ‘de chemische in-

dustrie is milieuvriendelijk’.

De PES maakt ook duidelijk hoe de

chemische industrie in Nederland

scoort in vergelijking tot andere

sectoren. Soeverein winnaar is de

voedingsindustrie, die al jaren met

de imagohoofdprijs naar huis gaat.

Chemie eindigt in dit klassement op

de dertiende plaats, waarbij het de

financiële wereld, petrochemie,

pesticiden en nucleaire energie voor

blijft (zie figuur 2 en 3).

VerbeterpuntenHoewel het een positief teken is dat

64 procent van de Nederlanders de

voordelen van de chemie ziet, is dit

wel een daling ten opzichte van 2010.

Toen vond zelfs 72 procent van alle

Nederlandse deelnemers dat de

voordelen groter waren dan de

nadelen. Ook op andere vlakken

heeft de reputatie van de Neder-

landse chemie averij opgelopen. Zo

vindt 10 procentpunt minder respon-

denten dat bedrijven proberen op

een ethische en sociaal-verant-

woordelijke manier te werken, en

ook het enthousiasme over de stel-

ling ‘wat goed is voor het bedrijf is

ook goed voor de gemiddelde per-

OVER HET PES-ONDERZOEKAan het Pan European Survey-onderzoek van afgelopen zomer deden

597 Nederlandse mannen en vrouwen van 18 jaar of ouder mee. In

totaal sprak het onderzoeksbureau in Europa 5919 deelnemers. Voor

het eerst in de geschiedenis van de PES bestond eenderde hiervan uit

opinieleiders: mensen die zich actief met de chemische industrie

bezighouden en goed weten wat er speelt. Gemiddeld zijn deze betrok-

ken burgers iets positiever over de chemie dan de gemiddelde man of

vrouw op straat.

Het is een tweejaarlijks

terugkerend fenomeen,

de Pan European Survey

(PES). In opdracht van de

Europese koepelorgani-

satie Cefic krijgen duizenden Euro-

peanen in dit onderzoek vragen

voorgeschoteld die in kaart brengen

hoe zij over de chemische industrie

in hun land denken.

In Nederland gaf 64 procent van de

deelnemers aan de voordelen van

de chemische industrie groter te

vinden dan de nadelen. Het meest

genoemde pluspunt van chemie is

dat haar producten de kwaliteit van

het dagelijks leven vergroten. De

twee belangrijkste minpunten

waren: de milieu-effecten van het

1200935_sc_fc_1-52.pdf 441200935_sc_fc_1-52.pdf 44 13-12-2012 12:15:3013-12-2012 12:15:30

Page 45: Chemie magazine - december 2012

Significantly higher than all other countries

UK: 63.8

Significantly higher than FR, IT, ES, SE

BE: 56.7

FR: 52.2

Significantly higher than IT

ES: 54.1

NL: 57.9Significantly higher than FR, IT, ES, SE

IT: 51.6

Significantly higher than FR, IT, ES, SE, BE

CZ: 58.9

Significantly higher than FR, IT, ES, NL, SE, BE, PL

DE: 60.1

Significantly higher than FR, IT

PL: 56.2

Significantly higher than ITSE: 53.8

Food

Telecom & electronics

Electricity

Biotechnology

Nanotechnology

Airlines

Automotive

Pharmaceuticals

Detergents / cleaning products

Paint manufacturing

Plastics

Financial services

Chemicals

Perfume & cosmetics

Petroleum/oil

Nuclear power

Pesticides manufacturing 71%68%62%61%60%60%58%52%52%47%44%44%43%39%37%33%25%

29%32%38%39%40%40%42%48%48%53%56%56%57%61%63%67%75%

Positive (6 - 10)

Negative (1 - 5)

Food

Telecom & electronics

Electricity

Biotechnology

Nanotechnology

Airlines

Automotive

Pharmaceuticals

Detergents / cleaning products

Paint manufacturing

Plastics

Financial services

Chemicals

Perfume & cosmetics

Petroleum/oil

Nuclear power

Pesticides manufacturing

Positive (6 - 10)

Negative (1 - 5)

67%62%60%60%58%52%51%48%47%46%38%38%35%33%30%29%25%

33%38%40%40%42%48%49%52%53%54%62%62%65%67%70%71%75%

december 2012 Chemie magazine 45

e

< 52

52 – 55

56 –59

> 60

FIGUUR 2 EN 3Hoe scoort de chemische industrie in Nederland bij het grote publiek (links)en bij opinieleiders in vergelijking met andere sectoren?

FIGUUR 1De reputatie van de chemiesector. Op een schaal van 100 scoort de Nederlandse chemie 57,9, wat één van de hoogste scores in Europa is.

soon’ leverde 9 procentpunt in.

Volgens Irene van Luijken, manager

communicatie en public affairs bij

de VNCI, komt de daling niet uit de

lucht vallen. “Het imago van de che-

mie heeft een behoorlijke knauw

gehad door de incidenten bij Che-

mie-Pack en Odfjell. Als VNCI laten

we daarom een stevig tegengeluid

horen over veiligheid. Zo nemen we

media en politici mee naar bedrijven

om ze te laten zien hoe bedrijven in

de praktijk werken. Bedrijven zou-

den daarnaast nog meer openheid

kunnen geven aan de omgeving en

overheden. De veiligheid op fabrie-

ken is namelijk heel goed, maar het

lukt de sector onvoldoende om dat

over het voetlicht te brengen.” De

VNCI gebruikt deze en andere

inzichten uit de PES-resultaten om

haar communicatie verder aan te

scherpen, zoals over duurzaamheid.

TrucksStilzitten is in ieder geval geen optie

volgens Van Luijken. “De belangen

zijn groot. Op het moment dat we

aanhoudend slecht in het nieuws

zijn, zal ook de bereidheid van over-

heden afnemen om de industrie ter

wille te zijn. Daarnaast moeten we

OOnderzoeknderzoek

1200935_sc_fc_1-52.pdf 451200935_sc_fc_1-52.pdf 45 13-12-2012 12:15:3013-12-2012 12:15:30

Page 46: Chemie magazine - december 2012

MORE IMPORTANT WEAKNESS MORE IMPORTANT STRENGHT

LESS IMPORTANT WEAKNESS LESS IMPORTANT STRENGHT

RELATIVE PERFORMANCERELATIVE PERFORMANCE

Sutainability 7.2%,5.60

CommunityInvolvement 6.5%,5.26

GovernmentCooperation 6.6%,5.62

Waste disposal 6.3%,5.62

Safe Use 8.5%,5.89

Energy Efficiency 7.8%,6.03

Plant Safety 6.8%,6.07

Innovation 6.5%,6.05

Emissions6.1%,5.78

ResearchTransparancy 5.6%,5.31

Testing 5.1%,5.70

ProduktTransparancy 4.3%,5.13

Transport Safety 6.2%,5.89

Product Quality 6.2%,6.48

EuropeanCompetitiveness 5.4%,5.91

Economic Impact 5.0%,6.10

REL

ATI

VE IM

PACT

REL

ATI

VE IM

PACT

46 Chemie magazine december 2012

HET REPUTATIE-DNA VAN DE CHEMIE

zorgen dat voldoende mensen een

chemiestudie gaan doen om vol-

doende personeel beschikbaar te

hebben. Om die redenen werken we

hard aan activiteiten die het imago

van de sector verbeteren, zoals een

website die snel en aantrekkelijk

toegang geeft tot de belangrijkste

chemiesites. Ook hebben we met

‘Dit is het verhaal van de Chemie’

een publicatie uitgebracht die che-

miebedrijven kunnen gebruiken om

hun rol en belang beter duidelijk te

maken. Bovendien rijden er binnen-

kort trucks in Nederland waarop de

tekst ‘Chemie is overal’ groot staat

afgedrukt, om te laten zien dat che-

mie overal in zit.”

Score in EuropaGemengde geluiden dus in Neder-

land. Maar hoe gaat het in omlig-

gende landen? Om die vergelijking

te maken, keek de PES naar de

reputatie van de sector. Dit is een

optelsom van prestaties op thema’s

en de impact daarvan (zie kader). Op

een schaal van 100 scoort de Neder-

landse chemie 57,9. Dat is één van

de hoogste scores in Europa. Hele-

maal bovenaan staan Engeland,

Duitsland en Tsjechië, terwijl Italië,

Frankrijk en Zweden de rij sluiten. In

vergelijking met Europese collega’s

doet de Nederlandse chemie het

dus zo slecht nog niet (zie figuur 1). p

FIGUUR 4De reputatie van de chemische industrie valt uiteen in zestien thema’s, waarvan bepaald is hoe de Nederlandse chemie daarop scoort en wat de impact is op de reputa-tie. De chemische industrie blijkt de meeste reputatiepunten te verdienen met energie-efficiency en aandacht voor het veilige gebruik van chemische producten.

Nieuw aan het PES-onderzoek van 2012

is dat er ook gekeken is naar de reputatie

van de chemische industrie. Uit onder-

zoek blijkt dat die uiteenvalt in zestien

thema’s, verdeeld over de categorieën

milieu, innovatie & concurrentie, veilig-

heid, en betrokkenheid. Van elk thema is

vervolgens bepaald hoe de Nederlandse

chemie daarop scoort, en wat de impact

van het thema op de reputatie is. Hieruit

blijkt dat zij de meeste reputatiepunten

verdient met haar energie-efficiency en

aandacht voor het veilige gebruik van

chemische producten. Ook gooit de

Nederlandse chemie hoge ogen met de

kwaliteit van haar producten, haar bij-

drage aan de economie en de veiligheid

in fabrieken, alleen is de impact van deze

thema’s relatief laag.

Het thema met de grootste impact en de

laagste score is duurzaamheid. Blijkbaar

vinden burgers dit van groot belang, en

vinden ze niet dat de chemie daar vol-

doende aan bijdraagt. Andere thema’s

waar de chemie laag op scoort zijn:

transparantie over wat precies de inhoud

en risico’s van chemische producten zijn,

de betrokkenheid bij de omgeving, en

transparantie bij onderzoek naar de

gevaren van producten (zie figuur 4).

Van alle thema’s geldt wel dat de scores

voor prestaties en impact niet ver uit

elkaar liggen. Zo scoort het laagste

thema een 5,13 (op een schaal van 10) en

het hoogste thema een 6,48.Irene van Luijken, manager communicatie en

public affairs bij de VNCI: “De belangen zijn groot.”

1200935_sc_fc_1-52.pdf 461200935_sc_fc_1-52.pdf 46 13-12-2012 12:15:3013-12-2012 12:15:30

Page 47: Chemie magazine - december 2012

De Dalmec balancers zijn intelligente oplossingen die producten tot 900 kilo schijnbaar gewichtloos maken. De systemen zijn zo ontworpen dat elke producthandling met uiterste precisie, fl exibiliteit en veiligheid gebeurt. Én met minimale fysieke inspanning van uw personeel. Zo verbeteren we zowel de effi ciëntie als de arbeids omstandig-heden binnen uw bedrijf. Neem voor meer informatie contact op via 0345 - 63 60 50 of [email protected].

Voordelen op een rijtje:

“Voor elke toepassing een balancer op maat.”

Tillen met alle gemak van de wereld

www.dalmec.nl

1200935_sc_fc_1-52.pdf 471200935_sc_fc_1-52.pdf 47 13-12-2012 12:15:3113-12-2012 12:15:31

Page 48: Chemie magazine - december 2012

Leschaco Nederland B.V. | Hoogvlietsekerkweg 164 | NL 3194 AMRotterdam-Hoogvliet | [email protected] | www.leschaco.com

LESCHACO –

your specialist

for supply chain

solutions.

We offer

integrated,

intercontinental

logistics with

responsible care

for the chemical

industry.

Logistics –

and beyond.

Since 1879.

Experienced. Dedicated. Customized.

phone +31

(10) 2953 153

Aggregaten; Mobiele lichtmasten; Kabels; Trafo’s; Verdeelkasten; Tijdelijke stroom en lichtvoorziening voor industriële toepassingen.

� � � � � �

Parkweg 67a, 4153 XL Beesd T 0345 684000 - F 0345-680907

[email protected] - www.voetverhuur.nl

24 UUR, 7 DAGEN PER WEEK

Energie-efficiency

naar hoger plan

Futurologen over

Visie 2030/2050

Veroorzaakt schaliegas

een gaslek?

Maandblad van de Vereniging van de Nederlandse Chemische Industrie 09 19 september 2012r

EUREKA!

MAAR WAT NU?HET LOT VAN DDDEEE SYNSYNTHETISCHE HARTKLEP, DEAR

OPROLBA OPROLBA E GSM

EN ANDERE GROTE CHEMHEMHEMIIIEEONTDEKKINGEN

ineMagazi

Nanotechnologie lost grootste problemen opSchaliegas game changer

voor chemische industrieVan Lieshout (Inspectie SZW) over veiligheid

Maandblad van de Vereniging van de Nederlandse Chemische Industrie 07-08 22 augustus 2012

“ KEUZE VOOR NEDERLAND WAS NIET VANZELFSPREKEND”

DSM-DIRECTEUR ATZO NICOLAÏ OVER RECENTE R&D-INVESTERING:

Magazine

Afvalwater bron van energie en grondstoffen

Plannen politieke partijen voor chemie

Remt schaliegas de biobased economie?

“ Chemie is noodzakelijk als we willen blijven leven zoals we nu doen”

NIEUW BOEGBEELD TOPSECTOR CHEMIE GERARD VAN HARTEN

Maandblad van de Vereniging van de Nederlandse Chemische Industrie 10 17 oktober 2012

NEEM EEN GRATISPROEFABONNEMENT OP CHEMIE MAGAZINE

Bent u geïnteresseerd in de laatste ontwikkelingen in de chemische industrie?

JAAAAAA N BBBBEE, I, K WK WK WIIL L EEI, IK WKKIK W ENENNN GRGRRATIATIA IS PS PS ROEEFABFAFABF BONBBBONNEMBONNONNEMEE NNT NBONNONNEMENTNNTTONNEMENNTONNEMENTAAAAAAAA EE MAGAZINEZINE OP CHEMIE MAGAOP C ZINEMIE MAGAEEE MAMMMAGGAZAZA INEAAAhChemie magazine proefabonnement (3 edities)

hChemie nieuwsbrief (gratis wekelijkse, digitale nieuwsbrief)

Bedrijfsnaam/Organisatie

Naam

Functie

Adres

Woonplaats

E-mail

Vul deze bon in en ontvang drie edities van Chemie magazine gratis. Stuur

de bon naar: VNCI, T.a.v. Cyrille Timmerman, Loire 150, 2491 AK Den Haag,

E-mail: [email protected]

3xGRATIS

1200935_sc_fc_1-52.pdf 481200935_sc_fc_1-52.pdf 48 13-12-2012 12:15:3113-12-2012 12:15:31

Page 49: Chemie magazine - december 2012

Column/BedrijvenColumn/Bedrijven

BEDRIJVEN

HOOFDREDACTEUR

hoofdredacteur Chemie Magazine

Igor ZnidarsicF

OT

O:

CA

SP

ER

RIL

A

DSM heeft in Geleen een derde

productie-unit voor Stanyl ForTii

hoogwaardige polyamide geopend.

De verhoging van de capaciteit is

nodig om tegemoet te komen aan

de sterk groeiende vraag. De poly-

amide wordt gebruikt in onder

meer elektronica en de auto-indus-

trie.

Dow Chemical sluit wereldwijd

twintig fabrieken, waaronder een

vestiging in Delfzijl. Het gaat om

een fabriek waar natriumboorhy-

dride wordt gemaakt, een stof die

onder meer gebruikt wordt om

papier te bleken. De sluiting kost 43

mensen hun baan.

LyondellBasell gaat zijn LDPE-

productielijn in het Duitse Wesse-

ling medio 2013 weer opstarten.

Deze was begin 2012 stopgezet. De

lijn is altijd gebruikt voor de pro-

ductie van LDPE-typen voor medi-

sche toepassingen.

DSM neemt het Amerikaanse Forti-

tech over voor 495 miljoen euro.

Fortitech richt zich op voedings-

ingrediënten voor de voedingsmid-

delen- en drankenindusstrie, de

kindervoedingsindustrie en de voe-

dingssupplementenindustrie. Het

bedrijf heeft zes productielocaties.

BASF Polyurethanes in Lemförde

wordt fors uitgebreid met een pro-

ductiehal, magazijnen, tanks en

een kantoorgebouw. Er wordt ther-

moplastisch pur onder de

naam Elastollan geproduceerd

voor de wereldmarkt. Het opstar-

ten van de productie-eenheid is

gepland voor eind 2014.

DSM verkoopt DEXPlastomer aan

Borealis AG. DEXPlastomer is een

joint-venture tussen DSM en een

dochteronderneming van Exxon-

Mobil Chemical. Het bedrijf produ-

ceert C8 plastomeren en lineair

lage dichtheid polyetheen. DSM

verkoopt ook zijn LldPE Compact-

solutietechnologie.

e overheid en ict, het blijft een moeilijke combinatie. Er is een

lange reeks mislukte, geldverslindende en/of gebruikson-

vriendelijke projecten uit voortgekomen. Om er een paar te

noemen: het communicatiesysteem voor de politie C2000,

het EPD (Elektronisch Patiënten Dossier), de elektronische

stemcomputer en de ov-chipkaart. Aan dit rijtje kunnen we nu NL-Alert

toevoegen, de recent gelanceerde alarmeringsdienst voor de mobiele

telefoon.

Stel: er doet zich in de buurt een ramp voor. Het introductiefilmpje op de

website NederlandVeilig.nl geeft als voorbeeld een brand bij het fictieve

ChemWerk, waarbij giftige stoffen vrijkomen. Maar het zou net zo goed

een neergestort vliegtuig, een dijkdoorbraak of een lekkende kerncen-

trale kunnen zijn. Dankzij NL-Alert ontvangen mensen in de directe

omgeving van de ramp op hun mobiele telefoon informatie over wat er

aan de hand is en wat ze het beste kunnen doen. In het geval van

ChemWerk: blijf binnen en sluit ramen, deuren en ventilatiesystemen.

Het is in zijn simpelheid een bijna geniaal idee, waarmee levens kunnen

worden gespaard. Maar niet alle levens. Indien u in het bezit bent van een

wat oudere gsm, een smartphone met het besturingssysteem Windows

Phone of een iPhone, dan blijft u van de informatie verstoken. NL-Alert

werkt namelijk niet op deze toestellen. Als u net als ik tot de 15 procent

Nederlanders behoort die een iPhone gebruiken, heeft u dus niets aan

NL-Alert. Volgens technologiewebsite Tweakers zijn in totaal vier op de

tien mobiele telefoons niet geschikt voor de dienst. Zelfs de verantwoor-

delijke minister, Ivo Opstelten, bleek bij de introductie geen geschikt

mobieltje te hebben.

Kortom: een knullig, want veel te prematuur geïntroduceerd systeem.

Volgens het platform voor ict-professionals Computable heeft het tot nu

toe 21,4 miljoen euro gekost. Tel daar gerust enkele miljoenen bij op, want

het duurt volgens het ministerie van Veiligheid en Justitie nog jaren voor-

dat het systeem standaard beschikbaar is op alle mobiele telefoons.

Aanleiding voor NL-Alert was onder meer de gebrekkige informatievoor-

ziening bij de brand bij Chemie-Pack. Toen ging namelijk niet overal in de

omgeving de sirene af. Dankzij NL-Alert zouden nu zes op de tien mensen

gewaarschuwd worden - mits hun mobiel aanstaat. Voor die andere vier

hoop ik maar dat ze bij ChemWerk de komende winter niet met gasbran-

ders in de weer gaan.

“ Zelfs het mobieltje van minister Opstelten bleek ongeschikt”

D

NL-ALERT

december 2012 Chemie magazine 49

1200935_sc_fc_1-52.pdf 491200935_sc_fc_1-52.pdf 49 13-12-2012 12:15:3213-12-2012 12:15:32

Page 50: Chemie magazine - december 2012

ServiceService

MENSEN

ESSENSCIAFrank Coenen, CEO van Tessenderlo Group, is de nieuwe voorzitter van de

Belgische chemiefederatie essenscia. Hij volgt in die functie Wouter de

Geest op, gedelegeerd bestuurder van BASF Antwerpen. Volgens Coenen

is de chemiesector de afgelopen decennia uitgegroeid tot de ‘sterkhouder’

van de Belgische industrie. Hij erkent de enorme verantwoordelijkheid die

dit meebrengt voor de welvaart en het welzijn in zijn land en benadrukt het

enorme belang van innovatie om industriële activiteiten in België te verankeren.

DSMMr. Inge Brakman is benoemd tot lid van de Raad van Commissarissen van DSM Neder-

land. Zij volgt Margo Vliegenthart op, die vanwege gezondheidsredenen de Raad van

Commissarissen heeft verlaten. Brakman vervult verschillende functies, waaronder

voorzitter van de Raad van Toezicht van Staatsbosheer en voorzitter van het Nederlandse

Rode Kruis. Voorheen was zij onder meer voorzitter en lid van het Commissariaat voor de

Media. De andere twee leden van de Raad van Commissarissen van DSM Nederland zijn

Feike Sijbesma (voorzitter) en Jan Zuidam.

DELTALINQSSteven Lak treedt op 21 januari aan als voorzitter van Deltalinqs en Rotterdam PortkPromotion Council (RPPC). Wim van Sluis heeft aangegeven zijn voorzittershamer, na

ruim zes jaar (twee termijnen), over te willen dragen. Lak kent de diverse ondernemingen

in het Rotterdamse haven- en industriegebied van binnenuit en heeft gedegen kennis en

ervaring opgedaan met het Havenbedrijf Rotterdam, de overheid en politiek. Hij heeft

bovendien ruime internationale ervaring.

Chemie Magazine is het maandblad

van de Vereniging van de Nederlandse Chemi-

sche Industrie (VNCI) en verschijnt 11x per jaar

RedactieIgor Znidarsic (hoofdredacteur)

Marloes Hooimeijer (eindredactie)

Inge Janse (redacteur)

Jos de Gruiter (redacteur)

Contact redactieLoire 150, 2491 AK, Den Haag

T 070 337 87 28, F 070 320 39 03

E [email protected]

MedewerkersJoost van Kasteren, Emma van Laar, Noortje

van Dorp, Casper Rila, Erik te Roller, Adriaan

van Hooijdonk, Marga van Zundert

VormgevingCurve, Haarlem

Advertentie-exploitatieMooijman Marketing & Sales,

Julius Röntgenstraat 17,

2551 KS Den Haag,

T 070 323 40 70,

E [email protected]

Advertenties vallen buiten de verantwoordelijk-

heid van de redactie

DrukDeltaHage, Den Haag

AbonnementenWie werkzaam is in de chemische industrie of

op een andere wijze direct of indirect bij de

chemische industrie betrokken is komt in

aanmerking voor een kosteloos abonnement

op Chemie Magazine. Meld u aan via crs@vnci.

nl of www.vnci.nl/actualiteit/maandblad en u

krijgt zo spoedig mogelijk bericht. Meer infor-

matie: [email protected] of 070 337 87 28.

OvernameOvername van artikelen uit Chemie magazine is

alleen toegestaan na voorafgaande schrifte-

lijke toestemming van de redactie. In de

meeste gevallen zal die graag worden gegeven

Beeld coverChris Bonis

ISSN 1572-2996

COLOFON

VNCI ONLINEWWW.VNCI.NL Website met onder meer dagelijks

nieuws, het archief van Chemie magazine

en alles over de chemische industrie in

Nederland

WWW.VNCI.NL/NIEUWSBRIEF Gratis nieuwsbrief met daarin wekelijks

het laatste nieuws over de chemische

industrie en de VNCI

TWITTER.COM/VNCI De VNCI op Twitter met het laat-

ste nieuws, vacatures en reac-

tiemogelijkheden op alle berichten

WW.VNCI.NL/LINKEDIN Discussieer mee met meer dan

2000 betrokkenen uit de chemi-

sche industrie en bezoek de vacatures in

de LinkedIn-groep van de VNCI

VOLGENDE MAAND (23 JANUARI)

EN NOG VEEL MEER…

SER-VOORZITTER WIEBE DRAIJER OVER

NOODZAAK VAN EEN ENERGIEAKKOORD

DE BELOFTE VAN MICROREACTORENBIO-COKES: INTERESSANTE OPTIE VOOR

CO2-REDUCTIE?

HOOGLERAAR BERT WECKHUYSEN OVER BIOMASSACONVERSIE

50 Chemie magazine december 2012

1200935_sc_fc_1-52.pdf 501200935_sc_fc_1-52.pdf 50 13-12-2012 12:15:3413-12-2012 12:15:34

Page 51: Chemie magazine - december 2012

chemistry, blends & knowledge

AD Productions B.V. is gespecialiseerd in het formulerenen mengen van chemische vloeistoffen en poeders

Markweg Zuid 274794 SN HeijningenPostbus 1024793 ZJ Fijnaart

T +31 (0)167 - 526 900F +31 (0)167 - 526 [email protected]

AD Productions B.V.

serv

ices

Are you ready for improvement?Join the team and become a colleague of highly motivated, experienced and

innovation driven people. DSM Biologics challenges you to come and work

in the ‘City of talent’ in the north. One of the largest biotech cities within the

Netherlands. With a focus on transformative and world-class technologies, to

provide solutions and brighten the lives of people today and generations to

come, you will find a nourishing and dynamic environment when working in

the position of Bioprocess Engineer.

The position focusses on technology transfer, the support of operations,

improvement of products, processes and facility and all activities regarding

commisioning and qualification. Responsibility, interpersonal skills, a quality

mindset and a customer orientation are key competences for this position.

Do you take up the challenge to improve your talents?

We than invite you to read more about this position at our website.

DSM Biologics - Groningen

matching the best in chemistry & life-sciences

www.cls-services.nlrecruitment & selection and outsourcing in chemistry | pharma | biotech | food

Dedicated to Excellence

1200935_sc_fc_1-52.pdf 511200935_sc_fc_1-52.pdf 51 13-12-2012 12:15:3613-12-2012 12:15:36

Page 52: Chemie magazine - december 2012

1200935_sc_fc_1-52.pdf 521200935_sc_fc_1-52.pdf 52 13-12-2012 12:15:3913-12-2012 12:15:39