Download - Burgers aan zet

Transcript
Page 1: Burgers aan zet

België - BelgiquePB

1000 Brussel 11/1366

NAJAAR 2013 31e jaargang nr. 2 Afgiftekantoor 1099 Brussel X, P2A8306 Afzender: FairFin, Vooruitgangstraat 333/9, 1030 Brussel

Burgers aan zet

Krekelsparen stopt, ethisch bankieren blijft

“In beweging tegen financiële stilstand”

Page 2: Burgers aan zet

Foto

: Lee

Pro

voos

t

edito

2

Vijf jaar duurt de Grote Financiële

Crisis ondertussen. Maar voor de

politieke verantwoordelijken lijkt

de sense of urgency alweer te zijn

verdampt. Vele honderden miljarden

hebben de Europese overheden intus-

sen in de financiële sector gepompt,

maar fundamentele hervormingen

blijven uit. Nochtans ontbreekt het

niet aan constructieve voorstellen (in

ons memorandum op blz. 11 hebben

we ze nog een keertje opgelijst). Denk

bijvoorbeeld aan de splitsing tussen

deposito- en zakenbanken die de

commissie-Liikanen op Europees

niveau heeft voorgesteld. Helaas lijkt

de Belgische regering zich opnieuw te

beperken tot flauwe afkooksels. Onder

leiding van Minister Koen Geens

bereidt ze een zwakkere vorm van

ringfencing voor, zoals die eerder in

Frankrijk en Duitsland is opgelegd. Op

maat van de bankiers, met een mini-

male impact op het verdienmodel van

de grote financiële instellingen.

Hebben we te maken met slaap-

wandelaars – of geloven de verant-

woordelijken echt dat de problemen

verdwijnen door ze eenvoudig weg te

wensen?

Vrolijk wordt een mens hier niet van.

Toch geloven we bij FairFin dat hier

meer aan te doen is dan je misschien

denkt. In een land van versufte elites,

is het aan spaarders en burgers om

wat trammelant te maken. En het

goede nieuws is dat velen onder jullie

dat al doén: coöperatieve initiatieven

genieten een toenemende belangstel-

ling en steeds meer spaarders gaan

actief op zoek naar alternatieven.

Alleen vorig jaar al gaat het om meer

dan 70.000 bankoverstappers, zo

hebben de jongens van Febelfin laten

weten. Laten we daar het komende

jaar op verder bouwen. Wat op de

energiemarkt kon, moet ook op de

spaarmarkt mogelijk worden. FairFin

is druk in de weer om jullie daarvoor

de juiste tools te leveren. Om het

spaargeld zo hard te laten rammelen

dat zelfs potdove bankiers en politici

uiteindelijk naar ons zullen moeten

luisteren. Want de vraag naar een

heel ander, duurzaam bankmodel en

veel méér duurzame spaarproducten

is veel groter dan gemakshalve wordt

aangenomen. Wordt vervolgd!

edito

Slaapwandelaars

4 Krekelsparen stopt

8 Terugblik Bank2Basics

11 Memo: 5 jaar na Lehman Brothers

13 Complementaire munten nemen vlucht

INHOUD

Evert Peeters

Afgelopen zomer werd het FairFin campagneteam ver-nieuwd. Vanaf nu bestormen Martina Schwab, Evert Peeters en Frank Vanaerschot (vlnr) de barricades voor een duurzamer bankwezen. Verenigd en spaarzaam, met z’n allen achter één computerscherm, zetten ze zich af tegen de door winst verblinde grootbanken.

Page 3: Burgers aan zet

kort

3

14 SoCrowd denkt buiten de bank

15 Doe mee met FairFin

16 Achter de schermen

BNP en Deutsche Bank investeren miljarden in steenkoolBNP Paribas Fortis en Deutsche Bank investeren stevig in steenkool, de meest vervuilende energiebron ter wereld. Dat blijkt uit de update van het rapport Bankrolling Climate Change van BankTrack, het internationale netwerk waar FairFin lid van is. In hun communicatie pakken de banken nochtans breed uit met hun groen en duurzaam imago. Helemaal bovenaan de

lijst met financiële instellingen die investeren in steenkoolindustrie staan vier Amerikaanse banken (Citi, Morgan Stanley, Bank of America, JP Morgan Chase). Deutsche Bank staat op de 5de plaats, BNP Paribas Fortis op 10, ING op 23 en KBC op 61. Deutsche Bank investeerde tussen 2005 en halfweg dit jaar 5,1 miljard euro in steenkool, BNP Paribas Fortis zo’n 4,4 miljard.

kort

BoekhouderspolitiekDe Belgische overheid verkocht in november haar aandeel in BNP Paribas Fortis. Minister Geens voorziet een gelijkaardige toekomst voor Belfius. Maar wie een bank verkoopt, is daarmee nog niet verlost van de risico’s die die bank neemt. De staat blijft garant staan voor het Belgische spaargeld in BNP Paribas. Alleen verliest zij nu de hefbomen om een duurzaam beheer van die spaargelden te verzekeren. Boekhoudkundig oogt de verkoop van BNP Paribas Fortis mooi, qua visie voor een duurzame economie is het huilen met de pet op. In dit geval zou het (wel) een goed idee zijn om ons te laten inspireren door onze Duitse buren. Er bestaat in Duitsland namelijk een stelsel van lokale publieke banken die wel van publiek recht zijn en niet enkel door lokale

overheden maar ook door personeel en andere stakeholders bestuurd worden. Een soort mix tussen een publieke bank en een coöperatieve bank. Deze banken hadden geen eurocent hulp nodig in 2008. FairFin ziet hier wel iets in voor Belfius.

Belgische banken betrokken bij land grabbingSteeds vaker wordt landbouwgrond in het Zuiden verkocht om grootschalige mijnbouw of palmolieplantages van te maken. Hoewel deze oplossing wordt voorgesteld als een voordeel voor alle betrokken partijen, veroorzaakt ze toch veel problemen. Vaak zijn de vormen van landbouw die worden bedreven, heel slecht voor het milieu. Bovendien worden de geleende gronden voorgesteld als onbenutte gronden, terwijl veel van die gronden eigenlijk gebruikt worden door de dorpsgemeenschappen: ze dienen om dieren te laten grazen of worden met rust gelaten om hun vruchtbaarheid te behou-den. Ze worden vaak aan investeerders gegeven zonder het minste overleg met de plaatselijke gemeenschappen. FairFin onderzocht samen met 11.11.11, CNCD, Oxfam, SOS Faim en Réseau Financement Alternatif in hoeverre banken actief in België spaargeld investeren in land grabbing. Wat blijkt: BNP Paribas Fortis, Deutsche Bank, KBC, ING, Rabobank, Belfius, AXA en ABN AMRO beheren of commercialiseren allemaal fondsen met investeringen in bedrijven die vaak worden genoemd in landroofdossiers. Kijk op www.fairfin.be/landgrab

“Geen casino met mijn spaargeld!”Tot nu toe kunnen banken nog altijd (door de staat gegarandeerd!) spaargeld gebruiken om te speculeren en op die manier grote financiële risico’s te nemen. Daarbovenop bestaat dan het risico dat de staat moet tussenkomen en banken moet redden met geld dat eigenlijk een sociaal rechtvaar-diger bestemming had kunnen krijgen. FairFin, Réseau Financement Alternatif en het burgercollectief Roosevelt vragen aan burgers om de petitie BankenSplitsen te tekenen. Doel is om 100.000 handteke-ningen op te halen en te presenteren aan de overheid, die momenteel bezig is met onderhandelingen om de bankenhervorming in een wettelijk kader te gieten. Het is belangrijk dat ze daarbij niet enkel input krijgt uit de financiële industrie, maar ook uit andere segmenten van de maatschappij. www.bankensplitsen.be

Page 4: Burgers aan zet

duurzaam sparen

4

duurzaam sparen

Met lichte pijn in het hart kondigt FairFin het einde van het Krekelsparen aan. 26 Jaar geleden opgestart als eerste ethische en solidaire spaarrekening in België bij de openbare bank ASLK, heeft het product zelf anno 2013 nog weinig van haar kracht ingeboet. Met het Krekelspaargeld worden geen schadelijke investeringen gedaan, meer nog: dit spaargeld wordt enkel herbelegd in duurzame en sociale initiatieven.

Maar met de evolutie van ASLK naar Fortis

en uiteindelijk BNP Paribas Fortis, kwam het

product in een niet-ethische bank terecht.

Dat was voor FairFin en Réseau Financement

Alternatif eind vorig jaar reden om het

Krekelsparen / Épargne Cigale op de helling

te zetten. Zonder significante verbeteringen

in het beleid van BNP Paribas Fortis, wilden

beide organisaties het contract verbreken.

Maar zo lang heeft het niet geduurd. Nog geen

half jaar later gaf BNP Paribas Fortis zelf aan te

moeten stoppen met het Krekelsparen omwille

van nieuwe regelgeving. Minister Vande Lanot-

te sloot zomer 2012 een principeakkoord af met

de financiële sector. Eén van de bepalingen

daarin is een beperking van het aantal spaar-

rekeningen tot zes per bank. En aangezien het

Krekelsparen qua inlage (zo’n 80 miljoen in

2012) een van de kleinere spaarrekeningen

van BNP Paribas Fortis is, sneuvelt die.

Ondertussen blijven ook de bezwaren van Fair-

Fin voor samenwerking met BNP Paribas Fortis

gelden. De bank zegt wel stappen te zetten

in de richting van een duurzaamheidsbeleid,

maar dat beleid sluit in ieder geval niet uit dat

nog altijd wordt geïnvesteerd in schendingen

van de mensenrechten en ernstige milieu-

vervuiling. Bovendien is BNP Paribas niet

voldoende transparant over haar beleid.

FairFin komt al jaren op voor duurzaam

bankieren en kan samenwerking met banken

die hier niet in voldoende mate aan voldoen

niet langer verantwoorden, zelfs indien de

samenwerking zelf een duurzaam spaarpro-

duct betreft. Uiteraard wil FairFin wel in

dialoog blijven met BNP Paribas Fortis met het

oog op het verduurzamen van het beleid van

de bank.

Krekelsparen stoptFairFin blijft ijveren voor de ontwikkeling van nieuwe duurzame spaarproducten

Page 5: Burgers aan zet

5

“FairFin is ervan overtuigd dat er een groot draagvlak is voor ethisch bankieren”

Met het Krekelsparen valt zo’n 80 miljoen euro ethisch spaar-

geld weg. Daar kun je een hoop goede dingen mee doen. Toch

staat dit bedrag in schril contrast tot de 250 miljard die alle

Belgen samen op hun spaarboekjes hebben staan. Greg Van

Elsen, beleidsadviseur bij FairFin over de vraag naar ethische

bankproducten.

Luidt het einde van het Krekelsparen het einde van ethisch

bankieren in?

We zijn er bij FairFin van overtuigd dat ethisch bankieren

absoluut nog een groot draagvlak heeft, getuige het succes van

NewB waarbij meer dan 40.000 mensen zich bereid verklaren

mee te investeren. Daarnaast blijft Triodos ook

mooie groeipercentages noteren. We merken nog

elke dag dat er verontwaardiging is rond de

financiële sector en dat mensen op zoek zijn naar

alternatieven. Anderzijds is de stap naar een

andere bank groter dan een stap naar bijvoorbeeld

een fair trade product.

In hoeverre heeft de bankencrisis de populariteit

van ethisch sparen en beleggen geboost?

De bankencrisis heeft de vraagzijde rond ethisch

bankieren zeker en vast substantieel gestuwd.

Aan aanbodzijde is er helaas weinig gebeurd, vele

banken hadden hun handen vol met de crisis die ze zichzelf

hadden aangedaan. Een inhaaloperatie is dus zeker welkom.

Mensen worden ook almaar bewuster rond duurzaamheidsthe-

ma’s, wat op lange termijn de vraag verder zal aanzwengelen.

De dag dat bankieren per definitie ethisch gebeurt is weliswaar

niet voor morgen.

Gaat de vraag naar ethische bankproducten dan ook verdwij-

nen als de crisis overtrekt?

FairFin is van mening, samen met ongeveer elke econoom,

dat er niets fundamenteels veranderd is sinds de financiële

crisis. Het bankenlandschap wordt nog steeds gedomineerd door

grootbanken die winstmaximalisatie nastreven, de banken-

lobby houdt elke fundamentele hervorming zoals een splitsing

van zaken- en depositobankieren tegen. We kunnen dus zeker

nog onweer in de financiële sector verwachten. Reden te meer

om hier als burger bewust mee om te gaan.

Wordt ethisch bankieren vanaf nu overgelaten aan gespeciali-

seerde banken als Triodos en NewB?

Dat zou een zeer jammere zaak zijn. Banken hebben een cruci-

ale rol in ons maatschappelijk bestel waardoor iedereen gebaat

is bij een ethische invulling hiervan. Gespecialiseerde banken

kunnen een voortrekkersrol spelen maar uiteindelijk zullen de

grote jongens ook moeten volgen. Banken zijn gelukkig enorm

gevoelig aan reputatieschade en zullen dus verplicht zijn om te

werken aan hun ethisch beleid. Onze taak schuilt er dan ook in

om de mensen bewust te maken over hoe ze met banken omgaan.

Spaarders aan het woord

Ann (55), Gent:

“Ik hoop dat de boodschap doordringt tot de top van BNP”

“Toen ik voor het eerst hoorde dat Krekelsparen

zou stoppen, was het een schok. Zeker met de

bedenking dat het niet leuk is voor de orga-

nisaties die hierdoor steun kregen. Het totale

plaatje bekijkend, is het echter alleen maar

logisch dat het eindigt. Het hoort helemaal niet

thuis in een bank als BNP Paribas. Ik startte

bij ASLK omdat ze geen goud uit Zuid-Afrika

hadden en omwille van het Krekelsparen.

Sedertdien is ASLK Fortis geworden, hebben we

de bankencrisis gehad (en hebben we haar nog)

en dan werd Fortis BNP Paribas, een grootbank

voor wie het ethische onbelangrijk is. Wat deed

het Krekelsparen nog tussen al dat andere ultra

neo-liberale?

Ik heb ondertussen spaargeld weggehaald bij

BNP Paribas en overgeheveld naar Triodos. Ik

heb – in het verleden en ook nu – aan de

bedienden bij Fortis/BNP uitgelegd dat ik het

niet eens ben met de politiek van hun top. Ik

neem aan dat het voor de bedienden lastig is

deze boodschap te horen naast alles wat ze

moeten incasseren van hun werkgever. Ik hoop

ook dat de boodschap doorgaat naar de top.

Er moet een regulering van de bankensector

komen.

Bovendien is het belangrijk dat er alternatieven

zijn. Nu is het nog niet zo eenvoudig voor

mensen die duurzaam willen sparen. Triodos

bijvoorbeeld heeft voorlopig nog geen bank-

kaarten en verleent nog niet zo lang leningen

aan particulieren voor het kopen of verbouwen

van een woning. Voor bepaalde zaken zit je dus

nog wat vast.”

Page 6: Burgers aan zet

6

Tine Lommez van 11.11.11: “Het Krekelsparen heeft bij-gedragen aan het kenniscentrum dat we vandaag zijn”

“Het NCOS, Derde Wereld Documen-

tatiecentrum (Docent) werd in 1988

een Krekelspaarproject.

Tot op vandaag koopt 11.11.11

met het geld uit Krekelsparen

informatie (boeken, tijdschriften

en digitale info) die onze campag-

nes en politiek werk voeden en

onderbouwen.

Docent evolueerde met de jaren

van een open documentatie naar

een bibliotheek voor 11.11.11 me-

dewerkers en vrijwilligers. Nu nog

kunnen studenten, vrijwilligers en

leden er terecht met infovragen en

ontleningen. 11.11.11 heeft dankzij

Krekelsparen steeds toegang gehad

tot de beste informatiebronnen en

dat liet zich voelen in de kwaliteit

van ons campagne-, politiek - en

educatief werk. Sowieso heeft dat

bijgedragen tot het kenniscentrum

dat we vandaag zijn. Met de jaren

hebben we ook een mooie biblio-

theekcollectie kunnen opbouwen,

die collectie is een beetje de

geschiedenis van de Noord-

Zuidbeweging (vroeger de Derde

Wereldbeweging) in Vlaanderen.

Het plan is daar goed zorg voor te

dragen en dankzij een samenwer-

kingsverband met AMSAB-ISG, het

instituut voor sociale geschiedenis,

wordt die collectie bewaard en

toegankelijk voor onderzoek.

11.11.11 staat helemaal achter de

beslissing om met Krekelsparen

te stoppen. Zelf werken we al een

tijd rond financiële controle op

de bankensector, rechtvaardige

fiscaliteit en de rol die banken

spelen op vlak van bijvoorbeeld

voedselspeculatie. Dat doen we

via onze 11.11.11 campagne en via

ons werk in netwerken zoals FAN,

het Financieel Actie Netwerk. Onze

volgende Think Global Day in april

2014 zal trouwens helemaal over

fiscaliteit gaan.”

Spaarders aan het woord

Patrick (50), Herk-De-Stad:

“Elk van onze kin-deren kreeg een Kre-kelspaarrekening”

“We vonden het erg jammer om te horen dat

Krekelsparen er mee stopt. Destijds vonden

we het als pas getrouwd koppel leuk dat de

ASLK, de overheidsbank waarvoor we bewust

hadden gekozen (mijn vader werkte immers bij

de Generale Bank!), met deze eenvoudige maar

relevante manier van ethisch sparen begon. Ook

voor elk van onze kinderen namen we telkens

een Krekelspaarrekening. Later, toen de ASLK

Fortis werd, moesten we tot ons verbazing

soms aan het personeel van ons bank uitleggen

waarom we zo’n rekening hadden gekozen. Zo

weinig bleek onze (intussen groot-)bank nog

bezig met ethisch bankieren.

We hebben ons geld nog niet verplaatst. Maar

het is wel onze bedoeling. Nu onze hypothecaire

lening volledig is terugbetaald, kunnen we

veel gemakkelijker met ons spaargeld naar

een andere bank stappen. We zijn overigens

benieuwd hoe snel we van NewB iets mogen

verwachten.

Aan FairFin om de banken die wel een

alternatief vormen in de kijker te zetten en

de resterende echte Belgische banken (ook

de kleintjes) te stimuleren om duurzamer te

worden.”

Solidariteitsaspect

Krekelsparen is niet enkel een

duurzaam spaarproduct maar ook een

solidair spaarproduct. Per rekening

gaat er een commissie naar FairFin of

een andere door de spaarder gekozen

organisatie. Ook is er de mogelijkheid

voor spaarders om hun rente af te

staan aan tal van organisaties. Door

het wegvallen van het Krekelsparen

komt ook deze solidariteit te verval-

len. Voor FairFin betekent dit een

pak minder inkomsten, maar ook

242 andere organisaties uit de social

profit sector moeten het met minder

geld doen. Geld dat de organisaties

naar eigen inzicht mochten uitgeven

en niet (in het geval van de commis-

siegelden) hoefden te verantwoorden.

Een welkome bijdrage nu andere

inkomstenbronnen als subsidies

teruggeschroefd worden of steeds

meer administratie vragen.

FairFin Organi-saties

Totaal

2008 219.984 50.016 270.000

2009 116.010 45.720 161.730

2010 124.956 45.860 170.816

2011 133.459 49.282 182.741

2012 134.519 48.012 182.531

Evolutie bedrag commissie

Krekelsparen

Page 7: Burgers aan zet

7

bankroet

Donateur worden van FairFin

FairFin verliest met de stop van het Krekelsparen maar liefst een kwart van haar inkomsten. Om onze

werking te kunnen behouden, proberen we giften te verzamelen. Door ons te steunen, maak je het ons

mogelijk om banken blijvend te beïnvloeden inzake hun duurzaamheidsbeleid. Nieuwe initiatieven

die het Krekelsparen kunnen vervangen, blijven zo mogelijk. Je kunt een eenmalige gift of een door-

lopende opdracht doen op het rekeningnummer 523-0803865-04 van FairFin met de mededeling ‘gift’.

Aanvullende gegevens: IBAN: BE 10 5230 8038 6504 en BIC: TRIOBEBB.

Hoe duurzaam sparen in het post-Krekelspaartijdperk?

Krekelspaarrekeningen worden vanaf 1 januari

omgezet naar een gewone spaarrekening bij BNP

Paribas Fortis, waarop geen ethische criteria

meer van toepassing zijn. FairFin blijft ijveren

voor de ontwikkeling van nieuwe duurzame

spaarproducten. Op het moment zijn de ethische

alternatieven voor het Krekelsparen:

Triodos spaar- en termijnrekeningenTriodos Bank gebruikt je spaargeld ter financie-

ring van initiatieven die een positieve meer-

waarde hebben voor mens en milieu. Via het

solidariteitsaspect kan je ook kiezen voor steun

aan 9 verschillende sociale organisaties.

VDK SpaarPlus RekeningVDK is vooral actief in Oost- en West-Vlaanderen,

met één kantoor in Vlaams-Brabant en uitbrei-

dingsplannen voor Antwerpen. Alle producten

die VDK aanbiedt zijn onderworpen aan duur-

zame uitsluitingscriteria. De nieuwe SpaarPlus

Rekening vervangt de vroegere Wereldspaar-

rekening en Solidariteitsrekening. VDK herbelegt

dit spaargeld in sociaal-ethische initiatieven.

NewBVoor 20 euro kun je een aandeel in de coöpe-

ratie NewB kopen. Komt de bank er, dan wordt

dit omgezet naar een effectief aandeel in de

bank. Momenteel wordt er gesproken over een

oprichting begin 2015. Het is echter nooit te

vroeg om een aandeel te kopen, zodat de bank

er ook effectief komt! FairFin staat achter NewB

omdat het deel zou kunnen uitmaken van het

gediversifieerde ethische bankenlandschap

waar wij voor staan.

Los van banken kunnen mensen echter ook

ethisch investeren in coöperatieven zoals

Alterfin, een sociale investeerder in het Zuiden.

In de wegwijzer op onze site kunnen mensen

al verschillende vormen van ethisch sparen/

investeren ontdekken.

www.fairfin.be/duurzame-bankproducten

Page 8: Burgers aan zet

terugblik

8

terugblik

Bank2Basics

Samenleving aan het woord

over de financiële crisisFairFin vindt dat de samenleving meer betrokken zou moeten worden bij beslissingen over het financieel systeem. Het is belangrijk dat de politiek niet enkel luistert naar de financiële lobby’s, maar ook andere stemmen hoort. Met de debatreeks Bank2Basics nodigt FairFin burgers, middenveld en experts uit om in een ontspannen sfeer de uitdagingen van de financiële crisis, te bespreken. De twee eerste sessies gingen door in respectievelijk Kunstencentrum STUK en Beursschouwburg.

Foto’s: Herman & Anna Vanaerschot

Onder leiding van Guy

Redig (VUB) voerden

Stefaan De Cock (ACV),

Geert Haverbeke (ABVV) en

Frank Vanaerschot (FairFin)

een debat over Belfius. De

overheid heeft blijkbaar

geen zin om van de bank

effectief een instrument

te maken ten dienste van

een sociale en duurzame

economie. Ondertussen

staat de tewerkstelling van

het personeel op de helling.

Waarom heeft de samenleving banken nodig?

Moeten banken winst maken? Waarom moesten

de banken in 2008 gered worden? FairFin vroeg

het onze politici. Filmpje ook te bekijken op

www.fairfin.be

Page 9: Burgers aan zet

9

kort

Wie de crisis even teveel werd, kon chillen in het belastingparadijs van FAN.

Johan De Vriendt kiest voor nummer 5 “omdat Belfius van ons allemaal is!”

Xavier Lukomski kiest voor nummer 2 omdat “geld moet dienen om te produce-ren en niet om te winnen. Geld moet nuttig zijn!”

Jurgen Lahey kiest voor nummer 6: “Ik ben niet akkoord met de eis om burgers meer inspraak in de bankenstrategie te geven. Een goed loon vind ik op zich ok, omdat je daarmee ook goede managers aantrekt, maar de ontslagvergoeding moet wel gelimiteerd worden. Ik kies voor punt 6: alle banken zouden van de overheid gelijke kansen moeten krijgen.”

FairFin maakte van de gelegenheid

gebruik om haar politiek memoran-

dum (zie pag. 11) voor te leggen aan

het publiek. Ieder die wilde kon zijn

stem uitbrengen: van welke punten

moeten politici zeker werk maken?

1) Geef Burgers Inspraak In De Bankenstrategie

2) Splits Deposito- En Zakenbanken

3) Verhoog De Kapitaalratio’s

4) Maak Bankierslonen Opnieuw Fair

5) Maak Van Belfius Een Duurzaamheidskampioen

6) Geef Kleine Banken Gelijke Kansen Op De Markt

7) Meer Alternatieve Financiering, Buiten Banken Om

Page 10: Burgers aan zet

NOT M

Y PI

ECE

van

Mar

tin Sc

hick

. Fot

o: A

rya

Dil

interview

10

“Durf om dingen uit te proberen”Beursschouwburg host voor Bank2Basics IIFairFin organiseerde Bank2Basics II in het Brusselse kunstencentrum Beursschouwburg. Een passende locatie – en niet alleen vanwege het uitzicht op de Beurs. Beursschouwburg programmeerde Bank2Basics in haar focusprogramma Work Hard / Play Hard rond absurditeit en spel in werksituaties. Tentoonstellingen, performances en debatten ontwaren de poëzie in vergaderzalen of nemen een kijkje aan de achterkant van het kapitalistisch systeem. Directeur Tom Bonte blikt kort terug.

Waarom werken jullie met

focusprogramma’s?

Om ons te onderscheiden van

de andere kunsthuizen in Brussel,

hebben we twee jaar geleden besloten

af te stappen van het seizoenspro-

gramma en thematisch te werk te

gaan. Ook om te ontsnappen aan de

‘festivalitis’: van de vijf festivals die

er bij Beursschouwburg waren, schiet

er nog maar eentje over. Elk focus-

programma bestaat voor zo’n 80% uit

artistieke producties en voor 20% uit

projecten van andere partners, zoals

de Bank2Basics avond van FairFin.

Dat geeft body aan het programma en

zorgt voor een mooie wisselwerking.

Hebben jullie een inhoudelijk doel

met zo’n programma, zoeken jullie

naar antwoorden?

Goh, het is eigen aan kunst om

geen pasklare antwoorden te wil-

len bieden. We openen hoogstens

een spectrum aan vragen en doen

suggesties, om bezoekers te inspireren

om zelf tot inzichten te komen.

Wat was jouw favoriet binnen Work

Hard / Play Hard?

De levende installatie France

Distraction die hier de laatste drie

weken heeft gestaan. Dat balanceerde

echt op de grens tussen spelen en

werken. Een van de activiteiten was

een ballenbad waarin onder andere

werd gedoceerd over de stoïcijnse

filosofie. Je kon als bezoeker zelf

kiezen hoe diep je hierin meeging:

voor kinderen was het gewoon een

ballenbad.

In het project NOT MY PIECE van

Martin Schick denkt hij na over

een wereld na het kapitalisme. Hij

stelt het postkapitalisme voor. Wat

bedoelt hij daarmee?

Hij zoekt naar andere samenle-

vingsmodellen, zowel op grote als op

kleine schaal. Hij heeft een capsule

gemaakt waarmee je zelfstandig zou

kunnen overleven, geïnspireerd op

onder andere urban gardening en

ruilsystemen.

Thema’s die ook binnen de

social profit sector leven. Wat

kunnen kunstenaars aan dit dis-

cours toevoegen?

Het wordt vaak gezegd dat kunste-

naars een uniek standpunt innemen,

maar daar ben ik het niet mee eens.

Ze staan in dezelfde maatschappij als

ieder ander, ervaren dezelfde proble-

men als ieder ander en de dingen die

ze beweren zijn dan ook even dwaas

of slim als die van anderen. Ze kun-

nen er hoogstens een andere taal aan

geven. Wat we wel van ze kunnen

leren, is hoe ze thema’s durven aan

te pakken en daar hun eigen ding

mee doen. Dat het niet erg is om iets

te proberen en te mislukken. Dat is

altijd nog beter dan er met een grote

boog omheen lopen.

interview

Tom Bonte

Page 11: Burgers aan zet

NOT M

Y PI

ECE

van

Mar

tin Sc

hick

. Fot

o: A

rya

Dil Foto

: Ann

a Va

naer

scho

t

campagne

11

campagne

Evert Peeters & Frank Vanaerschot

Memorandum:

Vijf jaar na Lehman Brothers

Sinds 2008 hebben politici voortdurend herhaald dat ze de financiële instellingen zouden hervormen, en de bankiers opnieuw in de pas zouden doen lopen. In de praktijk zijn de opgepompte balansen gewoon weer met de politici aan de haal gegaan. Hervormingen worden afgeblokt om het verdienmodel van de banken niet te zeer te schaden – terwijl dat net de bedoeling zou moeten zijn. Politici missen vooral lef, maar ze lijken ook bewust naast de voorstellen te kijken die vooraan-staande experts de afgelopen jaren hebben geformuleerd. FairFin zet de belangrijkste werkpunten nog eens op een rijtje in een memorandum dat deze maand aan de verschillende politieke partijen wordt bezorgd.

1. Sterkere democratische stu-ring vanuit de samenleving

Veel hervormingsvoorstellen zijn

toegespitst op de ‘technische’ controle

op de markten door de toezichthou-

ders. Voor FairFin moet het toezicht

op de financiële instellingen echter

niet alleen worden verdiept, maar

ook verbreed. Het valt moeilijk uit

te leggen dat maatschappelijke

stakeholders wél opdraaien voor de

kosten, maar geen toegang krijgen

tot het bedrijfsbeheer van de banken.

Voor die stakeholders – de overheden,

het personeel, het maatschappelijke

middenveld, de klanten, de belasting-

betalers – blijft het businessmodel van

de banken grotendeels een black box.

Nog steeds mogen banken veelal zelf

beslissen of en hoe ze communiceren

over hun investeringen. Wat vertellen

ze over de risico’s en over de sociale

en ecologische gevolgen?

FairFin bepleit de oprichting van een

structureel overlegorgaan waarin de

toezichthouder, samen met het kabi-

net van de minister van Financiën

én het maatschappelijke middenveld

toezicht houden op de duurzaamheid

van bankmodellen en investerings-

beleid. De oprichting van een Maat-

schappelijke Raad voor Verantwoord

Bankieren, die het sociale middenveld

structureel betrekt bij de uittekening

van het bankenbeleid, kan hier een

eerste stap zijn.

2. Splits zaken- en depositobanken

Tot nu toe kunnen banken risicovolle

investeringen doen met spaargeld. De

prijs van die risico’s wordt doorgere-

kend aan de samenleving (banken zijn

gered met ons belastinggeld), terwijl

de baten van de financiële boom in

de voorgaande jaren, vooral bij een

Page 12: Burgers aan zet

12

campagne

selecte groep insiders terecht zijn geko-

men. Dat moet anders. Het spaargeld

van burgers verdient een voorzichtig

en duurzaam beheer en kan niet

langer blijven dienen als brandstof

voor speculatieve investeringen. Het

meest logische lijkt dan ook dat het

spaargeld in een andere bank, een

andere groep zit, zodat op geen enkele

juridische manier risico’s van het

investeringsbankieren op de instel-

ling waar het spaargeld zit, verhaald

kunnen worden.

3. Verhoog de kapitaalratio’sDe afgelopen drie decennia zijn

banken (in plaats van spaargeld te

verzamelen en kredieten te verlenen)

steeds meer voor eigen rekening gaan

handelen. Het geld daarvoor halen

ze uit de interbankenmarkt. Hoe

meer zo’n bank een beroep doet op de

interbankenmarkt, en hoe meer inves-

teringen zij zelf uitzet op de financiële

markten, hoe groter de balans. En

aangezien zowel de winstgevend-

heid (voor de aandeelhouders) als de

vergoedingen (voor bestuurders) een

rechtstreekse afgeleide vormt van de

kasstroom, wordt die balans ook actief

en bewust vergroot. Dat betekent

uiteraard ook dat de spanning tussen

het totale aantal uitstaande investe-

ringen en het historische kernkapitaal

van de bank (het bedrag dat de

aandeelhouders hebben ingelegd)

steeds groter wordt. Een beetje span-

ning tussen balans en kernkapitaal

is niet erg en zelfs nodig. Maar in

heel Europa maakt dat kernkapitaal

inmiddels minder dan 10% (en soms

5%) van de balansen uit. Bankinstel-

lingen zijn olifanten op luciferhoutjes

geworden. En die olifanten dreigen bij

de kleinste investeringsfout al door

hun pootjes te zakken: zo gauw de

verliezen op de balans de omvang van

het kernkapitaal overschrijden, is een

bank officieel insolvabel en gaat ze

failliet. Behalve als de overheden op-

nieuw bijspringen… De enige manier

om dat onevenwicht tussen balans

en kernkapitaal te verkleinen, is

banken te verplichten om fors hogere

kapitaalbuffers aan te houden. Nieuwe

winsten moeten ze zelf investeren

in het kernkapitaal, aandeelhouders

moeten bijkomende reserves aanleg-

gen en tegelijk moeten de balansen

worden afgebouwd, door de investe-

ringsportefeuille te verkleinen.

4. Maak bankierslonen opnieuw fair

Er is een brede consensus dat toplonen

en bonussen van – onder andere –

bankiers aangepakt moeten worden.

Bankiers verdienen veel meer dan wat

een bankier mogelijk waard kan zijn

voor de onderneming en de samenle-

ving. Bovendien geeft de bonuspoli-

tiek een signaal aan bankiers om

korte termijnwinst na te streven. Het

verleden heeft uitgewezen dat dit

op middellange termijn juist voor

instabiliteit zorgt.

5. Maak van Belfius een duurzaamheidskampioen

De staat heeft Belfius in handen en

heeft ook participaties in een aantal

andere banken. Dat is niet van harte

gegaan: er was gewoon geen andere

investeerder die er geld in wilde

stoppen. Eens de meubels gered zijn en

Belfius weer winstgevend wordt, wil

de regering Belfius weer verkopen aan

privé-eigenaars. FairFin daarentegen

vindt dat een publieke bank best een

plaats kan hebben in de sector – als

zo’n bank dan ook een ander beleid

voert. Belfius kan bijvoorbeeld een

voortrekker zijn in maatschappelijk

noodzakelijke investeringen. Denk

maar aan de energie- en klimaatuit-

dagingen die op ons afkomen. Belfius

vormt ook het ideale laboratorium

om wettelijke minimumnormen in

te voeren voor ethische spaar- en

beleggingsproducten. Er zijn in vele

Europese landen al sterke voorbeelden

te vinden: in het Verenigd Koninkrijk

blijven lokale credit unions een

interessante rol spelen in het ban-

kenlandschap, terwijl ook de Duitse

lokale Spaarkassen (niét de regionale

Landesbanken) een sterke positie

hebben bewaard tijdens de crisis. Dat

doen ze omdat zij onderworpen zijn

aan strenge, publiek bepaalde regels.

6. Geef kleine banken gelijke kansen op de markt

Het bankenbeleid van de overheid is

gesneden op maat van de grootbanken.

Dat moet anders. Kleinere banken en

de duurzame nichespelers moeten de

kans krijgen om met gelijke wapens

te strijden op de markt. Instapeisen

voor nieuwe bankinitiatieven moeten

worden gekoppeld aan de duurzaam-

heid en betrouwbaarheid van het

voorgestelde financieringsmodel en

niet aan de omvang op de markt.

Kleine, duurzame banken kunnen een

voorbeeld zijn voor grootbanken om

het volume aan duurzame investerin-

gen drastisch te vergroten.

7. Zorg voor meer alter-natieve financiering, buiten de banken om

De Belgische wet verbiedt een hele

reeks middelen die ons zouden

helpen om de banksector duurzamer

en diverser te maken. Alternatieve

financieringsvormen zoals crowdfun-

ding en peer-to-peer investeringen

(het verstrekken van leningen tussen

personen, zonder tussenkomst van

een bank) verdienen een veel groter

bereik. De overheid moet daarom de

administratieve en wettelijke eisen

die aan deze initiatieven worden

gesteld, herdenken. Nu worden

nieuwe coöperatieven bijvoorbeeld

verplicht zich in te kopen in de

bestaande grootbanken (en worden op

die manier mee afhankelijk van een

heel ander bedrijfsmodel). Belangen-

verstrengeling tussen toezichthouders

en grootbanken blokkeert het speel-

veld voor financiële alternatieven.

En kredietunies (waarin burgers een

in omvang beperkte som spaargeld

samenbrengen, om te investeren in

lokale noden, zonder langs de banken

te passeren) zijn verboden. Zaken die

FairFin graag anders zou zien!

• Vijf jaar na Lehman Brothers

Page 13: Burgers aan zet

Complementaire munten nemen vlucht

KORTDe Torekes wonnen de Oost-Vlaamse prijs voor het sociaal-cultureel werk 2013. Het Torekes-project is zo succesvol, dat de proeffase intussen werd ingeruild tegen een ‘project van onbepaalde duur’. De Torekes zorgden in de buurt Blaisantvest-Rabot voor een dynamische samenwerking tussen buurtbewoners. www.torekes.be

Onlangs al voorzichtig onder de aandacht gebracht: Troeven in Turnhout. Organisaties in de buurt belo-nen je met Troeven wanneer je voor hen activiteiten verricht gericht op een betere buurt. Een binnentuin onderhouden, meehelpen in het buurthuis, nieuwe Turnhoutenaars welkom heten, meehelpen met een schoonmaakactie of een kaartspel spelen met ouderen in het verzorgingstehuis. Troeven kunnen worden omgewisseld bij een aantal organisaties of handelaars in de buurt. Binnenkort volgt de echte lancering. www.troeven.be

De doorstart van de e-portemonnee maakt deel uit van het Europees project Community Currencies in Action (CCIA). Een van de partners is Spice, een NGO in Engeland en Wales met ruime ervaring in het opzetten van Time-banks: een systeem waar de deelnemers elkaars inzet waarderen in tijd. Spice vierde onlangs haar 5-jarig jubileum. www.justaddspice.org

Naar gelijkenis van deze Timebanks, start Het Kenniscentrum Woonzorg Brussel vzw onder de naam BuurtPensioen een gemeenschapsmunt op. Leden verdienen ‘kredieturen’ door ondersteuning te leveren aan andere ouderen of personen met een beperking in de wijk. De gepresteerde uren worden geregistreerd in hun persoonlijke kredietrekening en kunnen onmiddellijk of later gebruikt worden om een familielid, een vriend, of zichzelf de nodige hulp te bieden. Je draagt iets positief bij aan de buurt en tegelijk werk je aan je eigen toekomst, zonder afhankelijk te moeten zijn van je spaarcenten of pensioenuitkeringen. Dit pilootproject krijgt steun van de Vlaamse Overheid binnen de oproep Sociale Innovatie.

FairFin experimenteert al dertig jaar met alternatieve geldsystemen. Samen met Stad Gent, Samenlevingsopbouw Gent en de Vlaamse Overheid lanceerde FairFin in 2010 het pilootproject Torekes in de Gentse wijk Rabot. Sindsdien pioniert FairFin onder de naam Muntuit met complementaire munten. In de cockpit zit Hugo Wanner: hij werkte na de Gentse Torekes mee aan de op- en doorstart van de Turnhoutse Troeven, de e-portemonnee in Limburg en binnenkort de Brusselse zorgmunt BuurtPensioen.

Waarom is er nu zoveel beweging

rond complementaire munten?

De economische en financiële

crises vormen een goede voe-

dingsbodem voor complementaire

muntsystemen. Ze brengen een

veelheid aan problemen met zich

mee: bedrijven sluiten, werkloos-

heid neemt toe, banken geven

minder snel leningen… Maar de

noden blijven bestaan. Om toch

vormen van bedrijvigheid in gang

te zetten, gaan ondernemingen,

overheden en individuen op zoek

naar muntsystemen buiten de

reguliere economie om. Daarnaast

zijn er ook grote maatschappelijke

kwesties, rond milieu en vergrij-

zing bijvoorbeeld, die vragen om

alternatieve oplossingen.

In Limburg wordt milieuvrien-

delijk gedrag in de hand gewerkt

met de e-portemonnee, een

digitale complementaire munt.

Wat is de stand van zaken?

De e-portemonnee is inmiddels

operationeel in tien Limburgse

gemeenten. In Hasselt, Genk en

Beringen wordt hij gelanceerd.

Heel goed dat die drie ‘grote

vissen’ meedoen! In Beringen gaan

we bovendien van start met een

sociaal project: de e-portemonnee

wordt ingezet om problemen rond

kansarmoede aan te pakken. Een

beetje zoals bij de Torekes in Gent.

Wat zijn de grootste uitdagingen?

Twee dingen. De technologie

moet mee-evolueren: als we de

e-portemonnee geavanceerder

kunnen maken, wordt de uitbrei-

ding naar nog meer gemeenten,

veel gemakkelijker. Daarnaast

is het nu bij de e-portemonnee,

maar ook bij vele andere com-

plementaire muntsystemen,

duidelijk aan het worden dat het

teveel top-down is georganiseerd.

We zijn nu aan het zoeken naar

manieren om meer bottom-up te

gaan. De LETS-groepen bijvoor-

beeld, doen dat heel goed. Zij

blijven zich ontwikkelen en meer

jonge mensen aantrekken.

muntuit

13

muntuit

Page 14: Burgers aan zet

Investeer in fietskoerierprojectSnel en Wel is één van de paradepaardjes van Steunpunt Welzijn. Via fietskoeriers worden elke dag duizenden zendingen op een ecologische manier bedeeld. Bijna 20 fiets-koeriers, die moeilijk hun plek vonden in het reguliere arbeidscircuit, gaan zo elke dag met een goed gemoed de baan op. Deze succesvolle dienstverlening breidt zich nu uit naar de Vlaamse Ardennen, waardoor het bestaande

fietsenpark moet worden vernieuwd en uitgebreid met elektrische postfietsen om de heuvels te temmen. Bovendien is er nood aan bijkomende investering in basisinfrastructuur.Steunpunt Welzijn wil dit project duurzaam financieren. Als ze erin slagen 25.000 euro te verzamelen, verdriedubbelt Socrowd dit bedrag en krijgt Steunpunt Welzijn de nodige 75.000 euro via een renteloze lening.

Help Steunpunt Welzijn dit project te realiseren! Koop een aandeel van 100 euro via www.socrowd.be of 02 274 00 17

socrowd

14

socrowd

denkt buiten de bankEr is de laatste tijd enorm veel te doen rond crowd­funding. FairFins dochterorganisatie SoCrowd is pionier op dit vlak. Eerst onder Netwerk Vlaanderen en later als Netwerk Rentevrij, roepen zij individuen op om te investeren in projecten met een maatschappelijke meer­waarde. Voor elke geïnvesteerde euro legt SoCrowd er twee bij. De investering is een lening die rentevrij mag worden terugbetaald. Tom Alleman en Greg Van Elsen zijn de mannen achter SoCrowd.

Waarom is crowdfunding nu zo

populair?

Er zijn een paar succesverhalen,

zoals de campagne van schaatser Bart

Swings (via online giften en sms-jes

wil de schaatser 300.000 euro bin-

nenhalen om de voorbereiding op de

Olympische Winterspelen te finan-

cieren), die goed scoren in de media.

Daarnaast zien veel organisaties er

brood in als extra inkomstenbron in

een context van dalende subsidies en

financiële moeilijkheden. Tenslotte

denkt ook de overheid na hoe ze

dit kunnen stimuleren, meer in een

context van slapend spaargeld dat

kan worden geactiveerd. Maar dat er

zoveel over gepraat wordt, betekent

niet dat er ook al massaal projecten

worden gerealiseerd door middel van

crowdfunding.

Jullie eerste project als SoCrowd was

een lening voor de aanschaf van een

digitale projector aan het Filmhuis

Mechelen. Ze vroegen hun achterban

om 100 keer 100 euro te geven. Die

10.000 euro hadden ze in een wip bij

elkaar. Aan de wil om te geven kan

het dan toch niet liggen…

Onze uitdaging ligt eerder aan de

aanbodzijde: we zijn altijd op zoek

naar geschikte projecten om een

lening aan te kunnen geven.

Hoe komt dat? Zijn jullie criteria zo

streng?

Alleen projecten met een sociale

of culturele meerwaarde, bijvoor-

beeld in de sociale economie, om

meer duurzaamheid te realiseren of

uitsluiting tegen te gaan, komen in

aanmerking. Maar er zijn nog rede-

nen, die allemaal in meer of mindere

mate te maken hebben met de crisis.

Allereerst zorgt de onzekerheid over

subsidies er bij vele organisaties voor

dat ze niet durven te investeren. De

zeer lage rente ten tweede, maakt

dat het financiële voordeel van ons

systeem voor organisaties momenteel

beperkt is. Bovendien zoeken veel

startende coöperatieven naar eigen

kapitaal in plaats van een lening.

Jullie beweren nochtans dat lenin­

gen een organisatie sterker kunnen

maken. Hoe zie je dat?

Dit gebeurt op twee manieren:

in de eerste plaats verplicht een

lening, in tegenstelling tot giften,

een organisatie een financiële visie

op lange termijn te ontwikkelen.

Daarnaast betrekken we in ons model

de achterban van een organisatie –

leden, sympathisanten, bevriende

organisaties, klanten... – bij de

financiering, waardoor het netwerk

rondom de organisatie enorm ver-

sterkt kan worden.

Tom, jij zei de voorbije maand in

De Morgen: “Crowdfunding is niet

de kip met de gouden eieren”. Zie je

geen toekomst in je job?

Jawel, hoor (lacht). Crowdfunding

is inderdaad geen wondermiddel,

maar wel een katalysator van

maatschappelijk kapitaal. Kapitaal

dat al aanwezig is, maar via een goed

digitaal platform meer zichtbaarheid

en gevolg kan krijgen.

Page 15: Burgers aan zet

Kom naar Bank2Basics III in de VooruitEwald Engelen studeerde filosofie en docto-reerde als politiek en sociaal filosoof, maar is nu één van de weinige ‘financiële geografen’ in Nederland. Hij houdt zich bezig met de euro en de crisis, maar wil absoluut niet aangezien worden voor econoom. Die noemt hij verkapte wiskundigen. Hij is uitgesproken voorstander van de afschaffing van de euro.Ewald Engelen spreekt op Bank2Basics III in de Vooruit te Gent op 6 februari 2014. Komt dat zien! Deelname gratis, wel inschrijven op [email protected] (graag met vermelding postadres).

Word lid van FairFinDoor lid te worden van FairFin, geef je een signaal dat je vindt dat het financieel systeem een stevige reorganisatie nodig heeft en dat we anders met geld moeten omgaan.FairFin betrekt haar leden bij activiteiten om greep te krijgen op het bankwezen en neemt ze mee in de zoektocht naar manieren om geld in te zetten voor een duurzame en sociaal rechtvaardige samenleving. Lid zijn van FairFin biedt de volgende voordelen:

a je ontvangt een exclusief FairFin keukenschort a je ontvangt dit FairFin Magazine (tweemaal per jaar)

a je krijgt 10% korting op FairFin activiteiten en FairFin producten

Jouw lidmaatschap stelt FairFin in staat haar kritische stem rond geld te verheffen.Het FairFin lidmaatschap kost 20 euro per kalen-derjaar. Je kunt je aanmelden via onze website: www.fairfin.be/lid (vergeet niet je emailadres in te vullen!). Na ontvangst van je betaling ontvang je zo spoedig mogelijk je schort. Het FairFin lidmaatschap geldt voor één persoon.

Geen internet? Maak dan de 20 euro over op rekening (BE 21)5230 8038 64 03 (IBAN) / TRIOBEBB (BIC) met de mededeling ‘lidgeld 2014 + je naam’.Ben je al lid? Hernieuw dan nu je lidmaatschap door 20 euro over te maken op bovenstaand rekeningnummer. Bedankt!!

Blijven plakken

We nodigen jullie uit om mee

onze campagnestickers te blij-

ven plakken! Voor een pakketje

kun je contact opnemen met

FairFin, via [email protected]

of 02 201 0770. Vermeld in je

aanvraag of je er 10, 20, 50, 100

of 200 wilt.

kort

15

kort

Vorming ‘Wat doet de bank met mijn geld?’Ook in 2014 biedt FairFin weer vormingen aan. In de vorming ‘Wat doet de bank met mijn geld?’ bekijken we waar onze bank ons geld voor gebruikt. Financiert onze bank nuttige dingen met ons geld of investeert ze in schendingen van de mensenrechten en milieuvervuiling? Heeft onze bank haar casino gesloten of is ze spaargeld aan het vergokken? We belichten ook een aantal minder bekende gevolgen van

onverantwoordelijke bankpraktijken. En bespreken wat we eraan kunnen doen. Welke acties kunnen we ondernemen? Welke alternatieven biedt de bank aan? Bij welke banken en producten zijn we op ethisch vlak het beste af?

a Doelgroep: groepen volwassenen, geen economische voorkennis vereist

a Tijdsduur: twee uur a Meer info bij Luc Weyn, [email protected] of 02 201 0770

Page 16: Burgers aan zet

FairFin voert campagnes die Belgische banken en het brede publiek informeren en aanzetten om anders om te gaan met geld. Daartoe voert de organisatie onderzoek naar onverantwoorde of schadelijke investeringen van Belgische banken en brengt het duurzame bankproducten alternatieve vormen van ‘omgaan met geld’ in kaart.

Heb je vragen, opmerkingen of suggesties?

Mail de redactie: [email protected]

FairFin zkt. vette bonusJe kunt ons vrijblijvend steunen met een eenmalige gift, of via een permanente opdracht. Stort je bijdrage op rekening (BE 10)5230 8038 6504 / BIC: TRIOBEBB van FairFin met de mededeling ‘vette bonus’.

Je kan ook storten via de site ikwilhelpen.be, waar je met een online overschrijving of via Bancontact, Visa, Mastercard of American Express een bedrag overmaken op de rekening van FairFin.

REDACTIE EN ADMINISTRATIEVooruitgangstraat 333/9 - 1030 BrusselTel: 02/201 07 70, Fax: 02/201 06 [email protected]

VERANTWOORDELIJKE UITGEVERKristien Vermeersch, Vooruitgangstraat 333/9 -1030 Brussel

AAN DIT NUMMER WERKTEN MEETom Alleman, Tom Bonte, Tine Lommez, Evert Peeters, Martina Schwab, Myriam Stoffen, Frank Vanaerschot, Greg Van Elsen, Hugo WannerHOOFDREDACTIE Marjon MeijerFOTO COVER Anna VanaerschotEINDREDACTIE Christophe ScheireDRUKKER De Wrikker ONTWERP & OPMAAK Yichalal

ABONNEMENTENJe kunt dit tijdschrift ontvangen door lid te worden van FairFin. Maak 20 euro over op rekening (BE 21)5230 8038 64 03 (IBAN) / TRIOBEBB (BIC) met de mededeling ‘lidgeld 2014 + je naam’ en je ontvangt de volgende nummers in je brievenbus. Een lidmaatschap loopt van januari tot en met december. Word je midden in het jaar lid, dan worden voorgaande nummers uit het jaar alsnog toegestuurd.

achter de schermen

16

COLOFON

Beste FairFin,

Vandaag ontvang ik jullie brief met

de bevestiging dat BNP Paribas Fortis

op het einde van het jaar Krekelspa-

ren en Altervision stopzet.

Te verwachten, maar bijzonder

ontgoochelend en revolterend nieuws.

Ikzelf ben als zestienjarige mijn eerste

eigen rekening gaan openen in het

lokale ASLK-agentschap van het dorp

waar ik opgroeide, net buiten Brus-

sel. De Krekelspaarformule werd me

vriendelijk uitgelegd en mijn prille

jeugdige enthousiasme was meteen

geprikkeld: een rekening én een enga-

gement! Dertien cijfers als een rite de

passage naar het volwassendom met

het spannende perspectief actief mee

te kunnen bouwen aan een andere

wereld. Geweldig.

Het duurde niet lang of het werd

duidelijk dat het Krekelspaar-pad geen

prioriteit was voor de bank. Geen

publiciteit, geen ruchtbaarheid, geen

actief aanbod. Elke overname van

‘mijn’ bank resulteerde in nog minder

zichtbaarheid voor het project, de

koers richting mondiaal winstbejag

was onomkeerbaar ingezet. Maar de

krantjes van Netwerk Vlaanderen

bevestigden dat de luis in de pels

niet zinloos was. Als actionwatcher

stelde jullie werk me gerust dat mijn

Krekelspaarrekening niet meegezogen

werd in de waanzinnige maalstroom

van onethische woekerspeculatie (niet

dat met mijn weinige spaargeld veel

aan te vangen viel), maar tot mijn

grote vreugde werd ook de toon van

jullie discours explicieter, scherper en

geëngageerder.

En vandaag ben ik jullie dankbaar

dat jullie me op de hoogte houden

van de beslissing van BNP Paribas

Fortis. Zij hebben er vanzelfsprekend

nog met geen woord over gerept.

Mijn nieuwe spaarrekening bij Triodos

had ik al geopend na jullie eerste

klokkengeluid over het rommelen

rond het Krekelsparen. En nu zal

ik ook in staat zijn mijn meer dan

vijfentwintig jaar oude Krekelspaar-

rekening bijtijds, voor het jaareinde,

af te sluiten.

Ik zal het niet nalaten mijn veront-

waardiging en woede die gepaard

gaan met deze beslissing aan BNP

Paribas Fortis kenbaar te maken. Het

zal geen moer uithalen, maar it’s the

least I can do.

Bedankt, dus, voor jullie jarenlange

strijd die mij als klant-burger perspec-

tief heeft geboden.

Ik blijf jullie volgen na 31 december,

maar via een andere weg dan deze

van mijn Krekelspaarrekening. Die

gaat voorgoed slapen.

achter de schermen

Myriam Stoffen, directeur Zinneke Parade