Download - Bob model bij groepsbesluiten

Transcript
Page 1: Bob   model bij groepsbesluiten

Het BOB-model

Doelgericht toewerken naar

een gedragen besluit

Leeuwendaal

Ontwikkeling & Training

DLO | © Leeuwendaal |

Page 2: Bob   model bij groepsbesluiten

INDEX

1 Doel van deze presentatie

2 Hoe ziet het model er uit?

3 Waarom dit model?

4 Hoe steekt het model in elkaar?

5 Hoe gebruik je het model in de praktijk?

6 Meer weten?

Page 3: Bob   model bij groepsbesluiten

Doel van deze presentatie

Page 4: Bob   model bij groepsbesluiten

Wat ga je leren?

Graag nemen we je mee in de

achtergronden en toepassingen van

het BOB-model. BOB staat voor:

beeldvorming, oordeelsvorming,

besluitvorming. We hopen dat je na

deze presentatie enthousiast bent

geworden over het model, dat je

begrijpt hoe het werkt en wanneer

het jou van pas kan komen.

Het model geeft je meer inzicht in

hoe je in groepssituaties doelgericht

naar gedragen besluitvorming kunt

toewerken.

4© 2011 - 2012 Leeuwendaal

Page 5: Bob   model bij groepsbesluiten

Hoe ziet het model er uit?

Page 6: Bob   model bij groepsbesluiten

Het BOB-model

BEELDVORMING

OORDEELSVORMING

BESLUITVORMING

6© 2011 - 2012 Leeuwendaal

Page 7: Bob   model bij groepsbesluiten

Waarom dit model?

Page 8: Bob   model bij groepsbesluiten

Wat hoopt(e) de maker van dit model te

bereiken?

Bales en Strodtbeck (1951) deden onderzoek naar de totstandkoming

van groepsbesluiten. Om tot een gedragen besluit te komen, diende

een groep drie achtereenvolgende fasen te doorlopen:

Oriëntatie (beeldvorming)

Evaluatie (oordeelsvorming)

Controle (besluitvorming)

Het model blijkt geschikt voor zowel kortdurende als langdurende

interacties tussen mensen in groepen.

Bron: Remmerswaal, 2006

8© 2011 - 2012 Leeuwendaal

Page 9: Bob   model bij groepsbesluiten

Wat zien we vaak gebeuren?

Je kent het wel: Je bent met elkaar in overleg over een prangende

kwestie. Je probeert de ander ervan te overtuigen dat jouw visie, jouw

oplossing, echt de beste is. De ander doet dit ook. Iedereen is zeer

betrokken! Toch kom je geen stap verder. Hoe komt dit toch?

Zeker als je betrokken bent, heb je van te voren nagedacht.

en je eigen beeld van de situatie gevormd

en vanuit dit beeld heb je een briljante oplossing bedacht.

en die moet de ander alleen nog even snappen

Hier zit het probleem dat BOB tackelt.

9© 2011 - 2012 Leeuwendaal

Page 10: Bob   model bij groepsbesluiten

Wat gebeurt er eigenlijk?

We vergeten in besluitvormingsprocessen tijd te nemen. We vragen

niet aan de ander hoe hij naar de situatie kijkt, of wat hij belangrijk

vindt. Technisch gesproken: we hebben verschillende beelden van de

situatie. En we vinden verschillende dingen belangrijk. Meestal praat je

daar niet over omdat het voor jou vanzelfsprekend is.

Dus de oplossing van de ander is meestal niet de oplossing voor jouw

probleem!

10© 2011 - 2012 Leeuwendaal

Page 11: Bob   model bij groepsbesluiten

Wat gebeurt er eigenlijk?

Vragen als:

Wat zie jij als het probleem? Wat vind jij belangrijk?

Wat is voor jou een voorwaarde voor een goede oplossing?

Stel je dus niet, te weinig, te laat of je doet onvoldoende met de

antwoorden

Het effect is dat de anderen zich niet gehoord voelen en dat je elkaar

blijft overtuigen in plaats van elkaar probeert te begrijpen

11© 2011 - 2012 Leeuwendaal

Page 12: Bob   model bij groepsbesluiten

De essentie van BOB

WANNEER JE HET EENS BENT OVER DE CRITERIA, DAN BEN JE HET SNEL EENS OVER

DE OPLOSSING

DOOR TE VRAGEN WAT MENSEN BELANGRIJK VINDEN, KRIJG JE EEN GOED BEELD VAN

DE CRITERIA

DOOR MET ELKAAR DE VERSCHILLENDE BEELDEN TE DELEN KOM JE TOT EEN

GEDRAGEN PROBLEEMDEFINITIE

VRAAG: IN WELKE (WERK)SITUATIES DENK JIJ HET BOB-MODEL TE

KUNNEN GEBRUIKEN?

12© 2011 - 2012 Leeuwendaal

Page 13: Bob   model bij groepsbesluiten

Hoe steekt het model in elkaar?

Page 14: Bob   model bij groepsbesluiten

B

O

B

Het model

OORDEELSVORMING

BESLUITVORMING

BEELDVORMING

14© 2011 - 2012 Leeuwendaal

Page 15: Bob   model bij groepsbesluiten

BOB in de praktijk

B O B

Resultaat Iedereen hetzelfde beeld

Informatie verzamelen

compleet

Gezamenlijke belangen,

criteria en voorwaarden in

beeld

Besluit

(kan advies zijn,

actieplan, enz.)

Vragen • Wat weten we?

• Klopt alles wat we

(denken te)weten?

• Wat weten we niet?

• Hebben we die

informatie echt nodig

om tot een goed besluit

te komen?

• Hoe gaan we deze

informatie verzamelen?

• Wat is ons doel?

• Waar maken we ons

• zorgen om?

• Wat zou onze zorgen

• verminderen?

• Aan welke

voorwaarden

• moet het besluit

voldoen om acceptabel

te zijn?

• Wat besluiten we?

• Wat gaan we doen?

• Weet iedereen welk

• besluit genomen is?

• Is iedereen het met

het besluit eens?

Methode • ‘rondje’

• Brainstorm

• Doorvragen ter

verduidelijking

• Mindmap

• Géén discussie!

• Doorvragen naar

achterliggende

belangen en motivaties

• Dialoog

• Nieuwsgierig zijn naar

• elkaars mening en

belang

• Stemmen

• Consensus

• Compromis

• Rondje om te

checken of het

besluit klopt

15© 2011 - 2012 Leeuwendaal

Page 16: Bob   model bij groepsbesluiten

Opbouw van het model

In het model zie je een trechtervorm: uiteindelijk werk je toe naar een

besluit. De fasen die je daartoe doorloopt, zijn beeldvorming,

oordeelsvorming en besluitvorming. Per fase zie je welke vragen je

elkaar kunt stellen om een fase verder te komen. Ook is per fase

vermeld wat het beoogde resultaat per fase is.

Tip: analyseer je eerstvolgende teamoverleg eens aan de hand van de

drie fasen. Aan welke fase besteden jullie de meeste tijd?

16© 2011 - 2012 Leeuwendaal

Page 17: Bob   model bij groepsbesluiten

Hoe gebruik je het model in de praktijk?

Page 18: Bob   model bij groepsbesluiten

Wanneer gebruik je het model?

Als het besluit belangrijk is voor alle betrokkenen

Wanneer je wilt dat iedereen achter het besluit gaat staan

Wanneer ieders inzet nodig is voor het uitvoeren ervan

Als er verschillende opvattingen zijn over wat het probleem is

Als je merkt dat je met discussies niet verder komt

Als op een bepaald besluit steeds weer wordt teruggekomen

18© 2011 - 2012 Leeuwendaal

Page 19: Bob   model bij groepsbesluiten

Hoe gebruik je BOB het beste?

Doorloop als groep de fasen van BOB opeenvolgend

Zorg voor een effectieve tijdsinvestering:

Beeldvorming: 40% van de tijd

Oordeelsvorming: de volgende 40% van je tijd

Besluitvorming: slechts 20%!

De verhouding in tijd gaat tegen je gevoel in, omdat je gewend bent

zoveel tijd aan de besluitvorming te moeten besteden. De investering in

de beeldvorming en oordeelsvorming betaalt zich dubbel en dwars

terug!

Zorg voor een stevige voorzitter bij het oplossen van een

groepsprobleem: BOB vraagt de nodige stuurmanskunst en alertheid

19© 2011 - 2012 Leeuwendaal

Page 20: Bob   model bij groepsbesluiten

Stel als voorzitter aan iedere aanwezige vragen zoals:

Wat zie jij als het probleem? (het boven water brengen van de

verschillende beelden.)

Waar, hoe wanneer, of met wie doet het probleem zich voor? (feiten

verzamelen)

Wat is de ervaring van de aanwezigen met vergelijkbare situaties?

(aanwezige kennis verzamelen)

Tips voor de voorzitter:

Stel vooral open vragen en geef iedereen de kans om zijn zegje te

doen!

Vat tussentijds samen en leg de opbrengst voor iedereen zichtbaar

vast

Beeldvorming

20© 2011 - 2012 Leeuwendaal

Page 21: Bob   model bij groepsbesluiten

Oordeelsvorming

De kernvraag van de voorzitter hier is:

Aan welke voorwaarden moet een goed besluit volgens jou voldoen?

Vervolgens: welke wegen hierbij voor ons het zwaarst? (prioriteiten

stellen en duidelijk zichtbaar opschrijven )

Inventariseer hierna pas de verschillende oplossingen en ideeën bij

alle aanwezigen. Schrijf deze plenair duidelijk zichtbaar op.

Tips voor de voorzitter:

Zorg ervoor is dat ieder zijn inbreng gehoord is (bijv. door rondjes).

Geef je eigen mening pas als laatste!

21© 2011 - 2012 Leeuwendaal

Page 22: Bob   model bij groepsbesluiten

Wat de voorzitter in deze fase doet:

Samen de oplossing kiezen die voldoet aan de belangrijkste criteria.

De gekozen oplossing als check toetsen aan de probleemdefinitie.

(‘gaat dit besluit ons vraagstuk oplossen?’)

Besluit formeel nemen, aanwezigen bedanken en proces afsluiten.

Tips voor de voorzitter:

Check de consensus persoonlijk. (kun je je hier in vinden?)

De vervolgacties benoemen en beleggen.

Besluitvorming

22© 2011 - 2012 Leeuwendaal

Page 23: Bob   model bij groepsbesluiten

Fuikmodel

De BOB wordt ook vaak het Fuikmodel genoemd: waarom?

(je kent vast wel dat gevoel dat er tegen het eind van een overleg

nieuwe informatie op tafel komt en dat je met een diepe zucht je

realiseert: “nu kunnen we weer van voren af aan beginnen….”)

Eenmaal in een volgende fase, is het vermoeiend terug te gaan

Het gevoel dat je weer helemaal bij ‘start’ moet beginnen

Het gaat in iedere fase om veel informatie verzamelen

Om uiteindelijk met enkele conclusies te eindigen

Dus zorg dat je iedere fase goed afrondt!

23© 2011 - 2012 Leeuwendaal

Page 24: Bob   model bij groepsbesluiten

Meer weten?

Page 25: Bob   model bij groepsbesluiten

Meer informatie

Bronnen

Bales, R.F. and Strodtbeck, F.L. Phases in-group problem solving.

Journal of Abnormal and Social Psychology 46 (1951), p. 485-495.

J.L.M. Remmerswaal Begeleiden van groepen. Bohn Stafleu van

Loghum (2006).

A. van der Horst e.a. Groot psychologisch modellenboek. 51 modellen

voor ontplooiing van jezelf en anderen. Van Duuren Management

(2010) p. 235-237.

25© 2011 - 2012 Leeuwendaal

Page 26: Bob   model bij groepsbesluiten

Kantoor Rijswijk

Laan van Beens 1

2289 DH RIJSWIJK ZH

Postbus 1255

2280 CG RIJSWIJK ZH

T 070 414 27 00

F 070 414 26 00

Kantoor Woerden

Polanerbaan 15

3447 GN Woerden

Postbus 162

3440 AD Woerden

T 0348 40 48 00

F 0348 40 48 20

[email protected]

www.leeuwendaal.nl

26© 2011 - 2012 Leeuwendaal