Het BOB-model
Doelgericht toewerken naar
een gedragen besluit
Leeuwendaal
Ontwikkeling & Training
DLO | © Leeuwendaal |
INDEX
1 Doel van deze presentatie
2 Hoe ziet het model er uit?
3 Waarom dit model?
4 Hoe steekt het model in elkaar?
5 Hoe gebruik je het model in de praktijk?
6 Meer weten?
Doel van deze presentatie
Wat ga je leren?
Graag nemen we je mee in de
achtergronden en toepassingen van
het BOB-model. BOB staat voor:
beeldvorming, oordeelsvorming,
besluitvorming. We hopen dat je na
deze presentatie enthousiast bent
geworden over het model, dat je
begrijpt hoe het werkt en wanneer
het jou van pas kan komen.
Het model geeft je meer inzicht in
hoe je in groepssituaties doelgericht
naar gedragen besluitvorming kunt
toewerken.
4© 2011 - 2012 Leeuwendaal
Hoe ziet het model er uit?
Het BOB-model
BEELDVORMING
OORDEELSVORMING
BESLUITVORMING
6© 2011 - 2012 Leeuwendaal
Waarom dit model?
Wat hoopt(e) de maker van dit model te
bereiken?
Bales en Strodtbeck (1951) deden onderzoek naar de totstandkoming
van groepsbesluiten. Om tot een gedragen besluit te komen, diende
een groep drie achtereenvolgende fasen te doorlopen:
Oriëntatie (beeldvorming)
Evaluatie (oordeelsvorming)
Controle (besluitvorming)
Het model blijkt geschikt voor zowel kortdurende als langdurende
interacties tussen mensen in groepen.
Bron: Remmerswaal, 2006
8© 2011 - 2012 Leeuwendaal
Wat zien we vaak gebeuren?
Je kent het wel: Je bent met elkaar in overleg over een prangende
kwestie. Je probeert de ander ervan te overtuigen dat jouw visie, jouw
oplossing, echt de beste is. De ander doet dit ook. Iedereen is zeer
betrokken! Toch kom je geen stap verder. Hoe komt dit toch?
Zeker als je betrokken bent, heb je van te voren nagedacht.
en je eigen beeld van de situatie gevormd
en vanuit dit beeld heb je een briljante oplossing bedacht.
en die moet de ander alleen nog even snappen
Hier zit het probleem dat BOB tackelt.
9© 2011 - 2012 Leeuwendaal
Wat gebeurt er eigenlijk?
We vergeten in besluitvormingsprocessen tijd te nemen. We vragen
niet aan de ander hoe hij naar de situatie kijkt, of wat hij belangrijk
vindt. Technisch gesproken: we hebben verschillende beelden van de
situatie. En we vinden verschillende dingen belangrijk. Meestal praat je
daar niet over omdat het voor jou vanzelfsprekend is.
Dus de oplossing van de ander is meestal niet de oplossing voor jouw
probleem!
10© 2011 - 2012 Leeuwendaal
Wat gebeurt er eigenlijk?
Vragen als:
Wat zie jij als het probleem? Wat vind jij belangrijk?
Wat is voor jou een voorwaarde voor een goede oplossing?
Stel je dus niet, te weinig, te laat of je doet onvoldoende met de
antwoorden
Het effect is dat de anderen zich niet gehoord voelen en dat je elkaar
blijft overtuigen in plaats van elkaar probeert te begrijpen
11© 2011 - 2012 Leeuwendaal
De essentie van BOB
WANNEER JE HET EENS BENT OVER DE CRITERIA, DAN BEN JE HET SNEL EENS OVER
DE OPLOSSING
DOOR TE VRAGEN WAT MENSEN BELANGRIJK VINDEN, KRIJG JE EEN GOED BEELD VAN
DE CRITERIA
DOOR MET ELKAAR DE VERSCHILLENDE BEELDEN TE DELEN KOM JE TOT EEN
GEDRAGEN PROBLEEMDEFINITIE
VRAAG: IN WELKE (WERK)SITUATIES DENK JIJ HET BOB-MODEL TE
KUNNEN GEBRUIKEN?
12© 2011 - 2012 Leeuwendaal
Hoe steekt het model in elkaar?
B
O
B
Het model
OORDEELSVORMING
BESLUITVORMING
BEELDVORMING
14© 2011 - 2012 Leeuwendaal
BOB in de praktijk
B O B
Resultaat Iedereen hetzelfde beeld
Informatie verzamelen
compleet
Gezamenlijke belangen,
criteria en voorwaarden in
beeld
Besluit
(kan advies zijn,
actieplan, enz.)
Vragen • Wat weten we?
• Klopt alles wat we
(denken te)weten?
• Wat weten we niet?
• Hebben we die
informatie echt nodig
om tot een goed besluit
te komen?
• Hoe gaan we deze
informatie verzamelen?
• Wat is ons doel?
• Waar maken we ons
• zorgen om?
• Wat zou onze zorgen
• verminderen?
• Aan welke
voorwaarden
• moet het besluit
voldoen om acceptabel
te zijn?
• Wat besluiten we?
• Wat gaan we doen?
• Weet iedereen welk
• besluit genomen is?
• Is iedereen het met
het besluit eens?
Methode • ‘rondje’
• Brainstorm
• Doorvragen ter
verduidelijking
• Mindmap
• Géén discussie!
• Doorvragen naar
achterliggende
belangen en motivaties
• Dialoog
• Nieuwsgierig zijn naar
• elkaars mening en
belang
• Stemmen
• Consensus
• Compromis
• Rondje om te
checken of het
besluit klopt
15© 2011 - 2012 Leeuwendaal
Opbouw van het model
In het model zie je een trechtervorm: uiteindelijk werk je toe naar een
besluit. De fasen die je daartoe doorloopt, zijn beeldvorming,
oordeelsvorming en besluitvorming. Per fase zie je welke vragen je
elkaar kunt stellen om een fase verder te komen. Ook is per fase
vermeld wat het beoogde resultaat per fase is.
Tip: analyseer je eerstvolgende teamoverleg eens aan de hand van de
drie fasen. Aan welke fase besteden jullie de meeste tijd?
16© 2011 - 2012 Leeuwendaal
Hoe gebruik je het model in de praktijk?
Wanneer gebruik je het model?
Als het besluit belangrijk is voor alle betrokkenen
Wanneer je wilt dat iedereen achter het besluit gaat staan
Wanneer ieders inzet nodig is voor het uitvoeren ervan
Als er verschillende opvattingen zijn over wat het probleem is
Als je merkt dat je met discussies niet verder komt
Als op een bepaald besluit steeds weer wordt teruggekomen
18© 2011 - 2012 Leeuwendaal
Hoe gebruik je BOB het beste?
Doorloop als groep de fasen van BOB opeenvolgend
Zorg voor een effectieve tijdsinvestering:
Beeldvorming: 40% van de tijd
Oordeelsvorming: de volgende 40% van je tijd
Besluitvorming: slechts 20%!
De verhouding in tijd gaat tegen je gevoel in, omdat je gewend bent
zoveel tijd aan de besluitvorming te moeten besteden. De investering in
de beeldvorming en oordeelsvorming betaalt zich dubbel en dwars
terug!
Zorg voor een stevige voorzitter bij het oplossen van een
groepsprobleem: BOB vraagt de nodige stuurmanskunst en alertheid
19© 2011 - 2012 Leeuwendaal
Stel als voorzitter aan iedere aanwezige vragen zoals:
Wat zie jij als het probleem? (het boven water brengen van de
verschillende beelden.)
Waar, hoe wanneer, of met wie doet het probleem zich voor? (feiten
verzamelen)
Wat is de ervaring van de aanwezigen met vergelijkbare situaties?
(aanwezige kennis verzamelen)
Tips voor de voorzitter:
Stel vooral open vragen en geef iedereen de kans om zijn zegje te
doen!
Vat tussentijds samen en leg de opbrengst voor iedereen zichtbaar
vast
Beeldvorming
20© 2011 - 2012 Leeuwendaal
Oordeelsvorming
De kernvraag van de voorzitter hier is:
Aan welke voorwaarden moet een goed besluit volgens jou voldoen?
Vervolgens: welke wegen hierbij voor ons het zwaarst? (prioriteiten
stellen en duidelijk zichtbaar opschrijven )
Inventariseer hierna pas de verschillende oplossingen en ideeën bij
alle aanwezigen. Schrijf deze plenair duidelijk zichtbaar op.
Tips voor de voorzitter:
Zorg ervoor is dat ieder zijn inbreng gehoord is (bijv. door rondjes).
Geef je eigen mening pas als laatste!
21© 2011 - 2012 Leeuwendaal
Wat de voorzitter in deze fase doet:
Samen de oplossing kiezen die voldoet aan de belangrijkste criteria.
De gekozen oplossing als check toetsen aan de probleemdefinitie.
(‘gaat dit besluit ons vraagstuk oplossen?’)
Besluit formeel nemen, aanwezigen bedanken en proces afsluiten.
Tips voor de voorzitter:
Check de consensus persoonlijk. (kun je je hier in vinden?)
De vervolgacties benoemen en beleggen.
Besluitvorming
22© 2011 - 2012 Leeuwendaal
Fuikmodel
De BOB wordt ook vaak het Fuikmodel genoemd: waarom?
(je kent vast wel dat gevoel dat er tegen het eind van een overleg
nieuwe informatie op tafel komt en dat je met een diepe zucht je
realiseert: “nu kunnen we weer van voren af aan beginnen….”)
Eenmaal in een volgende fase, is het vermoeiend terug te gaan
Het gevoel dat je weer helemaal bij ‘start’ moet beginnen
Het gaat in iedere fase om veel informatie verzamelen
Om uiteindelijk met enkele conclusies te eindigen
Dus zorg dat je iedere fase goed afrondt!
23© 2011 - 2012 Leeuwendaal
Meer weten?
Meer informatie
Bronnen
Bales, R.F. and Strodtbeck, F.L. Phases in-group problem solving.
Journal of Abnormal and Social Psychology 46 (1951), p. 485-495.
J.L.M. Remmerswaal Begeleiden van groepen. Bohn Stafleu van
Loghum (2006).
A. van der Horst e.a. Groot psychologisch modellenboek. 51 modellen
voor ontplooiing van jezelf en anderen. Van Duuren Management
(2010) p. 235-237.
25© 2011 - 2012 Leeuwendaal
Kantoor Rijswijk
Laan van Beens 1
2289 DH RIJSWIJK ZH
Postbus 1255
2280 CG RIJSWIJK ZH
T 070 414 27 00
F 070 414 26 00
Kantoor Woerden
Polanerbaan 15
3447 GN Woerden
Postbus 162
3440 AD Woerden
T 0348 40 48 00
F 0348 40 48 20
www.leeuwendaal.nl
26© 2011 - 2012 Leeuwendaal
Top Related