Download - Bijeenkomst20citadel20tco financiering20maart20201420-140321060144-phpapp01

Transcript
Page 1: Bijeenkomst20citadel20tco financiering20maart20201420-140321060144-phpapp01

1

Page 2: Bijeenkomst20citadel20tco financiering20maart20201420-140321060144-phpapp01

2

Bent u toeschouwer of doet u mee?

Gert Harm ten Bolscher

Page 3: Bijeenkomst20citadel20tco financiering20maart20201420-140321060144-phpapp01

3

Inhoud

• Trends voor de bouw-/ vastgoedwereld?• Anders denken• Aanpak vanuit F2F-/Citadel-netwerk

Page 4: Bijeenkomst20citadel20tco financiering20maart20201420-140321060144-phpapp01

4

Wat betekenen trends voor de vastgoed- en bouwwereld?

Page 5: Bijeenkomst20citadel20tco financiering20maart20201420-140321060144-phpapp01

Relevante ontwikkelingen voor de komende jaren

• Niet denken vanuit bezit, maar vanuit gebruik

• Flexibilisering arbeid• Overweldigende techniek behoefte

aan de menselijke maat• Genetwerkt samenwerken

5

Page 6: Bijeenkomst20citadel20tco financiering20maart20201420-140321060144-phpapp01

6

Niet bezit maar gebruik centraalGevolgen:• TCO-benadering• Prestatiegaranties/bonus-

malus • DBFMO-constructies• Andere rollen voor

traditionele partijen uit de bouwkolom

• Kennis delen/samenwerken

Page 7: Bijeenkomst20citadel20tco financiering20maart20201420-140321060144-phpapp01

7

Flexibilisering arbeid• Thuiswerk: werk- en privé door elkaar

Werken als het nodig is/kan• Waar wifi is, is een werkplek• Ontmoeting met collega’s cruciaal voor

creativiteit, organisatiecultuur enz.

Page 8: Bijeenkomst20citadel20tco financiering20maart20201420-140321060144-phpapp01

8

Behoefte aan menselijke maat• Einde aan ontwikkeling groot, groter,

grootst• Techniek geen doel maar hulpmiddel

voor de gebruiker• Behoefte aan echt contact

Page 9: Bijeenkomst20citadel20tco financiering20maart20201420-140321060144-phpapp01

9

Genetwerkt samenwerken• Professionals hebben

elkaar nodig in de complexe en dynamische werkelijkheid

• Samenwerken vanuit een gezamenlijk doel

• Kernwoorden: vertrouwen en gezamenlijke win

Page 10: Bijeenkomst20citadel20tco financiering20maart20201420-140321060144-phpapp01
Page 11: Bijeenkomst20citadel20tco financiering20maart20201420-140321060144-phpapp01

11

Ecologische voetafdruk

Gemiddeld 2,7 ha

Beschikbaar: 2,1 ha

Page 12: Bijeenkomst20citadel20tco financiering20maart20201420-140321060144-phpapp01

12

Waarde duurzame huisvesting (1)

• Jones Lang LaSalle nov. 2013: Twee-derde is bereid 1 tot 5% meer huur te betalen voor extra duurzaamheidsprestaties

• Rabobank juni 2013: Beleg in duurzaam vastgoed

• DTZ feb. 2011: Energiezuinig kantoor leidt tot hogere inkomsten

Page 13: Bijeenkomst20citadel20tco financiering20maart20201420-140321060144-phpapp01

13

Waarde duurzame huisvesting (2)

• Universiteit Maastricht (i.s.m. Amerikaanse Universiteit): duurzame gebouwen hebben 16% hoger rendement

• Drijvende krachten: – verlaging exploitatiekosten– imago– duurzaam inkopen overheid

Page 14: Bijeenkomst20citadel20tco financiering20maart20201420-140321060144-phpapp01

14

Productiviteit en ziekteverzuim  Productiviteitswinst

[%]Ziekteverzuimdaling

[1,5%]

Geen luchtvervuiling 3 - 7 1,5

Voldoende ventilatie 1 - 2 0,5

Temperatuur regelbaar 2 - 3 0,5

Temperatuur goed 7 -

Goede verlichting 2 - 3 -

Daglicht - 0,5Geen geluidshinder 3 - 9 -

Totaal 10 - 15 2,5%

Page 15: Bijeenkomst20citadel20tco financiering20maart20201420-140321060144-phpapp01

15

Perspectief duurzaam pandKostenplaatje (kantoorpand)• Salariskosten: € 2.500 - 3.000 /m²• Energiekosten: € 12 - 18 /m²‘Batenplaatje’ jaarlijks• 5% productiviteitswinst: € 125 - 150 /m²• 2% lager ziekteverzuim: € 40 - 60 /m²• Lagere energiekosten: € 3 - 8 /m²• Hogere vastgoedwaarde: € 15 - 30 /m²Investeringsruimte?• Jaarlijks voordeel: min. € 185 /m²• Meerinv. duurzaam pand: € 200 - 400 /m²

Page 16: Bijeenkomst20citadel20tco financiering20maart20201420-140321060144-phpapp01

16

Wat staat centraal?Bij ontwikkeling en renovatie:• Investeringskosten financierings- en/of

huurkosten

Veel minder of geen aandacht voor:• Exploitatiekosten• Gebouw als productiemiddel• Effect huisvesting op: duurzaam imago,

gezondheid, productiviteit, flexibiliteit enz.

Page 17: Bijeenkomst20citadel20tco financiering20maart20201420-140321060144-phpapp01

17

Perspectief

Kantoorpand:• Ontwerpkosten: € 65 – 80 /m²• Investeringskosten: € 1.300 – 1.500 /m²• Energie-, onderhouds- en

schoonmaakkosten: € 45/m² (per jaar)• Primaire proces: € 3.000/m² (per jaar)

Page 18: Bijeenkomst20citadel20tco financiering20maart20201420-140321060144-phpapp01

18

Perspectief over 25 jaar

Kantoorpand:• Ontwerpkosten: € 65 – 80 /m²• Investeringskosten: € 1.300 – 1.500 /m²• Energie-, onderhouds- en

schoonmaakkosten: € 1.700/m² • Primaire proces: € 115.000/m²

Page 19: Bijeenkomst20citadel20tco financiering20maart20201420-140321060144-phpapp01

19

In verhouding over 25 jaar

Ontwerp : Investering : Exploitatie : Primair Proces

1 20 20 100

Page 20: Bijeenkomst20citadel20tco financiering20maart20201420-140321060144-phpapp01

20

In verhouding over 25 jaarOntwerp : Investering : Exploitatie : Primair Proces

1 20 20 100

Focus?

Keuzes?

Voldongen feiten?

Logisch?

Page 21: Bijeenkomst20citadel20tco financiering20maart20201420-140321060144-phpapp01

21

• Inspanningen

• De werkzaamheden worden gedefinieerd

• Dit draagt bij aan de conditie

Van inspanning naar prestatie

• Prestaties

• De conditie wordt gedefinieerd

• Dit bepaalt de werkzaamheden

Page 22: Bijeenkomst20citadel20tco financiering20maart20201420-140321060144-phpapp01

22

Financiering uit vitaliteitsfonds?

Page 23: Bijeenkomst20citadel20tco financiering20maart20201420-140321060144-phpapp01

23

Andere rollen voor ALLE betrokkenen

Page 24: Bijeenkomst20citadel20tco financiering20maart20201420-140321060144-phpapp01

24

Voorbeeld scholenaanpak

Page 25: Bijeenkomst20citadel20tco financiering20maart20201420-140321060144-phpapp01

25

Voorbeeld Scholen • Verduurzaming scholen

– Isolatie (gevel, glas, dak)– CV-ketel vervangen, inregelen

klimaatinstallaties– Vervanging verlichting– Plaatsing pv-panelen

• Verbeteren binnenklimaat• Budgetneutraal

Page 26: Bijeenkomst20citadel20tco financiering20maart20201420-140321060144-phpapp01

26

Business casesLening Energiefonds Overijssel: ca. 3,5% rente

• Netto contante waarde: € 135.000• Rendement investering (IRR): 9,5%

Page 27: Bijeenkomst20citadel20tco financiering20maart20201420-140321060144-phpapp01

27

Exploitatiemogelijkheden• Plaatje gebruiken om definities vast te

stellen!

•03-05-2023

Page 28: Bijeenkomst20citadel20tco financiering20maart20201420-140321060144-phpapp01

28

Geïntegreerde contractvormen?• Voordelen:

– geen eindpunt bij oplevering– verantwoording en betrokkenheid na oplevering

gaan door– component keuzes worden gemaakt uit het

oogpunt van kosten effectiviteit

Door de juiste manier van aanbesteden, zijn kostenbesparingen van meer dan 35% op het

onderhoud eerder regel dan uitzondering.

Page 29: Bijeenkomst20citadel20tco financiering20maart20201420-140321060144-phpapp01

29

Uitbesteding totaal onderhoud

• Afsluiten prestatie-contract voor onderhoud, energiereductie en goed binnenklimaat

• NIET: verschillende prestatiecontracten per techniek (verlichting, PV-panelen)

• WEL: geïntegreerd prestatiecontract voor totale onderhoud

• Beoordeling op KPI’s (Kritieke Prestatie Indicatoren)– Energiegebruik– Binnenklimaat– Onderhoud en beheer

Page 30: Bijeenkomst20citadel20tco financiering20maart20201420-140321060144-phpapp01

30

Prestatiecontract afsluiten

• Onderhoudsbeleid matchen met bedrijfsvoeringsbeleid

• KSF's bepalen en vertalen in KPI's• Bepalen meest bijpassende onderhoudsvorm /

management bij organisatie en budget• Afstemmen monitoringsbehoefte passend bij

organisatie: van alles uitbesteden tot zelf aansturen.

• Aanbesteding met prestatie onderhoudsbestek obv KPI's

• Implementatie monitoring• Opstarten onderhoudscontract

Page 31: Bijeenkomst20citadel20tco financiering20maart20201420-140321060144-phpapp01

Clustering van projecten

Page 32: Bijeenkomst20citadel20tco financiering20maart20201420-140321060144-phpapp01

32

Andere benadering…• Circulaire economie

Page 33: Bijeenkomst20citadel20tco financiering20maart20201420-140321060144-phpapp01

33

Enorme leegstand kantoren:Probleem …

… of grondstoffenbank?

Page 34: Bijeenkomst20citadel20tco financiering20maart20201420-140321060144-phpapp01

34

Circulaire economie

• Betalen voor gebruik/prestaties• Fabrikant/leverancier blijft eigenaar

van de grondstoffen• Contracttermijn bepaalt de prijs voor

het gebruik

Page 35: Bijeenkomst20citadel20tco financiering20maart20201420-140321060144-phpapp01

35

Vragen?Onze belangrijke problemen kunnen niet worden opgelost op hetzelfde denkniveau waarmee we ze creëerden.

Albert Einstein (1879 – 1955)

Page 37: Bijeenkomst20citadel20tco financiering20maart20201420-140321060144-phpapp01

37

Uitwerking

• Gezamenlijk: iedereen die iets kan en wil toevoegen (halen en brengen principe)

• Renovatieconcept ontwikkelen voor concreet project of met concept geïnteresseerde vastgoedeigenaren zoeken

Page 38: Bijeenkomst20citadel20tco financiering20maart20201420-140321060144-phpapp01

38

Planning

• Aftrap: 20 maart • Contouren bepalen: 9 april (vanaf

16.00 uur)• Uitwerking: april – augustus 2014• Definitief concept: september 2014• Start concreet project: Q4 2014

Page 39: Bijeenkomst20citadel20tco financiering20maart20201420-140321060144-phpapp01

39

Interactie

Page 40: Bijeenkomst20citadel20tco financiering20maart20201420-140321060144-phpapp01

40

Wie gaat mee?