vrij 63

Primeur 1967

Huisvuilzak

Zoekplaatje

Hoe goed kent u de stad?

Amsterdammer 1982

André Hazes debuteert in Het Concertgebouw

Tot ver in de vorige eeuwbeschikte elke Amster-damse woning over eenkloeke zinken vuilnis -

emmer, die op vuilnisophaaldagenbuiten moest worden gezet. Maarmet de komst van de plastic huisvuil-zak in december 1967 was de tijd vangezeul met die zware emmer in trap-penhuizen en over galerijen, voorbij.Althans voor de bewoners van deWestelijke Tuinsteden. Daar biedt de stadsreiniging na een jaar proef-testen de vuilniszak als eerste te koopaan, een primeur voor Nederland.Aanschaf en gebruik van de zilver-grijze vuilniszakken, bedrukt met hetstadswapen, is niet verplicht. De rei-nigingsdienst lanceert de zak metduidelijke instructie. Het is de bedoe-ling dat de zakken in de lege vuilnis-bakken worden gedaan, en buitenworden gezet als de vuilnismanlangskomt. De stadsreiniging hooptop een forse reductie van de perso-

neelskosten, de zinken vuilnis -emmers vormen een zware belastingvoor de ruggen van vuilnismannen.

‘Triomf vanAndréHazes inConcert-

gebouw’, kopt HetParoolop de voorpagi-na na het grote theater-debuut van Nederlandsbestverkopende artiestvan 1982. De zanger droomde al van

een optreden in het statige Concertgebouw sinds hij er als kleinkind was geweest. Om goed voor de dag te komen in

het uitverkochte Concertgebouw op28 december is de zanger 16 kilo afge-vallen, onthult De Telegraaf: ‘Hazes,die als Amsterdamse volksartiestenorm geniet van zijn succes, heeft

tijden achter de rug dat hijde verleidingen, die hetsucces met zich mee-brengt, moeilijk konweerstaan.’ De tijd dat hij alle bier-tjes die hem werdenaangeboden achteroversloeg, ligt volgens de

krant achter hem. ‘Boven-dien besteedt hij nu aan-

dacht aan zijn figuur. André heeftallemaal bodybuildingsapparatuurgekocht en traint nu elke dag een uurmet halters en gewichten.’

Amsterdam zit vol verborgenschatten. We rijden, fietsenof lopen er dagelijks langs.Maar hoe goed kennen we

de stad? Vorige week waren we inAmsterdam-Noord, bij de in 1843door de doopsgezinde gemeentegebouwde houten Meerpadkerk.Timmerman Pieter Kater bouwde de houten kerk naar voorbeeld van de doopsgezinde kerk in Knollen -dam. Winnaar is Willemien Boot.Welke plek met historie zoeken we deze week? Inzendingen graagvoor maandag 12.00 uur naar: zoekplaatje@parool.nl.

Blijkbaar waren in en nabij de Raamgracht nogal watAmsterdammers te water geraakt, want daar waren tien mannen

met een bootje actief om mensen te redden

grachten. Het stadsbestuur vond het plan vankoopman Joan Scherenberg, boekhandelaarHendrik Gartman, arts Christiaan Schacht enIsaac Jan Alexander Gogel niet uitvoerbaar,maar kwam eind januari wel met een keur.Brandmeesters kregen de opdracht om bij zware mist bij bruggen en sluizen pikblakers(kandelaren met pek) en brandende toortsen teplaatsen. Nachtwachten moesten de bewonerslangs de gracht vermanen om spullen in huis tehalen voor geval van nood: verlichting en tou-wen, die bij mist van boom tot boom moestenworden gespannen, op een meter hoogte. Eenonmogelijke opdracht.

KoninklijkDe Maatschappij tot Redding van Drenkelingenbestaat nog steeds en is inmiddels koninklijk.Zij hield en houdt nauwgezet de ontwikkelin-gen van de medische behandelmethoden van‘schijndoden’ bij. Voordat mond-op-mond -beademing ingang vond, behielp men zich in de 19de eeuw met blaasbalgen. De al in 1932 uit-gevonden Automatische Externe Defibrillator(AED) heeft pas recentelijk algemene versprei-ding gevonden om toe te passen bij hartstil-stand.

Dit is een verhaal uit de artikelenserie ‘Hier gebeur-de het’ van het maandblad Ons Amsterdam.

→ De vuilniszak werd in 1967 inAmsterdam geïntroduceerd. FOTO ANEFO

FOTO JAKOB VAN VLIET

ColofonDe geschiedenispagina’s wordengemaakt in samenwerking met Ons Amsterdam (onsamsterdam.nl).Coördinatie: Peter de Brock.

→ André Hazes in 1982. FOTO ANP KIPPA

Het aantal drenkelingen wasook zonder extreem weerschrikbarend hoog inAmsterdam. Tussen 1784 en1792 werden er 844 geteld,van wie er slechts 297werden gered. Heel langzaamzou het aantal sterfgevallendoor verdrinking afnemen.Gelukkig waren er altijdmensen die te hulp schoten.Succesvolle redders warenbijvoorbeeld Johan Seveke,die tussen 1814 en 1849 maarliefst 42 maal bekroond werdvoor een redding. En eeneeuw later dankte Dirk Riet-veld uit de Jordaan er zijn bij-naam Dirk de Waterduikeraan: naar eigen zeggen had hij74 mensen gered.

Dirk de Waterduiker

→ Een prent van Cornelis Brouwer uit 1791/92 toont wat de mist van oudjaar 1790 aanrichtte.FOTO HET RIJKSMUSEUM