Aluminium, LCA en EPD

Symposium Duurzaam Aluminium

5 februari 2015

Harry van Ewijk

IVAM UvA BV

www.ivam.uva.nl

IVAM UvA BV

• Opgericht in 1993 vanuit de Vakgroep Milieukunde • UvA is enige aandeelhouder • 15 medewerkers

Kerngebieden • Duurzaam produceren

– Ketenanalyses / LCA – Risicobeoordeling chemische stoffen, Nanotechnologie – Internationaal duurzaam ondernemen

• Duurzaam inrichten – Stedelijke gebiedsontwikkeling – Draagvlak-, gedrag- en beleidsstudies

Inhoud

• Wat is LCA? – Algemeen

– Geïllustreerd aan de hand van de aluminium keten

• Wat is een EPD? – Bepalingsmethode Milieuprestaties Gebouwen en GWW-werken

– EPD als basis voor de Nationale Milieudatabase (NMD)

– Categorieën productdata in NMD

Wat is LCA?

LCA = Life Cycle Assessment (levenscyclusanalyse)

LCA: 3 typen

• Environmental (LCA)

• Economic (LCC)

• Social (S-LCA)

Wat is LCA?

• Doel LCA milieueffecten product/dienst over de hele keten systematisch bepalen

• LCA eigenschappen

– Kwantificeert potentiële milieueffecten

– Generieke, mondiale milieueffecten

– Temporeel: LCA ‘slaat de tijd plat’

Nut van LCA voor uw branche

• Intern Wat zijn de grootste vissen (materialen, processen, milieuthema’s) tbv ecodesign / design for environment

• Extern Transparantie naar stakeholders (milieujaarverslagen, ecolabeling)

LCA

Elke LCA bestaat uit de volgende stappen:

1. Vaststellen van doel en reikwijdte

2. Inventarisatie (LCI)

3. Effectbeoordeling (karakterisatie)

4. Interpretatie

LCA-methode (ISO 14040)

Doelbepaling en

systeemafbakening

Levenscyclus-

inventarisatie

Milieueffect-

beoordeling

Raamwerk voor LCA

Interpretatie

LCA – stap 1: Doelbepaling

Functionele eenheid

• hoeveelheid verf

nodig om 1 m2 muur te schilderen

• hoeveelheid verf nodig om 1 m2

muur 10 jaar lang goed en mooi

beschermd te houden

• 1 liter verf

LCA – stap 2: Inventarisatie

grondstofonttrekking

opwerking, productie

en assemblage

distributie product

gebruik product

hergebruik: product,

component, materiaal

afvalmanagement

Input Output

materialen

energie

water

lucht

ruimte

producten

bijproducten

emissies naar water

emissies naar

lucht emissies naar

bodem

overigen

LCA – stap 3: Effectbeoordeling

• Uitputting grondstoffen • Emissies

- broeikaseffect - humane toxiciteit - verzuring - ecotoxiciteit - vermesting - smogvorming - ozonlaagaantasting

• Aantasting ecosystemen -landgebruik -biodiversiteit

• Energieverbruik • Waterverbruik • Afval

Milieueffecten

Indicatoren

Carbon Footprint

LCA – stap 4: Weging

• Weegmethoden om tot 1 indicator te komen: – panel

– ‘distance to target’

– ‘no effect level’

– Monetair ‘Schaduwprijs’, MilieuKostenIndicator (MKI)

• Weging, beoordeling milieueffecten, is (deels) subjectief

• Niet wegen is ook wegen!

Levenscyclus aluminium

bauxietwinning aluinaarde productie

productie primair aluminium

vormgeving

verwerking tot eindproduct

gebruiksfasetransport

energie

recyclingAEC

(EAA, 2008)

bauxietwinning aluinaarde productie

productie primair aluminium

vormgeving

verwerking tot eindproduct

gebruiksfasetransport

energie

recyclingAEC

Levenscyclus aluminium

Ontbossing Landgebruik

Red mud afval

(EAA, 2008)

Levenscyclus aluminium

bauxietwinning aluinaarde productie

productie primair aluminium

vormgeving

verwerking tot eindproduct

gebruiksfasetransport

energie

recyclingAEC

(EAA, 2008)

verbruik chemicaliën

(natronloog)

Levenscyclus aluminium

bauxietwinning aluinaarde productie

productie primair aluminium

vormgeving

verwerking tot eindproduct

gebruiksfasetransport

energie

recyclingAEC

(EAA, 2008)

verbruik elektriciteit

Levenscyclus aluminium

bauxietwinning aluinaarde productie

productie primair aluminium

vormgeving

verwerking tot eindproduct

gebruiksfasetransport

energie

recyclingAEC

(EAA, 2008)

brandstof-besparing?

Levenscyclus aluminium

bauxietwinning aluinaarde productie

productie primair aluminium

vormgeving

verwerking tot eindproduct

gebruiksfasetransport

energie

recyclingAEC

(EAA, 2008)

deel gaat verloren: afvalverbrandings-installatie,

stort

Primair aluminiumproductie Bijdrage (%) van verschillende processen aan de milieubelasting

20,3 1,2

1,4

46

8,5

22,6 aluminium oxide*

bauxietwinning*

verwerking red mud*

elektriciteit electrolyse

anode productie

overig

Productie primair en secundair aluminium per ton aluminium

0

100

200

300

400

500

600

700

800

primair secundair

ReC

iPe-

Pt

Uitputting, fossiel

Uitputting, metalen

Landgebruik, bouw

Landgebruik, agri

Straling

Ecotox, zoutwater

Ecotox, zoetwater

Ecotox, bodem

Fijnstof vorming

Smogvorming

Humane tox

Vermesting

Verzuring

Ozonlaag

Klimaat, ecosysteem

Klimaat, gezondheid

Aluminium kozijn levenscyclus bijdragen van verschillende processen

-20

-10

0

10

20

30

ReC

iPe-

Pt

Uitputting, fossiel

Uitputting, metalen

Landgebruik, bouw

Landgebruik, agri

Straling

Ecotox, zoutwater

Ecotox, zoetwater

Ecotox, bodem

Fijnstof vorming

Smogvorming

Humane tox

Vermesting

Verzuring

Ozonlaag

Klimaat, ecosysteem

Klimaat, gezondheid

Wat is een EPD? LCA - normen

• ISO 14040: principes en raamwerk

• ISO 14044: eisen en richtlijnen

• ISO 14025: milieuverklaringen - type III principes en procedures Environmental Product Declaration type III (EPD)

• ISO 21930: milieuverklaring van bouwproducten

• EN 15804: milieuverklaring van bouwproducten

• EN 15978: milieuprestaties van gebouwen

LCA – EPD – Bepalingsmethode

• ISO 14025 EPD (LCA = basis) ‘Environmental Product Declaration type III’ voor de bouw EN15804 niveau product in bouwwerk

• Bepalingsmethode Milieuprestatie Gebouwen en GWW-werken nadere specificatie (NL) van product- naar bouwwerkniveau

• Toetsingsprotocol (SBK of MRPI®)

Bepalingsmethode

Basisprofielen

Database

Product-/Itemkaarten

Database

Nationale Milieudatabase

Nationale Milieudatabase (NMD)

SimaPro 8

Ecoinvent 2.2

+

voor tool-

ontwikkelaars

voor LCA-bureaus

Basisprofielen

Database

Product-/Itemkaarten

Database

Nationale Milieudatabase (NMD)

SimaPro 8

Ecoinvent 2.2

+

Productprofiel-kaarten Database

(in afzonderlijke tools)

door derden getoetste data (via MRPI® of SBK)

NMD toegepast in Tools

Categorieën productdata

1. Merk gebonden, getoetst door derden – van individuele toeleverancier/producent

2. Merk ongebonden, getoetst door derden – van groepen van toeleveranciers/producenten

– representatief voor bijv. NL markt of beperkte groep leveranciers

3. Merk ongebonden, niet getoetst – bij voorkeur representatief voor NL

– ‘worst case’

30% toeslag

Voorkeur voor rekenen met 1 of 2

Dank voor uw aandacht! Vragen?

IVAM heeft ruim 20 jaar ervaring met LCA

Voor EPD en advies: www.ivam.nl