Welke impact heeft cyber crime op uw reputatie?Ga voor meer informatie naar www.nu.nl/deloitteoverdata

DIT IS EEN UITGAVE VAN METRO CUSTOM PUBLISHING

INNOVATIE

innovatie (v.) [<Lat. innovatio],

1 invoering van iets nieuws;

2 nieuwigheid; 3 technische,

industriële vernieuwing

Wat is dat eigenlijk,

innovatie?

Test het zelf: Hoe sta jij tegenover innovatie? (Pagina 5)

13 december 2012

DIT IS EEN UITGAVE VAN METRO CUSTOM PUBLISHING2

Colofon ‘Innovatie’ is een publicatie van Metro Custom Publishing.

Sales Manager: Robin Jahshan Project Manager: Miroesja Peeperkoorn Editorial Manager: Jessica van Leeuwen Eindredactie: Yvette Bax Redactie: Joris van Groningen, Hans Pieters, Ilja Post Grafi sche Vormgeving: Lydia Hotting Beeld: Colourbox, e.a.

Voor meer informatie over Metro Custom Publishing of als u zelf een idee heeft voor een uitgave kunt u contact opnemen met Robin Jahshan, 020-5114027of robin.jahshan@metronieuws.nl

Nederland staat op de zesde plek op de ranglijst van meest innovatieve landen. Boven landen als Japan, China en Duits-land. Een mooi voorbeeld van waar een klein land groot in kan zijn. Maar willen we die koppositie vasthouden, en economisch blijven groeien, dan moeten we blijven investe-ren. En dat kan alleen door voldoende steun en draagkracht te creëren voor innovatie.

Nationale Innovatie EnquêteVandaar dat Shell onlangs de Nationale Innovatie Enquête hee� laten uitvoeren. Een grootschalig onderzoek, waarin bovenal één vraag centraal stond: wat vindt de gemiddelde Nederlander van innovatie en welk belang hecht hij daaraan.

De resultaten daarvan verrasten, in positieve zin. Veel Neder-landers bese� en hoe belangrijk innovatie is. Bijna twee derde is van mening dat innovatie nodig is om uit de huidige crisis te komen. Om internationaal te kunnen concurreren, zullen we steeds slimmer, beter en zuiniger moeten produceren. Innovatie is volgens ‘de Nederlander’ dan ook essentieel voor de ontwikkeling van de economie, toekomstige energie-voorziening en zorg voor het milieu. Terecht zeggen mensen dat bedrijfsleven, overheid en universiteiten daarvoor moeten samenwerken.Innovatie hee� ons allerlei nieuwe producten gegeven. Geënquêteerden noemen daarbij betalingssysteem iDeal, navigatiesystemen en de HR-ketel als meest invloedrijke vernieuwingen. Maar praat je over innovatie, dan praat je over meer dan iPads en smartphones alleen. Het gaat ook over het ontwikkelen van nieuwe technologieën en productieprocessen.

Op zoek naar nieuw talentBij Shell gebeurt dat wereldwijd in drie technologiecentra, waarvan er één in Amsterdam staat. Knappe koppen houden zich daar dagelijks bezig met allerlei vraagstukken rondom duurzaamheid en energie. Hoe haal je meer olie uit een bestaand veld? Hoe kunnen we goedkoper, dieper en energie-zuiniger naar olie en gas boren? Maar ook: hoe we andere brandsto� en kunnen ontwikkelen die schoner en duurzamer zijn. Naast biobrandstof is Shell GTL Fuel (gas-to-liquid) daarvan een goed voorbeeld. Een vloeibare brandstof die is afgeleid van aardgas en kan worden gebruikt als schoner

alternatief voor diesel in de transportsector, levert direct een bijdrage aan de luchtkwaliteit in steden. Maar om dergelijke uitvindingen te doen, zijn mensen nodig. Nu al werken we daarom nauw samen met scholen en technische universiteiten. Want we hebben studenten nodig, nieuw talent. Afgestudeerden die op hun beurt weer nieuwe productieprocessen bedenken. Maar ook procesoperators die onze fabrieken draaiende kunnen houden. Onze boodschap aan de jeugd is dan ook: kies exact. Want met een technische opleiding ben je zo goed als verzekerd van werk. Om die fascinatie voor techniek te prikkelen, houden we regelmatig open dagen. En organiseren we ook komend jaar weer grootschalige publieksevenementen, zoals Het Lab en de Shell Eco-Marathon in Rotterdam, waarbij studenten-teams worden uitgedaagd om zo zuinig mogelijk te rijden in een zelfgemaakt voertuig. Want hoe meer jongeren kiezen voor een technische opleiding en loopbaan, des te sterker de Nederlandse innovatie.

Dick Benschop President-directeur Shell Nederland

Een passie voor innovatieDoor de overheid, het bedrijfsleven en de media wordt tegenwoordig veel gesproken over innovatie en het belang daarvan voor Nederland. Want in innovatie, dáár ligt onze kracht.

Hoe denken Nederlanders over innovatie?

Shell Technology Centre Amsterdam

DIT IS EEN UITGAVE VAN METRO CUSTOM PUBLISHING 3

Bertoen onderscheidt drie niveaus van innovatie. Het meest eenvoudige is het verbeteren van een bestaand product. Bijvoorbeeld door een vernieuwde versie van een bestaand model. Het lanceren van een nieuw product, zoals een auto met een revolutionaire verbrandingsmotor, ligt in het verlengde hiervan. Pas echt ingewik-keld, maar voor veel bedrijven noodza-kelijk, is het om de groei te zoeken buiten de traditionele business. Bertoen noemt als voorbeeld het omarmen van autodelen door BMW. “Dan stel je niet het eigendom, de verkoop van nieuwe modellen, maar het beschikbaar stellen en betalen voor het gebruik centraal.”

Kansen herkennenMet een zesde positie op de innovatierang-lijst staat Nederland er internationaal goed voor. Tegelijkertijd waarschuwt Bertoen voor een ‘Ja, maar’-mentaliteit die ver-gaande innovatie in Nederland kan belem-meren. “Innovatie is ook eng. Het dwingt je om je vaste aannames en principes over-boord te gooien. Je moet risico’s nemen en de kansen zien. Want alleen voortborduren op de bestaande modellen gaat de oplos-sing niet brengen.”Een nieuwe koers is 10 procent creativi-teit en 90 procent doorzettingsvermogen, meent hij. “Je moet je laten informeren over trends en openstaan voor wat er speelt aan nieuwe technologie en maatschap-pelijke ontwikkelingen zodat je de kansen herkent als ze langskomen.” Als voorbeeld van een prikkelende ontwikkeling noemt Bertoen de 3D-printer. “Straks kun je zelf je schoenen en kleding printen. Dat bete-kent dat binnenkort hele schakels in het productieproces worden overgeslagen. Staples is vorige week in 3D-printing gestapt, wie volgt?”

De ‘product life cycle’, de periode dat je geld verdient met een product of dienst wordt steeds korter, vat Wassili Bertoen, directeur Innovatie bij Deloitte de nut en noodzaak van innovatie krachtig samen. “Als je jezelf niet constant verbetert, dan neemt de concurrentie je plek over.”

Maar liefst 90 procent van de producten die we kopen, belandt na gemiddeld 6 maanden al op de schroothoop. Dat kan en moet anders, meent het Circle Economy Platform.

Aangeboden door:

‘n duurzame lik verf

optimale verlichting

top-kwaliteitMeubilair

luchtreinigend Tapijt

levende plantenwand

WIN DE MEEST CIRCULAIRE* KANTOORINRICHTING OOIT!

www.circle-economy.com/challenge

Schrijf je nu in!

Crisis te lijf met circulaire economie

Wassili Bertoen

‘‘Innovatie is ook eng’’

Afval hergebruiken als grondstof voor nieuwe pro-ducten. Zie hier in een notendop de essentie van de circulaire economie. “Wat afval is voor de een, is van waarde voor een ander. Dat is wat je in de natuur ook veel ziet. In de natuur bestaat afval ook niet. Daar is het afval van het ene organisme weer een voedingsbron voor een ander organisme. Daar kunnen wij van leren,” stelt Guido Braam, managing director van het Circle Economy-platform.

De Circle Economy is een non-pro� t coöperatie in oprichting, die bedrijven stimuleert na te denken over duurzame alternatieven voor op den duur schaarser wordende grondsto� en. “Wat voor jou afval is, biedt voor een ander een nieuw businessmodel,” aldus Braam. “Een aansprekend voorbeeld is een tweede leven voor mest. In plaats van te betalen voor de afvoer van de mest, kunnen boeren met een vergistingsmachineuit mest energie opwekken en fosfor destilleren.” De techniek is er, maar de verandering wordt nog tegen-gehouden, door bestaande marktverhoudingen, vertelt hij. “De milieubelasting van de traditionele fosfordelvingis niet verrekend in de prijs. Sterker nog, Marokko krijgt Europese subsidie voor de fosforwinning. Pas als je daar iets aan doet, heb je eerlijke concurrentie.”

Uit onderzoek van McKinsey in opdracht van de Ellen MacArthur Foundation blijkt dat je alleen al in Europa tussen de 340 en 630 miljard dollar per jaar kunt

verdienen als je de transitie naar de circulaire economiemaakt, vertelt Braam. “Dat is vier procent van de Europese economie (GDP). Puur en alleen door slimmere oplossingen te verzinnen voor een gebrek aan grondsto� en en de stap te maken naar de praktijk.”

“Ons hele economische systeem moet veranderen, met het bedrijfsleven als motor van verandering,” meent Braam. “De sleutel voor de transformatie van keten tot keten ligt bij de ondernemers.” De verandering die je als consument moet maken, is de vraag of je bezit moet hebben of een gebruiksrecht. “Qua mindset moet je bezit loslaten. Dat is iets wat veel consumenten eng vinden. Maar er zitten juist voordelen aan. Dat bewijst het succes van Car2Go en Greenwheels. Je hoe� geen grote investeringen meer te doen, bijvoorbeeld voor de aanschaf van een wasmachine, maar je betaalt alleen nog maar voor de wasbeurt.” Uiteindelijk koop je vrij-heid.

Meer informatie over het Circle Economy platform en de kansen die de circulaire economie biedt voor consumen-ten en ondernemers vind je op www.circle-economy.com.

Mark Offerhaus, CEO van Micreos

Innovatie is een uitge- kauwd woord. We wonen hier straks met 9 miljard mensen, dat gaat niet lukken zonder vernieuwing. Een mooi voordeel van deze crisis: mensen gaan nieuwe dingen bedenken. Laten we er niet langer over praten, maar het vooral gewoon DOEN! Ik sta er dagelijks versteld van hoeveel goede ideeën er stran-den in bureaucratie. Vroeger be-dacht je iets, dan ging je het doen. Nu is er een wirwar van regels ontstaan, die zijn dodelijk voor innovatie, wie gaat daar wat aan doen?

Mark O� erhaus,CEO Micreos

’’

Innovatie is een uitge-

’’

Innovatie is een uitge- kauwd woord. We

’’

kauwd woord. We

’’

DIT IS EEN UITGAVE VAN METRO CUSTOM PUBLISHING4

Met zogeheten fagen bestrijdt Micreos doel-gericht en succesvol schadelijke bacteriën. Voor de talloze Nederlanders die bijvoorbeeld huidproblemen hebben zoals puistjes, eczeem of rosacea is dit groot, en zelfs revolutionair nieuws. Mark O� erhaus, CEO van Micreos, legt kort en krachtig uit wat jouw voordelen kunnen zijn van het innoverende werk van Micreos.

Wat is er zo innovatief aan wat Micreos doet?O� erhaus: “Dan moet ik eerst even iets uitleggen. Op aarde bestaan ongelofelijk veel bacteriën, goede en slechte. Die slechte bacteriën hebben in de geschiedenis door tal van ziektes voor veel doden gezorgd. Op een gegeven moment kwamen er antibacteriële middelen op de markt. Probleem daarvan is dat die zich ook richten op goede bacteriën. Neem bijvoorbeeld je huid. 90 procent van de bacteriën die daarop leven, is goed. Met de middelen die er kwamen, ruimde je ook die goede, beschermende bacteriën op. En erger nog, bacteriën werden resistent voor die mid-delen, waardoor de schadelijke bacteriën niet

meer onschadelijk gemaakt konden worden. Dit is een steeds groter probleem, bijvoor-beeld in ziekenhuizen, je leest en hoort er veel over. Wat Micreos nu doet, is producten maken die zich alleen richten op die ge-vaarlijke, ongewenste bacteriën. Alle goede bacteriën laten we met rust. Dat we zo gericht schadelijke bacteriën bestrijden, daar zit het innovatieve van ons werk in. Onze techniek is gebaseerd op de natuurlijke vijand van een bacterie: de faag.”

Wat is dat, een faag?“Een faag is een micro-organisme dat alleen bacteriën kan doden. Het is iets heel kleins dat overal in de natuur voorkomt, bijvoorbeeld op je huid of in je darmen, daar geen enkele scha-de aanricht, maar wel de grote tegenstander is van een bacterie. Zo doden fagen iedere twee dagen de hel� van alle bacteriën wereldwijd. Elke faag hee� als groot voordeel dat die zich helemaal richt op een bepaalde bacteriesoort. De salmonellafaag herkent bijvoorbeeld alleen de salmonellabacterie en doodt deze. Maar alle andere organismen, mensen, dieren en planten laat-ie met rust.”

Wat doet Micreos precies met die fagen?“Wat wij doen is het wapen van de faag ge-bruiken tegen ongewenste bacteriën. Dat wa-pen is in feite een enzym, dat wij verwerken in producten als crèmes, gels en vloeisto� en. Als je bijvoorbeeld puistjes of eczeem hebt, richten deze producten zich op die bacteriën die de vervelende roodheid, jeuk, schilferig-heid en dergelijke verergeren of veroorzaken. Maar ook voor de voedselindustrie hebben wij producten tegen bijvoorbeeld salmonella en listeria. Alle faag-producten laten de goede bacteriën met rust, en hebben geen bijwer-kingen.”

Wat doen jullie om innovatief te blijven?“De technologie is al ontwikkeld, bepaalde fagen en faag-enzymen zijn door ons gepa-tenteerd, maar er is toch nog genoeg te doen. Veel gebruikers van onze huidproducten zijn erg tevreden, zo weten wij uit de waardevolle feedback die wij krijgen, maar er zijn allerlei andere gebieden waar onze technologie veel zou kunnen gaan betekenen. Zo is de

behandeling van ontstekingen bij brandwon-den iets waar wij ons de komende tijd ook op richten.”

Innoveren betekent eigenlijk vernieuwende oplossingen bedenken voor

bestaande problemen. En laat dat nu net zijn wat het Nederlandse biotechno-

logiebedrijf Micreos dagelijks doet.

Schadelijke bacteriën te lijfop een onschadelijke manier

Plastic Whale bouwt een designboot van het plastic uit de Amsterdamse grachten. Zo worden onze grachten niet alleen een stuk schoner, maar laten we zien dat we samen iets waardevols kunnen creëren met plastic afval. Dit innovatieproces is een avontuur waarvan we de uitkomst willen delen met lokale initiatiefnemers over

de hele wereld. Dat doen we natuurlijk niet alleen, maar samen met de Amsterdammers, lokale bedrijven, de overheid en al die anderen die van de Amsterdamse grachten houden. Benieuwd hoe ver we zijn met de boot en hoe je onderdeel kunt zijn van dit avontuur? Kijk dan op www.plasticwhale.org

5DIT IS EEN UITGAVE VAN METRO CUSTOM PUBLISHING

Focus op energie en duurzaamheid

Nederlanders zien innovatie overwegend positief, blijkt uit de Nationale Innovatie Enquête van Ipsos Synovate. Ons land scoort hoog op de innovatieranglijsten. Maar we onderschatten onze eigen prestatie. Landen als Japan, China en Duitsland worden door Nederlanders hoger aangeslagen. Innovatieis volgens de Nederlander vooral van belang als motor van de economie, voor de toe-komstige energievoorziening en het milieu. Opdrachtgever van het onderzoek is Shell Nederland. “Wij wilden graag onderzoeken hoe Nederlanders over innovatie denken,” vertelt � ijs Jurgens, Vice President Innovationvan Shell. “Veel van wat wij doen is uiteinde-lijk terug te leiden tot twee vragen: de ener-gievoorziening en duurzaamheid. De manier waarop wij de aarde belasten is eigen lijk gro-ter dan we ons kunnen permitteren. De hoe-veelheid energie die in 2050 nodig is, zou wel eens een verdubbeling van de huidige vraag kunnen zijn. We moeten veel meer energie gaan produceren en het moet veel schoner. Vrijwel alle Shell-innovatie-programma’s kun je daartoe herleiden.”

“Innovatie wordt over het algemeen eerder herkend als innovatie als het een tastbaar product oplevert. Veel inno-vatie, ook bij Shell, manifes-teert zich echter niet in pro-ducten, maar in processen,” stelt Jurgens. Shell investeert jaarlijks een miljard euro in onderzoek en innovatie. “Dat doen we om onze techno-logie te verbeteren en om onze producten en proces-sen beter, sneller, schoner te maken. We kijken ook naar toekomstige methodes die schoner en duurzamer zijn en het gebruik van energie e� ciënter maken.” Een mooi voorbeeld waarbij al deze elementen samenkomen, is de nieuwe ontzwavelings-fabriek in Pernis, de zogenaamde HDS6.

De ‘state of the art’ ontzwavelingstechnologie die Shell hee� ontwikkeld, maakt het moge-lijk om laagzwavelige en dus schonere diesel te produceren. “Het energieverbruik en de emissies van die nieuwe fabriek voldoen aan de hoogste milieunormen en lopen vooruit op de Europese eisen van 2013. Met kosten-e� ciëntie en kwaliteitsproducten houden we Pernis in de top van de eredivisie. Het is een voorbeeld van hoe innovatie een rol speelt bij duurzaamheid en milieuvraagstukken. Het moet, het is wat iedereen belangrijk vindt. Het gaat om de toekomst, maar ook over de economische ontwikkeling van de regio.”

Thijs JurgensVice President Innovation Shell

1. Hoe graag koop jij de nieuwste van de nieuwste producten?A. Heel graag!B. Ik koop alleen iets als ik het nut ervan in zie C. Ik houd me niet zo bezig met het nieuwste van het nieuwste

2. Wat versta jij onder innovatie?A. Innovatie is de motor van de economieB. Voor mij is innovatie vooral een modewoord C. Niet zo veel, ik heb er niet zo’n idee bij

3. Ben jij vooral...A. Een bedenker: ik fantaseer wel eens over dat ik iets nieuws bedenk waar de hele wereld wat aan hee� B. Een creatieveling: ik ben vooral creatief, niet zozeer innovatiefC. Gewoon mijzelf: ik doe gewoon mijn ding

4. Hoe belangrijk vind jij innovatie?A. Heel belangrijk, het is essentieel om uit de huidige economische crisis te komen B. Belangrijk, het is goed dat de overheid het stimuleert C. Innovatie wordt overschat, het is lang niet altijd goed

5. Innovaties...A. Maken dat ik duurzamer kan leven B. Gaan mij allemaal veel te snelC. Zijn een verspilling van tijd en geld

Hoe sta jij tegenover innovatie?

Wil jij weten hoe innovatief je bent? Kijk op www.metronieuws.nl/mcp voor de uitslag!

Doe de test!

Innovatie moet de oplossing gaan geven op de wereldwijde

maatschappelijke vraagstuk-ken van dit moment. In-novatie zorgt daarnaast voor hoogwaardige, goedbetaalde banen in de kenniseconomie, versterkt de exportpositie en is een motor voor brede econo-mische groei en ontwikkeling. Wie de kenniseconomie hee� , hee� de toekomst. Niet voor niets begint het motto ‘van kennis naar kunde naar kassa’ met ‘kennis’. Zonder innova-tie ook geen duurzaamheid. Bij Philips zijn investeren in duurzaamheid en investeren in innovatie twee kanten van dezelfde medaille.

Eric Drent, woordvoerder Philips

Nederland innova- tieland kan nog veel gerichter en succesvoller in-noveren. Want doordat alles en iedereen online met elkaar verbonden is, kunnen we beter verbanden leggen en beter in-zicht krijgen in de wereld om ons heen. Dan moeten we wel de security en privacy van data weten te garanderen en top-talent in staat stellen de juiste analyses uit te voeren. Als dat lukt kan Nederland trendset-tend blijven in het ontwerpen van radicale nieuwebusiness modellen.

Peter Bommel, CEO Deloitte Nederland’’

’’

Nederland innova-

’’

Nederland innova- tieland kan nog veel

’’

tieland kan nog veel

’’

’’

Slim innoveren is de sleutel voor econo-mische groei en duurzaamheid in ons land. Daarom investeert Rijkswaterstaat in duurzame innovaties. Samen met vernieu-wingsgerichte ondernemers. We willen bijvoorbeeld een deel van de geluidsschermen langs onze snelwegen bekleden met zon-nepanelen. We bekijken zelfs of het haalbaar is om stroom op te wekken uit getijdenstromen. In 2020 willen we uiteindelijk dat 16 procent van de energie die we gebruiken duurzaam is. Maar daarvoor heb je wel vernieuwers nodig met lef. Mensen die die bruggen willen slaan tussen wetenschap, ondernemerschap en de praktijk. Rijkswaterstaat brengt ze samen in broedplaat-sen voor innovatie. Zodat we sterker en duurzamer uit de crisis kunnen komen.

Jan Hendrik Dronkers,Directeur-generaal Rijkswaterstaat

’’’’

Slim innoveren is de

’’

Slim innoveren is de sleutel voor econo-

’’

sleutel voor econo-

DIT IS EEN UITGAVE VAN METRO CUSTOM PUBLISHING

Twee keer eerder trachtten Jules en Lucy Coenen hun huis te isoleren. Iedere keer met slechts matig resultaat. Meneer Coenen bleef maar koude voeten hou-den. Tot het stel onlangs koos voor de isolatietechniek van Tonzon. Sindsdien blij� de warmte in huis langer hangen, hoeven ze minder te stoken en hoe� Jules nooit meer slo� en te dragen.

Jules Coenen is een koukleum. Op slechte dagen voelde hij de kou in huis tot aan zijn kuiten opkruipen. Zijn vrouw Lucy, gezegend met van nature warme voeten, had daar minder last van. Maar Jules was na een jarenlange strijd tegen de tocht zo’n beetje aan het eind van zijn Latijn. Ver-schillende keren ondernam hij een poging de kruipruimte onder hun huis te isoleren. Maar wat hij ook probeerde steenwol, piepschuim, elektrische vloermatten de koude voeten bleven. Gek werd hij ervan. “Ik heb wel eens gedacht aan verhuizen. Want hoe leuk het huis en de buurt ook zijn, een huis met vloerverwarming leek mij leuker.”

Bij toeval ontdektVan die verhuizing is het echter nooit gekomen. En nu hoe� het ook niet meer. Althans, niet langer vanwege isolatiepro-blemen. Met dank aan de thermoskus-sens van de � rma Tonzon. Een hightech opvouwbaar isolatiemateriaal dat de Coenens bij toeval ontdekten. Lucy: “Ik las erover op de website van Duurzame Waardekaart. Een stichting waar we lid

van zijn en wel vaker duurzame pro-ducten en diensten kopen, waaronder de zonnepanelen op ons dak.” “Maar die thermoskussens zijn een betere investe-ring gebleken”, verzekert haar man.

Flexibele thermoflessen“Het werkt als volgt”, gaat Jules verder, een luik naar de kruipruimte openend. “Aller-eerst plaats je een stevige bodemfolie, zodat er geen vocht meer uit de kruip-ruimtebodem verdampt. Daarna breng je, onder tegen de vloer, de thermoskussens aan. Een soort � exibele thermos� essen die gevuld worden met lucht. De foliekussens blokkeren het warmteverlies naar onderen vrijwel volledig. De vloer kan zo einde-lijk de warmtestraling van het plafond accumuleren, warmt de lucht onderin de kamer op en wordt zelf vrijwel net zo warm als het plafond.”“Duur was het niet om de vloerisolatie aan te scha� en”, zegt Jules. “Gemiddeld 9,50 euro per vierkante meter. En dan kre-gen wij ook nog eens 70 procent isolatie-subsidie van de gemeente Den Haag. Al verschilt dat percentage per gemeente. Eenmaal aangebracht levert het materiaal een � ink rendement op. Ik schat dat onze stookkosten er al gauw 10 procent op achteruit zijn gegaan. Misschien wel meer, want we zijn nu vaker thuis dan vorig jaar.”

Start-up Antecy hee� een procedé ontwik-keld om energie uit zon en lucht op te slaan in vloeibare brandstof: methanol. Per uur verscha� de zon ons meer energie dan onze hele bevolking in één jaar ver-bruikt. Je zou wel gek zijn om daar geen gebruik van te maken, nu de voorraad fossiele brandsto� en als olie en aardgas op den duur schaarser worden. Zonnepa-nelen bieden zeker een uitkomst volgens Paul O’Connor van Antecy. “De capaciteit van zonnepanelen voor het winnen van energie is de afgelopen jaren enorm ver-beterd. Zonne-energie wordt echter vaak meteen weer gebruikt, bijvoorbeeld voor het verwarmen van water. Wij werken aan een techniek om de energie ook duurzaam

te kunnen opslaan en te vervoeren. Dan kun je het gebruiken waar en wanneer het nodig is.”In samenwerking met de universiteiten van Twente en Valencia werkt Antecy aan de verdere verbetering van de techniek om zonne-energie door middel van gezuiver-de CO2 op te slaan in methanol (vloei-bare brandstof). De techniek is al in een vergevorderd stadium, vertelt O’Connor. “Zo is de e� ciëntie van de opslag al enorm verbeterd. Voor een commerciële toepassing is het echter nog te vroeg. De ontwikkeling daarvan duurt nog enkele jaren.” Daarom hee� Antecy inmiddels proefpilots opgezet om de technieken te verbeteren en investeerders te overtuigen.

Methanol uit zon en gezuiverde CO2

6

De zon verschaft ons in principe oneindig veel energie. De vraag is alleen: hoe slaan we die energie op om het te kunnen distribueren?

met vernieuwende isolatieNooit meer koude voeten

Jules en Lucy Coenen gebruiken hun kruipruimte ook als opslagruimte Fotograaf: Lucy Coenen

Innovatie wordt vaak geassocieerd met grote concerns. Maar als je het mij vraagt, zit innovatiekracht juist ook bij kleine bedrijven. Tonzon is een mooi voorbeeld van een kleiner bedrijf dat grote innova-ties hee� gebracht. Innovaties die positieve gevolgen hebben voor het klimaat en de portemonnee. Jammer is alleen dat kleinere bedrijven weinig gestimuleerd worden door overheid. Hier kan nog veel winst behaald worden… Ton Willemsen, Directeur Tonzon ’’

’’

Innovatie wordt vaak

’’

Innovatie wordt vaak geassocieerd met grote

’’

geassocieerd met grote

Laat je meevoeren naar diepe oceanen, woestijnen en racecircuits waar creatieve ideeën bijdragen aan de productie van meer en schonere energie voor de toekomst. Ontdek de interactieve verhalen die je meenemen INSIDE ENERGY.

SWIPE! EN STAP IN EEN WERELD VOL INNOVATIE

DOWNLOAD NU DE GRATIS IPAD APP INSIDE ENERGY