1. Definitie2. Soorten 3. Eicel4. Morula5. Blastocyst6. Foetus7. Navelstrengbloed8. Stamcellen uit volwassen individu
STAMCELLEN
A) PROLIFERATIEstamcellen delen en hernieuwen zichzelf (self renewal) over lange tijd, zonder duidelijke veroudering, dank zij hun lange telomeren(stamcellen verouderen ook, maar trager dan gewone cellen)
B) DIFFERENTIATIEde ongedifferentiëerde stamcel
deelt zich tot een gedifferentiëerde of gespecialiseerde cel
C) Stamcellen kunnen in een levend organisme een orgaan aanmaken of herstellen
DEFINITIE VAN STAMCELLEN
Bevruchte
eicel
Morula Blastocyst
Foetus Navelstreng
bloed
Volwassen
Human Embryonic
stem cells= h-ESC
Adult stem cells
= volwassen SC
Totipotent Pluripotent Multipotent
STAMCEL:
VOLGENS BRON EN POTENTIE
STADIUM: dag 0, vóór de bevruchting Oerstamcel als basis voor:
natuurlijke voortplanting IVF, wetenschap, klonen..
Hoe? via eicelafname Potentie: totipotent Belang en knelpunten:
voorlopig nog niet goed in te vriezen
risico’s bij ovariële stimulatie en eicelafname: infectie,bloeding Lange termijn effect van hormonale stimulatie
handel in en patenten op eicellen verdingelijking van de vruchtbaarheid
EICEL (OVULA, OOCYT)
STADIUM: dag 1 tot 4-5 dagen na de bevruchtingHoe? Afzuigen van één cel uit morula
Potentie: totipotent
Belang en knelpunten: ontstaan van tweelingen PGD =preïmplantatie genetische diagnostiek Saviour baby embryosparende techniek voor aanmaak van ESC
MORULA
STADIUM: dag 5 à 6 na bevruchtingHoe? Uit overtollige embryo’s na IVF en aangemaakte embryo’s preleveert men de inner cell massa
Potentie: pluripotent uit innercelmassa gepreleveerd 220 verschillende cellen mogelijk embyonale stamcel: plastisch groot groeipotentieel
BLASTOCYST (BLASTULA)
BLASTOCYST (BLASTULA)
Belang: invriezen mogelijk ontwikkelen van CELLIJNEN
historiek: eerste cellijn (1995 door Thomson)
techniek: afname, proliferatie, differentiatie nut:
wetenschappelijk onderzoek Celtherapie
Knelpunten: ethisch debat rond
statuut van het embryo MBV met IVF, ICSI, draagmoeders therapeutisch klonen
BLASTOCYST (BLASTULA)
STADIUM: 5 à 10 weken na bevruchtingHoe? primitieve germcellen uit abortusmateriaal
Potentie: multipotent groot groeipotentieel
Belang: Gearhart ontwikkelde cellijn in 1998 momenteel weinig gebruikte bron
Knelpunten: Ethisch debat rond het statuut van embryo hangt samen met
debat rond abortus
FOETUS
STADIUM: bij geboorte Hoe? bloed uit de navelstreng
NAVELSTRENGBLOED
Potentie: ADULTE SC maar SC uit navelstrengbloed heeft grotere
plasticiteit en groeicapaciteit dan SC van volwassene
MULTIPOTENTE SC: hematopoëtische SC mesemchymale SC
NAVELSTRENGBLOED
Belang: celtherapie bij 70tal ziekten:
leucemie(1988: eerste transplantatie) aangeboren immunologische stoornis
grotere plasticiteit en groeicapaciteit immunologisch minder afstoting (naïever dan
volwassenSC) minder infectie overdracht vlug beschikbare bron van SC:
wereldwijd publieke banken met HLA typering mogelijkheid om celaantal op te drijven in vitro toekomstperspectief:
behandeling van niet-hematologische aandoe-ningen, experimenten voor diabetes, hersen- en hartinfarct
NAVELSTRENGBLOED
Knelpunten: invriezen tot 20 jaar beperkt 100ml per gift: celaantal neemt toe bij:
vaginale bevalling groter geboortegewicht van kind vlug afklemmen na geboorte:
30 sec: 35ml/kg 2 min: 14ml/kg
kweek in vitro vóór de transplantatie ~groter celaantal gunstig voor transplantatie ~MAAR : risico voor anemie bij boorling bij te grote afname afwegen van maatschappelijk belang (leukemiebehandeling:
publieke navelstrengbloedbanken) en van privé belangen (invriezen van navelstrengbloed voor eventuele zelftherapieof voor sportende vader/moeder)
NAVELSTRENGBLOED
Bron: uit alle weefsels van volwassenen en kinderen grotere aanwezigheid in weefsels met grote hernieuwing vb.beenmerg, huid
Potentie: MULTIPOTENTE SC: uitz: -MAPC cellen (Catherine Verfaillie) minder groeipotentieel (telomerase)
Volwassen cellen omvormen tot ESC achtige celleniPS uit fibroblasten
tot op heden nog geen alternatief voor embryonale SC
SC GEPRELEVEERD UIT VOLWASSEN INDIVIDU
Belang: celtherapie ethisch geen bezwaar
Knelpunten: kleine hoeveelheden verouderde SC:
minder groeipotentieel(telomerase)
aangetast door licht, toxiciteit immunologische afstoting transfer van infectie
SC GEPRELEVEERD UIT VOLWASSEN INDIVIDU
SC VOLGENS BRON EN POTENTIE
elk type heeft zijn pro’s en contra’s alle types zijn complementair
DUS zal men de in de toekomst: verder onderzoek moeten verrichten op de
verschillende soorten stamcellen de vele knelpunten meer aandacht en analyse
moeten geven
CONCLUSIE
Top Related