executive Nieuwsbrief voor bestuurders | 12 | Donderdag 21 juni 2012 | www.zorgvisie.nl

Uw kennispartner in de bestUUrskamer

1/67 min

Roken en overgewicht leiden tot meer ziekenhuisopnamen

Mensen die roken en te zwaar zijn, vergro-ten hun kans op zie-kenhuisopname aan-zienlijk. Dat blijkt uit onderzoek van het CBS naar het verband tussen leefstijl en op-name in het zieken-huis.

> Lees verder op pagina 4

beNchmark

Schotse ziekenhuizen reduceren sterfte

Een daling van 9,3 procent in het sterftecijfer van Schotse zieken-huizen is het resultaat sinds een nationaal veilig-heidsprogramma werd ingevoerd.

> Lees verder op pagina 2

Engelse toezichthouder ziet CEO wekelijksIn het Britse one-tierboard, waarin toezichthouders en directie sa-men in het bestuur zitten, is het toezicht veel strakker dan in het Nederlandse model.

> Lees verder op pagina 6

buiteNlaNd rapporteN

in het kort• Zware rokers vergroten de kans op ziekenhuis-

opname voor hart- en vaatziekte 66 tot 68 procent

• Overgewicht geeft vrouwen 37 procent meer kans op ziekenhuisopname

personeelsbezetting v&v

> Lees de samenvatting op pagina 3

> download het hele rapport

sturen op geluk

NIVELHoe het personeelsbestand in de langdurige zorg de kwaliteit van de zorg beïnvloedt

SCPGeluksbevordering door nationale over-heden, gemeenten en publieksinstellingen

Foto

: AN

P

Foto

: AN

P

> Lees de samenvatting op pagina 5

> download het hele rapport

AAnmeldenGa naar www.zorgvisie.nl/executive

executive Nieuwsbrief voor bestuurders | 12 | Donderdag 21 juni 2012 | www.zorgvisie.nl

Uw kennispartner in de bestUUrskamer

2/610 minexecutive Nieuwsbrief voor bestuurders | 12 | Donderdag 21 juni 2012 | www.zorgvisie.nl

Uw kennispartner in de bestUUrskamer

2/66 min

Schotse ziekenhuizen reduceren sterfte

‘Wil een nationaal veiligheidsprogramma succesvol zijn, dan is leiderschap van de nationale overheid cruciaal’, stelt Carol Haraden, vice-voorzitter van het Institute of Health Improvement (IHI). De Schotse overheid heeft de Amerikaanse organisa-tie, die veel ervaring heeft met kwaliteits-verbetering, in 2008 ingehuurd om het Schotse nationale veiligheidsprogramma van de grond te krijgen. ‘Politieke leiders

en andere mensen op sleutelposities in de gezond-heidszorg in Schotland heb-ben de verbe-tering van de patiëntenzorg uitgeroepen tot topprioriteit.’ De resultaten zijn veelbelo-vend. Het sterf-

tecijfer in de ziekenhuizen daalde met 9,3 procent sinds de invoering van het veilig-heidsprogramma. De percentages voor post-operatieve ziekenhuisinfecties zijn meer dan gehalveerd. De sterfte op de intensive care is met 24 procent gedaald.

Veiligheidsprogramma stoptMaar het nationale veiligheidsprogramma loopt in 2013 af. Hoe zorg je ervoor dat de zorg duurzaam verbetert? ‘Daarvoor heb je een infrastructuur nodig’, ant-woordt Haraden stellig. De IHI traint circa 200 artsen en verpleegkundigen maan-delijks in het verzamelen en verwerken van informatie over de veiligheid. Daar-voor heeft elk ziekenhuis in 2008 vijf teams gevormd: medicijnverstrekking, intensive care, operatiekamer, algemene geneeskunde en leiderschap. In de teams zitten mensen uit de praktijk. Elk ziekenhuis heeft een programmamana-ger. Regionale coördinatoren bezoeken tweemaandelijks de ziekenhuizen in hun

regio om de voortgang te bespreken en om te coachen. Twee keer per jaar zijn er nationale inspiratiebijeenkomsten. Het dagelijks meten van de kwaliteit van zorg is een van de hoofdpijlers van het verbeterprogramma, stelt Haraden.‘Als mensen informatie verzamelen omdat het moet voor het programma, dan houden ze daarmee op zodra dat stopt. Medisch specialisten en verpleegkundigen moeten zinvolle kwaliteitsinformatie verzamelen die hen helpt hun werk te begrijpen en verbeteren. Veilig werken is een manier van leven.’ IHI heeft kennis en vaardig-heden overgedra-gen aan een Schots veiligheids instituut dat de dataverwer-king nu doet.

VeiligheidsrondesZiekenhuisbestuur-ders hebben een leidende rol bij kwa-liteitsverbetering. Niet alleen de voor-zitter, maar ook de

financiële man doet elke week een veilig-heidsronde in het ziekenhuis. Ze bezoe-ken niet alleen verpleegafdelingen, inten-sive care en operatiekamers, maar ook het laboratorium en de ziekenhuisapo-theek. ‘Het zijn geen inspectiebezoeken’, benadrukt Haraden. ‘Het gaat om een open informatie-uitwisseling over veilig-heidsissues. Ze stellen vragen als “waar ligt uw wakker van?” De rondes leiden tot concrete verbeteracties. Ook de financië-le man leert hiervan. Ze zien de gevolgen van hun beslissingen. Besturen gaat over veel meer dan alleen geld.’ (bk)

buiteNlaNd

Scotland HSMR – 9.3% reduction

0.5

1.0

1.5

Oct-Dec2006

Jan-Mar2007

Apr-Jun

2007

Jul-Sep2007

Oct-Dec2007

Jan-Mar2008

Apr-Jun

2008

Jul-Sep2008

Oct-Dec2008

Jan-Mar2009

Apr-Jun

2009

Jul-Sep2009

Oct-Dec2009

Jan-Mar2010

Apr-Jun

2010

Jul-Sep2010

Oct-Dec2010

Jan-Mar

2011p

Apr-Jun

2011p

Jul-Sep

2011p

Stan

dard

ised

Mor

talit

y R

atio

Standardised Mortality Ratio (SMR) Regression line

In Schotland zagen ziekenhuizen hun sterftecijfer met 9,3 procent dalen sinds de invoering van het nationale veiligheidsprogramma.

Carol Haraden, vice-voor-zitter IHI: ‘Ook de financi-ele bestuurder leert van veiligheidsdata. Hij ziet de gevolgen van zijn beslis-singen’

The

Sco

ttis

h G

over

nmen

t

executive Nieuwsbrief voor bestuurders | 12 | Donderdag 21 juni 2012 | www.zorgvisie.nl

Uw kennispartner in de bestUUrskamer

3/65 min

rapport sameNvattiNg

Goed personeel levert niet vanzelf kwaliteitVoldoende personeel van het juiste niveau is belangrijk voor de kwaliteit van de zorg in verpleeg- en verzorgingshui-zen, maar niet voldoende. Het NIVEL ontwikkelde een leidraad voor een optimale personele inzet.

Het NIVEL heeft 23 afdelingen van 12 wille-keurige instellingen geënquêteerd, geïnter-viewd en een dag geobserveerd. Verpleeg- en verzorgingshuizen hebben voor vergelijkbare bewoners sterk uiteenlopende formaties. De personele bezetting tussen 7 en 23 uur varieert van 25 procent minder tot 40 procent meer dan de beschikbare uren uit het zorgzwaartepakket (zzp). Gemiddeld zetten afdelingen overdag 90 tot 125 pro-cent van de zzp-uren in. Een bovengemid-delde bezetting leidt tot bovengemiddelde kwaliteit, maar alleen in combinatie met hoge scores op werktevredenheid en laag ziekteverzuim (14 procent van de afdelin-gen). Bij een lagere score op deze context-factoren is de kwaliteit gemiddeld. Een doorsneebezetting plus een hoge score op contextfactoren leidt tot bovengemiddelde kwaliteit (27 procent). Afdelingen die minder dan 90 procent van de zzp-uren inzetten,

scoren matig op de contextfactoren en leve-ren ondermaatse kwaliteit, op één na. De kwaliteit stijgt als verpleegkundigen (ni-veau 4) het zorgproces overzien en andere medewerkers coachen. De sfeer is dan beter en er is meer toezicht van het personeel. De aanwezigheid van welzijnsmedewerkers in de huiskamers leidt ook tot betere kwaliteit. Bij veel organisaties berust de bezetting op de historisch gegroeide formatie. Afdelingen met een hoge kwaliteit baseren hun perso-neelsbestand daarentegen op de zorgvraag. Ze bouwen flexibiliteit in om op veranderin-gen in te spelen, bijvoorbeeld met vaste in-valkrachten die de bewoners kennen. Het NIVEL heeft zijn bevindingen vertaald naar een leidraad voor de optimale dagelijkse be-zetting. Het is een zeer bruikbare uitwerking van thema’s als individuele zorgvraag, ge-zondheidsrisico’s, visie op welzijn en organi-satiecultuur, en relevante randvoorwaarden. Organisaties kunnen hiermee doordachte keuzes maken voor de dagelijkse bezetting en de Inspectie voor de Gezondheidszorg kan erover in gesprek gaan met instellingen, stellen de onderzoekers. (kk)

> Zie ook www.nivel.nl

Quote

‘Afdelingen maken een planning op basis van het personeelsaanbod of vaste verhoudingen’

personeelsbezetting en kwAliteit vAn zorg in v&v

NIVELHoe het personeels-bestand in verpleeg- en

Blanxx is gespecialiseerd in zorgvast-goed. Wij staan borg voor een integraleaanpak: van strategie naar realisatie toten met onderhoud.Een kritisch geluid hoort daar soms bij. Durft u te vragen?

Of sluit u zich af?

Geïnteresseerd in onze analyses?

www.blanxx.nl | 088 010 5700 | info@blanxx.nl

Staat u open voor een kritisch geluid?

verzorgingshuizen de kwaliteit van de zorg beïnvloedt, 2012

> Lees de hele publicatie

recensie Innovatief gehalte Praktische bruikbaarheid Leesbaarheid Vormgeving

advertentie

executive Nieuwsbrief voor bestuurders | 12 | Donderdag 21 juni 2012 | www.zorgvisie.nl

Uw kennispartner in de bestUUrskamer

4/64 min

Roken en overgewicht leiden tot meer opnamen

Het CBS heeft onderzocht of cijfers het algemeen veronderstelde verband tus-sen ongezonde leefstijl en gezondheid bevestigen. Daarvoor zijn data uit de Gezondheidsenquête (GE) van het CBS gekoppeld aan gegevens over zieken-huisopnamen uit de Landelijke Medische Registratie van Dutch Hospital Data. De resultaten zijn gepubli-ceerd in Gezond en zorg in cijfers 2011. Van de 22.623 respondenten van 25 jaar en ouder kreeg 46 procent te maken met een ziekenhuisopname in de periode 1997-2005. Vrouwen wat vaker dan mannen, ouderen vaker dan jongeren. Het groot-ste verschil tussen man-nen en vrouwen zit in de groep van 25 tot 45 jaar. Dat komt doordat bij

vrouwen in deze leeftijdscategorie 30 procent van de ziekenhuisopnamen heeft te maken met zwangerschap en bevalling. Bij de 65-plussers worden mannen juist iets vaker in het ziekenhuis opgenomen. Een laag opleidingsniveau gaat bij mannen samen met een grotere kans op ziekenhuisopname.

Overgewicht, roken en drinkenOvergewicht vergroot de kans op ziekenhuisopname aanzienlijk. Vrouwen met ernstig overgewicht maken zelfs 37 procent meer kans op een ziekenhuisopname dan vrouwen met een nor-maal gewicht, mannen 19 procent meer kans. Roken verhoogt de kans op ziekenhuisopname bij man-nen en vrouwen. Voor zwa-

re rokers is dit effect het sterkst. Zij ma-ken 25 procent meer kans dan niet-rokers. Maar ook ex-rokers hebben nog relatief een grote kans op zieken-huisopname: 16 procent meer bij man-nen en 9 procent meer bij vrouwen. Opvallend is dat niet-drinkers een grotere kans maken op ziekenhuisopnamen dan matige drinkers. Dit wordt veroorzaakt doordat veel niet-drinkers afzien van drin-ken vanwege bepaalde gezondheids-klachten. Als daarop wordt gecorrigeerd, zijn het bij mannen de zware drinkers die een grotere kans maken op ziekenhuis-opname. Bij vrouwen blijft de kans voor niet-drinkers groter, maar als ze 45 jaar of ouder zijn valt dit verschil weg.

Hart- en vaatziektenHet CBS heeft apart naar hart- en vaat-ziekten gekeken, omdat dit een diagnose is die vaak voorkomt. Mensen met een matig overgewicht hebben een grotere kans in het ziekenhuis te belanden dan mensen met een normaal gewicht. Man-nen maken 24 procent meer kans, vrou-wen 27 procent meer. Mannen met zwaar

overgewicht maken nog meer kans: 35 procent. Bij vrouwen is dit niet het geval. Daar is geen verklaring voor.Rokers hebben een sterk verhoogde kans op ziekenhuisopnamen voor hart- en vaatziekten. Voor zware rokers is die kans zelfs 66 procent (vrouwen) tot 68 procent (mannen) groter. Stoppen met ro-ken kan de negatieve gevolgen voor een deel tenietdoen. (bk)

beNchmark

Mensen die roken en te zwaar zijn, vergroten hun kans op ziekenhuisopname aanzienlijk. Dat blijkt uit onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) naar het verband tussen leefstijl en opname in het ziekenhuis.

Foto

: AN

P

advertentie

Strategie bepalen is één. Onze 478 consultants zorgen voor implementatie.

WIJ MAKEN STRATEGIE WERKZAAM.

executive Nieuwsbrief voor bestuurders | 12 | Donderdag 21 juni 2012 | www.zorgvisie.nl

Uw kennispartner in de bestUUrskamer

5/63 min

rapport sameNvattiNg

Investeren in geluk loontHoe gelukkiger, hoe gezonder. Het is daarom zinvol beleid te voeren op een gelukkige bevolking. Het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) benoemt voors en tegens en belicht voorbeelden.

Nederlanders zijn na Denen de gelukkigste mensen in Europa. Moeten we nog gelukki-ger worden? Dat was de vraag op een con-gres waarvan de SCP-bundel de weerslag is. De voorstanders wijzen erop dat in om-ringende landen zoals Engeland en Frankrijk geluk op de beleidsagenda staat, en dat nog altijd veel Nederlanders lijden aan psy-chische stoornissen. Maar volgens de eco-nomen George Gelauff en Herman Stolwijk is apart beleid onnodig gezien de bestaan-de geluksgraad en kan de overheid prima uit de voeten met het begrip welvaart. Ook Ruut Veenhoven, emeritus hoogleraar sociale condities voor menselijk geluk, wijst erop dat de overheid allang bijdraagt aan gelukbevorderende maatschappelijke ken-merken als rechtshandhaving, welvaart en vrijheid. Ze investeert bovendien via het on-derwijs en de geestelijke gezondheidszorg in ‘levensvaardigheden’. Veenhoven bepleit niettemin expliciete sturing op geluk: door

geld van somatische naar geestelijke ge-zondheidszorg te verschuiven, het vak le-venscoaching te ontwikkelen en onderzoek te doen naar het effect van levenskeuzen zoals vroegpensioen op het geluk.

HuiverigHet Wmo-beleid van Almelo omvat een ‘ge-luksroute’. Eenzame burgers krijgen begelei-ding om hun dromen te verwezenlijken en een ‘geluksbudget’ van 450 euro om weer sociaal actief te worden. Uit effectonderzoek blijkt dat het welbevinden van de deelne-mers hierdoor toeneemt met 40 procent en de zorgconsumptie daalt met bijna een kwart. Bij gezondheidscentrum De Roer-domp in Nieuwegein werkt tegenwoordig een welzijnswerker en schrijven de huisart-sen welzijnsrecepten uit. Dit omdat een op de drie consulten bij de huisarts bleek te gaan over psychosociale klachten. Welzijns-organisatie MOVACTOR heeft aansprekende activiteiten opgezet volgens de handleiding Welzijn op recept van het Trimbos-instituut, waarin evidence based welzijnsinterventies staan. (kk)

> Zie ook www.scp.nl

Quote

Het grote voordeel van het streven naar geluk is dat het inherent prettig is.

sturen op geluk

SCPGeluksbevor-dering door nationale overheden, gemeenten en publieks-instellingen

gezondheidszorg

Zorgmanagement BedrijfsvoeringMedisch

Zelfredzaamheid: redding van de zorg?Betaalbare zorg is bepalend voor de

toekomstbestendigheid van de gehele

samenleving. Daarom hechten we bij

Grow/Work gezondheidszorg veel waarde

aan onze sociaal-medisch adviseurs, die

een maatschappelijke spilfunctie vervullen

bij het betaalbaar houden van zorg. In de

hoedanigheid van arts kijken zij naar wat

mensen wél kunnen, in plaats van wat niet.

Dit leidt tot minder aanspraak op collec-

tieve middelen en meer maatschappelijke

betrokkenheid bij cliënten. Ontzorging.

Zelfredzaamheid. Onze adviseurs

faciliteren het waar mogelijk.

Werving en selectie InterimConsultancy

> Lees de hele publicatie

recensie Innovatief gehalte Praktische bruikbaarheid Leesbaarheid Vormgeving

advertentie

executive Nieuwsbrief voor bestuurders | 12 | Donderdag 21 juni 2012 | www.zorgvisie.nl

Uw kennispartner in de bestUUrskamer

6/62 min

Toezichthouder voor 3,5 dag per week

Toezichthouder zijn bij een groot zieken-huis is in het Verenigd Koninkrijk bijna een volledige baan. ‘Ik moet mezelf de hele tijd vertellen dat ik non-executive ben’, zegt Sir Hugh Taylor, voorzitter van de board bij Guy’s and St. Thomas NHS Foundation Trust, een van de oudste en grootste zie-kenhuizen in het land. Hij gaf onlangs uit-leg over het Britse governance-systeem met een one-tierboard op uitnodiging van advocatenkantoor Van Doorne, de Rabobank en executive search bureau Odgers Berndtson. In Ne-derland zijn steeds meer voorstanders te vinden van het Britse model waar toe-zichthouders en directie samen in het bestuur zit-ten. De toezichthouders hebben een niet-uitvoeren-de rol (non-executive). Sa-men met de uitvoerende di-rectie (executives) besturen

zij de organisatie. De nieuwe Wet bestuur en toezicht die het Nederlandse bedrijven mogelijk maakt om voor dit model te kie-zen, zal waarschijnlijk niet voor 1 januari 2013 in werking treden.

Wekelijks in de weerBij een publiek ziekenhuis als het Guy’s and St. Thomas is de maatschappelijke verankering groot. De non-executive leden

worden benoemd door een wettelijk voorgeschreven Council of Governors die voor meer dan de helft be-staat uit vertegenwoordigers van patiënten en de lokale publieke sector. Taylor: ‘Dat heeft zijn beperkingen. De board kan worden gedomi-neerd door patiënten die sterk zijn georiënteerd op de

lokale gemeenschap, terwijl de helft van de patiënten van buiten komt. Maar het is ook

goed. Een van de gevaren van een groot ziekenhuis is dat ze de band met de lokale gemeenschap verliest.’ Momenteel zijn cir-ca 18.000 mensen lid van het ziekenhuis.Taylor draait al geruime tijd mee in de Brit-se zorgsector. Tot twee jaar geleden was hij de hoogste ambtenaar van het ministe-rie van Volksgezondheid. ‘Tegenwoordig ben ik 3,5 dag per week voor het zieken-huis in de weer. Dat varieert van externe contacten tot werkbezoeken aan onze kli-nieken. De CEO zie ik minimaal eenmaal per week. Ook zie ik toe op de benoeming van medisch specialisten. Ze mogen geen vriendjes benoemen. En ik ben voorzitter van de Quality Committee van het bestuur die verantwoordelijk is voor de rapportage van sterftecijfers, wachtlijsten, het aantal klachten en de resultaten van verbeter-programma’s. Die cijfers worden openbaar gemaakt op de vier bestuursvergaderingen per jaar die toegankelijk zijn voor het pu-bliek. De media hebben er veel aandacht voor. Hoe vaker dit soort informatie open-baar wordt gemaakt, hoe meer de specia-listen er rekening mee houden’, aldus Taylor. (eb)

buiteNlaNd

In de Britse one-tierboard, waarin toezichthouders en directie samen in het bestuur zitten, is het toezicht veel strakker dan in het Nederlandse model.

Sir Hugh Taylor, voorzitter van de board van Guy’s and St. Thomas: ‘De CEO zie ik minimaal eenmaal per week

Zorg moet meer inzicht krijgen in kosten Zorgorganisaties laten besparingsmogelijkheden liggen, doordat ze te weinig inzicht hebben in vooral indirecte kosten. Dit blijkt uit het onderzoek van Intrakoop: Total Cost of Ownership en Cost to Serve in de Nederlandse zorgsector Meer informatie? ledenservice@intrakoop.nl of bel (0418) 65 70 70.

www.intrakoop.nl

advertentie

executive Nieuwsbrief voor bestuurders | 12 | Donderdag 21 juni 2012 | www.zorgvisie.nl

Uw kennispartner in de bestUUrskamer

7/61 min

colofon

Eric BassantHoofdredacteurbassant@zorgvisie.nl020 515 97 04

Bart KiersRedacteurkiers@zorgvisie.nl020 515 97 31

Krista KroonFreelance journalist

Alie Zwart en Berber BastEindredactie hr en zorgeindredactie@zorgvisie.nl020 515 97 35/41

Ben KoningsUitgever

Vormgeving Twin Media bv

Op gebruik van deze nieuws-brief zijn de volgende regelingen van toepassing: Gebruiksvoor-waarden en Privacystatement

© Reed Business bv. Auteursrecht voorbehouden

Adverteren

Emile van der VeldenKey Accountmanager emile.van.der.velden@reedbusiness.nl

06 13 34 46 00

Marike CloostermanKey Accountmanagermarike.cloosterman@reedbusiness.nl

06 51 33 15 17

Marc NuhnAccountmanagermarc.nuhn@reedbusiness.nl

06 51 69 52 27

Rewina RatiramAccountmanagerrewina.ratiram@reedbusiness.nl

020 515 98 55

congressenReed Business Events organiseert in samenwerking met Zorgvisie congressen voor be-stuurders en managers in de zorg met een actueel en informatief inhoudelijk programma, uitgaande van een origineel concept.

meer zorgvisie

direct nAAr

> tarieven

> aanleverspecificaties

direct nAAr > Abonneren

Zorgvisie MagazineHet magazine voor beleid en management in de zorg verschijnt maandelijks.

Zorgvisie e-nieuwsbriefElke werkdag nieuws en een speciale zondageditie.

Zorgvisie SpecialTweemaal per jaar ver-schijnt een glossy gewijd aan één thema.

Zorgvisie.nlDe website Zorgvisie.nl is hét online platform voor zorgmanagers.

Zorgvisie WeekoverzichtAbonnees ontvangen tevens het Zorgvisie Weekoverzicht.

Zorgvisiebanen.nlOp de online vacaturebank kunnen managers in de zorg terecht voor actuele vacatures.