Zuur Base evenwichten

interpretatie van de bloedgassen

Dr Rudi BeckersSpoedgevallendienst

Zuur-Base balans

� Essentieel voor een correcte stofwisseling� Onevenwicht door uitval van vitale functies� pH = -log (H+-ionenactiviteit) = 40 nM/L� CO2/bicarbonaatbuffer (open systeem)� Niet-bicarbonaatbuffer (Hb, Prot, fosfaten)

3

ZUUR BASE STOORNISSEN

� pH > 7,45 ALKALOSE� pH < 7,35 ACIDOSE

� Primaire verandering van pCO2 = respiratoir� Primaire verandering van HCO3- = niet-respiratoir

metabool

� Anion gap

ACIDOSE

Respiratoire = hypercapnische acidose� Onvermogen om CO2 voldoende uit te

ademen� Pulmonair : emfyseem, COPD, cyphose,

thoraxafwijkingen,…

� Neuromusculair : ALS, GB-syndroom, Myasthenie, Duchenne MD, PM

� CZS depressie : narcotica, barbituraten, bzd,

ACIDOSE

Niet-Respiratoire = metabole acidose

� Overmatige productie van protonen� Onvoldoende uitscheiding van protonen via de nier � Overmatig verlies van bicarbonaat (diarree, PRTA)

Symptomen : * versnelde ademhaling-grote amplitude = Kusmaul AH* verwardheid* confusie

Metabole Acidose met toegenomen Anion gap

� Ketoacidose (DKA, Alkohol, Vasten)� Uremie/nierinsufficiëntie� Salicylaten� Methanol� parAldehyde en anoxie/hypoxie

(CO2/CO/CN)� Lactaat (langdurige X,metformin)� Ethyleenglycol

+ ISONIAZIDE

Metabole Acidose met toegenomen Anion gap

� Methanol� Uremia� Diabetic, alcoholic, starvation ketoacidosis� Paraldehyde� Isoniazide� Lactaat� Ethyleenglycol� Salicylaten

Metabole Acidose met normale Anion gap

� Aanhoudende diarree� Renale tubulaire acidose� Hyperalimentatie

Acidose Algoritme

ALKALOSE

� Respiratoir

� Niet respiratoir = metabool

RESPIRATOIRE ALKALOSE

� CZS : pijn, angst,koorts,psychose, cva, me, trauma, tumor

� Hypoxemie : hoge hoogte, anemie

� Medicatie : Progesterone, methylxantines

� Zwangerschap� Stimuleren van borstreceptoren :

pntx,pneumonie, LO, PVE, interstitiele longziekte

� Sepsis, leverfalen, mechanische ventilatie

METABOLE ALKALOSE

� GI H+verlies : braken/NG sonde/Villeus adenoom

� Renaal H+verlies :I/II hyperaldosteronisme

Bartter/Gitelman syndroom, zoethout

� HCO3 excess : posthypercapnisch

milkalkalisyndroom

� Andere : KH na vasten, laxatiefabuus,

METABOLE ALKALOSE

Alkalose Algoritme

6 + 1 Stappen voor ABG analyse

1. Is de pH normaal ? Zuur of basisch? Lactaat ?2. Is de pCO2 normaal ?3. Is het HCO3

- normaal ?4. Correleer abnormale pCO2 of HCO3- met pH5.Gaan pCO2 of HCO3- in de omgekeerde richting van de pH (compensatie6. Evalueer pO2 en O2saturatie7. Correleer bovenstaande aan de anamnese/K

21

Normaalwaarden

pH 7,35-7,45

pCO2 35-45 mm Hg

pO2 80-100 mm Hg

O2saturatie 95-100 %

HCO3- 22-26 mm Hg

Base Excess + of -2

Abnormale waarden

Test Normal Lager Hoger

pH 7,35-7,45 acidose alkalose

PCO2 35-45 alkalose acidose

HCO3- 22-26 acidose alkalose

pO2 80-100 Hypoxemie O2-ther

SaO2 95-100% Hypoxemie

Nr 1

pH 7,27

pCO2 53

pO2 50

O2saturatie 79%

HCO3- 24

Base Excess

Nr 2

pH 7,52

pCO2 29

pO2 100

O2saturatie 100 %

HCO3- 23

Base Excess

Nr 3

pH 7,18

pCO2 42

pO2 92

O2saturatie 95

HCO3- 16

Base Excess

Nr 4

pH 7,18

pCO2 42

pO2 92

O2saturatie 95

HCO3- 16

Base Excess

Nr 5

� Man binnengebracht op spoedgevallen met MUG

� Hetero-anamnese: Wodka gedronken, daarna één glas ‘Power Shine’ (wax voor wagen),

Nr 5

� A: Vrije luchtwegen� B: Diepe, snelle ademhaling RR : 32/min� C: BD: 185/103 mmHg Pols: 117’ � D:

� Glycemie: 220 mg/dl� GCS: Opent af en toe de ogen , geeft geen antwoorden,

weert een pijnprikkel af� Pupillen isocoor, lichtreactief

� E:

� Antigifcentrum: geen methanol, geen ethyleenglycol

E4V1M4

Nr 5

Nr 5

� Bloedgas:� Ph: 7,25 � pCO2: 8 � pO2: 139 � HCO3: 3 � Base excess: -

20

� Anion gap: 50 mEQ/L

K: glycemie 220 mg/dlU: eGFR > 60 ml/minS: toxico negatief voor salicylatenM: geen methanol volgens antigifA: Saturatie 96%L: Lactaat 3.3E: geen ethyleenglycol volgens antigif

Nr 5

� Toxico op paracetamol, salicylaten, benzo’s, barbituraten, TCA, cocaine, methadon en opiaten negatief

� Ethanol 0,13 g/L

Nr 5

� Behandeling op spoedgevallen (GCS 9/15):� Actieve kool� Vocht

� Opname IZ (GCS 3/15):� Intubatie� Bronchoscopie: aspiratie actieve kool, bronchiaal

toilet

Nr 5

� 2.30u: Labo toxicologie: ethyleenglycol 5,5 g/dl� 5 Ampullen ethanol 10 ml IV� Pyridoxine 50 mg IV� Thiamine 250 mg IV� CVVH

� Overlijden in multi-orgaanfalen

Ethyleenglycolintoxicatie

Ethyleenglycol•Sedatie

Glycoaldehyde

Glycolate•Renale tubulusnecrose

Glyoxylate

Oxalate•Renale neerslag kristallen

Calciumoxalate

Alcohol Dehydrogenase

AldehydeDehydrogenase

EthanolFomepizole

Acceleratie eliminatie kleinere pathways

PyridoxineThiamine

Nr 6

� 24jarige diabetica van vreemde origine� Beperkte therapietrouw� Opname wegens buikpijn en hypotensie� Klinisch : Kusmaul AH 33/minuut� Tachycard 115/min en

hypotensief BD 95/65 mm Hg

36

Nr 6

pH 7.01

pCO2 14

pO2 150

O2saturatie 98

HCO3- 4

Base Excess -23.4

Anion gap 33

Nr 6

� Hoe corrigeren ?� Behandelen van onderliggende aandoening� Vochtrepletie met Nacl 0.9 %� IV Insuline

38

Nr 6

39

Nr 7

� COPD� Onder zuurstoftherapie thuis� Opname wegens extreme ademnood

40

Nr 7

pH 7.21

pCO2 66

pO2 67

O2saturatie 88

HCO3- 28

Base Excess -3

41

Anion gap 16

Nr 8

Nr 8

43

Nr 8

44