Zuid-Afrika en Swaziland met kinderenReisverslagJULI 2010

1/21

Inhoudsopgave1 Wie zijn we .................................................................................................................................22 Reisschema ................................................................................................................................23 Reisvoorbereiding .......................................................................................................................24 Administratie ...............................................................................................................................35 Reisapotheek .............................................................................................................................36 Communicatie – Taal – Veiligheid – Fotografie ........................................................................37 Klimaat ........................................................................................................................................48 Budget ........................................................................................................................................49 Eten .............................................................................................................................................410 Transport ....................................................................................................................................511 Overnachtingen .........................................................................................................................612 Praktische info : reisschema - dagindeling ................................................................................713 Bezoek aan de natuurparken ....................................................................................................1214 Wandeltochten ...........................................................................................................................1215 Dagboek van onze reis ..............................................................................................................1316 Enkele nabeschouwingen… Reizen met kinderen ....................................................................1917 Bijlage 1 : wandelpaden rond de Ngwempisi-rivier (Swaziland) .............................................2018 Bijlage 2 : Nsangwini rotsschilderingen (Swaziland) ...............................................................21

1 Wie zijn weWim Degeetere en Sabien Cailliau en onze 2 kinderen Anke (11jr) en Kobe (7jr)

Heirweg 130 8800 Roeselare tel : +32 (0)51/ 74 89 74degeetere.cailliau@skynet.be

2 Reisschema

Johannesburg – Drakensberg (Winterton) – Mtubatuba (Isimangaliso Wetland Park en Hluhluwe Imfolozi Park) – Swaziland (Malkern's Valleys) – Panorama Route (Graskop) – Krügerpark - Tzaneen – Makhado – Pretoria – Johannesburg

(meer details verder in verslag op p. 7)Afgelegde route : +/- 2400km

3 Reisvoorbereiding

We namen vooraf volgende literatuur door : - Reiskrant Zuidelijk Afrika (161/dec. 2007)- Het echte Zuid Afrika (Chris Vervliet)- Trotter (heel beperkt)- De volgende reisverslagen van Wegwijzer reisinfo : 150 + 155 (deels) + 156 + 157- Lonely Planet South Africa, Swaziland and Lesotho - Coast to Coast :backpacking South-Africa- Rough Guide - Footprint Wij hadden uiteindelijk enkel de volgende reisgids mee : Lonely Planet 08-2009

2/21

4 Administratie

- reispas (verplicht voor individuele reizigers)- internationaal rijbewijs (in principe ook nodig voor huren van een auto) - afsluiten algemene reisverzekering gezinspolis compact - vab-vtb via reiswijzer - afsluiten van annulatieverzekering samen met het boeken van de vlucht

- wij stelden vooraf een eigen voucher samen met volgende documenten o vluchtgegevenso alle hotels : bevestiging reservering, prijzen en evt. betalingsbewijzen

- kopie nemen van alle officiële documenten (pas, vliegtuigticket, …)- we sturen een mail naar eigen hotmail-adres met alle ingescande gegevens als bijlage – zo kun je in

geval van nood nog al je documenten opnieuw afdrukken

5 Reisapotheek

Reisapotheek :- Voor Zuid-Afrika zijn geen inentingen verplicht, wel wordt aangeraden om vooraf vaccinaties tegen DTP

en hepatitis A te nemen. Deze algemene richtlijnen zijn aan verandering onderhevig. Soms gelden voor (jonge) kinderen afwijkende richtlijnen, bijvoorbeeld omdat ze in de eerste jaren zijn ingeënt tegen DTP. Ook de inentingen voor hepatitis (A en/of B) bij kinderen zijn recent gewijzigd. Natuurlijk moet ook voor de volwassenen nagezien worden of een herhalingsinentingen (bv tetanus) nodig zijn.

- inentingen o buiktyfus o hepa A o Tetanus o we hebben tevens een afdruk van onze vaccinatie-status mee op reis

- Malariapreventiede richtlijnen omtrent malaria zijn nogal onduidelijk – gezien wij niet in de plaatselijke zomer reisden, niet van plan waren om in het Krügerpark te overnachten, hebben we geen malariapillen genomen. We hadden muskietennetten mee, maar hebben die uiteindelijk ook niet gebruikt. (trouwens zo goed als geen muggen gezien)

Wij hadden verder o.a. mee : (maar niets van dit alles nodig gehad)- koortsthermometer- immodium en een antibiotica igv diaree volw + kinderen, ….- algemeen antibioticum - ontsmetting, koortswerend middel, pijnstiller, enz…- micropur : (certicyl) ontsmetten water)- Compeed/ comfeel (plakkers voor blaren, handig bij trekking)- Antischimmelcrème voor voeten (lamisil)- Pilletje tegen reisziekte (touristil)

6 Communicatie – Taal – Veiligheid – Fotografie Taal Het Engels is overal vlot bruikbaar, het Zuid-Afrikaans (welke sterk lijkt op ons West-Vlaams) werd af en toe gesproken en was ook meestal goed verstaanbaar.

Communicatie Gsm is overal vlot bruikbaar, internet-café's zijn heel beperkt aanwezig, WI-FI in sommige plaatsen beschikbaar, maar zelden gratis...prijzen variëren sterk, I-Phone was in Swaziland niet bruikbaar. (geen mobiele operator)

3/21

Fotografie Wij namen zowat 1500 foto’s, die we verwerkten in een digitale foto-album en in boekvorm afdrukken (www.fotobuch.com)

Nergens betaalden we een fooi voor het nemen van foto's.

VeiligheidEen moeilijk item : eigenlijk voelden we ons nergens onveilig, maar het 's avonds laat zomaar te voet op stap gaan hebben we niet gedaan : meestal liggen alle straten er verlaten bij... bovendien was het winter en dus 's avonds nogal koud.Gaan eten buiten onze guesthouse gebeurde steeds met de wagen, meestal had het restaurant een bewaakte parking, enz... Overal zijn de huizen sterk beveiligd, veel prikkeldraad, bordjes met “armed respons” stemt tot nadenken, ... de “private security” lijkt een booming business. Wij kwamen echter geen enkel keer in contact met geweld of geweldpogingen, diefstal, haat tegen blanken,... Het is echter wel even wennen, en vooral aftasten wat veilig of niet veilig is ...

7 KlimaatTijdens de maanden juli/augustus is het er winter. Globaal betekende dit voor de door ons bezochte regio (Gauteng, Kwazulu-Natal, Swaziland, Limpopo)

overdag (10.00-16.00u) : aangenaam warm 18-25°C's avonds (17.00-9.00u) : heel snel afkoelen : 2-8 °C

heel weinig bewolking, blauwe hemel, veel zon, droog...

Swaziland en Limpopo zijn overdag iets warmer, Drakensberg hadden wij prachtig weer (zelfs merkelijk warmer dan normaal), Panorama-route hadden we minder geluk, veel nevel, mist, motregen,... (maar zou eerder uitzonderlijk zijn geweest)

Gebruik van het zwembad is zelfs bij mooi weer toch wel heel beperkt, gezien de heel lage nachttemperatuur kan het water nooit echt opwarmen, en na een daguitstap om 16.00u nog even in het zwembad is al veel te laat, gezien de ondergaande zon ! Dit hadden we wat verkeerd ingeschat. De 'zwempartij' aan de Indische Oceaan nabij Cape Vidal was wel heerlijk ! (maar dan wel oppassen met de grote golven !)

Gezien de uiteenlopende temperaturen is een uitgebreider gamma qua kledij wel vereist : warme polar, winddichte regenjas maar evengoed shorts en topjes ... Afritsbare broeken zijn tevens heel handig met dit klimaat !!

8 Budget

Detail van de prijzen zijn te vinden in het verslag zelf per onderdeel

Totaal budget : 6.500€ (all-inn, 2volw + 2 kinderen, incl. vlucht, annuleringsverzekering, huur wagen, hotels,eten en verteer ter plaatse,... )

9 Eten

Zowat alles uit de Europese keuken is er te vinden, geen echte verrassingen en jammer genoeg ook geen grote ontdekkingen... De braai (bbq) is heel erg populair, echter in de winter kan het 's avonds toch wel koud zijn voor een braai-partijtje...

Eerder thee dan koffie (koffie = oploskoffie nescafé)Engels ontbijt wordt tevens frequent aangeboden

4/21

Overal zijn er grootwarenhuizen te vinden : Spar en Pick&Pay zijn de best gekende (dikwijls tot 20.00u open)

Wij kochten dus dikwijls wat voeding in de plaatselijke Spar en organiseerden zo 's middags een pick-nick of 's avonds een braai. Tevens kochten we wat basisingrediënten voor het ontbijt en verzorgden zo regelmatig zelf ons ontbijt. Een pak voordeliger (en soms beter) dan het ontbijt in de guesthouse/backpackerslodge.

Prijzen hebben we te weinig genoteerd : reken op zo'n 20% goedkoper dan onze Europese prijzen

10 Transport

• VluchtVanuit Brussel vlogen we met Ethiopean Airlines via Adis Abeba naar Johannesburg (met korte tussenstop in Parijs)

prijs : volwassenen 601€/pkinderen 497€/pcompleet (incl annulatieverzekering en dossierkosten) : 2330,60 € We boekten onze vlucht in oktober 2009 bij Connections.

maatschappij : Ethiopean Airlines Goede maatschappij, echter iets minder luxe aan boord, geen eigen tv-scherm perpassagier, geen spelletjesconsole, ...en toch wel minder vriendelijk personeel... maar tochwel zeker een comfortabele vlucht. Aanbevelenswaardig !!

• Huurwagen Wij huurden een wagen (Toyota Carolla) via Sunny-cars

prijs : € 630 voor 3 weken – hierop kregen we 5% korting (promotie in januari 2010) incl. airco, all-in verzekering, gps

Ideale gezinswagen voor ons 4, en de GPS was heel handig ! (deze optie kostte +/- 90€ extra) Opgelet in Zuid-Afrika rijdt men links, maar ook dat went snel ! (en de gps is ook dan een handig hulpmiddel)

Om de parken te bezoeken is een dure jeep of 4*4 niet nodig. Bovendien reden we frequent op onverharde-wegen (gravel) zonder problemen.

Voor bezoek aan Swaziland heb je vooraf wel toestemming nodig, auto mag eigenlijk het land niet verlaten. Voor het vertrek een eenvoudige mail aan Sunny-Cars was hiervoor voldoende. Hebben we nog eens extra gemeld bij afhalen van de wagen.

Het bezorgen van de wagen en het nadien inleveren verliep vlot en heel correct. (Luchthaven Johannesburg)

Een aantal autosnelwegen zijn tolwegen: Wij betaalden : (ongeveer)

Heidelberg – Harrysmith : 43 RMakhado – Pretoria : 4*36R

Voor de rest namen we hoofdzakelijk de kleinere tolvrije wegen.

benzine kost 8,5R/L

5/21

11 Overnachtingen Logies in Zuid-Afrika zijn er heel talrijk te vinden – prijsklasses variëren.

We logeerden dikwijls in backpackers-lodges : een soort jeugdherberg, waar zeker ook gezinnen te vinden zijn. Kamers variëren van kamer met privé badkamer (niet overal beschikbaar) tot 'dorms' (meerpersoonskamers met gemeenschappelijk sanitair), soms waren er ook rondavels (aparte hutjes). Meestal is er een gemeenschappelijke keuken beschikbaar waar je het ontbijt en de maaltijden zelf kan bereiden, soms is er ook – mits reservatie – ontbijt en avondmaal of zelfs lunchpakket te verkrijgen mits extra betaling. Het comfort, de kwaliteit en de prijs varieerden, maar meestal was dit toch wel een budgetvriendelijk optie!We baseerden ons vooraf vooral op de Coast-to-coast-gids, Trotter en Lonely-Planet. De laatste twee zijn gevestigde waarden. De Coast-to-coast is heel vlot en zelfs grappig geschreven, maar de beoordeling vonden wij niet altijd correct...(te positief, te weinig kritisch) het richt zich vooral tot de jongeren, de bazz-bus reiziger. Niettemin toch leuk om te lezen... Het boek kregen we van andere zuid-Afrika-reizigers, en is ter plaatse gratis te vinden in de backpackerslodges, hieronder wel de website.

www.backpackingsouthafrica.co.zawww.coastingafrica.com (andere website, ook voor backpackerslodges)

Naast de backpackerslodge kozen we ook soms voor de guesthouse (bed&breakfast) : deze zijn meestal duurder maar luxueuzer. Het aanbod is heel uitgebreid, vooral in de duurdere prijsklasse. Tevens hebben een aantal het label van 'fair-trade tourism'.

Om ter plaatse wat vrijheid in onze uitgestippelde route te behouden, reserveerden we slechts een beperkt aantal logementen vooraf.Ter plaatse hadden geen problemen om nog een overnachtingsplaats te vinden, meestal belden we de dag voordien onze voorkeursplaats op om onze komst te bevestigen.

Prijzen en gegevens van onze logementen vind je hieronder.

6/21

12 Praktische info : reisschema - dagindeling

Zuid-Afrika Reisschema overnachtingen wat te doen Dag Datum Trip Te zien : Overnachting Accommodatie Beoordeling Uitstap

Wat ? Prijs Wat en prijs1 Za 17 Vlucht Brussel (19:30)– Johannesburg

17-18 NACHTVLUCHT

2 Zo 18 Aankomst Johannesburg (13:15u) – vertrek naar Heidelberg (70km)18-19 HEIDELBERG

Hoep Hoep FarmstayPortion 58BoschfonteinHeidelbergGauteng – South Africa

Contact :Margaret du Plessis Local Fax (1) :016-3413987INT Fax (1) :+27-16-3413987Local Fax (2) :016-3415247INT Fax (2) :+27-16-3415247 Contact :Margaret du Plessis Cell (1) :083-3589308Cell (2) :073-1731937 hoephoepfarmstay@hotmail.comwww.wheretostay.co.za/hoep-hoep/

Cottage 4p2 kamers (3p+1p)privé badkamerkeukenlivingbedlinnen handdoeken incl.

Huis 4p790 rand/nacht

ontbijt : 50R/pp25R/k

ideaal als stop tussen johannesburg en Drakensberg, als je pas in Johannesburg aangekomen bent en 300km rijden niet meer ziet zitten,

op een boerderij, landelijk gelegenmooi huisje, keuken, living, 1 slaapkamer en 1 extra plaats in de living - badkamer vriendelijke eigenaars, wat ouderwets ingericht, kan koud zijn in de winter maar er is beperkt aparte verwarming

eigenaar organiseert ook jacht op wild

3/5

3 Ma 19 Heidelberg – Winterton (Drakensberge) (260km)Harrismith : gelegen aan de voet van “Platberg” op 23km ligt de Sterkfontein dam Nature Reserve (7000ha water, vogelparadijs, recreatie, mooie uitzichten, resorts)

19-20 WINTERTONInkosana Lodge and trekkingPO Box 60Winterton, 3340South zfrica(0)36-468-1202 (Country Code: 27)inkosana@inkosana.co.zawww.inkosana.co.za

4p-kamerverwarming privé badkamerwarm water bedlinnen incl. handdoeken incl.zwembad

4p-kamer 750 rand/nacht

ontbijt 50R/pp25R/k

dinner : 60R/p(koud, veggie)

Mooie backpackerslodge, ruime ingerichte keuken ter beschikking, tevens ruime en aangename living, mooie tuin, er zijn ook een aantal rondavels, zwembad (koud !! in de winter),eigenaar heeft plannetjes en tips voor uitstappen en wandelingen in de omgevingideaal gelegen middenin het Drakensgebergte(ontbijt vonden wij wat duur voor wat aangeboden werd)

4/5

7/21

4 Di 20 DrakensbergeWinterton, het wandelcentrum voor excursies in Drakensberge (Monks Cowl – blins man's )

20-21 WINTERTONInkosana Lodge and trekking

5 Wo 21 DrakensbergeMonks Cowl 21-22 WINTERTON

Inkosana Lodge and trekking

6 Do 22 Winterton – Hluhluwe-Imfolozi Game Park (440km)Ladysmith (met het militaire “Siege”-museum, 09-16u)Ladysmith Black Mambazo band (album Graceland met Paul Simon)Ncome Bloedrivier (48km ten O van Dundee, 8-16u) replica van 64 bronzen huifwagens ter herdenking.

22-23 MTUBATUBAKhumbulani Lodge 388 Mkuhla Crescent, Hlabisa District, St. Lucia, Matubatuba,KwaZulu Natal,

Tel. 035 5501718 Fax. 086 672 1689 Cell. 083 300 2396 E : kays@mweb.co.za W : www.khumbulani.com

2*2p kamer 1* badkamer of 1*4pkamer 1* badkamer

handdoeken incl. bedlinnen incl.

4p550R/nacht/

ontbijt 30R/p15R/kdinner : 125R/p 65R/k

heel hartelijke ontvangst door de eigenaresmits reservatie kun je er ook 's avonds een maaltijd krijgen,mooie en ruime living, keuken en bar ter beschikkingiets wat ouderwetse kamers

4/5

7 Vr 23 Hluhluwe-Imfolozi Game Park

Saint Lucia meer – Cape VidalIsimangaliso Wetland Park

23-24 MTUBATUBAKhumbulani Lodge

estuary-boat-trip160R/p; 80R/k

8 Za 24 Hluhluwe-Imfolozi Game Park - St Lucia (120km)Hluhluwe-Imfolozi Game Park 24-25 MTUBATUBA

Khumbulani LodgeJeep-safariincl braai+ontbijt(6.00-14.00u)795R/p; -50% 7jr -20% 11 jr

9 Zo 25 St Lucia – Ezulwini vallei (290km) – Swazilandpittoreske panorama's vanaf Big Bend 25-26 MALKERNS

Malandela's B&BTel: +268 528 3448 Cell: +268 632 4107 Fax: +268 528 3339P.O. Box 93, Malkerns, Swaziland

1*2+2p-kamer

privé badkamerbedlinnen incl.handdoeken incl. zwembad

4p640R/nacht

ontbijt incl.

onze mooiste overnachtingsplaats tijdens de reis, heel smaakvol ingerichte kamer en badkamer, super lekker en uitgebreid ontbijtheel aangename omgeving, mooie tuin met zwembad, met tevens een lekker restaurant, een aangename bar, enkele fair-trade-winkels, een internet-café (wifi-beschikbaar) en toeristisch info-bureau (nadeel dit alles is slechts

8/21

E : bookings@malandelas.co m W : www.malandelas.com

open 8.00-17.00u) Als je geluk hebt is er net een festival ...Op zondagmiddag nogal druk met veel bezoekers uit de omgeving ...Zeker een aanrader !!

5/510 Ma 26 Ezulwini vallei

Cultural Village (Mantenga Nature reserve), vlakbij LobambaArts en crafts tour : bezoek van enkele marktjes

26-27 MALKERNS Malandela's B&B

Cultural Village (rondleiding + dans)150R/p; 75R/k

11 Di 27 Ezulwini valleiWandeltocht Ngwempsi-routeKopho-Hut

27-28 MALKERNS Malandela's B&B

12 Wo 28 Lobamba – Graskop (270km)Nsangwini rock-art Pigg's Peak - Barberton - Nelspruit - Sabie

28-29 GRASKOP Valley View Hostel Backpackers47 de Langestraat P.O.box 740 Graskop, 1270 South Africa

T. +27 (0)13 767 11 12 C. +27 (0)84 299 04 23 E. info@yebo-afrika.nl W. www.yebo-afrika.nl

4p-kamer

priv bathroom

gemeensch keuken

incl bedlinnen excl handdoeken

gn zwembad

4p365R/nacht

ontbijt excl

een basic backpackerslodge, geen verwarming in de kamer/badkamer, kleine kamer, geen kasten, ...de ruimere rondavel met eigen badkamer en keuken was reeds gereserveerd ...vriendelijke ontvangst door de jonge eigenaar, organiseert tal van 'avontuurlijke' tochten, had heel wat tips voor wandelingen in de buurt, mountainbike's te huur...

2,5/5

13 Do 29 GraskopBezoek Krügerpark 29-30 GRASKOP

Valley View Hostel Backpackers

Toegang Krüger park160R/p; 80R/k

14 Vr 30 GraskopWatervallenroute (wandeling aan Forest Fall, Mac-mac watervallen, Mac-Mac pools, Secretary-bird walk)

30-31 GRASKOPValley View Hostel Backpackers

Pilgrim's Rest (Ghost Tour) Ghost Tour120R/p; 60R/k

9/21

15 Za 31 Graskop – Tzaneen (200km)Panorama Route Blyderivier: The Pinnacle, Wonder Uitsig, God's venster, Bourke's Luck Potholes, Three Rondavels,

31-01 TZANEENSatvik Packbackers Satvik FarmGeorge’s ValleyTzaneen0850 Email :satvik@pixie.co.zaTel. Reception :015 307 3920Cell :084 556 2414/076 321 6938

4p-kamerpriv badkkeuken

linnen+ badhanddoeken incl.

4p640R/nacht

ontbijt excl.

Een heel mooie omgeving, aan het stuwmeer, waar je soms krokodillen en nijlpaarden kan zien, er is zelfs een afgelegen mooie bbq-plaats ...echter het domein en de cottages zijn wat verwaarloosd, onze cottage had bv onvoldoende bestek, glazen, borden, niet proper afgewassen, sleutel van de terrasdeur was verloren, enz... de eigenaar was uiteindelijk wel behulpzaam toen we dit allemaal opmerkten,...Wij vonden het duur voor wat we aangeboden kregen.

2/516 Zo 01 Modjadji - Tzaneen – Tshipise (Venda) (210km)

Modjadijiskkloof (woud van palmvarens) 01-02 MAKHADOMadi A ThaviP. O. Box 383 0920 Louis Trichardt (Makhado)Limpopo Province - South Africa

Tel: + 27 (0) 15 516 02 20 Fax: + 27 (0) 86 648 29 24Cell: + 27 (0) 83 342 41 62Cell: + 27 (0) 72 170 28 30Email: info@madiathavha.comWebsite: www.madiathavha.com

wooden-cottage 2 kamers priv bathroomkeukenlivingterrasbraaiareazwembadmosquito-netslinnen + handdoeken inclfans (geen airco)

Family-cottage 4p 880 rand/nacht

ontbijt 70R/p

dinner 145R/p

Heel mooi gelegen domein, mooi ingericht centraal huis met ruime living, open keuken, winkel met diverse kunstambachten, zwembad, heel grote tuin, diverse type kamers die heel mooi gedecoreerd zijn ...Heel lekker avondmaal (te reserveren)Onze houten cottage was wat afgelegen van het centrale huis, het was er heel erg koud (winter!!), er waren extra dekens en gelukkig kregen we extra verwarming.Vriendelijke ontvangst door de Nederlandse eigenaars, hebben diverse mogelijkheden voor het organiseren van uitstappen met plaatselijke gidsen kregen label voor fair-trade-tourism aanrader !!

5/517-18

Ma-di 02-03

Tshipise – Makhado (Soutpansberge) (270km)

Elim (dagelijks markt groenten, fruit, kippen, geiten en kleurrijke goedlachse Vendamensen)

02-03 MAKHADOMadi A Thavi

idem Arts & Crafts Tour(incl picknick) 120R/pp

Tshivhase-theeplantages, Phipiwatervallen 03-04 MAKHADOMadi A Thavi

Idem

Thathe Vendowoud en Fundudzimeer

10/21

Soutpansberge

Dzata ruines

19 Wo 04 MakhadoWandeling rondom het domein naar de baob-boom Dagje uitrusten

04-05 MAKHADOMadi A Thavi

idem

20 Do 05 Makhado – Pretoria (380km)Bela Bela (Warmbad) -> warmwaterbaden 05-06 PRETORIAdorpje Onverwachtkleine omweg via Modimolle en Naboomspruit

Pretoria Backpackers425 Farenden strPretoria

Tel: 012 343 9754Fax: 086 503 6563www.pretoriabackpackers.netinfo@pretoriabackpacker.net

Cottage 5plinnen+ handdoeken incl priv bathroom

Cottage 5p550 rand/nacht

ontbijt excl (30r/pp, 15r/kind)

Een wat verouderde backpackerslodge, maar onze cottage was toch wel heel verrassend ingericht, vooral dan de bovenverdieping met badkamer en slaapkamers...

3/5

Overschrijden van de Steenbokskeerkring op de N1 (reusachtige granieten rotsen bezaaid in het landschap

21 Vrij 06 Pretoria – JHB Airport (120km)Stadscentrum Pretoria : Voortrekkersmonument, – uniegebouwenThe Loftus Stadium waar oa het wereldkampioenschap voetbal plaatsvond. Het wordt ook gebruikt voor rugby.

Voortrekkers-monument 35R/volw; 15R/k

The Cradle of Humankind”.

Vlucht Johannesburg (14:05) - Brussel 06-07 NACHTVLUCHT22 Za 07 Aankomst Brussel (7:55)

07-08 THUIS

11/21

13 Bezoek aan de natuurparken

Wij hadden voorheen nooit een safari gedaan, dit was dus onze eerste ervaring !

Het Isimangaliso Wetland Park bezochten we met eigen wagen. Leuk voor een eerste verkenning ! Tevens deden we een boottocht op het estuarium. Heel leuk voor de kinderen. Duurt een tweetal uur. (Prijs 160R /pp – 480R /4p (2volw+2kinderen)We boekten dit via onze guesthouse en betaalden hierop geen extra fee.

Voor een safari doorheen het Hluhluwe- Imfolozi-park lieten we ons overhalen om een georganiseerde tocht met Jeep te doen. Vertrek 's morgens om 5.00u aan onze guesthouse, om 6.00u aan het park, omstreeks 14.00u het park verlaten. Prijs was aanvankelijk 725R/p zonder korting voor de kids (incl. toegangsgeld, ontbijt en braai, en alle dranken)Na lang twijfelen en bijkomend onderhandelen toch volgende kunnen bedingen :

725R/volw-50% voor de 7-jarige -20% voor de 11-jarige

ook dit hebben we bij onze guesthouse geboekt. Uiteindelijk was dit een heel boeiende tocht, zeker één van de hoogtepunten van onze reis. De gids weet zoveel te vertellen over de dieren, over de natuur, ... dat het park helemaal tot leven komt ! Hij leert je anders naar de dingen te kijken, te observeren, geduld te oefenen, ... wij zouden het nooit zo boeiend kunnen maken voor de kinderen, het was een prachtige ervaring !

Oorspronkelijk hadden we niet de bedoeling om ook het Krüger te bezoeken, echter gezien onze ervaring met het Hluhluwe-park wilden we toch nog een park bezoeken. (van de big-five hadden we de olifant nog niet gezien). Het Krügerpark hebben we dan wel met eigen wagen bezocht. En ook dit was een heel leuke ervaring. Aan de ingang van het park kochten we een gids met een plan van het park, dierenschetsen en andere wetenswaardigheden (sporenzoeker,...), van alle dieren en vogels. Hiermee waren de kinderen extra gemotiveerd om alle gevonden dieren aan te duiden. Boeken waren zelfs te verkrijgen in het Nederlands. Zo werd een schijnbaar ordinaire vogel toch interessant enz... Met de opgedane kennis van de vorige game-drive, de borden waar de gespotte dieren gemeld werden, konden we zo de laatste van de big 5 vinden ! Ook hier was het een schitterende dag en hebben we slechts 10 min voor sluitingstijd het park verlaten !

Wij hebben niet overnacht in de parken zelf !

14 Wandeltochten

Zuid-AfrikaEen ideaal land voor wandelliefhebbers. De vele wandelingen zijn heel goed aangeduid en een gids is zeker niet nodig voor dagtochten. (tenzij op grotere hoogte)

In onze guesthouse in Winterton (Inkosana Lodge) kregen we een plan en aanbevelingen voor mooie wandelingen in de nabije omgeving, diverse lengtes en moeilijkheidsgraden. Indien gewenst kan hier een gids gevraagd worden (voor de moeilijkere tochten).

Ook het guesthouse in Graskop had heel wat plannetjes van uitgestippelde wandelingen ter beschikking, aanbevelingen voor diverse types wandelingen, en ook hier evt gidsen ter beschikking voor meer avontuurlijke tochten.

Naast de plannetjes zijn alle wandelingen heel mooi aangeduid, de paden heel verzorgd, enz...

Het is echter vooral wandelen in de natuur (de bergen zijn uiteraard prachtig en indrukwekkend), echter wij misten hier het wandelen langs kleine dorpjes, plaatselijke bevolking ontmoeten, dagdagelijkse activiteiten aanschouwen, kinderen langs de weg die je vergezellen,... dit vind je hier niet : hier wandel je echt in een natuurgebied.

12/21

Swaziland Hier hadden we volgend interessant boekje gevonden in het toeristisch infocenter van onze guesthouse : Experience The real Swaziland met tal van activiteiten onder de hoede van de local community. (zie ook bijlage 1 en 2)

Daarin vonden we volgende wandeling : Ngwempisi Hiking trails. We waagden het erop aan om de weg er naartoe te zoeken, wat niet eenvoudig was ! Na wel 10km op gravelwegen, al 5 vijf keer twijfelen welke afslag te nemen, kwamen we nabij het Etjebovu-schooltje waar we wat meer informatie vroegen en men ons gelukkig verder kon helpen. Nog een beetje verder wandelen (want nu was de weg echt te slecht voor onze wagen) en we kwamen bij de lokale gemeenschap die dit uitbaat. Daar kregen we te horen dat de volledige wandeling wel 2 dagen duurde (we hadden een plan, maar zonder schaal!) Uiteindelijk betaalden we een kleine bijdrage en werd een kleine jongen meegestuurd om de Kopho-Hut (het base-camp) te bereiken. Dit is een prachtige (heel basic!) overnachtingsplaats in een rots (plaats voor wel 20 personen), en gelukkig was er net een gids die ons kon vergezellen. (er hadden net 2 Britse toeristen overnacht in de hut, en zij zouden vertrekken). Met de gids deden we de afdaling tot de prachtige Ngwempisi-rivier, daarna via dezelfde weg terug. Prachtige ervaring en jammer dat we ons niet hadden voorzien om hier 1 nacht te logeren. In bijlage nog het ingescand artikel met een telefoonnummer geven waarop men kan reserveren : +268 625 004.

Vanwege deze leuke ervaring wilden we een tweede activiteit uit deze brochure proberen en bezochten zo het Nsangwini Rock Art Centre. Dit is een rots met rotsschilderingen (4000 jaar oud, San-volk) terug uitgebaat door de “local Community”; bereikbaar via een lange gravelweg, maar beter bewegwijzerd. Een wandeling met gids brengt je in 20 min tot aan de rots, de heel gemotiveerde gids geeft heel wat uitleg omtrent deze tekeningen, daarna terugweg van +/-15 min. Ook zeker aan te bevelen !

Dit is echt wel toerisme op z'n Afrikaans, ver weg van de platgetreden paden en beheerd door de Local Community (gemotiveerde gidsen, heel dankbaar, maar weinig promotie, slechte bewegwijzering, en moeilijk informatie omtrent te vinden). Zeer aan te bevelen maar niet schrikken van wat zoekwerk en geduld ter plaatse ... onderstaande link geeft ook wat info ! http://www.sahee.org/pdfs/projekte/1267174707.pdf

15 Dagboek van onze reis dag 1: aankomst Johannesburg- vertrek Heidelberg

Na een comfortabele maar vermoeiende vlucht komen we aan in Johannesburg. De paspoort-controle verloopt vlot, alle bagage is mee, maar de speurhonden nemen onze resterende appels in beslag. Er mag geen voeding geïmporteerd worden... Bij Budget_cars is het even aanschuiven voor we alle papieren in orde krijgen en dan kunnen we vertrekken (een Belgisch rijbewijs waarop 'driving license' staat wordt aanvaard). Het links rijden is wat wennen (het is wel wat schrikken als de ruitenwissers zwiepen in plaats van de richtingaanwijzers) maar we vinden zonder problemen de weg naar Heidelberg, en omstreeks 17.00 uur komen we aan in HOEP-HOEP stay. We worden vriendelijk onthaald door een Afrikaans-koppel... in het Afrikaans. We krijgen wat tips voor onze boodschappen en ons avondeten en bestellen het ontbijt voor de volgende ochtend. Ondertussen is het al heel erg afgekoeld...We pakken alles uit en rijden dan nog naar de Pick&Pay om wat inkopen te doen en een snelle hap te eten. Tegen 20u30 keren we terug naar ons huisje, we moeten echt wel wennen aan de koude, het is echt wel heel fel afgekoeld. In huis kruipen we snel onder de warme dekens voor onze eerste nacht in Zuid-Afrika.

Dag2: Heidelberg-Winterton

Vandaag opnieuw transport-ritje richting Drakensberg! Na een uitgebreid ontbijt bij HOEP-HOEP vertrekken we richting bergen. Het landschap verandert, we rijden voorbij Sterk-Fontein-Dam, ontmoeten chimpansees en eten onderweg lekker nabij het plaatse “klein Zwitserland”. We komen in Inkosana lodge aan omstreeks 16u00 en worden verwelkomd door 3 enthousiaste wilde honden en... Ted. De lodge is heel gezellig, onze kamer uitstekend en Ted blijkt een ervaren bergbeklimmer geweest te zijn.Na wat uitpakken genieten we van een vegetarisch avondmaal bij het haardvuur. Het is hier rustig, we krijgen nog wat tips van Ted voor een dagwandeling morgen, we lezen nog in ons boek en al heel vroeg gaan we slapen. Morgen een wandeling van 11km.

13/21

Dag3 wandeling Monk's Cowl – Blind Man's Corner

Na het ontbijt in Inkosana lodge vertrekken we voor de wandeling naar Blind Man's Corner. Een stevige klim door een prachtig landschap, heel aangename temperaturen (met topje en short). Mooie vergezichten, smalle paadjes, steil klimwerk, grasland op grote hoogte, bergpieken, … en wij dorst, honger,... Tijd voor een stuk fruit, voor de picknick, om water bij te vullen aan de kristalheldere watervallen ,... bewondering voor het imposante berglandschap... Na 6uur wandelen, zijn onze knieën vermoeid, uitkijkend naar ons startpunt, puffend voor een nieuwe afdaling en klim komen toch aan... Moe maar meer dan voldaan, en supertrots op de 2 kids die dit zonder klagen hebben voltooid...In onze lodge doet de douche meer dan goed... 's Avonds gaan we nog lekker eten, en sluiten we onze eerste echte vakantiedag heel tevreden af.

Dag4 : wandeling Monk's Cowl – Hlatikulu Forest Trail

Ook vandaag gaan we terug een wandeling maken, met een schitterende en afwisselend berglandschap is hier nog genoeg te zien. We kiezen ditmaal wel een kleinere wandeling van zo'n 6km om zo evt. in de namiddag nog tijd vrij te hebben voor het wereldberoemde Drakenberg Boy's choir of misschien een koele duik in het zwembad. We rijden nog langs bij de bakkerij voor onze picknick en bestellen een pizza voor 's avonds, en kunnen dan starten aan onze 2de wandeling. We zien de resten van de brand van vorige avond, alle heide is weggebrand, we voelen nog de warmte van het vuur. Het pad en de uitzichten zijn anders dan gisteren, we passeren bij de Sterkspruit Fontein en volgen dan het pad over de heuvels en doorheen een ''klein'' forest. We voelen ons net in de Ardennen. We picknicken op een aardig plaatsje bij het water.Daarna zetten we verder en hebben we al snel door dat onze wandeling meer dan voorspelde 2,5 à 3u zal duren. We genieten echter van de steeds wisselende paadjes, de vergezichten, het wandelen,...Uiteindelijk komen we aan na 5uur stappen... Is het de vermoeidheid van de vorige dag die ons vandaag extra tijd kost? We zijn te laat voor het boy's choir, en het wordt te koel voor een duik in het zwembad, maar we genieten wel nog van de mooie tuin van Inkosana lodge en ontmoeten er nog 2 Belgen die ons nog wat tips geven voor de verdere reis. 's Avonds genieten de kinderen van hun pizza, wij van een glaasje wijn, terug bij het haardvuur een boekje lezen en inpakken om morgen te vertrekken richting Zulu-land.

Dag5 Winterton – battlefields in Zululand – Mtubatuba

Vandaag zijn we al vroeg op om alles in te pakken en te vertrekken. We passeren nog eens bij de Valley Bakery voor een ontbijt en een picknick-pakket, tanken de wagen vol in Winterton en rijden dan richting Ladysmith. Voor de lange weg naar de kust kiezen we de route doorheen de ''Battlefields'' van Zululand. De bekende oorlogsfilm “Rorke's drift” vindt hier zijn oorsprong. Het landschap is wisselend, van bergen over vlakten, met heel veel grasland voor het vee. We passeren langs Zulu-dorpen met vooral rondavels en kleine huisjes. De blanke invloed is hier veel minder zichtbaar. Over de middag nemen we een pauze in Isandlwana waar we bezoekje brengen aan het infocentrum over de veldslagen in de buurt. We rijden langs grindwegen en zien meteen ook het leven van de zwarte Afrikaan. Kleine huisjes, spelende kinderen, vrouwen onderweg, ...Na onze pauze rijden we verder, het landschap wordt terug bergachtiger. We zien heel wat volk te voet langs de weg, vooral veel kinderen die van school terugkomen...Gevaarlijk dichtbij deze heel drukke baan. Als we de kust naderen zien we steeds meer suikerplantages en ook veel fruitplantages (appelsienen) Uiteindelijk komen we moe aan in onze lodge, waar een heel vriendelijke gastvrouw ons ontvangt en een lekkere maar eenvoudige maaltijd heeft bereid. Één van de gasten -ook een Zuid-Afrikaan – vergezelt ons aan tafel en vertelt wat weemoedig over vroeger en nu... We krijgen wat tips voor de volgende dagen qua activiteiten en kruipen alweer vroeg onder de dekens. Morgen de kust en de eerste kennismaking met ''wilde beesten''...

Dag6 : iSimangaliso Wetland park

Vandaag plannen we een bezoek aan St.Lucia en het omliggende Wetland Park met hopelijk een zwempartijtje aan Cape Vidal. Na wat boodschappen voor de picknick rijden we het park binnen. We wijken snel af van de grote weg om de “loops” te nemen en worden al snel beloond: een waterbuffel, nijlpaarden, diverse soorten antilopen,...Op het uitkijkpunt aan Mission Rock zien we vaag de wentelingen van walvissen. Bij Cape Vidal moeten we enkele apen trotseren er onze bananen beschermen. Er is een strakke wind, heel sterke golven, maar het doet deugd om de Indische oceaan in te lopen en pootje te “baden”. Het water is aangenaam warm, maar de golven extreem krachtig, toch wel oppassen geblazen! Tijdens onze picknick moeten we alweer heel alert zijn voor de apen. Daarna trekken we verder via de loops en zien we nog

14/21

enkele grote antilopensoorten, we worden zelfs beloond met zebra's en neushoorns! Wat een geluk. De kinderen vinden de zoektocht geweldig...en we moeten ons uiteindelijk haasten om tijdig terug te zijn voor de boot over het estuarium van St Lucia.Ook hier zien we al snel heel wat dieren: krokodillen langs de zijkant, nijlpaarden en heel toevallig ook een glimp van de luipaard... Zo dicht bij St.Lucia, in de achtertuin van een hotel … De 2 uur durende tocht verveelt zeker niet en we maken heel wat foto's. Na de boottocht gaan we nog lekker eten bij de boot-club, een heerlijke visschotel en voor de kids een lekkere pizza. Moe en heel tevreden over de voorbije dag gaan we vroeg slapen: morgen vertrekken we op echte safari doorheen Hwuhluwe-Imfolozi-park...

Dag 7 : Hluhluwe-imfolozi park

Vandaag heel vroeg uit de veren (5u) voor een begeleide game-drive in het park. Om 6u komen we aan en zien we al vlakbij de ingang van het park een aantal leeuwen : enkele dagen terug hebben we ze een giraf gevangen en nu houden ze de wacht bij hun prooi. We zien 2 mannetjes leeuwen van heel dichtbij: een prima start van de dag... We rijden verder en zien meteen ook een witte neushoorn met haar jong. Daarna gaat het door het heuvelachtige landschap en zien we diverse soorten impala's, bokken, wratten zwijnen , zebra's,... Omstreeks 8:00 uur krijgen we ons ontbijt met zicht op de Imfolozi-rivier... Maar geen dieren te bekennen. Verder rijden... we zien gnoes, buffels,... en ja daar zien we ook een aantal giraffen. Opnieuw kunnen we ze van heel dichtbij zien en volgen. We rijden verder met de hoop nog olifanten te zien, maar kunnen die maar niet vinden. Wat verder zien we nu enkele wagens op de uitkijk...wachtend... In de verte is een cheeta te zien, op de uitkijk, wachtend, dan wandelend, en langzaam dichterbij komend... Hij volgt een impala... Probeert een aanval.. Maar wandelt uiteindelijk voorbij de wagens op z'n gemak verder... De impala's hebben geluk gehad en wij toch wel een spannend en beklijvend moment beleefd. Ondertussen is het tijd voor een Zuid-Afrikaanse braai, we zoeken een aangename picknick plek op en het vuur word aangestoken. We eten smakelijk en rijden omstreeks 14:30 het park uit, nog even voorbij de leeuwen en de dode giraf. Vandaag een super-spannende dag beleefd...Jammer dat de olifanten er niet waren maar zeker een onvergetelijke ervaring die eerste safari... In onze lodge aangekomen springen de kids nog even in het zwembad, blijven we nog wat napraten met de uitbaatster van onze lodge, en wordt de avond terug vroeg afgesloten...

Dag8: Mtubatuba – Swaziland

Terug vroeg uit de veren om tijdig onze autorit naar Swaziland aan te vangen. We genieten van ons ontbijt bij Lie, nemen afscheid van deze super vriendelijke en misschien wat eenzame gastvrouw, en vertrekken dan maar. Terug heel goed aangelegde wegen, verlaten landschappen met hier en daar wat dorpjes, veel mensen langs de autosnelweg en dan grenspost Swaziland. We moeten eerst doorheen een pas aangelegde douanepost om ons “uit checken” uit Zuid-Afrika, en daarna “inchecken” in een “barak” om Swaziland te betreden... Veel stempels, lange wachtrijen (gelukkig vooral in de andere richting) en dan kunnen we vlot Swaziland binnen. De wegen zijn hier in tegenstelling tot wat we lazen – even mooi, maar veel minder druk bereden. Langsheen de snelweg zien we vooral Zulu-dorpjes, rondavels, hutten in hout en stro en weinig bakstenen huisjes. Verder rijden we langsheen rietsuikerplantages, komen we voorbij een suikerfabriek maar niks dat toeristen uitnodigt om iets te eten of te drinken. We rijden doorheen een natuurpark en over de middag doorheen een klein dorpje met een marktje. Veel volk we zien een restaurantje en besluiten om hier even halt te houden. We worden hartelijk verwelkomt en voelen ons nu wel echt in Afrika.... Hier geen blanken te bespeuren. We eten een eenvoudige maaltijd... Daarna rijden we verder langsheen de drukke stad Manzini en belanden uiteindelijk in de Ezulwini en Malkern's vallei. Ons B&B bestaat uit een pub, een resto, een mooie tuin, leuke shops,... En voor ons een super gezellig knus “huisje” met 2 kamers... We pakken alles uit, installeren ons wat .We nemen een duik in super koude zwembad... Een warme douche nadien doet deugd ! Daarna gaan we dan even de omgeving verkennen. Alle shops zijn net gesloten... Hier zullen we aan moeten wennen: alles is open van 8 uur tot 17 uur . We reserveren in het restaurant ter plaatse en omstreeks 18u gaan we gezellig bij het haardvuur eten... lekker...

Dag9: Ezulwini – Malkern's valley

Na een dagje autorijden beslissen we om vandaag het Cultural Village Mentenga te bezoeken. Bij aankomst worden we meteen verwelkomd door een Zulu in traditionele kledij. Dit ruikt naar super toeristisch gedoe... Onze gids wil ons vooral foto's laten nemen, waar we vooral zelf moeten op staan, de informatie is oppervlakkig en povertjes, en op onze vragen krijgen we amper een antwoord. Toch wel een ontgoocheling na al het positieve dat we hierover horen. Gelukkig maakt de dansshow veel goed. We maken nog een wandeling naar de nabijgelegen waterval en picknicken er. Daarna bezoeken we nog de craft - market :

15/21

alweer een toeristische trekpleister waar we veel te veel betalen voor een armbandje en een ketting. Daarna verder naar de kaarsenfabriek met ook hier tal van nabijgelegen shops met diverse ambachtelijke maar toch wel leuke en smaakvolle spulletjes. Ideaal voor wat souvenirs. ..Een op en top toeristische maar relaxt dagje... Maar toch een leuk intermezzo. 's Avonds eten we buiten bij het haardvuur : een lekkere dagschotel. Malandela's is echt wel een aanrader voor wie het even relaxed aan wil doen...

Dag10: Ngwempisi – vallei

Na een dagje toeristische bezoekjes, beslissen we om naar het naar de afgelegen Ngwempisi-vallei te rijden om aldaar een wandeling te maken. Na een 15 tal km rijden moeten we een onverharde weg op: We rijden doorheen bergen en valleien en na een half uur grindweg twijfelen we toch wel of dit wel de juiste weg is geen markeringen te zien, en een totaal afgelegen berglandschap. Uiteindelijk komen we bij een schooltje terecht en wagen we het erop om hier de weg te vragen... We krijgen wat tips en richtlijnen waar ons aan te melden en meteen de vraag om wat steun aan de school die nog niet over drinkbaar water en een lerarenkamer beschikt... Via de aanbevelingen komen we bij de “home stead” waar we toegangsgeld voor het gebied moeten betalen en verdere instructies voor onze wandeling krijgen. We wandelen richting Khopho-hut en bij onze aankomst blijkt dit een super idyllisch plaatsje te zijn: een verblijfsplaats in de rots, met een 10 tal stapelbedden, gezellige zitplaats en zelfs nodige sanitaire voorzieningen met zicht op de ravijn (...mooiste toilet ter wereld?) Een heel enthousiast Engels koppel heeft er net de nacht doorgebracht, en wil net vertrekken. Hun Zulu-gids zou ons graag verder vergezellen. We beschikken slechts over een klein kaartje, niet op schaal … de wandeling die we planden duurt meer dan een dag, en daarop zijn we niet voorzien. We beslissen dus maar om de korte wandeling tot aan de rivier te maken, onder begeleiding van onze gids. De steile afdaling leidt on naar de rivier, kolkende watervallen, stroom versnellingen,... adembenemend. We picknicken opnieuw aan het water, hier is echt wel rust te vinden …zo mooi en geen toeristen te vinden. Hier zouden we nog verder willen wandelen, maar we moeten de weg terug volgen : nu dus een heel steile klim... We pauzeren eventjes in de hut en moeten dan afscheid nemen van onze gids, andere toeristen komen straks aan om hier de nacht door te brengen... Wij zijn toch wel een beetje jaloers...jammer dat we dit niet beter hadden voorbereid... We wandelen terug door dezelfde dorpjes, nu overal lachende kinderen, en komen uiteindelijk moe maar tevreden terug bij onze auto. Nu nog de lange onverharde weg terug... Langs de weg alweer veel zwaaiende kinderen, dit is nog een stukje ongerepte natuur, puur Afrika zoals wij het graag hebben... puur genieten... 's Avonds alweer bezoekje aan Malandela's pub om onze avond af te sluiten...de laatste avond in Swaziland !

Dag 11: Ezulwini-Vallei Graskop.

Na een alweer heerlijk ontbijt en een bezoekje aan de Gone Rural shop vertrekken we richting Zuid-Afrika. We rijden doorheen de Ezulwini Vallei en maken een ommetje tot bij de Nsangwini Rotsschilderingen. Na een aantal grindwegen waar we nog eens het dagelijkse leven kunnen gadeslaan komen we nu bij de duidelijk gemarkeerde hut. Een jong meisje komt toegesneld, we betalen voor het toegangsticket (80R/4personen ). en het meisje begeleidt ons tot aan de rotsschilderingen. Hier vertelt ze ons over de schilderingen, de betekenis van de tekeningen , de manier van aanbrengen en gebruikte verf-technieken....boeiend om naar te luisteren. Daarna moeten we via dezelfde weg terug . We nemen hier ook onze picknick vooraleer we verder rijden. Ondertussen heeft het meisje haar baby gehaald en worden we uitgenodigd om ons in het gastenboek in te schrijven. Daarna rijden we verder, richting Zuid-Afrika. Na Pig's Peak eindigt de asfaltweg en moeten we zo'n 20 km via een grindweg, spectaculaire uitrichten over dennenboomplantages, diepe afgronden,... toch wel wat bangelijk. Het voormalig asbestdorpje is nu een houthakkers centrum geworden met een grensovergang naar Zuid-Afrika. Hier verloopt alles heel snel want we zijn de enigen. De weg verder blijft spectaculair, maar neemt toch veel meer tijd in beslag dan verwacht. Uiteindelijk komen we om 18u aan in Graskop in onze backpackers lodge. De lodge is toch een kleine ontgoocheling, onze 4p-kamer is redelijk klein, geen apart sanitair, de luxueuzere aparte rondavel is reeds bezet. We gaan nog lekker eten in het Portugese restaurant. We praten nog wat na aan de lodge met andere gasten en krijgen nog wat tips ... Morgen Krüger-park : de kids zijn al enthousiast

Dag12: Krüger park

Alweer vroeg uit de veren voor een dagje 'dieren kijken'. Na een uurtje rijden komen we aan bij de Nimbi- gate. We kopen een map voor de kids, en rijden het park binnen. Al snel verlaten we de asfaltweg, maar slecht gegokt... na meer dan een kwartier rijden nog geen dieren te zien, zelfs geen impala's. We worden

16/21

wat ongeduldig, maar plots worden we toch wel verrast door een 30 -tal buffels die net de weg willen dwarsen. De stress neemt toe, volgens alle gidsen zijn deze dieren extreem agressief en wij staan plots in hun weg. Ik sta voor het eerst aan het stuur, net op een helling op een grindweg, achteruitrijden zonder lawaai te maken lijkt niet zo eenvoudig...Uiteindelijk geven we die dieren de tijd en ruimte om over te steken....De ambiance in de auto is direct aanwezig... Later zien we ook een paar olifanten, zien we giraffen langs een waterpoel en dan zelfs een luipaard heel rustig aan het slapen vlakbij de asfaltweg. Verder zien nog verschillende olifanten vlakbij de weg, bladeren van de bomen aan het verorberen én zelfs één die een grote boom zonder moeite omver duwt. Van op een brug zien we nog 2 luipaarden de rivier oversteken...We worden echt wel verwend. Tegen de avond zien we nog 2 neushoorns...Alleen de leeuwen ontbreken op ons lijstje vandaag...Net op tijd verlaten we het park en zijn heel tevreden over deze spannende dag...'s Avonds gaan we nog een heerlijke visschotel eten bij Pine & Pint en keren dan terug naar onze lodge. Alweer een super geslaagde dag...

Dag13: Graskop - Sabie – Pelgrim's Rest

Er werd regen voorspeld, en bij het wakker worden ziet het er inderdaad heel mistig en koud uit. We gaan eerst een heerlijk pannenkoekenontbijt nemen bij Harrie's. Na wat wikken en wegen, en diverse adviezen omtrent welke wandeling er nu bij dit weer wel aan te raden is, beslissen we om eerst de Forest-falls te bezoeken. Een korte maar toch wel “glibberige” en steile wandeling van 2km brengt ons bij de watervallen. De moeite waard! Ook de terugweg is af en toe wel spannend, steile en smalle paadjes langsheen de rivier... Daarna bezoeken we de Mac Mac falls, veel hoger maar veel smallere fontein te bekijken vanuit een toeristische paadje. Bij de Mac-Mac- pools picknicken we, en maken de aangename Secretary's Bird Hike (3km 1uur). Toch wel een leuk wandeldagje geworden ondanks de aanvankelijk heel dichte mist...Nu haasten we ons in Pelgrim's Rest voor een kort bezoekje om dan 's avonds een ghost-tour te maken. Het super-toeristisch dorpje herinnert met veel nostalgie aan betere tijden...De ghost-tour blijkt uiteindelijk een boeiende tocht te zijn langsheen de villa van de voormalige directeur van de goudmijn ( in koloniale en art-deco-stijl). De gids brengt op heel boeiende manier het verleden tot leven... Zelfs de kinderen vinden het helemaal spannend...en vooral de inrichting van de grote villa is indrukwekkend...Daarna worden we naar de begraafplaats gebracht waar een aantal “spook”-verhalen gebracht worden over enkele beroemde goudmijnwerkers. We sluiten de dag af in het voormalige station van Graskop dat nu als restaurant is ingericht...

Dag14: Graskop – Tzaneen Panorama-Route

Vanmorgen alweer dichte mist: dit belooft niet veel goeds voor de Panorama-route. Na het ontbijt bij Haries en wat inkopen in de spar vertrekken we richting God's window. De zon komt tevoorschijn maar ter hoogte van de 2 uitkijkpunten zien we alleen een dichte mist. De indrukwekkende Lisbonfalls zijn gelukkig wel zichtbaar en ook de kleine Berlin-falls kunnen ons wat troosten. Daarna rijden we verder richting Bourke's Pot Holes: indrukwekkende rots-formaties, en leuk voor de kids om van steen naar steen te huppelen. Ondertussen is de zon van de partij en picknicken we hier alvorens verder te rijden naar de 3 rondavels. De uitzichten zijn hier spectaculair: de canyon is indrukwekkend, de bergen imposant, toch wel het mooiste stukje natuur dat we tot op heden zagen. Ook de kinderen vinden deze rit de moeite waard, en voor het eerst is dit geen 'verplichte vervelende autorit'. Na de 3 rondavels, ons laatste uitkijkpunt rijden we nog verder richting Tzaneen. Onderweg minder indrukwekkende natuur, maar terug meer Afrikaanse taferelen, meer dorpjes, ... Uiteindelijk komen we aan in onze wat afgelegen en verlaten backpackers lodge....Vlakbij een dam met croco's en hippo's maar wij kunnen er geen bespeuren. We maken eindelijk onze eerste braai zelf klaar... Een wat gebrekkige infrastructuur ….Maar het smaakt ons...

Dag15: Limpopo: Tzaneen – Makhado

Vandaag terug een autorit, maar gelukkig niet al te lang, nadat we even tijd hebben om eerst langs het natuurreservaat met de palmvarenbomen – de cycads – te passeren. Na enige moeite vinden we de toegangsweg en alweer blijkt deze mooie plek wat verlaten en verwaarloosd. Later vernemen we dat heel wat toeristische trekpleisters tijdens het apartheidsregime werden uitgebouwd en nu worden verwaarloosd omdat men de schoonheid van de natuur nog niet echt naar waarde kan schatten... We maken er een wandeling, zonder kaart maar wel nog steeds bewegwijzerd, en na enkele malen twijfelen of we toch wel het juiste pad kozen, na enkele spectaculaire beklimmingen komen we een goed uur later terug bij onze auto waar we eerst nog een picknick nemen. Daarna rijden we verder richting Makhado. Het landschap wisselt alweer van groene heuvels van de fruit- en theeplantages naar meer dorre hoogvlaktes. Na een tweetal uur

17/21

komen we bij Makhado, en via een grindweg bij onze nieuwe verblijfplaats. We worden heel hartelijk ontvangen door een Nederlandse, maken kennis met nog meer Belgen en Nederlanders, en nemen onze intrek in onze heel mooi ingerichte cottage uit hout, alleen heel koud .... We reserveren meteen ons avondmaal en lezen wat in de informatie map van deze fair-trade lodge : een mooi initiatief met heel wat mogelijkheden om de omgeving te verkennen. Kobe heeft direct wat voetbalvriendjes en 's avonds genieten we van een lekker avondmaal...

Dag16: Limpopo Arts &crafts tour

Via de lodge doen we de 'Arts en Crafts' tour. We starten op de plaatselijke markt in Elim waar vooral oudere vrouwen groenten en fruit verkopen...We bezoeken tevens de “zwarte” plaatselijke Spar, en gaan daarna naar de kapper waar Wim en Kobe zich laten knippen. Daarna rijden we verder naar een schooltje waar we enkele klassen wat onwennig bezoeken. We picknicken bij de oma van de gids en bezoeken dan een batik-community. Wat minder mooi dan deze in Swaziland, maar we kopen wel enkele handgeborduurde kussenslopen. Daarna rijden we via grindwegen verder naar een dorp van pottenbakkers. Het werk is volledig manueel, geen draaitafels, geen oven, maar wel heel mooi… Ook het “ontginnen” van klei even verder kunnen we gadeslaan. We rijden daarna naar een houtbewerker en instrumenten kunstenaar. Hier wat originele beelden, totaal verschillend van wat we al zoveel hebben gezien. De keuze is groot, hier en daar toch wel originele werken te zien. Ondertussen in het al meer dan 3u : op een supertraag Afrikaans tempo hebben we deze dag toch al weer gevuld... Aangekomen in de lodge is het toch al te koud om nog een duik in het zwembad te wagen....Kobe speelt nog wat voetbal en daarna starten we met de bereiding van een volgende braai....Wim en vuurmaker Kobe gezellig bij de braai, mama en Anke binnen met de groentjes...

Dag17: rustdagje in ons lodge

's Morgens maken we een korte wandeling vanuit onze lodge naar de omliggende bergen, waar een prachtige baobab staat.....De eerste die we zien op onze reis doorheen Zuid-Afrika . De schors van de boom is keihard, glad en lederachtig , de omtrek van de boom ongeveer 15 m (dat wil zeggen +/-1500 jaar oud) indrukwekkend om hieronder te staan..Daarna keren we terug via een weg rondom het domein van Madi A Thava, nemen een picknick op de terras van onze cottage, en gaan dan snel naar het zwembad. Het water is super-koud, maar we trotseren de kou en gaan er allen heel even in, gelukkig kunnen we snel opwarmen in de zon. Het wordt een middagje zalig nietsdoen, de kinderen van de lodge komen terug van school en spelen met Anke en Kobe...tot de avond valt ! Daarna gaat Wim nog naar de Spar, en hebben we nog een gezellige avond aan de bbq... Met marshmellow's als dessert!!!!!

Dag18: in het teken van de Venda

We willen onze laatste echte dag nog wat “educatief” doorbrengen en rijden doorheen het Sotupansgebergte naar de andere zijde van de vallei. In Dzata vinden we heel gemakkelijk de ruïnes en het nabijgelegen museum. Na het invullen van de gebruikelijke paperassen worden we heel hartelijk onthaald door een gids. Heel levendig en enthousiast gidst ze ons doorheen het museum en laat ons kennismaken met de gebruiken, ceremonies en rituelen van de Venda-bevolking. Na meer dan een uur enthousiast vertellen brengt ze ons tot bij de ruïnes : hier is nog veel graafwerk, maar we kunnen toch al een beeld vormen van de eerste nederzettingen van de Venda... Daarna rijden we tot aan de Phiphidi watervallen, de site is momenteel gesloten vanwege restauratie-werken, maar één van de werkers wil ons voor 20R wel gidsen tot bij de watervallen. Via enkele steile paadjes en trappen geraken we tot bij de waterval, via de rotsen in het water dwarsen we de rivier...naar de lagergelegen waterval... een mooie plek! Daarna rijden we verder richting Thouyoundou waar we een lekkere pizza eten. De weg terug gaat langs prachtige thee-, bananen- en citrusplantages. Langs de weg, zoals steeds, heel veel mensen onderweg, gepakt en gezakt, op weg om water te halen in de kleurige dorpjes, vrouwen met hun “vracht” op het hoofd...Afrikaanse taferelen. Als we terug in onze cottage zijn gaan de kinderen spelen met de kinderen van de lodge en proberen wij alle bagage in te pakken, nu definitief voor de terugreis. 's Avonds genieten we terug van de heerlijke maaltijd in het centrale huis van de farm...

Dag19: Makhado – Pretoria

Na het afscheid van de vriendelijke uitbaters van ons guesthouse, rijden we vandaag richting Pretoria alweer een hele rit en iedereen kijkt er tegen op...onze vakantie nadert zijn einde, het enthousiasme voor deze

18/21

lange rit is niet groot...Maar gelukkig is de weg heel goed, een snelweg met 4 rij-vakken en dan vorderen de kilometers snel. We passeren de steenboks - keerkring en stappen even uit bij het monument. Bij Bela Bela verlaten we even de snelweg en nemen een pick-nick in een oud koffiehuisje. We worden vriendelijk onthaald door een oudere dame, we voelen ons hier net in Engeland...gastvrijheid, bezorgdheid, Engelse traditie, ouderwetse inrichting...Daarna terug de snelweg op tot in Pretoria...Omstreeks 15u komen we aan in onze backpackers-lodge. Terug wat eenvoudige en beetje verwaarloosde indruk, maar onze cottage is heel ruim en vooral het slaapgedeelte is origineel ingericht. We hebben nog tijd om tot aan het voetbalstadion te wandelen en bezoeken daarna nog de Unionbuilding….Het Stadsgedeelte waar wij door wandelen heeft niet echt een aantrekkelijke indruk, nogal wat oude niet goed onderhouden huizen, overal prikkeldraad, waarschuwingsborden van security (armed respons) een totaal ander Zuid-Afrika dan het landelijke deel dat wij meestal zagen... 's Avonds gaan we nog heel lekker eten in een Italiaans restaurantje . Een perfecte afsluiter van onze reis.

Dag20: Johannesburg – Brussel

's Morgens bezoeken we nog het voor voortrekkersmonument... we hebben helaas te weinig tijd om alles te bekijken … Onze vlucht wacht niet...De terugvlucht verloopt vlot : zonder problemen of vertraging maar wel wat vermoeid komen we in Brussel aan. Daarna op de trein richting Lichtervelde …

16 Enkele nabeschouwingen… Reizen met kinderen

Zuid-Afrika en Swaziland was zeker een voltreffer : vooral de natuurparken met de dieren was voor de kinderen DE grote attractie. Indrukwekkend, adembenemend, en af en toe spannende momenten, ... Het reizen in de winter had z'n charmes, zonnig overdag met aangename temperaturen en 's avonds de winterse gezelligheid aan de haard. Nadeel echter dat dit geen weer is voor talrijke zwempartijen. Vooraf de kinderen hiervoor waarschuwen voorkomt ontgoochelingen.Gezien we tevens graag wandelen is dit een waar wandelparadijs met goed bewegwijzerde paden, en een heel breed gamma aan wandelingen in verschillende moeilijkheidsgraden. De ontvangst was overal heel gastvrij en kindvriendelijk. De hygiënische omstandigheden zijn perfect, soms zelfs properder dan in België, niemand heeft last gehad van maag- of darmklachten ... is toch ook belangrijk item, zeker indien je reist met kleinere kinderen. Op dit vlak is het zeker toch wel te vergelijken met reizen doorheen Europa. En dit is dan misschien meteen ook de keerzijde van de medaille : wij misten hier soms wel eens het echte Afrika-gevoel ...

Wim en Sabien Degeetere-Cailliau

19/21

17 Bijlage 1 : wandelpaden rond de Ngwempisi-rivier (Swaziland)

20/21

18 Bijlage 2 : Nsangwini rotsschilderingen (Swaziland)

21/21