Zuid-Afrika Actualiteit en politieksdza.katho.be/2010/wp-content/uploads/2009/02/voors... ·...
Transcript of Zuid-Afrika Actualiteit en politieksdza.katho.be/2010/wp-content/uploads/2009/02/voors... ·...
StudiereisDierenzorg
maart 2009
Overzicht1. Actualiteit en politiek
– Enkele feiten– Politieke situatie
2. Veiligheid & criminaliteit– Geschiedenis– Criminaliteit
Overzicht3. Cultuur
– Taal – Eten & drinken– Dans & sport – Muziek– Afrikaanse architectuur – Godsdienst &– Kunst religie
4. Natuurontwikkeling en natuurbehoud– Biodiversiteit– Flora & fauna– Natuurbehoud– Natuurreservaten
Actualiteit en politiek
Inhoud
• Enkele feiten– Het land– De natuur– Het volk– De maatschappij
• Politieke situatie
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Enkele feitenHet land
• Officiële naam: Republiek Zuid-Afrika• Drie hoofdsteden
– Tshwane (Pretoria) bestuurlijke hoofdstad– Kaapstad hoofdstad wetgevende macht– Bloemfontein hoofdstad rechterlijke macht
• Belangrijke steden: – Johannesburg, eThekweni, Kaapstad, Tshwane,
Nelson Mandela
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Enkele feitenHet land
• Oppervlakte: 1 219 090 km2
• Negen provincies– Gauteng, Kwazoeloe-Natal, Limpopo,
Mpumalanga, Noord-Kaap, Noordwest, Oost-Kaap, Vrijstaat en West-Kaap
• Munteenheid: rand (ZAR)– 1 rand = 10 eurocent
Studiereis Dierenzorg maart 2009
Studiereis Dierenzorg maart 2009
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Enkele feitenHet land
• Klimaat– Halfwoestijn tot subtropisch, maar
grotendeels gematigd– Zuidwestkaap heeft mediterraan klimaat
• Landgebruik– 15% geschikt voor landbouw, veel wordt
ook gebruikt voor extensieve veeteelt– Zuidwestkaap heeft intensieve veeteelt
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Enkele feitenDe natuur
• Samen met Brazilië en Indonesië bezit het de grootste biodiversiteit op aarde– Oppervlakte 2% van het aardoppervlak– 10% van alle plantensoorten en 7% van alle
diersoorten• Minstens 20 nationale parken en 100-den
provinciale, regionale en plaatselijke parken– vb. Kruger National Park
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Enkele feitenHet volk
• Bevolking: 45 miljoen• Etnische samenstelling
– 79% zwart– 9,6% blank – 8,9% kleurlingen– 2,5% Aziaten
• Taal: 11 officiële talen
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Enkele feitenHet volk
• Leeftijdsopbouw– 0-14 jaar: 32,5%– 15-64 jaar: 62,7%– > 65 jaar: 4,8%
• Belangrijkste religies– Hoofdzakelijk christenen (80%)
en traditioneel Afrikaanse religies– Kleine percentages moslims, hindoes en
joden
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Enkele feitenDe maatschappij
• Staatsvorm– Constitutionele democratie met 3
staatsmachten• Uitvoerende, wetgevende en onafhankelijke
rechterlijke macht• Media
– Staatstelevisie en 2 onafhankelijke zenders– Veel radiozenders– Vrij gedrukte pers (20 dagbladen en 13
weekbladen)
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Enkele feitenDe maatschappij
• Elektriciteit: 220 volt– Adapter is noodzakelijk
• Telefoon– Landencode 27– Toets 09 om naar buitenland te bellen– Driecijferig netnummer bij lokaal bellen– Drie mobiele netwerken
• Tijd: GMT + 2 uur– Geen winter- en zomeruur
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Enkele feitenDe maatschappij
• Misdaad: een van de hoogste misdaadcijfers ter wereld– ± 200 000 moorden en 55 000 (aangegeven)
verkrachtingen per jaar• Veel corruptie• Werkloosheid
– Officieel 25 à 40% werkloos– Onofficieel > 40% werkloos
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Enkele feitenDe maatschappij
• HIV-AIDS: > 10% besmet– 1 miljoen huishoudens door kinderen geleid
aids-wezen– Uitgifte van anti-retrovirale middelen
opgevoerd strijd lijkt hopeloos• Men denkt dat ze volledig beschermd zijn
• Autorijden– Links rijden– Elk jaar 15 000 verkeersdoden– Rijden onder invloed (alcohol, drugs) en met
een gsm verboden
• Alles wat we voordien hebben besproken, zal door de volgende groepjes verder toegelicht worden
– Geschiedenis– Misdaad– Cultuur en kunst– Fauna en flora
Studiereis Zuid-Afrika 2009
POLITIEKE SITUATIE
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Politieke situatie
• Constitutionele democratie– Drie staatsmachten (zie verder)
• Grondwet hoogste wet– Sinds 1997– Uitgebreide verklaring rechten van groepen en
mensen zorgde voor ommezwaai• Reconstruction and Redevelopment Program
– Basisbehoeften, ontwikkeling, opbouwen economie, democratiseren van de samenleving en
instellingen
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Politieke situatieDrie staatsmachten
• Uitvoerende macht– President
• Niet langer aanblijven dan 2 x 5 jaar– Vicepresident– Kabinet
• 25 ministers door president aangeduid– Nationale Assemblee verkiest president
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Politieke situatieDrie staatsmachten
• Wetgevende macht– Parlement
• Nationale Assemblee– Max. 400 leden– Voor vijf jaar verkozen– Burger kiest leden kieslijst
• Nationale raad van provincies– 54 permanente leden + 36 speciaal
afgevaardigden– Elke provincie 1 vertegenwoordiger
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Politieke situatieDrie staatsmachten
• Rechterlijke macht– Opperrechter Pius Langa en zijn rechters
aan het hoofd– Rechters benoemd door president,
Nationale Assemblee en indien nodig Constitutionele Hof
– Constitutionele Hof hoogste rechtbank, verder de Hoven van Appel, de Opperste gerechtshoven en een reeks lagere rechtbanken
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Politieke crisis
• 21/09/2008 na 10 jaar aftreding van president Thabo Mbeki– Aanleiding:
hij kwam in opspraak opdat hij de rechtsgang beïnvloed zou hebben in een corruptiezaak tegen zijn rivaal Jacob Zuma
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Politieke crisis
• 23/09/2008 samen met de president nemen ook de vice-president PhumzileMlambo-Ngcuka en 10 ministers ontslag (= 1/3 van het kabinet)
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Politieke crisis
• 25/09/2008 Kgalema Motlanthe officieel verkozen tot nieuwe (interim) president– Zal het land de komende 7 maanden naar de
verkiezingen leiden Nieuwe vice-president: Baleka Mbete
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Politieke crisis
Nieuwe president Kgalema Motlanthe
Nieuwe vicepresident Baleka Mbete
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Verkiezingen 2009• In april – mei 2009 nieuwe
verkiezingen• Hoogstwaarschijnlijk
wordt ex-vicepresident Jacob Zuma (ANC) tot nieuwe president verkozen
• Ondertussen onstabiele regering
Veiligheid &Criminaliteit
Inhoud
• Geschiedenis– Algemene geschiedenis– Apartheid– Na de apartheid
• Criminaliteit
Studiereis Zuid-Afrika 2009
De oorspronkelijke bewonersDe Khoikhoi(Hottentotten)
veeteelt
De San(Bosjesmannen)
jacht
• 1488: Portugezen• 1652: bevoorradingspost voor
Nederlandse schepen• Verenigde Oost-Indische Compagnie
(VOC) kolonie• 1770: eerste Britten• Economie: export van wol en wijn
De komst van de Europeanen
• De Grote Trek: Hollanders binnenland
• Britse kolonie breidde uit naar Oostkust
• 1867: ontdekking van diamant in de Noord-Kaap
Britse machtsovername (1805)
Britse machtsovername (1805)
• Oprichting van republieken:
Transvaal Oranjevrijstaat
Boerenoorlogen• 1ste Boerenoorlog (1880-1881):
– Britse inval in Transvaal– Verlies Britten
• 1886: ontdekking goud in Gauteng• Stichting Johannesburg• 2de Boerenoorlog (1899-1902):
– Groot verzet van de boeren: guerrillatactieken en goede kennis v/h land
– Britse overwinning
Britse overheersing
• 31 mei 1902: boeren tekenen vredesverdrag met de Britten
• Het Nederlands kreeg een bijzondere wettelijke status
• Geen stemrecht voor zwarte bevolking• Boerenbevolking ‘verengelsen’ mislukt
• Kaapkolonie
• Natal
• Oranjevrijstaat
• Transvaal
Unie van Zuid-Afrika (1910)
• Na WO I: landbouwcrisis in Zuid-Afrika vele boeren failliet verhuizen naar steden
• Platteland: Nederlandstalig • Steden: Engelstalig, vooral zwarten
(aangetrokken voor mijnbouw)• Nieuwe toestroom van boeren
zwarten verplicht in aparte wijken te wonen
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Jaren 1920
• 1921: daling wereldprijzen mijnproducten• Engelse grootkapitaal:
blanken vervangen door goedkopere zwarten sociale onrust
• Premier Jan Christian Smuts: staking gewelddadig beëindigen
• 1927: nieuwe (discriminerende) wetten
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Jaren 1930• 1931: ZAF = Dominion Burgers ongelijk
behandeld op basis van huidskleur
• Zwarten verwijderdvan kieslijst in de Kaap
• Zwarte grondbezitherleid tot 13 % van het totale grondgebied
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Apartheid
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Apartheid• 1948: Nationale Partij verslaat
Verenigde Partij begin van de apartheid
• 1950: Hendrik Frensch Verwoerd minister voor de Nationale Partij
lidmaatschap met communisten stopgezet
zwarte bevolkingsgroepen met geweld uit hun huizen verdreven
Apartheid• Jaren ’50: townships• Vanaf 1955: anti-
apartheidsacties• 1960: bloedbad in
Sharpeville• Arrestatie leiders
vb. Nelson Mandela• 1966: moord op
Premier Verwoerd
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Soweto-opstanden (1976)
• Verplicht Afrikaans onderwijs
• Economische sancties door verschillende landen, behalve VS en VK Handel in diamanten, platina en goud Bondgenoot tijdens Koude Oorlog
• VS en het VK moedigen onder-handelingen met zwarte bevolking aan
Einde apartheid
• 1989: F.W. De Klerk aande macht
• Afschaffing van de discriminatiewetten
• Goedkeuring NationaleGrondwet
Nelson Mandela
• Enige hoop• Antiapartheidsactivist• 1963: levenslang
Robbeneiland• 1990: vrijgelaten• 1994: President• Nobelprijs
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Na de apartheid
• 1994: eerste democratische verkiezingen– Apartheid democratie– Blanke vrouwen stonden samen met hun
zwarte dienstmeisjes in de rij– Einde blanke overheersing na 342 jaar en 23 dagen
– President: Nelson Mandela
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Na de apartheid
• Apartheid definitief afgeschaft in 1994, maar townships blijven bestaan: – Gebrek aan opleiding en hoge werkloosheid
geen geld om te verhuizen– Gezinnen verhuizen van platteland naar
steden groot gebrek aan woonruimte
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Na de apartheid– Families wonen al generaties lang in
dezelfde township, dicht bij elkaar in de buurt
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Criminaliteit• Eerste jaren: groot optimisme • Nu terug omgeslagen• Politie slaagt er niet in criminaliteit tot
acceptabel niveau te brengen
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Criminaliteit
• Burgers nemen het recht in eigen handen
• Laatste jaren: stijging criminaliteit• Hoge criminaliteit
hogere en middenklasse weg uit steden
afgesloten wijken in de buitenwijken
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Toeristen• 92.3% ondervindt geen problemen• Problemen voorkomen:
– Raadpleeg je gastheer, gids… voor je op stap gaat
– Wees op je hoede in de binnensteden – Op eigen houtje: tijdig op je bestemming,
zodat je niet in het donker je weg moet zoeken
– Deuren en ramen gesloten houden– Kijk op drukke plaatsen uit voor
zakkenrollersStudiereis Zuid-Afrika 2009
Cultuur
Inhoud
• Taal• Sport & dans• Afrikaanse architectuur• Kunst• Eten & drinken• Muziek• Godsdienst & religie
Studiereis Zuid-Afrika 2009
TAAL
Taal
• 11 officiële talen• Andere talen
– Zuid-Afrikaanse Indiërs:Tamil, Hindi, Gujerati en Urdu
– Europese immigranten
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Officiële talen• English• Afrikaans• Nguni:
Zulu, Swazi, Ndebele en Xhosa
• Sotho: Noord-Sotho, Zuid-Sotho en Tswana
• Venda• Tsonga
Studiereis Zuid-Afrika 2009
English
• ± 40% van de blanke bevolking• ≠ Brits en Australisch Engels• Uitspraak verschilt naargelang
moedertaal • Rijke woordenschat
– Afrikaans– Inheemse Afrikaanse talen
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Afrikaans
• 17de eeuw: ontstaan na intrede van Hollandse kolonisten
• begin 19de eeuw: taal verdrongen door komst van de Engelsen
• 1914: onderwezen aan lagere school, middelbaar en universiteit
• 1925: erkenning als officiële taal van Zuid-Afrika
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Afrikaans
• Verschillen met het Nederlands:– Werkwoorden zonder vervoegingen– Vereenvoudigde woorden– Eenvoudige zinnen– Verkleinwoorden– Dubbele ontkenning
vb. ‘ek het dit nie gedoen nie’
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Enkele woordjes Afrikaans
• anderland• hysbak• verkleurmannetjie• aftree-oord• bleskop• kameelperd
• bobbejaan• duikweg• schaduwbril• wipmat• spoedlokval• skootrekenaar
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Nguni• Moeilijk uit te spreken klanken:
– Dentale klik: Tong wordt weggetrokken van de voorste tanden
– Palatale klik: Tong wordt weggetrokken van het verhemelte
– Laterale klik: Tong wordt weggetrokken van de zijdelingse tanden
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Nguni
• Verschillende uitspraken:– Geaspireerd– Nasaal– Vertraagd
• < San of Bosjesmannen• Onderscheid tussen talen:
geschiedenis, politiek en geografie
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Nguni
• Zulu– Meest gesproken inheemse taal– ≠ Fanakalo:
verbastering van Zulu vermengd met andere talen
• Swazi– Bijna identiek aan Zulu
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Nguni
• Ndebele– ± 95% gelijk aan Zulu
• Xhosa– Nelson Mandela
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Sotho• Onderscheid tussen talen:
geschiedenis, politiek en geografie (≈Nguni)
• Noord-Sotho• Zuid-Sotho
– 1 van de eerste geschreven Afrikaanse talen• Tswana
– Meest verspreide taal in Zuid-Afrika– Belangrijkste taal in Botswana
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Venda• Zuid-Afrika en Zimbabwe
• Zuid-Afrika, Mozambique, Swaziland en Zimbabwe
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Tsonga
Enkele woordjesZulu Xhosa Sesotho TswanaYebo Ewe E! Ee
Cha Hayi Tjhe Nnyaa
Uxolo Nceda (Ka kopo) hle Tsweetswee
Ngiyabonga Enkosi Ke a leboha Ke a leboga
Sawubona Molo/bhota Dumela(ng) Dumela
Sala kahle Nisale kakuhle
Sala(ng) hantle
Sala sentle
Studiereis Zuid-Afrika 2009
DANS
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Gumboot
= Isicathulo• Zwarte mijnwerkers met blanke bazen• Spreekverbod• Zware laarzen, jeansbroek en bandana• ‘Codetaal’
Protest tegen racisme
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Pantsula
• ° Townships• = Waggelen als een eend (Zulu)• Expressief en explosief• Combinatie van break-
dance, Venda, gangster en improvisatie
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Afrofusion
• Techniek: blankenUitvoering: zwarten
• Mengeling van Zuid-Afrikaanse rituele dans met Westerse dans
• Samensmelting van verscheidene culturen
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Toyi toyi
• Protestdans tegen politieke situatie (Apartheid)
• Militaire mars met dans en zang• Spontaan met de voeten stampen en
beginnen zingen
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Traditionele dans
• ≠ per stamZulu:
Ingoma: jonge mannen en vrouwenImvunolu: jonge mannenIndlamu: oude
mannen
Studiereis Zuid-Afrika 2009
SPORT
Rugby
= de Springbokken= AmaBokoboko (Zulu)• ° 1889• Blanke sport• 1995 en 2007:
1ste in World Cup
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Cricket
• Blanke sport• 1970 tot 1991: Apartheid• Iedere 4 jaar: wereldbeker• 2003: gastland wereldbeker
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Voetbal• Zwarte sport• Bafana Bafana (the boys)• 1975 tot 1992: SAFA geen lid
van FIFA (Apartheid)• 1996: winnen African
Nations Cup• Accessoires:
makarabaen
vuvuzelaStudiereis Zuid-Afrika 2009
WK voetbal 2010
• 11/6/2010: finale in Jo’burg• Slogan: ‘Ke Nako’
= ‘Vier de Afrikaanse natuur’
= ‘Het is tijd’ (letterlijk)
• Mascotte: ZakumiZa: Zuid-AfrikaKumi: 10 (2010)
symboliseert de jonge regenboognatie
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Andere sporten
• Comrades Marathon: 90 km tussen Durban en Pietermaritzburg
• Bergen: trekken, rotsklimmen• Platteland: fietsen, motorfiets, 4x4• Water: surfen (Jeffrey’s Bay), vissen,
zeilen, duiken (riffen, haaien en krokodillen)
• Tal van andere activiteitenStudiereis Zuid-Afrika 2009
• Duiken • Comrades marathon
• Surfen
Studiereis Zuid-Afrika 2009
• Fietsen • Bergsport
Studiereis Zuid-Afrika 2009
AFRIKAANSE ARCHITECTUUR
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Definitie
• Niet eenvoudig
• Sterk bepaald door:– Klimaat– Beschikbare bouwmaterialen– Sociale structuur
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Geschiedenis
• Vele invloeden doorheen de jaren
• Kolonisten: impact westerse stempel
• Stammen: eigen stijl
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Bouwstijlen
• Kaaps-Hollandse stijl (17e eeuw):
– Afhellend strodak– Witgepleisterde muren – Voorgevel met kroonlijst– Symmetrisch
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Bouwstijlen
• Georgian architectuur (18e eeuw):– Britse invloed– Simpeler– Platte daken– Bakstenen muren– Leien dakpannen
Bertram House, Kaapstad
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Bouwstijlen
• Victoriaanse architectuur (rond 1900):– Veranda’s– Koperbeslag– Golfplaten luifels– Glas-in-loodramen– Gietijzeren decoratie “broekie-kant” kanten rand van
damesondergoedStudiereis Zuid-Afrika 2009
Melrose House, Pretoria Studiereis Zuid-Afrika 2009
Bouwstijlen
• Moderne architectuur:
– Grote, glazen kantoorgebouwen
– Betonnen hotels
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Diamond Building, Johannesburg
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Bouwstijlen
• Standaardwoning: vierkant, 1 verdieping, dakpannen
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Bouwstijlen
• Grashut/beehive:– Koel in de zomer– Vorm bijenkorf – Verdwijnt snel,
bouwmateriaal verdwijnt
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Bouwstijlen • Rondavels (ronde hut):
– Oorspronkelijk Zulu-hut– Plattelandswoning
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Bouwstijlen
• Ndebele huizen:– Rechthoekig– Beschilderd– Primaire
kleuren
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Onafhankelijkheid
• Na onafhankelijkheid: – Herwonnen autonomie versterken– Tonen wat ze waard zijn vgl westerse architectuur
– Huis = afspiegeling rijkdom
• Materiaal bepaalt Afrikaansheid: leem
Studiereis Zuid-Afrika 2009
KUNST
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Kunst
• Zuid-Afrika bruist van creativiteit• Rotsschilderingen tot hedendaagse
schilderijen• Houten beeldjes, sieraden, enz.• Prachtige potten, matten en andere
handwerken
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Kunst
• Zuid-Afrikanen houden van lachen theater, comedy en opera
• Vele prachtige boeken werden geschreven met Zuid-Afrika als inspiratiebron
• Zuid-Afrikaanse filmproducties volop aan het groeien
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Handwerken
• Generatie op generatie• Vele natuurproducten • Vaak dezelfde terugkomende vormen
geesten, voorouders worden hierdoor opgeroepen
• Nu ook decoratief verkocht
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Handwerken
Mand
Zulu manden en potten
Studiereis Zuid-Afrika 2009
HandwerkenZulu vrouwen met sieraden en manden
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Handwerken Ndebele
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Handwerken
• Ndebelesieraden en -poppetjes
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Handwerken
• Sotho-stam: handgemaakte hoeden
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Literatuur
• Geschiedenis, romans, fotoboeken• Engels of Afrikaans• Oorspronkelijke verhalen werden in
verschillende talen verder verteld, generatie op generatie
• Bijbel Afrikaans erkende taal
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Literatuur • Afrikaans schrijven als protest tegen het
blanke establishment Adam Small en Breyten Breytenbach
• Vele boeken gaven een zicht op de Zuid-Afrikaanse bevolking Olive Schreiners (1883):
Story of an African farm
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Literatuur
• Olive Schreiners
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Literatuur
• Politieke en sociale kwesties
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Literatuur • Uitsterven van
cultuur• Onderdrukking
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Literatuur • Autobiografie • Nobelprijs literatuur
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Theater, comedy, opera en film
• Filmindustrie is volop aan het groeien• Zeer populair is theater,dans, opera,
cabaret en comedy• Vele Hollywoodproducties in de
bioscopen maar ook kunstfilms en natuurdocumentaires
• Vele theaters
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Film
• Oscar voor beste buitenlandse film
• Criminaliteit, misdaad, armoede en andere dagelijkse problemen in de townships van Johannesburg
Studiereis Zuid-Afrika 2009
SCHILDERKUNST
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Geschiedenis
• Zuid-Afrikaanse schilderkunst is één van de oudste ter wereld
• Rotsschilderingen van “De San”: >10 000 jaar oud
Studiereis Zuid-Afrika 2009
• 1ste Europese schilders wilden de nieuwe omgeving zo waarheidsgetrouw mogelijk weergeven
• Thomas Baines: gedetailleerde tekeningen van de Zuid-Afrikaanse fauna en flora
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Rotsschildering van “De San”
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Thomas Baines
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Thomas Baines:Aankomst van Europese kolonisten aan
de Algoabaai (1820)
Studiereis Zuid-Afrika 2009
• Eind 19de eeuw begon men meer de lokale culturen weer te geven
• Meer uit artistiek oogpunt dan om situatie aan thuisland weer te geven kunst kreeg een meer nationale
identiteit
Studiereis Zuid-Afrika 2009
• Bekendste schilders van die tijd: Jacob Hendrik Pierneef (in Nederland geboren), Irma Stern en Maggie Laubsher
Studiereis Zuid-Afrika 2009
J.H. Pierneef
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Irma Stern
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Maggie Laubsher
Studiereis Zuid-Afrika 2009
• Apartheid zorgde voor veel diversiteit in de Zuid-Afrikaanse kunst mensen wilden hun mening kwijt
• Amerikaanse en Europese invloeden• Nelson Mandela maakte schetsen over
zijn politieke standpunten
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Werken van Nelson Mandela
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Zwarte kunstenaars• Pas in 1940 werd er een werk van een
zwarte kunstenaar in een museum gehangen: “Yellow houses” van Gerard
Sekoto
• John Koenakeefe richtte de eerste kunstacademie voor zwarte kunstenaars op
Studiereis Zuid-Afrika 2009
• Onderwerpen waren vooral racisme, haat, onderdrukking en geweld
• Geen geld om dure materialen te kopen gebruik maken van linoleum afdrukken
• Kunstenaars drukten hun werken af op T-shirts om zich te uiten
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Gerard Sekoto
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Heden• Onzekere toekomst voor de kunstenaar
• Staat en musea hebben onvoldoende geld om de kunstenaars te ondersteunen
• Toch bloeit de Afrikaanse schilderkunst mede dankzij de vraag vanuit commerciële hoeken
Studiereis Zuid-Afrika 2009
ETEN & DRINKEN
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Voedsel
• Manier van samenkomen• Veel streekeigen gerechten • Verschilt volgens sociale klasse• In de moderne keuken veel invloeden
van buitenaf
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Streekeigen gerechten
• Potjiekos (pot eten)Vlees, aardappelen, rijst en vele andere groenten
• Biltong (versnapering)Gedroogde reepjes vlees
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Streekeigen gerechten• Bunny chow
(= meeneemmaaltijd)Vroeger strikt vegetarisch, nu met schaap, kip of andere vleessoorten
• ChakalakaPopulair bij de zwarte bevolkingGebakken bonen met chili, pepers…
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Voeding• Braai = BBQ
– Gigantische steaks– Pittig gekruide boereworst– Brochettes
• Mrs. Ball's Bobotie– Boeren en slaven– Bestaat uit resten van
andere maaltijden
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Drinken
• Jan Van Riebeeck aan de wieg van de Zuid-Afrikaanse wijnbouw
• Hij introduceerde de wijnstokken in 1658 ( afgewerkte product viel de eerste jaren tegen)
• Simon van der Stel verfijnde de techniek van het wijn maken
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Drinken • Franse invloed zeer goed te merken in de
Zuid-Afrikaanse wijnmakerij• Chenin Blanc is veruit het meest
aangeplante ras druiven • Daarnaast heb je ook nog
– Collombard– Blauwe Pinotage– Chardonnay– Merlot– Sauvignon-Blanc en Cabernet-Sauvignon
Studiereis Zuid-Afrika 2009
MUZIEK
Studiereis Zuid-Afrika 2009
“Muziek moet de redding van het volk zijn. Wanneer men zingt, zou dat het verzet tegen apartheid
moeten voeden!” Nelson Mandela
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Muziekstijlen
– Jazz– Marabi– Kwela– Mbaqanga– Kwaito– …
– Rock– Rap– Jungle– Reggae– HipHop– Gospel
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Zuid-Afrika = multicultureel land verschillende muziekstijlen:
Enkele populaire muzieksoorten
• Marabi
– =“Gangster” in het Sotho, werd zo genoemd vanwege zijn dreigende tonen
– Mix van jazz, blues & Afrikaanse geluiden
Fragment: “Graceland” Paul Simon
Studiereis Zuid-Afrika 2009
• Kwela
– =“Get up” in het Zulu nodigde uit om mee te dansen waarschuwing voor naderende
politieauto
– Ontstaan in sloppenwijken met enkel een fluitje
– Zeer populair bij arme jongeren in de jaren ’50
Studiereis Zuid-Afrika 2009
• Mbaqanga
– Mix van jazz, kwela, marabi, Afrikaanse big band en Zulu dansstijlen
– Saxofoon & elektrische gitaar zijn bij deze muziekstijl heel belangrijk
– Zou de eerste culturele en sociale uitwisseling tussen blanke & zwarte bevolking zijn
Fragment: Manhattan Brothers
Studiereis Zuid-Afrika 2009
• Kwaito
– Tijdens de apartheid gebruikt door zwarte jongeren om hun woede te uiten
– Pas na de apartheid kregen zwarte artiesten kansen en een plaats in de muziekbusiness
– Tegenwoordig commerciëlere teksten (≈ Amerikaanse hiphop), nog wel Zuid-Afrikaanse stijl (verschillende talen in eenzelfde lied)
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Fragment: “Nomakhanjani”
• Jazz – “Muziek van het moment”– Op improvisatie gebaseerde muziekstijl– Meegebracht door slaven uit Afrika die
deze stijl gebruikten in hun werkliederen– Geëvolueerd door wederzijdse
beïnvloeding van de Afrikaanse slaven en westerse wereld
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Miriam Makeba
– Bekende Zuid-Afrikaanse zangeres– °4 maart 1932 – † 10 november 2008– Makeba gebruikte haar stem niet enkel
om mensen te entertainen, maar ook om miljoenen Afrikanen onder het juk van de apartheid een stem te geven
Fragment “Pata Pata” (1977)
Studiereis Zuid-Afrika 2009
GODSDIENST & RELIGIE
Godsdienst en religie• Zuid-Afrikaanse volkstelling in 2001 toonde
aan dat 79,7% van de bevolking christen was• Hiervan behoort het grootste deel (11,1%)
tot de Zionist Christian Church• Een groot deel van de Zuid-Afrikaanse
christenen behoort tot een grote groep kleinere denominaties (pinksterkerken, evangelische, e.d.)
Godsdienst en religie• Hiervan combineren veel mensen het
christendom met een natuur-godsdienst (vb. voodoo)
• 1,5% van de bevolking volgt de islam en 1,3% het hindoeïsme
• 15,1% van de Zuid-Afrikanen is niet gelovig, 2,3% had nog een ander geloof en bij 1,4% was het niet duidelijk
Godsdienst en religie• De verschillende Zuid-Afrikaanse
kerken worden samengebracht onder de The African Independent Churches waarvan de Zion Christian Church de grootste groep aanhangers kent
• Traditionele geneesheren spelen nog steeds een grote rol in Zuid-Afrika
Natuurontwikkeling&
Natuurbehoud
Inhoud
• Inleiding– Biodiversiteit– Flora en fauna
• Natuurbehoud – Geschiedenis– Ethische problematiek
• Natuurreservaten – Het Krugerpark
Studiereis Zuid-Afrika 2009
• 22.000 soorten planten– 10% van alle plantensoorten ter
wereld
• Nationale bloem = koningsprotea(Protea cynaroides)
• Nationaal dier = springbok– Nationale vis = galjoen– Nationale vogel = blauwkraan
• Veel endemische soorten – Bv. bladvingergekko
InleidingBiodiversiteit
Studiereis Zuid-Afrika 2009
InleidingBiodiversiteit
• Zoogdieren: 2.275,8• Vogels: 7.188• Amfibieën: 842,1• Reptielen: 2.864,6• Zoetwatervis: 1.121,3• Zoutwatervis: 215.016
Studiereis Zuid-Afrika 2009
InleidingBiodiversiteit
• Een wereld in 1 land!• 3de plaats op de
wereldranglijst qua verscheidenheid– Vnl. te danken aan de vele
plantensoorten
Studiereis Zuid-Afrika 2009
InleidingFlora
• Groot klimaatverschil ⇒ verschillende vegetatietypes:– Fynbos– Bos– Karoo = half-woestijn– Grasland– Savanne
Studiereis Zuid-Afrika 2009
InleidingFlora
• Veel uitgestorven en bedreigd⇒ nu beschermd in reservaten
• Fynbos– Dunne struiken– Hardbladerige planten– Sierplanten
• geranium, gladiolen– Rooibos (thee)– Protea’s
Studiereis Zuid-Afrika 2009
InleidingFlora
• Bos – 1% vochtig klimaat
(Indische Oceaan)– Palmbomen
• Grasland – Grassen– Lage struiken– Acacia’s
Studiereis Zuid-Afrika 2009
InleidingFlora
• Karoo = half-woestijn– Veel flora: lange gewenning
aan klimaat– Na regenbui– Veel vetplanten – Halfmensboom: armen nr N – Baobab = apenbroodboom
• Ondersteboven
De Baobab De Halfmensboom
KarooStudiereis Zuid-Afrika 2009
InleidingFlora
• Savanne – Veel dieren
Studiereis Zuid-Afrika 2009
InleidingFauna
• De grote vijf– Zie: Het Krugerpark
• De kleine vijf:1. Republikeinwever2. Olifantspitsmuis3. Luipaardschildpad4. Mierenleeuw5. Neushoornkever
Studiereis Zuid-Afrika 2009
NatuurbehoudKorte geschiedenis
• Inheemse bevolking – San – Khoi – Ngui
• Culturele & spirituele band met natuur
• Afhankelijk v/d natuur om te overleven
Studiereis Zuid-Afrika 2009
NatuurbehoudKorte geschiedenis
• Kolonisten – Bron aan fauna leek
onuitputtelijk ⇒ jacht⇒ uitroeiing
• Maatregelen– Jan van Riebeeck: voor VOC– 1ste beschermde gebieden
• Cape forest act
Studiereis Zuid-Afrika 2009
NatuurbehoudKorte geschiedenis• Veehouderij
– Grootschalig blanke bevolking
– Apartheid: armoede zwarte bevolking
zwarte bevolking steelt vee blanke bevolking houdt “enge”
dieren • Game parks• Natuurreservaten
Studiereis Zuid-Afrika 2009
NatuurbehoudEthische problematiek
• Huidige toestand– Conflicten & controversies
• Natuurbehoud– Toerisme– Trofee jagen – Game ranch – Kweek
Studiereis Zuid-Afrika 2009
NatuurbehoudEthische problematiek
• Conflicten– Olifanten– Cheetahs– Luipaarden – Afrikaanse wilde honden– (beer) Bavianen
Studiereis Zuid-Afrika 2009
NatuurbehoudEthische conflicten
• Olifant boer– 19de eeuw: 12 olifanten resterend– Apartheid: toename in Krugerpark– ANC: beschermd
• Afgelopen 10 jaar tot 20.000 dieren
– Te weinig habitat: olifanten verwoesten natuur & landbouwgrond
– Ecosysteem ontwricht
Studiereis Zuid-Afrika 2009
NatuurbehoudEthische conflicten
• Oplossingen – Vergroten van parken– Verplaatsen van dieren– Anticonceptie / sterilisatie – Afschieten
• Hele families• Ivooropbrengst
Studiereis Zuid-Afrika 2009
NatuurbehoudEthische conflicten
• Cheetahs, luipaarden & Afrikaanse wilde honden– Vallen het vee aan– Afschieten / vergiftiging door
boer• Oplossing
– Turkse Anatolischeherdershond = kangal
– Beschermt vee Studiereis Zuid-Afrika 2009
NatuurbehoudEthische conflicten
• (beer) Bavianen – Boer ziet deze als de pest
• Mishandeld• Vergiftigd• Gedood• Als huisdier
– CARE opvangcentrum
Studiereis Zuid-Afrika 2009
NatuurbehoudEthische problematiek
• Controversies:– Ivoorhandel– Trofee jacht – Export van dieren
Studiereis Zuid-Afrika 2009
NatuurbehoudEthische controversies
• Ivoorhandel – Vroeger controversieel door
jacht– Zie eerder: afschieten
olifanten– Nu overheid
Studiereis Zuid-Afrika 2009
NatuurbehoudEthische controversies
• Trofee jagen – Speciaal dieren kweken voor
de jacht voor toeristen – Dart hunting / green hunting
• Enkel verdoving
Studiereis Zuid-Afrika 2009
NatuurbehoudEthische controversies
• Export van dieren– Dierentuinen zitten vol– Overschot op game ranches – Export naar particulieren
buitenland OVERHEID!!
Studiereis Zuid-Afrika 2009
NatuurbehoudEthische controversies
• Mogelijke oplossing– Overheid moet plaatselijke
bevolking meer betrekken bij natuurbehoud• Voorkomen dat vee wordt
aangevallen• Voorkomen dat land verwoest
wordt• Andere inkomensbronnen
– Bv. Ecotoerisme » rangerStudiereis Zuid-Afrika 2009
Het Krugerpark
• Zijn eigen geschiedenis• Bondige omschrijving• De grote vijf• Antilopen• Enkele opvallende vogels• Bomen met een verhaal• Beheer en behoudsbeleid• Een rijkdom aan biodiversiteit
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Het Krugerparkzijn eigen geschiedenis
• 25.000 jaar geleden– San Rotstekeningen
• 18de en 19de eeuw– Zwarte bevolking Smelten van ijzer
• Beperkte Europese aanwezigheid tot eind 19de
eeuw– Ontdekking van goud
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Het KrugerparkZijn eigen geschiedenis
• Einde 19de eeuw– Meer gejaagd⇒ Bedreigd ecologisch evenwicht⇒ Afbakening wildgebied
(=zuidelijk deel) tss Sabierivieren Krokodilrivier door president Paul Kruger in 1898
• Verdere uitbreiding tot huidige grenzen in fasen
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Het KrugerparkZijn eigen geschiedenis
• Sabi Sand Game Reserve– Privaat– De grote vijf– Onderzoekscentrum– Beschermd gebied
• Great Limpopo TransfrontierPark– Kruger National Park– Gonarezhou National Park– Limpopo National Park
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Het KrugerparkBondige omschrijving
• Wilde hart van de laagvlakte• Noordoosten• 19.000 km²• Bewoond door
– alle savannewild van Afrika• Grazers en planteneters
– Olifanten, neushoorns, bavianen, buffels, koedoes, antilopen…
• Roofdieren– Leeuwen, luipaarden…
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Het KrugerparkBondige omschrijving
• 25 omheinde kampen• Ruim 300 archeologische
vindplaatsen• Dorre wildernis in het
noorden• Uitgestrekte grasvlakten in
het zuidenStudiereis Zuid-Afrika 2009
Het KrugerparkDe grote vijf
• Olifant
• Neushoorn
• Luipaard
• Leeuw
• Buffel
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Het KrugerparkDe grote vijf
• Olifant– 12.000 (=maximum!)– Verstoring ecologisch
evenwicht• Afbreken van bomen⇒ Wildbeheer
AnticonceptivaScherpe stenen
Studiereis Zuid-Afrika 2009
• Neushoorn– 5.000– Witte en zwarte
• Wit: grazer• Zwart: twijgjes- en bladeter
• Buffel– Grazer– Open savannegebied– Grote kudden– Gevoelig voor runderziekten!
Het KrugerparkDe grote vijf
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Het KrugerparkDe grote vijf
• Leeuw– Roofdier (schutkleur)– Groepen van 10 tot 20– Jagen ‘s nachts
• Ook buffel en giraf– Te zien in de vroege ochtend
of bij valavond
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Het KrugerparkDe grote vijf
• Luipaard– Jagen ‘s nachts– Moeilijkst zichtbaar– Alleenlopend– Boomtakken– ≠ jachtluipaard
Studiereis Zuid-Afrika 2009
• Antilope = verzamelwoord– Grazers/planteneters– Hoornen– Even aantal tenen– Veel voorkomend:
• Impala• Buffel• Koedoe• Gnoe• Waterbok
Het KrugerparkAntilopen
Studiereis Zuid-Afrika 2009
• ½ van het totale aantal vogelsoorten in Zuid-Afrika
• Meest voorkomend:– Geelbekneushoornvogel– Visarend– Berghaan– Zwarte gier– Witruggier
Het KrugerparkEnkele opvallende vogels
Studiereis Zuid-Afrika 2009
• Eigen savannevegetatie– Gras– Verspreide bomen– Struiken
• Typische bomen en struiken:– Haak-en-steek (Acacia tortilis)
– Maroela (Sclerocarya caffra)
– Tambotie (Spirostachys africana)
– Mopanie (Colophospermum mopane)
⇒ Dreiging uitheemse planten→ Milieubeleid!
Het KrugerparkBomen met een verhaal
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Het KrugerparkBeheer en behoudsbeleid
• Jaarlijkse tellingen en observaties van dieren en vegetatie⇒ spoedig opmerken van
plotse stijgingen/dalingen in de populatie
• Vestiging van patroon door jaarlijkse informatie
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Het KrugerparkBeheer en behoudsbeleid
Er bestaat geen enkel dier die niet afhankelijk is van een ander. Elk dier, elke soort vormt een deel van de voedselketen waar het een andere soort plant of dier opeet, terwijl die op zijn beurt als voedsel kan beschouwd worden. Er is een constante dynamische interactie tssde diverse dieren. Elke daling/stijging van een bepaalde soort beïnvloedt ook het bestaan van ≠ andere soorten die afhankelijk zijn van dit dier.
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Het KrugerparkEen rijkdom aan biodiversiteit
Studiereis Zuid-Afrika 2009
Bedankt voor jullie aandacht!