Zorgkosten, zorgverzekeraars en governance

Feiten en meningen

Alu

mni

dag

2013

, Den

Bos

ch

Prof. dr. Emile Curfs

VoorstellenAcademische Onderzoekswerkplaats Zorgverzekeraars (AOZ) Draagt beleid zorgverzekeraars bij aan de

betaalbaarheid, toegankelijkheid en kwaliteit van de zorg?

Samenwerkingsverband OU, NIVEL en VGZ

Onderdeel Leerstoel ‘Maatschappelijk ondernemen door zorgverzekeraars’

Onderzoek: samen met ‘zorgveld’ en NIVEL– Relevante onderwerpen, implementatiekans

groter, lerende organisatie– Praktische en wetenschappelijke kennis:

science practitioners– Wat, waarom en hoe– Unieke kans voor zorgmedewerkers– Valorisatie gedachte OU: werk en studie

Alumnidag 2013, Den Bosch

Zorgkosten, zorgverzekeraars en governance

Feiten en meningen

Alu

mni

dag

2013

, Den

Bos

ch

Prof. dr. Emile Curfs

Zorg kost te veel

Fee for service maakt zorg duur– Productie te hoog; niet vraaggestuurd maar

aanbodgericht; te veel aanbieders– Geen beloning naar resultaat

Bedrijfskundig– Zorginstellingen doen alles zelf– Te grote overhead– Slecht HR-beleid– Lerende organisatie?

Te hoge consumptie zorg– Aanvullende verzekeringen te royaal: ‘fun’ zorg– ‘Eindeloos’ doorbehandelen– ‘Afgedwongen’ behandelingen– Verschrijvingen: DBC/DOT, aangepaste ZZP-

indicaties, anders uitgevoerde behandeling

Te veel ‘dure’ zorg– Onvoldoende sturing door

te lage eigen bijdrage– Te veel in tweede lijn– Verspilling en doublures in de zorg– Shopgedrag– Patiënt ongewis over zorgkosten– Te hoge beloningen (Balkenendenorm?)

Welzijn en ongemak zijn gemedicaliseerd– Stofzuigen en kousen aantrekken zijn zorg– Eenzaamheid, ontberen geluk: medische

oplossing– Veel onnodige intramurale opnames– Weinig samenwerking zorg, welzijn en preventie

Alumnidag 2013, Den Bosch

Alumnidag 2013, Den Bosch

… evenals de financiering ervan

Concurrentie zorgverzekeraars is onnodig duur

1 miljoen mensen elk jaar uit- en inschrijven: door prijs, niet door kwaliteit

Miljoenen aan marketing, commercie, zorginkopers en topsalarissen

Onnodige opsmuk aanvullende verzekeringen

Te hoge solvabiliteit, te hoge reserves 12 miljard euro meer eigen vermogen dan tien jaar geleden

Vele onnodige contractbesprekingen, verhindert partnership

Alumnidag 2013, Den Bosch

… en levert te weinig kwaliteit

Professionele kwaliteit– Noodzakelijk– Veilig– Doelmatig

Resultaten zorg zijn niet transparant– Niet of nauwelijks rapportage van outcome

kwaliteit: patiënt en zorgverzekeraar kunnen niet kiezen

– Afrekencultuur verhindert leerproces (Berwick)

Gedrag en cultuur in zorg nauwelijks gericht op efficiëntie en effectiviteit– ‘Bezuinigen’ in de zorg is vaak ‘minder meer’– Budgetten worden ‘opgemaakt’– Afkeer van processen en resultaatgericht werken– Veel overhead en zelf doen– Te geringe samenwerking (mogelijk)

Alumnidag 2013, Den Bosch

… toch is er weerstand tegen verandering bij

Patiënten/cliënten– Geven hun zorgaanbieders minstens een 8– Hechten zeer aan de relatie met ‘hun’ arts, ook al is

de kwaliteit bedenkelijk– Varen blind op (onheldere) informatie en advies

Politieke partijen– Verkiezingen zijn belangrijk– Gemeentes en provincies raken ‘stenen’ en

werkgelegenheid kwijt

Zorgaanbieders– Zijn ook maar mensen die streven naar

winstmaximalisatie– Hechten zeer aan meester-gezel verhoudingen en

kwaliteit– Zijn niet zo van verantwoorden en processen

Zorgverzekeraars– Feitelijk niet gebaat bij afname omvang kosten

Alumnidag 2013, Den Bosch

Inhoud vanaf hier

Rol zorgverzekeraars– Toezicht, besturing, beïnvloeding en

verantwoording in de zorg

Bezuinigen in de zorg– Wat is het?– Is dat nodig en kan het?– Minder geld → minder kwaliteit?

Vragen, meningen en feiten– Panel of een-op-een

Alumnidag 2013, Den Bosch

Model van zorgcontext voor Governance

Alumnidag 2013, Den Bosch

Rol overheid

Kaderstelling en toezicht

Collectieve middelen

NZA, AFM, DNB, NMa, Algemene Rekenkamer, Consumentenautoriteit, IGZ, Ombudsman Zorg, CBP, CVZ / Kwaliteitsinstituut, Archiefinspectie

Veel doublures, ‘bureaucratische’ last die vaak doorgeschoven wordt naar zorgaanbieders

Wie houdt toezicht op de overheid?

Alumnidag 2013, Den Bosch

Governance zorgverzekeringsmarkt

Toezicht, beïnvloeding bij verzekerden– Ledenraden, Adviesraden– RvC– Stemmen met de voeten– Verzekerdenpanel

Beleid en verantwoording door zorgverzekeraar– Over beleid t.a.v. kwaliteit, toegankelijkheid en

betaalbaarheid– Welke kwaliteit is ingekocht, hoe wordt kwaliteit

bevorderd– Welke kosten zijn bespaard– Hoe pakt toegankelijkheid uit– Hoeveel winst is er gemaakt en hoe wordt die

‘terug gegeven’ aan de verzekerden

Rol zorgaanbieders?

Alumnidag 2013, Den Bosch

Governance zorginkoopmarkt

Toezicht en beïnvloeding bij zorgverzekeraar– Selectieve zorginkoop– Strategisch, tactisch en operationeel– Nauwelijks geaccepteerd

Beleid en verantwoording door zorgaanbieder– Informatie over geleverde professionele,

functionele en relationele kwaliteit• Professionele kwaliteit: noodzakelijk, veilig en

doelmatig

– Informatie aan patiënten– Resultaten van geleverde zorg– Verbeteringen van kwaliteit

Rol patiënten/cliënten/verzekerden?

Alumnidag 2013, Den Bosch

Governance zorgmarkt

Toezicht en beïnvloeding bij of namens patiënten en overheid– IGZ– Advies/ledenraden, NPCF etc.– Intercollegiale toetsing– Zorgverzekeraar: vertrouwen?

Beleid en verantwoording door zorgaanbieder– Informatie over geleverde professionele,

functionele en relationele kwaliteit• Professionele kwaliteit: noodzakelijk, veilig en

doelmatig• Functionele kwaliteit: outcome• Relationele kwaliteit: o.a. bejegening

– Informatie over wachtlijsten, deskundigheden– Samenwerking– Preventie

Alumnidag 2013, Den Bosch

Rol zorgverzekeraars

Opdracht zorgverzekeraars

Duurzame zorg– Kostenbeheersing– Kwaliteitsverhoging– Toegankelijkheid waarborgen

Door selectieve zorginkoop– Operationele– Tactische– Strategische

Hierover transparant verantwoorden

Alumnidag 2013, Den Bosch

ZorgkostenBezuinigen moet

1972 1980 1990 2000 2010 20400

50

100

150

200

250

300

350

zorgkosten x 1 mil-jard EuroBBP x 0,1 %

Alumnidag 2013, Den Bosch

Rol zorgverzekeraars

Opdracht zorgverzekeraars

Duurzame zorg– Kostenbeheersing– Kwaliteitsverhoging– Toegankelijkheid waarborgen

Door selectieve zorginkoop– Operationele– Tactische– Strategische

Hierover transparant verantwoorden

Alumnidag 2013, Den Bosch

Bezuinigen in de zorgOeps!

Minder meer

Minder kosten door meer kwaliteit: 40 jaar overheidsbeleid mislukt

Oorzaken– Latent wordt manifest, Informatie asymmetrie– Groot belang, eigen shop– Technologie, mondigheid, demografie– Veel stakeholders: politieke partijen, media,

patiënten, bonden– Weinig governance (toezicht, besturing,

verantwoording, beïnvloeding door hoge professionalisering)

Reserves zorgverzekeraars en zorginstellingen miljarden te hoog

Zorginstellingen niet gewend te bezuinigen

Alumnidag 2013, Den Bosch

Duurzame zorg vereist wijziging cultuur

Cultuuromslag

Patiënten/verzekerden– Eigen verantwoordelijkheid gezondheid– Selfmanagement ziekte– Eigen regie zorg

• Zorgaanbieders– Vraaggericht, doelmatig, samenwerken– Toegevoegde waarde

• Politiek– Maatschappelijk gericht– Samenwerken

• Media– Aanwijzen schuldigen

Alumnidag 2013, Den Bosch

Bezuinigen kan door…

Strategische zorginkoop– Richt organisatie en structuur zorg opnieuw in– Zet verschuiving van 2e naar 1e lijn en naar preventie

door– Financier naar outcome, vraaggericht, geen fee for

service– Verlaag lonen medisch specialisten

Ontmedicaliseer – Nauwe samenwerking over domeinen heen: wonen,

welzijn, zorg, sport, preventie

Aanpassen randvoorwaarden stelsel– Verbied restitutieverzekeraars en alleen nog ‘echte’ zorg

in aanvullende verzekeringen– Verdeel NL over vijf zorgverzekeraars zonder

commerciële concurrentie, aangepaste solvabiliteit– Concurreer op kwaliteit (service, outcome)– Inspraak verzekerden in beleid zorgverzekeraar met

juiste informatie– Ondersteun selectieve zorginkoop met hoge bijdragen

Begin met gedragsverandering in zorg– Verantwoording over geld en prestaties

afleggen– Zorg voor een lerende en samenwerkende

organisatie– Zorginstelling bedrijfskundig optimaliseren– Kostenbesparing door verhoging kwaliteit

Ga verspilling tegen– Geef patiënten inzage in zorgkosten– Verspilling: 24-50% kosten (Schellekens)

Begeleidend en ondersteunend onderzoek– Toets beleid, evalueer resultaat, verbeter,

ontdek, werk samen

Alumnidag 2013, Den Bosch

Zorgverzekeraar, pak door!

Zorgverzekeraars aan de bak Selectieve zorginkoop

Professionaliseren

Werk samen met zorgaanbieders en patiënten/cliënten en gemeentes

Bepaal samen welke informatie over kwaliteit belangrijk is

Transparantie verantwoording naar overheid, zorgaanbieders ‘en verzekerden

Toets regelmatig, leer samen bij

Alumnidag 2013, Den Bosch

Bedankt!

Alumnidag 2013, Den Bosch