Dossier: Leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD)

2013 | nr. 18

3 Vlaamse ministers promoten Belgische e -health 123 Indaver zet RMA om in energie 223 Samenwerking in de zorgsector 283 4e interactief congres Facility management 34

en verder

Vers

chijn

t 8x

per

jaar

– n

r.18

– ja

arga

ng 3

/ 20

13 (m

aand

mei

) – 1

8 m

ei 2

013

– B

rugg

e X

– P9

1287

3

HET ONAFHANKELIJK PROFESSIONEEL TIJDSCHRIFT VOOR DE ZIEKENHUIZEN

Voorziet u coaching voor uw medewerkers?

Of we nu in een woonzorgcentrum, een ziekenhuis, een kinderdagverblijf, in de thuiszorg of in om het even welke dienstverlenende sector werken, zorg op maat van onze klanten geven is niet altijd even evident.

Laat uw medewerkers niet onvoorbereid aan hun taak beginnen binnen uw zorgorganisatie, kies voor coaching en vorming op maat.

aNKER-vzw is de betrouwbare partner voor:

� Praktijkgerichte vormingen op maat van de zorgsector � Begeleiding bij optimalisatie van uw organisatie � Opmaken van uurroosters � Ondersteuning in verband met ‘zorg voor medewerkers’ � Coaching in groep: ontwikkelingsgericht coachen en authentiek communiceren � Personal coaching voor hoofdverpleegkundigen, stafmedewerkers en directieleden � Coaching bij fusies en overnames � Teamcoaching � Workshop: Ontwikkelingsgericht coachen � ...

Anker Contact & aanbod: www.anker-vzw.be, micheline@anker-vzw.be of via +32 475 21 05 84

adv_anker2013.indd 1 22/02/13 13:49

ZORG Magazine, het onafhankelijk tijdschrift voor de Vlaamse ziekenhuizen wordt per kwartaal uitgegeven door:

• AblecareBVBAConsultancy,Research&Education

Bossaersstraat87 2930Brasschaat info@ablecare.beofwww.ablecare.be

• Jaargang3-nummer18 editiemei2013 ISSN:2033-7582 P912873PB779

• Eindredactie:MichaelVanBuggenhout

• Aanditnummerwerktenmee: MichaelVanBuggenhout,MarciaDeKeersmaeker,AnVandamme,NathalieGemine,BeatricePelleriaux,TomVanSteendam,Krist’lKrols,LucLutin,TiniVerbrugge,MichelineMoerman,PieterDeBlieck,BartDirix,PatrickWendelen,HildeTaillieuenValérieDuquet

• Oplage:2500exemplaren

• Abonnementen,adreswijzigingenenannuleringen:ZORGMagazinewordtgratisbedeeld,bijadreswijzigingkunnenoudénnieuwadreswordendoorgegevenviaredactie@ablecare.be

• Redactie:redactie@ablecare.be +32477411700

• Drukkerij:dieKeure,Brugge

• Vormgeving:BartDelva(dieKeure,Brugge)

• Advertenties:Advertentieruimtekanbesprokenwordenmetderedactie(ziebovenstaandecontactgegevens)

• ©Schriftelijketoestemmingvanderedactieisvereistvooreventueleovernamevantekstenbeeldmateriaaluitdepublicatie

• AlleartikelskunnenafzonderlijkengratisgedownloadwordenviadewebsitevanZorgAndersTv(www.zorganderstv.be)endezevanAblecare(www.ablecare.be)

Michael Van BuggenhoutHoofdredacteur

VOORWOORD

Uw hoofdredacteur had het genoegen om begin april de ConhIT beurs in Berlijn te bezoeken in het spoor van minister-president Kris Peeters en minister Jo Vandeurzen. ConhIT staat voor Connecting Healthcare IT en is in 5 jaar tijd uitgegroeid tot de belangrijkste vakbeurs in Europa voor IT-toepassingen in de gezondheidszorg. In dit nummer komen we een eerste keer uitgebreid terug op dit bezoek. Naast de vakbeurs, stond er ook een bezoek op het programma in het Deutsches Herzzentrum in Berlijn. Het ziekenhuis kent wereldfaam op het vlak van hart- thorax- en vaatziekten alsook kunsthart-implantaties en trans-plantaties. De presentatie die we er kregen van professor Roland Hetzer was alvast indrukwekkend. Belangrijke internationale lei-ders, zoals Boris Jeltsin, gingen er onder het mes en regelmatig sneuvelde er een wereldrecord. Zo ondergaan patiënten van 99 jaar er nog met de glimlach een open-hartoperatie. De beide ministers keken alvast erg bedenkelijk bij de opsomming van deze en meer records. Maar er is meer… het ziekenhuis beschikt over een speciale afdeling met suites. Deze worden voorbehou-den voor een select publiek van prominenten en upper class cliënteel uit binnen- en buitenland. Het gaat vooral om Rus-sische, Aziatische en Arabische gasten. Het Duitse ziekenhuis voert ook actief campagne met onder andere advertenties in deze regio’s. Een internationale luchthaven in de buurt van het ziekenhuis is alvast een pluspunt, aldus de professor.

Minister Jo Vandeurzen vroeg meteen in welke mate de opna-me en het gericht rekruteren van patiënten in het buitenland een impact had op de wachttijd van de reguliere Duitse patiën-ten, maar daar kregen we alvast geen duidelijk antwoord op.

Is deze aanpak dan zo uniek? Toch niet, het Europazieken-huis in Ukkel heeft sinds kort een luxueuze VIP-afdeling, compleet met gastronomisch restaurant en hostessen. De ruime kamers werden volledig in hotelstijl aangekleed én zijn voorzien van alle faciliteiten om hoogstaande medische zorg aan te bieden. Het kamersupplement loopt er op tot zo’n 300 euro per dag. Het duidingsprogramma Ter Zake bracht er recent een bezoek, de reportage die u online kan bekijken via www.deredactie.be (zoektermen: ziekenhuis Ukkel) is meer dan het bekijken waard...

Suites of toch niet…

mei2013 3

Wenst u nog sneller op de hoogte te zijn van nieuws en evoluties in de zorgsector? Surf dagelijks naar www.zorganderstv.be of volg de redactie van ZORG Magazine via Twitter (@ZORGMagazine).

Hebt u zelf een nieuwsbericht of aankondiging? Stuur ze door naar redactie@ablecare.be.

INHOUD3 Voorwoord

4 Nextel strikt Alcatel-Lucent country manager Eric Brant

5Korte berichten

6 DossIER: Leeftijdsgebonden macu-ladegeneratie (LMD)

8 De optimalisatie van het beleid aangaande de nieuwe anti-VEGF behandeling in België

12 België partnerland op wereldbeurs ConhIT

15ZorgAndersTv: reportages & informatie

20orthopedische chirurgen simuleren operaties in mobiele operatiezaal

22Indaver zet RMA om in energie – zonder risico

25overlevingskans bij slok darm- en maagkanker stijgt door behandeling in ‘ervaren’ ziekenhuis

28samenwerking in de zorgsector

344e interactief congres Facility management in de zorg focust op rationalisatie en kostenbeheersing

op twee april nam Eric Brant het roer van Nextel in handen na het vertrek van Bart Troubleyn. Hij wordt er algemeen direc-teur van deze Belgische telecomleverancier die zowel kleine, middelgrote als grote organisaties helpt om efficiënter en professioneler te werken. Het bedrijf verzorgt een totaalaan-bod waarbij telefonie, data & security, applicaties en opera-tordiensten worden geïntegreerd.

Eric Brant is een informaticus met een ruime ervaring bij MCC-Compulec, Proximus, skynet en Belgacom Enterprise. sinds 2009 leidt hij als country manager de Belgisch-Luxemburgse tak van Alcatel-Lucent. Nextel is voor Brant geen vreemde omgeving: “Ik ken Nextel al jaren als een uitstekende partner van Alcatel-Lucent. In die context heb ik ook altijd heel graag met hen samengewerkt.”

Belgisch bedrijfNextel telt vandaag 150 medewerkers en boekte vorig jaar een omzet van 30 miljoen euro. Brant: “Zo veel Belgische bedrijven van dat formaat zijn er niet in onze sector. Het strategische beslissingscentrum ligt hier in Wommelgem en in Aartselaar bij moederbedrijf TelelinQ. Dat maakt dat ik heel direct kan participeren in die beslissingen. Dat spreekt me natuurlijk aan. Nextel groeit bovendien elk jaar – en dat in crisistijd. Dat is geen toeval. Het zal er voor mij dus in de eerste plaats op aankomen om verder te bouwen op alle kwa-liteiten die we in huis hebben.” Het bedrijf kende de afgelopen 12 jaar een gemiddelde jaar-lijkse groei van 20%. De 150 medewerkers bedienen 7.750 klanten vanuit de vestigingen in Wommelgem, Wemmel, Roeselare en Louvain-La-Neuve. Klanten van Nextel zijn o.a. UZ Leuven, UZA, BKCP, Vlaamse Gemeenschap, Gemeente Zwevegem, KULeuven, Accor Group en Techspace Aero. Meer info op www.nextel.be.

“We focussen ons op de strategische en operationele meerwaarde van onze oplossingen, eerder dan de technologie op zich.”

Nextel strikt Alcatel-Lucent country manager Eric Brant

ZORGmagazine4

HET oNAFHANKELIJK PRoFEssIoNEEL TIJDsCHRIFT VooR DE ZoRGsECToR

KORTEBERICHTEN

Artsensyndicaat overweegt staking in ziekenhuizen

Het Directiecomité van de Belgische Vereniging van Artsensyndicaten (BVAs) heeft op 10 april kennis genomen van officieuze documenten waarin de aangekondigde besparingen in de gezondheidszorg en de plannen van de nieuwe ziekenhuisfinancierin-gen worden aangekondigd. De besparingen op de honoraria voor cardiologen en klinisch biologen zijn voor BVAs niet alleen een aanfluiting van het Nati-onaal Akkoord Artsen-Ziekenfondsen dat nog geen drie maanden oud is. De aangekondigde financie-ring van de ziekenhuizen per pathologie is voor hen onaanvaardbaar.“Het volstaat naar enkele buurlanden te kijken om een goed beeld van de perverse effecten van een forfaitfinanciering te krijgen. Zonder uitzondering gaat een financiering per pathologie altijd ten koste van de kwaliteit van de zorg” geeft het directieco-mité van BVAs mee. “Ziekenhuizen zullen altijd voor de goedkoopste geneesmiddelen en minder moder-ne behandelingsmethodes kiezen. In landen waar het forfait per pathologie werd ingevoerd, nam de geneeskunde met twee snelheden de vlucht voor-uit. De aangekondigde nieuwe financiering van de ziekenhuizen zal dus zonder enige twijfel ten koste gaan van de kwaliteit en de toegankelijkheid van de zorg.” Het Directiecomité van de BVAs polst zijn leden welke acties in de nabije toekomst zijn aangewezen om deze unilaterale, draconische maatregelen van de regering op de rug van de patiënt in de kiem te smoren. Georganiseerde artsenstakingen in de zie-kenhuizen incluis.

Feestelijke terugblik op de carrière van dr. Beaucourt

op 17 april keken collega’s en prominenten terug op de veelbesproken carrière van dr. Luc Beaucourt. Dit op een feestelijke avond in het Eurocam Media Cen-ter te Lint. Luc Beaucourt heeft 28 jaar in het UZA gewerkt en was diensthoofd van de dienst spoedge-vallen van 1993 tot 2011. Hij mag heel wat realisa-ties op zijn palmares schrijven: de oprichting van de MUG, zijn scholenvoordrachten rond verkeersslacht-offers, het bieden van basisgezondheidszorg in My-anmar, zijn spoed- interventies en de oprichting van

scholen en ziekenhuizen in landen die door rampen werden getroffen. Velen kennen hem als ‘de man van het terrein’ die meteen uitrukte als er ergens in de wereld een grote natuurramp plaatsvond. Maar ook dicht bij huis stond hij altijd paraat.

Ere-gouverneur van de provincie Antwerpen, Camil-le Paulus, keek terug op de bijdrage van dr. Luc Beaucourt in de WoDCA-acties en rampenplanning. Prof. Dr. Philippe Joris ging dieper in op zijn carrière in het Universitair Ziekenhuis Antwerpen. Johnny Van der straeten, gedelegeerd bestuurder van het UZA sloot de avond af met een woord van dank.

Prof. dr. Johan Kips beëindigt mandaat als gedelegeerd bestuurder UZ Leuven

Professor dr. Johan Kips, die het UZ Leuven geduren-de de laatste zes jaren geleid heeft, heeft gevraagd van zijn verantwoordelijkheden als gedelegeerd be-stuurder te worden ontheven. Professor Kips blijft wel als gewoon hoogleraar verbonden aan de facul-teit geneeskunde van de KU Leuven. Prof. dr. Johan Kips startte in 2005 zijn loopbaan binnen UZ Leuven - KU Leuven als coördinator van het Vlaams Ziekenhuisnetwerk. Tot 2001 was hij kli-niekhoofd binnen de dienst Longziekten van het UZ Gent. Van 2001 tot 2005 was Johan Kips achtereen-volgens adviseur van Frank Vandenbroucke, minister van sociale Zaken, en van Rudy Demotte, minister van Volksgezondheid en sociale Zaken.

mei2013 5

6DOSSIER ZORGmagazine

“Hoe ouder men wordt, hoe groter het risico op leeftijds­gebonden maculadegeneratie (LMD).”

Verlies van gezichtsvermogen kan voorkomen worden bij snelle detectie en accurate behandeling

DOSSIER: Leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD)

Leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD) is een aandoening die de ogen treft en, zonder behandeling, snel kan leiden tot verlies van het gezichtver-mogen. LMD is de meest voorkomende oorzaak van verlies van het gezichtver-mogen bij 60-plussers in de geïndustri-aliseerde landen (Arnold et al., 2000, WHO, 2004 en Guymer, 2007) In België lopen de incidentiecijfers op tot 5000 gevallen en intussen lijden er meer dan 30000 personen aan LMD.

InleidingLMD is een aandoening die een deel van het netvlies achter in het oog aantast (de macula). De macula zorgt ervoor dat mensen in het centrum van hun

gezichtsveld scherp kunnen zien en dat ze bijvoorbeeld kunnen lezen en gezichten herkennen (Parmet et al., 2006; NEI, 2007). Naarma-te mensen ouder worden,

neemt de kans op het ontwikkelen van één van de twee soorten maculadegeneratie toe. Het gaat con-creet om een ‘droge’ en ‘natte vorm’. Bij droge LMD wordt een deel van de macula dunner en raakt deze beschadigd. Daardoor gaat het gezichtsvermogen langzaam maar geleidelijk achteruit (NEI, 2007; MD

Foudation, 2008). Bij natte LMD groeien er nieuwe, zwakke bloedvaatjes achter het netvlies. Deze ver-oorzaken bloedingen en soms littekens (Parmet et al. 2006). Natte LMD komt minder vaak voor, maar leidt vaker tot ernstig verlies van het centrale zicht in een gevorderd stadium (Arnold et al., 2000). Natte LMD kan zich erg snel ontwikkelen maar gelukkig kan het gezichtsvermogen, indien de aandoening tijdig wordt gediagnosticeerd en behandeld, vaak behouden worden en bij sommige mensen zelfs ver-beteren.

Laattijdige vaststellingLMD manifesteert zich vaak in één oog zonder dat het opgemerkt wordt, omdat het andere, goede oog dit compenseert. Vaak wordt het probleem pas dui-delijk wanneer ook in het tweede oog symptomen optreden (NEI, 2007). Vaak is het dan te laat om het eerste oog te behandelen. Daarom is het voor 60-plussers zo belangrijk om jaarlijks een onderzoek van het netvlies door een oogarts te laten uitvoeren.

Invloed op het levenZonder accurate behandeling zal LMD het leven van patiënten sterk beïnvloeden. sommige patiënten, zeker bij ernstige gevallen van natte LMD, kunnen zelfs hun onafhankelijkheid op korte tijd verliezen. Toch zullen patiënten nooit helemaal blind worden, bij de meeste patiënten blijft het nuttige, omliggen-de gezichtsveld (het perifere zicht) intact (Arnold et al., 2000) Een vroege behandeling kan het gezichts-vermogen redden of zelfs verbeteren. Heel wat pa-

Normaalzichtinvergelijkingmethetzichtbijeenlatediagnose

mei 2013 7 DOSSIER

tiënten, die vroeger niet konden behandeld worden, kunnen sinds enkele jaren wel geholpen worden.

Voor de behandeling van maculadegeneratie of ma-cula oedeem worden injecties in het glasvocht wor-den intravitreale injecties gegeven met anti-VEGFs. VEGFs (vasculaire endotheliale groeifactor) zijn groeifactoren die abnormale groei van bloedvaten en zwelling van de macula verrorzaken. Door te bin-den aan VEGF, kunnen anti-VEGFs de activiteit hier-van blokkeren en deze groei verhinderen.

De inspuitingen gebeuren onder steriele omstan-digheden in de operatiekamer van een oogkliniek of een ziekenhuis. Bij aanvang van een behandeling worden er inspuitingen gegeven met een interval van enkele weken. Tijdens het verdere verloop van de behandeling wordt de patiënt frequent opgevolgd, om te evalueren of bijkomende injecties noodzakelij-ke zijn. De risico’s van de injecties zijn minimaal, tij-dens de eerste week na de injectie wordt de patiënt teruggezien door de arts om de oogdruk te meten en te controleren of er zich geen infectie voordoet., patiënten moeten dus zich frequent begeven naar het ziekenhuis.

Dit zorgt voor een toename van het aantal patiën-ten in oogklinieken en oogafdelingen in hospitalen, waardoor heel wat van deze oogklinieken genood-zaakt worden een reorganisatie door te voeren.

om meer inzicht te krijgen in hun behandelingspro-ces en de impact van een dergelijke patiëntengroep op het ziekenhuisgebeuren, werden in Vlaanderen pilootprojecten opgezet met als doel de efficiëntie én de patiënten tevredenheid te verbeteren in het ziekenhuis.

HOe BeïnVLOeDt LMD Het ZIcHt?

De belangrijkste symptomen van LMD zijn:

➔ Vervormingen, waarbij rechte lijnen golvend of gebogen lijken. De tegels in de badkamer kunnen bijvoorbeeld golvend en niet meer evenwijdig lijken.

➔ Problemen met lezen of andere activiteiten waarbij een scherp gezichtsvermogen vereist is.

➔ Moeite hebben met het onderscheiden van gezichten.

➔ Donkere vlekken of leemtes in het centrum van het gezichtsveld.

➔ Behoefte aan meer licht, lichtschuwheid, verminderd gezichtsvermogen in het donker en slechte waarneming van kleuren.

Referenties

• Guymer RH. Managing neovascular age-related macular degeneration: a step into the light. Med J Aust. 2007, 186, 276-7

• Arnold JJ, sarks sH. Extracts from “clinical evidence”: age related macular degeneration. BMJ. 2000, 321, 741-4.

• World Health organization. Magnitude and causes of visual impairment. Fact sheet 282. Available at: http://www.who.int/mediacentre/ factsheets/fs282/en/index.html

• National Eye Institute (Us). Age related macular degeneration: what you should know. Available at: www.nei.nih.gov

• Parmet s, Lynm C, Glass RM. JAMA patient page. Agerelated macular degeneration. JAMA 2006, 295, 2438

• MD foundation fact sheet booklet. Available at www.mdfoundation.com

DOSSIER ZORGmagazine8

Drie jaar geleden, zorgde de anti-VeGF therapie voor een ware revolutie in de behandeling van leeftijdsgebonden nat-te maculadegeneratie (LMD). Patiënten die voordien niet konden behandeld wor-

den, kregen opnieuw hoop en konden te-recht bij oogartsen in het ganse land. Zoals reeds aangegeven in het inleidende arti-kel, is maculadegene-

ratie geen zeldzaam verschijnsel. naar schatting meer dan 44483 patiënten lij-den aan deze aandoening en hun aantal zal tegen 2025 verdubbelen (tot 81494). Analyses tonen aan dat deze stijgende prevalentie, in combinatie met de fre-quente en intensieve behandelingen en follow-up schema’s, zullen resulteren in overbevolkte consultatieruimtes in onze ziekenhuizen.

In dit artikel worden de resultaten voorgesteld van een grootschalig onderzoeksproject naar het ma-nagement op een dergelijke afdeling in België. We nemen de dagelijkse werking onder de loep van de oogkliniek van het A.Z. Monica te Deurne en focus-

sen ons specifiek op de anti-VEGF behandeling zoals omschreven in voorgaand artikel.

Doelstellingen•De identificatie van de hindernissen die een opti-

maal management in de weg staan bij de behan-deling van patiënten met anti-VEGF (met intra-vitreale injecties) en het voorstellen van praktijk gerelateerde oplossingen.

Resultaten in België in 1,5 jaar (gebaseerd op analyses uit 2008/2009 en 5 reviews in 2010)•De reductie van de wachttijden tijdens het injec-

tieproces met -29,6%•Het verkorten van de totale injectietijd met gemid-

deld -35,5%• Het verhogen van het aantal injecties per maand

met 21,3% (gebaseerd op cijfers van 5 ziekenhuizen)•Het verhogen van klinische onderzoeken (in func-

tie van de therapie) met +502,3%

MethodiekQ-PERIoR Consulting (Munchen, Duitsland) voerde dit onderzoeksproject uit in opdracht van Novartis en dit in 11 ziekenhuizen in 2008/2009. Q-PERIoR selecteerde best-practices die verder geanalyseerd werden uit meer dan 300 ziekenhuizen uit 17 landen.

sascha Bayer, de internationale projectleider van Q-PERIoR consulting, gaf mee dat: “De resultaten die werden opgetekend in België zeker positief zijn ten opzichte van andere landen’.

Good practicePraktijkmanagement is veel meer dan het creëren van een efficiënte service voor patiënten. Er zijn im-mers diverse factoren die de prestaties van een een-heid kunnen beïnvloeden. “Het proces start met het in kaart brengen van de wensen die bij de verschillende partijen zoals pati-enten, doorverwijzers en werknemers, leven.”, besluit Michala Maly, project manager bij Q_PERIoR con-sulting voor de Belgische markt.

Voorstelling van de onderzoeksresultaten van een pilootproject dat de efficiëntie en de patiënten­tevredenheid wenst te verbeteren in een oogkliniek

De optimalisatie van het beleid aangaande de nieuwe anti-VEGF behandeling in België

Sascha Bayer: “Het is opvallend in welke mate Belgische zieken­huizen bereid zijn om veran­deringsprocessen op te zetten teneinde de patiëntentevreden­heid te verhogen.”

Case report: A.Z. Monica Oogkliniek, Deurne

DOSSIERmei2013 9

gebracht. Deze her-evaluatie was specifieke bedoeld om na te gaan in welke mate de eerdere aanbevelin-gen succesvol in de praktijk werden omgezet.

De beginsituatie in 2009Zoals eerder vermeld, werd een eerste audit uitge-voerd in het voorjaar van 2009. Tijdens het eerste be-zoek aan de A.Z. Monica oogkliniek werden volgende zaken vastgesteld:

− De meeste stappen in het diagnose-, behande-lings- en opvolgingsproces werden uitgevoerd door specialisten (met beperkte middelen voor diagnosestelling)

− Er werden lange wachttijden opgetekend tijdens het onder-zoeksproces

− Two-stop clinic (dwz.: patiënten moeten twee keer naar het zie-kenhuis komen voor één behan-deling, één keer voor de inspuiting en één keer voor de controle 2 dagen erna)

− Er waren geen personeelsleden aanwezig die spe-cifiek de opdracht hadden zich te ontfermen over patiënten met LMD (rechtstreeks aanspreekpunt)

− op de eenheid heerst een gezellige sfeer, met een ruime wachtruimte waarbij de mogelijkheid is om water te nuttigen en informatie te verkrijgen.

“Jezelf in vraag stellen als organisatie is cruciaal om de tevredenheid te verhogen bij patiënten, doorverwij­zers én werknemers.”

A.Z. Monica Oogkliniek, Deurne

De A.Z. Monica oogkliniek•Totaal aantal patiënten per jaar: 3650• Jaarlijks aantal patiënten voor intravitreale injec-

ties: 1200• Jaarlijks aantal uitgevoerde injecties: 1275

(in werkingsjaar 2010)•Gemiddelde afstand te overbruggen door patiën-

ten voor hun behandeling: 30km

Als onderdeel van de “Practice Management”-pro-ject, werden verschillende behandelingen met de an-ti-VEGF therapie, geanalyseerd door twee Q_PERIoR consultants in het voorjaar van 2009. Na de analyse kreeg de oogkliniek een eindrapport waarin verschil-lende maatregelen ter verbetering van de behande-ling werden voorgesteld. De aanbevelingen hadden een directe impact op factoren zoals efficiëntie en de patiënten tevredenheid. In samenwerking met een lokale partner, de Interna-tional Nurse Company (onderdeel van Novellas Heal-thcare), werden alle handelingen die gesteld werden op de werkvloer op 11 en 12 oktober 2010 in kaart

ZORGmagazineDOSSIER 10

“Een retina coördinator kan helpen om de informatie uit­wisseling tussen patiënten en de equipe te vergemakkelijken en te zorgen voor een efficiënte planning.”

− organiseer teamvergaderingen op regelmatige basis om informatie uit te wisselen en het proces te bespreken.

− Definieer individuele doelen alsook doelen voor de ganse equipe en volg deze verder op.

− Zorg voor meer informatie (over de ziekte en be-handelingsvormen) voor patiënten in de wacht-ruimtes om steeds terugkerende vragen van pati-enten te verminderen.

− Verdeel stelselmatig tevredenheidsenquêtes bij de patiënten en pols op deze manier naar feedback.

− Train een LMD coördinator die verantwoordelijk wordt voor alle patiënten met deze aandoening en alsook kan dienen als rechtstreeks aanspreekpunt.

− Zorg tot slot voor een “one-stop” service voor pa-tiënten met een grote verplaatsingstijd (thuis – ziekenhuis) en tracht de behoefte aan een tweede bezoek te verminderen.

Project resultaten 2010op basis van deze aanbevelingen werden er tal van veranderingen met succes geïmplementeerd, het zie-kenhuis werkt vandaag efficiënter en effectiever. Dr Coutteel licht toe: “Na de resultaten van 2009, heb-ben we een aantal aanpassingen doorgevoerd op basis van deze suggesties. De belangrijkstee veran-dering was de aanstelling van een LMD coördinator. Vandaag zijn onze afspraken beter georganiseerd, werken wij efficiënter en worden onze patiënten be-ter begeleid. Het volledige verbeteringsproces hielp ons zelfs om het beheer van ons ziekenhuis te over-tuigen om een tweede OCT toestel (Optical Coheren-ce Tomography) aan te schaffen. “

Eén van de vaak terugkerende zaken is dat je alleen kan managen wat je kunt meten. op basis van de meetbare parameters kunnen we vaststellen dat de oogkliniek van het A.Z. Monica volgende aanbevelin-gen omgezet heeft in de dagelijkse werking tenein-de haar dienstverlening sterk te verbeteren: (1) een meer gedetailleerde patiënten planning afgestemd

− Er is een speciale eenheid voor Intravitreale injec-ties.

− sterke teamgeest en motivatie bij het uitvoerend personeel.

− Lage betrokkenheid van de verwijzende partijen − op de eenheid is er de mogelijkheid om een Flu-orescein Angiography Eye Test (FFA) uit te voeren alsook een optical Coherence Tomography (oCT)

Dr Coutteel van AZ Monica licht toe: “Tijdens de da-gelijkse activiteiten in onze oogkliniek ervaren we een steeds toenemende werkdruk. We waren ons

ervan bewust dat een reor-ganisatie aan de orde was. Toen ons dit project met Q-PERIOR Consulting werd aangeboden, stonden we hiervoor zeker open en wa-ren we benieuwd naar hun suggesties. Vanuit ons team hadden we reeds de eerste

stappen gezet en enkele eigen ideeën ontwikkeld, we hoopten dat Q-PERIOR deze ideeën kon bevestigen. Tijdens dit proces ontvingen we meermaals de con-sultants, de impact op de dagelijkse werking op onze afdeling was beperkt, ze waren bijna onzichtbaar op de werkvloer.”

Volgende aanbevelingen werden gegeven aan het ziekenhuis door Q_PERIoR in 2009:

− Intensifieer de samenwerking met de verwijzers door regelmatig infosessie te organiseren.

− Creëer een gestandaardiseerd verwijzingsformu-lier met daarin correcte basisinformatie voor een eerste visite.

− Verbeter de onderzoeks- en behandelplanning door gebruik te maken van voorspellende waarden (gekende doorlooptijden, vaste follow-up momen-ten,…) om variaties in het tijdschema te beperken en af te stemmen op de aanwezige middelen (ap-paratuur, personeel, kamers, tijd,…).

Figuur 1.Devergelijkingtussenhetonderzoeksproces(diagnosestellingLMD)tussen2009en2010(inclusiefdeuitvoeringvaneenFluoresceinAngiographyEyeTest(FFA)(publicatiemettoelatingvandr.CarineCoutteel)

DOSSIERmei 2013 11

dit resultaat te bereiken, werden tal van handelingen op elkaar afgestemd. Zo krijgen patiënten hun kle-ding nu al tijdens het dilatatie proces.

Tot slot kan gesteld worden dat de oogkliniek van het A.Z. Monica te Deurne een zeer diepgaande ken-nis heeft verworven rondom de processen die spelen bij het onderzoek en de behandeling van patiën-ten met LMD. Door gebruik te maken van gerichte doelen, kon op korte tijd de patiënten tevredenheid verhoogd worden. De positieve resultaten als gevolg van dit verbeteringsproces geven ook aan dat an-dere oogklinieken eveneens baat kunnen hebben bij dergelijke aanpak.

Contact:Pelleriaux Béatrice , Infirmière sociale, Field Project Associate, beatrice.pelleriaux@telenet.beBernice Renier, Field Project Associate,Bernice.renier@novellashealthcare.comQ_Perior, www.q-perior.com

BE1304097081 22/04/2013

op de aanwezige middelen, (2) de uitwerking van one-stop mogelijkheden, (3) de parallellisatie van de verschillende stappen in het behandelproces (OCT versus dillatatietijd), (4) werken volgens het afspra-kenschema en (5) de coördinatie van het volledige proces door een retina coördinator.

“Veel oogspecialisten gaven aan dat het vooral de gesprekken met de patiënt zijn, die vaak leiden tot vertragingen. Toch blijft dit contact ook voor hen primordiaal. We mogen dan ook niet vergeten dat vele van deze patiënten die lijden aan deze chroni-sche ziekte vaak een hogere leeftijd hebben en nood hebben aan meer zorg. Er moet dan ook frequent en intensief naar hen geluisterd worden en regelmatig moet de uitleg over de behandeling of het proces herhaald worden”, besluit Béatrice Pelleriaux, consul-tant van Novellas Healthcare, die de centra die het verbeteringstraject op basis van de aanbevelingen van Q-PERIOR hebben geïmplementeerd, heeft be-geleid.

Daarom krijgen patiënten ook een schriftelijk over-zicht over de ontwikkeling en de implicaties van de ziekte mee, maar vaak kunnen ze deze informatie niet of onvoldoende lezen of begrijpen. De retina coördinator is dan ook niet enkel de meest aange-wezen persoon om te luisteren naar de patiënten, deze coördinator kan zorgen voor een brug tussen de patiënt en specialisten. Om dit te ondersteunen werd intussen ook een Belgisch ‘netvlies coördinator net-werk’ opgericht die op regelmatige basis kennis zal uitwisselen en ervaringen van patiënten zal delen.

In de afgelopen 1,5 jaar werden de aanbevelingen stelselmatig geïmplementeerd in de A.Z. Monica Oogkliniek te Deurne. De meetbare resultaten wor-den voorgesteld in de twee figuren. Zo werden er een aantal taken gedelegeerd, zo wordt bijvoorbeeld het onderzoek door middel van de Optical Coherence To-mography of kortweg OCT, nu uitgevoerd door een verpleegkundige en is de LMD coördinator is verant-woordelijk voor het verstrekken van informatie aan de patiënt alsook de afsprakenplanning. Hierdoor kon een reductie van de totale duur van het vooraf-gaande onderzoek (inclusief de Fluorescein Angio-graphy Eye Test) bekomen worden van -38,3% of -41 minuten.

“Een van de grootste impactfactoren is het opmaken van een efficiënte en realistische afspraken plan-ning. Om dit te realiseren moeten alle relevante processtappen voor het onderzoek -en injectie pro-ces zorgvuldig worden geanalyseerd (sequentie, pa-rallellisatie, mogelijkheden en de duur inclusief het voorbereidende werk). Dit rekening houdend met de aanwezige middelen zoals personeel, kamers, appa-ratuur,…” adviseerde Michala Maly.

Naast de reductie van het voorbereidende onder-zoek, werd ook een tijdswinst bekomen in het eigen-lijke injectie proces van -51 % of -27 minuten. Om

Figuur 2. De vergelijking tussen het onderzoeksproces (diagnosestelling LMD) met opsplitsing wachttijd, behandeling en proces) tussen 2009 en 2010 (inclusief de uitvoering van een Fluorescein Angiography Eye Test (FFA)(publicatie met toelating van dr. Carine Coutteel)

Referentie

• Practice Management fot the new treatment with anti-VEGF therapy in Belgium, Profound results in Belgium on how to improve the efficiency and patient satisfaction in your centre’ – Retina Coordinator Network Belgium (2011)

ZORGmagazine12

Op dinsdag 9 april bezochten Vlaams mi-nister-president Kris Peeters en Vlaams minister van Welzijn Jo Vandeurzen de wereldbeurs conhIt in Berlijn. conhIt staat voor connecting Healthcare It en is in 5 jaar tijd uitgegroeid tot de belangrijkste vakbeurs in europa voor It-toepassingen in de gezondheidszorg, goed voor 270 exposanten en 5000 be-zoekers. ZORG Magazine volgde in Ber-lijn beide ministers op de voet.

E-health is een term die gebruikt wordt om het ge-bruik van elektronische communicatie- en infor-matietechnologie in de gezondheidszorg aan te duiden. Van kantoortoepassingen tot elektronische patiëntendossiers, van medische apparatuur tot complexe ziekenhuisinformatiesystemen,... zon-der IT redt men het in de gezondheidszorg al lang niet meer. Artsen en verpleegkundigen komen dage-lijks in contact met IT-toepassingen die de zorgverle-ning bevorderen.

oorspronkelijk werd IT vooral ingezet voor adminis-tratieve toepassingen: het verzamelen en beheren

van patiënten- en behan-delingsgegevens en de elek-tronische overdracht van facturatiegegevens aan de ziekteverzekering. De mo-gelijkheden zijn echter veel breder en innovaties in de sector zijn talrijk. Dankzij

IT-toepassingen zal niet alleen de kwaliteit van de gezondheidszorg erop vooruit gaan, het gebruik van IT kan ook leiden tot belangrijke besparingen in de sector. In 2012 werden e-health-toepassingen ge-bruikt om het goede verloop van meer dan 18 mil-joen patiëntenbehandelingen in ongeveer 2.000 zie-kenhuizen en 150.000 artsen- en tandartspraktijken in Duitsland mogelijk te maken.

Geen wonder dat net in Duitsland een dergelijke we-reldbeurs wordt georganiseerd. De Duitse e-Health-industrie is immers goed voor ongeveer 30% van de

Europese markt en kent een snelle groei. Momenteel is deze deelsector goed voor een marktwaarde van circa 6,5 miljard euro. Experten verwachten dat de sector de komende jaren met 10% per jaar zal groei-en. Vooral in de telegeneeskunde wordt in Duitsland alleen een grote groei van ongeveer 20% per jaar verwacht. Een studie van Roland Berger strategy Consultants en het Zukunftsinstitut schat de omzet in de e-health-sector in 2011 in Duitsland op 27,3 miljard euro en voorspelt dat dit cijfer zal stijgen tot 37,3 miljard in 2014. Een precieze schatting maken is moeilijk. Analisten zijn het in ieder geval eens dat de sector sterk zal groeien.

continue veranderingDe e-health sector is continu onderhevig aan veran-deringen en nieuwe evoluties. Eén van deze trends is de M-Health, of Mobile-Health. Met maar liefst 61 miljoen gsm-gebruikers in Duitsland is het dan ook niet zo verwonderlijk dat IT-toepassingen in de medische sector hun weg vinden naar de mobiele wereld. Zo kunnen patiënten thuis informatie door-geven (bijvoorbeeld parameters registreren) aan hun arts. Een tweede geheel andere trend is de computer geassisteerde chirurgie. Hierbij worden patiënten mathematisch gemodelleerd en worden procedures voor medische therapie- en operatieplanning onder-zocht, ontwikkeld en gebruikt. steeds vaker zien we heuse multimedia terminals in ziekenhuiskamers op-duiken. Naast meer comfort voor de patiënten, biedt de integratie van deze terminals in het communica-tienetwerk van de ziekenhuizen ook toepassingen die het ziekenhuispersoneel ontlasten.

Grote spelers in de IT-industrie zetten steeds meer in op de groeiende gezondheidssector. Zo investeerde IBM ongeveer 100 miljoen dollar in het programma . Microsoft sloot dan weer een samenwerking met het Zwitserse Quali Medical voor de ontwikkeling van zie-kenhuisinformatie –en beeldarchiveringssystemen.

Flanders Investment & tradeZoals reeds aangegeven is België uitgeroepen tot het officiële partnerland van de wereldbeurs Con-hIT. Minister-president Peeters en minister Jo Van-deurzen kwamen onze bedrijven, aanwezig op de beurs, dan ook ondersteunen in hun internationale plannen. De Vlaamse bedrijven worden er begeleid

Vlaamse ministers promoten Belgische e­health in Duitsland

België partnerland op wereldbeurs ConhIT

De Duitse e­healthindustrie is goed voor ongeveer 30% van de Europese markt en heeft een marktwaarde van 6,5 miljard euro.

mei2013 13

door Flanders Investment & Trade (FIT), het Vlaams Agentschap voor Internationaal ondernemen. Zij werkten, onder leiding van CEo Claire Tillekaerts die ook zelf de delegatie begeleidde, een intensief en krachtig programma uit waarbij niet alleen de aan-wezigheid op de vakbeurs centraal stond, maar ook waardevolle, rechtstreekse contacten met tal van Duitse ziekenhuizen en hun inkopers.

Minister-president Peeters was één van de keynote speakers tijdens de officiële openingsceremonie. Hij zette in naam van de drie regio’s en Agoria, de Bel-gische evolutie inzake e-health in de verf en besteed-de extra aandacht aan Flanders’ Care en Vitalink. Hij gaf aan dat e-health de sterke veroudering van onze populatie mee kan opvangen en dat innovatie noodzakelijk is, mede door de eis van patiënten om

Minister-PresidentKrisPeetersopentdeConhIT-vakbeursinBerlijn.

Minister-PresidentPeetersenMinisterVandeurzenwordendoorprof.HetzerrondgeleidinhetDeutschesHerzzentruminBerlijn.

ZORGmagazine14

sneller een diagnose te krijgen. Internationale sa-menwerking is een must aldus de minister-president, die daarmee meteen de reden aanstipt om partner-land te zijn op ConhIT. 25 Belgische bedrijven van de naar schatting 120 bedrijven die actief zijn in het domein e-Health zijn aanwezig. Agfa Healthcare be-schikte over en eigen stand, de andere bedrijven wer-den ondergebracht in het Belgische Paviljoen.

Na de openingsspeech trok het gezelschap naar het Deutsches Herzzentrum in Berlijn. Het ziekenhuis kent wereldfaam op het vlak van hart- thorax- en vaatziekten alsook kunsthart-implantaties en trans-plantaties. De delegatie werd er ontvangen door de vermaarde professor Roland Hetzer die inzicht gaf in het intern kwaliteitsbeleid, de certificering en accre-ditatie van ziekenhuizen in Duitsland en het omgaan met epidemiologische verschuivingen. U kan uitge-breid kennis maken met dit hartcentrum en haar verwezenlijkingen in een volgend nummer van ZoRG Magazine.

De markt verkennenNa een politieke lunch met de deelstaatministers voor gezondheid en economie, volgt een beursbe-zoek aan de Belgische standhouders en een perscon-ferentie. op de beurs bezoeken ze de standen van de 21 Belgische deelnemers waaronder deze van Agfa Healthcare. ook wij bezochten de standen en spra-ken met enkele Vlaamse ondernemers.

Koen De Roo van het Gentse bedrijf DocByte kwam alvast met duidelijke doelstellingen naar Berlijn. DocByte wil kennismaken met de Duitse markt maar is ook op zoek naar een lokale partner die het bedrijf in Duitsland kan vertegenwoordigen. Dit voor het product EPA, een software pakket dat intussen toe is aan haar derde versie en die het mogelijk maakt om

met één druk op de knop niet enkel de medische in-formatie van een patiënt, maar ook administratieve documenten naar boven te brengen.

Eric Lequenne vertegenwoordigd de jonge Leuvense onderneming Essensium op ConhIT. Essensium is een spin-off van het gekende Imec. Imec verricht on-derzoek dat tot de wereldtop behoort in het domein van nano-elektronica en nanotechnologie. “Essensi-um heeft technologie ontwikkeld die organisaties in staat stelt mensen en goederen te lokaliseren. Deze technologie kan toegepast worden in ziekenhuizen, maar evengoed in woonzorgcentra, serviceflats,…” De toepassingen zijn dus veelvuldig. Essensium hoopt via de vakbeurs ConhIT ook internationaal voet aan de grond te krijgen.

De Belgische deelnemers hebben één zaak gemeen, e-health, toch zijn de toepassingen die ze presente-ren erg divers. Fifthplay, een dynamisch IT-bedrijf uit Antwerpen, stelde in Berlijn technologie voor die het toelaat om patiënten met chronische aandoeningen van op afstand te volgen. “Patiënten met CoPD, hart-falen, hypertensie, diabetes, etc., rusten wij uit met een reeks toestellen die rechtstreeks via het internet kunnen communiceren met het medisch dossier van de zorgverlener.” geeft Peter van Vooren van Fithplay mee. De andere Vlaamse bedrijven die aanwezig wa-ren op ConhIT, kan u terugvinden in het overzicht.

Overzicht Vlaamse deelnemers ConhIT, Berlijn

Aexis Medical (Zaventem: www.aexis-medical.com)

Agfa Healthcare (Mortsel: www.agfahealthcare.com)

compuFit Software (oostende: www.compufitsoftware.com)

Dobco Medical Systems (sint-Niklaas: www.dobcomed.com)

Docbyte (Gent: www.docbyte.com)

eSaturnus (Leuven: www.esatrunus.com)

essensium (Leuven: www.essensium.com)

Flanders’ care (Brussel, www.flanderscare.be)

Fifthplay (Antwerpen: www.fifthplay.com)

Icasa Healthcare Solutions (Diepenbeek: www.icasa-group.com)

ItStOASteD (Hasselt, www.itstoasted.be)

IXSyS (Hasselt, www.ixsys.net)

neOMAtIcS (Antwerpen, www.neomatics)

RMOnI (Bilzen, www.rmoni.com)

EricLequennevanEssensiumgeeftinhetBelgischepaviljoenuitlegaanMinister-PresidentKrisPeeters

ZorgAndersTv gelooft heel sterk in de kracht van beelden. Dat één beeld soms meer zegt dan duizend woorden is voor ons geen cliché.

Wij willen vooral zaken uit de zorgsector in beeld brengen die anders onopgemerkt voorbijgaan. Naast het beheren van ons online

zorgplatform, is ZorgAndersTv ook een productiehuis voor de zorg.

Communicatie via beelden, ook voor u een haalbare kaart

ZorgAndersTv is een sterke groeier op de audiovisuele markt. Vele zorgorganisaties en bedrijven doen een beroep op ZorgAndersTv voor de aanmaak van reportages en bedrijfsfilms.

ons productiehuis denkt met u mee en levert reportages op maat. om deze uitdaging aan te gaan beschikt ZorgAndersTv over

videoreporters die uitgerust zijn met high definition opname- en montagemateriaal.

Ons aanbod

• (Nieuws)reportages en bedrijfsfilms op maat• Introductiefilms nieuwe producten in de zorgsector• Informatiereportages voor patiënten: In beeld brengen van behandelingen en

diagnostiek• Documentaires en vormings-dvd’s• In beeld brengen en opvolgen van innovatieve projecten• Verwerken en aanpassen van reeds bestaand videomateriaal die door de

opdrachtgever wordt aangeleverd• Inzetten / verhuur van onze videoreporter(s) voor specifieke projecten in binnen

-en buitenland• Jobreportages die ondersteuning kunnen bieden bij recruteringscampagnes

ZorgAndersTv zorgt voor meer zichtbaarheid. Behalve het uitwerken van uw reportage, zorgt ZorgAndersTv ook voor de verspreiding van uw beeldmateriaal. Via Telenet Digital TV en via www.zorganderstv.be (met meer dan 10000 views per dag) bereikt u dagelijks duizenden zorgprofessionals. Kortom, ZorgAndersTv zorgt dat het algemeen bekend wordt.

Enkele voorbeelden

Vormings-dvd ‘een stagiair moet je verdienen’, Vroegtijdige zorgplanning in AZ Maria Middelares, reportage over wachtlijsten in woonzorgcentra, Jobspot in wzc Brembloem te Evergem, Hoe word ik zorgkundige, Mantelluisteren, de Mobiele tandartsenpraktijk, Geriatrisch dagziekenhuis, Werkgelegenheid in de zorgsector, een interview met Minister Jo Vandeurzen, Dag van de Verpleegkunde,…

het productiehuisvoor de zorg

mei2013 15

ZorgAndersTv

Reportages

ZorgAndersTv bezoekt ConhIT-Berlijn

op dinsdag 9 april bezochten Vlaams minister-president Kris Peeters en Vlaams minister van Welzijn Jo Vandeurzen de wereldbeurs conhIt in Berlijn. U kon in dit ZoRG Magazine reeds een eerste verslag van deze reis terugvinden, maar ook ZorgAndersTv was erbij. Minister-president Peeters en minister Vandeurzen kwamen onze bedrijven aanwezig op de beurs ondersteunen in hun internationale plannen. Minister-president Peeters was één van de keynotespeakers tijdens de officiële openingsceremonie. Hij zette in naam van de drie regio’s en Agoria, de Belgische evolutie inzake e-health in de verf en besteedde extra aandacht aan Flanders’ Care en Vitalink.

Vervolgens trok het gezelschap naar het Deutsches Herzzentrum in Berlijn. Na een politieke lunch met de deelstaatministers voor gezondheid en economie, volgt een beursbezoek aan de Belgische standhouders en een persconferentie. op de beurs bezoeken ze de standen van de 21 Belgische deelnemers waaronder deze van Agfa Healthcare. ZorgAndersTv sprak met beide ministers en met enkele Vlaamse bedrijven die zich gespecialieerd hebben in dwaaldetectie, workflow management, de veilige distributie van diagnostische beelden en nog veel meer… Bekijk de reportage op www.zorganderstv.be/reportages.

Voka zorgzaken: Naar sterkere zorg-organisaties via deugdelijk bestuur

Voka Oost-Vlaanderen opende eind april haar nieuwe kantoren te Gent. Tijdens de openingsweek werden tal van activiteiten en workshops georganiseerd. De zorgsector kreeg extra aandacht op vrijdag met een intensief programma rond deugdelijk bestuur. Deugdelijk bestuur van een (zorg)bedrijf omvat verschillende dimensies. Want niet enkel de werking en de samenstelling van de raad van bestuur is belangrijk in het streven naar ‘corporate governance’.

Uit de workshop bleek dat deugdelijk bestuur ook een middel kan zijn om een bedrijfsstrategie te realiseren op een meer transparante, meer objectieve en meer efficiënte manier. De theoretische omkadering door Guberna werd boeiend geïllustreerd vanuit de praktijk. Zo vertaalde Hugo Casteleyn, gedelegeerd bestuurder AZ sint-Blasius Dendermonde, het begrip naar de zorgsector en gaf Herman Van de Velde input vanuit de profitsector.

Bekijk de reportage op www.zorganderstv.be/reportages, meer info over Voka zorgzaken via: http://www.voka.be/ oost-vlaanderen/diensten/zorgzaken/

ZORGmagazine16

ZorgAndersTv 24/24u

ZorgAnderstv event-agendaWenst u meer informatie over één van de events in deze agenda? surf dan naar www.zorganderstv.be.

15 mei Hoe problemen vermijden in en om de keuken van zorgorganisaties? (leidinggevenden)

16 mei 17de colloquium Solutions for care 2013

22 mei 4de Interactief congres Facility Management in de Zorgsector

3 juni Healthcare Management Day (Vlerick)

13 juni Workshop: De sociale inspectie op bezoek (A’pen)

20 juni Workshop: De sociale inspectie op bezoek (Gent)

25 juni Hoe problemen vermijden in en om de keuken van zorgorganisaties? (keukenpersoneel)

14-22 sept ZORGdorp op de AccentA jaarbeurs

ZORGwerkgever2013 ook voor PVT’sHoe schat u uw zorgorganisatie in als werkgever? streeft u naar duurzaam ondernemen en hecht u belang aan uw human capital? Potentiële werknemers en studenten hebben een vaak negatief beeld over werken in de zorgsector. Ablecare en Anders trokken in 2012 alle registers open om de zorgsector op een positieve manier te positioneren. op vraag van deelnemers, partners én beleidsmakers lanceren we vandaag reeds een oproep voor ZoRGwerkgever2013.

De focus zal in 2013 niet enkel liggen op woonzorg centra, maar ook de sector van de gehandicaptenzorg en de psychiatrische zorgvoorzieningen waar patiënten residentieel verblijven, kunnen op zorgwerkgever een beroep doen om de jobtevredenheid van hun medewerkers in kaart te brengen. Al deze zorgcentra kunnen tot einde mei 2013 inschrijven voor deze doorgedreven audit die voldoet aan wetenschappelijke standaarden. Deze audit brengt in elke voorziening de tevredenheid van de werknemers in kaart op een structurele en transparante wijze, waardoor leidinggevenden de noodzakelijke gegevens in handen krijgen om de werking te optimaliseren. ook dit jaar is ZorgAndersTv trotse partner, wist u trouwens dat ZorgAndersTv alle genomineerde zorgvoorzieningen in beeld brengt?

Meer informatie en inschrijven via www.zorganderstv.be/zorgwerkgever2013.

Bezoek de website www.zorganderstv.be dagelijks en blijf op de hoogte

over wat er reilt en zeilt in de zorgsector.

ZorgAnderstv nieuws

mei2013 17

ZORGmagazine18

Contact ZorgAndersTv

Hilde Taillieu

Mail: hilde@zorganderstv.be

GSM: 0479 625 004

ZorgAnderstv:• Bouwt mee aan het positief imago van de zorgsector. • Informeertiedereenoverwaterleeftbinnendezorg­

wereld.• Bewijstviagetuigenissendatereenalternatiefbestaat

voor gestandaardiseerde zorg; zorg op maat• Laatzowelzorgprofessionals,alsmantelzorgersenvrij-

willigers aan het woord. • Sensibiliseertzoweljongerenalsvolwassenenomte

kiezen voor de zorgsector. • Functioneertals“brug”tussenenerzijdsdeverschillende

zorginstanties onderling, maar anderzijds ook tussen onderwijs, instellingen en overheid.

• Kaartpijnpuntenbinnendesectoraanenzoektmeenaar een oplossing.

• Zetinnovatieveideeënofactiviteitenextraindekijker.• Iseenaanspreekpuntvooriedereendiemet“welzijn,

gezondheid en zorg” te maken heeft.

Wij kunnen voor u:• Uw organisatie, activiteiten, producten of diensten in

de kijker zetten door middel van een reportage. • Vacaturesplaatsenofeenjobvideolatenmaken.• Nieuwsvanuwzorgorganisatieinonzezorgagenda

opnemen. • Eenreportageopdvdaanleverenzodatuzekangebrui-

ken als didactisch materiaal. • Uwteamondersteuningbiedendooronzevormingen

begeleiding.

Volg ZorgAndersTv ook op twitter:via @ZorgAnderstv

schrijf u nu in op onze nieuwsbriefen blijf op de hoogte van de activiteiten van ZorgAndersTv en nieuws uit de zorgsector.

ZORGMAGAZINE 31

Deze vormingen zijn een organisatie van Anders vzw en Ablecare bvba.

Reeds meerdere malen organiseerden Anders vzw samen met Ablecare met succes studiedagen over het opmaken van een

uurrooster in de zorgsector. Op vraag van deelnemers én zorgorganisaties wordt in het najaar van 2012 en het voorjaar van

2013 een reeks vormingen georganiseerd over arbeidstijdreglementering en het opmaken van uurroosters. Elke sessie staat onder

deskundige leiding van Franky Blomme (directiehoofd van de inspectie Toezicht op de Sociale wetten te Gent) en auteur van

meerdere boeken over arbeidstijdreglementering.

Doelgroep: Leidinggevenden die actief bezig zijn met het opmaken van een uurrooster in de zorgsector (ziekenhuizen, thuiszorg,

gehandicaptenzorg, woonzorgcentra,...). De workshop rond het arbeidstijdreglement gaat door op twee locatie (Antwerpen &

Gent).

De sociale inspectie op bezoek

Locaties & data:Antwerpen (13/06/2013)Locatie: Congrescentrum ALM, Berchem

(Antwerpen)

Uren: 13.30u-16.30u

Oost-Vlaanderen (20/06/2013)Locatie: Huis Van de Bouw, Zwijnaarde

(Gent)

Uren: 13.30u-16.30u

Met de steun van:

Inschrijven voor de workshop:

105€ per deelnemer (voor 1 workshop inclusief de syllabus)

95€ per deelnemer (bij elke 2e en volgende deelnemer van dezelfde organisatie)

Inschrijven en meer info via:www.zorganderstv.be

www.get.be

Workshop

Zorg Magazine editie febZH 2013.indd 31 26/03/13 10:34

ZORGmagazine20

Op woensdag 27 maart voerden de ortho pedische chirurgen van AZ turn-hout samen met hun collega’s uit de hele Kempen unieke simulaties uit in een mobiele operatiezaal. Het betreft een volledig aangeklede vrachtwagen die ingericht werd met het nieuwste ar-troscopisch materiaal. Op deze manier kunnen chirurgen, assistenten en ver-pleegkundigen opgeleid worden dicht bij het ziekenhuis aan de hand van waar-heidsgetrouwe operaties. De vrachtwa-gen reist reeds enige tijd door europa, in Vlaanderen hield de vrachtwagen halt in onder andere Klina Brasschaat en het UZ Gent.

“Voor ons als orthopedische chirurgen biedt deze mo-biele zaal een unieke kans om nieuwe technieken in te oefenen samen met onze voltallige ploeg van assis-tenten en verpleegkundi-

gen.” Zo zegt Erik Vanlommel, medisch diensthoofd van het orthopedisch Centrum Turnhout. “Een jon-ge arts of assistent kunnen we in deze ruimte een bestaande techniek of ingreep aanleren.  Verpleeg-kundigen worden vertrouwd gemaakt met  nieuwe instrumenten. Vroeger moesten we voor dergelijke opleiding naar het buitenland en kon niet het hele team mee. Met de mobiele operatiezaal kunnen we dit vlakbij onze eigen werkomgeving doen.” Dr. Van-lommel benadrukt uitdrukkelijk het betrekken van verpleegkundig personeel in de opleidingstrajecten.

Een optimale samenwerking tussen artsen en ver-pleegkundigen kan immers maar bekomen worden als ook verpleegkundigen het materiaal vooraf kun-nen hanteren en uitgebreid leren kennen.

De mobiele operatiezaal van de firma Arthrex is een vrachtwagen die volledig ingericht is met het nieuw-ste artroscopisch materiaal. In Amerika bestond dit systeem al langer.  Het is een primeur dat de firma nu ook in Europa deze manier van werken aanbiedt. Naast oefenmogelijkheden voor de chirurgen, kun-nen ook opnames gemaakt worden en kunnen beel-den doorgestuurd worden naar het ziekenhuis of maximaal acht externe locaties waar medewerkers de ingrepen kunnen volgen.  Luc Peeters, director of sales van Arthrex licht toe: “We beschikken in België 7 weken over deze vrachtwagen in 2013. Per zieken-huis stellen we in overleg met het chirurgisch team een intensief trainingsprogramma op, afhankelijk van de discipline van de artsen. Daar er in de vracht wagen twee workstations aanwezig zijn, kunnen we met twee teams tegelijkertijd procedures uitvoeren.”

De cameraploeg van ZorgAndersTv bezocht deze mobiele operatiezaal nabij het UZ Gent, daags nadat ze halte hield bij het UZ Turnhout. De repor-tage kan u bekijken op www.zorganderstv.be.

Orthopedische chirurgen simuleren operaties in mobiele operatiezaal

“Actief kennis maken met nieuw materiaal en technieken inoefenen met een minimale verplaatsing, dat is de kracht van de mobiele operatiezaal.”

4TH VLERICK HEALTHCARE MANAGEMENT DAYHOW NEW BUSINESS MODELS ARE RESHAPING OUR HEALTHCARE INDUSTRY

3 JUNE 2013, GHENT – WWW.VLERICK.COM/HMDAY

CO-CREATION IN THE HEALTHCARE INDUSTRY: ENGAGINGCUSTOMERS IN THE CREATION OF VALUE AND INNOVATIONProf Paul Gemmel and Katrien Verleye will discuss the key characteristics of co-creation and its management implications. Co-creation implies that fi rms increasingly engage customers in the creation of value and new product and service development processes. It is considered as the future’s key competitive advantage in healthcare.

THE CHANGING SALES PARADIGM IN THE HEALTHCARE SECTORProf Deva Rangarajan and Prof Brecht Cardoen will focus on practical recommendations that sales managers could implement within their organisations to increase the e� ectiveness and e� ciency of the sales force.Their insights are backed by extensive interviews with di� erent members of the healthcare value chain.

PROGRAMME

8.30 AM WELCOME COFFEE

9.00 AM WELCOME AND INTRODUCTION WHAT IS THE TALK ON BUSINESS MODEL CHANGES? Prof Brecht Cardoen

9.10 AM THE HEALTHCARE ECO-SYSTEM OF THE FUTURE Prof Walter Van Dyck will elaborate on the future healthcare ecosystem. He will explain how to deal with the ‘big obstacles’ to realise the promise of personalised healthcare.

10.00 AM-12.00 PM 3 WORKSHOPS1.30 PM-3.30 PM You can choose 1 workshop in the morning and 1 in the afternoon. In between the workshops you will have the opportunity to network during a walking lunch.

WORKSHOP 1

E-BUSINESS PLANNING IN THE HEALTHCARE INDUSTRY Prof Steve Muylle will answer how e-business can reduce costs and add value, which business processes healthcare players need to revamp, and how e-business initiatives can be sustained.

WORKSHOP 2

WORKSHOP 3

3.30 PM COFFEE BREAK

4.00 PM WRAP-UP AND PANEL DISCUSSION WITH INDUSTRY LEADERS RealDolmen, Stedelijk Ziekenhuis Roeselare, MSD & 3M

5.00 PM CLOSING DRINKS

SPONSORS

20130403_AdvHealthcare.indd 1 4/04/13 09:31

ZORGmagazine22

In een kringloopeconomie moeten we zeer zorgvuldig met afval omgaan om te vermijden dat onze product- of voed-selketen verontreinigd wordt. Duur-zaam afval- en grondstoffenbeheer is

dan ook meer dan ooit een essentiële schakel in de samen-leving van vandaag. Indaver speelt daar als toonaangevende

partner in afvalbeheer op in met haar innovatieve MediPower® installatie in Antwerpen. Het gaat hier om één van de grootste en modernste verwerkings-installaties ter wereld voor medisch en ander verpakt afval.

MediPower®, op de site van Indaver in Antwerpen, verwerkt tot 30 000 ton per jaar, waarvan de helft risicohoudend medisch afval (RMA). De technologie van de draaitrommeloven is de veiligste en duur-zaamste om dit type afval te vernietigen. De warmte die tijdens de verbranding vrijkomt, wordt omgezet in ‘stoom’ en ‘stroom’. De Indaversite in Antwerpen kan daardoor energie leveren voor 14 000 gezinnen. De installatie is één van de grootste voor de verwer-king van medisch en farmaceutisch afval. Nooit eer-der werden de risico’s zo ver ingeperkt, werd zoveel energie uit dit type afval gehaald én werden zoveel materialen teruggewonnen. MediPower® biedt de meest duurzame oplossing voor RMA en komt zo tegemoet aan de vraag van ziekenhuizen, medische labo’s, rust- en verzorgingstehuizen om sluitende ecologische, maatschappelijk verantwoorde én eco-nomische oplossingen voor hun kritisch afval.

Indaver heeft haar state-of-the art installatie MediPower® geïntegreerd op haar grootschalige verwerkingssite in Antwerpen. Daar wordt de veilige

“De verwerking van risico­houdend medisch afval in Vlaanderen is op dit moment een voorbeeld voor de rest van de wereld.”

Indaver zet RMA om in energie – zonder risico

mei2013 23

verwerking van gevaarlijke afvalstoffen volcontinu gewaarborgd dankzij de aanwezigheid van gespe-cialiseerd personeel. De integratie binnen deze site garandeert te allen tijde een one-stop-shop oplos-sing met back-up ‘on-site’. Verwerking gebeurt zonder tussenstappen, zoals manipulaties of nabe-handelingen ‘off-site’, en dus zonder risico op con-

taminatie door manipulatie of hergebruik van verpak-

kingen. Door de schaal-grootte kan Indaver daarbij de prijs voor de klant drukken.

Bij de officiële ope-ning vorig najaar onder-

streepte Vlaams minister-president Kris Peeters nog

het belang van innovatieve oplossingen voor de zorgsector. “De Vlaamse regering wil een industrie ondersteunen die groener, competitiever en creatie-ver is... Indaver investeert/bouwt met MediPower® mee aan een Vlaanderen als koploper in duurzaam afval- en materialenbeheer”. Klanten uit de zorgsec-tor benadrukken dat het voor hen belangrijk is dat het afval veilig wordt afgevoerd en dat emissies bin-nen de wettelijke normen vallen.   MediPower® doet precies dat voor hen: verwerken zonder risico, met zoveel mogelijk terugwinning van energie en mate-rialen, tegen een haalbare prijs.

Lees alle edities van ZORG Magazine online met de QR-codeDe Quick reponse barcode is een twee-dimensionele datamatrix, die de “oude” streepjescode overtroeft. De QR-code linkt uw gsm of smartphone rechtstreeks met een internetlocatie. Hiervoor heeft u uw

gsm camera en internet nodig. Enkel op gsm’s met Apple software, Android en Win-dows mobile is deze applicatie te gebruiken. Hoe gaat u te werk? Download eerst de gra-tis applicatiesoftware (zoekterm: QR-scan),

na activering hiervan richt u uw camera op de QR-code en uw gsm opent meteen de gekozen website, namelijk de online versie van ZoRG Magazine.

Alle edities (ouderenzorg, thuiszorg én de editie ziekenhuizen), zijn steeds gratis raad-pleegbaar via:www.zorganderstv.be/zorgmagazine.

of rechtstreeks via onderstaande code.

MediPower®

Capaciteit:• 30000ton/jaar(waarvan15000tonRMA)

Techniek:• Volautomatischevoedingzondermanipula-

tierisico• Totaledestructiebij1100°Cindraai­

trommelinstallatie• Stoomketel/Denox/Elektrofilter/gaswassing

& dioxinefilter• Continuemonitoringvanwettelijkemilieu­

parameters

Locatie:• IndaverAntwerpen,geïntegreerde

verwerkings site voor gevaarlijk afval•2 extra draaitrommelovens on site als back-up• Totalethermischeverwerkingscapaciteit

130 000 ton/jaar

Hoogwaardige valorisatie• Turbine2.5Mw•Warmterecuperatieviastoomvoorinternen

extern gebruik• IndaverAntwerpeniselektriciteitsleverancier

voor 14 000 gezinnen

Heeft een globale milieu-impact die 300% lager is dan die van alternatieve verwerkings-methodes.

Toonaangevendin duurzaam afvalbeheerwww.indaver.be

MediPower®: van RMA tot energie zonder risico’s

Indavers MediPower® biedt een duurzame oplossing voor Risicohoudend Medisch Afval (RMA)

afkomstig van ziekenhuizen, medische labo’s en de zorgsector. De hoge verwerkingstemperatuur

garandeert de veilige én volledige vernietiging van gevaarlijke componenten. MediPower® op

Indavers site in Antwerpen waarborgt een one-stop-shop oplossing voor alle soorten RMA.

Dit gebeurt zonder enig contaminatierisico aangezien manipulatie overbodig is dankzij de

volautomatische voeding van de installatie. Back-up on site verzekert continue verwerking.

Het RMA wordt gevaloriseerd tot energie en levert warmtevoorziening voor de eigen

gebouwen en naburige bedrijven. Indaver Antwerpen is elektriciteitsleverancier voor

14 000 gezinnen. MediPower® biedt het juiste evenwicht tussen het vermijden van

risico’s en het maximaliseren van recuperatie tegen de beste prijs.

infoMediPower@indaver.be

IND700AdvIWS_Medipower_NL_Ma12.indd 1 18-04-2012 16:32:01

Het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (Kce) peilde samen met de Stichting Kankerregister naar de kwaliteit van de zorg bij slokdarm- en maagkanker. Het blijven moeilijk te behandelen kankers, met een kans om 5 jaar na de diagnose nog in leven te zijn van 21% voor slokdarmkanker en 30% voor maagkanker. Met deze cijfers doet België het wel beter dan de meeste europese landen. De overlevingskansen

liggen duidelijk hoger als de patiënt be-handeld wordt in een ‘ervaren’ of hoog-volume ziekenhuis. toch komt slechts 1 op 20 patiënten met maagkanker en 1 op 3 patiënten met slokdarmkanker daar terecht. Goede registratie, onder-meer over het stadium waarin de kan-ker zich bevindt, is essentieel voor de opvolging van de zorgkwaliteit. In 35% van de gevallen werd deze informatie niet gemeld aan het Kankerregister.

KCE lanceert oproep tot centralisatie

Overlevingskans bij slok - darm- en maagkanker stijgt door behandeling in ‘ervaren’ ziekenhuis

mei2013 25

ZORGmagazine26

“Goede registratie, ondermeer over het stadium waarin de kanker zich bevindt, is essentieel voor de opvolging van de zorg­kwaliteit.”

de onderzoekers stelden vast dat ze vandaag nog steeds in bijna alle ziekenhuizen wordt uitgevoerd.

Er zijn in België 2 hoog-volume ziekenhuizen voor slokdarmkanker en 1 voor maagkanker, maar slechts 1 op 20 patiënten met maagkanker en 1 op 3 pa-tiënten met slokdarmkanker komt daar terecht. De overige patiënten gaan naar ziekenhuizen die een beperkt aantal slokdarm- en maagkankeringrepen uitvoeren.

Ondermaatse rapportering van de kanker-stadiaDe onderzoekers stelden ook vast dat in 35% van de gevallen de informatie over het stadium waarin de kankers zich bevonden niet werd gemeld aan de stichting Kankerregister. Dit is niet alleen essen-tiële informatie voor het bepalen van de verdere behandeling, maar bemoeilijkt ook de meting van de zorgkwaliteit. Deze rapportering is nochtans een wettelijk onderdeel van het zogenaamde multidis-ciplinair oncologisch overleg tussen de betrokken zorgverleners.

Bron: Vlayen et al., KCE Reports 200As (2013) Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE)

In 2010 werd in België bij meer dan 2300 patiënten slokdarm- of maagkanker vastgesteld. De eerste kli-nische richtlijnen voor de behandeling van deze kan-kers werden in 2008 door het College van oncologie samen met het KCE uitgewerkt. In 2012 werden de richtlijnen geactualiseerd. In een volgende fase heb-ben het KCE en de stichting Kankerregister nu een set van kwaliteitsindicatoren ontwikkeld, zoals dat al eerder gebeurde voor rectum-, borst- en teelbal-kanker. De bedoeling was om deze maal te peilen naar de kwaliteit van de zorg bij slokdarm- en maag-kanker op nationaal en ziekenhuisniveau.

Kans op overleven stijgt bij behandeling in ‘ervaren’ ziekenhuisDe zorg voor slokdarm- en maagkanker vraagt een grote specialisatie. De overlevingskans binnen de 30

dagen na een chirurgische ingreep (bij slokdarmkan-ker) en na 5 jaar (bij beide kankers) is duidelijk groter als de patiënt behandeld wordt in een ‘ervaren’ of hoog-volume ziekenhuis,

dat jaarlijks minstens 20 gelijkaardige operatieve ingrepen uitvoert. In 2012 beveelden de richtlij-nen al een centralisatie van deze zorg aan, maar

ZORGmagazine26

Melden, analyseren en verbeteren met iTaskPatiënt-/cliëntveiligheid is een belangrijk aandachtspunt waar structureel aan gewerkt moet worden. De eerste stap is het creëren van veiligheidsbewustzijn bij medewerkers. Dit doet u door uw medewerkers te vragen ongewenste gebeurte-nissen te melden, deze te onderzoeken en de risico’s en incidenten te analyseren.

Met iTask haalt u één systeem in huis voor het melden, analyseren en verbeteren naar aanleiding van incidenten, klachten en/of verbeterideeën. Het biedt u controle over de voortgang en geeft u de regie. Verantwoordelijkheden en taken kunt u op een effectieve en consequente manier vastleggen, beheren en afhandelen. Kijk voor meer informatie over het meldsysteem iTask op www.infoland.be/zorg

kwaliteitsmanagement | veiligheidsmanagement | risicomanagement | auditmanagement | procesmanagement

17deColloquium Automatisering en zorgverlening

Donderdag 16 mei 2013Werkgroep informatiesysteemverpleegkundigen

www.nvkvvisv.be

De Montil / Affl igem

Congresprogramma

ICT en gezondheidszorg Solutions for Care

EPD

ERP

Patiënt-veiligheid

Accreditatie

eHealth

NRG

Ouderenzorg

HRM

Multidisciplinaire samenwerking

Geestelijke gezondheidszorg

BelRAI

Vitalink

Beleid

Unifi ed Access

Mobile Computing

Eerstelijnszorg

Medicatie

Lean

COVERS-Congrespr-Bedrijv.indd 1 29/03/13 14:10

17deColloquium Automatisering en zorgverlening

Donderdag 16 mei 2013Werkgroep informatiesysteemverpleegkundigen

www.nvkvvisv.be

De Montil / Affl igem

Congresprogramma

ICT en gezondheidszorg Solutions for Care

EPD

ERP

Patiënt-veiligheid

Accreditatie

eHealth

NRG

Ouderenzorg

HRM

Multidisciplinaire samenwerking

Geestelijke gezondheidszorg

BelRAI

Vitalink

Beleid

Unifi ed Access

Mobile Computing

Eerstelijnszorg

Medicatie

Lean

COVERS-Congrespr-Bedrijv.indd 1 29/03/13 14:10

ZORGmagazine28

De zorgsector is in beweging. De toenemende pro-fessionalisering van ziekenhuizen genereert druk in de gehele toeleveringsketen. Producenten, distribu-teurs en logistieke dienstverleners (LDV’s) herbekij-ken hun positie en processen om het hoofd te bie-den aan de nieuwe marktsituatie.

Het Healthcare supply Chain Research Network aan de Vlerick Business school onderzocht of hierbij ook aandacht gaat naar de relaties binnen de keten en de voordelen van samenwerkingsverbanden. Dit

voordeel kan financieel zijn, maar kan even goed lei-den tot toegenomen betrouwbaarheid, kwaliteit of dienstverlening.

Samenwerking in kaart gebracht

om een beeld te krijgen van de huidige status van samenwerking binnen de zorgsector, werden 37 samenwerkingsverbanden onderzocht. Zowel pro-ducenten, distributeurs, LDV’s als zorgcentra waren

Samenwerking in de zorgsector

Auteurs:TomVanSteendamenKrist’lKrols

Figuur 1

mei2013 29

hierbij betrokken. Diverse vormen werden onder de loep genomen:•Horizontale samenwerking, waarbij de partners

directe of potentiële concurrenten zijn of partijen die analoge of complementaire activiteiten ver-richten. •Verticale samenwerking, waarbij de partners zich

in een klanten-leveranciers relatie bevinden.

Figuur 1 geeft een visueel overzicht van de bestu-deerde samenwerkingsverbanden. Deze werden on-der andere onderzocht op het vlak van hun doel, het type en het potentieel dat de verschillende partijen hiermee beogen.

Bij de verwerking en de weergave van de onder-zoeksresultaten wordt een onderscheid gemaakt tussen zorgcentra en toeleveranciers. De opsplitsing vloeit voort uit de specifieke eigenschappen en lo-gistieke maturiteit van de zorgcentra. Deze hebben een belangrijke impact op de houding naar samen-werking en beïnvloeden tevens de samenwerkings-verbanden hogerop in de keten.

Samenwerking bij zorgcentra

Voornamelijk horizontaal gerichtsamenwerking tussen ziekenhuizen onderling wordt opgezet om diverse redenen. Professionalisering van de dienstverlening, verbreden van het zorgaanbod en schaalvoordelen op medisch en financieel vlak komen het meest voor. Figuur 2 geeft een overzicht van de verschillende samenwerkingsverbanden met vermelding van het doel en type.

De oudste en meest voorkomende samenwerkings-vormen zijn de ‘Plug-in verbanden’; het onderling

delen van kennis en/of expertise met een meer kwalitatieve zorgverstrekking en een verbeterde pa-tiëntveiligheid als doel. Het uitwisselen van artsen is hier een voorbeeld van. Daarnaast is er de haast gedwongen samenwerking die resulteert uit de wet-telijk noodzakelijke erkenning voor het uitvoeren van bepaalde behandelingen. Ziekenhuizen die niet beschikken over een erkenning, doen beroep op de diensten van erkende ziekenhuizen om een ruim zorgaanbod aan te kunnen bieden. Een voorbeeld van deze defensieve samenwerking is de IVF labo activiteit.

Maar er zijn ook bedrijfseconomische redenen voor samenwerking. Zo vormen de dure investeringen in medische apparatuur een mogelijke bron voor sa-menwerking. Gemeenschappelijk gebruik laat toe de investeringskost te spreiden en de benutting en het rendement van de installatie te verhogen. Bezettingsgraad en rationele zorgverstrekking zijn hier de stimuli. Toch zien we dat onderlinge concurrentie deze sa-menwerking nog vaak in de weg staat, wat leidt tot overinveste-ring in de sector.

De laatste jaren kende de sector een ware consolidatiegolf die leidde tot aankoopgroeperingen, associaties en fusies. Dit zijn juridisch verschillende samenwerkingsmodellen, maar alle met het doel de kwaliteit van de zorgverlening te waarborgen of te verbeteren (complementariteit, specialisaties, ed) en tegelijk de aanwending van de beschikbare mid-delen (ruimte, apparatuur, personeel, financiën, ed) te optimaliseren. ook bij de rust en verzorgingste-huizen (RVT’s) is deze consolidatiegolf vast te stel-

“Professionalisering van de dienstverlening, het verbreden van het zorgaanbod en schaal­voordelen op medisch en financieel vlak worden vaak aangehaald als reden tot samenwerking tussen ziekenhuizen.”

Figuur 2

ZORGmagazine30

opvallend is dat het segment van de routineproduc-ten het meest is geprofessionaliseerd. Hier moet wei-nig rekening gehouden worden met het medische daar economische argumenten dominant zijn. Dit bevordert een rechtlijnige rationalisatie van de aan-koop. Reductie van het leveranciersbestand en het uitbesteden van logistiek zijn voorbeelden van verbe-teringstrajecten die we hier vaststellen. Dit kwadrant staat echter maar voor een fractie van het totale aankoopvolume. In de overige 3 kwadranten wordt vanuit de ziekenhuizen weinig formeel gedifferenti-eerd. De arts bekleedt hier vaak een sleutelpositie bij het selecteren van producten (en leveranciers). Dit leidt tot een breed product- en leveranciersbestand met beperkte mogelijkheden voor optimalisatie. Producenten en distributeurs reiken ‘samenwerking’ aan door hun aanbod uit te breiden met bijkomende dienstverlening om artsen beter te ondersteunen en aldus de klantenbinding te verzekeren. Voorbeelden van deze samenwerkingsvormen zijn het aanbieden van opleiding, assistentie bij operaties en uitge-breide consignatie stock. Bovendien vormt de opge-bouwde kennis en ervaring met medische producten

len. Fusies bieden hier belangrijke schaalvoordelen, zowel op vlak van intern beheer, naar het consoli-deren van de aankopen als naar impact op de re-gelgeving.

Door de druk op efficiëntie en professionalisme blijft vandaag het aantal samenwerkingsverbanden stij-gen. De ontwikkeling van aankoopgroeperingen en logistieke platformen zijn hier voorbeelden van. Dit illustreert het toenemend belang van economische drijfveren voor samenwerking tussen zorgcentra.

Samenwerking met leveranciersZiekenhuizen kopen een grote verscheidenheid aan producten. Bovendien zijn de logistieke eisen die aan deze productstromen worden gesteld zeer ver-schillend. onderstaande matrix brengt een opdeling van de aankoopportfolio, waarbij de productgroe-pen worden opgesplitst in functie van hun invloed op het financieel resultaat (verticaal) en het toele-veringsrisico (horizontaal). op basis van deze op-splitsing worden de logistieke kenmerken, focus en samenwerkingsmogelijkheden opgetekend.

Figuur 3

mei2013 31

Bij heel wat cases uit de steekproef is de doelstel-ling meervoudig. Figuur 4 geeft weer in welke mate de diverse doelstellingen in de onderzochte cases zijn vooropgesteld. Hierbij wordt een onderscheid gemaakt tussen de samenwerkingsverbanden bij producenten, distributeurs en LDV’s. opvallend is de weinig ambitieuze en voornamelijk defensieve insteek. Dit vertaalt zich ook in het type samenwer-king dat wordt opgezet.

type samenwerkingNaargelang de intensiteit van het samenwerkings-verband, werden de relaties uit de steekproef onder-gebracht in volgende types:

•Verbreding van de communicatie: de uitwisse-ling van informatie die het klassieke orderproces overstijgt, zoals het delen van prognoses, geven van informatie over voorraden en/of capaciteit, bespreken van nieuwe productintroducties, …• Integratie: het aligneren van de interne processen

met deze van klanten of leveranciers, bijvoorbeeld door een elektronisch order- en facturatieproces, JIT-leveringen, gebruik van contract/call off, VMI, afspraken inzake de logistieke dragers/producti-dentificatie, ...• supply chain redesign: het aanpassen van be-

drijfsprocessen met het oog op een efficiëntere en effectievere doorstroming, zoals het bundelen van leveringen op afdelingsniveau, het uitvoeren van klantspecifieke activiteiten, het uitbesteden van logistieke taken, ...

tevens een uittrededrempel langs de zijde van de ziekenhuizen. Behoudsgezindheid en het ontbreken van een supply chain visie bij de zorgcentra staan een efficiëntere samenwerking met de leveranciers bijgevolg in de weg.

Samenwerking bij toeleveranciers

De toenemende horizontale samenwerking bij de zorgcentra creëert een verhoogde ‘buying power’ en zet de prijzen hogerop in de keten onder druk. sa-menwerking wordt bij de toeleveranciers dan ook als een noodzakelijke piste gezien om aan de stijgende klanteneisen tegemoet te komen.

De meeste samenwerkingsverbanden die we hier aantreffen zijn verticaal georiënteerd, met een grotere focus op klantenrelaties dan die met leve-ranciers. Horizontale samenwerkingsverbanden zijn hier eerder zeldzaam.

Doelstelling van de samenwerkingBinnen de samenwerkingsverbanden kunnen ver-schillende doelstellingen onderscheden worden:•Defensieve doelstellingen: reduceren van kosten,

beperken van het risico, verzekeren van de conti-nuïteit, verzekeren van de klantenbinding, enz•offensieve doelstellingen: verzekeren van groei,

verbeteren van de kwaliteit van het aanbod en de dienstverlening, toegang tot kennis en verhogen van de innovatieve slagkracht, enz.

Figuur 4

ZORGmagazine32

“Zorgcentra opteren voor­namelijk voor horizontale samenwerking, waarbij economische drijfveren steeds sterker worden.”

is er een trend naar verhoogde investering in ken-nis en het verwerven van de nodige certificeringen om steeds verder in de medische sector te kunnen penetreren. Aangezien LDV’s werken voor meerdere zorgcentra, kunnen zij schaalvoordeel realiseren en hogere investeringen dragen. Dergelijke centralisa-tie en uitbesteding biedt zeker opportuniteiten voor een betaalbare professionalisering van de zorgke-ten. Het ompakken van medicijnen naar unidozen is hiervan een voorbeeld.Horizontale samenwerking bij de toeleveranciers is nog beperkt, ondanks het potentieel van gemeen-schappelijk transport via een geconsolideerd maga-zijn.

conclusie

samenwerken met het oog op een efficiëntere en ef-fectievere supply chain is vrij nieuw binnen de zorg-sector. De houding van zorgcentra verschilt hierbij in sterke mate met deze van hun toeleveranciers. Zorg-centra opteren voornamelijk voor horizontale samen-werking, waarbij economische drijfveren steeds ster-ker worden. samenwerking met leveranciers wordt onvoldoende in aanmerking genomen voor het ver-zekeren van beschikbaarheid en optimaliseren van de eigen bedrijfsvoering. De horizontale clustering van zorgcentra beïnvloedt evenwel de werking van de toeleveranciers. Deze willen een betere kostenbe-heersing en klantenservice en kiezen hierdoor voor verticale samenwerking met klanten en leveranciers. Toch zijn de doelstellingen bij deze bedrijfsrelaties nog weinig ambitieus. De druk om via intensieve sa-menwerkingsvormen drastische verbeteringen in de supply chain te introduceren is enkel zichtbaar bij de LDV’s. Er blijft dus nog veel potentieel voor efficiën-tieverbetering in de zorgketen.

Over het Healthcare Supply Chain Research Network

Het Healthcare supply Chain Research Network aan de Vlerick Business school brengt verschil-lende actoren in de zorgketen samen: producen-ten, distributeurs, logistieke dienstverleners en zorgcentra. Het onderzoekscentrum werkt rond actuele thema’s relevant voor de verschillende actoren in de zorgsector. Deze thema’s worden tegen het licht van de bestaande management modellen gehouden. De deelnemende bedrij-ven worden hierbij gestimuleerd tot reflectie en interactie. Zo worden de actoren aangezet tot verdere professionalisering van hun supply chain. onderzoeksleden zijn: Agfa Healthcare, Janssen Cilag, MsD, MsH, Hospital Logistics, Nidus, Jessa Ziekenhuis, senior Living Group en Acertys. Voor meer info: www.vlerick.com of tom.vansteendam@vlerick.com.

Figuur 5 toont dat ongeveer de helft van de onder-zochte relaties behoort tot het type ‘communicatie’. ondanks het feit dat de respondenten het belang van samenwerking onderlijnen, blijken deze verban-den in de praktijk toch weinig geavanceerd. Deze beperkte samenwerkingsvorm is gerelateerd aan de bescheiden (en defensieve) doelstellingen die de be-drijven stellen. Voor het bereiken van een verhoogde betrouwbaarheid of reductie van de kosten kan een verbreding van de communicatie volstaan. Indien de eisen worden uitgebreid tot betere kwaliteit en ster-kere klantenbinding, dan is integratie meer aange-wezen. Redesign is aan de orde wanneer de partijen de wijze van samenwerking willen hertekenen om op die manier competitieve doorbraken te realiseren.

Bij distributeurs beperken de samenwerkingsver-banden uit de steekproef zich tot deze van het type ‘communicatie’. Exclusiviteitscontracten met producenten, het unieke karakter van medische

producten en de weerstand tegen productverandering bij zorgcentra, maken in-tensievere samenwerking op korte termijn minder noodzakelijk. Deze partijen maken weinig werk van het verbeteren van ondersteu-

nende activiteiten zoals het verhogen van de logis-tieke efficiëntie of vereenvoudigen van de adminis-tratie. Producenten en distributeurs melden wel hun interesse in een verdere elektronische integratie met de zorgcentra, maar stuiten helaas op een gebrek aan openheid en bereidheid aan klantenzijde.

supply chain redesign zien we vooral bij de LDV’s. Zij leveren maatwerk en stellen de processen en dienst-verlening volledig af op de klant. Transparantie en integratie van de processen en systemen zijn eigen aan hun activiteit. De inbreng van kennis en innova-tie vormt hierbij een belangrijk element. Bovendien

Figuur 5

T 050 47 12 72 - F 050 31 75 96 - business@diekeure.be - www.diekeure.be

die Keure

De professionele autonomie van de arts. De rechts-positie van de arts in de arts-patiëntrelatieDit boek analyseert de rechtspositie van de arts in de arts-patiënt-relatie. Enerzijds wordt een dieper inzicht verschaft in de rechtspo-sitie van de arts op zich en meer bepaald in het wettelijk monopolie, de professionele autonomie en de gewetensbezwaren van de arts. Anderzijds wordt ingegaan op de rechtsverhouding arts-patiënt en meer bepaald de medische behandelingsovereenkomst, de rechts-positie van de arts in de Wet Patiëntenrechten en de arts-patiëntre-latie vanuit mensenrechten en menselijke waardigheid.

Prijs 121 euro Uitgavejaar 2011 Reeks Medisch recht Auteur T. Goffin Pagina’s XXII + 494 p.ISBN 978 90 4861 060 0 Bestelcode 202 118 602

De wisselwerking tussen het mededingingsrecht en het recht op kwaliteitsvolle zorg van de patientIn dit boek wordt onderzocht of het mededingingsrecht van toepas-sing is op zorgactoren en wat de gevolgen hiervan zijn en of het mededingingsrecht rekening kan houden met de belangen van de patiënt, meer in het bijzonder met zijn recht op kwaliteitsvolle zorg, voorgeschreven in artikel 5 van de Wet Patiëntenrechten.

Prijs 89 euro Uitgavejaar 2011 Reeks Medisch recht Auteur D. Fornaciari Pagina’s XXIII + 315 p. ISBN 978 90 4861 171 3 Bestelcode 202 118 605

Service management voor zorgorganisatiesZorgorganisaties zijn servicebedrijven. Ze verlenen diensten aan pa-tiënten en bewoners. Paul Gemmel en Katrien Verleye brachten hun inzicht en kennis over het functioneren van zorgorganisaties bijeen. Zo leggen ze een brug tussen de academische kennis en de uitda-gingen van de dagelijkse praktijk.Dit handboek helpt zorgorganisaties om een (nog) betere service te verlenen. De verschillende thema’s worden opgehangen aan een gestructureerd kader van het 5 P & I-model: Positionering, Proces-sen, Plaats, Personeel, Performantie en Innovatie.

2e editie Prijs 25 euro Uitgavejaar 2012 Auteurs Paul Gemmel en Katrien Verleye Softcover 108 p. ISBN 978 90 4861 393 9 Bestelcode 203 124 005

Boekentips

Bestel nu op

www.diekeure.be

ADVERTENTIES_ZORGMAGAZINE.indd 2 26/10/12 10:27

ZORGmagazine34

De twee hoofdthema’s van dit 4e inter-actief congres Facility management in de zorg zijn erg actueel in vele zorgor-ganisaties. In tijden van crisis zijn lei-

dinggevenden, ook in zorgorganisaties er meer dan ooit naar op zoek. Het congres zet dan ook in op het rationeel aankopen alsook op de automa-tisering in ondersteu-

nende diensten in de zorg met aandacht voor track & trace, service-robots, auto-matisch stockbeheer,…

Het zorgcongres onderscheidt zich sterk door zijn uitgesproken interactieve karakter én door het feit dat het een congres is dat door een onafhankelijke partij georganiseerd wordt, mét de steun van diverse betrokken organisaties. Het onafhankelijke karakter maakt mogelijk dat om alle relevante items, ook de

heikele, op de agenda te kunnen zetten. Het congres richt zich specifiek op: verantwoordelijken facilitai-re, technische en ondersteunende diensten en alle directiefuncties (behalve strikt medische) binnen ziekenhuizen, woonzorgcentra, centra voor gehandi-captenzorg, psychiatrische instellingen, etc ...

Workshops met klinkende namen

Patrick Wendelen opteert niet voor een klassieke informatie-overdracht. “De focus ligt duidelijk op interactie tussen vakgenoten met zeer veel erva-ringsuitwisseling. Daarnaast zijn er ruimte moge-lijkheden tot netwerking tussen vakgenoten en specialisten”. Gedurende een halve dag krijgen alle deelnemers de kans om aan actieve workshops deel te nemen. Patrick Wendelen en zijn team zorgden voor een stevig programma, we geven in vogelvlucht een aantal van de vele sprekers mee: Frank Deck-myn (Facilitair Directeur AZ Jan Portaels, Vilvoorde), Danny Dockx (Facilitair Directeur AZ sint-Elisabeth, Herentals), Joost Ham (Coordinator Co-opera & Di-recteur Vlietoever, Bornem), Henk Vincent, Directeur Departement Facilitaire diensten & Masterplan (AZ Alma, sijsele-Damme), Gunther Groenen, Manager Biotechnische Dienst, ZNA Campus Middelheim, Antwerpen), Nico Dierickx (Directeur AZ sint Lu-cas, Brugge), Koen Neve, Facilitair Directeur & Bart Van Der Vieren, Diensthoofd Aankoop, AZ Nikolaas (sint-Niklaas), etc. Het volledige programma en de inhoud van elke workshop kan u nalezen in de bro-chure bijgevoegd bij dit ZoRG Magazine.

PRAKtIScH

Het 4e interactief congres Facility management gaat door op woensdag 22 mei (12-17.15u met aansluitend walking dinner) in het ALM Berchem.

Meer informatie, het volledige programma en inschrijven via http://www.facilitynights.com/zorgcongres/

“Interactie is cruciaal tijdens het congres Facility management in de zorg, er wordt bewust niet geopteerd voor klassieke informatie overdracht.”

4e interactief congres Facility management in de zorg focust op rationalisatie en kostenbeheersing

Voorziet u coaching voor uw medewerkers?

Of we nu in een woonzorgcentrum, een ziekenhuis, een kinderdagverblijf, in de thuiszorg of in om het even welke dienstverlenende sector werken, zorg op maat van onze klanten geven is niet altijd even evident.

Laat uw medewerkers niet onvoorbereid aan hun taak beginnen binnen uw zorgorganisatie, kies voor coaching en vorming op maat.

aNKER-vzw is de betrouwbare partner voor:

� Praktijkgerichte vormingen op maat van de zorgsector � Begeleiding bij optimalisatie van uw organisatie � Opmaken van uurroosters � Ondersteuning in verband met ‘zorg voor medewerkers’ � Coaching in groep: ontwikkelingsgericht coachen en authentiek communiceren � Personal coaching voor hoofdverpleegkundigen, stafmedewerkers en directieleden � Coaching bij fusies en overnames � Teamcoaching � Workshop: Ontwikkelingsgericht coachen � ...

Anker Contact & aanbod: www.anker-vzw.be, micheline@anker-vzw.be of via +32 475 21 05 84

adv_anker2013.indd 1 22/02/13 13:49

Hoe problemen vermijden in en om de keuken van uw zorgorganisatie?Twee praktijkgerichte opleidingen over regelgeving rond voedselveiligheid in (groot)keukens in zorgvoorzieningen

Opleiding

Hoe problemen vermijden in en om de keuken van uw zorgorganisatie?Twee praktijkgerichte opleidingen over regelgeving rond voedselveiligheid in (groot)keukens in zorgvoorzieningen

Opleiding

PRAKTISCHE INFORMATIE

DATA• Woensdag 15 mei 2013 (13u.30 – 17u.) Opleiding voor leidinggevenden die op de hoogte willen zijn

van warenwetgeving specifiek toegepast in de keuken van hun zorgorganisatie

• Dinsdag 25 juni 2013 (13u.30 tot 17u.) Opleiding voor mensen die werken in en om de keuken en de

regelgeving in de praktijk moeten toepassen

LOCATIELocatie: Zebrastraat – Gent

INSCHRIJVINGHet inschrijvingsgeld voor deze opleiding bedraagt 75 euro (excl. 21% btw) en omvat • Deelname aan één opleidingsnamiddag• De informatiebundel• De catering

MEER INFORMATIE EN INSCHRIJVEN?www.studipolis.be of studipolis@diekeure.be

ZORG_ANDERS_ADVERTENTIE_A4.indd 1 15/02/13 09:49

Een ziekenhuis moet vooral een gezond huis zijn …Een ziekenhuis is een plek waar mensen samenkomen. In goede en slechte tijden. Het mag dus best

meer zijn dan enkel een huis voor zieken. Want gezondheid draait niet alleen om koude, rationele

technologie, maar ook om warmte, zorg en vooral … mensen. Een filosofie waar KBC zich als sector-

specialist perfect in kan vinden. Maar waar we ook de prijs van kennen. Daarom denken we graag

mee met de sector over alle aspecten die van een ziekenhuis een gezond huis maken.

KBC. Wij spreken uw taal.

ADV_social_profit 2011.indd 2 11/09/12 15:37