Zoektocht naar de optimale mix van energiedragers …...voor een duurzame, gebouwde omgeving Piet...

23
Zoektocht naar de optimale mix van energiedragers voor een duurzame, gebouwde omgeving Samen bouwen aan Duurzaam Groningen #DGcongres Piet Nienhuis en Paul Friedel Nederlandse Gasunie

Transcript of Zoektocht naar de optimale mix van energiedragers …...voor een duurzame, gebouwde omgeving Piet...

Page 1: Zoektocht naar de optimale mix van energiedragers …...voor een duurzame, gebouwde omgeving Piet Nienhuis (GTS), Paul Friedel (BDH) Groningen, 12 november 2015 Groningen, 12 november

Zoektocht naar de optimale mix van energiedragers voor een duurzame, gebouwde

omgeving

Samen bouwen aan Duurzaam Groningen#DGcongres

Piet Nienhuis en Paul FriedelNederlandse Gasunie

Page 2: Zoektocht naar de optimale mix van energiedragers …...voor een duurzame, gebouwde omgeving Piet Nienhuis (GTS), Paul Friedel (BDH) Groningen, 12 november 2015 Groningen, 12 november

Zoektocht naar de optimale mix van energiedragersvoor een duurzame, gebouwde omgeving

Piet Nienhuis (GTS), Paul Friedel (BDH)

Groningen, 12 november 2015

Page 3: Zoektocht naar de optimale mix van energiedragers …...voor een duurzame, gebouwde omgeving Piet Nienhuis (GTS), Paul Friedel (BDH) Groningen, 12 november 2015 Groningen, 12 november

Groningen, 12 november 2015 Scherm_3

Page 4: Zoektocht naar de optimale mix van energiedragers …...voor een duurzame, gebouwde omgeving Piet Nienhuis (GTS), Paul Friedel (BDH) Groningen, 12 november 2015 Groningen, 12 november

Workshop opzet

Korte inleiding met toelichting geprepareerde cases

Uitvoering cases met scenariotool

Interactief: andere cases

Groningen, 12 november 2015 Scherm_4

Page 5: Zoektocht naar de optimale mix van energiedragers …...voor een duurzame, gebouwde omgeving Piet Nienhuis (GTS), Paul Friedel (BDH) Groningen, 12 november 2015 Groningen, 12 november

Duurzaam, betaalbaar en betrouwbaar

Duurzaam: minder emissies in de keten

Hoe bereiken we minder emissies?

Minder energie

Betere isolatie

Meer efficiënte technologie

Schonere brandstofmix

Huidige emissiefactoren (bron: NEV)

Aardgas 0,202 kg CO2/kWh

Elektriciteit 0,586 kg CO2/kWh

Groningen, 12 november 2015 Scherm_5

Page 6: Zoektocht naar de optimale mix van energiedragers …...voor een duurzame, gebouwde omgeving Piet Nienhuis (GTS), Paul Friedel (BDH) Groningen, 12 november 2015 Groningen, 12 november

Duurzaam, betaalbaar en betrouwbaar

Betaalbaar in de keten

Welke kostenposten zijn er?

In de woning:

Isolatie

Technologie

Energie

Buiten de woning:

Energienetten

Opgesteld vermogen beide sterk afhankelijk van de piekvraag

Groningen, 12 november 2015 Scherm_6

Page 7: Zoektocht naar de optimale mix van energiedragers …...voor een duurzame, gebouwde omgeving Piet Nienhuis (GTS), Paul Friedel (BDH) Groningen, 12 november 2015 Groningen, 12 november

Duurzaam, betaalbaar en betrouwbaar

Betrouwbaar

Wat bepaalt betrouwbaarheid?

Zekerheid van leveren (weinig storingen)

Levering bij extreme koude

Warmtevoorziening met aardgas kent een norm van 1:50 jaar (overeenkomend met -17°C gemiddelde effectieve dagtemperatuur)

Voor betrouwbare warmtevoorziening moet levering van warmte met andere energiedragers/netten volgens dezelfde normstelling gebeuren

Groningen, 12 november 2015 Scherm_7

Page 8: Zoektocht naar de optimale mix van energiedragers …...voor een duurzame, gebouwde omgeving Piet Nienhuis (GTS), Paul Friedel (BDH) Groningen, 12 november 2015 Groningen, 12 november

4 cases

We gaan aan de hand van 4 cases na hoe het zit met de duurzaamheid, betaalbaarheid en betrouwbaarheid

4 cases waarin we variëren qua warmtetechniek en kijken wat er qua infrastructuurbelasting verandert, ook na toevoeging zonPV en elektrisch vervoer

1. Case 1 (ter referentie): HR ketels

2. Case 2: warmtepompena. Bodembron, all-electric

b. Buitenlucht, all-electric

c. Buitenlucht, hybride met piekstook op gas

3. Case 3: ZonPV

4. Case 4: Elektrisch vervoer

Groningen, 12 november 2015 Scherm_8

Page 9: Zoektocht naar de optimale mix van energiedragers …...voor een duurzame, gebouwde omgeving Piet Nienhuis (GTS), Paul Friedel (BDH) Groningen, 12 november 2015 Groningen, 12 november

Uitgangspunten

Typische bestaande rijwoning

Warmtevraag 20 GW (5500 kWh) ruimteverwarming

8 GW (2200 kWh) tapwater

Isolatie beperkt mogelijk, of pas later aan de orde Wat nu te doen tot het zover is?

Cases 1) HR-ketel

2a) WP bodem

2b) WP lucht

2c) WP hybride

3) Combinatie met PV: 20 m2

4) Combinatie met el. vervoer: accu is “halfvol” (200 km gereden)

Groningen, 18 oktober 2015 Scherm_9

Page 10: Zoektocht naar de optimale mix van energiedragers …...voor een duurzame, gebouwde omgeving Piet Nienhuis (GTS), Paul Friedel (BDH) Groningen, 12 november 2015 Groningen, 12 november

Berekeningen

Gemaakt met de ScenarioToolZie ook www.scenariotool.nl

Groningen, 18 oktober 2015 Scherm_10

Page 11: Zoektocht naar de optimale mix van energiedragers …...voor een duurzame, gebouwde omgeving Piet Nienhuis (GTS), Paul Friedel (BDH) Groningen, 12 november 2015 Groningen, 12 november

Case 1 versus 2a, 2b, 2c – CO2 per jaar

Scherm_11Groningen, 12 november 2015

Page 12: Zoektocht naar de optimale mix van energiedragers …...voor een duurzame, gebouwde omgeving Piet Nienhuis (GTS), Paul Friedel (BDH) Groningen, 12 november 2015 Groningen, 12 november

Case 1 versus 2a, 2b, 2c – een strenge winterdag

Scherm_12Groningen, 12 november 2015

Page 13: Zoektocht naar de optimale mix van energiedragers …...voor een duurzame, gebouwde omgeving Piet Nienhuis (GTS), Paul Friedel (BDH) Groningen, 12 november 2015 Groningen, 12 november

Conclusie

Qua CO2-besparing weinig verschil tussen opties:WP bodem, WP lucht, WP hybride. Waar mogelijk (ruimte!) kiezen voor bodem

Buitenlucht warmtepomptechnologie is efficiënt en reduceert emissies op momenten dat: Emissie-arme elektriciteit beschikbaar is

Weersomstandigheden (buitentemperatuur) gunstig is

Op andere momenten is deze technologie minder gunstig en roept hoge kosten op in de netwerken: gas als achtervanglost dit op

Hybride technologie kiest energiedrager die op dat moment gunstigst presteert

Scherm_13Groningen, 12 november 2015

Page 14: Zoektocht naar de optimale mix van energiedragers …...voor een duurzame, gebouwde omgeving Piet Nienhuis (GTS), Paul Friedel (BDH) Groningen, 12 november 2015 Groningen, 12 november

Case 3 (PV) – CO2 per jaar

Scherm_14Groningen, 12 november 2015

Page 15: Zoektocht naar de optimale mix van energiedragers …...voor een duurzame, gebouwde omgeving Piet Nienhuis (GTS), Paul Friedel (BDH) Groningen, 12 november 2015 Groningen, 12 november

Case 3 (PV) – CO2 per jaar

Scherm_15Groningen, 12 november 2015

Page 16: Zoektocht naar de optimale mix van energiedragers …...voor een duurzame, gebouwde omgeving Piet Nienhuis (GTS), Paul Friedel (BDH) Groningen, 12 november 2015 Groningen, 12 november

Case 3 (PV) – een zonnige zomerdag

Scherm_16Groningen, 12 november 2015

Page 17: Zoektocht naar de optimale mix van energiedragers …...voor een duurzame, gebouwde omgeving Piet Nienhuis (GTS), Paul Friedel (BDH) Groningen, 12 november 2015 Groningen, 12 november

Case 3 (PV) – een strenge winterdag

Scherm_17Groningen, 12 november 2015

Page 18: Zoektocht naar de optimale mix van energiedragers …...voor een duurzame, gebouwde omgeving Piet Nienhuis (GTS), Paul Friedel (BDH) Groningen, 12 november 2015 Groningen, 12 november

Conclusie combinatie met ZonPV

PV productie veroorzaakt belastingspiek op het net.

Voor de all-electric opties is echter de winterpiek veel groter.

Scherm_18Groningen, 12 november 2015

Page 19: Zoektocht naar de optimale mix van energiedragers …...voor een duurzame, gebouwde omgeving Piet Nienhuis (GTS), Paul Friedel (BDH) Groningen, 12 november 2015 Groningen, 12 november

Case 4 (EV + lucht WP) – een zonnige zomerdag

Scherm_19Groningen, 12 november 2015

laadpiek naar middag?

Page 20: Zoektocht naar de optimale mix van energiedragers …...voor een duurzame, gebouwde omgeving Piet Nienhuis (GTS), Paul Friedel (BDH) Groningen, 12 november 2015 Groningen, 12 november

Case 4 (EV + lucht WP) – een strenge winterdag

Scherm_20Groningen, 12 november 2015

laadpiek naar nacht?

Page 21: Zoektocht naar de optimale mix van energiedragers …...voor een duurzame, gebouwde omgeving Piet Nienhuis (GTS), Paul Friedel (BDH) Groningen, 12 november 2015 Groningen, 12 november

Case 4 (EV + lucht WP) – winterdag excl. auto

Scherm_21Groningen, 12 november 2015

laden

laden

ontladen

ontladen

“Geavanceerd dynamisch laden”

Page 22: Zoektocht naar de optimale mix van energiedragers …...voor een duurzame, gebouwde omgeving Piet Nienhuis (GTS), Paul Friedel (BDH) Groningen, 12 november 2015 Groningen, 12 november

Conclusie

Autobatterij met 200 km “ruimte” (= ca. 40 kWh) kan significante bijdrage leveren!

Piekproductie in zomer in theorie compleet op te vangen Belemmert wel de vrijheid om de autobatterij voor rijden in te zetten

Piekvraag in winter lastig te verminderen Verschuiving naar nachtladen eenvoudig -> piek hoeft niet hoger te zijn

dan zonder EV

In theorie mogelijk om auto zeer dynamisch in te zetten (meermaalsladen en ontladen per dag). Dit verlaagt de piek nog eens met ca. 30%.Hiervoor moet de auto wel volledig beschikbaar zijn.

Scherm_22Groningen, 12 november 2015

Page 23: Zoektocht naar de optimale mix van energiedragers …...voor een duurzame, gebouwde omgeving Piet Nienhuis (GTS), Paul Friedel (BDH) Groningen, 12 november 2015 Groningen, 12 november

Scherm_23Groningen, 12 november 2015

Vragen?

Andere cases?