O f f i c i e e l o r g a a n v a n d e

Modelbouw Vereniging

Arnhem e.o.

25e jaargang, 2014, nr. 2

2

3

Modelbouw Vereniging Arnhem e.o. (opgericht 30 augustus 1983)

Clubgebouw: 1ste verdieping firma Maatwerk revalidatietechniek, Industriestraat 4, 6827 BD Arnhem Clubavonden: iedere dinsdag van 18.30 - 22.00 uur

Bestuurssamenstelling: voorzitter: Jitse Kaspers, tel. 0049.2822 9814190, kaslok423@hotmail.com secretaris: Rob Broekman, Bakenbergseweg 26, 6814 MJ Arnhem, 026-4455697 of 06-20142387, r.broekman@chello.nl 2de secretaris: Jan Hendriks, 06-20545996, j.hendriks107@upcmail.nl penningmeester: Jan Verlangen, 0316-333912 lid: Chris Rijnaarts, 0316-265653, bellefleur07@hotmail.com

Contributie: € 120,00 per jaar, te voldoen op NL61 INGB 0002 7551 77 van de Modelbouwvereniging Arnhem e.o.

NMF: De MVA is aangesloten bij de

Nederlandse Modelspoor Federatie; www.nmf.nl

officieel cluborgaan

Redactie: Hans van de Ven, Hoensbroekstraat 114, 6845 DP Arnhem, 06-51052631, zijspoor@mva.nu Advertentiesecretariaat: Bert Pas, Wilgenlaan 32, 6841 AR Arnhem, 026-3217578, bertpas@hotmail.com De redactie behoudt zich het recht voor om artikelen te weigeren of in te korten. De redactie kan geen aansprakelijkheid aanvaarden voor de juistheid van de ingezonden artikelen.

Overname van/uit artikelen gráág, maar alleen met vermelding van schrijver en bron en ná toestemming van de redactie.

Inleveren van je bijdrage(n) voor Zijspoor 2014-3 kan tot 19 augustus a.s. bij de redactie.

Het volgende Zijspoor komt 2 september a.s. uit.

Website: www.mva.nu, webmaster: Jan Lourens, janlourens@planet.nl Twitter: https://twitter.com/MVAeo, twittermaster: Lennart Visser Bibliotheek: Carlo Hellegers, op de verenigingsavonden

4

IN DIT NUMMER

Colofon ----------------------------------------- 3 Van de redactie ------------------------------ 4 Van de voorzitter ---------------------------- 7 Willem blijft niet plakken ------------------- 8 Op de draaischijf 9 -------------------------- 8 Rangeerpuzzel ------------------------------- 9 Als een spin in het web ------------------ 11 Groeten uit Zwitserland deel 4 --------- 12 3D --------------------------------------------- 14 Groeten uit Modelland -------------------- 17 Carlo spot Nijmegen ---------------------- 19 Haal die Breng ----------------------------- 22 Update Baanzicht-M ---------------------- 24 Nieuwspas ---------------------------------- 27 Lennart spot treinen ---------------------- 30 Station Güglingen deel 2 ---------------- 32 Stoomtram Hoorn-Enkhuizen ----------- 34 Opgravingen bij de MVA ----------------- 36 Slapen als een tsaar ---------------------- 38 Kathedraal deel 3 -------------------------- 39 Agenda --------------------------------------- 40 Omroepberichten -------------------------- 42

van

de

REDACTIE

tRijnhuisje

Het was me al eerder overkomen: je gaat heerlijk op vakantie naar -zeg- Kreta of Ibiza en dan is er op zo'n compleet eiland geen trein te bekennen. Met Pasen vertrokken we voor een weekje naar Katwijk aan de Rijn. Prachtig appartementje aan de oever van de Oude Rijn. En ja, er is in Katwijk wel een Stationsstraat, maar je raadt het al - het is een stadje in een vol-komen spoorloos landschap. Dat was dus even afkikken. Elk huis heeft zijn eigen aanleg-steiger, compleet met boot; dat dan weer wel. Gelukkig konden we volop genieten van het mooie weer, van fietsen tussen prachtige bollenvelden, van varen over de Kaagse plassen en door Leiden, van een weekje heerlijk samen ontspannen. Toch blijf je het missen, nietwaar? En dan ineens hóór je het: dat huisje, waarin je logeert… hóe heet dat? Zeg het nog eens? Ach, dat maakt het toch compleet hier.

zijspoor Ik had verwacht dat er wel iemand zou vragen waarom de tekst van Groeten uit Modelland (pagina 18) begon met "Spiegel-tje, spiegeltje aan de wand". Ook in de

slotzin kwamen deze woorden trouwens voor. Een mooi ronde tekst, jazeker. Bijgaande foto

maakt het wel duidelijk, toch? Het is sowieso leuk om die aflevering uit het vorige Zij-spoor naast dit nummer te leggen. Want de vijf nachtelijke scènes zijn door Jaap op-nieuw in beeld gebracht, maar nu bij dag-licht!

Voor het overnemen van de column On-macht van Rob Berends (vorige Zijspoor, pagina 30) kregen we moeiteloos officieel toestemming van De Gelderlander. Super!

kinderspel? Het jaar 2014 heeft me al heel wat spoor-drukte opgeleverd. In januari de Nederland-se Modelspoordagen van de NMF in Rijs-wijk, in februari de modelspoorbeurs in de Rijnhal én Rail in Houten, in maart On TraXS én de modelspoorbeurs in Zutphen. Zowel in Houten als in Zutphen ging mijn zesjarige kleinzoon Jurrian mee. En dan is het een hele kunst om de dingen die hém interesseren te combineren met de stands waar ík graag even bij stil wil staan. Truc bij een demonstratie van digitaal aangestuurde

treinen: "Als jij nou bij deze baan blijft kijken,

5

gaat opa even die rij met kraampjes langs." En dat ging nog bijna altijd goed ook! Maar na-tuurlijk waren er heel wat plekken waar we samen konden genieten: een mooie modelbaan, een zelf te bedienen LGB-baan, een ijscokraam… Ja heus, er is wel toekomst voor onze hobby!

Ik moest daaraan denken toen we op de laatste ALV over jeugd-leden spraken. En ook toen ik in ModelSpoorMagazine 134 een mooi overzichtje las van de inspanningen die fabrikanten zich getroosten. Märklin met "My World" en nu ook met "Start-up" (al sluiten die twee niet op elkaar aan…). Mijn eigen Piko met "My train". Fleischmann/Roco met "Next generation", gericht op be-diening met tablet en smartphone. Maar ik moest er met name aan denken toen mijn kleinzoon bij Rail aan de slag ging bij de workshop Minimodules van Railclub Utrecht. Lekker los sfeertje, goeie begeleiding, prima opdracht. En dat voor één euro! Even rekenen: je krijgt daarvoor een plankje met rails, een bouwplaat van een huis, een stuk weg, een autootje en een paar poppetjes. Verder is er meer dan voldoende materiaal beschikbaar om het geheel leuk aan te kleden: boompjes, heggen, struiken, gras, bloemen. De conclusie is snel getrokken: Rail-club Utrecht investeert op een uitstekende en ook financiële wijze in enthousiasme. Een voorbeeld dat tot navolging strekt!

vrouwen Onze Willem moet echt bovenop zijn verse exemplaar van Het Zij-spoor gaan zitten, anders pikt zijn vrouw het in. Ze is er razend en-thousiast over; vindt het blad beter dan Libelle, Viva, Vriendin, Linda, Opzij en zo. Dus als ie niet oppast kan hij ons clubblad pas gaan le-zen als zij het helemaal gespeld heeft. Als dat voor meer echtgeno-tes geldt, dan hoor ik het graag. Wellicht kunnen we een special ma-ken, een spoormagazine voor vrouwen. Een paar rubrieken? De spooroscoop, de mode van het NS-uniform, Help - mijn man is loco-fiel, Liefdesleven in de City Night Line. De naam van ons blad is ge-knipt voor zo'n themanummer, toch? Voor alle duidelijkheid: de tekst in de gele ronde sticker slaat heus niet op uw echtgenote, maar heeft alleen betrekking op de omvang van het blad zelf!

Enfin, ik wens alle lezers en lezeressen veel plezier met dit nieuwe Zijspoor! P.S. Lang niet alle foto's die ik voor dit Zijspoor kreeg toegestuurd konden een plekje krijgen in het blad zelf. Daarom is er weer een bijbehorend fotoalbum aangemaakt met 114 foto's! Foto's van de MVA-banen vind je natuurlijk ook op onze eigen website www.mva.nu.

6

Informatie: info@arosat.nl Telefoon: 026 - 4953674 Mobiel: 06 - 29355986 De specialist in digitale satellietapparatuur Wij leveren alle bekende merken satellietontvangers, onder andere Dreambox, Homecast, Topfield, Philips, Maxdigital, XTrend, VU+, M7, Rebox, SAB, Denson, etc. Tevens allerlei accessoires zoals Triax schotels, LNB’s, muurbeugels, dubbel afgeschermde coaxkabel, scartkabels, diseqc motoren, CI-modules en de smartcard van CanalDigitaal. Bel voor vrijblijvende informatie of bezoek onze website. Arosat Esperantostraat 1 6991 CK Rheden

Autobedrijf Scheers bv

Uitmaat 9 6987 ER Giesbeek 0313-632242

www.autobedrijfscheers.nl

Wij doen alles voor uw auto!

7

Beste leden / mede-locofielen van de MVA e.o.,

Wij met z’n allen zijn lekker bezig met onze mooie

hobby. Niet alleen thuis (zoals bijvoorbeeld Ron)

maar ook op de werkvloer van onze modelbouw

vereniging op de eerste verdieping van firma

MAATWERK.

Wanneer je door de deur naar binnen stapt, dan zie je in de eerste ruimte aan de linkerkant de N- en de Z-modelspoorbaan. Iemand, die een paar weken niet geweest is, kijkt z’n ogen uit. De twee modelspoorbanen zie je onder de handen van de enthousiaste N- en Z-spoorleden groeien. Oké, de één sneller dan de ander, maar Bert is in z’n eentje bezig met de kleinste schaal van onze vereniging. Het wordt mooi en het geheel kan ook al feilloos rijden!

Helaas kunnen we dat nog niet zeggen van de Märklinbaan, maar je merkt toch dat de twee locofielen Hans en Gert de fijne kneepjes van het digitale besturingsysteem StellWerk aardig onder de knie krijgen. Binnenkort rijden alle treinen volgens ingevoerd schema…

Vervolgens wordt er aan de scenery stug doorgewerkt en verdwijnt langzamerhand de hou-ten en papieren structuur onder een weldadige groene deken van gras en zelf gemaakte bomen en struiken. Lees ook de update van Baanzicht op pagina 24 e.v.

De gelijkstroombaan is technisch helemaal klaar en na diverse uitgevoerde testritten werkt het geheel naar behoren zoals de techneuten (o.a. Jaap) het gepland hebben. De seinen zijn besteld en zullen straks de kijkers laten zien waar zich de diverse schakelblokken bevinden. Ook hier ontstaat door de aangebrachte scenery steeds meer en meer een aantrekkelijk mi-niwereldje. Je ziet elke keer weer diverse andere kleine scènes ontstaan. Ramses Shaffy’s “We zullen doorgaan … “ is ook op deze modelspoorbaan van toepassing!

Ik wens jullie veel bouwplezier en vooral veel genoegen met het lezen van ons nieuwe club-blad Het ZIJSPOOR

+ groet,

8

Je kent Willem toch? Is een levensgenieter hoor. Kijkt altijd met een open blik de wereld in: is er nog iets leuks te beleven? Wil-lem wil er graag bij zijn. Maar niet voor eeuwig.

Er is een tijd van komen en er is een tijd van gaan. Dus vul het glas nog een keer bij, maar daarná is het echt tijd om op te stappen.

En Willem weet ook hoe je dat het beste kunt doen. Dus heeft ie alle (zelf beschilderde!) Preiser-figuurtjes op het station vast-gezet met een drupje fotolijm. Dat is namelijk een verbinding die ook weer los te maken is zonder dat er schade ontstaat. Poppe-tje weg - niks meer te zien dus!

Firma Noch heeft een toepasselijke naam voor deze speciale lijmsoort: Hin & Weg Kleber. Het is een beetje elastisch. Bij het onbedoeld licht aanstoten van een figuurtje veert het wat mee. Maar het kost weinig moeite om zo'n modelbaanbewoner te verwijderen - zonder spo-ren na te laten!

Dus als het gezellig wordt dan kun je Willem verwachten. Maar hij blijft niet plakken!

door Martien Beumer

Weer een geweldige loc op de draaischijf: de tenderlocomotief van het type 94 van de DB. Van 1914 tot 1924 werden er ongeveer 1250 exemplaren gebouwd. Ze hadden een vermogen van 1070 pk en daarmee haalde de locomotief een topsnelheid van 60 km per uur. Daarom was deze erg geschikt om zware goederen- en personentreinen op steile trajecten te trekken.

Ook dit model is fantastisch uitgevoerd en rijdt uitstekend over de baan en zelfs soepel door krappe bochten.

Stoomlocomotief DB 94 1640 is ook in het echt nog te zien: in Gennep staat hij ter nage-dachtenis aan de spoorweghistorie van "het Duitse lijntje" als monument!

9

door Lennart Visser

Een idee voor ons Modelspoorweekend: een klein baantje bouwen zodat onze bezoekers zich kunnen vastbijten in een rangeerpuzzel. De prijs gaat dan naar degene die de puzzel in de minste treinbewegingen kan oplossen! Maar eerst mogen jullie zelf met het raadsel aan de gang!

Er is een spoorweglijn in de vorm van een negen.

Er is een Tunnel, locomotief 'L', wagon 'A', wagon 'B' en wagon 'C'.

Alleen de locomotief kan door de tunnel. De locomotief kan duwen en trekken. Hoe slaagt de locomotief er in wagon B en wagon C op de kortst mogelijke wijze van plaats te verwisselen en terug te keren naar zijn beginpositie? De oplossing staat op pagina 42 bij de Omroepberichten in dit Zijspoor!

10

11

Hier is de lijst met favorieten van Joop Kokke. Het zijn maar liefst 24 websites. Sommige daar-van zullen (over)bekend zijn, maar ik heb er ook een hele rits in gevonden die ik beslist zelf ga bekijken. En bedenk ook: vrijwel elke website vermeldt op zijn beurt een hoop linkjes naar andere mooie plekken op het web.

www.roco.de ---------------------------------------------------------------------------------- officiële site Roco

www.artitec.nl -------------------- modeltreinen, auto's, bouwpakketten en kant-en-klare modellen

www.hfkern.gmxhome.de ---------------------- overzicht van nummers en foto's op land ingedeeld

www.modeltreinexpress.nl ---------------------------------------------------------------------- internetwinkel

www.ldt-infocenter.com ------------------------------------ Littfinski componenten voor automatisering

www.beneluxspoor.net -------------------------------------------- forum voor advies, hulp en informatie

www.lokomobil-uedem.de ---------------------------------------------- verkoop van Märklin C- en K- rail

www.menzels-lokschuppen.de ------------------------------------------------------- Duitse internetwinkel

www.modellbahn-west.de ------------------------------------------------------------- Duitse internetwinkel

www.modelmates.co.uk --------------------------------------------------------------- weathering producten

www.peard.nl --------------------------------------------------------- bouwplaten en achtergronden, laser

www.hotreinen.com ------------------------------------------------------------------------------ internetwinkel

www.schnug-modellbahn.de -------------------------------------------------------- info op velerlei gebied

www.johanvoermans.nl -------------------------------------------------------------------- nieuw en gebruikt

www.modellbahnshop-lippe.com ------------------------------------------------------------- internetwinkel

www.meisesmobacenter.de -------------------------------------------------------------------- internetwinkel

www.iek.de --------------------------------------------------------- elektronische schakelingen/verlichting

www.viessmann-modell.com ----------------------------------------------------- officiële site Viessmann

www.marklin.de --------------------------------------------------------------------------- officiële site Märklin

www.nicospilt.com ------------------------------------------------ infosite foto's, films en geluidopnames

www.picommit.nl -------------------------------------------------------------------------- modelbaantechniek

www.steamwilli.de ------------------------------------ motorombouw en digitaal inrichten Märklin-locs

www.hobbytime.nl ------------------------------------------------ modelbouw, modelspoor en autoracen

www.digitaalservice.nl ---------------------------------------------------- automatiseren en digitaalservice

12

door Lennart Visser

In het begin van onze vakantie in Zwitserland was het weer niet geweldig en geen reden om hoog de bergen in te gaan. Wel een goed moment om vanuit het Lauterbrunnental terug te rijden naar het Kandertal: het terrein van de Noordhelling Lötschbergbahn.

De Lötschbergbahn moet naar Kandersteg een grote stijging overwinnen en doet dat, net als bijvoorbeeld de Gotthardbahn, via een aantal lussen. In Blausee-Mitholz zit je middenin die lussen. Zo romantisch als op bijgaande poster is het er niet, maar de uitzichten zijn wel heel bijzonder. Net als op de Gotthard-bahn duurde het ook bij mij even voor ik doorhad hoe het spoor loopt. Zoals het in bergen hoort, ligt er boven op de rotsen een ruïne van een kasteel, hier is dat Felsenburg. Van daaruit heb je mooi uitzicht op de lussen waarmee de Lötschbergbahn zich omhoog werkt.

Vanaf de ruïne is de trein goed te volgen door de lussen.

13

De Lötschbergbahn verbindt in dit dal Spiez via de tunnel Kandersteg - Göppenstein met Brig in het Rhonedal. Vanuit Brig kunnen de treinen dan door naar Italië via de Simplon-tunnel. De autotrein Kandersteg-Göppenstein is be-kend bij de toeristen, de autoweg stopt, je rijdt op een spoorwagon, 20 minuten in het donker en je bent in Göppenstein.

Vanaf Blausee-Mitholz kun je de Eisenbahn-

wandeling doen, langs alle tunnels,

bruggen en uitzichten!

In 1947 vindt er in het station Blausee-Mitzholz een ramp plaats: het munitiedepot dat in de bergen is uitgegraven ontploft, negen doden en veel schade veroorzakend. De aardige man die wij op het station spraken, vertelde over hoe zijn vader daarbij was. Ook het station moest weer opnieuw opgebouwd worden. Het spoor naar de ingang van de berg ligt er nog steeds.

Meer info: http://www.bls.ch en op Youtube: http://www.youtube.com/watch?v=ZWJdmYDp2tM (1913) en http://www.youtube.com/watch?v=tbljEFOyHpQ (2012)

In 2007 is de Lötschberg-basistunnel geo-pend, die een directe verbinding vormt tus-sen Spiez en het Rhone-dal. Hierdoor hoe-ven de goederentreinen niet meer over het spoor met de lussen naar Kandersteg. Het aantal goederentreinen is hierdoor erg afge-nomen op de oude lijn.

14

door Hans van de Ven Even een kopietje maken - wie doet het niet? Anno 2014 is een goeie (kleuren)printer nooit ver weg. Bij iedere supermarkt kun je voor een paar dubbeltjes de papierspuger in werking zetten. En het zal niet lang duren voordat de 3D-printer even vanzelfsprekend is geworden. In ieder geval is ie aan een stevige opmars bezig.

Eric Steijlen startte vorig jaar in Winkelcentrum Presikhaaf een eigen winkel. Hij verkoopt daar zelfontworpen bouwpakketten van printers, maar kan ook 3D-prints leveren. Kijk maar eens op www.3dprintservicearnhem.nl. Op de clubavond van dinsdag 11 februari gaf hij een toelichting en demonstratie. Zéér interessant! Terwijl een van zijn machines rustig stond te snorren, vertelde hij over de achtergronden en ontwikkelingen rond het 3D-printen. Dat "om-gekeerde fresen", namelijk laagje voor laagje ópbouwen, kan met plastics van allerlei soort. Polyamide, nylon, het LEGO-spul ABS en ga zo maar door. Maar het kan óók met houtve-zels, roestvrij staal, goud, keramiek, glas. En wat dacht je van chocola!

We leerden over Reprap, de printer die in staat is een groot aantal van zijn eigen onderdelen na te maken. We begrepen dat er enorme verschillen zijn, van consumentenprinters tot industriële apparaten. Eric liet zien dat een 3D-camera uit een Xbox spelcomputer heel gemakkelijk in te zetten is om ruimtelijk te scannen, al beperkt de resolu-tie het resultaat natuurlijk wel. Gangbaar is dat 3D-printers werken in laagjes van 0,35 mm. Er ontstaat dus altijd een licht geribbeld oppervlak. Met behulp van aceton kun je het gladder maken, maar vanzelfsprekend loop je dan het risico ook de-taillering kwijt te raken.

Voor de zeer nabije toekomst geldt:

IF YOU CAN DRAW IT, YOU CAN MAKE IT En dat biedt natuurlijk mogelijkheden te over voor onze modelbouw!

Zo las ik in een modelspoorblad (helaas: de bron kon ik niet meer terugvinden) het verhaal van de modelbouwer van meer dan middelbare leeftijd, die een oud personenrijtuig wilde voorzien van een interieur. Hij nam de binnenmaten op, maakte op papier wat schetsen en dacht na over het te gebruiken materiaal. Restanten vliegtuigtriplex had hij nog volop liggen, maar ook met styreen had hij voldoende ervaring opgedaan. Tot zijn zoon hem voorstelde

15

een van de schetsen om te zetten in een 3D-ontwerp. Voor vader ging een geheel nieuwe wereld open, maar was al snel razend enthousiast. Eén bankje ontwerpen en met een muis-klik het benodigde aantal ingeven. Simpel varianten aanbrengen waar dat gewenst was. Coupé na coupé rolde uit de printer. Met de airbrush werd alles eenvoudig in de gewenste kleuren gebracht. Passagiers op hun plaats zetten, ledverlichting aansluiten en de bewuste wagon was ineens een blikvanger van jewelste.

Er zijn grofweg drie manieren om aan 3D-modellen te komen die geprint kunnen worden.

1. SCANNEN Eric heeft een scan-opstelling in zijn winkel staan. De resolutie is daarvan niet hoog waardoor heel kleine objecten niet geschikt zijn om te scannen, maar de prijs is dan ook laag voor deze dienst.

2. DOWNLOADEN Natuurlijk zijn heel veel mensen je voor gegaan en wemelt het op inter-net al van de kant en klare ontwerpen. Op internet zijn inmiddels diverse sites te vinden waar 3D-modellen, al dan niet tegen betaling, te downloaden zijn. Kijk eens op:

Google 3D Warehouse

Thingiverse

i.Materialise

Shapeways

Turbosquid

Grabcad

Probleempje is wel dat al deze ontwerpen uiteenlopende extensies hebben, zoals .stl .xfr .lxo .c4d .obj en nog veel meer. Je hebt een programma nodig dat is staat is om de tekening te kunnen openen. SketchUp (zie verderop) bijvoorbeeld is in staat negen specifieke extensies te verwerken. Op Turbosquid kun je daar een handig zoekfilter op instellen.

3. ZELF TEKENEN Er is onnoemelijk veel software in omloop waarmee je in 3D kunt ont-werpen. Dat gaat van freeware (dus gratis, vaak wel wat beperkt in de mogelijkheden) tot zeer professionele, commerciële programma's (waarmee natuurlijk zo ongeveer alles te te-kenen is). Veel makers bieden een eenvoudige vrije versie aan én een betaalde "pro" met een veel uitgebreidere gereedschapskist.

Google Sketchup (http://google-sketchup.nl.softonic.com/) is zo'n gratis programma en dus makkelijk om mee te starten. Het is zowel voor beginners geschikt als voor de iets gevorder-den. In het HCC-tijdschrift PC Active stond in december 2013 een korte workshop voor een eerste kennismaking met Sketchup! Je kunt dit artikel hier openen. Volg ook even de link http://www.hcc.nl/pc-active-273-65 voor meer handige informatie bij dit artikel.

Nog een rijtje programma's voor een eerste kennismaking:

Blender

Autodesk 123D

Shapesmith

DesignSpark

OpenScad

Tinkercad

Cura

Sculptris

Op de website http://www.shapeking.com/3d-software/ kun je veel van deze gratis software downloaden. Als je overweegt om een programma te gaan kopen: Autocad is zo'n beetje de top maar erg duur en ingewikkeld, zeker om mee te beginnen. Andere commerciële pakket-ten zijn: Solidworks, Rhino, NX, Trimble en Pro Engineer.

Ken je Cuboro? Vierkante blokjes hout met doorboringen waarmee gan-genstelsels te bouwen zijn voor een knikkercircuit. Mijn schoonzoon maakte met zijn 3D-printer een spiraal, die functioneert als knikkerlift. Hij noemde het de Cubonoster. http://youtu.be/0CFzBPFr_sI

16

17

18

Groeten uit Modelland

Ook deze keer ontving de redactie weer een prentbriefkaart.

19

Langs de Ooysedijk, schuin tegenover het Hollandsch-Duitsch gemaal, ligt een monumenta-le, maar erg vervallen loods, die de bijzondere aandacht van Carlo geniet. Hij speelde de

redactie een krantenartikel uit De Gelder-lander, editie Nijmegen, van 8 februari jl. toe. Daarin wordt goed nieuws gemeld over deze loods. De provincie stelt een half miljoen beschikbaar om dit erfgoed te redden. Ook eigenaar Rob Huijbers stopt er zeker een miljoen in om het gebouw in orde te krijgen voor een nieuwe invulling.

"Anno 1865" staat er op de ooit witte muur. Het gaat hier om een van oor-sprong Nijmeegs stationsgebouw! Na verkoop is het complex naar de Ooijpol-der verplaatst om te dienen als werkplek voor een machinefabriek en een

scheepswerf. Nu wil Huijbers er horeca in vestigen. Het is een uitstekend vertrekpunt voor wandelingen in de Ooijpolder en de Stadswaard.

20

Dat jaartal blijkt overigens niet juist; dat had 1879 moeten zijn. Maar de vader van Huijbers was de vele vra-gen naar de ouderdom van het ge-bouw beu en hing een tamelijk wille-keurig jaartal aan de gevel. Het mo-numentenregister van Nijmegen gaat ook al de mist in door het gebouw te boekstaven als "een oude locomotie-venloods" die ooit aan het Keizer Karelplein gestaan moet hebben. Uit de archieven van de spoorwegen in Utrecht blijkt dat het een stationsge-bouw is geweest van de Maatschap-pij tot Exploitatie van de Staats-spoorwegen. Het was een tijdelijk station ter vervanging van het oude station van de lijn Nijmegen-Kleef. Het stond destijds bij het gasstation, waar nu het grote busstation is op het Stationsplein. In 1894 was het overbodig geworden en werd het verkocht. De nieuwe eigenaar zette het op zijn huidige plek neer. Als laatste heeft er nog een metaalfa-briek in gezeten, maar de activiteiten daarvan werden in 1995 beëindigd. Opslagplaats mocht het de afgelopen

twintig jaar zijn. Maar wie weet is het binnen een jaar een restaurant, een bed & breakfast, een café of een pannenkoekenhuis. Carlo houdt ons op de hoogte.

21

Wijnen uit vele landen. Uitgebreid assortiment gedistilleerd.

Meer dan 350 whisky’s. Relatiegeschenken.

STEENSTRAAT 28 - ARNHEM - TELEFOON 026 - 3515681

INTERNET WWW.YVESBOODE.NL ; MAIL INFO@YVESBOODE.NL

Oranjestraat 74, Arnhem tel. 026-4450057

ma,di,do,vr 07.30-18.00 uur za 08.00-16.00 uur, wo gesloten

www.vonktotaal.nl

extra pinnen geen probleem

*Tabak Stomerij* *Snoep Inkjet cartridges*

*Tijdschriften Diverse telefoonkaarten* *Drogisterij Staatsloten*

*Geneesmiddelen Fotoservice* *Bloemen en planten Fotorolletjes*

*Wenskaarten Citin tapijtreiniger* *Strippenkaarten Videobanden*

*Bus abonnementen CD-ROM's* *Fotokopiëren Fototoestellen*

+Zwart/wit € 0,05 Invite cosmetica* +kleur 1

e klas Cadeau artikelen*

*Fax service Kerstbomen* *Kantoorartikelen Postzegels*

*Inbinden Speelgoed* *Snijden Muziek CD's*

*Plastificeren Simson plakspul* *Bedrukken van: Gekleurd papier*

+T-shirts Fournituren* +Muismatjes DMC-garen*

+Servetten Batterijen* +Bekers etc. etc. Lotto+Toto*

*Krasloten Potgrond* *Apotheek service*

22

door Hans van de Ven Wat is de overeenkomst tussen een wachtkamer en een bus? In allebei zitten de mensen veelal stommetje te spelen.

Een wachtkamer is haast nog gruwelijker dan een spreekkamer. Die posters aan de wand, dat penetrante luchtje, die volstrekt oninteressante oude tijdschriften (wie heeft er ooit bij de tandarts wel eens een goed model-spoorblad zien liggen?), die traag tik-kende klok. En als dan toch aarzelend een gesprekje op gang komt, dan gaat het natuurlijk al gauw over enge ziektes. Dus nee, laat maar. Ik dood de tijd wel met om me heen kijken.

Een bus dan? Toegegeven, de mooiste vrouwen komen niet altijd spontaan naast je zitten. Sowieso zijn er niet altijd voldoende zitplaatsen. Enorme boodschappen-, weekend- en sporttassen krijgen vaak een betere plek dan mijn benen, om over kwijlende honden maar te zwijgen. Maar in een bus kun je in het kwadraat rondkijken! Behalve al die zwijgende medepassagiers observeren kun je ook van het uitzicht genieten. Lekker uit het raam kijken! Panorama's van allerlei uiteenlopende aard trekken aan je voorbij. Vanuit het bruisende stadscentrum, langs rustieke buitenwijken waarvan je het bestaan niet kende, via landelijke met oeroude bomen omsingelde buitenwegen word je zonder moeite afgezet bij de door jou gewenste halte: vlak bij de praktijk van je tandarts. Nee, grapje hoor. Mocht het uit-zicht trouwens even tegenvallen, dan kun je in de bus moeiteloos terugvallen op je mobieltje of je tablet. Gratis wifi! Welke huisarts biedt dat aan in zijn wachtkamer?

Dus: mag ik even vingers zien? Wie van jullie heeft in zijn modelwereld een plekje ingeruimd voor een authentieke dokterspost met een inkijkje in de wachtkamer? Niemand - dat was te verwachten. Maar dan nu de hamvraag: wie heeft er op zijn modelbaan autobussen staan of - nog beter - rondrijden? Ik zie een enkele, aarzelende vinger. Dat kan toch beter, mensen. Nee, dat móet beter! Wat is een station zonder bussenplein, wat is een stad zonder bushal-tes, wat is een landelijke straatweg zonder streekbus? De eerstvolgende aanschaf voor onze prachtige hobby zou dan toch een fraaie bus moeten zijn! En daarvoor is er nieuws, heel goed nieuws!

In Zijspoor 2013 nummer 3 beschreven we ("Busje kwam zo") aan de hand van een oud cer-tificaat de bijdrage van Jozef van de Wijdeven aan modeltrolleybussen die medio 1987 door Wolthuis Speelgoedland te koop werden aangeboden. Maar kijk nu: de afgelopen weken verschenen in de etalage van Wentink Hobby in de Steenstraat kersverse drie Breng-bussen in H0: een dieselbus, een gasbus en een trolleybus!

DE DIESEL is een kleine kopie van de Citaro Mercedes Benz, geproduceerd door Rietze, (www.rietze.de) bekend van zijn uitgebreide assortiment bussen en vrachtwagens. Importeur

23

De Kleine kreeg toestemming van Hermes om dit fraai gelede model uit te voeren in de ac-tuele zachte blauwwitte Breng-outfit. Stap in deze lijn 5; hij brengt je comfortabel van Schuytgraaf naar het centrum. De eerlijkheid gebiedt te noteren dat de realiteit deze bus al weer heeft ingehaald. Bij de lopende concessie, gestart in december 2012, is met vervoerder Hermes contractueel vastgelegd dat de Citaro's vervangen moesten worden door gasbus-sen.

DE GASBUS is een twaalf meter lange MAN Lion's City zonder geleding. Ook deze bus komt uit de Rietze-fabriek. Op het dak is vanzelfsprekend als extra unit de zo kenmerkende gastank aangebracht. De film-kast meldt dat deze lijn 33 on-derweg is naar Arnhem CS. Uiterlijk lijkt deze gasbus pre-

cies op zijn dieselbroertje. In Arnhem en wijde omgeving kun je maar liefst 145 van deze gasbussen zien rondrijden.

DE TROLLEYBUS van lijn 6 is zó uit het Arnhemse straatbeeld anno 2012 geplukt. Je zou diezelfde zachtblauwe kleur verwachten als is gebruikt voor de diesel en de gasbus, maar in de aangeboden donkerblauwe kleurstelling reden er ook nog negen exemplaren van deze Hess rond. (Als je er nu nog eentje bij een bushalte aantreft, dan is het een Berkhof.) Natuur-lijk ontbreekt de Breng-bestickering niet en is in beide (!) filmkasten haarscherp de bestem-ming "Elsweide / HAN via CS" aangebracht. Grappig: het eindpunt van deze lijn ligt bij mij thuis om de hoek! Deze bus komt uit het assortiment van VK (www.vkmodelle.de).

Moeiteloos zie ik deze prachtige bussen voor me op een Nederlandse modelbaan in tijdperk VI. Maar de droom van Ronald Wentink gaat verder. Hij zou graag met een paar prikkertjes het onderstel uit zo'n modelbus losmaken en vervangen door een passend exemplaar van de Faller-carbaan. Het liefst natuurlijk versie 3.0, die eind dit jaar beschikbaar is. Je begrijpt het: dan kan die fraaie Breng-bus zomaar de modelweg op, aangestuurd via GPS.

Vandaar de hartelijke aanbeveling boven dit verhaal: check met je OV-kaart uit bij de Steen-straat en háál 1-2-3 die Breng!

Dit verhaal is mede tot stand gekomen dank zij informatie van Ab Stoeltje en Ronald Wentink.

Voor het aangehaalde artikel "Busje kwam zo" bezocht ik indertijd het aanbevelenswaardige Trolley-busmuseum aan de Remisestraat in Arnhem. Een verslag daarvan ligt nog steeds op de plank. Maar ook dit Zijspoor zat al weer heerlijk propvol.

Doen alsof je naar buiten kijkt, maar dan stiekem naar zijn reflectie in het raam gluren.

24

BAANZICHT

door Hans van de Ven

ARNHEM - MEI 2014. In augustus 2012 kregen we in dit Zijspoor voor het eerst zicht op on-ze Märklin-baan. Ook op onze website is deze reportage terug te lezen. Hoogste tijd voor een update. Hoe staat het er inmiddels bij? We zijn bijna twee jaar verder en dat is goed te zien! Hele stukken berghelling zijn gesloten en afgewerkt. Een prachtig landschap is gecreëerd waarin het beslist heerlijk wonen en dwa-len zal zijn. We sjorren straks de rugzak om en trekken de wandelschoenen aan! Maar eerst wat techniek.

Het automatiseren vordert, maar blijft weerbarstig. De Nederlandse ontwerper van het (Duits-talige) ModellStellWerk is er zelfs speciaal een keer voor op bezoek gekomen om vragen te beantwoorden. En dat heeft zeker geholpen. De tips waren waardevol, maar het kost Hans en Gert veel tijd om alles naar wens te programmeren. Een tikje frustrerend is het dat na het afsluiten de nodige nieuwe gegevens niet lijken te worden opgeslagen. Dus aan het eind van een welbestede clubavond lopen de treinen als een zonnetje, stoppen fraai afremmend op de juiste plek, kiezen keurig de juiste route, maar een week later … Het blijkt ook dat inge-voerde informatie vertraagd doorkomt. Dat heeft te maken met de zelflerende eigenschap van ModellStellWerk. Zeer geavanceerd, absoluut. En dat mag ook wel, want het is niet niks: communicatie met de ECOS-centrale, het terugmelden van bezette baanvakken, het kalibre-ren van nieuwe locomotieven en ga zo maar door. Het is twee stappen vooruit en dan weer eentje achteruit. Toch mag gezegd dat regelmatig door andere MVA-ers wordt opgekeken als weer een fraaie trein zich door het landschap slingert, compleet met sierlijke rookpluim en realistische geluiden. Soms verschijnt dan achter de coulissen de brede grijns van Joop, die middels een App van Märklin via zijn tablet of mobieltje de regie draadloos heeft overgeno-men. Maar meestal is ie in de weer om de bedrading van de aparte bedieningspanelen voor de industriegebieden rond de draaischijf en de haven aan te leggen. Daarbij krijgt hij trouw de hulp van Jasper.

Ook de aanleg van het traject van de Rhätische Bahn (= Bemobaan) vordert goed. De komst van nieuw lid Willie zorgde daar voor een flinke opleving. De helft van het parcours is inmid-dels aangelegd, het hooggelegen tussenstation Koendorf is al per trein bereikbaar. Een uit-daging wordt nog het aanleggen van een weg naar dit station; de beschikbare ruimte daar-voor is te smal. Wegenbouwers zullen dus een bijzondere constructie moeten bedenken. Het tweede deel van het spoorbaanvak is onlangs flink op de schop gegaan. De keerlus is een stuk lager aangelegd dan in de aanvankelijke plannen en er is een aftakking naar het hoofd-station Herrenhausen in de maak. Hoog boven Hbf Herrenhausen is het wellicht fraaiste stukje modelbouw te zien. De Rhätische Bahn rijdt hier door een indrukwekkende en beslist

25

zeer fotogenieke galerij, terwijl daar vlak onder een autoweg de bergen in leidt. Het geheel is een meesterlijke kopie van de hand van Ron van een kunstwerk dat zich in werkelijkheid bevindt op de GoldenPass smalspoorlijn van Monteux naar Zwiesimmen bij het station Les Avants. Kijk voor meer informatie op http://nl.wikipedia.org/wiki/Spoorlijn_Montreux_-_Lenk

Maar nu: maak de veters van je bergschoenen stevig vast, stop voldoende proviand in je rugzak en vergeet je wandelstok niet. Want je kunt het fraaie landschap vanuit de trein gaan bekijken, daar is niks mis mee. Maar wandelend zie je natuurlijk nog veel meer! De verleiding is groot om vanuit station Aalberg-Kokke de blik te richten op de imposante kasteelruïne, maar dan loop je zomaar de wondere wereld van de gelijkstroombaan binnen. Dat is (nu) niet de bedoeling! Ga gewoon op de geluiden van de muziekkapel af en je bevindt je al snel in een idyllisch dorpje. Authentieke huizen, het fraaie Hotel Garni Europa (meteen een mooie kamer boeken?), een kerk, een boerderij en niet te vergeten een smederij. Dwaal maar ge-rust een poosje rond en strijk dan neer op het heerlijke terras. Heb je wel sterke zenuwen? Dit hele tafereeltje kan namelijk zomaar weggenomen worden voor noodzakelijk onder-houdswerk of bij calamiteiten in de omgeving. Snel verder dan maar? Boven de bosrand tekent zich een uitkijktoren af. Wow, je zal daar maar mogen wonen! Volop bomen in allerlei groenschakeringen van de hand van Jitse. Adem die frisse berglucht diep in en volg dan het pad naar alweer een kerk. Rondom dit gebouw is een begraafplaats aangelegd waar je be-slist even in moet ronddwalen. Alle overleden MVA-ers hebben er een mooi plekje gekregen, compleet met bijzondere grafstenen. Er is een ceremonie aan de gang, zo te zien aan het rijtje zwarte rouwauto's. Zie je wel? Op de statige toegangsweg loopt een kleine stoet. Pries-ter voorop, de nabestaanden volgen. Prachtige rouwkrans, vind je niet? De vrouw met de rollater heeft ook bloemen bij zich. Zo moeilijk ter been en toch helemaal hierheen gekomen. Ze zal wel gebruik hebben gemaakt van de luxe taxi die even verderop staat geparkeerd. Hier kun je er voor kiezen om weer de bergen in te trekken naar de boerderij met het rieten dak en de aantrekkelijke uitkijktoren of om de blik op het dal te richten. Daar vind je de Moser Hütte, een werkelijk bomvol terras op een schilderachtig en spectaculair uitkijkpunt. In de volgende haarspeldbocht ligt ook nog het Alpen Café, maar dat is vandaag helaas gesloten en, jammer voor de kinderen, ook de speeltuin is daarom niet toegankelijk. Maar met om de hoek ook nog "Bergwacht Bier" is de horeca in deze omgeving toch flink vertegenwoordigd. Natje en droogje verzekerd. De inhoud van onze rugtassen sjouwen we voor niks mee!

Kortom, de Märklingroep heeft een buitengewoon aanlokkelijk toeristisch landschap weten te scheppen. En nog plannen genoeg! De drie (!) kerken zullen worden voorzien van passend klokgelui. Als de galerij afgewerkt is komt de inrichting van het hoofdstation Herrenhausen aan bod. Daarna wordt de bijbehorende stad ingericht; er staan al de nodige gebouwen klaar en Dick is volop aan het dromen en schetsen. De werkzaamheden verplaatsen zich dan naar de lager gelegen kade; gedacht wordt aan een fraaie boulevard. Ook voor de aankleding van de eerder genoemde keerlus van de Rhätische Bahn is al een bijzonder plan in de maak.

Dit Zuid-Duitse/Zwitserse/Oostenrijkse landschap is typisch zo'n bestemming waar het nu al goed toeven is en waar je op de dag van vertrek tegen elkaar zegt: "We komen hier beslist nog eens terug!" Tot over twee jaar!

Meer foto's van deze modelbaan op de volgende pagina én in het Zijspoor-fotoalbum.

26

27

Wissel blijft de achilleshiel van het spoor De Gelderlander, vrijdag 21 februari 2014 Vier wissels bij Den Haag en Rotterdam ineens kapot. Twee dagen ernstige verstoring van de dienstregeling.

ProRail overtreedt regels veiligheid De Volkskrant, zaterdag 22 februari 2014

Maar, zo constateert de Inspectie Leefomgeving en Transport, er zijn geen situaties geweest met acuut gevaar. In De Gelderlander van diezelfde dag een mooi lijstje met geconstateerde overtredingen en een reactie van de president-directeur van ProRail.

Kamer zet streep door 'spoorboog' Bathmen De Gelderlander, woensdag 5 maart 2014 De staatssecretaris moet werken aan een beter plan voor de regio!

Geen treinen tussen Arnhem en Nijmegen De Gelderlander, donderdag 6 maart 2014

Dit weekend begint ProRail met uitbreiding spoor Elst. Er komt een derde spoor tussen de boog naar Tiel en de westkant van het station. Vooralsnog een doodlopend spoor.

Poortje dicht, poortje weer open De Volkskrant, vrijdag 7 maart 2014

De Tweede Kamer vindt dat het besluit over de af te sluiten poortjes moet worden terugge-draaid. Maar ja, hoe ga je dan het zwartrijden bestrijden?

Bouwplanning: Rotterdam haalt het De Volkskrant, vrijdag 14 maart 2014 Vernieuwd station R'dam CS binnen de planning klaar, met overschot van 28 miljoen euro. Een dag eerder een fors artikel in NRC Next: "Wat maakt een station goed?"

Dubbeldekker krijgt facelift De Gelderlander, dinsdag 18 maart 2014 Ruim vierhonderd VIRM-dubbeldekkers worden de komende zes jaar volledig onder handen genomen. Boven "werken en lezen", beneden "ontmoeten". Foto hier linksonder

NS betaalt hoge prijs voor snelle deal over Fyra's De Volkskrant, dinsdag 18 maart 2014 Een schikking in plaats van jarenlange juridische procedures. NS ontvangt 125 miljoen euro retour. Is dat een goede deal? Het antwoord is te vinden in de geheime rapporten. Door de vorm van de neus wordt de Fyra ook albatros genoemd. Fotobewerking hier rechtsboven.

28

Belg rekent af met NS in Fyra-zaak De Volkskrant, woensdag 19 maart 2014 De gewezen topman van de NMBS, Marc Descheemaecker, kraakt in zijn boek Dwarsliggers de strategie van de NS inzake de Fyra. Maar in De Gelderlander diezelfde dag: Belgen wei-gerden deal Fyra om NS te ontzien. Schimmig spelletje…

Trein naar Betuwe blijft rechtstreeks De Gelderlander, woensdag 19 maart 2014 Het provinciebestuur heeft afspraken gemaakt waardoor Arnhem rechtstreeks verbonden blijft met Tiel. Het derde spoor bij Elst wordt aangesloten op het hoofdspoor en blijft dus niet doorlopend.

'Reiziger gebaat bij vernieuwd spoor' De Gelderlander, donderdag 20 maart 2014 Sporen in Arnhem, het project waarbij het complete emplacement van Arnhem CS op de schop ging, werpt zijn vruchten af. Minder verstoringen, meer reiscomfort.

Geen grote, lege bus De Gelderlander, woensdag 2 april 2014

Gedeputeerde Staten van Gelderland laten in de OV-visie alle onrendabele bussen verdwij-nen. Wat er voor terugkomt… Wie het weet mag het zeggen. "We dachten teveel in aanbod en keken te weinig naar de vraag."

Historische bus zoekt museum De Gelderlander, woensdag 2 april 2014

Krijgt Arnhem een museum voor historische autobus-sen? Als het aan de Stichting Veteraan Autobussen (opgericht in 1969) zeker wel. De SVA heeft verspreid over Nederland acht werkgroepen die samen zestig bussen beheren. Nu wordt in Arnhem gezocht naar een mooie locatie om die bussen tentoon te stellen en waar mogelijk, te laten rijden.

Busreiziger stoort zich aan slechte informatie De Gelderlander, woensdag 2 april 2014

Het Dynamisch Reis Informatie Systeem functioneert al weken niet naar behoren. De afgelopen jaren zijn voor 1 miljoen euro ruim 300 digitale reisinformatie-panelen bij bushaltes geplaatst, maar die voorziening hapert dus ernstig.

Brede steun voor busplan De Gelderlander, donderdag 3 april 2014 Gedeputeerde Conny Bieze krijgt veel bijval voor haar plan weinig gebruikte buslijnen in Gelderland te schrappen. Twee dagen later wordt duidelijk dat Reizigersvereniging Rover niet in het plan gelooft. Goh, wie had dat nou gedacht?

Treinreis in spits wellicht duurder De Volkskrant, donderdag 24 april 2014 Dit plan komt nu eens niet van NS, maar van het ministerie van Infrastructuur en Milieu. On-derzocht wordt of een prijsverhoging in de spits (10%) en een prijsdaling in de daluren (12%) gunstige effecten sorteert.

'Spoed bij bouw liften stations in Arnhem' De Gelderlander, donderdag 24 april 2014 Wethouder Leisink dringt bij ProRail aan op spoed bij de bouw van liften bij de stations Vel-perpoort en Presikhaaf.

NS wil 'kantoor' trein laten poetsen De Gelderlander, donderdag 1 mei 2014 Het is niet de bedoeling de staking van schoonmaakpersoneel te breken, maar de veiligheid van reizigers moet wel gewaarborgd worden. NS baalt er verschrikkelijk van het conflict tus-sen vakbonden en schoonmaakwerkgevers over de hoofden van de treinreizigers wordt uit-gevochten.

29

Diner met Haagse bluf op Haagse rails De Volkskrant, donderdag 1 mei 2014 Tramrestaurant Trammm biedt aan veertig reizigers in een rit van ruim twee uur een uitge-kiend viergangenmenu. De tram rijdt maximaal 25 km per uur (i.p.v. 40 km) en er wordt géén soep geserveerd. Foto rechtsonder op deze pagina.

ProRail blundert met spoorselfie: deze man is niet gevaarlijk bezig Vk, vr 2 mei 2014 ProRail waarschuwt voor een nieuwe rage: een selfie maken terwijl je op het spoor staat. Daarbij werd een foto gebruikt van Jeroen Weerdenburg, die woedend reageerde: "Dit is een professioneel beeld van de VSM, genomen op een verlaten terrein bij Beekbergen, waar geen treinen rijden."

Oost-Nederland wil geen trein in de achtertuin De Volkskrant, vrijdag 2 mei 2014

Actiegroepen slijpen de messen, de beslissende fase is aanstaande. Hoe gaat Mansveld het goederenvervoer per trein in Oost-Nederland regelen?

De ramp ettert in Wetteren nog altijd door De Gelderlander, zaterdag 3 mei 2014 Meer dan 100 mensen raakten gewond bij de giframp met de goederentrein met gevaarlijke stoffen in het Belgische Wetteren. Maar er zijn in Nederland nauwelijks maatregelen getrof-fen om een herhaling te voorkomen.

Stallingen bij station worden gratis De Gelderlander, woensdag 7 mei 2014

Het is nog maar een plan, maar het is de bedoeling dat elke fiets de eerste 24 uur gratis ge-stald kan worden bij het station. Daarvoor gaat het beheer van de stallingen over van de ge-meente Arnhem naar de NS.

En verder o.m. ook nog: NS wil vanaf 2015 nachttreinen naar Arnhem en Nijmegen (dG, wo 26 febr). Gelderland past geld bij zodat regionale treinen blijven rijden (dG, vr 7 mrt) De accijnsverhogingen op brandstof voor diesel-treinen worden gecompenseerd. Valleilijn tot Arnhem blijft op de agenda (dG, wo 12 mrt) Mansveld wil het niet, maar de Tweede Kamer wel. Arriva krikt waardering regionale treinen op (dG, wo 26 mrt) Op alle lijnen die Arriva van Syntus overnam is de klanttevredenheid toegenomen. NS en Pro-Rail blijven onder strikte supervisie zelfstandig (Vk, za 29 mrt) Striktere afspraken, betere afstemming, nou ja, je kent die spierballentaal wel. Altijd wifi in de trein moet er nu van komen (dG, za 29 mrt) Nog meer stoere taal: "We streven straks naar een tien voor de reiziger", aldus Wilma Mansveld. ProRail minder onafhankelijk, topvrouw weg (Vk, vr 4 apr) De staatssecretaris heeft dan wel niet ge-kozen voor samenvoeging met NS, toch ziet topvrouw Marion Gout geen heil meer in haar baan. Jaren overlast door ontknopen spoor Utrecht (dG, vr 4 apr) Het hart van het spoornet gaat op de schop. Na het station wordt nu ook het sporenplan aangepakt; 130 wissels verdwijnen, er zal meer in corridors worden gereden. Mansveld grijpt in bij stuurloos ProRail (Vk, za 5 apr) Want behalve president-directeur Gout zijn ook de financieel en de operatio-neel directeur al opgestapt en komt de weg vrij voor het benoemen van meer coöperatief ingestelde mensen. Mansveld dreigt NS: andere vervoer-ders mogen ook op spoor (Vk, wo 16 apr) De staatssecretaris laat bij de Tweede Kamer haar tanden zien. Hinder door werk aan spoortunnels (dG, wo 16 apr) Het aanleggen van spoortunnels in Didam en Doetinchem zorgt voor inzet van bussen. Ook Belgische spoorwegen treffen schikking met bouwer Fyra-treinen (Vk, di 6 mei) De NMBS gaat akkoord met betaling van 2,5 miljoen euro door Ansaldo-Breda in plaats van de geëiste 27 miljoen.

30

De hijskraantrein met de Volker-Stevin V100 ervoor trof ik op een zeer koude en mistige dag in Zevenaar, in maart 2010. Omdat we dit jaar geen winter hebben gehad, is dit wel een leuk plaatje! De spot rechtsboven is recenter: de Speno-slijptrein staat regelmatig op het rangeer-terrein van Het Broek. Er zijn zelfs speciaal sporen aangepast, dus ik denk dat dit een vast opstelpunt voor deze trein is. Deze keer stond de G2000 van de Neusser Eisenbahn ervoor, maar ik zie op foto's op internet allerlei locs voor deze trein staan. De spot hieronder van Siemens loc 185 500 zag ik in Emmerich op 3 mei van dit jaar.

Meer foto's? Kijk in het Zijspoor-album.

31

32

AFMETINGEN:

Grondplaat 85x 35 cm Hoofdgebouw 35 x 25 cm

Hoogte tot dakgoot 22 cm Hoogte tot nok 37 cm

door Hans van de Ven

Lees vooral in het vorige Zijspoor hoe Ron 't Hooft aan de slag ging met de bouw van station Güglingen in schaal 1. We zijn nu aanbeland in de fase waarin de kozijnen definitief konden worden aangebracht, waarbij de beglazing niet werd vergeten. Wie komt die ramen straks allemaal keurig zemen? Om helemaal voorbereid te zijn op zonnig weer kregen de ramen natuurlijk luiken. Als basis werd hiervoor als scheepsdek voorbereid balsa gebruikt: daarin zijn al prachtig de planken zichtbaar gemaakt. Ook hier weer: de omlijsting keurig in verstek. Had ik al verteld dat Ron daarvoor met veel plezier gebruikt maakt van een plintenschaar? Je zou van zo'n ding niet verwachten dat het voor dit detailniveau geknipt bleek te zijn. Tijd voor de beplanking! Zie hoe daar met grote zorgvuldigheid zelf gesneden latjes van balsa van 2mm breedte op zijn aangebracht. Dat bracht de gevel helemaal tot leven, zeker nadat de onderrand mooi in vorm was gebracht. Kleine mesjes, sleutelvijltjes en een hoop geduld, dat betaalt zich uit!

Het dak vormde de volgende uitdaging. Deze "vijfde gevel" bestaat uit een gekruist zadeldak, waarbij de nok van de lage delen wel keurig met elkaar in lijn moeten zijn. Laat dat maar aan Ron over! De dakbedekking, mooie rode dakpannen en bijpassende nokvorsten, kwam van webshop Joker (www.joker-nitzche.de) in Duitsland. Een meevaller, maar zo gemakkelijk kom je niet aan alle onderdelen op deze schaal. De dakgoten bijvoor-beeld komen wel "gewoon" uit de modelbouwwinkel (van Wentink in Arnhem), maar werden gemaakt van een overlangs gehalveerd styreen buisje met doorsnede 7mm; ook de draag-beugels zijn hiervan gemaakt. De finishing touch vormen toch wel de stevige consoles onder de daklijsten en niet in het minst de versierde trekplaten (horizontaal) en makelaar (vertikaal) onder de nok. De schoorstenen maakte Ron weer van restjes balsahout. Om ze stevig op het schuine dak te kunnen bevestigen monteerde hij een pin in het onderste gedeelte. Het bovenste deel is het topje van de spuitmond van een lijmpatroon. En helemáál af was het hoofdgebouw na het ophangen van plantenbakken (waarin de bloemen overduidelijk goed gedijen) en het aanbrengen van een paar nostalgische reclameborden en de naam van dit fantastische stationsgebouw. O, wacht even, hier ligt nog een todo-lijstje: regenpijpen, klok, scharnieren aan luiken. Maar die foto … kippenvel!

Tijd voor het tweede bedrijf: de aanpalende goederenloods. Daarover lees je alles in het vol-gende Zijspoor. Nu is de resterende ruimte bestemd voor de foto's. Kijk en verbaas je, ook in het Zijspoor-fotoalbum!

33

34

door Lennart Visser Omdat mijn vader in Medemblik woont, bezoek ik als ik daar ben graag even de Stoomtram Hoorn Medemblik (SHM). Daar waar de Veluwsche Stoomtrein Mij uitblinkt in het verzamelen van een grote vloot oud NS-materieel, heeft de SHM vooral tram- en lokaalspoormaterieel. Uiteraard is de SHM vooral bekend van Bello, de NS 7742, die gerestaureerd of beter ge-zegd helemaal opnieuw opgebouwd is, na jaren als standbeeld in Bergen in de zoute zee-lucht gestaan te hebben.

Zicht op het tramstation van Hoorn vanaf de loopbrug over de NS spo-ren. De SHM heeft een eigen werk-plaats, originele stations langs de lijn en prachtige lokaalspoorwagons.

http://www.museumstoomtram.nl/nl/gebouwen

De SHM haalt overal oud materieel vandaan, bijvoorbeeld wagons die als kippenhok of als schuur hebben gediend. Na de restauratie worden het dan prachtige teakhouten tramwa-gons. http://www.museumstoomtram.nl/nl/personenrijtuigen

35

Ook beschikt de SHM over een aantal prachtig gerestaureerde goederenwa-gens, o.a. een Douwe Egberts-wagen en een originele postwagen. De SHM doet veel moeite om aan attributen te komen om de jaren ’20 zo goed mo-gelijk na te bootsen.

http://www.museumstoomtram.nl/nl/goederenwagens Op 22 maart 2014 was de eerste rijdag van dit jaar en loc 26 trekt een trein met lokaal-spoorwagens Medemblik binnen. Een paar jaar geleden heb ik de stoomtram met de houten wagens gefilmd toen deze over de ophaalbrug/sluis in Medemblik reed. https://www.youtube.com/watch?v=cNCiyUYFqMYhttps://www.youtube.com/watch?v=cNCiyUYFqMY

De SHM is een museumlijn voor de fijnproever van mooi materieel, stations en attributen uit de jaren ’20. Zeker een bezoekje waard. Kijk vast eens op de website: http://www.museumstoomtram.nl

36

Aflevering 5: het jaar 2001. Een heel MVA-jaar trekt aan je voorbij. Wil je meer weten? Lees het hele artikel; Carlo heeft 't complete archief in de biep staan.

door Hans van de Ven

jaar jg nr

2001 12 1 † Dick de Boer; Wie ben ik: Jasper Kooderings; Elektrotechniek voor de modelspoorder (XI) de electromotor; Uit d'oude doos: De stoomwagen, van binnen en van buiten; Met uw donatie: SSN, Stoom Stichting Neder-land; Aan het spoor (gelijkstroombaan) wordt gewerkt; HO-modulebaan; Metrostad Los Angeles; Vakantiebelevenis bij modelbouwvereniging Innsbruck, door Ben Molle; Videobespreking: Trajectvideo, door Pascal Kok

2001 12 2 † Joop Bodt; † Ab Stoter; notulen ALV 21-11-2000; Elektrotechniek voor de modelspoorder (XII) wissel- en gelijkstroom; Wie ben ik: Leo Onder-weater; Thuisspoor 10: Arthur Brinkhoff; Met uw donatie: Gelderse Smal-spoor Stichting

2001 12 3 Elektrotechniek voor de modelspoorder (XIII) (tegen) elektromotorische kracht; Betuwespoortunnel onder Pannerdse Kanaal, door Fr. Slingeland; Wie ben ik: Jan Willem Reinders; Vakantiebelevenissen Trois Vallees, door Fr. Slingeland; Verslag Open dagen, door René Willemse; Vakan-tiebelevenissen met Pa (rondreis langs allerlei treinenzaken), door JW; Van HO naar N, door Dick Peters; Met uw donatie: St. Veteraan Autobus-sen

2001 12 4 Elektrotechniek voor de modelspoorder (XIV); Aan het spoor wordt ge-werkt (renovatie gelijkstroombaan), door A. Verbokkem; Wie ben ik: Jan Hendriks; Van HO naar N (deel 2); Die Härzer Schmallspur Bahnen, door Jan Vrielink; De Bibliotheek; Met uw donatie: Museum Hoorn-Medemblik; krantenbericht over start boring bij Boerenhoek; Boekbespreking: Een treinreisje in vroeger tijden (100 jaar kippenlijn)

2001 12 5 Kerstgedachten, door Leny Molle; Wie ben ik: Bert Pas; Thuisspoor 11: Toby Keyser; Light Rail Gelderland; 'Tlein', door Leny Molle; De GETA (gemeentelijke elektrische tram Arnhem) vroeger en nu, door Pascal Kok; Met uw donatie: St. Stadskanaal Rail

opgravin

gen

bij d

e M

VA

37

38

gelezen door Jitse Kaspers In het tijdschrift van de Deutsche Bahn MOBIL, uitgave maart 2014, las ik dat je in de buurt van Potsdam in een slaapwagon van de Trans Iberische spoorwegen kunt overnachten. Eén van de dromen van een locofiel is om juist als alternatief in een slaapwagen te kunnen over-nachten. Dat kan en wel vanaf een prijs vanaf € 32,- p.p. (in een éénpersoonskamer vanaf € 50,- p.p.) in het Schlafwagenhotel ‘Altes Lager’.

Vanaf maart worden originele Russische slaapwagons, die gedeeltelijk uit de jaren 1930 stammen, voor overnachten aangeboden. Vanaf die locatie is men met de S11 van de DB binnen een uur in Berlijn-Centrum of het mooie Spreewald.

Voor verder informatie ? Kijk even op www.schlafwagenhotel.de

39

Zijspoor 2013-4: de Trompet. Zijspoor 2014-1: de Roadbridge. En dan nu: de FLIP!

Op 11 april jl. meldde de website www.arnhemcentraal.nu: "De Flip is uit de steigers!" Dit element, een van de centrale kolommen in de terminal, draagt de hellingbaan. Alle tijdens de bouw aangebrachte hulp-voorzieningen zijn dus verwijderd. De mangaten van deze centrale wand wer-den al in januari dichtgemaakt. Het be-grip ‘mangaten’ is een maritieme term. Zoals wellicht bekend gebruikt de Bouwcombinatie technieken uit de scheepsbouw. Een mangat is een ope-ning om doorheen te kruipen zodat de lassers bij alle te lassen onderdelen konden komen.

Nu wordt dit kunststuk - een combinatie van staal en beton - helemaal opge-

poetst. De Flip is het meest kritische onderdeel van de bouw, uitgevoerd als een hybride constructie van beton en een monocoque (= zonder ondersteunende pilaren) staalconstruc-tie. Het vormt dus de centrale ondersteuning van de luie trap maar het is tevens het punt waarop het schaaldak van de terminal straks zijn krachten af-draagt. Qua vorm, constructie en uitvoeringstechniek is dit een van de meest complexe onderdelen van de terminal. Hier komt alles samen. In dit element is het unieke uiterlijk van het nieuwe station al te zien: de ‘dans’ tussen beton en staal. De Flip ziet er uit als een omhoog gekrulde tong of golf en lijkt uit één stuk te bestaan.

Maar wij weten wel beter!

"Aan de leuke krullen. Ik zie je elke keer op station Eindhoven, de trein naar Den Haag, en ik heb je een keer ge-zien in de trein richting Venlo. All Stars en een hoogwaterbroek. Een keer had je hele leuke sokken aan; sokken met gekleurde snorretjes. Je krullen zijn wild en groot, ze dansen leuk mee met de wind. Wil je met mij een keer een kopje koffie drinken? Ik ben het meisje met de geblokte rugzak van Vans en het geel geruite jasje."

40

tot eind mei tentoonstelling Transformatie over sloop en wederopbouw van het Arnhemse station in het advocatenkantoor Hekkelman langs de Apel-doornseweg; tijdens kantooruren geopend.

za 24 mei Dag van de bouw: ook het terrein van de Arnhemse terminal wordt opengesteld (10-16 uur); loop nu al tussen fronttwist en flip!.

za 24 + zo 25 mei G.O.L.S.: de prachtige modelbaan van het spoorwegemplacement Win-terswijk anno 1920-’30 gaat definitief verdwijnen; nog drie weekenden te bezichtigen! http://www.gols-station.nl/

do 29 mei Hemelvaartsdag: museum van de Gelderse Smalspoor Stichting in Randwijk; 10-17 uur; http://www.smalspoor.nl/hemelvaartsdag.php

do 29 mei Hemelvaartsdag: Nationale Stoomtreindag! Op deze dag rijdt de VSM met meerdere stoomtreinen intensief tussen Apeldoorn en Loenen.

do 29 mei Hemelvaartsdag: Modelspoor Panorama, Beerninkweg 2a Aalten; (ook elke zondag geopend) http://www.modelspoor-aalten.nl/bezoeken

do 29 mei t/m zo 1 juni Hemelvaartsweekend, Stoomtrein Goes-Borsele elke dag 10-18 uur!

do 29 mei t/m zo 1 juni Hemelvaartsweekend = Thomas Weekend. Ontmoet Thomas de Stoomlocomotief en zijn vrienden bij het Spoorwegmuseum in Utrecht.

za 31 mei NAMAC-beurs in Euretco Expo Center Houten (10-15 uur) Prijs € 5,00. www.namac.nl

za 31 mei/zo 1 juni G.O.L.S. Winterswijk nog twee weekenden te bezichtigen!

wo 4 juni Rondleiding door Arnhem Centraal. Kosten: geen. Aanmelden: rondlei-dingenarnhemcentraal@arnhem.nl. Start om 10.00 uur in het infocen-trum, Bergstraat 1. Elke 1ste woensdag van de maand.

za 7 + zo 8 juni G.O.L.S. Winterswijk laatste weekend te bezichtigen!

za 7 + zo 8 juni Spoorwegmuseum Heimwee Express. Onder voorbehoud: Blokken-doos (Mat '24). De trein vertrekt drie keer per dag.

zo 8 + ma 9 juni Pinksteren - 200 jaar Koninkrijk; De VSM-spoorlijn is opgericht door Koning Willem III in 1887. In de eerste helft van juni wordt in Apeldoorn een festival over de verworvenheden in 200 jaar Koninkrijk gehouden.

ma 9 juni Tweede Pinksterdag: Museum van de Gelderse Smalspoor Stichting in Randwijk; 10-17 uur; http://www.smalspoor.nl

ma 9 juni Tweede Pinksterdag: Modelspoor Panorama, Beerninkweg 2a Aalten

za 14 + zo 15 juni Spoorwegmuseum Arend onder stoom; de hele dag rijdt de Arend op het achterterrein.

di 17 juni Spoorwegmuseum Plusdag. Nostalgisch programma voor senioren.

za 21 + zo 22 juni Stoomtrein Goes-Borsele: `Stoompluimen in de Pluimweide`. Park `De Pluimweide` (naast het stoomtreinstation in Hoedekenskerke) is het to-neel van het evenement. Er rijden extra veel verschillende minitreinen op de minispoorlijn en er zijn allerlei andere leuke dingen te doen, zowel buiten als binnen in gebouw `De Buffer`.

zo 29 juni Nederlands Kampioenschap Treintrekken Museumspoorlijn S.T.A.R. in Stadskanaal http://www.stadskanaalrail.nl/star/star.php (11-16 uur).

wo 2 juli Rondleiding door Arnhem Centraal. Zie 4 juni.

za 5 juli Modelspoorbeurs Houten Euretco Expo Center (10-15 uur). Gratis parkeren www.modelspoorbeurs.nl

41

di 8 juli Laatste clubavond MVA

za 12 + zo 13 juli Spoorwegmuseum Heimwee Express. De trein vertrekt 3x per dag.

za 12 + zo 13 juli ZLSM: De zomervakantie begint bij de Miljoenenlijn traditioneel met de Stoomtreindagen in Simpelveld. Dit jaar in het kader van 175 jaar spoorwegen in Nederland. Op 8 augustus 1837 begon de Nederlandse spoorweggeschiedenis. De kooplieden L.J.J. Serrurier en R. de Cheva-lier en de civiel-ingenieur W.C. Brade verkregen op die dag de conces-sie voor de aanleg en exploitatie van een spoorlijn tussen Amsterdam en Haarlem. Naast de uitgebreide dienstregeling met nostalgisch eigen én gastmaterieel zal er een ruime variëteit aan (trein)activiteiten worden aangeboden. De werkplaats is opengesteld en in onze loodsen vindt een grote hobby- en spoormarkt plaats.

di 15 juli Spoorwegmuseum Plusdag. Nostalgisch programma voor senioren.

di 15 juli t/m di 12 augustus MVA: vakantie; het clubhuis vijf dinsdagen gesloten

za 19 + zo 20 juli Spoorwegmuseum Arend onder stoom; de hele dag rijdt de Arend op het achterterrein.

wo 6 augustus Rondleiding door Arnhem Centraal. Zie 4 juni.

za 9 + zo 10 aug Spoorwegmuseum Heimwee Express. De trein vertrekt 3x per dag.

za 9 augustus NAMAC-beurs in Euretco Expo Center Houten (10-15 uur) Prijs € 5,00. www.namac.nl

za 16 + zo 17 aug Spoorwegmuseum Arend onder stoom; de hele dag rijdt de Arend op het achterterrein.

zo 17 augustus Teddyberenexpress, Museumspoorlijn S.T.A.R. in Stadskanaal. Kinde-ren t/m 11 jaar reizen gratis als ze hun teddybeer meenemen. Bezoek met uw (klein-)kinderen per trein en antieke bus "Wonderwereld".

di 19 augustus Eerste clubavond van het nieuwe seizoen MVA

di 19 augustus Sluitingsdatum inzendtermijn kopij Het Zijspoor 3

di 19 augustus Spoorwegmuseum Plusdag. Nostalgisch programma voor senioren.

za 23 + zo 24 aug Weekend at war; de historische gebeurtenissen rondom de jaren '40 en '50 van de vorige eeuw zijn van grote invloed geweest op het erfgoed dat ZLSM beheert. ZLSM rijdt nog steeds over de landsgrens en pas-seert onderweg restanten van een bunker en de Westwall. Er zijn er ge-noeg verhalen te vertellen over het smokkelen van boter. In 2014 is het 70 jaar geleden dat Simpelveld werd bevrijd.

za 30 augustus Modelspoorbeurs Houten; zie 5 juli.

di 2 september Het Zijspoor 3 verschijnt

wo 3 september NVBS Oost Arnhem: Arnhem en omgeving deel 3; een presentatie van Otto Dijkstra. Na twee presentaties over NS zullen nu andere railgebon-den activiteiten in en om Arnhem worden belicht. Denk aan de ATM, GETA, OSM/NBM, GTM/GTW, BSM, steenfabrieken, Van Gelder & Zo-nen en het Bommenlijntje. “De Uithoek” op het emplacement Arnhem Berg (20.00-22.30 uur). Prijs € 2,50. Zie www.nvbs.com

za 6 + zo 7 sept de VSM organiseert "Terug naar Toen", het grootste stoomtreinenfesti-val van Nederland: http://www.stoomtrein.org/evenementen/tnt.html

za 20 + zo 21 sept Modelspoorweekend MVA

wo 1 oktober NVBS Oost Arnhem: Last steam of British Rail, een presentatie van Leo de Jong. In deze presentatie (in kleur) worden de stoomlocs van BR tussen 1962 en 1968 voorgesteld. U maakt een virtuele reis van Londen naar Padstow over de laatste hoofdlijn met stoom en leert wat ’pre-grouping’ stoomlocs zijn. U ziet de enorme variatie aan 4-6-0 stoomlocs. (zie 3 sept)

42

JARIGEN

5 juni

Hans Karssen 1 juli

Willem Gerbel 4 juli

Arthur Brinkhoff 22 juli

Willie Koenders 24 juli

Hans van de Ven 13 augustus

Erik Slijkhuis 15 augustus

Ron 't Hooft 30 augustus

MVA…

Aan dit nummer van

werkten mee:

de adverteerders, de bezorgers, Jitse Kaspers, Martien Beumer, Lennart Visser, Bert Pas, Willem Gerbel, Carlo Hellegers, Ab Stoeltje, Ronald Wentink, Joop Kokke, Eric Steijlen, le-den van het M-team (Hans I, Jasper, Joop, Dick, Jitse), Ron 't Hooft, Jaap Stoter, Hans van de Ven.

Staat jouw naam hier de volgende keer bij? Mail aan zijspoor@mva.nu !

BREIN ACHTER BITCOIN IS SCHUWE JAPANNER Satoshi Nakamoto is een 64-jarige Japanse Amerikaan. Hij stond aan de wieg van de bitcoin, de digitale munteenheid. Beroemd is hij echter helemaal niet. Hij leidt een teruggetrokken leven, is media-schuw en houdt zich vooral bezig met computers en met … model-treinen!

CONTROLFREAK?

(tekst op de coachingskalender)

OPLOSSING RANGEERPUZZEL (pagina 9)

L duwt A bij C. L haalt B op en plaatst deze op het dood spoor. L rijdt door de tunnel en duwt C en A naar het dood spoor. L neemt C terug mee en plaatst hem onderaan (waar eer-

der B stond). L rijdt achteruit, koppelt A aan en zet A bij C. L haalt B op en zet hem bij A en C onderaan. L koppelt de drie wagons aan en rijdt achterwaarts. L zet wagon C op het dood spoor en neemt A en B terug

mee en zet ze bovenaan. L rijdt achterwaarts door de tunnel en haalt C op van het

dood spoor en plaatst C onderaan. L rijdt achterwaarts, koppelt A aan en rijdt naar de begin-

positie.

BETUWELIJN NU LANGZAAMAAN TOCH SUCCESVOL

Op 27 januari reed de 100.000ste goederentrein over deze route. Keyrail meldt dat nu zo'n 550 treinen per week Rotterdam met het Duitse achterland verbinden.

43

kijk eens wat vaker in de spiegel van

Guus Onstenk herenkapper

behandeling zonder afspraak

Huissensestraat 29 6833 HL Arnhem tel. 026-3218933

www.guusonstenk.nl

Wilke Tabak v.o.f.

uw sigarenspeciaalzaak

Alles op rookgebied, o.a.:

Longfillers: Cubaans, Dominicaans

Luxe aanstekers: Dupont, Ronson

Waterpijpen Humidoors

Baptist voor Houtbewerkers gereedschappen en machines

Beekstraat 30 Tel.: 026 - 445 16 44 6811 DW Arnhem houtbewerkers@baptist.nl

Winkel ook op Baptist.nl

Dé speciaalzaak voor de fijne houtbewer-king met het grootste assortiment gereed-schappen en machines voor iedereen met passie voor houtbewerken!

Bezoek baptist.nl en vind ruim 8.000 arti-kelen met uitgebreide omschrijvingen, af-beeldingen, video’s en gerelateerde pro-ducten!

Graag tot ziens in Arnhem!

44

Steenstraat 20 • 6828 CK Arnhem T. 026 - 442 32 26 • F. 026 - 446 17 37

I. www.wentinkhobby.nl • E. support©wentinkhobby.nl

WIJ ZIJN VAN DINSDAG T/M ZATERDAG GEOPEND

MODELTREINEN ARNOLD

ARTITEC

AUHAGEN

BACHMANN

BEMO

BRAWA

BUSCH

DIGIRAIL

ESU

FALLER

FLEISCHMANN

GÜTZOLD

HALLING

HARTEL

HEKI

HELJAN

HENCKENS

HOBBYTRAIN

KATO

KIBRI

L.G.B.

LENZ

LILIPUT

LIMA

MÄRKLIN

MEHANO

NOCH

PICCOLO

POLA

PREISSER

RIVAROSSI

ROCO

SEUTHE

SOMMERFELDT

SYMOBA

TORTOISE

TRIX

UHLENBROCK

VIESSMANN

VOLLMER

WOODLAND

en nog véél meer!

Tevens hebben wij

een ruime keuze in

DVD's, boeken en

tijdschriften

40m2 MÄRKLIN

SHOP-IN-SHOP

OOK VOOR AUTO'S,

BOUWDOZEN,

RADIOGRAFISCHE AUTO'S,

BOTEN EN RACEBANEN