Zicht Op Kwetsbaarheid

8/18/2019 Zicht Op Kwetsbaarheid

1/125


2/125


3/125

Inhoud

Gebruik e a or ingen 7 Woord voora 9

1 Inleiding 111.1 De verbreding van he mensenhandelbegrip 111.2 Kwe sbaarheid 121.3 Onderzoeksvragen 141.4 Beperkingen 15

2 Binnenlandse mensenhandel en mogelijk kwe sbare kinderen 172.1 Inleiding 182.2 LHBT-kinderen 19

2.2.1 Algemene kwe sbare ac oren en Nederlands beleid 192.2.2 Minderheidss ress en even uele kwe sbaarheid voor mensenhandel 212.2.3 Psychische problema iek en even uele kwe sbaarheid voor mensenhandel 272.2.4 Seksueel geweld en even uele kwe sbaarheid voor mensenhandel 282.2.5 LHBT, seksuele ui bui ing en ‘jeugdpros i u ie’ 302.2.6 Onderzoek en preven ie 34

2.3 Kinderen me de ee s oornis anorexia nervosa 362.3.1 Anorexia nervosa in Nederland 362.3.2 Ee s oornissen, seksueel geweld en mensenhandel 372.3.3 Waakzaamheid 40

3 Burgeroorlog in Syrië en mogelijk kwe sbare kinderen 413.1 Inleiding 423.2 Syrische kindbruiden 43

3.2.1 Syrische kindbruiden 443.2.2 Syrische kindbruiden, seksueel geweld én mensenhandel 453.2.3 Syrische kindbruiden in Nederland 463.2.4 Gearrangeerde huwelijken, Syrische kindbruiden en de even uele link

me mensenhandel 493.2.5 Preven ie en onderzoek 50

3.3 Kinderen die zich (willen) voegen bij ISIS 543.3.1 Jihadisme, radicalisering en rekru ering 553.3.2 Overeenkoms en en verschillen me mensenhandel 55


4/125

4

3.3.3 Mogelijke overeenkoms en in kwe sbaarheid 563.3.4 Mogelijke overeenkoms en in ronselen/werving 603.3.5 De vraag o er sprake kan zijn van ui bui ing bij minderjarigen

die worden geronseld 62

4 Kinderen die binnen amilies worden ui gebui ( amiliale ui bui ing) 694.1 Roma-kinderen 70

4.1.1 Roma in Nederland en he beleid 704.1.2 Aard en omvang van de problema iek in Nederland 72

4.1.2.1 Ach ergrond en kwe sbaarheid Roma-gemeenschap in Nederland 724.1.2.2 Mensenhandel en aanverwan e enomenen binnen de Roma- amilies

in Nederland 724.1.3 Criminele ui bui ing 73

4.1.3.1 Criminele ui bui ing is een vorm van mensenhandel 734.1.3.2 Signalering van criminele ui bui ing 744.1.4 Gearrangeerde kindhuwelijken en de link me mensenhandel 75

4.1.4.1 De rela ie ussen gearrangeerde kindhuwelijken, mensenhandelen dwang 76

4.1.4.2 De rela ie ussen gearrangeerde kindhuwelijken en crimineleui bui ing 78

4.1.4.3 De consumma ie van een gearrangeerd kindhuwelijk en de rela ie memensenhandel en andere delic en 79

4.1.4.5 Priori ering van gearrangeerde kindhuwelijken in he (s ra vorderlijk)

beleid 804.1.5 Rond rekkende Roma-gemeenschappen 814.1.6 Knelpun en (in de ke en) 82

4.1.6.1 De bescherming van Roma-kinderen die worden ui gehuwelijk 824.1.6.2 Signalering van criminele ui bui ing 834.1.6.3 De rol van he non punishmen -beginsel bij criminele ui bui ing 844.1.6.4 De bescherming van slach offers van criminele ui bui ing 854.1.6.5 Kinderen die deel ui maken van mobiele groepen 86

4.1.7 Concre e s appen 864.2 Illegaal in Nederland verblijvende kinderen die binnen amilieverband moe en werken 87

4.2.1 Kwe sbaarheid van illegaal in Nederland verblijvende kinderen 874.2.2 Aard en omvang van de problema iek 874.2.3 Casus in Nederland 88

4.2.3.1 Casus 1: Ui bui ing in he huishouden 884.3.3.2 Casus 2: Ui bui ing nich je door oom en an e 894.2.3.3 Casus 3: Ui bui ing nee e door ooms 89

4.2.4 Knelpun en 894.2.5 Concre e s appen 91

5 Kinderen werkzaam in produc ieke ens 93

5.1 Inleiding 945.2 Kinderarbeid is een vorm van ui bui ing en mensenhandel 945.3 Kinderen kwe sbaar voor mensenhandel in he bui enland 95


5/125

5Inhoud

5.4 Kinderarbeid en ke enveran woordelijkheid voor bedrijven die in Nederlandzijn geves igd 97

5.5 Knelpun en 98

5.6 Concre e s appen 100

6 Groepen kwe sbaar voor mensenhandel 1016.1 Groepen kwe sbaar voor mensenhandel 1016.2 Concre e s appen 1036.3 Onderzoek en preven ie 1046.4 Waakzaamheid 1056.5 Blik voorui 106

Bibliograe 107


6/125


7/125

Gebruikte afortingen

AMV Alleens aande minderjarige vreemdeling ar . Ar ikel

CKM Cen rum Kinder- en MensenhandelCOA Cen raal Orgaan opvang AsielzoekersCoMensHa Coördina iecen rum MensenhandelCT In obox Con ra- errorisme In obox DSM-V Diagnos ic and S a is ic Manual o Men al Disorders VEC Europese CommissieEMN Europese Migra iene werk ECLI European Case Law Iden ier ERRC European Roma Righ s Cen re and People in NeedEVRM Europees Verdrag voor de Rech en van de Mens

EU Europese UnieEuropol Europese Poli ieFIOD Fiscale Inlich ingen- en OpsporingsdiensFIU Financial In elligence UniGGD Gemeen elijke gezondheidsdiensGRETA Group o Exper s on Ac ion agains Trafficking in Human BeingsHR Hoge RaadIAO In erna ionale Arbeidsorganisa ieICMPD In erna ional Cen re or Migra ion Policy DevelopmenICSR In erna ional Cen re or he s udy o Radicalisa ion and Poli ical Violence

ICRW In erna ional Cen er or Reserach on WomenILO In erna ional Labour Organiza ionIMVO In erna ionaal Maa schappelijk Veran woord OndernemenIND Immigra ieen Na uralisa ie DiensIOM In erna ionale Organisa ie voor Migra ieITUC In erna ional Trade Union Con edera ionISIS Islami ische S aa in Irak en Al-ShamKMar Koninklijke MarechausseeLEC EGG Landelijk Exper ise Cen rum Eergerela eerd GeweldLHBT Lesbisch, homoseksueel, biseksueel en ransgender

MIVD Mili aire Inlich ingen- en VeiligheidsdiensMINBUZA Minis erie van Bui enlandse ZakenMVO Maa schappelijk Veran woord Ondernemen


8/125

8

MVV Maa regel o voorlopig verblij NCTV Na ionaal Coördina or Terrorismebes rijding en VeiligheidNGO Non-Gouvernemen ele Organisa ie

OESO Organisa ie voor Economische Samenwerking en On wikkeling OM Openbaar Minis erieOvJ Officier van Jus i ieRb. Rech bank Ru gers WPF Ru gers World Popula ion Founda ionRvK Raad voor de Kinderbescherming SCP Sociaal en Cul ureel PlanbureauSER Sociaal-Economische RaadSOMO S ich ing Onderzoek Mul ina ionale OndernemingenSr We boek van S ra rech

S cr S aa scouranS b S aa sbladSZW Minis erie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid T&C Sr Teks & Commen aar S ra rech TIP-rappor Trafficking in Persons Repor Trb Trac a enbladUN Uni ed Na ionsUNHCR Uni ed Na ions High Commissioner or Re ugeesUNICEF Uni ed Na ions Children’s FundUNODC Uni ed Na ions Office on Drugs and Crime

VenJ Minis erie van Veiligheid en Jus i ie VN Verenigde Na ies VNG Vereniging van Nederlandse Gemeen en WFP World Food Programme WODC We enschappelijk Onderzoek- en Documen a iecen rum WTO World Trade Organisa ion


9/125

Woord voora

Mensenhandel gaa in de kern om he misbruik maken van kwe sbaarheden van een ander lou er vooreigen gewin. In deze verkenning heb ik gekeken naar he misbruik van de kwe sbaarheid van kinderen.

Van de vele kinderen die wegvluch en van de brandhaarden die onze wereld ken , van kinderen die inarme delen van de wereld opgroeien en op jonge lee ijd werken aan produc en voor onze mark en vande kinderen die oevallig behoren o een minderheidsgroep en zich door hun gemarginaliseerde posi ienauwelijks kunnen verweren egen misbruikers. Hoewel deze kinderen lang nie allemaal slach offer worden van mensenhandel, is de vraag welke ac oren de een kwe sbaarder maken dan de ander urgen-

er dan ooi . Mensenhandel maak immers nie alleen direc e slach offers; die slach offers hebben ookouders, amilie en vrienden.

Om ui bui ing van kinderen e voorkomen en aan e pakken, moe kennis vergaard worden over deac oren die kinderen kwe sbaar maken. De kennis daarover is essen ieel om de juis e groepen e be-

schermen. In erna ionaal is a gesproken om de kwe sbare ac oren e adresseren en di mag nie blijvenbij mooie woorden. Zolang we als samenleving nie in s aa zijn om s elende Roma-kinderen van der ienjaar oud e herkennen als mogelijke slach offers van mensenhandel, maar ze in plaa s daarvan zien alscriminelen dan doen we hen ekor . En waar momen eel vervolging dreig , is he juis onze beschermingdie deze kinderen nodig hebben. O denk aan de Syrische kindbruiden die in Nederland aankomen. Mijnzorg is da sommige van deze meisjes ach er de voordeur verdwijnen, he geen hen kwe sbaar maak ombui en he zich van de samenleving ui gebui e worden binnen he huishouden. Deze meisjes moe en,ne als elk kind in Nederland, de bevrijdende krach van onze waarden ervaren.

Deze en andere groepen kinderen die mogelijk kwe sbaar zijn voor mensenhandel heb ik cen raal geze

in di verkennende onderzoek. Een onderzoek da anders dan u van mij gewend ben , nie primair odoel hee bij e dragen aan de moni oring van he mensenhandelbeleid, maar veeleer een verkenningbe re om e bepalen o er, vanui he perspec ie van mensenhandel en seksueel geweld egen kinderen,redenen zijn o zorg. Ik heb een selec ie gemaak van zeven groepen kinderen die recen in verband zijngebrach me mensenhandel. In di rappor zijn deze signalen nader onderzoch me als doel meer inzich

e vergaren in de even uele kwe sbaarheid van deze groepen.

De veelheid aan vormen waarin mensenhandel zich de a gelopen jaren mani es eer , scherp in daaler heid geboden blij op de on wikkeling van nieuwe verschijningen van mensenhandel. En di geldme name wanneer minderjarigen in he spel zijn. Denk bijvoorbeeld aan de signalen over Eri rese kin-

deren die ijdens hun och mogelijk ui gebui zijn o aan de Vie namese kinderen die ui de opvang verdwijnen en mogelijk aan he werk worden geze in hennepkwekerijen. Mensenhandel vraag omcons an e aler heid, he vermogen en de bereidheid vanui he mensenhandelperspec ie naar bes aan-


10/125

de en nieuwe enomenen e kijken en om een samenleving die s eeds bewus er is en daardoor weerbaar-der is egen mensenhandel.

Aan de o s andkoming van deze verkenning hebben diverse personen en ins an ies bijgedragen. Ookdank ik de vele personen die bereid waren mee e lezen en mijn bureau voor hun inspanningen. Hierbijmag nie onvermeld blijven de bijdrage van Sjoerd van Bemmel.

C.E. Detmeijer-Vermeulen,Na ionaal rappor eur mensenhandel en seksueel geweld egen kinderen


11/125

1 Inleiding

1.1 De verbreding van het mensenhandelbegrip

Een jonge je van waal da elke och end de kraam van zijn oom opbouw , een meisje van ach da bedelop s raa , o een jongen van veer ien die s eel onder oeziend oog van zijn opa. Al deze voorbeeldenhebben mogelijk één ding gemeen: mensenhandel. Bij de o s andkoming van de eers e in erna ionaledeni ie van mensenhandel 1 in 2000 zouden waarschijnlijk weinigmensen aan de gegeven voorbeelden hebben gedach , en ook de we gever kon nie voorzien in welke gedaan en mensenhandel zichzou kunnen voordoen in Nederland, ook bui en de seksindus rie.2

De laa s e decennia hee de deni ie van mensenhandel een verbreding doorgemaak . Naas de groeiende aandach voor vor-men van ui bui ing bui en de seksindus rie, s aan ook kinderen die

slach offer van mensenhandel worden de a gelopen jaren in oene-mende belangs elling. Meer bewus wording van mensenhandel,binnen de gehele overheid, hee geleid o meer zich op waarmensenhandel voorkom en in welke vormen. Maar he hee Ne-derland ook gecon ron eerd me een ries e reali ei , namelijk damensenhandel veel nauwer verweven is me de samenleving danbijna wee decennia geleden vermoed had kunnen worden. Nieuwe

enomenen duiken op, waarbij nie zelden minderjarige slach o -ers be rokken zijn. Deze zaken baren in he bijzonder zorgen. Kin-

deren kunnen namelijk worden beschouwd als inheren kwe sbaar

voor mensenhandel; de a ankelijkheidssi ua ie waarin zij zich perdeni ie bevinden en opzich e van volwassenen, maak da we op mensenhandel en aanzien van min-derjarigen ex ra aler moe en zijn. In he bijzonder waar he gaa om vormen van mensenhandel waar-mee geen o weinig ervaring is opgedaan.

1 Pro ocol inzake de voorkoming, bes rijding en bes raffing van mensenhandel, in he bijzonder vrouwenhandel enkinderhandel, o aanvulling van he Verdrag van de Verenigde Na ies egen grensoverschrijdende georganiseerdemisdaad (New York, 15 november 2000),Trb. 2001, 69 en 2004, 35 (hierna: Palermo Pro ocol).

2 Kamers ukken II 2003/04, 29291, 3, p. 18. Zie ook he verkennend onderzoek van Van der Leun en Vervoorn 2004 naar vormen van ui bui ing bui en de seksindus rie, da door de oenmalig minis er van Jus i ie werd inges eld om meerzich e krijgen op de even uele prevalen ie van deze vormen op Nederlandse bodem.

‘Righ now, here’s a young boy, in a brick ac-ory, covered in dus , hauling his heavy load

under a blazing sun, hinking i he could jus goo school, he migh know a differen u ure, bu

he doesn’ hink anybody is paying aten ion.Righ now, here is a girl, somewhere rapped in

a bro hel, crying hersel o sleep again, andmaybe daring o imagine ha some day, jusmaybe, she migh be rea ed no like a piece oproper y, bu as a human being. And so our mes-sage oday, o hem, is – o he millions around

he world – we see you. We hear you. We insison your digni y. And we share your belie ha i jus given he chance, you will orge a li e equa

o your alen s and or hy o your dreams‘[Barack Obama, 25 sep ember 2012].


12/125

12

Tegen deze ach ergrond kan de verschijning van he onderhavige rappor worden begrepen. Dezeeers e verkenning zie op groepen kinderen3 die recen in verband zijn gebrach me mensenhandel,maar waarvoor vanui da perspec ie weinig aandach is. Er is een selec ie gemaak van zeven groepen.

Deze selec ie is niead hoc o s and gekomen, maar vind zijn grondslag in de aanwezigheid van verken-nende s udies, rech szaken, mediaberich en en signalen die de Na ionaal Rappor eur bereiken vanui‘he veld’. Vanwege he verkennend karak er van di rappor is er nie voor gekozen de drempel voor hebehandelen van deze groepen hoog e leggen. Ook als de in orma ie over de rela ie van deze groepenme mensenhandel ‘dun’ is, vormde da geen bele sel om verder e kijken.

De volgende zeven groepen worden in deze verkennende analyse behandeld:

• Syrische kindbruiden;• Roma-kinderen;

• Illegaal verblijvende kinderen die binnen amilies moe en werken;• Kinderen werkzaam in produc ieke ens;• Kinderen me de ee s oornis anorexia nervosa;• Lesbische, biseksuele, homoseksuele en ransgender kinderen;• Kinderen die zich (willen) voegen bij ISIS.

Di rappor ocus zich primair op mensenhandel. Gezien he ei da he mandaa van de Na ionaalRappor eur zich ook ui s rek over he hema seksueel geweld egen kinderen word in di rappor ooks ilges aan bij de kwe sbaarheid voor seksueel geweld. Bij meerdere groepen zijn er vermoedens o lighe , gele op de aard van de mensenhandel, voor de hand da de mogelijke ui bui ing voora gegaan

word o gepaard gaa me seksueel geweld.

1.2 Kwetsbaarheid

Er bes aa geen eenduidige, heldere deni ie van kwe sbaarheid in he lich van mensenhandel.4 De ermkwe sbaarheid is in deze zin voor he eers in 2000 gebruik in hePalermo Pro ocol5 als onderdeel van he dwangmiddel ‘misbruik van een kwe sbare posi ie’. Vervolgens is de erm ook gebruik inde mees voorname in erna ionale ins rumen en er bes rijding

van mensenhandel.6

In he algemeen kan worden ges eld dakwe sbaarheid hier re ereer aan de verhoogde gevoeligheid vaneen persoon o groep om slach offer e worden.7 He gaa om ac-

oren waar een mensenhandelaar gebruik van kan maken. 8 Di

3 In di onderzoek worden me kinderen personen beneden de achtien jaar bedoeld. Waar de erm ‘jongeren’ wordgebruik worden minderjarige jongeren bedoeld, enzij anders vermeld. ‘Minderjarigen’ word als synoniem voorkinderen gebruik .

4 UNODC, 2013.5 Palermo Pro ocol, 2000.

6 Zie onder meer de Europese Rich lijn, 2011; Europese Commissie, 2012; UNODC, 2013.7 UNODC, 2013.8 UNODC, 2013; Tyldum, 2011.

‘I have come o unders and rafficking as sys e-ma ic exploi a ion o vulnerabili ies. However

hese vulnerabili ies crea e an arena ha makes

exploi a ion possible, and one ha raffickerscan manipula e o keep heir vic ims in a si ua-ion where con inued exploi a ion is possible’

[Tyldum, 2011].


13/125

Inleiding13

impliceer au oma isch da de aanwezigheid van kwe sbare ac oren nie per deni ie leid o slach o -erschap.9 Naas kwe sbare ac oren zijn er ook beschermende ac oren die mede bepalen hoe kwe sbaar

een persoon is. Denk aan een hech e gezinssi ua ie, s erke verbindingen me de lokale gemeenschap en

de aanwezigheid van effec ie beleid en aanzien van he voorkomen van slach offerschap.10

In diverse in erna ionale rech sdocumen en is de erm kwe sbaarheid opgenomen in combina ieme verplich ingen om in e zeten op he voorkómen van mensenhandel. He Palermo Pro ocol en deEU-rich lijn mensenhandel11 benadrukken bijvoorbeeld ook explicie he belang om kwe sbare groepen

e in ormeren en voor e lich en. Kennis over wa een groep personen,in casu kinderen, kwe sbaar maakis daarom essen ieel.12

Om meer grip e krijgen op de ac oren die kinderen kwe sbaar kunnen maken voor mensenhandel word in di onderzoek gebruik gemaak van de door de Europese Commissie geïn roduceerde ‘clus ers’ van kwe sbaarheid, namelijk (1) individuele kwe sbaarheid, (2) amiliale kwe sbaarheid, (3) sociaaleco-nomische kwe sbaarheid en (4) s ruc urele kwe sbaarheid. Bijindivi-

duele kwe sbaarheid gaa he om ac oren die liggen in de persoonlijkesi ua ie en geschiedenis van he kind. Een verleden van misbruikdraag bijvoorbeeld bij aan een gro ere kans slach offer van mensen-handel e worden, ne als een gebrekkige cogni ieve en emo ioneleon wikkeling. Ook een ins abiele gezinssi ua ie o een slech e nan-ciële huishouding binnen he gezin ( amiliaal), he onderdeel ui ma-ken van een gemarginaliseerde bevolkingsgroep en slech e oegang

o zorg en jus i ie(sociaaleconomisch) zijn ac oren die he risico kun-nen vergro en slach offer e worden van mensenhandel. Als voorbeeld vans ruc urele kwe sbaarheid kan oslo worden genoemd de a wezigheid van een overheid die in voldoende ma e is oegerus op he signa-

leren van kwe sbaarheid en he bieden van bescherming aan kinderen die slach offer zijn geworden okunnen worden van mensenhandel.De door de Europese Commissie gemaak e indeling is ideaal ypisch van aard. In de prak ijk zal he

nie eenvoudig zijn de kwe sbaarheid van een kind e bepalen aan de hand van deze vier clus ers. Risi-co ac oren zijn immers las ig los van elkaar e beschouwen. Ook oe enen deze ac oren over en weerinvloed op elkaar ui en kunnen ze elkaar vers erken. Aan de andere kan , de clus ers van de EuropeseCommissie verschaffen wel een helder denkschema aan de hand waarvan grip op verschillende ac oren van kwe sbaarheid kan worden verkregen. Om die reden worden de clus ers in di rappor gebruik bijde samenvatingen die voora gaan aan de verkennende analyses van de zeven groepen.

9 UNODC, 2013; Europese Commissie, 2015.10 He gaa bij pro ec ieve ac oren in wezen om he spiegelbeeld van kwe sbaarheden, namelijk: ac oren die maken

da kinderenminder kwe sbaar zijn voor mensenhandel (ook wel resilience ac ors genoemd). Gele op he bes ek vandi rappor hee de Na ionaal Rappor eur zich beperk o een bespreking van ac oren die kwe sbaar maken.

11 EU-Rich lijn mensenhandel (2011/36/EU) inzake de voorkoming en bes rijding van mensenhandel en de bescherming van slach offers daarvan, en er vervanging van Kaderbeslui 2002/629/JBZ van de Raad 5 april 2011,PbEU 2011, L 101/1.

12 De Europese Commissie hee haar s udie ui gevoerd in he kader van de Europese S ra egie er ui roeiing van men-senhandel 2012 – 2016. Om de kwe sbare ac oren e onderzoeken zijn er diep e-in erviews gehouden in verschil-lende lids a en en daarnaas zijn er ook s akeholders op Europees niveau geïn erviewd. Vervolgens hebben s ake-holders ui de 28 verschillende lids a en gediscussieerd over een gede ailleerde lijs me mogelijke kwe sbare

ac oren. To slo is aan pro essionals die werken me minderjarige slach offers van mensenhandel gevraagd om de

nieuwe lijs e becommen ariëren en o ze casussen en bewijs konden overleggen die de kwe sbare ac oren zoudenkunnen s aven. Tijdens he onderzoek is overigens nie alleen gekeken naar kwe sbare ac oren, maar ook naarpro ec ieve ac oren (Europese Commissie, 2015: p. 27).

‘[…] he ex en o which a child is vulnerableo ra icking is only rarely de ermined by onpar icular ac or. Ra her, children are usuallyexposed o a combina ion o circums anceswhich resul in hem becoming vic ims o

ra icking’[Europese Commissie, 2015].


14/125


15/125

Inleiding15

Zoals ui guur 1 kan worden a geleid bes aa he model ui vier ca egorieën. In hoeverre groepen kwe s-baar zijn en in hoeverre mensenhandelaren zich ac ie rich en op deze groepen word ui gedruk in de‘scores’ s erk o zwak. InHoo ds uk 6 worden de verschillende groepen, op basis van de verkennende

analyses, in één van de ca egorieën ingedeeld. Daar oe on s aa zich op de vraag o , en in hoeverre debesproken groepen kwe sbaar zijn en o er ook daadwerkelijk aanwijzingen zijn gevonden da mensen-handelaren zich rich en op deze groepen. De indeling in di schema draag bij aan he inzich elijk ma-ken van de vervolgs appen die nodig zijn. De aard van de vervolgs ap is a ankelijk van de ma e waarineen bepaalde groep kwe sbaar is en o mensenhandelaren zich ook daadwerkelijk op deze groep rich en. Ten aanzien van de groep die op beide schalen ‘s erk’ scoor , is he logisch da in de rich ing van con-cre e vervolgs appen moe worden gedach . Zijn er geen aanwijzingen voor daadwerkelijk slach offer-schap, maar is wel sprake van een gro e kwe sbaarheid dan dien e worden nagegaan o meer onder-zoek aan de orde is o da preven iemaa regelen nodig zijn om e voorkomen da mensenhandelaren inde oekoms misbruik maken van de geïden iceerde kwe sbaarheden.

De beschrijving van de zeven groepen word elkens voora gegaan door een beknop e bean woor-ding van de wee vragen plus de bijbehorende indeling in he schema. De verkenning van de zevengroepen word a geslo en me een overkoepelende analyse in Hoo ds uk 6. Hierin word he boven-s aande model gehan eerd om de zeven groepen ook en opzich e van elkaar e beschouwen. Op deze wijze word in één oogopslag duidelijk welke groepen kinderen priori ei hebben. Ook word in dezeoverkoepelende analyse per groep een beknop e onderbouwing gegeven voor de indeling in een van deca egorieën en word ui eengeze welke vervolgac ies mogelijk en nodig zijn.

1.4 Beperkingen

De mees voorname beperking van deze analyse is da de hema’s die in de volgende hoo ds ukken worden besproken nie ui putend worden behandeld en s eeds beknop aan de orde worden ges eld.Daarmee is de beperk e pre en ie van di rappor ook direc gegeven: he rach de aandach e ves igenop mogelijke kwe sbare groepen kinderen voor mensenhandel. Ook word in di rappor gewaak voor wa Chuangexploi a ion creep noem 13; he s eeds breder in erpre eren van he concep mensenhandeldoor daaronder ook moeilijk daaraan e koppelen enomenen e vers aan. Daarbij lijk soms e wordenui gegaan van he idee da he mensenhandelbegrip onbeperk is. Da leid er ui eindelijk oe da heconcep haar zeggingskrach word on nomen en a doe aan de effec ivi ei van de aanpak. He onder-zoeken van kwe sbare groepen verg zo bezien een balanceerac . Enerzijds is he van belang, zel s nood-

zakelijk, open e s aan voor ac uele on wikkelingen die zich voordoen in de samenleving, on wikkelin-gen die in verband kunnen s aan me mensenhandel. Anderzijds moe he bese er zijn da he begripmensenhandel grenzen ken .

13 Chuang, 2014.


16/125


17/125


18/125

18

2.1 Inleiding

Kinderen zijn kwe sbaar voor mensenhandel.1 Ech er, een klein gedeel e word ook daadwerkelijk slach -

offer. Welke groepen meer risico lopen dan andere, is al geruime ijd onderwerp van onderzoek.2

Hehuidige onderzoek en aanzien van binnenlandse mensenhandel rich zich voornamelijk op kwe sbareac oren voor seksuele ui bui ing, de rela ie ussen slach offer en dader en de (persoons)kenmerken van

he slach offer en de dader. Hoewel he onderzoek naar ac oren die kinderen kwe sbaar maken voorseksuele ui bui ing zich in een begins adium bevind , kom daar door de jaren heen s eeds meer zichop. Zo blijken bijvoorbeeld kinderen die misbruik , gepes dan wel verwaarloosd zijn een gro er risico elopen om slach offer e worden.3 He zel de geld voor kinderen die lich vers andelijk beperk zijn.4 Dizijn zogehe en risico ac oren. Wanneer een kind voldoe aan (één van) de risico ac oren be eken he nieda hij/zij ook slach offer word van mensenhandel.5 Da zou e kor door de boch zijn. Toch is kennishierover van belang, zoda be er ingeze kan worden op preven ie. Zo we en ins ellingen in Nederland

die werken me lich vers andelijk beperk e jongeren da ze ex ra waakzaam moe en zijn op signalen vanmensenhandel én da ze moe en we en wa e doen als ze vermoedens hebben. Kor om, kennis overkwe sbaarheid gee de mogelijkheid om preven ieprogramma’s en bescherming in e rich en.6

Om de groep kinderen be er in kaar e krijgen, word eers een blik geworpen op de cij ers. In 2014zijn er 1.561 mogelijke slach offers gemeld bij he Coördina iecen rum mensenhandel (CoMensha),daarvan zijn er 283 minderjarig en deze groep bes aa voor een groo deel ui Nederlandse meisjes.7 Overde periode 2008 – 2012 is door de Na ionaal Rappor eur ook gekeken in welke sec or minderjarigen zijnui gebui . Ui de meldingen die bij CoMensha over deze jaren zijn binnengekomen blijk da over deperiode 2008 – 2012 58% seksueel is ui gebui en daarnaas 27% (nog) nie hee gewerk .8 Di is ech ernie verder ui gespli s naar na ionali ei .

Wanneer he gaa om binnenlandse mensenhandel, gaan de laa s e jaren de zorgen me name uinaar Nederlandse meisjes die seksueel ui gebui worden. He is dan ook nie opmerkelijk da naar dezegroep he nodige onderzoek is verrich . In deze onderzoeken is me name gekeken naar deloverboyme-

hodiek , een me hode waarbij Nederlandse meisjes door jongens onder he mom van een lie desrela ie worden gemanipuleerd om voor hen geld e verdienen door seksuele handelingen e verrich en meklan en egen be aling.9 In de verkennende analyse van de wee groepen die in di hoo ds uk besproken worden is een andere benadering gekozen en word nie de me hodiek van de mensenhandelaar cen-

1 Europese Commissie, 2015.

2 Ibid.3 Van Dijke e al. 2012; Europese Commissie, 2015; Reid en Piquero, 2014; Reid, 2014; Reid, 2012; Reid, 2011; Es es en

Weiner, 2005; Tyler e al. 2001; Klat e al. 2014.4 Reid e al. 2015; Van Dijke e al. 2012; Verwijs e al. 2011. Zie ook de EO-ui zending van 3 ok ober 2015, beschikbaar

op htp://visuals.eo.nl/zwakbegaa de-meiden-in-ins elling-geronseld-voor-pros i u ie/, geraadpleegd op 9 novem-ber 2015.

5 De Europese Commissie zeg hierover he volgende: ‘The analysis o risk and resilience ac ors revealed ha he ex en o whicha child is vulnerable o rafficking is only rarely de ermined by one par icular ac or. Ra her, children are usually exposed o a como circums ances which resul in hem becoming vic ims o rafficking. I should be no ed ha he ac ors alone do no cauTrafficking happens because o he demand or he services o he vic ims and he goods produced hrough heir exploi a ion,huge pro s’ (Europese Commissie, 2015: p. 8).

6 Europese Commissie, 2015.

7 Na ionaal Rappor eur, 2014a: abel 5.1 en 7.1.8 Ibid: abel B4.1.21.9 Zie onder meer Na ionaal Rappor eur, 2009; Na ionaal Rappor eur, 2013; Verwijs e al. 2011; Van Dijke e al. 2012.

http://visuals.eo.nl/zwakbegaafde-meiden-in-instelling-geronseld-voor-prostitutie/https://www.nationaalrapporteur.nl/publicaties/mensenhandel-in-en-uit-beeld-II/https://www.nationaalrapporteur.nl/publicaties/Zevende/https://www.nationaalrapporteur.nl/publicaties/Zevende/https://www.nationaalrapporteur.nl/publicaties/Negende/https://www.nationaalrapporteur.nl/publicaties/Negende/https://www.nationaalrapporteur.nl/publicaties/Negende/https://www.nationaalrapporteur.nl/publicaties/Zevende/https://www.nationaalrapporteur.nl/publicaties/mensenhandel-in-en-uit-beeld-II/http://visuals.eo.nl/zwakbegaafde-meiden-in-instelling-geronseld-voor-prostitutie/


19/125

Binnenlandse mensenhandel en mogelijk kwetsbare kinderenLHBT-kinderen

19

raal ges eld, maar de mogelijke kwe sbaarheid lesbische, homoseksuele, biseksuele en ransgenderjongeren 10 en kinderen die lijden aan de ee s oornis anorexia nervosa.

De keuze voor deze wee groepen is erin gelegen da ze de a gelopen wee jaar in verband zijn ge-

brach me seksuele ui bui ing en da er nog weinig kennis is over deze groepen op basis waarvan di verband aange oond o wel verworpen kan worden. In di hoo ds uk word , zoals in hoo ds uk 1 reeds isaangegeven, een an woord gezoch op wee vragen: (1) In hoeverre zijn er aanwijzingen da deze groepkinderen kwe sbaar is voor mensenhandel?, en (2) in hoeverre zijn er aanwijzingen da mensenhande-laren zich speciek rich en op deze groep?11 In deze paragraa word een eers e verkenning ui gevoerd. Aangezien er weinig onderzoek is verrich naar beide groepen vanui he perspec ie van mensenhandel,is gebruik gemaak van verkennende s udies, anekdo isch ma eriaal12 en signalen ui he werkveld diede Na ionaal Rappor eur on vangen hee .

In de verkenning van beide groepen word ook nadrukkelijk s ilges aan bij de kwe sbaarheid voorseksueel geweld.13 Naar verwach ing geld voor deze wee groepen da wanneer ui bui ing plaa svind

di in veel gevallen voora gegaan word o samenval me seksueel geweld.14

Voor goede signalering énpreven ie is he in kaar brengen van deze vervlech ing waardevol.

2.2 LHBT-kinderen

2.2.1 Algemene kwetsbare factoren en Nederlands beleid‘De 20e eeuw word ook gekenmerk door de opkoms van de homo- emancipa iebeweging’ schree deminis er van Onderwijs, Cul uur en We enschap in een brie aan de Kamer van 10 mei 2013.15 In dezebrie word gesche s hoe er s eeds meer aandach is gekomen voor de emancipa ie van lesbische vrou-

wen, homoseksuele mannen, biseksuelen en ransgenders. De eers e beleidsbrie ‘overheidsbeleid enhomoseksuali ei ’ s am ui 1988. Hierin word geschreven da de si ua ie moe worden bereik da men-sen, ongeach homo- o he eroseksuele gerich heid, ‘op voe van gelijkheid aan alle aceten van hemaa schappelijk leven kunnen deelnemen’. 16 Sindsdien is er s eeds meer aandach gekomen voor deemancipa ie van de LHBT-groep in Nederland, waarbij onder meer word ingeze op he ‘ egengaan vandiscrimina ie en he bes rijden van geweld egen deze kwe sbare groep’.17

He is nie precies bekend hoeveel LHBT-jongeren Nederland ken . Di hang ook a van wa vers aan word onder de seksuele oriën a ie van een persoon. ‘Seksuele oriën a ie word mees al gezien als eenmin o meer cons an kenmerk van een persoon, da zich kan ui en in seksueel gedrag o zel enoeming

10 Voor de leesbaarheid word gesproken van kinderen en jongeren. Beide verwijzen naar minderjarigen, enzij andersaangegeven.

11 De kwe sbaarheid van een groep en in hoeverre mensenhandelaren zich rich en op deze groep me he oogmerkhun ui e bui en vallen vaak samen, maar da hoe nie per se. Zie ook Hoo ds uk 1.

12 Anekdo isch ma eriaal da vaak is on leend aan de media.13 Hoewel di rappor inzoom op mensenhandel is he mandaa van de Na ionaal Rappor eur breder en s rek he zich

ook ui over seksueel geweld egen kinderen.14 ‘Despi e he s rong evidence ha vic imized you h o en experience mul iple vic imiza ions, researchers and prac-

i ioners rea ing mal rea ed you h end o ocus on and rea one par icular ype o vic imiza ion (e.g., sexual abuse, wi nessing domes ic violence) and ail o ake in o accoun he reali y ha many vic imized children experiencemore han one ype o abuse’ (Reid e al. 2015: p. 3). Zie ook Finkelhor e al. 2007.

15 Tweede Kamer 2012 – 2013, 30420, nr. 180.16 Ibid.17 Ibid.


20/125

20

als homo-, bi-, o he eroseksueel. He cons an e kenmerk zou dan de ma e zijn waarin men georiën eerdis op he andere en/o eigen geslach voor seks en/o een rela ie’.18 Ongeveer 9% van de responden en19 gee aan homo/lesbisch o biseksueel e zijn. Ook bleek da mannen zichzel vaker homoseksueel dan

biseksueel noemen en vrouwen vaker biseksueel dan lesbisch.20

De erm ransgender is gereserveerd voor personen bij wie he geboor egeslach , de genderiden i ei en de genderexpressie nie overeenko-men. 21 Over de groote van deze groep bes aan geen be rouwbare schatingen. 22 De overheid gaa ervanui da Nederland anno 2013 een miljoen lesbiennes, homoseksuelen, biseksuelen en ransgenders el .23

Ondanks da de accep a ie van homoseksuali ei in Nederland hoog is24, blijven er zorgen. Zo blijkde accep a ie lager e liggen bij me name or hodox-religieuze gemeenschappen.25 Ook blijk da onderjongeren een nega iever beeld bes aa over homoseksuali ei .26 De LHBT-emancipa ie word ook zekernie als a gerond beschouwd en door de jaren heen is er dan ook een scala aan maa regelen genomen.Eén van deze maa regelen is da de poli ie en he openbaar minis erie priori ei geven aan he bes rijden van homo oob geweld.27 Ook is en word we - en regelgeving aangepas om juridische ongelijkheid

ussen LHBT’s en he eroseksuelen ongedaan e maken.28

In he beleid word ook de nadruk gelegd op de emancipa ie van LHBT-jongeren me een nie - Wes erseach ergrond binnen migran engemeenschappen. Zo word bekeken welke mogelijkheden er zijn omhomoseksuali ei binnen deze gemeenschappen bespreekbaar emaken en de posi ie van LHBT’s e vers erken. Ook word gekekennaar de psychische problema iek onder LHBT-jongeren en is henodig gebleken om speciek in e zeten op suïcidepreven ie on-der deze groep.

Naas da LHBT-jongeren een verhoogde kwe sbaarheid lijkene kennen voor onder meer (seksueel) geweld, psychische proble-

ma iek, discrimina ie en s igma isering, zijn zij de a gelopen jarenook een aan al keer in verband gebrach me een verhoogdekwe sbaarheid voor mensenhandel. Di blijk ui verkennendeonderzoeken, nieuwsberich en en signalen die de Na ionaal Rap-

18 ‘De groote van de groep wissel a ankelijk van o men ui gaa van aan rekking, seksueel gedrag o zel escher-ming’ (Ru gers WPF, 2013a: p. 7). Zie ook Sell, 2007.

19 De responden en zijn geworven via online onderzoekspanels en zijn in de lee ijd van 15 o 70 jaar (Ru gers WPF,2013a: p. 11).

20 ‘Van de mannen noem 3.6% zich homo en 5.5% bi. Vrouwen noemen zich in 1.4% van de gevallen lesbisch en 7.4%noem zich bi’ (Ru gers WPF, 2013a: p. 13).

21 Bock ing e al. 1998.22 Di geld voor zowel volwassenen als minderjarigen. Ru gers WPF, 2013a: p. 14. Zie ook Kuyper, 2012.23 Tweede Kamer 2012 – 2013, 30420, nr. 180.24 ‘Had in 2006 85% van de Nederlandse een posi ieve houding egenover homoseksuelen, in 2010 is da percen age

ges egen naar 91 procen ( Tweede Kamer 2012 – 2013, 30420, nr. 180).25 Ibid.26 SCP, 2011: p.32.27 Daarnaas is op bepaalde delic en waar sprake is van een discrimina oir aspec de s ra eis verhoogd en word ingeze

op he erugdringen van handelingsverlegenheid onder docen en om hema’s als seksuele oriën a ie bespreekbaare maken en word bekeken hoe er meer aandach bes eed kan worden aan bes aande leermiddelen.

28 ‘Nederland s aa binnen Europa op de zesde plaa s als he gaa om de juridische gelijke behandeling van LHBT’s’( Tweede Kamer 2012 – 2013, 30420, nr. 180 en is gebaseerd op de:ILGA-Europe Rainbow Index, May 2012, beschikbaar ophtp://www.ilga-europe.org/rainboweurope/2012 geraadpleegd op 2 maar 2016).

‘LGBT persons ace eleva ed hrea s o violencand discrimina ion in employmen , heal hcare,and educa ional oppor uni ies. Some amilymembers have os racized LGBT rela ives rom

heir homes. The cumula ive effec s o homopho-bia and discrimina ion make LGBT persons par-

icularly vulnerable o raffickers who prey on hdespera ion o hose who wish o escape socialaliena ion and mal rea men ’(Office o Moni-

or and Comba Trafficking in Persons, 2014).

http://www.ilga-europe.org/rainboweurope/2012http://www.ilga-europe.org/rainboweurope/2012


21/125


21

por eur hebben bereik .29 In he Trafficking in Persons-repor 30 van de Verenigde S a en is de LHBT-groep in2014 zel s als een specieke aandach sgroep benoemd. Zo bes eden de Verenigde S a en in hun ‘FederalS ra egic Ac ion Plan on Services or Vic ims o Trafficking in he Uni ed S a es’over de periode 2013 – 2017 speciek

aandach aan he vergaren van in orma ie over LHBT’s om hen be er e beschermen egen mensenhandel.In deze verkennende analyse word nader ingegaan op in orma ie die bekend is over minderjarige LHBT-jongeren in rela ie o mensenhandel. Er word s ilges aan bij de mogelijke kwe sbaarheid van LHBT-jongeren en bij de signalen die erop kunnen duiden da LHBT-jongeren in Nederland worden ui gebuidoor mensenhandelaren.

Hier word speciek ge ocus op drie mogelijke kwe sbare ac oren voor mensenhandel die naar voren zijn gekomen in (verkennend) onderzoek en mogelijk van oepassing zijn op LHBT-jongeren.

I. Minderheidss ress en even uele kwe sbaarheid voor mensenhandelII. Psychische problema iek en even uele kwe sbaarheid voor mensenhandel

III. Seksueel geweld en even uele kwe sbaarheid voor mensenhandel

Deze drie mogelijke rela ies worden a zonderlijk van elkaar beschouwd. Da neem nie weg da dezeac oren veelal samenvallen en in samenhang begrepen moe en worden om zich e krijgen op de mo-

gelijke kwe sbaarheid voor mensenhandel.31

Ter a slui ing van deze verkenning word gekeken naar wa bekend is over de mogelijke seksueleui bui ing van LHBT-jongeren in Nederland. Omda ui verkennend onderzoek is gebleken da he erglas ig is om zich e krijgen op even uele LHBT-jongeren die worden ui gebui , is ook gekeken naar wabekend is over LHBT-jongeren die seks hebben egen be aling en werkzaam zijn in de (jongens-)pros i-

u ie. He lig namelijk in de lijn der verwach ing daals LHBT-jongeren seksueel ui gebui worden ze

zich bevinden in deze groep.

2.2.2 Minderheidsstress en eventuele kwetsbaarheid voor mensenhandelHierboven is beschreven da LHBT-jongeren op meerdere ron en kwe sbaar kunnen zijn. Een ac or dieLHBT-jongeren in he bijzonder kwe sbaar kan maken isminderheidss ress.32 Minderheidss ress worddoor Meyer ui gelegd als ‘ex ra s ress waar je [mee] e maken kun krijgen als je deel ui maak van eenminderheid. He bes aa ui verschillende componen en: he meemaken van vervelende gebeur enis-sen, he hierop an iciperen, geïn ernaliseerde homo- o ransnega ivi ei , he verbergen van de iden i-

ei en een gebrek aan sociale s eun’.33 Meyer schrij he volgende over de onderliggende ac oren vanminderheidss ress:

29 Zie onder meer Los, 2014; Mar inez en Kelle, 2013; Polaris, 2015; Secre Garden, 2012. Zie ook de websi e van LGBTQ–na ion, een organisa ie die in de Verenigde S a en berich en bijhoud over LHBT’s die worden ui gebui (beschikbaarop htp://www.lgb qna ion.com/ ag/human- rafficking/ , geraadpleegd op 4 ebruari 2016) en de verklaring van deOffice o Moni or and Comba Trafficking in Persons in de Verenigde S a en waar he als speciek aandach sgebied isaangeduid in 2014 (beschikbaar op htp://www.s a e.gov/documen s/organiza ion/233940.pd , geraadpleegd op4 ebruari 2016).

30 TIP-repor , 2014.

31 Zie Hoo ds uk 1. 32 Movisie, 2012; Meyer, 2003; Kuyper en Fokkema, 2011.33 Ru gers WPF, 2014a: p. 28; Ru gers WPF, 2013a.

http://www.lgbtqnation.com/tag/human-trafficking/http://www.lgbtqnation.com/tag/human-trafficking/http://www.state.gov/documents/organization/233940.pdfhttp://www.state.gov/documents/organization/233940.pdfhttp://www.lgbtqnation.com/tag/human-trafficking/


22/125

22

Minderheidsstress en onderliggende actoren‘In developing the concept o minority stress, researchers’ underlying assumptions have been

ha minori y s ress is (a) unique— ha is, minori y s ress is addi ive o general s ressors ha are

experienced by all people, and there ore, stigmatized people are required an adaptation effortabove that required o similar others who are not stigmatized; (b) chronic—that is, minoritystress is related to relatively stable underlying social and cultural structures; and (c) sociallybased— ha is, i s ems rom social processes, ins i u ions, and s ruc ures beyond he individualrather than individual events or conditions that characterize general stressors or biological, ge-ne ic, or o her nonsocial charac eris ics o he person or he group’. 34

Een van de kenmerken van minderheidss ress is da deze is gekoppeld aan een groep die onderschei-dende kenmerken hee en voor kom ui sociale in erac ies. De Europese Commissie gee in haarrappor aan da he behoren o een groep die sociaal ui geslo en en/o gemarginaliseerd word een

kwe sbare ac or voor mensenhandel vorm .35

Marginalisa ie, zoals beschreven door de EuropeseCommissie, gaa over sociale groepen die gediscrimineerd worden, sociaaleconomisch een lagere s a-us kennen en minder kansen hebben in de maa schappij. 36 De LHBT-groep in Nederland voldoe nie

aan al deze kenmerken. De zorgen over de LHBT-groep liggen me name op de erreinen discrimina ieen sociale accep a ie. De kwe sbaarheid van LHBT’s zal naar verwach ing daarom ook in gro e ma ea ankelijk zijn van in hoeverre de groep in de prak ijk ges igma iseerd en gemarginaliseerd word .Hoewel in Nederland in he algemeen een posi ieve houding bes aa en aanzien van de LHBT-groepzijn er ook zorgen.

Sociale acceptatie van LHBT in Nederland

In he algemeen blijk da jongeren en jongvolwassenen een posi ieve houding hebben en op-zich e van LHBT’s. In 2012 gee 72% van de jongvolwassenen aan een posi ieve houding e heb-ben 37 en 6% gee aan een nega ieve houding e hebben. 38 ‘Bij zowel scholieren als jongvolwas-senen zijn meisjes en nie -religieuze jongeren veel posi iever dan jongens en religieuze jongeren.Verder zijn niet-westerse scholieren negatiever 39 evenals vo-scholieren [voortgezet onderwijs]met een lager schoolniveau’. 40 Vier van de tien LHB-jongeren 41 die in de studie van SCP 42 zijn

34 Meyer, 2003.35 Zie ook Hoo ds uk 1, waarin kor ingegaan word op de onderzoeksme hode die de Europese Commissie voor haar

rappor hee gebruik .36 Europese Commissie, 2015.37 In 2006 ga 61% van de jongeren di aan (SCP, 2015).38 In 2006 vond 18% van de jongeren di (SCP, 2015). Ten aanzien van ransgenders is 45% van de jongeren posi ie , 11%

is nega ie en de res wee he nie o is neu raal (SCP, 2015: p. 26).39 Zo kom ui onderzoek van de GGD Ams erdam naar voren ‘da ruim een vij de van de jongeren in Ams erdam nega-

ie denk over LHBT-schoolgeno en’. Ui he zel de onderzoek blijk ook da er ‘ruim vier-vij zoveel keer Turkse enMarokkaanse als Nederlandse leerlingen [zijn] me een a wijzende houding [opzich e van homoseksuali ei danau och one leerlingen]’ (GGD, 2012: p. 35).

40 SCP, 2015.

41 In he zel de onderzoek van he SCP zijn lesbische meisjes, homoseksuele jongens en biseksuele jongeren bevraagdop hun ervaringen. Transgenders zijn in deze s udie nie meegenomen.

42 De LHBT-jongeren zijn in 2013 ondervraagd (SCP, 2015: p. 48, abel 3.6).


23/125


23

bevraagd geven aan da ze he jaar daarvoor en mins e één nega ieve ervaring hebben gehad 43 omdat ze LHB zijn. ‘Verregaandere vormen van negatieve reacties zoals bedreigingen, seksuelegrensoverschrijving o vech en, komen minder voor, maar worden nog al ijd door ongeveer een

op de win ig LHB-jongeren genoemd’.44

Ook worden LHB-jongeren op wekelijkse o zel s dage-lijkse basis vier keer zo vaak gepes als he erojongeren. 45 Ze voelen zich over he algemeen min-der pretig op school en spijbelen ook vaker dan he erojongeren. 46 ‘Van de ransgenders die ‘uide kas ’ is en naar school gaa , hee een kwar , in he jaar voora gaand aan he onderzoek [2012]geweld meegemaak ’. 47

Hoewel de sociale accep a ie van LHBT-jongeren in Nederland de laa s e jaren verder is verbe erd, blijvener nietemin zorgen bes aan. 48 Deze zorgen zien me name op LHBT-jongeren die opgroeien in or ho-dox-religieuze gemeenschappen en in migran engemeenschappen. 49 Ook blijk ui onderzoek da erzorgen zijn over de bejegening van LHBT-jongeren op scholen50 en in de huissi ua ie.51

He is bekend da LHBT-jongeren vaker dan he eroseksuele jongeren in erne gebruiken in he leg-gen van con ac . Di con ac word vaak gelegd me personen bui en de eigen omgeving en hee odoel gelijkges emden e leren kennen.52 Ook blijk da homojongens en biseksuele jongeren rela ie vaker dan lesbische en he eroseksuele jongeren seksueel ge in con ac o seks hebben op he in erneo me iemand die ze hebben on moe via in erne .53 Homo- en biseksuele jongens s uren ook vakerseksueel ge in ma eriaal via sociale media.54 Hoewel in erne een waardevolle rol kan vervullen in he

43 ‘Homo- en biseksuele jongens maak en di vaker mee dan meisjes (47% versus 34%). Di kan gerela eerd zijn aan debevinding da de houding en opzich e van homo- en biseksuele jongens nega iever is dan egenover meisjes’. Vande LHBT-jongeren die he iemand ver eld hebben, lig he aan al op de hel die een nega ieve ervaring mee hebbengemaak (SCP, 2015: p. 48 – 49).

44 SCP, 2015: p. 49.45 SCP, 2015: p. 67. In de s udie van Van Dijke e al. word ook een mogelijk verband gelegd ussen pes en en he risico

op slach offerschap op mensenhandel (Van Dijke e al. 2012).46 ‘He aan al lhb-scholieren da wel eens hee gespijbeld in de a gelopen vier weken lig bijvoorbeeld ruim wee keer

zo hoog (21% versus 9%)’ (SCP, 2015: p. 67). Zie ook SCP, 2014a.47 SCP, 2012.48 Tweede Kamer 2012 – 2013, 30420, nr. 180.49 Zie ook paragraa 2.2.1.; ‘Soms gebruiken ouders geweld egen hun kinderen als zij merken deze lesbisch, homo, bi

o ransgender zijn. Di kan bijvoorbeeld he geval zijn in radi ionele (migran en- o vluch elingen-) amilies waar-in de amilie-eer hoog gehouden word . Di geweld word ook wel eergerela eerd geweld genoemd’ (Movisie, 2015:p. 5]). Zie ook Brenninkmeijer e al. 2009; Cense, 2013.

50 SCP 2014a; SCP, 2015.51 LHB-jongeren geven in he onderzoek van SCP aan ors minder s eun van ouders e ervaren dan he erojongeren. ‘Zij

kunnen bijvoorbeeld minder over hun problemen pra en en krijgen minder emo ionele s eun dan ze nodig hebben’(SCP, 2015: p. 72).

52 Ru gers WPF, 2013a, p. 43; Pingel e al. 2013; Dehaan e al. 2013; Van Lisdonk en Van Bergen, 2011.53 Homo- en biseksuele jongens [hebben] vaker seksuele con ac en op o via in erne , door bijvoorbeeld zel ie s sek-

sueels e la en zien voor de webcam, seksueel ge in e o o’s o lmpjes e vers uren, o seks e hebben me eenpar ner die ze via in erne hebben on moe . Di geld voor 58% van de homoseksuele en biseksuele jongens egen28% van de he eroseksuele jongens. Di be re een signican verschil. Er is in di onderzoek gekeken naar ‘verschil-

len in seksuele problemen en risico’s bij jongeren van 17 – 24 jaar’ (De Graa e al. 2012: p. 43 – 44). Zie ook Bauer-meis er e al. 2014. De onderzoekspopula ie in laa s genoemd onderzoek bes aa ui jongens ussen de 18 en 25 jaar.

54 De Graa e al. 2012; Bauermeis er e al. 2014.


24/125

24

con ac me gelijkges emden55 en een bron van in orma ie is, kan he ook bijdragen aan de kwe sbaar-heid van LHBT-jongeren voor seksueel geweld en mensenhandel. Me name wanneer zij zich opens el-len voor personen wier mo ieven zij nie (kunnen) kennen en ook wanneer jongeren ijdens con ac en

seksueel explicie ma eriaal delen.56

Ui onderzoek van Dank eal. blijk bijvoorbeeld da LHBT-jongeren ussen de 18 en 24 jaarbij zowel ysieke als online da es signican vaker e maken krij-gen me (seksueel) geweld57 dan he eroseksuele lee ijdsgeno-

en.58 Hoewel he nie onderzoch is o LHBT-jongeren die via hein erne con ac zoeken me personen een verhoogd risico lopenop mensenhandel, is di nie ondenkbaar. Zo is meermalen ge-bleken da mensenhandelaren ook via he in erne op zoek gaannaar kwe sbare jongeren59 en verkregen seksueel ge in ma eriaalgebruiken als dwangmiddel om jongeren in de ui bui ingssi ua-

ie e krijgen en onder con role e houden.60

Religieuze en alloch one jongeren lijken een verhoogd risicoe lopen op marginalisering en sociale ui slui ing als blijk da zij

LHBT’s zijn.61 Zo blijk bijvoorbeeld voor alloch one LHBT-jonge-ren da Marokkaanse en Turkse ouders di drie op de vier keer eenprobleem vinden. Bij An illiaanse en Surinaamse ouders lig diop een op drie, egenover een op de zes bij au och one ouders.62 Movisie gee aan da deze jongeren e maken krijgen me ‘driele-dige problema iek’. He eers e probleem waar alloch one LHB’s63 mee e maken kunnen krijgen, is ‘een innerlijk conic ussen

homoseksuele gevoelens en de loyali ei naar hun amilie en religie. Als alloch one [LHB’s] geen vormkunnen geven aan hun gevoel, kan da leiden o een reeks van psychische en soma ische problemen(isolemen , parasuïcide, dropou , onveilig gedrag, ongewens e zwangerschappen en dergelijke)’.64 Wan-

55 ‘Waarschijnlijk bied he hebben van een LHB[T]-ne werk bescherming egen problemen omda he kennen vangelijkges emden s eun gee en een posi ie re eren iekader bied als egenhanger van de soms nega ieve maa -schappelijke opvatingen en vooroordelen’ (SCP, 2015: p. 42]. Zie ook Meyer, 2003.

56 ‘In general social ne working si es play a role in he recrui men o children — in par icular or sexual exploi a ion’ (Europese Com-missie, 2015: p. 65). Een pro ec ieve ac or egen mensenhandel zouden de veilige offline- en online-on moe ings-plaa sen kunnen zijn waar LHBT-jongeren elkaar kunnen on moe en die al ui de kas zijn o er nog in ziten. Zie

bijvoorbeeld www.jongenou .nl, geraadpleegd op 4 ebruari 2016. Zie ookTweede Kamer 2012 – 2013, 30420, nr. 180.57 Na ionaal Rappor eur, 2014b.58 Zij deden onderzoek onder 5.647 middelbare scholieren in de Verenigde S a en (Dank e al. 2014). Zie ook Kletke e

al. 2013.59 Ui een s udie naar 77 opsporingsonderzoeken blijk da in de hel van de onderzoeken slach offers van mensen-

handel zijn geronseld in horeca- en andere ui gaansgelegenheden, via in erne , op school o in pros i u iegebieden( Na ionaal Rappor eur, 2012: p. 132 ).

60 Europese Commissie, 2015: p. 65; Leary, 2014. Deze me hode kom bijvoorbeeld ook naar voren in een veroordeling van verdach en voor he seksueel ui bui en van Nederlandse, minderjarige jongens Rb. Noord-Holland 28 november2013, ECLI:NL:RBNHO:2013:12803; zie ook Rb. Noord-Holland 11 juli 2013, ECLI:NL:RBNHO:2013:9066.

61 Voor een schating van de cul ureel-e nische popula ie in Nederland zie Regioplan, 2015.62 SCP, 2014b.

63 In deze s udie werden geen ransgenders ondervraagd. Als di he geval is dan word di aangeduid me LHB-jongeren, waar de T van ransgender weggela en is.

64 Movisie, 2007.

‘The higher sex ing prevalence may be atribu -able o young men who have sex wi h men[YMSM] grea er com or in sharing sugges ing

ex s or pic ures wi h prospec ive par nerhrough online echnologies. Prior research […]

has documen ed how YMSM use online ech-nologies o explore heir sexuali y and meepar ners. In hese online exchanges, YMSMmay be more likely o par icipa e in sexually

charged conversa ions and include sugges ivepic ures in heir online proles. Fur hermore,he recen developmen o mobile-based geo-

spa ial par ner-seeking applica ions (e.g.,Grindr) has ur her acili a ed YMSM’s exchange o sugges ive messages or pic ures wi hpo en ial par ners hrough mobile echnologiesand been linked o increased sexual risk prac ic-es’[Bauermeis er e al. 2014].

https://www.jongenout.nl/https://www.nationaalrapporteur.nl/publicaties/op-goede-grond/https://www.nationaalrapporteur.nl/publicaties/op-goede-grond/https://www.nationaalrapporteur.nl/publicaties/mensenhandel-in-en-uit-beeld/https://www.nationaalrapporteur.nl/publicaties/mensenhandel-in-en-uit-beeld/https://www.nationaalrapporteur.nl/publicaties/mensenhandel-in-en-uit-beeld/https://www.nationaalrapporteur.nl/publicaties/op-goede-grond/https://www.jongenout.nl/


25/125


25

neer zij vrede kunnen vinden me hun seksuele geaardheid kan heprobleem zich voordoen da de omgeving deze seksuele voorkeurmogelijk nie accep eer . He kan daarom voor alloch one LHB-

jongeren ook las ig liggen om zijn o haar seksuele voorkeur be-spreekbaar e maken me amilie en vrienden.65 Hierover ver ellenkan een hoge drempel zijn, omda he ‘kan leiden o een opeens a-peling van prak ische problemen rond bijvoorbeeld huisves ing,problemen me amilie en moeizaam con ac me lo geno en’.66 He laa s e probleem lig erin da wanneer deze groep hulp nodighee , ze e maken kan krijgen me de moeilijke oegankelijkheid van ‘wite’ hulpverleningsins an ies,zoals maa schappelijk werk en opvang, bureaus jeugdzorg en lokale welzijnsvoorzieningen. Zoals Movi-sie aangee , is ‘[in de hulpverlening] op di momen nog een gebrek aan exper ise rond de problema iek van deze groep’.67 Ui een s udie van SCP kom naar voren da ook religieuze LHB-jongeren68 zich in een

ex ra kwe sbare posi ie bevinden. ‘Bij hen is vaker helemaal niemand op de hoog e van hun gevoelensen zij hebben een rela ie nega ieve houding en opzich e van hun eigen oriën a ie’.69 Ook kom ui eeneerder onderzoek van SCP naar voren da religieuze individuen veel vaker een nega ieve houding hebben

egenover homoseksuali ei dan nie -religieuze personen.70 Religieuze jongeren komen ook minder vaak ui voor hun seksuele voorkeur dan hun nie -religieuze lee ijdsgeno en en hun seksuele oriën a ie word ook minder vaak door de ouders geaccep eerd.71

He gebrek aan sociale accep a ie en de nega ieve bejegening van religieuze en alloch one LHBT-jongeren kan er oe leiden da deze jongeren vaker gebruik maken van meer risicovolle manieren omme gelijkges emden in con ac e komen en/o e experimen eren me hun eigen seksuali ei .72 Ookkan de (drieledige) problema iek die zij ervaren leiden o he gevoel weinig op ies e hebben vanwege

een angs voor sociale ui slui ing, he geen kan resul eren in he (gedwongen) verbreken van he con acme hun sociale omgeving.73 Deze kwe sbare posi ie kan misbruik worden door mensenhandelaren.

65 GGD Ams erdam, 2012.66 Movisie, 2007. Zie ook GGD Ams erdam, 2012; Regioplan, 2015. In he rappor van Regioplan blijk da gespeciali-

seerde voorzieningen vrijwel alleen e vinden zijn in de gro e s eden en nauwelijks in kleinere plaa sen (2015: p. 89).67 Movisie, 2007. In Ams erdam bes aa bijvoorbeeld wel een s ich ing speciek voor LHBT’ers me een e nisch-cul u-

rele ach ergrond ( htp://www.s ich ingsecre garden.nl/?page_id=11, geraadpleegd op 25 ebruari 2016). Ook de or-ganisa ie Veilige Haven rich zich speciek op LHBT-jongeren ui een mul icul urele- en/o religieuze gemeenschap( htp://www.veiligehavenams erdam.nl/C251-Veilige-Haven.h ml, geraadpleegd op 25 ebruari 2016). Zie voor an-

dere hulpverleningsaanbod ook he onderzoek van Regioplan (2015: p. 33 ev).68 De groep alloch one en religieuze LHBT-jongeren kennen vanzel sprekend ook een overlap.69 SCP, 2015: p. 57.70 Religieuze jongeren worden in he onderzoek van SCP als ex ra kwe sbaar bes empeld aangezien homoseksuali ei

vaak gevoelig lig binnen de sociale omgeving en de accep a ie ervan bepaald nie vanzel sprekend is. Di blijkonder meer ui he ei da van de individuen die één keer per week o vaker naar de kerk gaan 34% nega ie is overhomoseksuali ei egenover 4% van de individuen die nooi naar de kerk gaan (SCP, 2010).

71 In he zel de onderzoek word ook ges eld da ‘[LHB-]jongeren die religieus zijn opgevoed vaker een zel moordpo-ging hebben gedaan’ (SCP, 2010: p. 202).

72 Europese Commissie, 2015. Zie ook Reid, 2014. Zij gaa in haar ar ikel in op de kwe sbaarheid om slach offer vanmensenhandel e worden en redeneer vanui de ‘General S rain Theory’. Hierin ze zij ui een hoe rus ra ie en eleur-s ellingen kunnen leiden o risicovol gedrag en hoe hen da kwe sbaar maak voor mensenhandelaren.

73 Ui cij ers van Veilige Haven bleek da 44 van de 102 clien en die ze in 2011 onders eunden, behoe e hadden aanonderdak. In di geval is er vaak sprake van bedreigingen, huiselijk geweld o dakloosheid (GGD Ams erdam, 2012).Zie ook Secre Garden, 2013.

‘Over he algemeen is de accep a ie van homo-seksuali ei beperk in Marokkaanse, Turkse,Chinese, Surinaamse en pro es an se groepen.

He word vaak gezien als onverenigbaar mewaarden van he huwelijk en amilieverhoudin- gen, onder andere omda seks bedoeld moe zijnvoor voor plan ing. Di word gezien als de na-

uurlijke orde van dingen’[Ru gers WPF, 2013a].

http://www.stichtingsecretgarden.nl/?page_id=11http://www.veiligehavenamsterdam.nl/C251-Veilige-Haven.htmlhttp://www.veiligehavenamsterdam.nl/C251-Veilige-Haven.htmlhttp://www.stichtingsecretgarden.nl/?page_id=11


26/125

26

Hoewel religieuze en alloch one LHBT-jongeren vanwege voornoemde redenen verhoogd kwe sbaarkunnen zijn voor ui bui ing, is er geen bewijs da ze ook daadwerkelijk (op gro e schaal) slach offer worden.74

Ui in erna ionaal onderzoek blijk ook da LHBT-jongeren in de Verenigde S a en, Canada en he Verenigd Koninkrijk overver egenwoordigd zijn binnen de huis- en dakloze jongerenpopula ie.75 De verklaring die hiervoor word gegeven is da hun seksuele voorkeur nie door hun sociale omgeving word geaccep eerd en zij daarom, al dan nie gedwongen, he con ac verbreken me hun amilie.

Dak- en thuisloze LHBT-jongeren in het buitenlandUi in erna ionale onderzoeken in de Verenigde S a en 76, Canada 77 en he Verenigd Koninkrijk 78 kom naar voren da LHBT-jongeren signican vaker dak- en huisloos zijn dan hun he erosek-suele lee ijdsgeno en. In veel gevallen accep eren de ouders de seksuele voorkeur van hun kindnie , he geen kan leiden o ysieke en gees elijke mishandeling en o een (gedwongen) ver rek

uit het huis.79

Door het veelal ontbreken van een sociaal netwerk en de beperkte toegang tothulpverlening belanden zij daardoor vaak op s raa . Eenmaal dakloos blijken LHBT-jongeren zichin een extra kwetsbare positie te bevinden. Zo krijgen zij ruim zeven keer vaker te maken metseksueel geweld dan heteroseksuele dakloze jongeren 80 , doen zij vaker aan onveilige seks 81 enhebben zij meer last van psychische klachten. 82 Tevens blijkt uit een onderzoek van het UrbanInstitute New York 83 uit 2015 dat veel dakloze LHBT-jongeren in New York in de prostitutie belan-den om e overleven. 84 Ook di gaa vaak gepaard me ysieke en seksuele mishandeling en be-

74 In 2001 waren er in Nederland reden o zorgen over Marokkaanse jongens oen ui onderzoek van Horn e al. bleekda zij overver egenwoordigd leken e zijn binnen de jongenspros i u ie. In 2009 namen deze zorgen a , oen hiergeen empirisch bewijs voor werd gevonden ijdens he onderzoek van Kor e al. ui 2009.

75 Ven imiglia, 2012; Mar inez en Kelle, 2013; Gae z, 2004; The Alber Kennedy Trus , 2015.76 Ui diverse s udies kom naar voren da ussen de 20 en 40% van de dakloze jongerenpopula ie in Amerika zichzel

als LHBT bes empel (e.g. Ven imiglia, 2012; Ray, 2006; Mar inez en Kelle, 2013).77 Onderzoek naar dakloze jongeren ussen de 15 en 24 jaar in Canada brach naar voren da 29.62% zichzel beschouw

als ‘nie -he ero’. Van de responden en s elden 5% exclusie homoseksueel o lesbisch e zijn. 24.62% ga aan bisek-sueel o “bi-curious” e zijn, o de seksuele voorkeur nog nie e we en (Gae z, 2004).

78 Ui onderzoek in he Verenigd Koninkrijk blijk da LHBT-jongeren ussen de 16 en 25 jaar bijna 24% van de daklozejongerenpopula ie vormen (The Alber Kennedy Trus , 2015).

79 Zo blijk ui een s udie naar 425 dakloze jongeren in de Verenigde S a en van Rew e al. da 73% van de dakloze ho-

moseksuele en lesbische jongeren, en 25.6% van de dakloze biseksuele jongeren aanga op s raa e zijn beland naruzie me de ouders over hun seksuele voorkeur (Rew e al. 2005). Zie ook The Alber Kennedy Trus , 2015; Edidin eal. 2012; Cull e al. 2006.

80 Ray, 2006.81 Cochran e al. 2002. Ui onderzoek van Rew e al. blijk ook da LHB-jongeren vaker seksueel overdraagbare aandoe-

ningen hebben dan he eroseksuele dakloze jongeren. Di verschil is ech er nie signican (Rew e al. 2005).82 Cochran e al. 2002.83 Voor he onderzoek van he Urban Ins i u e New York werd me 283 dakloze jongeren ussen de 15 en 26 jaar in New

York gesproken die deden aan ‘survival seks’. Hiervan was 37% biseksueel, 23% homoseksueel, 15% lesbisch, 3%‘queer’, 13% he ero en 9% ‘anders’, zoals bijvoorbeeld panseksueel. De par icipan en hadden gemiddeld op zeven-

ienjarige lee ijd hun eers e seksuele con ac in ruil voor geld en/o een andere beloning (Urban Ins i u e New York,2015).

84 Ook in een eerdere s udie naar dakloze LHBT en he eroseksuele jongeren ussen de 16 en 19 jaar in Amerika (366he ero om 63 LHBT) kom naar voren da dakloze homoseksuele jongens veel vaker (27.8 om 9%) aan ‘survival seks’doen dan he eroseksuele jongens (Whi beck e al. 2004).


27/125


27

dreiging. 85 He ei da deze jongeren geen veilige plek hebben om naar oe e gaan, veelal kam-pen met sociale uitsluiting en psychische problematiek en zich in risicovolle situaties begeven omaan geld e komen, maak deze groep kwe sbaar voor seksuele ui bui ing en mensenhandel. 86

In navolging van wa in he bui enland naar voren is gekomen, slui en Fel en e al. nie ui da LHBT-jongeren ook in Nederland overver egenwoordigd zijn binnen de dakloze jongerenpopula ie. Om hiermeer zich op e krijgen ach en zij he noodzakelijk da hier ook in Nederland onderzoek naar kom .87 In een dergelijk onderzoek lijk he ook raadzaam na e gaan o en in hoeverre seksueel geweld, seks

egen be aling en/o seksuele ui bui ing onder dak- en huisloze LHBT-jongeren in Nederland voorkom .

2.2.3 Psychische problematiek en eventuele kwetsbaarheid voor mensenhandelUi in erna ionaal onderzoek naar de emo ionele en psychische ges eldheid van LHBT’s blijk da dezegroep vaker lijd aan depressies en angs s oornissen dan he ero’s.88 In de s udie van SCP naar LHB-

jongvolwassenen word di beeld onders eund en blijk da ‘de prevalen ie voor sommige psychischeklach en (bijna) wee keer zo hoog lig (in de pu ziten, nie kalm en rus ig zijn, en nie gelukkig zijn)’.89 Ook hee ‘meer dan de hel van de LHB-scholieren psychische o gedragsproblemen. Zij hebben (ruim)

wee keer zo vaak emo ionele problemen, gedragsproblemen en hyperac ivi ei en drie keer zo vaakproblemen me lee ijdsgeno en’.90 Daarnaas blijk ui onderzoek da ‘he nega ie bejegenen van jon-geren vanwege he LHBT-zijn door lee ijdsgeno en samen gaa me een verminderde psychische ge-zondheid, meer school gerela eerde problemen en meer middelengebruik’. 91 Een ander opvallend ge-geven is da ook de kans op suïcide gro er is onder LHBT’s.92 ‘Een op de zeven lesbische o biseksuelemeisjes en een op de ach homoseksuele o biseksuele jongens hebben (heel) vaak las van depressieveklach en. 16% van deze meisjes en 9% van deze jongens hee ooi een daadwerkelijke suïcidepoging

85 91% van de par icipan en in de s udie van he Urban Ins i u e New York ga ook aan da zij di werk me egenzinui voeren.

86 Mar inez en Kelle s ellen da mensenhandelaren zich vaker rich en op dakloze minderjarigen, omda zij gemakkelijke manipuleren zijn en zichzel nie kunnen verdedigen. Volgens hen lopen me name minderjarige LHBT’s een

groo risico slach offer e worden van seksuele exploi a ie’(Mar inez en Kelle, 2013). Ook ui he onderzoek van heUrban Ins i u e New York kwam naar voren da da 15% (43 par icipan en) van de LHBT-jongeren die aan survival seksdeed ooi een ‘exploi er ’ had. He merendeel hiervan moes (een deel van) hun inkomen aan deze persoon a s aan.Sommige responden en gaven ook aan da zij door hun ‘exploi er’ verkrach , mishandeld en bedreigd werden. Inhoeverre di zich verhoud o dakloze he eroseksuele jongeren is nie bekend. (Urban Ins i u e New York, 2015).

87 Fel en e al. 2015. Ook in de Ams erdamse gemeen eraad is speciek aandach gevraagd voor LHBT-zwer ongerendie vanwege hun lee ijd (18+) ui beeld verdwijnen op he momen da de gedwongen jeugdzorg s op (Ini ia ie - voors el van Kaya, Duijndam en Toonk: ‘Geen zwer ongeren een kans in Ams erdam’. Gemeen e Ams erdam, 2015).

88 Cochran, 2001; Gilman e al. 2001; Herrell e al. 1999; Sand ord e al. 2001; Bailey, 1999. Meyer kom ui eindelijk ooko deze conclusie, maar ze in zijn me a-analyse wel ui een da er ook kantekeningen geplaa s kunnen worden bij

veel van de s udies die hier naar zijn gedaan. Deze kantekeningen zien me name op een mogelijke bias in de on-derzoekspopula ie (Meyer, 2003). Een van de kantekeningen die Meyer plaa s bij s udies naar LHBT-jongeren is dadegene die zich als vrijwilligers aanmelden voor de s udies veelal degenen zijn die hun coming-ou hebben gehad, waardoor de groep die da nie hee gehad waarschijnlijk nie meegenomen word in he onderzoek.

89 SCP, 2015: p. 98.90 Ibid.91 Beusekom e al. 2014.

92 ‘Ui een me abeschouwing van 25 s udies blijk da zel moordpogingen gemiddeld wee keer zo vaak voorkomenonder homoseksuelen als onder he eroseksuelen’ (Van Lisdonk en Van Bergen, 2011: p. 189). Zie ook King e al. 2008en Garo alo e al. 1998.


28/125

28

gedaan. Bij ransgenderjongeren liggen deze cij ers zel s hoger’.93 De slech ere psychische gezondheid van LHBT’s kan mede verklaard worden door de minder goede huissi ua ie en schoolbeleving van LHBT-jongeren, 94 maar ook mogelijk door eenzaamheid 95, verminderde eigenwaarde 96 en he ervaren van

minderheidss ress.97

LHBT-jongeren kunnen door de onderliggende ac oren en de psychische problema iek in eenkwe sbare posi ie erech komen waarvan mensenhandelaren misbruik kunnen maken. Me name dejongeren die zich in een dergelijke kwe sbare posi ie bevinden en op zoek gaan naar gelijkges emden,accep a ie en/o lie de bui en hun eigen omgeving kennen mogelijk een verhoogde kwe sbaarheid omgeronseld e worden door mensenhandelaren. 98

2.2.4 Seksueel geweld en eventuele kwetsbaarheid voor mensenhandelOp he errein van LHBT’s in rela ie o seksueel geweld is al he nodige onderzoek verrich . Een kan -

ekening bij deze verkenning is wel da he bes aande onderzoek een beeld gee over LHBT-jongeren

ussen de 12 en 25 jaar en nie speciek is oegespi s op minderjarigen.99

Wa in he oog spring bij hebes uderen van deze onderzoeken is da me name homoseksu-ele mannen en biseksuele mannen en vrouwen gedurende hunleven gemiddeld meer seksueel geweld100 ervaren in vergelijkingme he eroseksuelen.101 ‘In he geval sprake is van seksueel geweld, blijken homoseksuele jongens gemiddeld op veer ienja-rige lee ijd voor he eers slach offer e worden en he eroseksu-ele jongens gemiddeld op negen ienjarige lee ijd.’ 102 Homo-en biseksuele jongeren hebben ook vaker druk o dwang meegemaak bij seks dan he erojongens enlesbische meisjes van dezel de lee ijd.103 De verschillen in he ervaren van seksueel geweld ussen

93 SCP, 2010; SCP, 2012.94 SCP, 2015.95 Qual er e al. 2013.96 S eiger e al. 2014.97 Meyer, 2003; SCP, 2015.98 In erne is een voorbeeld van hoe jongeren in con ac kunnen komen me gelijkges emden bui en de vellige omge-

ving. De Europese Commissie wijs hierbij op he risico da mensenhandelaren zich s eeds meer verplaa s lijken e

hebben naar in erne , en in he bijzonder naar cha rooms, om in con ac e komen me kwe sbare jongeren (Euro-pese Commissie, 2015).

99 Als naar een onderzoek word verwezen, word daarbij ook in orma ie gegeven over de lee ijd van de responden -groep.

100 Voor he onderzoek van Ru gers WPF ‘is ‘seksueel geweld’ breed gedenieerd, variërend van kwe sende seksueleoenaderingen, via ongewens e aanrakingen o gedwongen worden om seksuele dingen e doen o oe e s aan.

Mensen die in he vervolg van de vragenlijs aangaven da zij ui slui end zijn gecon ron eerd me seksueel kwe -sende opmerkingen, zijn nie verder in de analyse [van he onderzoek] meegenomen’ (Ru ger WPF, 2013a: p. 25). Deresponden engroep in di onderzoek lag ussen de 15 en 70 jaar.

101 Ui onderzoek van Vermey, e al. blijk da homojongens en biseksuele meiden signican vaker seksuele grensover-schrijding rappor eerden dan andere groepen. Di be ro een secundaire analyse van de da a van he represen a ievebevolkingsonderzoek ‘Seks onder je 25e’, waar bijna 8.000 jongeren zijn ondervraagd via een digi ale vragenlijs

(Vermey e al. 2014).102 Di be re een signican verschil (Ru gers WPF, 2013a: p. 27).103 De Graa e al. 2012.

‘Zowel homo- als biseksuele mannen hebbenmins ens drie keer zo vaak al voor hun 16de jaar seksueel geweld meegemaak ’[Ru gers WPF, 2013a: p. 26].


29/125


29

LHB-jongeren en he eroseksuele jongeren kan mogelijk worden verklaard ‘door de s ress die hun min-derheidss a us me zich meebreng (minderheidss ress)’.104

Voor ransgenders geld da zij ‘veel meer ervaring hebben me seksueel geweld dan nie - rans-

genders […]’.105

Transgenders die als man zijn geboren ervaren vier o ach keer zo veel geweld als nie -ransgenders. Ook hebben zij rela ie vaak al voor hun zes iende seksueel geweld meegemaak .106 Eenmogelijke verklaring hiervoor is da he voor ransgenders las ig kan zijn om seksuele wensen en gren-zen aan e geven107, erwijl ze egelijker ijd ook een s erke behoe e kunnen voelen om gevalideerd e worden in hun genderiden i ei vanwege onzekerheid over hun lichaam.108 Een andere mogelijke oor-zaak zou genderdys orie kunnen zijn.109 Genderdys orie kan worden omschreven als ‘gevoelens van on- vrede me he geslach waarin men door de bui enwereld word aangesproken en/o he gegenderdelichaam’.110 Voor de personen die wors elen me genderdys orie is he soms las ig om in con ac e ko-men me hun eigen gevoelens, waardoor he moeilijker word de eigen grenzen kenbaar e maken en vervolgens e bewaken.111

Ui onderzoek op he gebied van mensenhandel kom naar voren da er een mogelijk verband bes aaussen een verleden van seksueel geweld en de kans om slach offer van mensenhandel e worden.112 DeEuropese Commissie noem di ook als een van de risico ac oren voor mensenhandel.113 Onderzoek

oon aan da homoseksuele, biseksuele en ransgenderjongeren vaker seksueel geweld meemaken, he -geen ook kan duiden op een verhoogde kwe sbaarheid van deze groep voor mensenhandel in vergelij-king me lesbische meisjes114 en he erojongeren.115

104 Movisie, 2012.105 Ru gers WPF, 2013a: p. 27. Di kwam ook naar voren in een onderzoek van Movisie ui 2012.106 ‘Ook de mensen me ransgendergevoelens die als vrouw zijn geboren, hebben vaker seksueel geweld meegemaak

dan nie - ransgender vrouwen. De gevonden verschillen zijn nie oe e schrijven aan een lee ijdseffec ’ (Ru gers WPF, 2013a: p. 28).

107 Ru gers WPF, 2013a: p. 29. Zie ook Doorduin en Van Berlo, 2012; Ian affi en Bock ing, 2011; Kosenko, 2010; Sevelius,2009.

108 Ru gers WPF, 2013: p. 28.109 Naas onder meer minderheidss ress en isola ie (Ru gers WPF, 2014a: p. 28).110 ‘Gender dysphoria’ is daarnaas de nieuwe erm voor de diagnose die oegang gee o een geslach saanpassende

behandeling. […] De diagnose ui de DSM-IV (Diagnos ic and S a is ical Manual o Men al Disorders) die noodzake-lijk is voor oela ing o de geslach saanpassende behandeling. Deze diagnose is con roversieel binnen de ransgen-derbeweging. In de DSM-V word deze erm vervangen door de erm Gender Dysphoria’ (Ru gers WPF, 2013a: p. 61).

111 Ru gers WPF, 2013a: p. 29.112 Europese Commissie, 2015; Van Dijke e al. 2012; Verwijs e al. 2011; Reid e al. 2015.113 De Europese Commissie zeg hierover: ‘The analysis o individual ac ors demons ra es ha he wo main charac eris ics, which

are mos widely recognised as de erminan s o vulnerabili y are a his ory o physical, psychological and/or sexual abuse, and a low lo awareness o risks.’ (Europese Commisie, 2015: p. 28).

114 ‘Bij lesbische vrouwen verschil de kans [op he meemaken van seksueel geweld] nie signican van die bij he ero-seksuele vrouwen’ (Ru gers WPF, 2013a: p. 4).

115 Zie ook Kor e al. die ingaan op de mogelijke rela ie ussen ongewens e seksuele ervaringen en een vroege s ar inde jongenspros i u ie. De onderzoekers concluderen da ‘seksueel misbruik […] geen algemeen geldende oorzake-

lijke verklaring [is] voor jongenspros i u ie. Da wil overigens nie zeggen davic im rajec ories helemaal geen verkla-ring kunnen zijn, maar kennelijk spelen in elk geval ook andere ac oren dan seksueel misbruik een rol bij de en ree van jongens in be aalde seks’ (Kor e al. 2009: p. 101).


30/125

30

2.2.5 LHBT, seksuele uitbuiting en ‘jeugdprostitutie’ 116

Over speciek de rela ie ussen LHBT en seksuele ui bui ing is geen onderzoek gevonden. Onderzoek

hiernaar word ook bemoeilijk , omda nie word bijgehouden wa de seksuele oriën a ie is van eenmogelijk slach offer van mensenhandel da bij ins an ies in beeldkom . Om och meer zich e krijgen op de vraag o en in hoeverremensenhandelaren zich even ueel rich en op LHBT-jongeren mehe oogmerk hen seksueel ui e bui en, is er in deze paragraa voor gekozen e kijken naar wa bekend is over de groep LHBT-jongeren die seksuele diens en verleen egen be aling.117 De ge-dach e hierach er is da als LHBT-jongeren seksueel worden ui ge-bui ze onderdeel ui maken van deze groep. Immers, he oogmerk van de handelaar is gerich opnancieel gewin, wa vergaard kan worden door een LHBT-jongere aan e zeten o he verlenen van

seksuele diens en egen be aling.Er is geen onderzoek bekend waarin speciek aan minderjarige LHBT-jongeren is gevraagd in hoeverre zij seksuele diens en hebben verleend in ruil voor geld o een andere beloning. In een s udie waarin jongeren ussen de 17 en 25 jaar werd gevraagd in hoeverre zij di weleens hadden gedaan, bleekda homo- en biseksuele jongens vaker geld o een beloning hadden on vangen voor seks dan he ero-seksuele jongens. 118 Bij lesbische en biseksuele meisjes en opzich e van he eroseksuele meisjes zijn de verschillen minder groo .119 Om meer aanknopingspun en e vinden voor verder onderzoek naar min-derjarige LHBT-jongeren zou in de oekoms ook gekeken kunnen worden naar jongere lee ijdsgroependie in ruil voor geld o een andere beloning seksuele diens en aanbieden en op welke lee ijd ze di voorhe eers hebben gedaan.120

Een ander me hode om meer zich e krijgen op een mogelijk verband ussen LHBT-jongeren enseksuele ui bui ing kan wellich worden gevonden in onderzoeken die zijn gedaan naar ‘jeugdpros i u-ie’ en wa hierin naar voren is gekomen over LHBT-jongeren. Wa direc opval , is da nauwelijks ie s

bekend is over lesbische en biseksuele meisjes die seksuele diens en verlenen egen be aling anders danhierboven reeds s aa genoemd.

Da lig anders voor homo- en biseksuele jongens.121 Op basis van verkennende onderzoeken naarjongenspros i u ie kan he volgende beeld gesche s worden. Ui een publica ie van Movisie blijk al-lereers da jongenspros i u ie voorkom binnen he pedoele en homo-circui .122 He is ech er belang-

116 In Nederland is he in ar . 248b Sr s ra aar ges eld om seks e kopen van een zes ien en zeven ienjarige. Jeugd-pros i u ie is een ongelukkig erm, aangezien he lijk e impliceren da he een legale ac ivi ei kan zijn, ech erde pros i u ie be re al ijd een zedenmisdrij . De erm jeugdpros i u ie en jongenspros i u ie word in deze pa-ragraa nietemin gebruik , omda aangeslo en word bij bes aand onderzoek (Na ionaal Rappor eur, 2015: p. 8en 23).

117 Een individu da be aal voor seks me minderjarigen is s ra aar onder ar ikel 248b sr.118 14% procen van de homoseksuele en biseksuele jongens ussen de 17 en 24 jaar die ondervraagd zijn voor he on-

derzoek van De Graa e al. hebben be aald gekregen voor seks egen 4% van de he eroseksuele jongens. Di verschilis signican . In hoeverre ook minderjarige jongens een beloning hebben gekregen voor seks is nie duidelijk (DeGraa e al. 2012: p. 43).

119 De Graa e al. 2012. Zie ook GGD-Ams erdam/Ru gers Nisso Groep, 2010.120 De Graa e al. 2012.

121 Jongenspros i u ie is een erm die word gebruik voor minder- en meerderjarige jongens die hierin werkzaam zijn. Als in de beschrijving gesproken word over alleen minderjarige jongens dan word da explicie gemaak .

122 Movisie, 2009.

‘Er zijn aanwijzingen da he goed willen hou-den van de rela ie me de ander soms belangrij-ker is voor slach offers van seksueel grensover-schrijdend gedrag dan he opkomen voor deeigen grenzen. […]’[Ru gers WPF e al. 2014].


31/125


31

rijk om e benadrukken da nie elke jongen die als jongenspros i ué werkzaam is ook homo- o bisek-sueel is. Nietemin blijk ui onderzoek van Kor e al. en Repe ur en Veens ra da ruim de meerderheid van de responden en in hun s udies naar jongenspros i u ie zichzel homo- o biseksueel noem .123

Weijnen124

gebruik een ca egorisering om jongens werkzaam in de pros i u ie e yperen. Hij is de eni-ge die aan de gebruik e ca egorisering ook consequen de seksuele oriën a ie van deze jongeren kop-pel . Hoewel hier kantekeningen bij geplaa s kunnen worden en meer onderzoek nodig is 125, worddeze ca egorisering hier aangehouden me he doel meer zich e krijgen op de vraag in hoeverre homo-en biseksuele jongens werkzaam zijn in de jongenspros i u ie.126

Weijnen verdeel de jongenspros i ués in wee overkoepelende ca egorieën, e we en de ‘ama eurs’en de ‘pro essionals’. De ama eurs verdeel hij vervolgens onder in drie groepen, e we en ‘gemarginali-seerden’, ‘gelukszoekers’ en ‘bijverdieners’. De gemarginaliseerden worden omschreven als individuen die zelden een vas e woon- o verblij splaa s hebben en evenmin over een vas inkomen beschik-

ken. Zij (over)leven mees al op s raa en la en zich in me die s al enpros i u ie om soms een verslaving e bekos igen. Deze groep is vol-gens Weijnen mees al he ero.127 De ‘gelukszoekers’ bevinden zich ineen soor gelijke si ua ie me he verschil da zij dromen van een‘mooie oekoms ’ en vaak afoms ig zijn ui Oos -Europa. Ook heb-ben deze jongens lang nie al ijd homo- o biseksuele gevoelens.128 De ‘bijverdieners’ pros i ueren voor een ex ra inkomen. Zij hebbenmees al wel een vas e woon- o verblij splaa s en experimen erenme hun seksuali ei o wel zijn vaak homo- o biseksueel. In he geval van de pro essionals word ges eld da zij ‘he groo s e deel van

hun inkomen ui pros i u iewerkzaamheden’ verdienen.129

Volgens Weijnen hebben deze jongens bijnazonder ui zondering homo- o biseksuele gevoelens. Ui bovens aande ca egorisering blijk da zeker nie

123 Kor e al. hebben 44 minderjarige jongens geïn erviewd die op minderjarige lee ijd zijn begonnen me pros i u ie.Hierui blijk da ‘een kleine meerderheid zichzel beschouw als homo (26; 59%), een derde als biseksueel (13; 30%)en enkelen zien zichzel als he eroseksueel (5; 11%)’ (Kor e al. 2009: p. 67). Repe ur en Veens ra hebben 11 jongensgeïn erviewd die op minderjarige lee ijd zijn begonnen me pros i u ie. Een jongen ga aan he eroseksueel e zijn,

wee jongens biseksueel en zes jongens homoseksueel. Twee jongens spraken zich nie ui over hun seksuele oriën-a ie (Repe ur en Veens ra, 2010: p. 110).

124 Weijnen, 2006.125 Van der Poel, 1991 en Kor e al. 2009 houden bijvoorbeeld een andere ca egorisering aan. Laa s genoemde geven

aan da de onderzoeken die zij hebben bes udeerd om e komen o een ca egorisering mogelijk verouderd zijn (p.103).

126 Waar nodig en mogelijk worden bij de ca egorisering aan de hand van onderzoeken kantekeningen geplaa s .127 Bij de ui spraak da deze ca egorie mees al bes aa ui he ero’s kunnen vraag ekens worden geplaa s aangezien deze

ui spraak lijk e zijn gebaseerd op he bevragen van één responden . Een andere kantekening is da ui Amerikaansonderzoek blijk da dakloze homoseksuele jongens ruim drie keer zo vaak aan ‘survival seks’ doen dan daklozehe eroseksuele jongens (Whi beck e al. 2004).

128 ‘He is in he verlengde daarvan nie onwaarschijnlijk da een klein deel van deze jongens wel degelijk experimen-eer me zijn seksuele gevoelens, al zullen zij zichzel nie snel als openlijk bi- o homoseksueel mani es eren’

(Weijnen, 2006: p. 36). Zie ook he nieuwsberich ‘Seksne werk opgerold: Zuid-Limburgers opgepak voor he ex-

ploi eren en chan eren van ien allen jongens ui Roemenië’, 26 mei 2012, beschikbaar ophtp://www.riec.nl/doc/limburg/LD%20Roemenen.pd , geraadpleegd op 6 ebruari 2016.

129 Weijnen, 2006: p. 38.

‘Op een gegeven momen wil je he doen endan doe je he ook gewoon en [mijn schoolge-

noo ] hee me daar ach ergela en me die manen van he één is he ander gekomen en heb ikhe me die man gedaan. Daarna ben ik eenandere keer ook weer naar die man gegaan enbij de weede keer hoorde ik van die man dahij die jongen had be aald om mij er naar oe ebrengen. Zo is he voor mij zeg maar begonnenen zonder da ik he wis ’[Responden in heonderzoek van Van de Walle e al. 2010].

http://www.riec.nl/doc/limburg/LD%20Roemenen.pdfhttp://www.riec.nl/doc/limburg/LD%20Roemenen.pdfhttp://www.riec.nl/doc/limburg/LD%20Roemenen.pdfhttp://www.riec.nl/doc/limburg/LD%20Roemenen.pdf


32/125


33/125


33

MannelijkheidscoderingenMovisie gee het volgende voorbeeld: “Ik heb nog nooit een jongen gesproken die aanga seksueel

e worden ui gebui o misbruik .” 139 ‘Di is een ui spraak die veel pro essionals zullen onderschrij-

ven’, aldus Movisie. ‘Jongens die zich prostitueren en jongens die misbruik hebben meegemaaktbrengen deze my he zel ook vaak in s elling om hun dubbele gevoelens en kwe sbaarheid e ver-bergen. He is een voorbeeld van de mannelijkheidscodering een man hee zijn leven in de hand, [eencodering] die in veel culturen bestaat en bedoeld is om jongens en mannen te helpen zich ondermoeilijke oms andigheden s aande e houden’. 140

Deze mannelijkheidscoderingen en de on wikkelde coping mechanisms bij jongeren die seks hebben egenbe aling, kunnen er oe leiden da he las ig is om zich e krijgen op miss anden en even ueel ook opui bui ing. Bij he raadplegen van de jurispruden ie blijk da er nietemin veroordelingen zijn gewees waarin minderjarige, Nederlandse jongens zijn ui gebui in de pros i u ie.141 He word evenwel nie

duidelijk o de minderjarige slach offers homo- o biseksueel zijn.142

Minderjarige jongens seksueel uitgebuit143

Rechtbank Noord-Holland hee op 28 november 2013 een 18-jarige jongen veroordeeld voor hetsamen me andere plegen van mensenhandel. Daarbij werd een minderjarige jongen een schijn-schuld aangepraa en vervolgens door geweld en bedreiging zijn gedwongen zich e pros i uerenom zo die schuld terug te betalen. Via ‘chatsites’ werden mannen als potentiële klanten benaderden werden er online seksspelletjes gespeeld. Later werden er a spraken gemaakt om het seksspelin ‘real ime’ voor e zeten. Deze seksuele handelingen werden me een verborgen camera ge-lmd, waarna de mannen a geperst o overvallen werden. Door betaling van orse bedragen

konden zij voorkomen dat de beelden aan anderen werden getoond. Hierbij werd ors geweldgebruik , mede me behulp van vuurwapens en messen. Toen de minderjarige jongen onderge-doken was, hee verdach e direc een nieuw slach offer gezoch en geprobeerd hem ook op diemanier e la en werken. Di is ech er nie geluk .

Di soor rech szaken onen in ieder geval aan da er een vraag is naar he hebben van seks me minder-jarige jongens.

Ui de bovengenoemde onderzoeken blijk da er aanwijzingen zijn da er homo- en biseksuele min-derjarigen werkzaam zijn in de jongenspros i u ie en da zij mogelijk een kwe sbare groep zijn voordwang en ui bui ing. Ech er, over de schaal van homo- en biseksuele jongens binnen de jongenspros i-

u ie en de even uele ui bui ing van deze groep kan nie s me zekerheid worden gezegd. Ook als heaankom op de aard en omvang van de gehele groep minderjarige jongens die werkzaam is binnen de

139 Movisie, 2013a.140 Ibid, p. 7.141 In de volgende ui spraken is een verdach e veroordeeld voor he seksueel ui bui en van een minderjarige jongen. Rb.

Noord-Holland 28 november 2013, ECLI:NL:RBNHO:2013:12803; Rb. Haarlem 11-02-2013, 15/740922-10, nie gepubli-ceerd; Ho . Arnhem 29 maar 2010, ECLI:NL:GHARN:2010:BL9524; Rb. Den Bosch 28 november 2007 (nie gepubliceerd).

142 Daarnaas zijn er ook berich en die erop wijzen da bui enlandse (minderjarige) jongens seksueel zijn ui gebui .Zie bijvoorbeeld: Van der Zee, 13 augus us 2013, ‘Ik wis nie wie ik kon ver rouwen’,Vrij Nederland , beschikbaar op

htp://www.er.nl/upload/ 7193e57-2ccb-4698-bca1-c 4d405e3a97.pd , geraadpleegd op 2 december 2015.143 Rb. Noord-Holland 28 november 2013, ECLI:NL:RBNHO:2013:12803. Zie ook Rb. Noord-Holland 11 juli 2013,

ECLI:NL:RBNHO:2013:9066 voor een veroordeling van de andere verdach e voor mensenhandel in dezel de zaak.

http://www.fier.nl/upload/f7193e57-2ccb-4698-bca1-cf4d405e3a97.pdfhttp://www.fier.nl/upload/f7193e57-2ccb-4698-bca1-cf4d405e3a97.pdf


34/125

34

jongenspros i u ie, dus ook de he erojongens144, en op welke schaal d

Zicht Op Kwetsbaarheid

Documents

Transcript of Zicht Op Kwetsbaarheid