Zelfmanagement na CVA:Aanknopingspunten vanuit de herziene Ergotherapierichtlijn CVA (2013)

Dr. Esther Steultjens

Ton Satink MScOT

Lectoraat neurorevalidatie

(potentiële) belangenverstrengeling Geen  

Herzien Ergotherapierichtlijn CVA Promotieonderzoek Zelf-management

na CVA, een patiëntenperspectief

 

Financiering via 1e geldstroom Hogescholen en lectoraten.

Lectoraat Neurorevalidatie

Zelfmanagement na CVA; Kan dat?

Zelfmanagement

Zelfmanagement is de mogelijkheid van het individu om de symptomen, behandeling, fysieke en psychosociale consequenties, en de veranderingen in levensstijl die inherent zijn aan het leven met een chronische aandoening, te managen.

(Barlow et al., 2002)

Zelfmanagement: 3 processen

Focussing on illness needs

– Leren, regie nemen over gezondheid(bevordering), doelen stellen, problemen oplossen, gedragsverandering.

Activating resources

– Herkennen en actief gebruik van eigen kracht en hulpbronnen (gezondheidszorg – psychologisch – sociaal – spiritueel – gemeenschap/maatschappelijke)

Living with a chronic illness

– Omgaan met emoties, aanpassen, integreren van chronische aandoening in dagelijks leven, betekenisgeving.

(Schulman, 2012)

Ervaring na een CVA

Body– My body is an alien; I am half a person

Self– Self concept is changing

Role– Changes influenced by body and self.

Patients’ views on the impact of stroke on their roles and self: A thematic synthesis of qualitative studies

T. Satink, et al 2013

Consequenties voor zelfmanagement

– Managing discontinuity is a struggle.

– Regaining roles; to continue or adapt?

– Context influences management of roles and self.

Patients’ views on the impact of stroke on their roles and self: A thematic synthesis of qualitative studies

T. Satink, et al 2013

Zelfmanagement na CVA; Kan dat?

Rollen en participatiebehoeftes

‘’Jezelf weer leren leven’’

“Zijn en doen wat ik wil en kan”

Inzicht in wat betekenisvol was en is en hoe dat weer bereikt of naar tevredenheid aangepast kan worden.

Passende analyse van alle domeinen van de ICF

Sociale context; de partner/mantelzorger

“Je hebt het samen … zelfmanagement voor twee!’’

“One body, three hands and two minds”

Aandacht voor de partner in alle facetten van de zorg na een cva.

Zelfmanagement na CVA; Kan dat?

Regie en autonomie

www.zelfmanagement.com

Doelen

Verbeteren rompbalans

Verbeteren arm/handfunctie

perspectief professionalsCliëntperspectief

Kan ik nog mijn hond uitlaten?

Als we nog maar naar

onze caravan kunnen

Doelen worden niet altijd samen opgesteld, noch geëxpliciteerd of vastgelegd (Bendz, 2003; Jones, 2006)

Hoofdstuk 3DOELBEPALING ENPLAN VAN AANPAK

3.1 Methodisch handelen

3.2 Raamwerk voor doelbepaling en actieplan

3.3 EDOMAH

3.4 Zelfmanagement

3.5 Motivational interviewing

DOELBEPALING EN PLAN VAN AANPAK

• aansluiten bij levensverhaal

• in woorden van cliënt

• gericht op dagelijks handelen of zelfmanagement

• betrekken naasten, doelen naasten

• doelen concreet, haalbaar, positief

• indien niet haalbaar betekenis achterhalen en

haalbaar alternatief

Hoe kun je de motivatie, zelfvertrouwen van mensen

en de cliënt-therapeut relatie bevorderen?

• Discussie en onderhandeling over doelen;

• Gebruik van motiverende gesprekstechnieken

• Focus op haalbare doelen die leiden tot succes

• Waardering en feedback

Samen doelen stellen: Kunt en wilt u dat?

Hoofdstuk 4BEHANDELING

4.1 Participatie

4.2 Activiteiten en taken

4.3 Functies en basisvaardigheden

4.4 Persoonlijke factoren

4.5 Context: omgevingsfactoren

Wonen en zorgen

• Client centered self care intervention*

• Mobiliteit binnenshuis*• Mobiliteit buitenshuis**• Zinvolle

dagbesteding/vrije tijd**

Cognitieve revalidatieprogramma’s

• Apraxierichtlijn**• CO-OP• PRPP• Niet rennen maar plannen*• Omgaan met neglect

Functies en basisvaardigheden

• Visuele training• Sensibiliteitstraining• Preventie secundaire complicaties

Motorische revalidatieprogramma’s

• Sensomotorische training• Taakgeoriënteerde training* • Constrained induced movement therapy (CIMT)• Electrostimulatie en/of robot ondersteunde training

• Spiegel therapie• Virtual reality training

Cognitive Orientation to Occupational Performance

Gericht op ontwikkelen/vergroten probleemoplossend vermogen

In betekenisvolle activiteiten en context– Voorbereidende fase

Via: Begeleid ontdekken en toepassen van werkbare oplossingsstrategie– Acquisitiefase

Evaluatie gericht op gebruik oplossingstrategie in dagelijks leven (transfer)– Evaluatiefase

Polatajko, H. J., McEwen, S. E., Ryan, J. D., & Baum, C. M. (2012). Pilot randomized controlled trial investigating cognitive strategy use to improve goal performance after stroke. Am J Occup Ther, 66(1), 104-109.

Aanbeveling CO-OP

Het is te overwegen dat de ergotherapeut de CO-OP gebruikt bij mensen die willen leren problemen in het handelen zelf op te lossen en voldoende executieve vaardigheden hebben om via ‘begeleid ontdekken’ hun handelen te verbeteren.

Het wordt vooralsnog afgeraden de CO-OP te gebruiken bij mensen met communicatieproblemen ten gevolge van een afasie en bij mensen waarbij ernstige cognitieve problemen op de voorgrond staan.

Niet Rennen maar Plannen

Gericht op omgaan met lichte cognitieve beperkingen

4 modules; educatie/zelfstudie/begeleiding– Vermoeidheid

– Omgaan met tijdsdruk

– Omgaan met geheugenproblemen

– Grip op planning.

Geusgens, C.Baars-Elsinga, A., (2012). Niet rennen, maar plannen. Utrecht:

Kenniscentrum de Hoogstraat.

Referenties

Satink, T., Cup, E. H., Ilott, I., Prins, J., de Swart, B. J., & Nijhuis-van der Sanden, M. W. (2013). Patients' views on the impact of stroke on their roles and self: A thematic synthesis of qualitative studies. Arch Phys Med Rehabil.

Schulman-Green, D., Jaser, S., Martin, F., Alonzo, A., Grey, M., McCorkle, R., et al. (2012). Processes of self-management in chronic illness. J Nurs Scholarsh, 44(2), 136-144.

Steultjens, E., Cup, E., Zajec, J., Van Hees, S. (2013) Ergotherapierichtlijn CVA. Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. Nijmegen.