~1 of]

middot bull bull

~ ~

gto ~ ~ ~

s Informatieblad 8

tevens bijlage bij de door de Rijksarchiefshydienst uitgegeven Zoekwijzer 8 Militaire dienstplicht shyMilitieregisters

I

ZEEUWSE MILITAIREN NA 1811

Voor onderzoek naar militairen na 1811 zijn in het Rijksarchief in Zeeland vele bronnen voorshyhanden Helaas zijn de militieregisters die vanaf 1814 jaarlijks werden opgemaakt in het Rijksshyarchiefniet bewaard gebleven De conscriptieshylijsten uit de Franse tijd zijn echter wel aanweshyzig Ook zijn in het Rijksarchief diverse andere meer incidentele bronnen met informatie over militairen in te zien In dit informatieblad vindt u allereerst enige informatie over de Zeeuwse militieregisters en waar deze eventueel nog wel zijn in te zien Hiernaast en op de achterzijde worden vervolshygens enkele archieven behandeld die wellicht als alternatief kunnen dienen Op de middenpaginas vindt u informatie over bronnen voor onderzoek naar militairen in de Franse tijd waaronder de concriptielijsten Deze zijn in het Rijksarchief wel in ruime mate voorradig en de meeste zijn ook geheel op persoonsnaam toegankelijk

Militieregisters Met de verzamelnaam militieregisters wordt bedoeld de inschrijvingsregisters alfabetische naamlijsten en lotingsregisters die vanaf 1814 gebruikt werden voor de oproeping keuring en loting van dienstplichtigen Van elk van deze registers werden twee exemplaren opgemaakt Eeacuten serie bleef berusten bij de gemeente eacuteeacuten kwam terecht bij de Commissaris der Koningin Deze laatste serie is echter in Zeeland niet bewaard gebleven Waarschijnlijk zijn ze bij de brand in het gebouw van het Provinciaal Bestuur na het bombardement van Middelburg op 17 mei 1940 verloren gegaan In de archieven van de meeste Zeeuwse gemeenten bevinden zich nog wel soms incomplete series militieregisters

Zeeuwse Mobiele Schutterij 1830-1839 De dienstdoende en rustende schutterij kon in geval van oorlog worden gemobiliseerd om als landstorm dienst te doen De enige keer dat dit heeft plaatsgevonden was tijdens de Belgische Opstand van 1830-1839 De Zeeuwse Mobiele Schutterij werd toen in Noord-Brabant gelegerd Alle schutters staan vermeld in de controle- en administratieboeken die bewaard zijn gebleven in het archief van de Zeeuwse Mobiele Schutshyterij De inventaris van dit archief is opgenomen in de inventarissenkast onder toegangsnr 93 Het gaat hierbij om mannen die geboren zijn tussen 1775 en 1816 Hiervan worden de datum en plaats van geboorte de namen van de ouders de laatste woonplaats en vaak een signalement vermeld Een index op persoonsnaam vindt u in de Verzameling Genealogische Afschriften nr 356 Het eerste deel van deze index (3561) omshyvat het Eerste Bataljon en heeft betrekking op de registers met de inventarisnrs 1-52 en 169-171 het tweede deel (3562) het Tweede Bataljon (inventarisnrs 53-116) en het derde deel (3563) het Derde Bataljon (inventarisnrs 117-168)

Militaire hospitalen Voor de opvang van gewonden beschikte het leger over militaire hospitalen Het Rijksarchief beschikt over de archieven van de militaire hospitalen in Middelburg en Veere tussen 1799 en 1814 beschreven in de inventaris met toegangsnr 477 en in Middelburg over de periode 1914-1939 beschreven in de inventaris met toegangsnr 207 Het eerstgenoemde archief bevat inschrijvingsregisters en registers van overledenen het tweede bevat hoofdzakelijk agendas op de correspondentie

Militairen in de Franse tij d De conscriptie van 1811-1813

Conscriptie 1811-1813

Toen Zeeland in 1811 was ingelijfd bij het Franse Keizenijk werden daar ook de Franse dienstplichtwetten van kracht Voor de oorlogsvoering van Napoleon waren veel mannen nodig Vandaar dat van de dienstplicht tussen 1811 en 1813 veel archiefshystukken zijn overgeleverd De conscriptie valt uiteen in twee fasen de werving en de inschrijving en loting

Werving In februari 1811 startte de Kapitein van Recrutering in het Departement van de Monden van de Schelde (Zeeshyland zonder Zeeuwsch-Vlaanderen) met de werving (recrutement) van dienstplichtigen (conscrits) Hij noteerde de namen en verdere gegeshyvens van alle voor de dienstplicht in aanmerking komende mannen in zogenaamde wervingsregisters De namen van 4688 mannen geboren in de jaren 1788 tot en met 1793 (lichshytingen 1808-1813) d ie voor de dienstplicht in aanmerking kwamen zijn in deze wervingsregisters vastshygelegd De registers zijn beschreven onder inventarisnrs 2-7 in het archief van de Kapitein van Recrutering De inventaris staat in de inventarissenshykast (toegangsnr 115)

Inschrijving en loting De wervingsregisters van de Kapitein van Recrutering vonnden de basis voor diverse andere registers onder andere die voor de inschrijving

(inscription) en de loting (tirage) van de dienstplichtigen Uiteindelijk werden de gegevens van alle dienstshyplichtigen in het gehele departement verzameld in eacuteeacuten centraal register het tableau geacuteneacuteral des conscrits du deacutepartement Hierin zijn dezelfde personen opgenomen als in de wervingsregisters van de Kapitein van Recrutering maar er worden soms meer gegevens over hen venneld Deze zogenaamde departementsregisshyters bevinden zich in het archief van de Prefectuur (toegangsnr 5) invenshytarisnrs 190 (lichting 1808) 20 I (1809)212 (1810) 224 (1811) en 232 (1812) Het departementsregister voor de lichting 1813 ontbreekt Voor aanvullend onderzoek zijn ook nog afzonderlijke lotingslijsten vertreklijsten en andere stukken in het archief van de Prefectuur beschikshybaar Lijsten betreffende de conscripshytie in Zuid- en Noord-Beveland zijn ook bewaard gebleven in het archief van de Onderprefect van Goes evenshyeens opgenomen in het archief van de Prefectuur inventarisnrs 1117-1124

Index Zowel de wervingsregisters van de Kapitein van Recrutering als de departementsregisters in het archief van de Prefectuur zijn op persoonsshynaam toegankelijk via een index per lichting opgenomen in de Verzameshyling Genealogische Afschriften nr 352 Aan de hand van het in de index gevonden kanton van inschrijving en het inschrijvingsnummer zijn de gegevens over de dienstplichtigen in

beide registers terug te vinden Als iemand in deze registers venneld staat is het goed mogelijk dat ook in andere stukken betreffende die lichting gegevens over deze persoon terug te vinden tijn Het onderstaande overzicht maaJt dit duidelijk

Bijzondere lichtingen Het Franse bestuur vroeg van het Departement van de Monden van de Schelde ook een aandeel in diverse andere militaire of semi-militaire organen In het archief van de Prefectuur (toegangsnr 5) bevinden zich vele lijsten van personen die voor deze bijzondere lichtingen werden opgeroepen Zo recruteerde men mannen voor de Garde-Coacutete (Kustwacht) De namen van de mannen voor de 122e 123e en 124e compagnie uit Zuid- en Noord-Beveland staan venneld in inventarisnr 1125 deze zijn via een index op persoonsnaam toegankelijk in Verzameling Genealogische Afshyschriften nr 668 Meer infonnatie over dit onderdeel is te vinden in inventarisnrs 265-267 Het Departement van de Monden van de Schelde moest ook een contingent zeelieden leveren voor de inscription maritirne Hun namen staan venneld in inventarisnrs 270-271 (met index) die uit Zuid- en Noord-Beveland ook in invnr 1129 Alleen deze laatsten zijn via een index op persoonsnaam toegankelijk in Verzameling Geneashylogische Afschriften nr 678 Ook bevinden zich in het archief van de Prefectuur lijsten van lotelingen

Dienstplichtigen archief Kapitein van Recrutering [toegangsnr 115]

archief Prefectuur [toegangsnr 5]

jaar lichting

jaar geboorte

jaar werving

wervingsshyregisters

departementsregisters (tableaux geacuteneacuteral)

overige stukken registers Zuid- en Noord- Beveland

1808 1788 1811 invnr 2 invnr 190 invnrs 179-196 invnr 1118

1809 1789 1811 invnr 3 invnr201 invnrs 197-205 invnr1119

1810 1790 1812 invnr 4 invnr 212 invnrs 206-217 invnr 1120

1811 1791 1812 invnr 5 invnr 224 invnrs 218-229 invnrs 1121-1122

1812 1792 1813 invnr 6 invnr 232 invnrs 230-237 invnr 1123

1813 1793 1813 invnr 7 - invnrs 238-248 invnr 1124

Overzicht per lichting van de registers en overige stukken met gegevens over dienstplichtigen uit de periode 1811-1813 De wervingsshyregisters en departementsregisters zijn op persoonsnaam toegankelijk via de index in Verzameling Genealogische Afschriften nr 352

voor het aandeel in de extra lichting van 100000 man (inventarisnrs 249shy259) Eveneens zijn lijsten en regisshyters aanwezig van de contingenten die het departement moest leveren voor de Garde Nationale (inventarisnrs 260-264293-304 en 1127-1128) de Garde dHonneur (inventarisnrs 305) een vrijwilligersreserve (inventarisnrs 306-312) en de pupiles de la garde impeacuteriale een lichting van vondeshylingen verlaten kinderen en arme wezen opgevoed in gestichten en ouder dan 15 jaar (inventarisnrs 288shy290 en 1126) Op deze laatste registers zijn geen afzonderlijke indexen aanwezig

Mannen 20-60 jaar Ten behoeve van de dienstplicht werden in 1813 ook lijsten opgemaakt van alle mannen tussen de 20 en 60 jaar Van hen worden de naam geboorteplaats en -datum beroep namen van ouders burgerlijke staat en aantal kinderen vermeld De lijsten bevinden zich in het archief van de Prefectuur (toegangsnr 5) inventarisshynrs 298 en 299 (Walcheren voor index zie Verzameling Genealogische Afschriften nr 515) inventarisnr 302 (Schouwen-Duiveland Tholen en Sint Philipsland voor index zie Vershyzameling Genealogische Afschriften nrs 517-518) en inventarisnr 1127 (Zuid- en Noord-Beveland voor index zie Verzameling Genealogische Afschriften nr 516)

Achtergronden In de Franse tijd was het bestuur over het huidige grondgebied van Zeeland verdeeld over twee Franse departeshymenten de Zeeuwse eilanden vormshyden het Departement van de Monden van de Schelde (Deacutepartement des Bouches de lEscaut) en het huidige Zeeuwsch-Vlaanderen behoorde tot het Departement van de Schelde (Deacutepartement de l Escaut) Alleen de archieven van de bestuursshyinstellingen in het Departement van de Monden van de Schelde liggen in het Rijksarchief in Zeeland Hier was het bestuur in handen van de prefect en de onderprefecten In de archieven van deze ambtenaren zijn naast de

hiervoor genoemde registraties vele andere stukken over de dienstplicht en de dienstvervulling te vinden Ze zijn te vinden in het archiefvan de Prefectuur (toegangsnr 5) inventarisshynrs 153-178

Zeeuwsch-Vlaanderen Voor informatie over ZeeuwschshyVlaanderen uit de periode 1796-1814 moet u zijn in het Rijksarchief in Gent de toenmalige hoofdstad van het Departement van de Schelde Het Rijksarchief in Zeeland beschikt enkel over fotokopieeumln van de conscriptielijsten van de gemeente Breskens over 1805-1808 en 1811shy1814 (opgenomen in de Verzameling Genealogische Afschriften nr 371) en van de gemeente Nieuwvliet over 1805 (opgenomen in de Verzameling Genealogische Afschriften nr 388)

Deserteurs 1810-1814 Uiteraard liet niet iedere dienstplichshytige zich gewillig tot kannonenvlees van Napoleon maken Desertie kwam regelmatig voor In de officieumlle krant die toen uitkwam verschenen regelshymatig lijsten van deserteurs Deze krant is in de bibliotheek van het Rijksarchief in Zeeland aanwezig als voorloper van de Nederlandsche Staatscourant Enkele voorbeelden van Zeeuwse deserteurs uit deze lijsten in 1810 zijn gepubliceerd in Gens Nostra 10 (1955) 203-205 Een lijst van deserteurs over 1810shy1813 komt voor in het eerdergeshynoemde archief van de Kapitein van Recrutering (toegangsnr 115) invenshytarisnr 12 Diverse stukken over opsporing en registratie van desershyteurs zijn ook te vinden in het archief van de Prefectuur (toegangsnr 5) inventarisnrs 313-329

Overleden militairen 1810-1813 Overlijdensakten van tussen septemshyber 1810 en november 1813 overleshyden militairen zijn te vinden in het archiefvan de Prefectuur (toegangsshynr 5) inventarisnr 70 Tevens bevindt zich hierin een register van berichten van overlijden van personen woonshyachtig in andere departementen en gestorven in het Departement der

Monden van de Schelde of omgeshykeerd over de periode mei 1812shyfebruari 1814 (inventarisnr 71) Het gaat in de meeste gevallen om milishytairen die in dienst van het Franse leger in plaatsen in geheel Europa zijn overleden Een index op de 78 uit Zeeland afkomstige militairen die in deze lijst zijn opgenomen is te vinden in Verzameling Genealogische Afschriften nr 687

Vermiste militairen 1814 Een lijst met de namen van 873 Zeeuwse militairen die na afloop van de Napoleontische oorlogen door familieleden als vermist werden opgegeven bevindt zich in het archief van het Provinciaal Bestuur van Zeeland In de lijst zijn zowel beroeps- als dienstplichtige militairen opgenomen die tussen 1806 en 1813 in Franse krijgsdienst tijdens de veldshytochten van Napoleon naar Rusland Duitsland Polen Spanje en Portugal vermoedelijk zijn omgekomen Van de meeste vermisten zijn de laatste woonplaats de geboorteplaats het onderdeel de rang de datum van inshydiensttreding en de laatste tijding vermeld De provinciale lijst en de lijsten van de districtscommissarissen en gemeentebesturen waarop de provincie de lijst baseerde zijn in fotokopie en voorzien van een index beschikbaar in de Vei-zameling Genealogische Afschriften nr 775

Dienstplichtigen 1797-1798 Ook voacuteoacuter 1811 werden al mensen gerecruteerd voor de dienstplicht In 1796 werd de Bataafsche Gewapende Burgermacht opgericht In 1797 en 1798 werden personen die hiervoor in aanmerking kwamen op lijsten genoteerd evenals zij die vrijgesteld waren en een contributie ten behoeve van de burgerbewapening moesten betalen ( contribuabelen ) Het betreft dus meer dan dienstplichtigen alleen Deze lijsten bevinden zich in het archief van de Gewestelijke Besturen 1799-1810 (toegangsnr 4) inventarisshynrs 256-257 Ze zijn per regio of stad alfabetisch op persoonsnaam toeganshykelijk in de Verzameling Genealogishysche Afschriften nrs 508-514

tgt~ Rijksarchief in Zeeland Sint Pieterstraat 38 4331 EW Middelburg tel (0118) 63 8920 fax (0118) 62 80 94 openingstijden dinsdag-zaterdag 900-1700 (in juli en augustus geen zaterdagopenstelling)

RAZ september 1998 editie 1

Veroordeelde militairen 1814-1871 De Krijgsraad sprak recht over misdrijven van militairen zowel gewone als militaire delicten Wanneer militairen samen met burgers gewone delicten pleegden was de burgerlijke strafshyrechter bevoegd Ook in Middelburg fungeerde tussen 1814 en 1871 een Krijgsraad Alle strafshybare feiten gepleegd door militairen in de provincie Zeeland werden in deze periode berecht door de Krijgsraad in Zeeland Daarna ging deze taak over op de Krijgsraad in s-Hertogen bosch Het archief van de Krijgsraad te Middelburg is vooral over de periode 1814-1831 zeer compleet bewaard gebleven In tegenstelling tot de rechtshybanken en kantongerechten zijn van alle zaken de vrijwel volledige dossiers overgeleverd Hierin bevinden zich het vonnis de aanklacht van de auditeur-militair (de militaire officier van justitie) processen-verbaal van getuigenverklashyringen en verhoren rapporten van officieren uittreksels uit de stamboeken uittreksels uit het strafregister (zodat ook alle voorgaande - grote en kleine - delicten bekend zijn) verklaringen van autoriteiten (bv burgemeesters) verzoekshyschriften van de verdachte eventuele gratieshyverleningen correspondentie een inventaris van alle stukken en soms zelfs enkele bewijsstukken De vonnissen en processen-verbaal van de terechtzittingen zijn ook in registers ingeschreshyven Daarnaast zijn diverse stukken van de auditeur-militair bij het archief van de Krijgsshyraad beschreven De inventaris van het archief van de Krijgsraad staat in de inventarissenkast (toegangsnr 265) Alle militairen die ooit voor de Krijgsraad te Middelburg terecht hebben gestaan zijn direct op naam terug te vinden via een een index op persoonsnaam Deze index is te vinden in de serie Nadere Toegangen onder nr NADT 181 In de index staat het nummer van het dossier Om te kunnen zien wat er voor en na de terechzitting is gebeurd wordt in de index ook verwezen naar het nummer in het inschrijvingsregister van het Provoosthuis waar de militair zijn voorarrest en eventueel een korte straf heeft uitgezeten

Gevangen militairen 1814-1886 Militairen die waren opgepakt wegens een strafbaar feit kwamen tot 1886 in een Provoostshyhuis terecht In iedere plaats waar een Krijgsshyraad fungeerde moest een Provoosthuis zijn In Zeeland gearresteerde militairen werden in het Proumlvoosthuis te Middelburg gevangen gezet in afwachting van hun voorgeleiding voor de Krijgsraad Na veroordeling door de Krijgsraad moesten ze meestal buiten de provincie een werkstraf ondergaan Korte straffen tot circa zes maanden werden in het Provoosthuis uitgezeten

Het archief van het Provoosthuis bestaande uit de inschrijvingsregisters en een signalementsshyregister is beschreven in de inventaris van de archieven van de Strafmrichtingen in Zeeland (toegangsnr2541) inventarisnrs 374-377 In het archief van de Krijgsraad (toegangsnr 265) bevinden zich eveneens twee inschrijvingsreshygisters over de periode 1815-1842 (inventarisnrs 131-132) Deze registers vullen een aantal hiaten in de registers van het Provoosthuis op en bevatten soms meer gegevens De inschrijvingsregisters uit beide archieven zijn op persoonsnaam toegankelijk via de generale index op de inschrijvingsregisters van de Zeeuwse strafinrichtingen beschikbaar in studiezaal 2 Alle inschrijvingsregisters zijn hier ook op microfilm in te zien Wanneer iemand in het Provoosthuis heeft vastshygezeten is er meestal ook een vonnis van de Krijgsraad aanwezig Dit vonnis is zoals hiershyvoor beschreven terug te vinden in het archief van de Krijgsraad met behulp van de index in de serie Nadere Toegangen nr NADT 181

Keuringsraden en militieraad 1914-1918 De keuring van dienstplichtigen was in Zeeland vanaf 1912 in handen van twee Keuringsraden Voor beroepskwesties kon men terecht bij de Militieraad De archieven van deze raden bestaan uit registers waarin de uitslag van de keuringen van dienstplichtigen voor de Landstorm werd bijgehouden in de periode 1914-1918 In de registers worden van iedere gekeurde de volgende gegevens vermeld naam geboortedatumjaar en -plaats gemeente van inschrijving voor de militie beroep lengte kwaliteit van het gezicht en het gehoor evenshytuele klachten en de beslissing van de raad over geschikt- of ongeschiktheid voor inlijving De gekeurden staan per dag per keuringsplaats in willekeurige volgorde in de registers ingeschreshyven De registers bevatten geen indices Ze zijn beschreven in de inventaris met toegangsnr 150

Vele andere archieven In het Rijksarchief in Zeeland bevinden zich nog vele andere archieven die u achtergrondinforshymatie kunnen geven over het leven van milishytairen mits deze in Zeeland gelegerd waren Zo zijn er de archieven van de eerstaanwezend ingenieurs der genie en de directeuren der fortificatieumln die de vestingen beheerden Maar ook van de garnizoenscommandos en van de opperbevelhebbers en commandanten van in Zeeland gestationeerde legeronderdelen Die laatste waren hier vooral gelegerd tijdens de Belgische Opstand tussen 1830 en 1839 Een overzicht van deze archieven is te vinden in het Archievenoverzicht rubriek 165

Militairen in de Franse tij d De conscriptie van 1811-1813

Conscriptie 1811-1813

Toen Zeeland in 1811 was ingelijfd bij het Franse Keizenijk werden daar ook de Franse dienstplichtwetten van kracht Voor de oorlogsvoering van Napoleon waren veel mannen nodig Vandaar dat van de dienstplicht tussen 1811 en 1813 veel archiefshystukken zijn overgeleverd De conscriptie valt uiteen in twee fasen de werving en de inschrijving en loting

Werving In februari 1811 startte de Kapitein van Recrutering in het Departement van de Monden van de Schelde (Zeeshyland zonder Zeeuwsch-Vlaanderen) met de werving (recrutement) van dienstplichtigen (conscrits) Hij noteerde de namen en verdere gegeshyvens van alle voor de dienstplicht in aanmerking komende mannen in zogenaamde wervingsregisters De namen van 4688 mannen geboren in de jaren 1788 tot en met 1793 (lichshytingen 1808-1813) d ie voor de dienstplicht in aanmerking kwamen zijn in deze wervingsregisters vastshygelegd De registers zijn beschreven onder inventarisnrs 2-7 in het archief van de Kapitein van Recrutering De inventaris staat in de inventarissenshykast (toegangsnr 115)

Inschrijving en loting De wervingsregisters van de Kapitein van Recrutering vonnden de basis voor diverse andere registers onder andere die voor de inschrijving

(inscription) en de loting (tirage) van de dienstplichtigen Uiteindelijk werden de gegevens van alle dienstshyplichtigen in het gehele departement verzameld in eacuteeacuten centraal register het tableau geacuteneacuteral des conscrits du deacutepartement Hierin zijn dezelfde personen opgenomen als in de wervingsregisters van de Kapitein van Recrutering maar er worden soms meer gegevens over hen venneld Deze zogenaamde departementsregisshyters bevinden zich in het archief van de Prefectuur (toegangsnr 5) invenshytarisnrs 190 (lichting 1808) 20 I (1809)212 (1810) 224 (1811) en 232 (1812) Het departementsregister voor de lichting 1813 ontbreekt Voor aanvullend onderzoek zijn ook nog afzonderlijke lotingslijsten vertreklijsten en andere stukken in het archief van de Prefectuur beschikshybaar Lijsten betreffende de conscripshytie in Zuid- en Noord-Beveland zijn ook bewaard gebleven in het archief van de Onderprefect van Goes evenshyeens opgenomen in het archief van de Prefectuur inventarisnrs 1117-1124

Index Zowel de wervingsregisters van de Kapitein van Recrutering als de departementsregisters in het archief van de Prefectuur zijn op persoonsshynaam toegankelijk via een index per lichting opgenomen in de Verzameshyling Genealogische Afschriften nr 352 Aan de hand van het in de index gevonden kanton van inschrijving en het inschrijvingsnummer zijn de gegevens over de dienstplichtigen in

beide registers terug te vinden Als iemand in deze registers venneld staat is het goed mogelijk dat ook in andere stukken betreffende die lichting gegevens over deze persoon terug te vinden tijn Het onderstaande overzicht maaJt dit duidelijk

Bijzondere lichtingen Het Franse bestuur vroeg van het Departement van de Monden van de Schelde ook een aandeel in diverse andere militaire of semi-militaire organen In het archief van de Prefectuur (toegangsnr 5) bevinden zich vele lijsten van personen die voor deze bijzondere lichtingen werden opgeroepen Zo recruteerde men mannen voor de Garde-Coacutete (Kustwacht) De namen van de mannen voor de 122e 123e en 124e compagnie uit Zuid- en Noord-Beveland staan venneld in inventarisnr 1125 deze zijn via een index op persoonsnaam toegankelijk in Verzameling Genealogische Afshyschriften nr 668 Meer infonnatie over dit onderdeel is te vinden in inventarisnrs 265-267 Het Departement van de Monden van de Schelde moest ook een contingent zeelieden leveren voor de inscription maritirne Hun namen staan venneld in inventarisnrs 270-271 (met index) die uit Zuid- en Noord-Beveland ook in invnr 1129 Alleen deze laatsten zijn via een index op persoonsnaam toegankelijk in Verzameling Geneashylogische Afschriften nr 678 Ook bevinden zich in het archief van de Prefectuur lijsten van lotelingen

Dienstplichtigen archief Kapitein van Recrutering [toegangsnr 115]

archief Prefectuur [toegangsnr 5]

jaar lichting

jaar geboorte

jaar werving

wervingsshyregisters

departementsregisters (tableaux geacuteneacuteral)

overige stukken registers Zuid- en Noord- Beveland

1808 1788 1811 invnr 2 invnr 190 invnrs 179-196 invnr 1118

1809 1789 1811 invnr 3 invnr201 invnrs 197-205 invnr1119

1810 1790 1812 invnr 4 invnr 212 invnrs 206-217 invnr 1120

1811 1791 1812 invnr 5 invnr 224 invnrs 218-229 invnrs 1121-1122

1812 1792 1813 invnr 6 invnr 232 invnrs 230-237 invnr 1123

1813 1793 1813 invnr 7 - invnrs 238-248 invnr 1124

Overzicht per lichting van de registers en overige stukken met gegevens over dienstplichtigen uit de periode 1811-1813 De wervingsshyregisters en departementsregisters zijn op persoonsnaam toegankelijk via de index in Verzameling Genealogische Afschriften nr 352

voor het aandeel in de extra lichting van 100000 man (inventarisnrs 249shy259) Eveneens zijn lijsten en regisshyters aanwezig van de contingenten die het departement moest leveren voor de Garde Nationale (inventarisnrs 260-264293-304 en 1127-1128) de Garde dHonneur (inventarisnrs 305) een vrijwilligersreserve (inventarisnrs 306-312) en de pupiles de la garde impeacuteriale een lichting van vondeshylingen verlaten kinderen en arme wezen opgevoed in gestichten en ouder dan 15 jaar (inventarisnrs 288shy290 en 1126) Op deze laatste registers zijn geen afzonderlijke indexen aanwezig

Mannen 20-60 jaar Ten behoeve van de dienstplicht werden in 1813 ook lijsten opgemaakt van alle mannen tussen de 20 en 60 jaar Van hen worden de naam geboorteplaats en -datum beroep namen van ouders burgerlijke staat en aantal kinderen vermeld De lijsten bevinden zich in het archief van de Prefectuur (toegangsnr 5) inventarisshynrs 298 en 299 (Walcheren voor index zie Verzameling Genealogische Afschriften nr 515) inventarisnr 302 (Schouwen-Duiveland Tholen en Sint Philipsland voor index zie Vershyzameling Genealogische Afschriften nrs 517-518) en inventarisnr 1127 (Zuid- en Noord-Beveland voor index zie Verzameling Genealogische Afschriften nr 516)

Achtergronden In de Franse tijd was het bestuur over het huidige grondgebied van Zeeland verdeeld over twee Franse departeshymenten de Zeeuwse eilanden vormshyden het Departement van de Monden van de Schelde (Deacutepartement des Bouches de lEscaut) en het huidige Zeeuwsch-Vlaanderen behoorde tot het Departement van de Schelde (Deacutepartement de l Escaut) Alleen de archieven van de bestuursshyinstellingen in het Departement van de Monden van de Schelde liggen in het Rijksarchief in Zeeland Hier was het bestuur in handen van de prefect en de onderprefecten In de archieven van deze ambtenaren zijn naast de

hiervoor genoemde registraties vele andere stukken over de dienstplicht en de dienstvervulling te vinden Ze zijn te vinden in het archiefvan de Prefectuur (toegangsnr 5) inventarisshynrs 153-178

Zeeuwsch-Vlaanderen Voor informatie over ZeeuwschshyVlaanderen uit de periode 1796-1814 moet u zijn in het Rijksarchief in Gent de toenmalige hoofdstad van het Departement van de Schelde Het Rijksarchief in Zeeland beschikt enkel over fotokopieeumln van de conscriptielijsten van de gemeente Breskens over 1805-1808 en 1811shy1814 (opgenomen in de Verzameling Genealogische Afschriften nr 371) en van de gemeente Nieuwvliet over 1805 (opgenomen in de Verzameling Genealogische Afschriften nr 388)

Deserteurs 1810-1814 Uiteraard liet niet iedere dienstplichshytige zich gewillig tot kannonenvlees van Napoleon maken Desertie kwam regelmatig voor In de officieumlle krant die toen uitkwam verschenen regelshymatig lijsten van deserteurs Deze krant is in de bibliotheek van het Rijksarchief in Zeeland aanwezig als voorloper van de Nederlandsche Staatscourant Enkele voorbeelden van Zeeuwse deserteurs uit deze lijsten in 1810 zijn gepubliceerd in Gens Nostra 10 (1955) 203-205 Een lijst van deserteurs over 1810shy1813 komt voor in het eerdergeshynoemde archief van de Kapitein van Recrutering (toegangsnr 115) invenshytarisnr 12 Diverse stukken over opsporing en registratie van desershyteurs zijn ook te vinden in het archief van de Prefectuur (toegangsnr 5) inventarisnrs 313-329

Overleden militairen 1810-1813 Overlijdensakten van tussen septemshyber 1810 en november 1813 overleshyden militairen zijn te vinden in het archiefvan de Prefectuur (toegangsshynr 5) inventarisnr 70 Tevens bevindt zich hierin een register van berichten van overlijden van personen woonshyachtig in andere departementen en gestorven in het Departement der

Monden van de Schelde of omgeshykeerd over de periode mei 1812shyfebruari 1814 (inventarisnr 71) Het gaat in de meeste gevallen om milishytairen die in dienst van het Franse leger in plaatsen in geheel Europa zijn overleden Een index op de 78 uit Zeeland afkomstige militairen die in deze lijst zijn opgenomen is te vinden in Verzameling Genealogische Afschriften nr 687

Vermiste militairen 1814 Een lijst met de namen van 873 Zeeuwse militairen die na afloop van de Napoleontische oorlogen door familieleden als vermist werden opgegeven bevindt zich in het archief van het Provinciaal Bestuur van Zeeland In de lijst zijn zowel beroeps- als dienstplichtige militairen opgenomen die tussen 1806 en 1813 in Franse krijgsdienst tijdens de veldshytochten van Napoleon naar Rusland Duitsland Polen Spanje en Portugal vermoedelijk zijn omgekomen Van de meeste vermisten zijn de laatste woonplaats de geboorteplaats het onderdeel de rang de datum van inshydiensttreding en de laatste tijding vermeld De provinciale lijst en de lijsten van de districtscommissarissen en gemeentebesturen waarop de provincie de lijst baseerde zijn in fotokopie en voorzien van een index beschikbaar in de Vei-zameling Genealogische Afschriften nr 775

Dienstplichtigen 1797-1798 Ook voacuteoacuter 1811 werden al mensen gerecruteerd voor de dienstplicht In 1796 werd de Bataafsche Gewapende Burgermacht opgericht In 1797 en 1798 werden personen die hiervoor in aanmerking kwamen op lijsten genoteerd evenals zij die vrijgesteld waren en een contributie ten behoeve van de burgerbewapening moesten betalen ( contribuabelen ) Het betreft dus meer dan dienstplichtigen alleen Deze lijsten bevinden zich in het archief van de Gewestelijke Besturen 1799-1810 (toegangsnr 4) inventarisshynrs 256-257 Ze zijn per regio of stad alfabetisch op persoonsnaam toeganshykelijk in de Verzameling Genealogishysche Afschriften nrs 508-514

tgt~ Rijksarchief in Zeeland Sint Pieterstraat 38 4331 EW Middelburg tel (0118) 63 8920 fax (0118) 62 80 94 openingstijden dinsdag-zaterdag 900-1700 (in juli en augustus geen zaterdagopenstelling)

RAZ september 1998 editie 1

Veroordeelde militairen 1814-1871 De Krijgsraad sprak recht over misdrijven van militairen zowel gewone als militaire delicten Wanneer militairen samen met burgers gewone delicten pleegden was de burgerlijke strafshyrechter bevoegd Ook in Middelburg fungeerde tussen 1814 en 1871 een Krijgsraad Alle strafshybare feiten gepleegd door militairen in de provincie Zeeland werden in deze periode berecht door de Krijgsraad in Zeeland Daarna ging deze taak over op de Krijgsraad in s-Hertogen bosch Het archief van de Krijgsraad te Middelburg is vooral over de periode 1814-1831 zeer compleet bewaard gebleven In tegenstelling tot de rechtshybanken en kantongerechten zijn van alle zaken de vrijwel volledige dossiers overgeleverd Hierin bevinden zich het vonnis de aanklacht van de auditeur-militair (de militaire officier van justitie) processen-verbaal van getuigenverklashyringen en verhoren rapporten van officieren uittreksels uit de stamboeken uittreksels uit het strafregister (zodat ook alle voorgaande - grote en kleine - delicten bekend zijn) verklaringen van autoriteiten (bv burgemeesters) verzoekshyschriften van de verdachte eventuele gratieshyverleningen correspondentie een inventaris van alle stukken en soms zelfs enkele bewijsstukken De vonnissen en processen-verbaal van de terechtzittingen zijn ook in registers ingeschreshyven Daarnaast zijn diverse stukken van de auditeur-militair bij het archief van de Krijgsshyraad beschreven De inventaris van het archief van de Krijgsraad staat in de inventarissenkast (toegangsnr 265) Alle militairen die ooit voor de Krijgsraad te Middelburg terecht hebben gestaan zijn direct op naam terug te vinden via een een index op persoonsnaam Deze index is te vinden in de serie Nadere Toegangen onder nr NADT 181 In de index staat het nummer van het dossier Om te kunnen zien wat er voor en na de terechzitting is gebeurd wordt in de index ook verwezen naar het nummer in het inschrijvingsregister van het Provoosthuis waar de militair zijn voorarrest en eventueel een korte straf heeft uitgezeten

Gevangen militairen 1814-1886 Militairen die waren opgepakt wegens een strafbaar feit kwamen tot 1886 in een Provoostshyhuis terecht In iedere plaats waar een Krijgsshyraad fungeerde moest een Provoosthuis zijn In Zeeland gearresteerde militairen werden in het Proumlvoosthuis te Middelburg gevangen gezet in afwachting van hun voorgeleiding voor de Krijgsraad Na veroordeling door de Krijgsraad moesten ze meestal buiten de provincie een werkstraf ondergaan Korte straffen tot circa zes maanden werden in het Provoosthuis uitgezeten

Het archief van het Provoosthuis bestaande uit de inschrijvingsregisters en een signalementsshyregister is beschreven in de inventaris van de archieven van de Strafmrichtingen in Zeeland (toegangsnr2541) inventarisnrs 374-377 In het archief van de Krijgsraad (toegangsnr 265) bevinden zich eveneens twee inschrijvingsreshygisters over de periode 1815-1842 (inventarisnrs 131-132) Deze registers vullen een aantal hiaten in de registers van het Provoosthuis op en bevatten soms meer gegevens De inschrijvingsregisters uit beide archieven zijn op persoonsnaam toegankelijk via de generale index op de inschrijvingsregisters van de Zeeuwse strafinrichtingen beschikbaar in studiezaal 2 Alle inschrijvingsregisters zijn hier ook op microfilm in te zien Wanneer iemand in het Provoosthuis heeft vastshygezeten is er meestal ook een vonnis van de Krijgsraad aanwezig Dit vonnis is zoals hiershyvoor beschreven terug te vinden in het archief van de Krijgsraad met behulp van de index in de serie Nadere Toegangen nr NADT 181

Keuringsraden en militieraad 1914-1918 De keuring van dienstplichtigen was in Zeeland vanaf 1912 in handen van twee Keuringsraden Voor beroepskwesties kon men terecht bij de Militieraad De archieven van deze raden bestaan uit registers waarin de uitslag van de keuringen van dienstplichtigen voor de Landstorm werd bijgehouden in de periode 1914-1918 In de registers worden van iedere gekeurde de volgende gegevens vermeld naam geboortedatumjaar en -plaats gemeente van inschrijving voor de militie beroep lengte kwaliteit van het gezicht en het gehoor evenshytuele klachten en de beslissing van de raad over geschikt- of ongeschiktheid voor inlijving De gekeurden staan per dag per keuringsplaats in willekeurige volgorde in de registers ingeschreshyven De registers bevatten geen indices Ze zijn beschreven in de inventaris met toegangsnr 150

Vele andere archieven In het Rijksarchief in Zeeland bevinden zich nog vele andere archieven die u achtergrondinforshymatie kunnen geven over het leven van milishytairen mits deze in Zeeland gelegerd waren Zo zijn er de archieven van de eerstaanwezend ingenieurs der genie en de directeuren der fortificatieumln die de vestingen beheerden Maar ook van de garnizoenscommandos en van de opperbevelhebbers en commandanten van in Zeeland gestationeerde legeronderdelen Die laatste waren hier vooral gelegerd tijdens de Belgische Opstand tussen 1830 en 1839 Een overzicht van deze archieven is te vinden in het Archievenoverzicht rubriek 165

voor het aandeel in de extra lichting van 100000 man (inventarisnrs 249shy259) Eveneens zijn lijsten en regisshyters aanwezig van de contingenten die het departement moest leveren voor de Garde Nationale (inventarisnrs 260-264293-304 en 1127-1128) de Garde dHonneur (inventarisnrs 305) een vrijwilligersreserve (inventarisnrs 306-312) en de pupiles de la garde impeacuteriale een lichting van vondeshylingen verlaten kinderen en arme wezen opgevoed in gestichten en ouder dan 15 jaar (inventarisnrs 288shy290 en 1126) Op deze laatste registers zijn geen afzonderlijke indexen aanwezig

Mannen 20-60 jaar Ten behoeve van de dienstplicht werden in 1813 ook lijsten opgemaakt van alle mannen tussen de 20 en 60 jaar Van hen worden de naam geboorteplaats en -datum beroep namen van ouders burgerlijke staat en aantal kinderen vermeld De lijsten bevinden zich in het archief van de Prefectuur (toegangsnr 5) inventarisshynrs 298 en 299 (Walcheren voor index zie Verzameling Genealogische Afschriften nr 515) inventarisnr 302 (Schouwen-Duiveland Tholen en Sint Philipsland voor index zie Vershyzameling Genealogische Afschriften nrs 517-518) en inventarisnr 1127 (Zuid- en Noord-Beveland voor index zie Verzameling Genealogische Afschriften nr 516)

Achtergronden In de Franse tijd was het bestuur over het huidige grondgebied van Zeeland verdeeld over twee Franse departeshymenten de Zeeuwse eilanden vormshyden het Departement van de Monden van de Schelde (Deacutepartement des Bouches de lEscaut) en het huidige Zeeuwsch-Vlaanderen behoorde tot het Departement van de Schelde (Deacutepartement de l Escaut) Alleen de archieven van de bestuursshyinstellingen in het Departement van de Monden van de Schelde liggen in het Rijksarchief in Zeeland Hier was het bestuur in handen van de prefect en de onderprefecten In de archieven van deze ambtenaren zijn naast de

hiervoor genoemde registraties vele andere stukken over de dienstplicht en de dienstvervulling te vinden Ze zijn te vinden in het archiefvan de Prefectuur (toegangsnr 5) inventarisshynrs 153-178

Zeeuwsch-Vlaanderen Voor informatie over ZeeuwschshyVlaanderen uit de periode 1796-1814 moet u zijn in het Rijksarchief in Gent de toenmalige hoofdstad van het Departement van de Schelde Het Rijksarchief in Zeeland beschikt enkel over fotokopieeumln van de conscriptielijsten van de gemeente Breskens over 1805-1808 en 1811shy1814 (opgenomen in de Verzameling Genealogische Afschriften nr 371) en van de gemeente Nieuwvliet over 1805 (opgenomen in de Verzameling Genealogische Afschriften nr 388)

Deserteurs 1810-1814 Uiteraard liet niet iedere dienstplichshytige zich gewillig tot kannonenvlees van Napoleon maken Desertie kwam regelmatig voor In de officieumlle krant die toen uitkwam verschenen regelshymatig lijsten van deserteurs Deze krant is in de bibliotheek van het Rijksarchief in Zeeland aanwezig als voorloper van de Nederlandsche Staatscourant Enkele voorbeelden van Zeeuwse deserteurs uit deze lijsten in 1810 zijn gepubliceerd in Gens Nostra 10 (1955) 203-205 Een lijst van deserteurs over 1810shy1813 komt voor in het eerdergeshynoemde archief van de Kapitein van Recrutering (toegangsnr 115) invenshytarisnr 12 Diverse stukken over opsporing en registratie van desershyteurs zijn ook te vinden in het archief van de Prefectuur (toegangsnr 5) inventarisnrs 313-329

Overleden militairen 1810-1813 Overlijdensakten van tussen septemshyber 1810 en november 1813 overleshyden militairen zijn te vinden in het archiefvan de Prefectuur (toegangsshynr 5) inventarisnr 70 Tevens bevindt zich hierin een register van berichten van overlijden van personen woonshyachtig in andere departementen en gestorven in het Departement der

Monden van de Schelde of omgeshykeerd over de periode mei 1812shyfebruari 1814 (inventarisnr 71) Het gaat in de meeste gevallen om milishytairen die in dienst van het Franse leger in plaatsen in geheel Europa zijn overleden Een index op de 78 uit Zeeland afkomstige militairen die in deze lijst zijn opgenomen is te vinden in Verzameling Genealogische Afschriften nr 687

Vermiste militairen 1814 Een lijst met de namen van 873 Zeeuwse militairen die na afloop van de Napoleontische oorlogen door familieleden als vermist werden opgegeven bevindt zich in het archief van het Provinciaal Bestuur van Zeeland In de lijst zijn zowel beroeps- als dienstplichtige militairen opgenomen die tussen 1806 en 1813 in Franse krijgsdienst tijdens de veldshytochten van Napoleon naar Rusland Duitsland Polen Spanje en Portugal vermoedelijk zijn omgekomen Van de meeste vermisten zijn de laatste woonplaats de geboorteplaats het onderdeel de rang de datum van inshydiensttreding en de laatste tijding vermeld De provinciale lijst en de lijsten van de districtscommissarissen en gemeentebesturen waarop de provincie de lijst baseerde zijn in fotokopie en voorzien van een index beschikbaar in de Vei-zameling Genealogische Afschriften nr 775

Dienstplichtigen 1797-1798 Ook voacuteoacuter 1811 werden al mensen gerecruteerd voor de dienstplicht In 1796 werd de Bataafsche Gewapende Burgermacht opgericht In 1797 en 1798 werden personen die hiervoor in aanmerking kwamen op lijsten genoteerd evenals zij die vrijgesteld waren en een contributie ten behoeve van de burgerbewapening moesten betalen ( contribuabelen ) Het betreft dus meer dan dienstplichtigen alleen Deze lijsten bevinden zich in het archief van de Gewestelijke Besturen 1799-1810 (toegangsnr 4) inventarisshynrs 256-257 Ze zijn per regio of stad alfabetisch op persoonsnaam toeganshykelijk in de Verzameling Genealogishysche Afschriften nrs 508-514

tgt~ Rijksarchief in Zeeland Sint Pieterstraat 38 4331 EW Middelburg tel (0118) 63 8920 fax (0118) 62 80 94 openingstijden dinsdag-zaterdag 900-1700 (in juli en augustus geen zaterdagopenstelling)

RAZ september 1998 editie 1

Veroordeelde militairen 1814-1871 De Krijgsraad sprak recht over misdrijven van militairen zowel gewone als militaire delicten Wanneer militairen samen met burgers gewone delicten pleegden was de burgerlijke strafshyrechter bevoegd Ook in Middelburg fungeerde tussen 1814 en 1871 een Krijgsraad Alle strafshybare feiten gepleegd door militairen in de provincie Zeeland werden in deze periode berecht door de Krijgsraad in Zeeland Daarna ging deze taak over op de Krijgsraad in s-Hertogen bosch Het archief van de Krijgsraad te Middelburg is vooral over de periode 1814-1831 zeer compleet bewaard gebleven In tegenstelling tot de rechtshybanken en kantongerechten zijn van alle zaken de vrijwel volledige dossiers overgeleverd Hierin bevinden zich het vonnis de aanklacht van de auditeur-militair (de militaire officier van justitie) processen-verbaal van getuigenverklashyringen en verhoren rapporten van officieren uittreksels uit de stamboeken uittreksels uit het strafregister (zodat ook alle voorgaande - grote en kleine - delicten bekend zijn) verklaringen van autoriteiten (bv burgemeesters) verzoekshyschriften van de verdachte eventuele gratieshyverleningen correspondentie een inventaris van alle stukken en soms zelfs enkele bewijsstukken De vonnissen en processen-verbaal van de terechtzittingen zijn ook in registers ingeschreshyven Daarnaast zijn diverse stukken van de auditeur-militair bij het archief van de Krijgsshyraad beschreven De inventaris van het archief van de Krijgsraad staat in de inventarissenkast (toegangsnr 265) Alle militairen die ooit voor de Krijgsraad te Middelburg terecht hebben gestaan zijn direct op naam terug te vinden via een een index op persoonsnaam Deze index is te vinden in de serie Nadere Toegangen onder nr NADT 181 In de index staat het nummer van het dossier Om te kunnen zien wat er voor en na de terechzitting is gebeurd wordt in de index ook verwezen naar het nummer in het inschrijvingsregister van het Provoosthuis waar de militair zijn voorarrest en eventueel een korte straf heeft uitgezeten

Gevangen militairen 1814-1886 Militairen die waren opgepakt wegens een strafbaar feit kwamen tot 1886 in een Provoostshyhuis terecht In iedere plaats waar een Krijgsshyraad fungeerde moest een Provoosthuis zijn In Zeeland gearresteerde militairen werden in het Proumlvoosthuis te Middelburg gevangen gezet in afwachting van hun voorgeleiding voor de Krijgsraad Na veroordeling door de Krijgsraad moesten ze meestal buiten de provincie een werkstraf ondergaan Korte straffen tot circa zes maanden werden in het Provoosthuis uitgezeten

Het archief van het Provoosthuis bestaande uit de inschrijvingsregisters en een signalementsshyregister is beschreven in de inventaris van de archieven van de Strafmrichtingen in Zeeland (toegangsnr2541) inventarisnrs 374-377 In het archief van de Krijgsraad (toegangsnr 265) bevinden zich eveneens twee inschrijvingsreshygisters over de periode 1815-1842 (inventarisnrs 131-132) Deze registers vullen een aantal hiaten in de registers van het Provoosthuis op en bevatten soms meer gegevens De inschrijvingsregisters uit beide archieven zijn op persoonsnaam toegankelijk via de generale index op de inschrijvingsregisters van de Zeeuwse strafinrichtingen beschikbaar in studiezaal 2 Alle inschrijvingsregisters zijn hier ook op microfilm in te zien Wanneer iemand in het Provoosthuis heeft vastshygezeten is er meestal ook een vonnis van de Krijgsraad aanwezig Dit vonnis is zoals hiershyvoor beschreven terug te vinden in het archief van de Krijgsraad met behulp van de index in de serie Nadere Toegangen nr NADT 181

Keuringsraden en militieraad 1914-1918 De keuring van dienstplichtigen was in Zeeland vanaf 1912 in handen van twee Keuringsraden Voor beroepskwesties kon men terecht bij de Militieraad De archieven van deze raden bestaan uit registers waarin de uitslag van de keuringen van dienstplichtigen voor de Landstorm werd bijgehouden in de periode 1914-1918 In de registers worden van iedere gekeurde de volgende gegevens vermeld naam geboortedatumjaar en -plaats gemeente van inschrijving voor de militie beroep lengte kwaliteit van het gezicht en het gehoor evenshytuele klachten en de beslissing van de raad over geschikt- of ongeschiktheid voor inlijving De gekeurden staan per dag per keuringsplaats in willekeurige volgorde in de registers ingeschreshyven De registers bevatten geen indices Ze zijn beschreven in de inventaris met toegangsnr 150

Vele andere archieven In het Rijksarchief in Zeeland bevinden zich nog vele andere archieven die u achtergrondinforshymatie kunnen geven over het leven van milishytairen mits deze in Zeeland gelegerd waren Zo zijn er de archieven van de eerstaanwezend ingenieurs der genie en de directeuren der fortificatieumln die de vestingen beheerden Maar ook van de garnizoenscommandos en van de opperbevelhebbers en commandanten van in Zeeland gestationeerde legeronderdelen Die laatste waren hier vooral gelegerd tijdens de Belgische Opstand tussen 1830 en 1839 Een overzicht van deze archieven is te vinden in het Archievenoverzicht rubriek 165

tgt~ Rijksarchief in Zeeland Sint Pieterstraat 38 4331 EW Middelburg tel (0118) 63 8920 fax (0118) 62 80 94 openingstijden dinsdag-zaterdag 900-1700 (in juli en augustus geen zaterdagopenstelling)

RAZ september 1998 editie 1

Veroordeelde militairen 1814-1871 De Krijgsraad sprak recht over misdrijven van militairen zowel gewone als militaire delicten Wanneer militairen samen met burgers gewone delicten pleegden was de burgerlijke strafshyrechter bevoegd Ook in Middelburg fungeerde tussen 1814 en 1871 een Krijgsraad Alle strafshybare feiten gepleegd door militairen in de provincie Zeeland werden in deze periode berecht door de Krijgsraad in Zeeland Daarna ging deze taak over op de Krijgsraad in s-Hertogen bosch Het archief van de Krijgsraad te Middelburg is vooral over de periode 1814-1831 zeer compleet bewaard gebleven In tegenstelling tot de rechtshybanken en kantongerechten zijn van alle zaken de vrijwel volledige dossiers overgeleverd Hierin bevinden zich het vonnis de aanklacht van de auditeur-militair (de militaire officier van justitie) processen-verbaal van getuigenverklashyringen en verhoren rapporten van officieren uittreksels uit de stamboeken uittreksels uit het strafregister (zodat ook alle voorgaande - grote en kleine - delicten bekend zijn) verklaringen van autoriteiten (bv burgemeesters) verzoekshyschriften van de verdachte eventuele gratieshyverleningen correspondentie een inventaris van alle stukken en soms zelfs enkele bewijsstukken De vonnissen en processen-verbaal van de terechtzittingen zijn ook in registers ingeschreshyven Daarnaast zijn diverse stukken van de auditeur-militair bij het archief van de Krijgsshyraad beschreven De inventaris van het archief van de Krijgsraad staat in de inventarissenkast (toegangsnr 265) Alle militairen die ooit voor de Krijgsraad te Middelburg terecht hebben gestaan zijn direct op naam terug te vinden via een een index op persoonsnaam Deze index is te vinden in de serie Nadere Toegangen onder nr NADT 181 In de index staat het nummer van het dossier Om te kunnen zien wat er voor en na de terechzitting is gebeurd wordt in de index ook verwezen naar het nummer in het inschrijvingsregister van het Provoosthuis waar de militair zijn voorarrest en eventueel een korte straf heeft uitgezeten

Gevangen militairen 1814-1886 Militairen die waren opgepakt wegens een strafbaar feit kwamen tot 1886 in een Provoostshyhuis terecht In iedere plaats waar een Krijgsshyraad fungeerde moest een Provoosthuis zijn In Zeeland gearresteerde militairen werden in het Proumlvoosthuis te Middelburg gevangen gezet in afwachting van hun voorgeleiding voor de Krijgsraad Na veroordeling door de Krijgsraad moesten ze meestal buiten de provincie een werkstraf ondergaan Korte straffen tot circa zes maanden werden in het Provoosthuis uitgezeten

Het archief van het Provoosthuis bestaande uit de inschrijvingsregisters en een signalementsshyregister is beschreven in de inventaris van de archieven van de Strafmrichtingen in Zeeland (toegangsnr2541) inventarisnrs 374-377 In het archief van de Krijgsraad (toegangsnr 265) bevinden zich eveneens twee inschrijvingsreshygisters over de periode 1815-1842 (inventarisnrs 131-132) Deze registers vullen een aantal hiaten in de registers van het Provoosthuis op en bevatten soms meer gegevens De inschrijvingsregisters uit beide archieven zijn op persoonsnaam toegankelijk via de generale index op de inschrijvingsregisters van de Zeeuwse strafinrichtingen beschikbaar in studiezaal 2 Alle inschrijvingsregisters zijn hier ook op microfilm in te zien Wanneer iemand in het Provoosthuis heeft vastshygezeten is er meestal ook een vonnis van de Krijgsraad aanwezig Dit vonnis is zoals hiershyvoor beschreven terug te vinden in het archief van de Krijgsraad met behulp van de index in de serie Nadere Toegangen nr NADT 181

Keuringsraden en militieraad 1914-1918 De keuring van dienstplichtigen was in Zeeland vanaf 1912 in handen van twee Keuringsraden Voor beroepskwesties kon men terecht bij de Militieraad De archieven van deze raden bestaan uit registers waarin de uitslag van de keuringen van dienstplichtigen voor de Landstorm werd bijgehouden in de periode 1914-1918 In de registers worden van iedere gekeurde de volgende gegevens vermeld naam geboortedatumjaar en -plaats gemeente van inschrijving voor de militie beroep lengte kwaliteit van het gezicht en het gehoor evenshytuele klachten en de beslissing van de raad over geschikt- of ongeschiktheid voor inlijving De gekeurden staan per dag per keuringsplaats in willekeurige volgorde in de registers ingeschreshyven De registers bevatten geen indices Ze zijn beschreven in de inventaris met toegangsnr 150

Vele andere archieven In het Rijksarchief in Zeeland bevinden zich nog vele andere archieven die u achtergrondinforshymatie kunnen geven over het leven van milishytairen mits deze in Zeeland gelegerd waren Zo zijn er de archieven van de eerstaanwezend ingenieurs der genie en de directeuren der fortificatieumln die de vestingen beheerden Maar ook van de garnizoenscommandos en van de opperbevelhebbers en commandanten van in Zeeland gestationeerde legeronderdelen Die laatste waren hier vooral gelegerd tijdens de Belgische Opstand tussen 1830 en 1839 Een overzicht van deze archieven is te vinden in het Archievenoverzicht rubriek 165