Programma:9:30 Ontvangst/koffie10:00 Goaitske Iepema (Hogeschool VHL): relatie leeftijd grasland, bodemkwaliteit en grasproductie10:20 Nick van Eekeren (Louis Bolk Instituut): hoe krijg/behoud je goed oud grasland? 10:40 Pauze11:10 Piet Riemersma (van Iperen BV): meststoffen en bodemleven11:30 Frank Verhoeven (Boerenverstand): de rol van de bodem in de kringloop (landbouw)11:50 Forumdiscussie o.l.v. dagvoorzitter Wiepk Voskamp, lector duurzame melkveehouderij bij VHL12:15 Lunch13.00-14.00 Workshopronde 1 14:15-15.15 Workshopronde 2 Middagprogramma met keuze uit de volgende workshops:1. Theo Mulder (Mulder Agro): leven boven de grond wordt gedreven door leven onder de grond2. Gerrit Hegen: hoe een veearts de bodem onder grasland ontdekte.3. Arjan Reijneveld (Agrofins, voorheen BLGG): holt de bodemkwaliteit onder grasland achteruit? 4. Nick v Eekeren: wat kan (rode) klaver bijdragen aan de grasproductie? 5. Frank Verhoeven : vanuit de bodem en bemesting naar het perfecte voer voor de koe. 6. Peter ten Hoeve (Agro Air Concepts) : hoe maak je van koemest kunstmest (mestkraken)? 

www.boerenverstand.nl

Kringloop vanuit de bodem en bemesting naar het perfecte voer voor de koe!

Frank Verhoeven

Inhoud- Introductie- Optimale rantsoen afhankelijk van je situatie- Hoe de pens te voeren?- Eiwit telen!- Snelle en trage verteerbaarheid

Doel = meer uit minder!

Eigen belang: prijzen stijgen

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

€ 5

€ 10

€ 15

€ 20

€ 25

€ 30

A-brok 1992 - 2015 (augustus)

Laagste maandprijs

Prijs

A-b

rok

per 1

00 k

g bi

j lev

erin

g 8

ton

bulk

Bron: LEI

Sojaprijzen stijgen

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

€ 0

€ 100

€ 200

€ 300

€ 400

€ 500

€ 600

Soja 1992 - 2015 (augustus)

Soja

schr

oot/p

elle

ts, i

nlan

ds 4

4-45

% p

er 1

00kg

Bron: LEI

De melkprijs?

19921993

19941995

19961997

19981999

20002001

20022003

20042005

20062007

20082009

20102011

20122013

20142015

€ 15

€ 20

€ 25

€ 30

€ 35

€ 40

€ 45

€ 50

€ 55

Melkprijs 1992 - 2015 (augustus)

Laagste maandprijs

Mel

kprij

s in

eur

o pe

r 100

kg

Quotum verruiming

Bron: LEI

Wie verdienen (veel) geld?

4000 5000 6000 7000 8000 9000 10000 110000.00

2.00

4.00

6.00

8.00

10.00

12.00

Voerkosten (€ / 100 kg melk) vs melkproductie/koe

kg melk per koe/jaar

Voer

kost

en

4 ct x 800.000 kg= 1 inkomen!

Kringloopwijzer: bedrijf

40% uit eigen voer

80% van de eiwit- behoefte veestapel gedekt vanuit eigen voer

Intensiteit (kg melk/hectare)

% e

iwit

van

eige

n bo

dem

< 15.000 kg melk/ha?Complete rantsoen zelf telen!

Kringloopwijzer: rantsoen

PSW, WDE, EKB & FEP

Malestein

Gemeten in het voer

Voedermiddel

Water

Droge stof

Ruw As

Organische stof

Stikstof bevattend (RE)

Stikstofvrij

Ruw vet

Koolhydraten

Ruwe celstof

Overige Koolhydraten

Maar wat verteerd de koe?OS * VC = Verteerbare Organische stof (VCOS)

Fermenteerbare Organische Stof = voor de pens beschikbaar)

FOS = VOS - RVET - (RE x %BRE/100) - (ZET x %BZET/100) - 0,50 x

FP = Fermentatie producten

Berekend in het voer

De pens

De pens

Uitgangspunt: Wat ligt er voor de koeien?

of ?

Verteerbaarheid varieert• Wat gaat er in?

– Droge stofpercentage– Botanische samenstelling– Mechanische bewerking– Kneuzen Maaistadium– Bemesting Grondsoort

Verteerbaarheid varieert• En wat komt er uit?

Hoe optimaliseren?

Hoe het rantsoen optimaliseren?

Gras maaien of koeienvoer winnen?

Plantencellen oogsten

Plantencellen oogsten

Wanneer maaien?

Instraling Temp. Vocht VEM DVE OEB Pensenergie Penseiwit DS opname

Zonnig Koud Droog 1010 100 30 ++++ - 100Nat 1050 100 50 +++ + 110

Warm Droog 900 90 10 ++ -- 85Nat 950 90 40 0 0 90

Bewolkt Koud Droog 1000 100 70 + + 100Nat 1040 100 90 0 +++ 110

Warm Droog 930 90 60 -- 0 85Nat 950 90 80 --- ++ 90

eiwitrijk

eiwitarm

langzaam verteerbaar

snel verteerbaar

Sturen bij het maaien?

Bron: Eurofins

Snelheid voorjaarskuilen

eiwitrijk

eiwitarm

langzaam verteerbaar

snel verteerbaar

Kort maaienVochtigKneuzenHakselen

Langer maaienDroogNiet kneuzenOprapen

• Jong maaien, droger inkuilen!• Zwaar maaien, vochtiger inkuilen!• In groeitrappen maaien• Laat maaien i.c.m. hoge N gift• Snedes combineren

suikerrijke voorjaarskuil + structuurrijke zomerkuil?

Kneuzen?

Hakselen?

Is het later nog wel te voeren?

SUIKERrijk hooi 2e snede

bestendig ZETMEEL (hoog afgehakselde laat rijpe mais)

traag bestendig EIWITrijk kort gemaaid droog in balen

STRUCTUURbeheersland

Gekneusde en gehakselde kuilSnelle MaiskuilProtical ++Productie PowerbrokSoja bestendigRaapTarwevoermeelBierborstelMineralenmixMelasseGehakselde lucerne

Totaal rantsoen

Afhankelijk van mijn behoefte!

De topkuil?

Waar oogst ik wat?

SUIKERrijk hooi 2e snede

bestendig ZETMEEL (hoog afgehakselde laat rijpe mais)

weidegang

traag bestendig EIWITrijk kort gemaaid droog balen (soja)

STRUCTUURbeheersland

DROGE KOEIENvoer

Hooi• Vitamine D

• Grote rol bij vet mobilisatie• Calcium en Fosfor metabolisme• Positieve rol bij de voorkoming van (slepende-) melkziekte

• Mineralen• Laag in natrium en kali• Hoger in chloor en zwavel• Positieve balans kationen en anionen

Perfecte voor droogstand en hoog productieve koeien!

• Gras met circa 80% Droge Stof• Hooi van kort gras kwaliteit, hoge verteerbaarheid• Hooi van lang gras structuur, suiker, schraal

VoederbietenVEM-kampioen! = bijna krachtvoerHoog (traag) suiker (5 - 7% in de drogestof)

Van welke bodem?

Maak van je bemestingsplan een voederwinningsplan!

www.boerenverstand.nl