Workshop

Participatie FVB in de ontwikkeling

van Multidisciplinaire Richtlijnen

Irene RentenaarDirecteur FVB

&

Thomas ScheeweVoorzitter FVB klankbordgroep MDR Schizofrenie

Deze presentatie

1. Inleiding

2. Methodiek richtlijnontwikkeling/herziening

3. Hoe heeft de FVB haar inbreng georganiseerd

4. Informatie vanuit de praktijk

Federatie Vaktherapeutische beroepen 2

1. Inleiding

Federatie Vaktherapeutische beroepen 3

Kernboodschap (Trimbos)

• ‘Levende richtlijnen vragen om continue herziening van richtlijnen.

• De betrokkenheid van alle relevante disciplines is van belang voor levende richtlijnen.

• ‘Evidence-based’ is niet hetzelfde als ‘bewezen effectief’

• Naast richtlijnaanbevelingen zijn ook algemene uitgangspunten voor goede zorg en overige overwegingen van belang.

Federatie Vaktherapeutische beroepen 4

Levende Richtlijn

• Actueel beslissingsondersteunend instrument

• Leeft bij beroepsbeoefenaren en patiënten

• Toepassing richtlijnaanbevelingen

• Terugkoppeling over toepasbaarheid

• Herziening op continue basis

Federatie Vaktherapeutische beroepen 5

Doel klinische richtlijnen

• Multidisciplinaire, geïntegreerde zorgprocessen voor alle behandelfasen

• Kwaliteit van zorgprocessen door heldere, niet-ambigue aanbevelingen

• Ondersteuning voor zorgprofessionals om evidence-based te kunnen werken

• Rationale voor klinische beslissing

• Brug tussen kennis en praktijk

Federatie Vaktherapeutische beroepen 6

Richtlijnaanbevelingen (Trimbos)

• Concrete handelingsinstructie

• Consensus professionals en patiënten (werkgroep)

• Indien geen harde conclusies mogelijk uit literatuur: taak werkgroep om aanbeveling te formuleren waar hulpverlener houvast aan heeft.

Wetenschappelijke conclusie + overige overwegingen =

Richtlijnaanbeveling

Federatie Vaktherapeutische beroepen 7

2. Methodiek Richtlijnontwikkeling

Federatie Vaktherapeutische beroepen 8

Overzicht Multidisciplinaire Richtlijnen (MDR’s)

• Depressie• Angststoornissen• Eetstoornissen• Gedragstoornissen bij kinderen• Schizofrenie• Somatoforme Stoornissen• ADHD bij volwassenen• ADHD bij kinderen en jeugdigen• Autisme bij jeugdigen• Problematisch gebruik van drugs• Suicidepreventie

Federatie Vaktherapeutische beroepen 9

Rollen en taken

EBRO- methodologie

• Literatuurstudie, wetenschappelijke onderbouwing

Kerngroep/werkgroep

• Inhoudelijke verantwoordelijkheid

• Uitwerken uitgangsvragen, prioriteiten

• Opstellen richtlijnaanbevelingen en overige overwegingen

• Wegen en uitwerken commentaren

• Informeren beroepsverenigingen, afstemmen, draagvlak

Klankbordgroep (zonder mandaat)

• Aanvullende commentaren, input en feedback

Federatie Vaktherapeutische beroepen 10

Cyclus richtlijnontwikkeling

• Knelpunten analyse• Opstellen uitgangsvragen, zoekcriteria• Literatuursearch, opstellen selectiecriteria• Literatuurselectie, beoordelen geselecteerde literatuur• Samenvatten literatuur in evidentietabellen• Schrijven conceptrichtlijnteksten• Discussie en aanpassing conceptteksten• Vaststellen conceptrichtlijn• Commentaarronde• Vaststellen richtlijn en autorisatie• Publicatie en implementatie

Federatie Vaktherapeutische beroepen 11

Evidence ≠ Bewijs

Een evidence-based richtlijn is

evidence-based als deze systematisch,

volgens de EBRO methode

tot stand is gekomen

Federatie Vaktherapeutische beroepen 12

Level of evidenceStudies

A1: Systematic review concerning at least several A2 level studies, with consistent results over studies

A2: Randomised clinical trial of good quality (dubbelblind, controlled) of sufficient sample size and consistency

B: Randomised clinical trial of moderate quality or insufficient sample size or other comparative study (nonrandomised, cohort study, patient control study)

C: Noncomparative research

D: Expert opinion

Conclusions

1: 1 A1 study or at least 2 independent level A1 or A2 studies

2: At least 2 independent level B studies

3: 1 level a2 of b study or C studies

4: Expert opinionFederatie Vaktherapeutische beroepen 13

3. Hoe heeft de FVB haar inbreng georganiseerd

Federatie Vaktherapeutische beroepen 14

FVB Klankbordgroepen

• Voor elke MDR is een FVB Klankbordgroep ingesteld met uit elke discipline 1 lid

• Een van de leden heeft zitting in de Trimbos werkgroep.• Dit lid is tevens voorzitter/coördinator van de FVB

Klankbordgroep• De beleidsmedewerker Kennisinnovatie (BK) is agendalid

van de Trimbos werkgroep• De FVB Klankbordgroep wordt ondersteund door de BK

(faciliteren bijeenkomsten, contacten met Trimbos, tip en trucs etc.).

• Bij de formele commentaarrondes zorgt de BK in samenwerking met de Klankbordgroep voor coördinatie en formulering van het formele FVB commentaar.

Federatie Vaktherapeutische beroepen 15

Vaktherapeuten die participeren

Werkgroeplid• Hij/zij dient kennis van het ziektebeeld te hebben waarvoor

de richtlijn opgesteld wordt en bij voorkeur kennis van onderzoek. Daarnaast moet hij/zij de mondelinge en schriftelijke vaardigheden hebben om de beroeps-vereniging goed te kunnen vertegenwoordigen.

Klankbordgroeplid• Leden van de klankbordgroep groep hebben ervaring of

interesse in onderzoek en zijn schriftelijk vaardig. Ze zijn in staat onderzoeksgegevens te screenen of bereid dit te leren.

Federatie Vaktherapeutische beroepen 16

3. Informatie uit de praktijk

Federatie Vaktherapeutische beroepen 17

Wat houdt het in?

• Periode december 2008 – november 2010

• 5 tot 6 bijeenkomsten Werkgroep

• ±4 bijeenkomsten klankbordgroep

• Pakken leeswerk

• 450 mails

• 20 uur meervoud

Federatie Vaktherapeutische beroepen 18

Vooraf weet je dit niet…

Waarom dan toch?

Federatie Vaktherapeutische beroepen 20

Update MDR Schizofrenie

• Samenstelling klankbordgroep• Karen van Dooren, beeldend• Carina Visser, drama• Gea van Straaten, muziek• Julie Kil, dans• Thomas Scheewe, PMT (werkgroeplid)

• Eerste MDR met alle vijf vaktherapiëen als ‘één’

• Structuur neerzetten voor toekomst

Federatie Vaktherapeutische beroepen 21

Taken werkgroeplid

• Actief betrokken bij proces MDR• Gevraagd en ongevraagd advies geven• Uitgangsvragen opstellen• Zoektermen ‘literatuursearches’• Literatuur aandragen• Commentaar geven op:

• Searches• Conceptteksten

• Informeren FVB en klankbordgroep• Coördinatie

Federatie Vaktherapeutische beroepen 22

Taken (2)

• Klankbordgroep• Zoektermen ‘literatuursearches’• Literatuur aandragen• Commentaar geven op:

• Searches• Conceptteksten

• Afstemmen met achterban

• FVB: Initiatie & Coördinatie, opstellen/verzenden stukken

Federatie Vaktherapeutische beroepen 23

MDR structuur

Federatie Vaktherapeutische beroepen 24

NVvPBestuurlijk eindverantwoordelijke

Trimbos-instituutHoofdaannemer + projectleiding + methodologische

ondersteuning

SchizofreniestichtingOnderaannemer + methodologische

ondersteuning

Kenniscentrum RehabilitatieOnderaannemer + methodologische

ondersteuning

RichtlijnWerkgroep

Kerngroep

Epidemioloog 2

ZonMwOpdrachtgever + Financier

Epidemioloog 1

Onderzoeker praktijkdeel

Richtlijnadviseur/Projectleider

Ambtelijk Secretaris

Achterban Beroepsverenigingen

Projectassistente

Inf-specialist Ti +Aanvragerliteratuur

MDR proces

Federatie Vaktherapeutische beroepen 25

8 Uitgangsvragen herziening evidentie

Vaktherapie valt onder psychosociale interventies

Federatie Vaktherapeutische beroepen 26

PARDON?

Zoeken naar literatuur

Federatie Vaktherapeutische beroepen 27

Opstellen zoektermen

• Vaktherapie (5X)• Schizofrenie (1X)

Problemen

Federatie Vaktherapeutische beroepen 28

• 17 hits……oh nee 66 hits (2008 tot tov 2003 tot…)

• Alléén: • Meta-analyse• Systematic review• Randomised clinical trial (n>20)= hoogste maar niet enige bewijslast (tijd- en geldgebrek)

• Suggestie klankbordgroep: organiseren expertmeeting ja/nee• Level 4 evidentie• Afweging: input tov output

• Literatuur full-text?

• Maar gelukkig: feedback via formulier ‘afstemming achterban’

Resultaten V1

Federatie Vaktherapeutische beroepen 29

• 1e instantie

Resultaten V2

Federatie Vaktherapeutische beroepen 30

Resultaten muziektherapie

Federatie Vaktherapeutische beroepen 31

Resultaten muziektherapie

Federatie Vaktherapeutische beroepen 32

Resultaten beeldende therapie

Federatie Vaktherapeutische beroepen 33

Resultaten dramatherapie

Federatie Vaktherapeutische beroepen 34

Resultaten dramatherapie

Federatie Vaktherapeutische beroepen 35

Resultaten psychomotorische therapie V3

Federatie Vaktherapeutische beroepen 36

Resultaten psychomotorische therapie

Federatie Vaktherapeutische beroepen 37

Resultaten psychomotorische therapie

Federatie Vaktherapeutische beroepen 38

Conclusie

Federatie Vaktherapeutische beroepen 39

• Vaktherapie als 1 gepresenteerd = winst!

• Politiek speelt een rol, wetenschap ≠ objectief

• Veel werk te verrichten = beperkte evidentie

• Volgende keer weer doen? Ik = AbsoluutAnderen ≠ zeker

• Wat is nodig? Méér en beter onderzoekSamenwerking NederlandSamenwerking internationaalErvaring door doen