Workshop Duurzaam

Energiebeheer

Duurzaam omspringen met energie op het bedrijf

Workshop Duurzaam EnergiebeheerDuurzaam omspringen met energieWaarom

Klimaatverandering (opwarming van de aarde) De voorraden van fossiele brandstoffen zijn

beperkt Energiebesparing = kostenbesparing Meer winst Positief voor werkgever,

werknemer en consument

Workshop Duurzaam EnergiebeheerDuurzaam omspringen met energieWerkwijze

Vooreerst streven naar Rationeel EnergieGebruik ( REG)

Vervolgens streven naar gebruik van duurzame energiebronnen

Workshop Duurzaam EnergiebeheerRationeel EnergiegebruikVerloopt in stappen

Om te komen tot rationeel energiegebruik dienen we steeds de volgende stappen, en in de vermelde volgorde, te respecteren:

Stap 1:Minimaliseer de energiebehoefte Stap 2:Maximaliseer de energierecuperatie Stap 3: Optimaliseer de energieconversie

Workshop Duurzaam EnergiebeheerRationeel EnergiegebruikVereisten

Kritische kijk op de processen en het bedrijf

Gezond boerenverstand

Handelen zoals een goede huisvader

Deskundigheid

Workshop Duurzaam EnergiebeheerRationeel EnergiegebruikBasisregels

Regel 1: Onderhoud de machines Regel 2: Schakel uit wat niet moet werken Regel 3: Doe niet meer dan nodig Regel 4: Voorkom/herstel lekken Regel 5: Orde en discipline

Workshop Duurzaam EnergiebeheerRationeel EnergiegebruikHoe sytematisch bereiken

Identificatie/Inventarisatie :Waar wordt welke energie gebruikt ?

Registratie van de verbruiken: hoeveel wordt waar verbruikt gedurende een bepaalde periode

Evaluatie van de verbruiken: zijn er abnormale verbruiken ?

Oorzaken van abnormaliteiten opsporen

Maatregelen treffen

Zijn verbeteringen mogelijk

Documentatie aanleggen

Workshop Duurzaam EnergiebeheerDuurzame EnergievoorzieningBasisgedachte

Zo weinig mogelijk energie verbruiken (REG) Zoveel mogelijk duurzame energiebronnen

inschakelen Als toch nog fossiele brandstoffen moeten

gebruikt worden, streven naar optimalisatie/nieuwe technieken

Workshop Duurzaam EnergiebeheerDuurzame EnergievoorzieningDuurzame energiebronnen

Onder duurzame energiebronnen verstaan we bronnen waarbij weinig tot geen schadelijke milieueffecten optreden bij winning en omzetting ,en die in onuitputtelijke hoeveelheden beschikbaar zijn, zoals zon, wind, water, biomassa, luchtwarmte, aardwarmte,…

Workshop Duurzaam EnergiebeheerDuurzame EnergievoorzieningDuurzame energiebronnen

Passieve thermische zonne-energie Zonneboiler Fotovoltaïsche panelen Windmolens Biogassen Waterturbines Warmtekrachtkoppeling (WKK) Warmtepomp

Workshop Duurzaam EnergiebeheerWet- en regelgevingenVlarem-Wetgeving

Vlarem = Vlaams Reglement op MilieuvergunningSinds 1991 in voege, bestaat uit twee delen Vlarem I Indeling van de activiteiten Legt vast voor welke activiteiten een vergunning

vereist is, wie deze moet aanvragen en waar. Legt de procedure vast Vlarem II Vergunningsvoorwaarden ,kwaliteitsnormen(licht, geluid, afvallucht, -water,-stoffen, energie)

Workshop Duurzaam Energiebeheer Wet- en regelgevingenVlarem-Wetgeving

Thema’s i.v.m. EnergieElectriciteit (controles van elektrische installaties) TransformatorenVerwarming

Stookinstallaties : keuring, regelmatig onderhoud, rookgasmetingenKoelinginstallatiesPersluchtMaatregelen lichthinder en lichtvervuiling: bv. enkel buitenverlichting ivm veiligheidIndien energieverbruik > 0,1 PJ/ jaar: verplicht opstellen van een Integraal Milieujaarverslag (IMJV), vallen onder besluit energieplanning (BEP)

Workshop Duurzaam EnergiebeheerWet- en regelgevingenREG-decreet 2004

Decreet tot vermindering van de uitstoot van broeikasgassen in het Vlaamse gewest door het bevorderen van het rationeel energiegebruik, het gebruik van hernieuwbare energiebronnen en de toepassing van flexibiliteitsmechanismen uit het Protocol van Kyoto

5 thema’s: Thema 1: Subsidieprogamma's voor verschillende doelgroepen Thema 2: Energiebeleidsovereenkomsten en verplichtingen voor

bedrijven, niet-commerciële instellingen en publiekrechtelijk recht Thema 3: Verplichtingen i.v.m. rationeel energiegebruik voor

brandstofleveranciers Thema 4: Flexibiliteitsmechanismen Thema 5: Energiedeskundigen en energiegegevens

Workshop Duurzaam EnergiebeheerWet- en regelgevingen REG-decreet 2004/Besluit energieplanning

Van toepassing op energie-intensieve bedrijven vanaf een primair energieverbruik* van 0,1 PJ/jaar.

Er wordt hier nog een onderscheid gemaakt tussen bedrijven met < 0.5 PJ/jaar en meer > 0.5 PJ/jaar

Opstellen van een energieplan (=optimalisatie bestaande installatie) Voor nieuwe bedrijven of belangrijke wijzigingen is er bij de

milieuvergunningsaanvraag een energiestudie (=zijn de beste technieken/methodes toegepast) toe te voegen.

Het doel van de energieplannen en -studies is, bedrijven te verplichten tot rationeel energieverbruik.

NB: 1PJ : 1015 Joule

Workshop Duurzaam EnergiebeheerWet- en regelgevingen REG-decreet 2004/Energieconvenanten

Convenant = Vrijwillige overeenkomst Benchmarkingconvenant Benchmarkstudie: energieverbruik vergelijken met bedrijven uit

dezelfde sector, wereldwijd (door energiedeskundige) Energieplan en maatregelen voor 2005 doorvoeren Voor bedrijven die meer dan 0,5 PJ/jaar verbruiken én vallen

onder de Europese emissiehandel enerzijds en de overheid anderzijds

Doel: eind 2012 tot wereldtop behoren Auditconvenant Voor bedrijven die tussen 0,1 en 0,5 PJ verbruiken Energie-audit Energieplan: rendabele maatregelen binnen de 4 jaar uitvoerenInruil: aantal voordelen van de Vlaamse overheid

Workshop Duurzaam EnergiebeheerWet- en regelgevingenREG-decreet 2004/ Verhandelbare emissierechten voor broeikasgassen (bkg)

NB : Volgens het Kyoto-protocol moet België zijn bkg met 7.5% verminderen t.o.v 1990 in de periode van 2008 tot 2012 (Vlaanderen 5.2%)

Volgens de flexibliteitsmechanismen uit het Kyoto-protocol mogen landen een deel van de inspanningen voor uitstootvermindering in het buitenland realiseren.

De instrumenten laten landen toe om schone projecten in het buitenland te realiseren en een deel van de daar gereduceerde emissies, onder strikte voorwaarden, aan zichzelf toe te kennen.

Het betreft hier een besluit van toepassing voor de grotere bedrijven.

Workshop Duurzaam EnergiebeheerWet- en regelgevingenEnergieprestatiedecreet dd. 7 mei 2004

Dit decreet bepaalt onder meer uitvoerings- en handhavingsmaatregelen voor de energieprestaties en het binnenklimaat (EPB-eisen) van nieuwe en bestaande gebouwen.

Het decreet legt ook de juridische basis voor de invoering van een ‘energieprestatiecertificaat’ (bij te voegen bij de verkoop en verhuur van gebouwen).

Trad in werking vanaf 1/1/2006

Workshop Duurzaam EnergiebeheerWet- en regelgevingenEnergieprestatiedecreet dd. 7 mei 2004

4 Belangrijke eisen

Geïsoleerdheid van het gebouw ( max K45)

Energieverbruik (max E100)

Verwarming, koeling, interne en externe warmtewinsten, warm water, zonne-energiesystemen, rendement van installaties)

Ventilatie-eisen

Oververhitting vermijden (zonnewering)

Workshop Duurzaam EnergiebeheerWet- en regelgevingenEcologiesteun

2004: besluit van de Vlaamse regering

Toekenning van steun aan ondernemingen voor investeringen in hernieuwbare energie,energiebesparing en CO2 uitstootvermindering

Open systeem met een gesloten budget 16 mei 2007: omgevormd tot ‘call’-systeem: investeren in

ecologische en energiezuinige technologieën die verder gaan dan de geldende Europese en Vlaamse normen

Workshop Duurzaam EnergiebeheerSyndicale info en inspraakVia CPBW en/of OR

Info en inspraak via:

Comité ter preventie en bescherming op het werk (CPBW)

Ondernemingsraad (OR)

Workshop Duurzaam EnergiebeheerSyndicale info- en inspraakVia CPBW en/of OR

REG-decreet en Energieconvenanten leggen syndicale inforechten energiebeleid onderneming vast Infoverplichting/beschibaarstelling van energieplan en

energiestudie aan CPBW en OR Economische en Financiële informatie (EFI) aan OR

Investeringen in energiebesparende maatregelen? Kosten, maar ook baten!

Workshop Duurzaam EnergiebeheerSyndicale info- en inspraakVia CPBW en/of OR

Jaarverslag van de milieucoördinator Voor 1 april aan CPBW CPBW vraagt om info en geeft adviezen (o.a energie-

aangelegenheden) Jaarlijkse toelichting over het milieubeleid

Vlarem CPBW

Workshop Duurzaam EnergiebeheerSyndicale info- en inspraakVia CPBW en/of OR

Integraal Milieujaarverslag (IMJV) (=alle verslagen samen) Moet opgestuurd worden naar verschillende instanties

o.a. naar VMM vóór 15 maart Voor bedrijven die voorkomen in Vlarem J/laatste kolom Deelformulier energiegegevens

Voor bedrijven met een energieverbruik > 0,1 PJ/jaar en bedrijven die luchtgegevens moeten ingeven

Dit deelformulier bevat veel concrete informatie en is dus een belangrijke basis voor discussie.

Workshop Duurzaam EnergiebeheerEnergiegebruik in een ondernemingEnergiebronnen

Fossiele brandstoffen: steenkool,stookolie,aardgas

Elektriciteit :hoogspanning, middenspanning,laagspanning

Indirecte energiebronnen :stoom, (koel)water,koudevloeistoffen,perslucht, gas-sen onder druk

Duurzame energiebronnen (windmolens, zonnepanelen, warmtepompen,…..)

Workshop Duurzaam EnergiebeheerEnergiegebruik in een ondernemingEnergieverbruikers

Productieprocessen (reactoren, procesoperaties,…..) Warmtewisselaars Machines/Apparaten :pompen, compressoren, blazers,

koelmachines,…..,transportbanden,….,draai- en freezmachines,…)

Instrumentatie en regelapparatuur Elektrische toestellen:boormachines,…. Pneumatische toestellen Laboratoriumapparatuur Meettoestellen

Workshop Duurzaam EnergiebeheerEnergiegebruik in een ondernemingEnergieverbruikers

Verwarming/Airconditioning Ventilatie Verlichting Interne en externe voertuigen Vorkliften, kranen,…..

Workshop Duurzaam EnergiebeheerActieplanStappen

Voorbereiding Voorstelling problematiek op CPBW en OR Actieplan opstellen Actieplan uitvoeren Evaluatie

Workshop Duurzaam EnergiebeheerActieplanVoorbereiding

Informatie verzamelen (feitenmateriaal) Doelstellingen bepalen (zeer concreet:wat bereiken op

welke termijn) Hoe de doelstellingen bereiken? (Maatregelen en

werkwijze vastleggen) Ontwikkelen eigen argumentatie (t.o.v emissies,

werkgever, collega’s) Informatiecampagne (+ motivatie elkeen van het bedrijf)

Workshop Duurzaam EnergiebeheerActieplanVoorstelling problematiek op CPB en OR

Op agenda plaatsen van het CPBW en de OR Is signaal voor bedrijfsleiding en werknemers

dat de energieproblematiek door de werknemersvertegenwoordigers ernstig genomen wordt

Workshop Duurzaam EnergiebeheerActieplanActieplan opstellen

In document vastleggen :Wat willen we bereiken en wanneer en hoe en wie gaat het doen.

Op te stellen in afspraak/samenwerking met verantwoordelijken ,deskundigen (vb. milieucoördinator) en medewerkers uit verschillende afdelingen.

Workshop Duurzaam EnergiebeheerActieplanActieplan uitvoeren

Het uitvoeren van een actieplan is de taak van de leiding, de verantwoordelijken, de preventieadviseur, milieucoördinator, …, samen met de medewerkers, in naam van de OR en het CPBW.

Workshop Duurzaam EnergiebeheerActieplanEvaluatie

Een regelmatige evaluatie (resultaten, termijnen,…)

Is er bijsturing nodig?