Woord en Daad Daadkracht #3

www.woordendaad.nl

daadKRACHT

Een hak en een mobieltjeDe technologische ontwikkelingen gaan ook

ontwikkelingslanden niet voorbij. Dit levert

interessante situaties op. In mijn beleving is dit

vaak iets tegenstrijdigs: mensen die met een

hak de grond bewerken en dezelfde mensen

die aan het eind van de dag naar huis sms’en

dat ze er aan komen. Het thuisfront kan dan

op het kolenkacheltje een maaltijd bereiden.

Toch is het een mooi voorbeeld van impact.

Want zonder arbeid zou de mobiele telefoon

er niet zijn, in ieder geval geen beltegoed.

Woord en Daad wil graag arbeidsplaatsen

creëren. Focus ligt hierbij op de agrarische

sector. Met name arbeidsintensieve projecten

worden ondersteund en verder uitgebouwd.

Niet alleen door giften maar vooral door

investeren en lenen. Zoveel mogelijk

handen aan het werk, dat is het doel! In veel

ontwikkelingslanden gaat het dan echt om

handenarbeid. Eigenlijk wat wij hier tot de

jaren dertig deden. Het nieuwe initiatief met

de naam ‘Incluvest’ (pagina 3) investeert

in dergelijke projecten. Projecten waar

impact aan de basis staat, projecten waarbij

arbeidsplaatsen worden gecreëerd of de

waardeketen wordt versterkt. Alles met het

doel de arme medemens verder te helpen.

Gideon Davidse | Hoofd unit Bedrijven

agribusinessbOer issa aKi uit benin verteLt

Nathalie, een zakenvrouw die

elke kans aangrijpt Pagina 2

samen met bedrijven een goed doel steunen

Pagina 5

Nederlandse consultant adviseert vakschool Filippijnen

Pagina 6

COLUMN

oNDERNEMEN DooRGEvEN

‘Toen ik in contact kwam met de or-

ganisatie DEDRAS* is mijn leven veran-

derd’, vervolgt hij enthousiast. ‘Door

hun Agribusiness-training zie ik mijn

productie stijgen. DEDRAS organi-

seerde de boeren in een groep zodat

we onze krachten kunnen bundelen

richting producten. Resultaat: betere

prijzen. De training zit soms op kleine

dingen. Bijvoorbeeld afval onder de

bomen. We kampten veel met branden

de afgelopen jaren en dit bleek de

oorzaak te zijn. DEDRAS attendeerde

ons hierop. Een schone en goed onder-

houden boomgaard voorkomt branden.

Verder stonden bomen vijf meter uit

elkaar. DEDRAS adviseerde ons tien

meter tussenruimte te houden. Meer

ruimte voor de bomen betekende

meer cashews aan de boom. Ook voor

cashewbeschermingsmiddelen krijgen

we advies.’ In 2007 haalde ik twee ton

cashews van mijn land en vandaag de

dag is dat gestegen tot veertien ton.’

Issa is blij met dit alles: ‘Ik heb geleerd

als ondernemer zaken te bekijken. Dus

beter naar de productie kijken, zelf

initiatief nemen en eerst zelf oplossin-

gen aandragen of plannen uitwerken

voordat we naar DEDRAS gaan. En dit

werkt. Kleine veranderingen maken

zo voor mij en mijn gezin het grote

verschil!’

INHOUD

nuMMer 3 | deCeMBer 2012Daadkracht is een uitgave van stichting Woord en Daad voor betrokken ondernemers.

‘Kijk, dit is nu mijn boomgaard. In 1997 begon ik met twee hectare. Je had toen mijn land moeten zien. Niet te vergelijken met de vijf hectare die ik nu heb!’ Issa Aki (45 jaar) loopt naar een grote boom, op zoek naar schaduw.(Tekst: Rina Molenaar)

www.twitter.com/woordendaad#wdondernemers

weten waar de Cashew van Boeren

als issa naartoe Gaat? Ga naar

www.woordendaad.nl/onderneMers

www.twitter.com/rinamolenaar

CapaCiteitsopBouw en

finanCierinG

Het Agribusiness - programma van

partnerorganisatie DEDRAS richt

zich op capaciteitsopbouw van

cashew - en sojaboeren in Benin.

Ze verstrekt geen leningen. Toch

zijn er ook boeren (coöperaties) en

verwerkers (vrouwengroepen) die

krediet nodig hebben om te kunnen

groeien met hun productie. In Benin

is toegang tot krediet voor hen vaak

lastig. In 2010 ontstond vanuit DE-

DRAS (micro)kredietorganisatie Ag-

rifi nance. Zij is een van de weinige

(micro)kredietorganisaties die op

het platteland in Benin opereert.

> Vanuit Nederland zetten Regio-

Ondernemers Barneveld en Urk

zich in voor de boeren in Benin.

aGriBusiness

* DEDRAS (Développement Durable, le Renforcement

et l’Auto promotion des Structures communautaires) is

een partnerorganisatie van Woord en Daad in Benin.

Woord en Daad Daadkracht 3-2012.indd 1 29-11-12 11:31

2 | DAADKRACHT 3 | JAARGANG 12 | DECEMBER 2012

Het gesprek met ons ziet Nathalie

Yameogo als een kans haar plannen

te delen en haar mogelijkheden te

bekijken. Zoals elke rasechte zaken-

vrouw zou doen. Nathalie staat open

om te leren, met als doel: ondernemen

in de Burkinese hoofdstad Ouaga-

dougou. De mogelijkheden voor haar

yoghurtproductiebedrijf liggen voor

het oprapen.

Met handen werken

Als we allemaal een plaatsje hebben

gevonden steekt Nathalie van wal: ‘Kort

na mijn studie accountancy wist ik: dit

werk geeft mij geen voldoening. Werken

met mijn handen, dat is wat ik wilde.

Mijn man, met wie ik nu achttien jaar ge-

trouwd ben, is boer. Van de koeienmelk

begon ik vijftien jaar geleden yoghurt

te maken en dat verkocht ik. Eerst tien

liter per dag, daarna 40 liter. Het werd

steeds meer.’

Nathalie wilde haar bedrijf verder

ontwikkelen en professionaliseren. ‘Daar

had ik meer kennis voor nodig. Ik volgde

verschillende trainingen over yoghurtpro-

ductie. Daar heb ik veel, heel veel geleerd.’

Nathalie’s gezichtsuitdrukking verandert

als ze over de trainingen in Canada

spreekt. ‘Die trainingen zijn voor mij en

de visie op mijn bedrijf van veel betekenis

geweest. Ik zag kansen voor mijn

bedrijf. Met verschillende leningen kon

ik de productie vergroten en het gehele

proces, van de melk tot aan de verpak-

king, beheren. Met de huidige lening van

ACFIME* (15.000.000 CFA, 22.867 euro)

investeerde ik in verpakkingsmachine.

Vandaag de dag werken we met acht

mensen aan de productie van 500 liter

yoghurt per dag,’ vertelt Nathalie trots.

koeknuffelen

Op haar computer laat Nathalie foto’s

van de boerderij en de fabriek zien.

De koeien op de foto’s zien er goed

uit. ‘De helft van de koeien komt uit

Burkina Faso, de andere helft is import.

Goede verzorging en hygiëne zijn

belangrijk’, legt Nathalie uit. Als we

Nathalie tussendoor vertellen over

de Nederlandse trend ‘koeknuffelen’

luistert ze geïnteresseerd en barst niet

uit in een verbazende schaterlach, zoals

haar landgenoten. ‘Dit is een kans en

het klinkt heel interessant. Ik heb zelf

ook wel eens nagedacht hoe ik op mijn

bedrijf bijvoorbeeld meer met toerisme

of schoolkinderen kan doen. Ze kunnen

leren van het boerenbedrijf en koeknuf-

felen kan daarbij ook een leuke activiteit

zijn. Een goed idee om eens verder over

na te denken.’ Deze reactie verraadt het

ondernemerschap van Nathalie: ideeën

die leven omzetten in concrete business.

GenoeG potentie

Op dit moment verkoopt Nathalie haar

yoghurt in de smaken aardbei, vanille en

naturel aan 183 afnemers – supermark-

ten, scholen en restaurants - in Ouaga-

dougou. Oog voor kwaliteit staat bij haar

hoog in het vaandel. ‘We laten allerlei

verschillende mensen onze yoghurt

testen.’ Haar vastberadenheid om de

zaak te blijven doorontwikkelen wordt

duidelijk als ze ons wijst op de kaart aan

het prikbord tegenover haar bureau.

‘Kijk’, zegt ze. ‘We hebben de stad in

kaart gebracht en gekeken naar ons

potentieel. Wat bleek? Het marktonder-

zoek toonde ons dat er nog 200 poten-

tiële afnemers in de stad zijn. Concur-

rentie is er nauwelijks.’ Op de kaart staan

alle (potentiële) afnemers van yoghurt in

de stad aangegeven. ‘Je ziet’ zegt Natalie

terwijl ze naar de kaart wijst, ‘dat een

groot deel van de markt nog niet bediend

wordt. Ik wil graag uitbreiden. 500 liter

yoghurt per dag is het maximum dat we

met de hand kunnen maken en dat wordt

allemaal al verkocht. Marketing is op dit

moment dus niet nodig. Als we boven de

500 liter willen produceren, moet er veel

veranderen. Ten eerste is het pand waar

ik nu zit te klein. Maar er moeten ook ma-

chines komen die meer yoghurt kunnen

verwerken. En daar is geld voor nodig.’

doorontwikkelen

‘Het maximale bedrag dat ACFIME

per lening verstrekt is hiervoor niet

toereikend. Dus ik ben benieuwd of

jullie iets voor mij kunnen betekenen.

Want met deze investering help je ook

de kwetsbare groepen. Ik heb namelijk

mensen in dienst die het minder heb-

ben maar door hun inkomsten nu wel

verandering in hun gezin en familie zien.’

We praten met Nathalie door over de

mogelijkheden die er liggen. Met de

leningen van ACFIME heeft haar bedrijf

een prachtige ontwikkeling doorge-

maakt. Maar juist met deze succesvolle

ervaringen ziet Nathalie meer kansen.

En een goed personeelsbeleid waarbij

ook oog is voor de arme doelgroep, lijkt

voor haar vanzelfsprekend. Daarbij

moet kwaliteit volgens Nathalie wel

voorop blijven staan.

lanGeterMijnvisie

Als we Nathalie vertellen dat we haar

bewonderen, lacht ze verlegen. Over

zaken praten is prima maar dat moet

niet al te persoonlijk worden. Toch wil

ze samen met ons terugkijken naar haar

leven. ‘Als ik terugkijk ben ik inderdaad

verbaasd dat het allemaal zo’n vlucht

heeft genomen. Nu het bedrijf groeit,

komt mijn studie weer goed van pas.

Ik ben nu niet meer zoveel met mijn

handen bezig, maar voornamelijk aan

het managen. Ik deed mijn werk, stond

open voor trainingen en werkendeweg

bouwde ik zo mijn ervaringen op. Al

die jaren ondernemerschap hebben

mij veel geleerd. Als eerste staat of valt

een bedrijf met een goede organisatie.

Zaken moeten op orde zijn. Daarnaast is

Nathalie, een zakenvrouw die

elke kans aangrijpt

2 thema agribusiness

Eind van de middag ontmoeten we haar. Een

mooie, grote Burkinese vrouw begroet ons in

haar koele kantoor. Haar prachtige gele kle-

ding steekt goed af bij haar donkere huid. Met

haar zelfverzekerde houding maakt ze indruk.

Even na binnenkomst is het al snel duidelijk:

tegenover ons zit een echte zakenvrouw die

recht op haar doel afgaat en weet wat ze wil. (Tekst: Rina Molenaar en Willemijn ten Brinke)


DAADKRACHT 3 | JAARGANG 12 | DECEMBER 2012 | 3

langetermijnplannen belangrijk. Kijken

naar de markt. Inspelen op zaken die

spelen en voorbereid zijn op nieuwe

ontwikkelingen. Als ik ga uitbreiden

besef ik dat de organisatie en het manage-

ment van een bedrijf nog belangrijker

zijn. Daar investeer ik daarom veel in

en ik wil alles netjes op orde hebben.

We hebben een dochter van acht jaar,

wellicht wil zij het bedrijf overnemen.

Dan vind ik het belangrijk dat ze in een

goedlopende zaak stapt waar zaken

helder en goed zijn geregeld. Ik geniet nu

van mijn werk maar blijf vooruitkijken en

mogelijkheden zoeken. En die zijn er hier

in Burkina Faso voldoende!’

*ACFIME (Agence Commautaire pour le

Financement de la Micro Enterprise) is een

kredietinstelling in Burkina Faso. Zij is een

partnerorganisatie van Woord en Daad.

3

aGriBusiness is Core Business inCluvest B.v. Investeren in en lenen aan bedrijven in het Zuiden via

Woord en Daad groeide de laatste jaren fl ink. De behoefte

aan andere fi nancieringsmiddelen dan enkel donaties werd

groter. De inzet van andere fi nancieringsmiddelen vraagt

echter om een andere organisatie en werkwijze. In septem-

ber 2012 werd daarom de aparte investeringsmaatschappij

Incluvest B.v. opgericht. Incluvest richt zich op armoedebe-

strijding door economische ontwikkeling.

Juist in deze tijd waarin voedselcrisissen elkaar opvolgen,

speelt de agrarische sector een belangrijke rol. De sector

zorgt voor veel mensen in ontwikkelingslanden op het plat-

teland voor een baan en inkomen. Het grootste deel van de

voedselconsumptie is afhankelijk van de productie van kleine

boeren. ondanks het grote belang van deze agrarische sector,

worstelen veel opkomende economieën met voedselzekerheid

voor hun eigen bevolking. vanuit haar missie wil Incluvest in

samenwerking met lokale bedrijfsontwikklingspartners, kleine

en vaak arme boeren niet uitsluiten, maar hen juist een kans

bieden hun producten te leveren aan regionale of nationale (en

soms internationale) markten. Investeringen worden daarom

gedaan in zowel het opzetten van boerencoöperaties als in

bijvoorbeeld een verwerkingsfabriek van landbouwgewassen.

Het ontwikkelen van productketens staat centraal. uniek is de

combinatie die Incluvest biedt, namelijk fi nanciële diensten en

capaciteitsopbouw (business en technisch support). Hoewel

Woord en Daad en Incluvest B.V. fi nancieel zijn gescheiden, zijn

zij wel aan elkaar verbonden en aanvullend op elkaars werkter-

rein. Capaciteitsopbouw gebeurt bijvoorbeeld via Woord en

Daad. Incluvest B.v. is actief in Benin, Burkina Faso, Ethiopië,

sierra leone, Zambia, Bangladesh, Filippijnen en Nicaragua.’

> meer weten over incluvest?

Ga naar www.incluvest.com of neem contact op met Wim

Hasselman via [email protected]

veel is geïmporteerd uit Zuid-afrika.

aan de rand van Lusaka staan grote

commerciële boerderijen. inves-

teerders die de kansen zien in Zambia

en op de toegenomen vraag inspelen.

Op dag twee reden we 600 kilometer

naar het Westen, naar mongu. volgens

de mensen in Lusaka: een grote zand-

bak waar je geen geld kunt verdienen.

Zeker niet met landbouw.

durf

‘Zijn boerderij uitbreiden en nog meer

groente verbouwen onder irrigatie.’

Dat was het antwoord van een boer

in Mongu op onze vraag wat hij ging

doen met zijn verdiende geld door

de productie van groenten. Een

ondernemer met initiatief. Een zandbak

waar goed geld te verdienen is. Dat

had hij ook ontdekt. En daarom had hij

besloten om een lening af te sluiten

bij ZambiaWorks, een partner van

Incluvest B.V (zie kader). Een lening om

een voetpomp te kopen en groenten te

gaan produceren.

Een voorbeeld van een boer in een

gebied waar de meeste bedrijven geen

kansen zien. Maar hoe zorg je dan toch

dat deze ondernemer gebruik kan maken

van de kansen die de markt biedt? Hoe

zorg je dat economische ontwikkeling

inclusief wordt en dat ook de kleine

boeren op de toegenomen marktvraag

kunnen inspelen? Daar is een partij als

Incluvest voor nodig. Een zogenaamde

impactinvesteerder die bereid is zijn

nek uit te steken voor boeren in Zambia

die dat ook durven.

eConoMisChe prinCipes

Cruciaal daarbij is dat de economische

principes niet overboord worden gezet.

Wat in het verleden in de ontwikkelings-

sector wel veel gebeurd is. Uiteraard

moet er een marktvraag zijn voor het

product. En natuurlijk moet er een

ondernemende boer zijn. En zonder

twijfel moet er een prikkel zijn om

hard te werken. Het is vooral het eigen

initiatief wat naar boven gehaald

wordt door een zakelijke aanpak van

ontwikkeling. En dat is wat een partij

als Incluvest stimuleert. Niet weggeven

maar risico’s dragen, mee investeren,

initiatief stimuleren, waardoor er

kansen ontstaan voor kleine boeren om

mee te doen in de productieketen.

inClusief

Dan ontstaat verandering. Mensen

die niet alleen denken aan de eigen

boerderij. Het succes van de eigen

boerderij is de basis voor de ontwikke-

ling in het dorp. Het heft wordt in eigen

handen genomen. Het raamwerk voor

de nieuwe school staat er al, iedereen

heeft bijgedragen van de winst die

gemaakt is. Maar toch gaan er nog

geen kinderen naar school. Er is geen

juf, geen boeken en geen begeleiding

van hoe een school opgezet moet

worden. Juist daar kan Woord en Daad,

de promotor van Incluvest, een rol in

spelen. Zo wordt investeren inclusief.

Zelfredzaamheid en medeverant-

woordelijkheid komen samen.

kansen voor Boeren door zakelijke aanpak

ACHTERGROND

Lees alles over investeringsmaatschappij

Incluvest op www.incluvest.com: de missie,

de werkwijze, de aanpak, de investeringen

en de wijze waarop u kunt participeren.

Incluvest B.V.

Afgelopen september was

ik in Zambia samen met

een aantal Rabobank -

medewerkers. De eerste

dag daar verbaasden we

ons over de ontwikkeling

in de hoofdstad lusaka;

grote hotels, winkelcen-

tra en supermarkten

waar alles te krijgen is.john lindhout

www.twitter.com/woordendaad#ondernemers

www.twitter.com/woordendaad

aGriBusiness

CoaChinG en

ConsultanCY nodiG

Het verhaal van Nathalie Yameogo

is veelbelovend. Terug in Nederland

worden we echter geconfronteerd met de

weerbarstige werkelijkheid van krediet-

verstrekking aan ondernemers in ontwik-

kelingslanden. Twee eerdere leningen

werden door Nathalie op tijd terugbetaald.

Maar met de terugbetaling van het huidige

krediet, had Nathalie afgelopen november

wat problemen. Oorzaak: enkele klanten

van Nathalie weigerden te betalen voor

het geleverde product.

Alleen een krediet verstrekken aan

bedrijven als dat van Nathalie is niet de

oplossing. Aandacht voor knowhow in

allerlei vormen van coaching en consul-

tancy is eveneens van groot belang om

bedrijven te versterken en uiteindelijk

duurzame impact te hebben. Zo zou

Nathalie baat hebben bij advies over hoe

om te gaan met dubieuze debiteuren en

een cash fl ow planning. Maar coach-

ing en consultancy kosten geld. Samen

met partnerorganisaties kijkt Woord

en Daad naar mogelijkheden om extra

bedrijfsadvies te fi nancieren.

www.twitter.com/rinaMolenaar



Boeren in Benin zijn Blij Met hun ooGst!



5BEZINNING

Kees Heutink is sinds mei 2006 actief als

bestuurslid binnen RegioOndernemers

(RO) Genemuiden. Hij is in die plaats al

ruim 20 jaar met broer Rien als vijfde

generatie eigenaar van aannemings-

bedrijf K. K. Heutink.

Tijdens bestuursvergaderingen van

RO Genemuiden kwam de ambitie van

Woord en Daad naar voren om het

aantal RegioOndernemersgroepen

landelijk uit te breiden. Ook Urk werd

snel genoemd. Omdat het bedrijf van

Heutink ook een vestiging op Urk

heeft, was Heutink in een vroeg stadi-

um betrokken bij de oprichting van RO

Urk. ‘In overleg met Gideon Davidse

en Wilhelm Doeleman van Woord

en Daad heb ik enkele ondernemers

uitgenodigd op ons kantoor op Urk. De

eerste afspraak vond plaats in mei van

dit jaar. De gesprekken verliepen goed

en het enthousiasme was groot.’

aMBitie

Het proces naar de oprichting van RO

Urk liep voorspoedig, aldus Heutink.

‘Wij hebben twee keer een informa-

tieve bijeenkomst op ons kantoor

gehad. Bij de derde afspraak in septem-

ber 2012 werd RO Urk opgericht.’

Het bestuur van de RO Urk bestaat

uit zeven bestuursleden: voorzitter,

secretaris, penningmeester aangevuld

met vier bestuursleden. Eén van hen

is Kees Heutink. ‘Alle zeven bestuurs-

leden werden direct lid bij de opricht-

ing. Inmiddels heeft RO Urk vijftien

leden en twee vrienden.’ Het is de

bedoeling dat er rond de jaarwisseling

20 leden zijn. Heutink: ‘De RO Gene-

muiden bestaat uit ongeveer 45 leden

en zo’n 20 vrienden. Op Urk proberen

wij ook naar die aantallen te gaan.

Door te zorgen dat een groot aantal

bedrijven lid wordt, kun je samen

via Woord en Daad mooie projecten

realiseren.’

Met elkaar iets doen

Op dit moment steunt RO Urk een

voedselzekerheidprogramma in het

West-Afrikaanse land Benin. Via het

lidmaatschapsgeld steunt de kers-

verse RO dit jaar het programma al

met 20.000 euro. De bevolking in het

gebied Banikoara kampt met schom-

melende voedselzekerheid. Dit terwijl

landbouw of veeteelt voor veel mensen

hun inkomstenbron is. Het programma

moet bijdragen aan de voedselzeker-

heid van de mensen in Banikoara en

hun inkomen verhogen. Op dit moment

worden tien vrouwengroepen (ca. 400

vrouwen) ondersteund. Zij worden

getraind in hoe ze een veestapel

kunnen onderhouden en in hoe ze

de producten van hun moestuin het

beste kunnen verwerken en verkopen.

Daarnaast krijgen tien boerengroepen

(ca. 250 personen) training in productie-

technieken, bodemvruchtbaarheid,

management van een boerenbedrijfje

en toegang tot krediet. Heutink: ‘Vanuit

onze Bijbelse opdracht mogen we iets

doen voor onze naaste. Met andere

ondernemers steun je een goed doel.

Je bent als bedrijf erg betrokken bij het

project, de lijnen zijn kort. Er is een mo-

gelijkheid om ter plekke te gaan kijken.

Hierdoor krijg je nog meer binding met

de werkzaamheden.’

saMen Met Bedrijven een Goed doel steunen

REGIo-oNDERNEMERs

RegioOndernemers zijn ondernemers uit dezelfde regio die netwerken

tegen armoede. Behalve het lidmaatschapgeld van 1.000 euro per jaar,

dat volledig ten goede komt aan het ‘eigen’ project, organiseert elke

RegioOndernemersgroep ook lokale activiteiten. Deze activiteiten

zijn een mooie gelegenheid om te netwerken, andere ondernemers te

ontmoeten en extra fondsen te werven.

Wilt u ook met ondernemers uit uw regio

netwerken tegen armoede? Kijk op

www.regioondernemers.nl voor de RO

bij u in de regio en de contactpersoon

van die RO. Of wilt u bij u in de regio een

RegioOndernemersgroep opstarten?

Neem dan contact op met: wilhelm doeleman

[email protected].

netwerken teGen arMoede

aGriBusiness

Als bedrijf kinderen in een land als Ethiopië de kans geven

te werken aan hun toekomst? Via het sponsorprogramma

CompanyKids investeert u voor 135 euro per maand in de

toekomst van vijf kinderen. Ga naar www.woordendaad.nl/

companykids en meld u aan!

Kindsponsoring voor bedrijven

Het gedeelte uit de Heilige Schrift

dat ik u wil aanmoedigen te lezen,

staat in de brief van apostel Paulus

aan de gemeente van Korinthe. In

dit gedeelte roept de evangelist

Paulus zijn christelijke tijdgenoten

op tot een belangrijk verandering-

sproces. Een proces dat gaat van een

situatie van bedekking –wat wij als

onwetendheid of obstakel kunnen

beschouwen– naar vrijheid. De

duisternis wordt weggenomen om

plaats te maken voor de vrijheid, de

ontluiking van de waarheid.

Net als in de tijd van Mozes en Pau-

lus is vandaag de dag nog steeds aan

de orde wat er in vers 15 geschreven

staat: ‘Maar tot den huidigen dag

toe, wanneer Mozes gelezen wordt,

ligt een deksel op hun hart.’ De

christelijke auteur Willam Mac-

Donald schrijft over het probleem

dat ‘bedekte’ mensen hebben: ‘Zij

spannen zich in en doen van alles

om rechtvaardiging te verkrijgen,

zonder zich te realiseren dat alles al

volbracht is door de Verlosser aan

het kruis op Golgotha.’ Jesaja zegt:

‘Met het gehoor zult gij horen, en

geenszins verstaan; en ziende zult

gij zien, en geenszins bemerken.’

Dit toont de complexiteit van hen

die bedekt leven, of het nu gaat om

gesluierde ogen of een bedekt hart.

Armoede kan ook haar oorsprong

vinden in bedekking. Want bedek-

king staat voor onbekendheid,

symbool van duisternis, de geringe

capaciteit iets te ondernemen.

Volgens 2 Korinthe 3 vers 5 komen

onze capaciteiten van God (‘Niet dat

wij van onszelven bekwaam zijn iets

te denken, als uit onszelven; maar

onze bekwaamheid is uit God’). In

vers 16 wordt de concrete oplossing

om vrij te zijn genoemd: tot de Heere

bekeren. Dat is een grote stap richt-

ing verandering. Want het vers gaat

verder en zegt: ‘zo wordt het deksel

weggenomen’. Als de bedekking is

weggenomen volgen de kinderen

Gods, de Heere door Zijn Geest.

Deze relatie van Gods kinderen met

God brengt een verandering in hun

leven met zich mee.

Wij zijn geïnspireerd door 2 Korinthe

3 vers 15-18. En wij werken naar het

beeld van Mozes die –na zijn ont-

moeting met God op de berg Sinaï,

Exodus 34– een gezicht had, stralend

van de glorie Gods zodat hij zich be-

dekte met een deksel. Hij was veran-

derd door God. Onze roeping is de

mens te veranderen die op zijn beurt

zijn omgeving en de maatschap-

pij zal veranderen. Werken vanuit

Christus betekent de mens zien als

uniek schepsel van God; geschapen

met eigen verantwoordelijkheden en

mogelijkheden.

Doel van DEDRAS en Woord en

Daad is dat het kind, de man en de

vrouw de nodige ondersteuning

ontvangt en uiteindelijk een zelf-

standig bestaan opbouwt. Deze twee

christelijke organisaties werken

samen aan een verandering in de

maatschappij, omdat zij zelf iets ken-

nen van een grote verandering.

direCteur van partnerorGanisatie

dedras in Benin

Jean Kpetere

IN DEZE RUBRIEK SCHRIJVEN PARTNERS VAN WOORD EN DAAD BEURTELINGS EEN BEZINNENDE BIJDRAGE.

de keten van veranderinG

kees heutink

Regioondernemers op urk staat in de kinderschoenen. Toch heeft het al vijftien

leden. Kees Heutink stond aan de wieg van Regioondernemers urk: ‘We willen graag

iets doen voor onze naaste.’Tekst: Gijsbert Bouw

TWENTE (I.O.)

GENEMUIDEN

URK

BARNEVELD

ZEELAND

MERWEDE

ZUID-HOLLANDSE EILANDEN

KATWIJK (DUIN & BOLLEN)

MIDDEN-HOLLAND EDE VEENENDAAL

NEDER-BETUWE

UTRECHT

www.twitter.com/wdwilhelm1



6 betrOKKenHEID

hoop

Voordat Henk over het rapport begint

vertelt hij: ‘Hoop’ is het woord dat mijn

verblijf op de Filippijnse vakschool

karakteriseert. Door de gesprekken met

studenten daar, ontdekte ik dat de vak-

school een heel mooi ankerpunt is voor

Filippijnse jongeren. Ze biedt hoop en

dat straalden de studenten ook uit. Niet

alleen voor hun leven hier, maar juist ook

voor het eeuwige leven. Jongeren worden

op ASHTEC* gemotiveerd en geïnspi-

reerd vanuit het Woord van God om de

Heere Jezus te volgen. Zelfs als jongeren

afgestudeerd zijn, draagt de school nog

‘geestelijke’ zorg voor hen. Ze zoekt con-

tact met een lokale kerkelijke gemeente

en zorgt er voor dat de jongere daar

aansluiting bij de gemeenschap vindt. Een

christelijke school zijn staat bij ASHTEC

niet alleen op papier, maar is praktijk. Dat

heeft mij geraakt. Ik ben heel dankbaar dit

meegemaakt te hebben!’

De verhalen die jongeren aan Henk

vertelden waren indrukwekkend. Henk:

‘Een van de meisjes die ik sprak was wees.

Dankzij haar broer kan zij een vak leren.

Hij betaalt haar schoolgeld. Waarom? Hij

had ook op ASHTEC gezeten en dat heeft

zijn leven veranderd. Hij wilde zijn zus

heel graag dezelfde kans bieden op een

beter leven. Een andere student vroeg ik

hoe zijn leven er zou uitzien als hij niet op

deze school zou zitten. Hij antwoordde:

‘Dan zou ik een junkshop hebben en langs

de straat leven, zoals zoveel mensen hier.

Vuil verzamelen, sorteren en de betere

spullen doorverkopen. Voordat ik hier

kwam dronk ik veel, zag ik er niet uit en

had ik geen doel in mijn leven.’

CoMMerCieel denken

De technische vakschool staat in de

hoofdstad Manilla bekend als een goede

school; studenten zijn tevreden over het

onderwijs en afgestudeerden zijn gewild

bij werkgevers. Organisatorisch zou de

school nog een slag kunnen maken om

uiteindelijk financieel zelfstandig te wor-

den. Henk: ‘Het onderzoek dat ik gedaan

heb naar ASHTEC had verschillende

aspecten: financiële, organisatorische en

culturele aspecten. Naast het lezen van

diverse rapporten, heb ik veel perso-

neelsleden, managers en studenten van

de studentenraad geïnterviewd.’

Enthousiast presenteert Henk zijn be-

vindingen: ‘De uitdaging voor ASHTEC

is zelf meer inkomsten genereren. Com-

NEDERlANDsE CoNsulTANT ADvIsEERT vAKsCHool FIlIppIJNEN Hoe kan de organisatie van de Filippijnse vak-

school ASHTEC efficiënter en effectiever?

Wat is nodig om straks op eigen benen te staan

en zelf inkomsten te genereren? Met deze

vragen - gesteld door het bestuur van de

vakschool zelf - reisde consultant Henk Hop

(39), werkzaam voor Bunt Management, begin

oktober naar de Filippijnen. Bij terugkomst lag

er een waardevol, vernieuwend adviesrapport

op tafel waarmee de vakschool en Woord en

Daad aan de slag kunnen. Henk vertelt Daad-

kracht over zijn reis, bevindingen en adviezen. (Tekst: Willemijn ten Brinke)

efficiëntie en effectiviteit



7

aGriBusiness

merciële activiteiten zijn de be-langrijkste

bron van inkomsten voor de toekomst.

Het management is zich hier-van bewust.

Zeker nu Woord en Daad, die 50 procent

van de kosten fi nanciert, over zeven jaar

gaat uitfaseren. Dit vraagt echter wel

een andere manier van denken. Om het

commercieel denken te stimuleren en de

beheersbaarheid te vergroten adviseer

ik de school om behalve een rapport met

kosten en uitgaven, ook een winst- en ver-

liesrekening en een liquiditeitsprognose

te maken. Kortom: fi nancieel manage-

ment beter organiseren.

Als je een goedlopende organisatie hebt,

moet je vooruitdenken en realistische

doelen stellen. Uiteraard is het nodig

om bij commercieel denken de gezonde

cultuur van ‘goed doen’ vast te houden.

ASHTEC zal zelf een manier moeten

vinden om met een eigen businessmo-

del inkomsten te genereren. Ik heb al

veel verschillende ideeën gehoord. De

opzet van een uitzendbureau is een van

die ideeën. Hoewel het geld kost om

aan de voorwaarden van de overheid

te voldoen, zal het een investering zijn

die zich later kan terugverdienen. Ik

zou directeur Francisco Pascual willen

uitdagen samen met zijn team te werken

aan een strategie gebaseerd op drie

inkomstencategorieën: fondsen voor

arme studenten, betaalde studenten en

commerciële activiteiten.’

effiCiËnte orGanisatiestruCtuur

‘Nadat ik het proces van ASHTEC, de

personeelsleden, kosten en verhou-

dingen in kaart had gebracht, liet ik het

aan Francisco Pascual op een fl ip-over

zien,’ vervolgt Henk zijn verhaal. ‘Hij zag

al snel dat er iets aan de hand was met

de verhoudingen. Bij ASHTEC werken

allemaal toegewijde mensen. Voor veel

taken in de organisatie zijn ‘specialisten’

aangesteld. Het vernieuwde organigram

voor 2013 telde maar liefst vijf lagen.

Ik denk dat dit te veel is en uiteindelijk

contraproductief zal werken. Het zal de

communicatie niet ten goede komen,

dienend leiderschap niet bevorderen en

extra kosten met zich meebrengen. Ik

adviseerde daarom het aantal lagen in de

organisatie terug te brengen naar drie.

CharaCter developMent

ManaGer

Een heel andere aanbeveling is die

van de aanstelling van een Character

Development Manager, direct onder de

directeur. Het unieke van de school is dat

de studenten niet alleen een vak leren,

maar zich ook ontwikkelen als mensen

met een goede instelling en een hoog ni-

veau van normen en waarden. Ik merkte

dat Francisco Pascual iemand is met

een leerhouding, die zelf ook dienend

leiderschap tentoonspreidt. Hij vertelde

me dat hij dit jaar nog zal nagaan hoe

ASHTEC de aanbevelingen rond de

organisatiestructuur kan implementeren

en de organisatie kan stroomlijnen.’

de Moeite waard

Terugblikkend en vooruitkijkend laat

Henk weten: ‘Deze opdracht vanuit Bunt

Management voor Woord en Daad was

voor mij een zeer positieve en bijzondere

ervaring. Het is een heel intuïtief proces

geweest, zeker in een geheel andere

cultuur. De tijd die je er insteekt, zowel

ervoor als erna is fl ink wat, maar is het

zeker waard. Het heeft mijn hart gegre-

pen. Ik hoop van harte dat de school nog

heel veel leerlingen mag opleiden. Wat

betreft een vervolg op dit rapport, lijkt

het mij interessant om met Francisco

Pascual en zijn team drie dagen ‘tussen

de rijstvelden’ (in plaats van ‘de hei op’)

aan strategieontwikkeling te werken.

Vanuit Bunt Management is er ook de in-

tentie om betrokken te blijven zolang de

behoefte daar is en de middelen er zijn.’

woord en daad –

Medewerker reaGeert

Cees van Breugel, hoofd unit vakon-

derwijs en arbeidsbemiddeling: ‘Vooraf

hoopte ik dat er concrete zaken uit

zouden komen waar ASHTEC mee

verder kan in het proces van zelfstandig

worden. Het rapport dat er nu ligt is

helder en concreet. De deskundigheid

die Henk bezit, vult heel goed aan wat

wij als Woord en Daad voor ASHTEC

kunnen doen. Het is daarom prachtig

als Nederlandse ondernemers op deze

manier betrokken zijn bij ons werk en

expertise leveren. Ik ga er vanuit dat

Francisco Pascual en zijn team zeker

iets kunnen met dit rapport. Hiermee

is echt een stap gezet in de richting van

het vergroten van de effi ciëntie, de ef-

fectiviteit en het uiteindelijk zelfstandig

worden. Graag blijf ik Henk betrekken

bij de ontwikkelingen van de vakschool.’

* AMG Skilled Hands Technical College’

filippijnen Inwoners: 104 miljoen

Hoofdstad: Manilla Taal: Filippino en Engels

Regeringsvorm: Republiek Bevolkingsgroei: 1,87%

Geboortecijfer: 25 per 1.000 personen (Nl 10,89 per 1.000 personen)

Sterftecijfer: 5 per 1.000 personen (Nl 8.39 per 1.000 personen)

Leeftijdstructuur:

• 0–14 jaar: 34,4%

• 15–65 jaar: 61,2%

• 65 jaar en ouder: 4,4%

Gemiddelde levensverwachting: 71,9 jaar (80,9 in Nl)

Godsdienst: 83% Katholiek, 5% moslim, 8% christelijk (evangelisch), 4% overig

Analfabetisme: 7,4%

SOCIALE TRENDS

De Filippijnse economie doorstond de wereldwijde recessie in 2008 - 2009

beter dan omliggende landen. Dit had onder andere te maken met minimale

blootstelling aan roerige internationale effecten, een relatief veerkrachtige

binnenlandse consumptie en aanzienlijke overdrachten van de vijf miljoen

overzeese werknemers. In de periode 2000 - 2010 kende het land een gemid-

delde economische groei van 4,5%. ondanks deze groei verminderde de

armoede niet en kampt het land met grootschalige corruptie. Kenmerkend is

ook de ongelijke verdeling van de welvaart. De armen wonen in sloppenwijken

en achtergestelde plattelandsgebieden. Meer dan een kwart van de bevolking

leeft onder de armoedegrens van één dollar per dag. De in 2010 nieuw ge-

kozen regering stond voor de taak het overheidtekort en de staatsschuld terug

te dringen. Om grote uitdagingen op te pakken is het effi ciënt verbeteren van

de belastinginning belangrijk. Offi cieel kent het land een werkloosheidcijfer

van 7%. De helft van de beroepsbevolking (52%) werkt in de dienstensector,

33% in de landbouwsector en 15% in de industriesector. Het infl atiepercent-

age was 4,8% in 2011. Het rentepercentage voor een lening bij een com-

merciële bank was eind 2011 6,7%. Exportproducten zijn: halfgeleiders en

elektronische producten, transportmiddelen, kleding, koperen producten,

aardolieproducten, kokosolie en fruit. China is de grootste exportpartner,

gevolgd door Japan.

Bron: CIA factbook, Corruptie Index

filippijnen

BestedinGen woord en daad filippijnen 2011

Onderwijs

Bedrijfsontwikkeling

Capaciteitsbouw

Beroepsonderwijs, -training en arbeidsbemiddeling

461.298

308.235

11.463

10.626

Bron: CIA factbook

efficiëntie en effectiviteit

studenten Gewild Bij werkGevers

AMG Skilled Hands Technological College (ASHTEC) bestaat zeventien jaar en

is gevestigd in een agrarisch gebied op 75 kilometer afstand van de hoofdstad

Manilla. De school startte toen met vijf leerlingen in een simpel gebouwtje. In-

middels is ze uitgegroeid tot een door de overheid erkend college, waar zo’n 200

leerlingen per jaar afstuderen. ‘Technical education toward better opportunities in

life’, luidt de slogan van het ASHTEC. Studenten kunnen kiezen uit drie verschil-

lende opleidingen: Information en Communication Technology, Electronics and

Communication Technology en Welding Technology. Tijdens de opleiding wordt

sterk de nadruk gelegd op (christelijke) normen en waarden op de werkvloer.

De school maakte de laatste tien jaar een enorme groei door, zowel in

grootte als in kwaliteit. Na onder andere een evaluatie veranderde de

vakschool van een project dat dreigde te mislukken naar een innovatief, suc-

cesvol project en voorbeeldfunctie voor andere technische vakscholen. Eerst

vond minder dan 50 procent van de afgestudeerden een baan en studenten

met een baan hadden gemiddeld een lager inkomen dan het minimum loon.

ASHTEC leerde van de evaluatie en zette innovatieve stappen. Beduidend

meer studenten vinden nu sneller een baan dankzij de inmiddels uitgebreide

bedrijvendatabase (80 procent vindt binnen zes maanden een baan). De vak-

school werkte afgelopen jaren aan een groot ondernemersnetwerk, nieuwe

partnerschappen en zette een alumnivereniging op. Daarnaast springt de

school in op de ontwikkelingen op de markt, waardoor fl exibiliteit bij de

trainingen is ontstaan. Bedrijven zien ASHTEC als een sterke partner en zijn

bereid te investeren in apparatuur, training en het sponsoren van studenten.

De vakschool heeft een eigen website: http://amgskilledhands.org/.

ECONOMISCHE TRENDS


8 | DAADKRACHT 3 | JAARGANG 12 | DECEMBER 2012 concept & design: www.reprovinci.nl

Geboeid verboden. Dat waren de zeker 85 christelijke

ondernemers met elkaar en met de mensen in ontwik-

kelingslanden tijdens de netwerkbijeenkomst op

donderdag 1 november. Een bijzondere middag waar

diverse ondernemers hun eigen ervaringen deelden

over hun betrokkenheid bij verschillende projecten

in het Zuiden. Daarnaast maakten de aanwezige

ondernemers volop gebruik van de gelegenheid elkaar

te ontmoeten en te netwerken.

lees het verslag en hoe de bijeenkomst is

gewaardeerd door de aanwezigen op:

www.woordendaad.nl/onderneMers

GeslaaGde onderneMersMeetinG!BOEKENTIPS

8 LeesWAARDIG

Daadkracht is een uitgave van sticht-

ing Woord en Daad voor betrokken

ondernemers. Het verschijnt in april,

september en december. Daadkracht

wordt verspreid onder betrokken

ondernemers en belangstellenden.

Colofon

uitgave

stichting Woord en Daad

Spijksedijk 16e

Postbus 560

4200 AN Gorinchem

Tel: 0183-611800

Fax: 0183-611808

Bank.rek.nr: 38.54.87.088

www.woordendaad.nl/ondernemers

[email protected]

Ontwerp, vormgeving & druk

Reprovinci | www.reprovinci.nl

redactie:

Rina Molenaar (hoofdredacteur)

Willemijn ten Brinke (eindredacteur)

Gijsbert Bouw

Gideon Davidse

linda poot

Oplage

3.600

Overname artikelen

overname van artikelen is prima.

Graag met bronvermelding.

arM en kansrijkEen Nieuwe Visie Op Het Bestrijden Van Armoede865.000.000 mensen moeten rondkomen van 1 dollar per dag. Dit boek geeft inzicht in de manier waarop zij beslissingen nemen over zorg, scholing, lenen/sparen en ondernemen. Verfrissend en begrijpelijk. Volgens de schrijvers kunnen de miljarden die aan ar-moedebestrijding worden besteed, effectiever zijn als hulpwerkers zich beter verdiepen in de situatie en degelijk effecten-onderzoek doen. Dit boek biedt heldere voorbeelden. ‘Een nieuwe visie op het bestrijden van armoede’ wordt mijns inziens niet geleverd. De armoedefactoren zijn te gecompliceerd voor een alge-mene visie op de bestrijding ervan. >Tip gegeven door: Wim van Welzen, directeur WVS consulting, Gouda

Abhijit Vinayak Banerjee en Esther Dufl o: 304 pagina’s Uitgeverij Nieuw Amsterdam

oktober 2011ISBN 978904681170|

€ 22,95

saMen sliMMerHoe de wisdom of crowds onze samenleving zal veranderenDankzij het internet kunnen we samenwerken op een schaal die tot nu toe onmogelijk was. Daardoor kunnen we beter gebruik maken van de talenten en mankracht die in onze samenleving aanwezig zijn. Samen zijn we slimmer, daarmee kunnen we maatschappelijke uit-dagingen (zoals ontwikkelingssa-menwerking) aanpakken! Een zeer beeldend en visionair boek!>Tip gegeven door: Rutger van den Noort, demandmanager Friesland-

Campina Domo

Maurits Kreijveld: 224 pagina’sSTT publicatie nr. 77

april 2012

ISBN 9 789491397028

€ 19,50

het nieuwe afrika Het Nieuwe Afrika De Netherlands African Business Council en het Afrika-Studiecentrum brachten in oktober dit eenmalige blad uit. Het probeert een positiever verhaal over Afrika neer te zetten dan in de media, waar nog steeds vaak een beeld overheerst van honger, ziekte, corruptie en geweld. Met de gemiddeld jongste bevolking ter wereld en waarschijnlijk de snelste economische groei van alle conti-nenten, lijkt Afrika aan een opmars bezig. Lezen! En daarna vragen om een evenwichtiger vervolg.

>Tip gegeven door: Ton Dietz, directeur Afrika Studiecentrum Leiden. Het magazine is gratis aan te vragen via [email protected]

De boekentips zeggen niets over het standpunt van Woord en Daad.

De zaal stil krijgen na het kennismakings-

moment is lastig…

Erik Dros (visser en visser) beoordeelt samen

met andere Nederlandse ondernemers busi-

ness plannen van Ethiopische ondernemers.

Wilco Neeskens (Neeskens Makelaars) over Regioondernemers Zeeland en hun betrokkenheid bij de vakschool in Benin.

Dagvoorzitter Rina Molenaar, manager Communicatie en Fondsen Woord en Daad.

Thom de Ruiter (Econvert) vertelt over

zijn indrukwekkende bezoek aan een

brikettenfabriek in Ethiopië.

lourens van Bruchem (True Control) vertelt over zijn bezoek aan Haïti.

Tijdens het diner wordt er nog druk nagepraat.

Nieuwe gezichten en bekenden tijdens de inloop.

ontmoeting en netwerken in de pauze.


Woord en Daad Daadkracht #3

Documents

Transcript of Woord en Daad Daadkracht #3