BETWIST BEZIT Roofkunst uit de Tweede Wereldoorlog

en het betwistte bezit

Agnes Vugts

Advies  in  2014:  inzake  de  

Koenigscollec6e  

De  feiten:  ■  Konings  werd  op  3  sept.  1881  

geboren  te  Kieberg,  Duitsland.  

■  In  1920  richt  hij  een  handelsmaatschappij  op  te  Amsterdam.  

■  Hij  verhuisd  met  gezin  naar  Amsterdam  en  in  1939  krijgen  ze  het  Nederlands  staatsburgerschap.  Het  gezin  is  niet  van  joodse  aFomst.  

■  In  de  jaren  20  begint  Koenigs  te  verzamelen,  vooral  tekeningen  en  schilderijen.    

■  In  1931  leent  Koenigs  bijna  1,5  miljoen  van  de  joodse  bankier  L&R  met  zijn  collecKe  als  onderpand.  

■  De  collecKe  wordt  in  bruikleen  gegeven  aan  het  museum  Boymans  en  het  Rijksmuseum  Amsterdam.  

■  De  bank  L&R  wordt  in  april  1940  geliquideerd  ter  voorkoming  dat  het  in  Duitse  handen  valt  ivm  de  oorlogsdreiging.    

■  De  schuld  was  inmiddels  1,6  incl  rente,  om  daar  voor  een  groot  deel  aan  te  voldoen  gaat  de  collecKe  in  eigendom  over  aan  de  bank  voor  1,25  miljoen.    

■  Van  Beuningen  koopt  het  grootste  deel  van  de  collecKe  van  de  L&R  bank  voor  1  milj.  En  brengt  het  onder  in  'zijn'  museum  onder  de  naam  'collecKe  F  Koenigs'.  

■  FelicitaKes  over  en  weer,  vooral  omdat  deze  belangrijke  collecKe  voor  Nederland  zo  behouden  kan  blijven.    

■  Maar  de  zakenman  Van  Beuningen  laat  zijn  schoonzoon  al  op  28  april  1940  onderhandelingen  starten  met  de  Duister  H.  Posse  die  in  opdracht  van  Aldof  Hitler  kunst  inkoopt.    

■  9  december  1940  is  de  deal  rond:  1,4  miljoen  voor  528  tekeningen  betalen  de  Duitsers  aan  Van  Beuningen.  De  overige  bijna  2000  tekeningen  en  de  schilderijen  worden  geschonken  aan  het  museum  Boymans  van  Beuningen  te  RoYedam.    

■  Koenigs  zelf  is  '  niet  enthousiast'  over  de  verkoop.  

■  Op  19  december  wordt  Koenigs  gearresteerd  in  verband  met  een  gesprek  wat  Koeings  zou  hebben  gevoerd  waarbij  iemand  voor  een  moordaanslag  zou  zijn  gewaarschuwd.  24  december  wordt  hij  weer  vrijgelaten.  

■  6  mei  1941  komt  Koenigs  om  het  leven  op  een  treinstaKon  te  Keulen.  

■  Enige  jaren  na  de  oorlog  hebben  verschillende  erfgenamen  laten  onderzoeken  of  de  doorverkoop  van  Van  Beuningen  als  onrechtmaKg  kan  worden  beschouwd.  

■  De  geclaimde  werken  behoren  tot  dit  deel  van  de  collecKe.  

■  Na  het  einde  van  WO  II  zijn  een  deel  van  de  tekeningen  in  Russische  handen  gekomen.  

■  Niemand  weet  waar  ze  zijn  totdat  307  tekeningen  in  1992  opduiken  in  het  Poesjkin  museum.    

■  In  2004  zijn  na  een  lange  onderhandeling  139  tekeningen  naar  Nederland  geretourneerd  die  zich  op  dat  moment  in  Kiev  bevonden.  

■  Deze  overdracht  is  gebaseerd  op  internaKonale  regelingen  die  bepalen  dat  Kjdens  de  WO  II  uit  de  bezeYe  landen  verdwenen  kunstwerken  dienen  te  worden  overgedragen  aan  de  naKonale  regering  van  het  land  van  herkomst.  

■  Na  terugkeer  in  Nederland  zijn  de  tekeningen  deel  gaan  uitmaken  van  de  naKonale  kunst  collecKe.    

■  De  kleindochter  van  Koenigs  hee]  een  claim  neergelegd  bij  de  regering  voor  deze  139  tekeningen.  

■  Ze  beweerd  dat  Koenigs  de  geclaimde  werken  onvrijwillig  hee]  verloren  als  gevolg  van  omstandigheden  die  direct  verband  houden  met  het  naziregime.