Woestijnen

inhoud

Woestijen 3

1. Soorten woestijnen 4

2. De oase 7

3. De Sahara 8

4. De Gobiwoestijn 12

5. De Atacamawoestijn 15

6. Filmpjes 16

Pluskaarten 17

Bronnen 19

Colofon en voorwaarden 20

DEZE ZANDBAK IS TE GEK!

Woestijnen

Veel mensen denken bij een woestijn aan zand en nog eens zand. Dat klopt maar half, want er zijn ook andere woestijnen. In dit boek krijg je antwoord op vragen als: Wanneer noem je een gebied een woestijn? Welke soorten woestijnen zijn er? Wat is een oase? Welke bekende woestijn vind je in Afrika? Wat is de grootste woestijn in Azië? Welke grote woestijn vind je in Zuid-Amerika? Welke dieren en planten vind je in woestijnen? Wat zijn echte woestijnvolkeren?

WAT EEN GELUK DAT IK MIJN ZWEETBAND BIJ ME HEB.

1. Soorten woestijnen

Woestijnen Er zijn verschillende soorten woestijnen: 1. Rotswoestijnen. 2. Grindwoestijnen. 3. Zandwoestijnen. 4. Zoutwoestijnen en 5. IJswoestijnen. Droog Alle vijf deze woestijnsoorten hebben één ding gelijk: Ze zijn allemaal droog. In een woestijn valt minder dan 25 centi-meter neerslag per jaar. Neerslag is alles wat uit wolken op aarde terecht komt: regen, sneeuw en hagel In Nederland valt er ongeveer per jaar 80 cm neerslag. In een tropisch land als Indonesië valt met gemak 200 centimeter (2 meter) re-gen per jaar.

11

55

woestijn Nederland Indonesië

200 cm

80 cm

minder dan 25 cm

AA CC BB

AA

BB

CC

1. De rotswoestijn Deze woestijnsoort bestaat voor een groot deel uit rotsen. De rotsen zijn overdag heet. In de nacht koelen ze af. De rotsen zetten uit bij de hitte en krimpen in de nacht. Daardoor breken vaak rotsen af. 2. De grindwoestijn Grind ontstaat uit het afgebrokkelde gesteente. Door de hitte en de wind worden de stukken steeds kleiner. 3. De zandwoestijn De zandwoestijn komt het minst voor op aarde. Rotsen en grind verpulveren verder door wind en hitte. In een zandwoestijn moet de wind wel uit verschillende richtingen komen anders zal de woestijn langzaam maar zeker verdwijnen.

11

22

33

DIT IS EEN KAMEEL VOOR LANGE AFSTANDEN.

4. De zoutwoestijn De zoutwoestijn ligt vaak tussen berg-achtig gebied. Vanaf de bergen stroomt water met klei de woestijn in. De hoge temperatuur in de woestijn laat het water verdampen. In de woestijn blijft zout achter dat in de klei zat. 5. De ijswoestijn De ijswoestijn komt voor in gebieden waar het nooit dooit. Bovendien valt er in die gebieden minder dan 25 centimeter sneeuw.

44

55

2. De oase

Rivier Op sommige plaatsen in een woestijn is wel wa-ter. Zo’n plek wordt een oase genoemd. Het water in een oase kan komen uit een rivier. Je noemt het een rivieroase (1). Op zo’n plek vind je opeens begroeiing. Boeren kunnen op die plaatsen zelfs gewassen verbouwen. Grondwater Een oase kan ook ontstaan op plekken waar zich grondwater onder de grond verzameld heeft door een ondergrondse rivier. Op die plaatsen maken mensen waterputten. Zo’n oa-se noem je een grondwateroase (2). Handelaren met hun karavaan trekken door de woestijn van oase naar oase. Dat is de enige manier om te kunnen overleven in de droogte en hitte van de woestijn. In een oase groeien veel dadelpalmen die goed schaduw geven aan planten, mensen en die-ren. In een oase moet de grond steeds nat gemaakt worden door de boer.

22

11

3. De Sahara

Noord-Afrika De Sahara is een reusachtige, he-te woestijn in het werelddeel Afri-ka (1). In deze woestijn is het moeilijk om te leven. Er valt in sommige gebie-den minder dan 10 centi-meter re-gen in een jaar. Overdag loopt de temperatuur op tussen de 40 en 50 graden Celsi-us. In de nacht loopt de tempera-tuur terug tot onder de 10 graden. Dat is behoorlijk fris. Zandduinen en rotsen De Sahara bestaat voor een deel uit zandduinen (2), maar het groot-ste deel van de woestijn bestaat uit rotsen (3). Grote zandstormen (4) nemen het Saharazand mee dat in andere landen en in oceanen terechtkomt.

22

11

33

44

Dieren in de Sahara

De dromedaris wordt door mensen gebruikt als last– en rijdier. In hun bult zit een voorraad vet. Uit dit vet haalt het dier water en energie. De dikke eeltkussens onder de poten helpen tegen het hete zand, maar ook tegen het weg-zakken. Lange wimpers beschermen de ogen tegen opwaaiend zand. De dromedaris kan ook zijn neus afsluiten tegen zand.

De woestijnvos jaagt in koele nachten op in-secten, knaagdieren en vogels. Het dier valt op door de enorme oren. Met die oren vangt deze vos het kleinste geluidje in de stille woestijn op. Overdag helpen de grote oren de woestijn-vos om zijn warmte kwijt te raken. Ook de woestijnvos kan lang zonder water. Hij haalt het vocht vooral uit zijn prooi.

DIT IS DE SAHARA. HET IS DE GROOTSTE KATTEN-BAK VAN DE WERELD.

De vijfstreepschorpioen is zeer giftig. Het gif van deze schorpi-oen is niet dodelijk voor mensen. Het dier leeft vooral van krekels.

Planten in de Sahara

Door de droogte is de woestijn arm aan planten. De planten die er groeien heb-ben kleine bladeren en lange wortels. Door de kleine bladeren houden de planten het kleine beetje vocht dat ze hebben lan-ger vast. Met de lange wortels kunnen ze diep uit de grond wa-ter opzuigen. Als er een beetje regen valt, komen de planten vaak tot bloei.

De acaciaboom heeft kleine bladeren en stekels aan de takken.

De roos van Jericho lijkt bij droogte een dode plant, maar komt tot leven bij regen.

De woestijn is niet erg geschikt om te wonen. De mensen die je er tegenkomt, zijn handelaren of herders die dwars door de woestijn trekken van oase naar oase.

Mensen in de Sahara

De Toeareg vervoerden vroeger zout, zilver, goud, dadels, slaven en wapens van noord naar zuid en om-gekeerd. Nu smokkelen ze vooral sigaretten, maar ook vluchtelingen naar het Middellandse Zeegebied. Ze verstaan de kunst van het overleven met hun dro-medarissen in dit droge gebied.

4. De Gobiwoestijn

Azië De Gobi (1)is de grootste woestijn in Azië. Deze woestijn ligt ten noorden van China en bestaat voor een klein deel uit zand en voor het grootste deel uit rotsen. Het woord “Gobi” betekent “heel groot en droog”. En dat klopt he-lemaal voor deze woestijn. Koude woestijn De Gobi is een koude woestijn. In de verschillende jaargetijden wisselen de temperaturen. Maar ook per dag kan de tem-peratuur flink veranderen. Verder valt er minder dan 20 cm regen per jaar. Dat komt vooral, omdat de Gobi achter de hoge bergen van de Himalaya liggen. Die bergen houden de neerslag tegen.

11

De springmuis is een klein knaagdier met grote oren en een lange staart. Het diertje springt met sprongen van wel drie meter door de woestijn. De springmuis is een nachtdier dat heel goed kan horen en zien in de duisternis. Het dier leeft van planten, kevers en an-dere insecten.

Dieren in de Gobiwoestijn

De Mongoolse wilde ezel leeft in kud-des van soms wel 500 dieren. Ze zijn snel en eten het weinige gras dat groeit aan de randen van de grote woestijn. Ze worden bedreigd door stropers, want het vlees van deze ezels is ge-liefd. De tamme ezel, zoals wij die kennen, stamt af van deze Mongoolse wilde ezel.

De saxaul kan groeien tot een struik of een boom. De bladeren zijn zo klein dat de plant er een beetje dor uitziet. De saxaul is een belangrijke plant in de Gobi die het zand vasthoudt. Zo blijft de grond op zijn plaats en verplaatst het zand zich niet verder. Verder trekt de plant dieren aan en mensen gebruiken het hout als brandhout.

Planten in de Gobiwoestijn

Mensen in de Gobiwoestijn

Mongoolse nomaden trekken rond met hun vee. Ze zijn steeds op zoek naar nieuw gras. Mongoolse nomaden wonen in een ger (1), een ronde tent. Ze worden wel “de vijf dieren no-maden” genoemd. Ze houden paarden, runderen, kamelen, gei-ten of schapen 11

5. De Atacamawoestijn

Zuid-Amerika De Atacamawoestijn kun je vinden in Zuid-Amerika in het land Chili. De Atacamawoestijn geldt als één van de droogste woestijnen ter wereld. Gemiddeld valt er 1 millimeter regen per jaar. Op sommige plaatsen heeft het al 400 jaar niet geregend. De temperatuur in deze woestijn is niet eens bijzonder heet en wisselt tussen de 0 en 25 graden Celsius. Het kleine beetje vocht krijgt deze woestijn door mist die vanuit zee de woestijn binnen-komt. Bijna geen leven Er is bijna geen leven mogelijk. Je zult begrijpen dat er niet veel mensen en dieren leven in dit gebied. Ook voor een plant is het hier moeilijk om te overleven. In sommige gebieden is de woestijn een zout-woestijn door drooggevallen zoute meren.

11

6. Filmpjes

Bekijk het filmpje

Land van nomaden (Marokko)

Bekijk het filmpje

De kameel: Het schip van de woestijn

Bekijk het filmpje

Woestijnleven

STOP! ER ZIT ZAND IN M’N SCHOEN.

Bronnen

http://www.oneearthadventures.com/gobi/wildlife/wildlife.htm

http://en.wikipedia.org/wiki/Gobi_Desert

http://en.wikipedia.org/wiki/Atacama

http://en.wikipedia.org/wiki/Sahara

http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_deserts_by_area

Colofon en voorwaarden

Dit is een uitgave van E-duboek Website: www.eduboek.nl © Copyright Age Cnossen 2017 Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 ge-stelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden ver-veelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevens-bestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, op-namen of enige andere manier, zonder voorafgaande schrif-telijke toestemming van de uitgever. Ondanks alle aan de samenstelling van dit e-boek bestede zorg kan noch de auteur, noch de uitgever aansprakelijkheid aanvaarden voor schade die het gevolg is van enige fout in deze uitgave.