WissemaGroup

Break Out Lunch“zORgen voor de oude

dag”

Eindhoven 26 mei 2016

WissemaGroup

Agenda

• Opening, welkom

• Introducties

• Vernieuwing in het instemmingsrecht mbt pensioenen

• Een goede dialoog over een moeilijk onderwerp

• Ideeën en reacties

• BOL (Break Out Lunch)

3

WissemaGroup

4

Wie is WissemaGroup?

•Sinds 1986•Organisatieadviesbureau•Nationaal en internationaal•Volledig onafhankelijk

Diensten:

•So you think you can change?•Diensten voor (C)OR’en•Executive coaching•Teams van nu•Games for change•Trainingen

WissemaGroup staat voor:

•Toekomstgericht, strategisch•Procesmatig, betrekken stake-holders•Voor organisaties waar mensen ertoe doen

Waar richt WissemaGroup zich op?•Veranderaars•Ondernemingsraden en hun gesprekspartners•Samenwerkende teams

Montae Opgericht in 1997 Wij adviseren en ondersteunen op het brede terrein van collectief

pensioen Lange termijn relatie met onze klanten

Rijswijk

Eindhoven

Bonaire

Curacao

5

Wie is Montae? Team van ruim 50 pensioenspecialisten

Drie teams die zich richten op: Werkgevers en ondernemingsraden Pensioenfondsen Bestuursbureau’s: los van het pensioenfonds

Van ‘kort’ advies tot projectmanagement

Nationaal en internationaal

6

Een greep uit onze klantenkring

7

WissemaGroup

Twee gesprek

• Wat vind je belangrijk in of aan een pensioenregeling?

8

WissemaGroup

Vernieuwing in het instemmingsrecht met

betrekking tot pensioenen

Vraag: pensioenkosten

Hoeveel kost een gemiddelde pensioenregeling in Nederland?

(uitgedrukt als percentage van de salarissom)

10

11

Minder pensioenopbouw

Verlagen pensioenen

Verschuiven van risico’s

Stijging pensioenkosten

Kostenstijging.......gaat door Kosten bij eindloon- en middelloonregelingen (defined benefit)

stijgen door

12

GESTEGEN LEVENSVERWACHTING

GEDAALDE RENTE

FINANCIELE EISEN AAN UITVOERDERS

Levensverwachting in Nederland

13

Marktrente van 3,5% naar 0,5%

14

Ter indicatie:Een daling van 1% marktrente leidt tot circa 25-30% stijging pensioenpremie

Verdubbeling pensioenkosten

15

Gevolgen voor pensioenregeling? Naast stijging kosten neemt winstdeling/indexatie af tot soms 0 Dus een duurder contract tegen slechtere voorwaarden Als rente laag blijft dan blijft dit probleem aanhouden. Moet u uw

contract per 2017 vernieuwen? Houdt rekening met hoge kostenstijging!

Zijn er oplossingen? Wijziging regeling Aansluiten bij Bedrijfstakpensioenfonds “België route” Algemeen Pensioenfonds

16

www.apfcongres.nl Inhoudelijk programma 20 juni 2016 Jaarbeurs Utrecht Hele dag APF-en presenteren zich

17

Instemmingsrecht Ondernemingsraad

Kennis

18

Werknemers/OndernemingsraadWerkgever

Verzekeraar

Uitvoeringsovk:Geen instemmingsrecht

Pensioenreglement

Pensioenovk:Instemmingsrecht,

Tenzij CAO

Inhoud regeling

Uitvoering regeling

Tekst WOR : pensioen

verzekering

Instemmingsrecht Ondernemingsraad na wetswijziging 1 juli 2016

Kennis

19

Werknemers/Ondernemingsraad

Werkgever

• Verzekeraar• Pensioenfonds

OPF en niet-verplicht BPF

• PPI• APF

Uitvoeringsovereenkomst

Bij invloed op arbeidsvoorwaarde

pensioen

Pensioenreglement

Pensioenovereenkomst:Instemmingsrecht,

Tenzij bij vakbonden of verplicht BPF

Tekst WOR : pensioenovereenkomst

Uitvoering regeling

Inhoud regeling

Wijzigingen in het instemmingsrechtArtikel 27 Instemmingsrecht WOR vanaf 1 juli 2016:

Uitgangspunt: Wanneer geen zeggenschap van werkgever op regeling, dan ook geen instemming

Pensioenovereenkomst (inhoud van regeling) is instemmingsplichtigAlle zaken in de uitvoeringsovereenkomst die betrekking hebben op de arbeidsvoorwaarde pensioen is instemmingsplichtigKeuze van pensioenuitvoerder (welke verzekeraar e.d.) ook instemmingsplichtig

20

In de pensioenovereenkomstUitgangspunt: Zaken die het pensioenresultaat beinvloeden zijn instemmingsplichtig

Bijvoorbeeld: OpbouwpercentageFranchiseNabestaandenpensioen (opbouw/risicobasis)ToeslagverleningReeds opgebouwde rechten en aanspraken !

Staatssecretaris:Ook rekening houden met ex-werknemers/ slapersOndernemingsraad voldoende kennis heeft. Verwijst naar artikel 18 WOR en artikel 16 en 23a WOR (inschakelen deskundigen en scholingsbudget)

21

In de uitvoeringsovereenkomstUitgangspunt: Zaken die van invloed zijn op arbeidsvoorwaarde pensioen zijn instemmingsplichtig

BeleggingsbeleidNabestaandenpensioen en vooroverlijdenKostenstructuur / netto pensioeninlegBetalingsvoorbehoud werkgeverBijstortverplichting werkgeverVoorwaarden en vaststelling van premiekorting of terugstortingVoorwaarden en vaststelling van een bijstortingsverplichting van de werkgeverMogelijkheid tot vrijwillige voortzetting van de pensioenregeling na beëindiging van het dienstverband

22

Pensioenuitvoerder instemmingsplichtingUitgangspunt: als er een keuze is voor een pensioenuitvoerder is dit instemmingsplichtig

Bijvoorbeeld: Van verzekeraar naar APFVan pensioenfonds naar APFVan verzekeraar naar een vrijwillige aansluiting bij BPFVan pensioenfonds naar een pensioenfonds in BelgiëVan een verzekeraar naar een PPI Enz.

23

Verschillen in uitvoerders; voorbeeld DC Weight Provider A Provider B Provider C

Investments 40% 1 2 1

Mogelijkheden pensioeninkoop

20% 3 1 2

Administratie 10% 3 2 1

Contractsvoor-waarden

10% 2 3 1

Communicatie 10% 2 1 3

Totale Score 100% 1,8% 1,9% 1,5%

24

Praktijkvoorbeeld; een DC-regeling, drie verschillende

verzekeraars, serieuze verschillen

C scoort

22%

minder

dan B

Wijzigingen in het instemmingsrechtArtikel 31 Informatierecht WOR

Werkgever informeert Ondernemingsraad z.s.m. over Vaststelling Intrekking Wijziging

Van de uitvoeringsovereenkomst

25

Nu alles helder? Arbeidsvoorwaarden en pensioen worden onderhandeld met OR

Instemming OR op keuze uitvoerder? Ja Instemming OR op uitvoeringscontract? Ja, op de onderdelen die van

invloed zijn op de inhoud van de pensioenovereenkomst Arbeidsvoorwaarden en pensioen worden onderhandeld met vakbond

binnen de onderneming (ondernemings cao) Instemming OR op keuze uitvoerder? Nee, tenzij OR in fonds, dan

uitvoering Instemming OR op uitvoeringscontract?; nee, tenzij OR in fonds

Arbeidsvoorwaarden en pensioen worden onderhandeld met vakbond binnen de sector (sector cao, geen verplicht BPF, alleen de regeling ligt in de cao vast) Instemming OR op keuze uitvoerder? Nee Instemming OR op uitvoeringscontract? Nee

Conclusie: Kan genuanceerd liggen! Situatie-afhankelijk

26

WissemaGroup

Een goede dialoogover

een moeilijk onderwerp

WissemaGroup

Onze ervaringen

• Pensioenen: gecompliceerd, maar ook heel belangrijk, mogelijke showstopper bij fusie en overnames

• Communicatie met deelnemers: uitdagend!

• Continue veranderingen van de spelregels: aanpassingen van de systemen is tijdrovend en kostbaar

• Keuzes van deelnemers: slechts klein deel doet mee

28

WissemaGroup

Jouw ervaring?

• Wat was de laatste keer dat je met je gesprekspartner over pensioenen hebt gesproken?

• Hoe verliep dat gesprek?

• Waar liep je tegenaan?

29

WissemaGroup

Een goede dialoog

• Begrip voor elkaaro Openheid over belangen en motieveno Open voor elkaars ideeën en

opvattingen• Begrip van de materie• Gedeeld doel• Een proces dat naar

het doel leidt

30

WissemaGroup

Aftrap

• Deel de aanleiding• Bepaal het doel• Bepaal randvoorwaarden• Inventariseer de gesprekspartners (opnieuw)• Ontwerp het proces• Verzeker je van deskundigheid• Maak afspraken

31

Tentatief: kunnenonderweg veranderen

WissemaGroup

32

Aftrap

Bestuurder Commissie

Overleg

Overleg

Afspraak

Beel

dvor

min

gO

orde

elsv

orm

ing

Besl

uitv

orm

ing

Beel

dvor

min

gO

orde

elsv

orm

ing

Besl

uitv

orm

ing

OR

Beel

dvor

min

gO

orde

elsv

orm

ing

Besl

uitv

orm

ing

WissemaGroup

Tips

• Vooraf criteria formuleren waar je achteraf op wil toetsen

• Procesagenda vooraf geeft duidelijkheid naar betrokkenen

• Beslis zelf, laat niet je adviseur beslissen: vraag door tot je het zelf doorziet

• Proces betekent ook de mogelijkheid van standpunt te veranderen

• Geef aandacht aan minderheidsstandpunten, Deep Democracy

• Markeer punten van overeenstemming en van meningsverschil (weten van elkaar)

• Strategische perspectief: lange termijn consequenties

33

WissemaGroup

34

WissemaGroup

Tips

• Welke tip geef je jezelf?

• Welke tip geef je je gesprekspartner?

• Waar zou je eventueel meer over willen weten?

35

WissemaGroup

Bedankt en tot ziens!

Inge BakkerHans Kennis

Shirley MathoeraWinfried BoutsPaul Becht

WissemaGroupLouis Couperusplein 2Den Haag