Winterharde planten

Vaste planten in de winter

De meeste vaste planten zorgen zelf voor hun bescherming in de winter door hun doorlevende

wortelkluit te overdekken met een massa afstervende stengels en bladeren. Maar er zijn ook

groenblijvende vaste planten en zelfs vaste planten die ’s winters bloeien. Ook met vaste planten

valt er ’s winters van alles te genieten.

Helleborus niger

Helleborus niger is bekend als de wit bloeiende kerstroos. De bloeiperiode loopt van januari tot

april. Andere soorten Helleborus, die dan nieskruid heten, bloeien wat later, vanaf februari, bijv. het

stinkend nieskruid (Helleborus foetidus) met groenwitte bloemen. Heel apart is de manier waarop

Helleborus zijn bloemen tegen vorst beschermt. Tijdens de vorst wordt tijdelijk het vocht uit de

bloemen teruggetrokken.

Bergenia - schoenlappersplant

Schoenlappersplanten (Bergenia) hebben een wintergroen blad dat bij veel cultivars roodpaars of

roze verkleurt, maar bij ‘Silberlicht’ blijft het frisgroen en bij ‘Abendglut’ wordt het warmbruin. De

planten bloeien prachtig met trossen roze, witte of lichtrode bloemen (kan al vanaf januari). Veel

wolfsmelksoorten (Euphorbia) zijn wintergroen en te herkennen aan het witte melksap dat uit

afgesneden stengels vloeit. Een van de mooiste is de amandelwolfsmelk (Euphorbia amygdaloides

‘Pupurea’. Liriope muscari is vorstgevoelig, maar wel groenblijvend. Als u het smalle, grasachtige

blad tijdens vorstperiodes wat afdekt, is er geen enkel probleem. De planten bloeien in augustus-

september prachtig met lilapaarse, opstaande bloemtrossen. Een longkruidsoort, Pulmonaria rubra

uit de Balkan, heeft hetzelfde zacht behaarde uiterlijk als andere soorten longkruid, maar het

ongevlekte, lichtgroene blad blijft ’s winters aan de planten. ‘Redstart’ bloeit helderrood in maart-

april. Maagdenpalm (Vinca) is eigenlijk (net als de bekende Pachysandra) een groenblijvend,

bodembedekkend struikje met klein (Vinca minor) of wat groter (Vinca major) blad. Bij V. minor is

het wat donkerder groen, maar er zijn ook bonte bladvormen (‘Argenteovariegata’). De planten

bloeien, afhankelijk van de cultivar, blauw, lila, roze of wit in april-mei. Een hele reeks vaste planten

kan al vanaf eind februari bloeien: Arabis, Asarum, Brunnera, Doronicum, Draba, Hepatica,

Pulsatilla en verschillende soorten Primula’s bijvoorbeeld.

Wintergroene varens zijn er ook

Bladhoudende varens verdragen over het algemeen droogte en schaduw beter dan andere soorten.

Na de winter kan het oude blad het beste worden weggeknipt. Zeer goede soorten zijn o.a.

schubvaren (Asplenium ceterach), steenbreekvaren (Asplenium trichomanes), Blechnum,

Cyrtomium fortunei, veel Dryopteris- en Phyllitis-soorten, Polypodium en Polystichum in allerlei

vormen.

Verzorging

Laat de vaste planten ’s winters zoveel mogelijk met rust. Haal afgestorven plantenmateriaal alleen

weg waar het de groenblijvende planten zou kunnen verstikken. Niet over de planten lopen. In het

vroege voorjaar het afgestorven materiaal wegknippen (voorzichtig: geen jonge scheuten/neuzen

beschadigen). Plant groenblijvende vaste planten zo dat ze beschermd zijn tegen uitdrogende

oostenwind.

Lavandula stoechas 'Papillon'

Vlinderbloemige lavendel, groenblijvende, bossige, dichte heester. In het later voorjaar en de zomer hoofdjes zeer kleine, geurende, donkerpaarse bloemen met rozepaarse schutbladeren erboven. Ouder blad is zilvergrijs en geurend. Wintervast. Deze planten worden ca.40cm uit elkaar geplant of 6 à 8 planten/m².

Vinca major

GROTE MAAGDENPALM. Groenblijvende, kruipende en wintervaste bodembedekker. Hoogte tot 45cm. Breed ovale, glanzende, donkergroene bladeren. Van het late voorjaar tot de vroege herfst grote, fel blauwe bloemen. Deze planten worden ca.30cm uit elkaar geplant of ca.7 planten/m².

Vinca major 'Variegata'

GROTE MAAGDENPALM. Groenblijvende, kruipende en wintervaste bodembedekker. Hoogte tot 45cm. Breed ovale, glanzende, donkergroene bladeren. Van het late voorjaar tot de vroege herfst grote, fel blauwe bloemen. Deze planten worden ca.30cm uit elkaar geplant of ca.7 planten/m².

Strelitzia reginae of paradijsvogelbloem

Vorstbestendig -2/-4°c Zone 9Het is een polvormende plant met exotische bloemen die op de kop van een vogel lijken. Hij heeft grote groenblijvende banaanachtige bladeren. In het wild groeien ze in Zuid-Afrika,en zijn zeer begeerd als snijbloem. De planten verlangen volle zon of halfschaduw in organische verrijkte grond. De plant word 1,5M hoog en is ook geschikt als kuipplant. Minimum temperatuur: -2°C

Bergamotplant of Monarda in cultivars.

De naam bergamot komt van de Italiaanse stad Bergamo waar de olie van de voor de eerste maal

verkocht werd. bergamotolie wordt gebruikt voor het maken van parfum maar ook bij de bereiding

van allerlei likeuren.

De Monarda is van oorsprong terug te vinden in Canada en in het noorden van Amerika. Daar vindt

men ze op vochtige plaatsen langs beken en rivieren waar ze het zeer naar hun zin hebben en erop

los woekeren. De planten stellen weinig eisen aan hun grond en ze groeien graag in de zon of in de

halfschaduw.

Monarda's gedijen het best op een voedselrijke en vochthoudende bodem. Op een droge zandgrond

zullen ze het echter ook goed doen. Als ze het echt naar hun zin hebben zullen ze zich al snel over

de bodem verspreiden. Toch hoef je zeker geen schrik te hebben dat je de controle over deze plant

zou verliezen want ze zijn door hun zeer oppervlakkig wortelgestel ook gemakkelijk uit te trekken.

Spijtig genoeg zijn de meeste Monarda's gevoelig voor de meeldauwziekte. Tot op heden is er nog

maar slechts één cultivar die meeldauwresistent is en dat is de rode Monarda 'Gardenview Scarlet'.

bij al de andere soorten moet je preventief spuiten wil je uw planten vrij willen houden van

meeldauw.

Kenmerken:

Bloeitijd: juli - augustus

Monarda's zijn niet wintergroen maar wel winterhard.

Vermeerderen: afnemen van uitlopers.

Familie van de lipbloemigen of de Labiatae.

De plant is met zijn lange stengels ook zeer geschikt als snijbloem. Aangezien deze zeer lang

goedbaar is kun je ze ook gebruiken om te bloemschikken.

Monarda 'Violet Queen' - Bergamotplant

Wetenschappelijke

naam :

Monarda 'Violet

Queen'

Nederlandse naam : Bergamotplant

Familie : Lamiaceae

Bloeikleur : roodpaars

Bloeimaand : juni, juli, augustus, september

Bladkleur : Groen

Hoogte : 70 - 100 cm

Wintergroen : Bladverliezend

Winterhardheid : Goed winterhard

Standplaats : Zon, halfschaduw

Soort gewas : Vaste plant

Speciale

kenmerken :Snijbloem, geurende bloem

Habitat : Normale bodem

Een meeldauwvrije Monarda.

Alles is mooi aan haar de kleur maar ook die donkere paarse schutbladeren onder de violetkleurige

bloem.

In mei de planten terug snoeien en niet bemesten, zo bekomt men gezonde en stevige planten.

Mooi te combineren met Veronicastrum virginicum, Agastache, Persicaria, Geranium 'Rozanne',

Phlox, Sidalcea, Thalictrum, Nepeta, Calamagrostis

Enkele andere Monarda cultivars:

Monarda 'Beauty of Cobham' - 100 tot 120 cm

Monarda 'Fishes'

De bloemen van de Monarda hybride 'Fishes' hebben een garnaalroze kleur. Het is tevens een

stevige rechtop staande borderplant.

De bloemen geuren als ze tussen duim en vinger worden gewreven, de geur lijkt op Keuls water.

Monarda Fisches is ook goed bestand tegen meeldauw.

Mooi te combineren met Agastache 'Blue Fortune', Veronicastrum virginicum, blauwe Phlox,

Nepeta, Geranium, siergrassen

Monarda 'Petite Delight' ® - 40 tot 50 cm

Monarda 'Purple Ann' - 100 tot 150 cm

Podophyllum - Voetblad

Podophyllum hexandrum waarbij de bloemen vroeg in het voorjaar boven de bladeren verschijnen.

Familie : Berberidaceae - berberisfamilie

Bloeikleur : geel, rood, roze, wit

Bloeimaand : mei - juni

Bladkleur : Groen of gevlekt

Hoogte : 40 - 80 cm afhankelijk van de soort

Wintergroen : Bladverliezend

Winterhardheid : Goed winterhard

Standplaats : Halfschaduw, Schaduw

Soort gewas : Vaste plant met wortelstok

Speciale

kenmerken :

Geurende bloem

Opvallende vruchten

Opvallende handvormige, diepgelobde

bladeren

Habitat : Normale, goed waterdoorlaatbare bodem

Podophyllum hexandum heeft soms ook gewone groene bladeren

Podophyllum hexandrum 70cm, bloeit in mei, lichtroze, groen blad vaak met bruine vlekken,

grote rode vruchten en opvallende bladeren, de bloemen geuren onaangenaam. Na de bloei in

verschijnen de groene vruchten die geleidelijk aan oranje verkleuren.

Eerst nog een groene vrucht

Half juli: de vruchten zijn ondertussen oranje gekleurd

Podophyllum kent 9 soorten in hun geslacht en zijn allen echte bosbewoners met een voorkeur voor

gefilterd zonlicht.

Huislook (Sempervivum tectorum):

In Engeland noemen ze huislook kip-en kuikentjes.

De huislook-rozetten krijgen namelijk uitlopers die op hun beurt weer rozetjes met uitlopers

worden.

Onze voorouders plantten deze waterige plantjes op de nok van hun rieten dak. De plantjes nemen

heel veel water op. Als de bliksem dan eens pyromaan wilde spelen, zorgde de huislook ervoor dat

het vuur veel minder vat kreeg. Daarom noemen ze dit plantje ook wel eens donderkruid of

Donarkruid. In de rode bloemen die op de oude rozetten komen, zagen onze voorouders de rosse

baard van Donar, de dondergod.

Door haar eigen waterreservoir kan huislook ook in waterarme rotstuintjes voet aan wal krijgen.

Helpt huislook tegen ontstoken schrammetjes en aften?

Als je een ontstoken schrammetje hebt of een puistje, leg dan gerust een huislookblaadje op die

plek. Pluk het velletje dat op cellofaan lijkt, eraf. Leg de groene moes die je nu ziet op de ontstoken

huid.

Ook aften kan je op die manier te lijf gaan. Leg zo vaak mogelijk een stukje van de plant op de

aften. De aften zullen er niet goed van zijn.

Ook kleine brandwonden doen niet meer zo'n pijn en genezen vlugger, als je er van die gepelde

blaadjes oplegt.

Sedum kan je op dezelfde manier gebruiken.

Vaste planten voor vochtige, koele schaduwplekken (honderden planten)

Alle soorten Hosta : hebben prachtige bladeren in tal van kleuren. Ook de fors groeiende Kaukasische vergeet-mij-niet (Brunnera macrophylla): heeft hemelsblauwe bloemen in april-mei en groeit fors en graag in de schaduw .

De meeste soorten nieskruid (Helleborus): ook de ’s winters bloeiende kerstroos Longkruid of Pulmonaria : bloeien rijk met witte, roze, rode of blauwe bloemen (veel

pasteltinten!). De maagdenpalmsoorten (Vinca): zijn bodembedekkers met wit, blauw of paarse

bloemen in maart-juni. Walstro-soorten (Galium): zijn goede bodembedekkers. Lieve-vrouwebedstro (Galium odoratum) Tientallen soorten varens : vormen vaak

dichte groepen kunnen vormen.