Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

62
Vrede in de wijken Stand van zaken najaar 2011 wijkontwikkeling www.vredevanutrecht2013.nl/indewijken

description

in dit document vind je alle informatie over het Wijkenprogramma van Vrede van Utrecht 2013.

Transcript of Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

Page 1: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

Vrede in de wijkenStand van zaken najaar 2011

wijkontwikkeling

www.vredevanutrecht2013.nl/indewijken

Page 2: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht
Page 3: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

Vrede in de wijkenVrede van Utrecht, programmalijn WijkontwikkelingStand van zaken najaar 2011

Page 4: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

2

Inhouds­opgave

vooRWooRd blz. 5

vRede, dooR WIjk ontWIkkelIng blz. 6

lIjnen In de WIjk blz. 12

lIjn 1: paRtIcIpatIe blz. 14

lIjn 2: WIjknetWeRken blz. 36

lIjn 3: talent­ontWIkkelIng blz. 40

lIjn 4: kansen In de stad blz. 46

lIjn 5: dIaloog blz. 50

lIjn 6: WIjkfestIvals blz. 54

team WIjkontWIkkelIng blz. 58

Page 5: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

3

Principes van vrede

Leeswijzer

Vrede van Utrecht hanteert The Utrecht Principles, geformuleerd in samenwerking met de Universiteit van Utrecht, als uitgangspunten voor onze inspanningen.• Respectvooretnische,religieuzeencultureleverschillen• Dekrachtvankunstencultuurvoorsocialeduurzaamheid• Uitwisselingvankennisomtekomentotmaatschappelijke

samenhang en vernieuwing

Vrede in de wijken is bedoeld voor iedereen die op de hoogte wilzijnvanhetwerkvanWijkontwikkelingvanVredevanUtrecht.Dezepublicatiegeeftdestandvanzakenweernaanderhalfjaarwerk.Welichtengood practices uit, laten zien welke resultaten inkortetijdgeboektzijnenwelkeperspectievenditbiedtvoor2013endaarna.Omdatditdeeerstetussentijdserapportageis,zettenweooknogeensdelijnenuit.Hierinverduidelijkenwijonze opdracht, doelstellingen en hoe we te werk gaan. Ook laten wemensenaanhetwoorddieinhethartstaanvandeprojectenenprogramma’swaarwijeenbijdrageaanleveren.Hunwoordenen de beelden die de tekst begeleiden, spreken voor de ontwikke-lingdiezichnualvoltrektindewijken.Indeaanloopnaar2013wordthetbeeldnogrijkerenvollediger.

Page 6: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

4

Page 7: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

5

vooRWooRdUtrecht, najaar 2011

Onlangs zei de burgemeester van een van de G4-steden dat er drie signalenzijndateenaandachtswijkindeliftzit.HeteerstetekenisdevestigingvaneenAlbertHeijn,hettweededeaanlegvaneenCruyff Court. Als derde signaal dat de seinen op groen staan, zag de burgemeester de komst van kunstenaars en creatieve ondernemers. Hetklopt:eenprimasupermarkt,eensportveldvoordejeugdenallerleiuitingenvancultuurvormeneenijzersterktrioomdeleefbaarheidvaneenwijktevergroten.Of,zoalsdeburgemeesterzei,demensenwordenergewoonblijerengelukkigervan.

Nog een kleine twee jaar, dan mondt Vrede van Utrecht uit in een programma waar de hele stad en regio blijer en gelukkiger van kunnen worden. Binnen Vrede van Utrecht vervult de programmalijn Wijkontwikkeling een krachtige rol als instrument om de stad zoveel mogelijk eigenaar van het programma te maken.1 Wijkontwikkeling maakt Vrede for the happy many. Het gaat om de ontplooiing van de stad als geheel. Ons doel is dat in 2013 zo veel mogelijk wijkbewoners de Vrede van Utrecht meevieren. Bovendien willen we zo veel mogelijk Utrechters actief en duurzaam betrekken bij de culturele ambities van Utrecht om Culturele Hoofdstad te worden in 2018.

Wij maken Vrede zichtbaar in de stad, wij zorgen dat Vrede overal landt.

Wie werkt aan de ontwikkeling van wijken, bouwt aan een stad waar bewoners verantwoordelijkheid nemen voor hun omgeving en waar samenhang ontstaat.Recent onderzoek beschrijft de collectieve baten van culturele ontwikkeling en van een grotere betrokkenheid en verantwoordelijkheid van burgers. Leefbaarheid neemt toe, vermogensvorming en hogere vastgoedwaarde blijken meetbaar (gemiddeld € 10.000,- per woning).2 Investeren in wijkontwikkeling loont. Wijkontwikkeling bouwt mee aan een voedingsbodem voor een stad waar mensen in welzijn, welvaart en vrede leven.

Peter de Haan, intendant Vrede van UtrechtMira Kho, projectleider wijkontwikkeling Vrede van Utrecht

1 De overige programmalijnen zijn: Kunst & Wetenschap; Educatie; Internationalisering; Kunst in oorlog; Erfgoedlocaties.2 ‘De kracht van cultuur. Effectieve cultuurimpulsen in de wijk’, Stichting Cultuurimpuls in samen-werking met Nicis Institute, 2011

Page 8: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

6

vRede, dooR WIjk ­ontWIkkelIng

Utrecht investeert verstandig in haar toekomst door in te zetten op kennis en cultuur, innovatie en creativiteit. Dit werpt zijn vruchten af, want de provincie Utrecht steekt ver boven het Nederlands gemiddelde uit voor wat betreft een gunstig innovatieklimaat. Creatieve banen en culturele voorzieningen vormen er een stimulans voor, blijkt uit recent onderzoek van het ING Economisch Bureau.3 Vanzelfsprekend is de stad de motor van deze beweging. Utrecht kiest ervoor om zowel aan de basis als aan de top en zowel in de wijken als in het centrum te zorgen voor goede voorzieningen en mogelijkheden voor ontwikkeling, groei en rendement. Vrede van Utrecht is een van de programma’s die hieraan invulling geven.

Vrede van Utrecht als geheel richt zich op de connecties tussen de stad, de regio en de wereld. Bij Wijkontwikkeling gaat het vooral over de wereld in de wijk.

Met Wijkontwikkeling investeert Vrede van Utrecht in de (her)ontwikkeling van buurten en wijken vanuit de kracht van cultuur. Vrede brengt mensen samen, vormt netwerken en investeert waar dat het hardst nodig is. Vrede bouwt met bestaande en nieuwe partners aan een laagdrempelig, hoogwaardig programma. In nauwe samenwerking met en zoveel mogelijk in het verlengde van wat de gemeente Utrecht doet, stimuleren we de ontwikkeling van culturele competenties van bewoners en de versterking van de culturele infrastructuur in de Utrechtse wijken. Wijkontwikkeling levert op die manier een forse bijdrage aan het borgen van alle inspanningen in het kader van Vrede van Utrecht. Daarbij zetten we in op betekenisvolle, structurele ontwikkelingen. Ook werken wij samen met corporaties en culturele en maatschappelijke organisaties die overtuigd zijn van de waarde van cultuur bij wijkontwikkeling.

DoelstellingenWijkontwikkeling• Participatie via cocreatie• Verbinding en samenhang in en tussen wijken• Talentontwikkeling via doorgaande lijn• Versterking van culturele infrastructuur• Ruim baan voor diversiteit

Wijkontwikkeling programmeert niet zelf, maar maakt wijkprogrammering mede mogelijk, samen met culturele, maatschappelijke en commerciële partners uit de stad en de wijken. Wijkontwikkeling heeft de afgelopen jaren ruime ervaring opgebouwd in werken op buurt- en wijkniveau, in het (mee)bedenken en produceren van concepten, programma’s en manifestaties en het (mee)bouwen aan netwerken en samenwerkingsverbanden. Wijkontwikkeling stond aan de wieg van wijkcultuurnetwerken en speelt een rol bij professionaliseringstrajecten

1

Kansrijk door cocreatie

3 Volgens het ING Economisch Bureau komt dit doordat de provincie een hoger opleidingsniveau kent, meer kenniswerkers én creatieve banen biedt. De leefkwaliteit van de regio is een belangrijke voorwaarde voor een goed innovatieklimaat. Het woning- en winkelaanbod en de aanwezigheid van horeca en culturele voorzieningen zijn hierbij van invloed.

Page 9: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

7

en het sluiten van vitale coalities. Inmiddels is Wijkontwikkeling betrokken bij een kleine veertig projectorganisaties. We benadrukken dat wij niet de eigenaar van de projecten zijn. In het bedrijfsleven wordt gesproken van cocreatie als bedrijven samen met consumenten nieuwe producten ontwikkelen. Wijkontwikkeling stimuleert alle spelers in het cultureel-maatschappelijke veld om gezamenlijk met hun publiek nieuwe culturele ‘producten’ te ontwikkelen die zijn toegespitst op de ‘markt’ van de wijk. Deze methode levert de culturele en kunstzinnige kwaliteit op die past bij de specifieke, lokale context. Hierdoor worden ontwikkelingen gedragen en duurzaam.

Wijkontwikkeling versterkt de culturele infrastructuur door mensen te activeren en te stimuleren creatief met hun leefomgeving aan de slag te gaan. Wij bevorderen kwaliteit door kunstenaars of creatieve ondernemers aan projecten van partners te koppelen, door als coproducent op te treden, productioneel te ondersteunen en te adviseren of door partijen aan elkaar te koppelen. We sturen op culturele versterking door het mee-ontwikkelen van culturele werkomgevingen, ‘creative hotspots’ of broedplaatsen.

Ons werk wordt geschraagd door het inzicht dat creatieve wijken bijdragen aan de sociale, culturele en economische ontwikkeling van de stad. Naast de economische waarde die dit oplevert, in banen, vastgoed, investeringen en bestedingen, zijn er sociale effecten. Ontmoeting en dialoog stimuleren persoonlijke ontwikkeling. De ontwikkeling van creatief vermogen maakt mensen vaardiger, mondiger en meer oplossingsgericht.

Het programma voor 2013 biedt de handvatten, culturele instellingen en initiatieven vormen het kader, maar de bewoners bepalen het succes van de uitvoering. Daarom sluit Wijkontwikkeling aan bij lokale verhalen, actuele gebeurtenissen en de belevingswereld van bewoners. Samen met de corporaties en wijkcentra ontwikkelen we instrumenten om ideeën van wijkbewoners los te krijgen en uit te voeren. Een goed voorbeeld hiervan vormen de twee Wijktafels in Utrecht Zuid die we in samenwerking met de Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling en Rotsoord Nu organiseerden in mei en augustus 2011.

Aan de Wijktafels in Utrecht Zuid namen 42 partijen (zowel professionals als bewoners) deel die betrokken zijn bij de wijk. De eerste Wijktafel ging over de gebiedsontwikkeling op Rotsoord en de rol die kunst en cultuur daarbij kunnen spelen. De tweede Wijktafel ging over culturele samen-werking in heel Zuid en was bedoeld om zichtbaar te maken wat er lokaal gebeurt en dit waar mogelijk te versterken. Managementadviesbureau Berenschot leverde als betrokken bedrijf en goede buur een bijdrage door de sessie te leiden. De tweede Wijktafel leverde zes nieuwe allianties op voor sociaal-culturele samenwerkingsverbanden in de wijk.

Waarde in de wijk

Lokaal gemaakt

Page 10: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

vIsual kIm RaveRs WIjktafel cultuuR­paRtIcIpatIe ZuId

Page 11: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht
Page 12: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

10

Utrecht is een bijzondere stad als je kijkt naar de veelheid aan creatieve initiatieven die er al is. Welke wijk je ook in trekt, overal kom je tal van organisaties tegen die actief zijn op het gebied van kunst en cultuur. Je ziet het op scholen, in buurtcentra, soms in huiskamers en in Leidsche Rijn zelfs op een monumentale boerderij. Dit betekent ook dat Wijkontwikkeling vooral gericht kan zijn op verdieping en verbreding, professionalisering en het bouwen van netwerken. Met deze stappen kunnen kleine parels uitgroeien tot een sterke ketting die glans geeft aan een hele wijk.Bestaande programma’s en organisaties zijn een prima uitgangspunt voor de doelstellingen van Wijkontwikkeling. Onze opdracht ligt in de fijnmazige infrastructuur. Wij zorgen voor verbindingen, versterken de samenhang, brengen initiatieven in kaart en vergroten het overzicht. Meer glans en creatieve kracht ontstaat ook als bestaande instellingen of initiatieven uit het centrum de wijken in gaan en zich verbinden met bewoners en locaties. Wijkontwikkeling verleidt professionals en neemt het initiatief om mogelijke, maar niet altijd voor de hand liggende partners met elkaar in gesprek te brengen.

Toen we begonnen, heette onze programmalijn nog Kunst in mijn buurt. Inmiddels is de benaming veranderd in Wijkontwikkeling. Dit is passender omdat kunst voor ons, anders dan voor veel makers of publiek, primair een middel is, geen doel op zich. Wij hechten waarde aan goed artistiek werk, maar ons uitgangspunt is onomwonden dat kwaliteit ook een kwestie is van context. Wat in een buurthuis als kunst wordt omarmd, is mogelijk nooit in een theater in de binnenstad te zien. Ons is het te doen om de ontwikkeling die kunst en cultuur in de wijk op gang brengen. Steeds meer makers worden zich bewust van de mogelijkheden om zich te verbinden met hun onmiddellijke omgeving: de wijk en de bewoners. Wij dagen hen uit om hun creativiteit in te zetten voor maatschappelijke doelen en samen met burgers te bouwen aan een breed gedragen cultuurlandschap voor de stad van de 21ste eeuw.

Wijkontwikkeling ondersteunt de ene keer met een adviesgesprek, de andere keer door organisatorisch of financieel een injectie te geven. Zo stimuleren wij talentontwikkeling, participatie, cocreatie, samenwerking en diversiteit. Zo voegen wij waarde toe aan projecten die door heel Utrecht ontstaan en waarbij tal van stakeholders betrokken zijn: bewoners, kunstenaars, scholen, bedrijven, corporaties, gemeentelijke diensten. Zie hoofdstuk 3 voor meer over de organisatie van Wijkontwikkeling.

Beginnen met wat er is

Maar is het wel kunst?

Hoe werkt Wijkontwikkeling?

Page 13: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht
Page 14: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

12

1. Theater Dichtbij (STUT Theater / Resto van Harte)2. Tafelbos Zaagdag (Tafelboom)3. Culturele Karavaan (Culture Connection)4. Tafelbos Zaagdag (Tafelboom)5. Entree! (Mitros / Cumulus / UCK)6. Kruisbestuiving (Upact)7. Kijk in je eigen wijk (AORTA)8. Lombok bij de Kop (Stichting Maanzaad)9. Theater Dichtbij (STUT Theater)10. 4/5 mei in Zuilen (Vorstelijk Complex)11. Slinger voor Lombok (Stichting Maanzaad)12. Lievelings Halve Maan Noord (Het Wilde Westen)13. Lievelings Zwanenvechtplantsoen/Vreelanthof (Het Wilde Westen)

1. Wijktafel Zuid – Rotsoord2. Wijktafel Zuid – Cultuurparticipatie (Rotsoord Nu)3. Speeddate (Leidsche Rijn Connectie)4. Wijkcultuurnetwerk Zuidwest5. Cultuur in Oost6. Leidsche Rijn Connectie7. Cultuur Overleg Overvecht8. Wijknetwerk West

1. BLEND Festival (Van en Voor Jongeren / Kaasschaafcollectief)2. House Dance 4ever (Stichting NuCultuur)3. Can U Label Me (Roots ’n Routes / Jongeren Cultuurhuis Kanaleneiland)4. U Make It (Roots ’n Routes / Jongeren Cultuurhuis Kanaleneiland)5. DOXsCool (DOX / Vorstelijk Complex)6. Xchanging Playgrounds Around The Sea (DOX)

1. Locatie:KANALENEILAND (Expodium)2. Overvecht Centraal (HIK Ontwerpers/De Wissel)

1. Multiple M (Kosmopolis Utrecht)2. Wereldfeest (Diversiteitsnetwerk)3. As I Left My Father’s House (New Dutch Connections)

1. ARK Festival (Jongeren Cultuurhuis Kanaleneiland)2. Tandem Festival (Cultuurhuis Stefanus, ZIMIHC)3. Ontdek Oost (Cultuur in Oost)4. Stalles (Rood/Noot)5. Ontmoet Oost (Cultuur in Oost)

1

2

4

5

31

2

3

33

3

2

1

2

4

1 3

5

6

3

1

2

10

5

3

22

45

2

2

6

27

11

8

91 13

12

5

8

4

6

7

lIjnen In de WIjk

2

Page 15: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

13

1. Theater Dichtbij (STUT Theater / Resto van Harte)2. Tafelbos Zaagdag (Tafelboom)3. Culturele Karavaan (Culture Connection)4. Tafelbos Zaagdag (Tafelboom)5. Entree! (Mitros / Cumulus / UCK)6. Kruisbestuiving (Upact)7. Kijk in je eigen wijk (AORTA)8. Lombok bij de Kop (Stichting Maanzaad)9. Theater Dichtbij (STUT Theater)10. 4/5 mei in Zuilen (Vorstelijk Complex)11. Slinger voor Lombok (Stichting Maanzaad)12. Lievelings Halve Maan Noord (Het Wilde Westen)13. Lievelings Zwanenvechtplantsoen/Vreelanthof (Het Wilde Westen)

1. Wijktafel Zuid – Rotsoord2. Wijktafel Zuid – Cultuurparticipatie (Rotsoord Nu)3. Speeddate (Leidsche Rijn Connectie)4. Wijkcultuurnetwerk Zuidwest5. Cultuur in Oost6. Leidsche Rijn Connectie7. Cultuur Overleg Overvecht8. Wijknetwerk West

1. BLEND Festival (Van en Voor Jongeren / Kaasschaafcollectief)2. House Dance 4ever (Stichting NuCultuur)3. Can U Label Me (Roots ’n Routes / Jongeren Cultuurhuis Kanaleneiland)4. U Make It (Roots ’n Routes / Jongeren Cultuurhuis Kanaleneiland)5. DOXsCool (DOX / Vorstelijk Complex)6. Xchanging Playgrounds Around The Sea (DOX)

1. Locatie:KANALENEILAND (Expodium)2. Overvecht Centraal (HIK Ontwerpers/De Wissel)

1. Multiple M (Kosmopolis Utrecht)2. Wereldfeest (Diversiteitsnetwerk)3. As I Left My Father’s House (New Dutch Connections)

1. ARK Festival (Jongeren Cultuurhuis Kanaleneiland)2. Tandem Festival (Cultuurhuis Stefanus, ZIMIHC)3. Ontdek Oost (Cultuur in Oost)4. Stalles (Rood/Noot)5. Ontmoet Oost (Cultuur in Oost)

1

2

4

5

31

2

3

33

3

2

1

2

4

1 3

5

6

3

1

2

10

5

3

22

45

2

2

6

27

11

8

91 13

12

5

8

4

6

7

Lijn 1: ParticipatieLijn 2: WijknetwerkenLijn 3: TalentontwikkelingLijn 4: Kansen in de StadLijn 5: DialoogLijn 6: Wijkfestivals/manifestaties

Zes lijnen in de wijk

Page 16: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

14

Lijn 1: ParticipatieVrede kan alleen bestaan als mensen meedoen, van jong tot oud, van arm tot rijk, van amateur tot professional, van burger tot bestuurder. Meedoen kan op allerlei manieren, bijvoorbeeld door werken, leren, sporten, discussiëren, dansen of uitgaan. Wijkontwikkeling zet de kracht van cultuur in voor participatie in de wijken en buurten van Utrecht.

‘Tafelboom kwam in een stroomversnelling na het contact met Wijkontwikkeling. We zijn er zichtbaarder door geworden. Het is nu een stuk gemakkelijker om met fondsen over een bijdrage te praten. Wij willen in de aanloop naar 2018 toewerken naar de oprichting van een stadshoutzagerij. Het zou mooi zijn als meubelmakers, kunstenaars en burgers daar terechtkunnen om een duurzame bestemming te geven aan hout dat de stad in de loop van tientallen jaren heeft gepro­duceerd. Het mooie van Tafelbos vind ik dat je anders naar je omgeving gaat kijken. Ik ben ervan overtuigd dat dit ook effect heeft op je gedrag.’Jurrian van den Haak, medeoprichter Tafelboom

Page 17: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

15

Context voor verbinding

Uitgelicht: Tafelbos

Kunst en cultuur zijn in staat om een context te creëren waarin meer of minder alledaagse activiteiten als werken, leren, sporten, ontwerpen, discussiëren en dansen een nieuwe betekenis krijgen of op een nieuwe manier ervaren kunnen worden. Buurtbewoners werken in Tafelbos door de hele stad, zij doen iets sportiefs op het BLENDfestival in Kanaleneiland, zij ontwerpen hun omgeving in de Slinger voor Lombok, zij dansen op eigen beats tijdens het ARK Festival in Zuidwest, zij discussiëren met elkaar over hun woonomgeving bij Entree! in Overvecht. In het katern over Entree! wordt uitgebreid toegelicht hoe kunst een kwalitatieve bijdrage kan leveren aan de woonomgeving en de participatie van bewoners. Dit alles gebeurt in een culturele context die uitdaagt om meer de verbinding aan te gaan met de eigen gemeenschap en omgeving.Je kunt pas van succesvolle participatie door bewoners spreken als er resultaten zichtbaar zijn in hun eigen omgeving. Deze resultaten kunnen concreet zijn (een tafel gemaakt van een gerooide boom, een muurschildering op een blinde muur, een kunstwerk in een portiek), maar evengoed niet tastbaar (dialoog, plezier, kennismaking, betrokkenheid). Om deze laatste effecten zichtbaar te maken en te meten doen wij onderzoek naar de effecten van Wijkontwikkeling.

Ruimte voor vrede ontstaat als mensen met elkaar om de tafel gaan. Dat is de boodschap van het project Tafelbos van de stichting Tafelboom. Voor dit project worden gerooide stadsbomen teruggegeven aan de stad in de vorm van tafels. Tijdens zomerse zaagdagen wordt het hout gezaagd. Bewoners en ontwerpers bouwen ter plekke een drooghuis waarin het hout tot april 2013 droogt. Dit huis wordt door kinderen uit de buurt beschilderd. Buurtbewoners helpen bij het rooien, verzagen, drogen en timmeren. Uiteindelijk komen de tafels te staan op plekken waar mensen samenkomen: in een stadsboerderij, een bibliotheek of buiten in de openbare ruimte.Tafelbos is een goed voorbeeld van culturele activering door laagdrempelige activiteiten. Iedereen in de wijk kan verhalen en beelden over de boom aanleve-ren. De bewoners kunnen zich via een kunstzinnige activiteit meer verbonden weten met hun omgeving. Het project verdient onze steun omdat het is gericht op cocreatie, duurzaam-heid en verhalen van dicht bij huis. Wijkontwikkeling heeft de initiatiefnemers uitgedaagd om hun prachtige idee voor buurttafels in de hele stad uit te voeren. Dit heeft ertoe geleid dat Tafelboom in april 2011 van start is gegaan op zes plekken in de stad, waaronder het Griftpark in Wittevrouwen en de Gagelsteede in Overvecht. Tafelbos heeft letterlijk een organische looptijd. Pas in 2013 is het hout voldoende droog om de tafels te maken. Het bos van tafels dat dan door de stad verspreid staat, symboliseert de onderhandelingstafel bij de vredesbesprekingen in 1713.

Page 18: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

kIjk In je eIgen WIjk kanaleneIland aoRta

Page 19: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht
Page 20: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

18

Page 21: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

en

tRe

e!

19

paRtIcIpatIe

Page 22: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

Inleiding

In januari 2011 nodigden woningcorporatie Mitros en stichting Vrede van Utrecht vijf kunstenaars uit om samen met wijkbewoners 23 portieken van flats in de Vechtzoom en de Gagel in Overvecht een nieuw uiterlijk te geven. Onder de projecttitel Entree! gingen André Pielage, Valerie van Leersum, BALTA, Stortplaats van Dromen en Elsbeth Struijk van Bergen ieder in een ander deel van de wijk aan de slag.

Entree! koppelt kwalitatief hoogwaardige kunst aan bewonersparticipatie. De huurders van de portiekwoningen in de Vechtzoom en De Gagel waren nauw betrokken bij de selectie van kunstenaars, de ontwikkeling en soms ook de uitvoering van het project. In het project Entree! hebben we ervoor gekozen met vijf professionele, eigenzinnige kunstenaars te werken. Zij zijn zorgvuldig geselecteerd op basis van de kwaliteit van hun werk. Dat lijkt een open deur, maar in veel projecten met bewoners ligt de nadruk op participatie en komt kwaliteit op de tweede plaats. Voor Vrede van Utrecht vormt kwaliteit van de kunst de conditio sine qua non voor een kwalitatief participatieproces én eindproduct.

20

Page 23: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

De vijf kunstenaars hebben ieder een serie portieken onder handen genomen en de resultaten zijn stuk voor stuk van hoog niveau. Het is een project waar Vrede van Utrecht Wijkontwikkeling, net als initiatiefnemer Mitros en vele bewoners, trots op is. Hoe kunst een belangrijke rol kan vervullen bij wijkontwikkeling wordt in dit katern beschreven.

Entree! in OvervechtBetrokkenheid door kwaliteit

Wie op de begane grond woonde, veegde de stoep. De buren van de eerste etage hielden hun eigen trap schoon, het gezin op twee hoog deed het volgende stuk en zo ging dat verder tot en met de bovenste verdieping. Of je er nu zin in had of niet, je groette elkaar in de portiek en maakte een praatje. In de beginperiode van de wijk Overvecht, zo’n vijftig jaar geleden, waren deze leefregels nog vanzelfsprekend. Wie zich er niet aan hield was ‘asociaal’. Sindsdien is er veel veranderd. De oorspron-kelijke bewoners van Overvecht zijn op leeftijd en zowel sociaal als fysiek minder vitaal. Er zijn nieuwe gezinnen gekomen met een andere culturele achtergrond. Men spreekt vaak letterlijk en figuurlijk elkaars taal niet meer. De portieken van flats, het overgangsgebied tussen openbaar en privé, de sociale en fysieke ontmoetingsplek voor bewoners, worden verwaarloosd. De kunstenaars van het Entree!-project brachten deze plekken weer tot leven en openden de deuren naar meer alledaags contact tussen buren en bezoekers van portiekwoningen in Overvecht.

De drempel over

Het Entree!-project vormt onderdeel van de renovatie in De Gagel en Vechtzoom, waarbij ook de tuinen werden aangepakt. Om de bewoners opnieuw bewust te maken van hun gezamenlijke leefom-geving en de trots erover te bevorderen besloot woningcorporatie Mitros in 2010 om 23 portieken te laten verfraaien met kunst. Als je kunst letterlijk bij de mensen naar binnen draagt en hen er actief aan mee laat doen, wordt kunst toegankelijk en laagdrempelig, was de gedachte achter Entree! Hoe groter de participatie zou zijn, des te meer de bewoners zich betrokken zouden voelen bij het eindresul-taat. Via een randprogramma zouden zij bovendien in bredere zin bewuster gemaakt worden van, trotser op en verantwoordelijker voor hun leefomgeving.

21

Page 24: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

‘Het was voor mij een verrassing hoe het zou worden, maar het is er erg van opgeknapt. Het is ragfijn werk, echt handwerk!’

Uiteindelijk mag Entree! met een hoge participatiegraad van 30% (gemiddeld drie van de tien huishoudens per portiek) en de oplevering van vijf kwalitatief hoogstaande, inhoudelijk gelaagde kunstprojecten die de komende tien jaar mee kunnen, een succes worden genoemd. Bewoners zijn enthousiast over de eindresultaten en vonden het bijzonder dat zij aan het proces mochten deelnemen. Maar dit project, overigens een van de weinige waarbij Vrede van Utrecht als producent optrad, leerde ook dat de praktijk weerbarsti-ger én genuanceerder is dan algemene aannames over het belang van participatie. Entree! toont aan dat participatie en cocreatie niet zo laagdrempelig zijn als veel beleidsmakers tegenwoordig veron-derstellen. Om ‘from scratch’ mee te durven doen en denken aan een hedendaags kunstproject moet je je er wél iets bij kunnen voorstellen. Voor de meeste bewoners in De Gagel en Vechtzoom hield hun voorstelling van kunst op bij ‘een schilderijtje aan de muur’. Via de bewonerscommissie hadden bewoners wel eens gevraagd om kunst in de portieken, maar het was niet in hen opgekomen om daar ook zelf aan mee te doen. Bovendien had elke portiek van tien huishoudens een andere samenstelling met een geheel eigen dynamiek. Wie dacht wel te weten wie er in wijken als Overvecht leven en hoe het er daar sociaal aan toe gaat, merkte bij Entree! al snel dat er geen doorsneesituatie bestaat waarop beleid valt te maken.

‘Ik vind het geweldig, het fleurt de boel op en zoiets gebeurt niet overal.’

Op maat

De kunstenaars hebben zich naar de realiteit gevoegd door elk op hun eigen manier, op maat, op de situatie in te spelen. Een intensief proces, zowel voor de bewoners als voor de kunstenaars. Het ontwerperscollectief Stortplaats van Dromen, dat zich zo dienst-baar mogelijk opstelde, merkte dat open vragen naar de wensen en voorkeuren van bewoners niet werkten. Respons kwam er pas toen zij, via een muurkrant voorzien van heldere plaatjes per portiek,

22

Page 25: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

de bewoners lieten stemmen in polls met eenvoudige vragen als: Wilt u kleur of planten in de portiek? Vindt u dat er brommers in de portiek mogen staan? Het enthousiasme om mee te doen nam pas echt toe naarmate de resultaten in de portieken zichtbaarder werden.

‘Ik heb nog nooit zo lang in de portiek staan kletsen.’

In de zeven portieken aan de Maniladreef die kunstenaar André Pielage onder zijn hoede kreeg, bleek het opvallend moeilijk om de bewoners tot deelname te bewegen. ‘Ze gaan hun gang maar’ of ‘Van mij hoeft het niet’ waren de reacties. Toch wilde Pielage niet van start gaan zonder input en inspiratie vanuit de bewoners. Deze vond hij tijdens een fotoworkshop met zeven bewoners. Zij gingen onder leiding van een professioneel fotograaf in het nabijgelegen Sjanghaipark op zoek naar structuren in de natuur, een centraal thema in het werk van Pielage. De uitvergrote nerven van een halfvergaan populieren-blaadje vormden het uitgangspunt voor zijn installatie in de portieken. Ondanks de lage bewonersdeelname is men aan de Maniladreef erg enthousiast over het eindresultaat. Vanwege de abstracte natuurvorm die veel mensen aanspreekt? Vanwege het voor iedereen herkenbare materiaal van eurocenten? Of juist door de chique uitstraling die de koperglans het werk geeft? Pielages project bewijst in elk geval dat niet per se een participatieproces, maar juist ook de kwaliteit van het beeldende eindresultaat betrokkenheid kan genereren. Ondanks het geringe aantal deelnemers was de stimulans van zijn fotoworkshop

23

Page 26: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

kwalitatief sterk: een jonge deelneemster raakte zo enthousiast, dat zij voor haar eindexamen een camera heeft gekregen om zich verder artistiek te kunnen ontwikkelen.

Confrontaties

Siera Wiersma onderzoekt voor Wijkontwikkeling de effecten en bewonersrespons van culturele projecten die Wijkontwikkeling uitvoert. Zij vergelijkt de situatie in de portieken treffend met een ecosysteem of een theater waarin bewoners en kunstenaars tegen het decor van de projecten in wording een rol vervullen en elkaar beïnvloeden. We kunnen hier nog een beeld aan toevoegen, dat van een ‘participatiemachine’. Of ze wilden of niet, de kunstenaars en bewoners waren begin 2011 een halfjaar lang op het kleine oppervlak van de portiek tot elkaar veroordeeld. Ze konden niet om elkaar heen. Zoals gezegd, de deelname van gemiddeld een derde van de bewoners was hoog. Maar in de portieken kwamen ook de 70% bewoners die ‘van mij hoeft het niet’ of ‘ze gaan hun gang maar’ zeiden, steeds weer voorbij.

‘Het is wel kunstig. Maar tegen­woordig wordt veel te snel iets kunst genoemd. Ze vouwen een envelop, steken er een papiertje uit en noemen dat kunst.’ Entree! bracht de scherpe kanten van de leefsituatie in sommige portieken aan het licht. Er speelden onderlinge vetes, veel bewoners kampten met hun gezondheid of met financiële problemen. In sommige portieken was het contrast tussen de verschillende bevolkingsgroepen cultureel gezien groot. Fotograaf Elsbeth Struijk van Bergen werd daarmee geconfronteerd aan de Boadreef. Zij wilde per portiek een portrettengalerij maken van de verschillende huishoudens. Bewoners vonden het al confron-terend om een portret van zichzelf in de hal te hangen, laat staan in combinatie met hun buren. Uiteindelijk vond Struijk van Bergen een mooie oplossing door details uit de interieurs van de bewoners te fotograferen en op de ramen te plakken. Dit geeft op een andere manier een huiselijke, persoonlijke sfeer. Bijzonder was dat juist een Marokkaans gezin, voor wie de drempel om zich te laten portretteren

24

Page 27: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

vanwege het geloof het hoogst is, zich vol trots heeft laten vereeuwigen. Schokkend was dat een andere bewoonster haar portret vervolgens terugtrok. Zij wilde niet als enige buurvrouw naast dit gezin hangen.

Voorbij de onthulling

Nu de kunstenaars en de producenten weg zijn, zullen de kunst-werken en de bewoners de komende tien jaar samen verder leven. Langzaam zullen ook ‘van mij hoeft het niet’-bewoners aan het kunst-werk in hun portiek wennen, zich er misschien zelfs aan hechten. Om dit te bevorderen wil Mitros de kunstwerken ook in de toekomst blijvend aandacht geven. Enthousiaste deelnemers aan elk van de vijf kunstprojecten worden uitgenodigd om als ambassadeur van ‘hun’ kunstwerk in de portieken op te treden. Zo kunnen deze bewoners niet alleen een oogje in het zeil houden, maar ook toelichting geven aan hun huidige en toekomstige medebewoners. Op afspraak kunnen zij bovendien geïnteresseerden van buiten rondleiden. Succesvolle participatie loopt door na de onthulling van een kunstwerk.

Tekst: Iris Dik | kunstadviseur en curatorinhoudelijk coördinator Entree! namens Vrede van Utrecht

Bij de startbijeenkomst van Entree! deden veel bewoners sceptische uitspraken als ‘Het heeft geen zin. Alles wat je hier ophangt, wordt toch direct gejat of kapotgemaakt’ en ‘Het is op zich een mooi streven, maar ik geloof er niet in’ Over het idee om planten in de portiek te plaatsen werd gezegd: ‘Met Moeder­dag worden de planten toch gejat’.

25

Page 28: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

26

Page 29: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

27

Page 30: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

Mooie cijfers

4,9

7,1

30%

10

475

28

gemiddeld rapportcijfer van bewoners voor hun portiek voor aanvang van het project.

van alle huishoudens in het project Entree! in Overvecht, heeft meegewerkt, meegedacht of op een andere manier meegedaan aan het realiseren van de kunstwerken in hun eigen portiek.

kopjes muntthee geschonken tijdens het eindfeest van Entree!

gemiddeld rapportcijfer van bewoners voor hun portiek bij de oplevering van de kunstwerken.

In de portieken waar Stortplaats van Dromen een kunstwerk realiseerde, waren de bewoners unaniem positief over het eindresultaat. Zij vonden het bijvoorbeeld ‘fijn binnenkomen’, ‘lichter, sfeervoller’. Eén bewoner zei: ‘Wij hebben de mooiste portiek, Stortplaats van Dromen krijgt een dikke tien!’

Page 31: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

De kunstenaars

André Pielage André Pielage werkte aan de Maniladreef aan zeven portieken. Samen met de bewoners zocht hij naar natuurlijke structuren in het nabijgelegen Sjanghaipark, in de jaren zeventig samen met bewoners ontworpen en aangelegd door kunstenaar Hans van Lunteren. De structuren komen terug in Pielages ontwerpen: afbeeldingen van halfvergane populierbladeren die hij in het park vond, zijn sterk uitvergroot op de ramen aangebracht. Hij bracht de vormen ook op de wand aan, op panelen beplakt met eurocenten. Dit verwijst naar de waarde van kunst en naar de waarde van geld in het dagelijks leven van de bewoners. Voor elk van de portieken is een ander populierblad gebruikt. De gebruikte bladeren hangen ingelijst in hun eigen portiek.

BALTAPortieken zijn bij uitstek de plek waar mensen elkaar ontmoeten en een praatje maken. BALTA liet zich in de vier portieken aan de Hanoidreef inspireren door het weer, een onderwerp dat vaak de start van een gesprek tussen buren vormt. BALTA ziet het weer als een vorm van mentale openbare ruimte, een veilig en universeel gespreksonderwerp. De bewoners kwamen met het idee om in elk portiek een van de vier seizoenen te verbeelden. Op de wanden tegenover de brievenbussen staan poëtische teksten over het weer, geschilderd in warme of juist koele seizoensgebonden kleuren.

Elsbeth Struijk van BergenFotografe Elsbeth Struijk van Bergen drong diep binnen in het privé­leven van bewoners. Op de ramen aan de Boadreef plaatste zij detailfoto’s van hun interieurs op transparante folie. Binnen hangen portretten van een gezin of kinderen uit de betreffende portiek. Zo ontstaat een huiselijk welkom dat de identiteit van verschillende huishoudens verbindt. Struijk van Bergen moest haar ideaal van een portrettengalerij die per portiek de diversiteit van de bewoners zou tonen, bijstellen. Slechts enkelen bleken zich te willen of durven laten vereeuwigen. Ze verlegde haar aandacht daarom naar ‘portretten’ van interieurs.

Valerie van LeersumValerie van Leersum heeft samen met de bewoners van vier portieken aan de Japuradreef hun dagelijkse routes van en naar huis in kaart gebracht en op de muren geplaatst. In elke portiek is een andere uitsnede van de plattegrond van de buurt aangebracht.

29

Page 32: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

De routes verschillen per portiek: van de dagelijkse route naar de kiosk tot een ritje naar familie in de stad. Op het eerste oog heeft het kleur- en lijnenspel in het stucwerk op de wanden een krachtige, abstracte vorm. Maar door de bijbehorende tekstbordjes en een legenda van alle persoonlijke routes bieden ze steeds nieuwe ingangen tot kijken naar, denken en praten over de wijk.

Stortplaats van DromenStortplaats van Dromen nam portieken aan de Victoria Regiadreef en Japuradreef onder handen. Zij betrokken bewoners bij het ontwerpproces door hen op verschillende momenten vragen te stellen via een muurkrant in de portieken: welke kleuren vonden zij mooi, wat voor soort ontwerpen sprak hen aan? En wat wilden zij absoluut niet terugzien in het definitieve ontwerp? De ontwerpers werken met hergebruik van afgedankte materialen. Voor de muurkrant werden oude deuren van de bergingen gerecycled. Het uiteindelijke ontwerp bevat materialen en voorwerpen die de bewoners ter beschikking hadden gesteld.

30

Page 33: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

Betrekken van bewonersHoe verleid je bewoners om actief en niet alleen als consument deel te nemen aan een kunstproject op locatie zoals Entree!? De projectleider en de kunstenaars beproefden verschillende recepten, zoals een presentatie van schetsontwerpen met koffie in de portiek (Struijk van Bergen), een rommelmarkt van de bewoners (Stortplaats) en een wandelworkshop in het park (Pielage). Ook de buurtwinkel van Mitros werd veelvuldig als uitvalsbasis gebruikt. ‘Soms kwamen er maar twee bewoners opdagen, en als je het niet verwachtte, gaf juist iedereen acte de présence. Het gedrag van groepen mensen is nooit te voorspellen. Dat maakt zulke projecten telkens opnieuw verrassend,’ aldus projectleider Femke Broeren.Succesvol bleek de methode van Valerie van Leersum, Stortplaats van Dromen en BALTA om de bewoners van naastgelegen portieken bij elkaar te brengen in de woonkamer van een van hen, die als gastheer optrad. BALTA (Anne­Marie Durand) werkte bijvoorbeeld samen met bewoners aan moodboards over het weer. Het idee om de vier seizoenen als thema te kiezen ontstond tijdens deze huis-kamersessies aan de Hanoidreef. Ook Valerie van Leersum trof bij de presentatie van haar schetsontwerpen aan de Japuradreef een geanimeerd gezelschap aan, zoals op de foto’s te zien is. Men was over het algemeen blij met de context die Entree! bood voor ontmoeting. Een grote opkomst, hoe gezellig ook, stond niet altijd garant voor de kwaliteit van het werkproces. Soms was een bijeenkomst te druk om serieus te kunnen werken, maar werd wel het nevendoel sociale cohesie bereikt. Op minder drukbezochte bijeenkomsten was er juist meer concentratie en betrokkenheid bij het thema van de kunstenaar.

31

Page 34: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

‘Als invalshoek voor Entree! koos ik het weer. Ons praatje over het weer is de ingang tot communicatie. De manier waarop wij er over spreken vertelt veel over onze culturele achtergrond. Kunst biedt geen oplossing voor grootstedelijke problematiek. Maar als het lukt om de eenzaamheid dicht bij huis te doorbreken worden de problemen wellicht iets dragelijker.’

BALTA

‘Het was even wennen voor de bewoners dat wij met afgedankte materialen werken. Zij ervaren afval rond de portieken als hun grootste probleem. We hebben daarom gezorgd dat alles er zo strak mogelijk uitziet. Het wordt als verfrissend ervaren dat wij niet van Mitros of de gemeente zijn, maar communiceren op onze eigen, persoonlijke manier.’

Stortplaats van Dromen

32

Page 35: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

‘Bewoners vertelden dat ze hun woonomgeving dankzij de workshop met andere ogen bekeken. Zij attendeerden mij op kunst die ze mooi vonden. We hebben elkaar dus over en weer geïnspireerd.’

André Pielage

‘Hoe bewoners tegen hun leefomgeving aankijken varieert van een lyrische dame die niet uitgepraat raakt over de vele schakeringen groen in het park tot een kritische heer die zijn dagelijkse wandeling vastlegde aan de hand van het zwerfvuil dat hij er onderweg aantreft. Doordat we echt in hun ruimte werkten, was dit project maatschappelijker en intiemer dan welk ander community­artproject dan ook. Dat maakte dat je soms ook harder moest vechten voor je autonomie als kunstenaar.’

Valerie van Leersum

‘Pas toen ik de foto liet zien, kreeg ik een kopje thee. Het is mooi als je mensen zover krijgt dat ze echt begrijpen wat de bedoeling is en dat kunst helemaal niet eng is. Als ik foto’s van bloemen had gemaakt, was het allemaal veel makkelijker geweest. Maar daar ligt niet mijn hart.’

Elsbeth Struijk van Bergen

33

Page 36: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

34

entRee!

paRtIcIpatIe

Page 37: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

35

Page 38: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

36

Lijn 2: WijknetwerkenElkewijkisuniekenheefteeneigenaanpaknodigomtotbloeitekomen.Eenstandaardreceptiserdanookniet.Welishetmogelijk en zelfs verstandig om bepaalde bewezen principes toe te passen als jeinzetopontwikkeling.EenvandeprincipesdieWijkontwikkelinghanteert,isdatnetwerkenindewijkenvancruciaalbelangzijnvoorhet duurzaam slagen van initiatieven.

In alle windstreken van Utrecht begeeft ons team zich in wijknetwerken. Wij passen onze strategie en werkwijze aan, al naar gelang de behoefte in en de potentie van de wijk. Een voorbeeld: vanuit het netwerk in Utrecht Zuid, waar veel nieuwe ontwikkelingen op stapel staan, organiseren wij zogeheten wijktafels. Dit zijn bijeenkomsten waarop we met stakeholders in Hoograven, Lunetten en Rotsoord in gesprek gaan over revitalisering, (cultuur)participatie, duurzaam investeren en werkgelegenheid. Een ander voorbeeld: in West is er al een klankbordgroep van wijkbewoners die meedenkt over de ontwikkeling van de wijk (Lombok/Leidseweg). De rol van het cultuurnetwerk hier is om zichtbaar te maken dat West een good practice-wijk is waar kunst en cultuur midden in de samenleving staan.

‘Leidsche Rijn Connectie is een soort ondernemersvereniging waar we expertise uitwisselen en van elkaars faciliteiten gebruikmaken. We willen niet alleen maar ons eigen landje blijven ploegen, maar samen de stad laten zien hoeveel kansen Leidsche Rijn biedt. Er is hier volop ruimte voor buitenkunst, festivals en evenemen­ten. Er is een grote diversiteit aan cultureel erfgoed en nieuwe instellingen. En er is hier heel veel publiek. Via speeddates maken we kennis met organisaties uit het centrum. Die adopteren we vervolgens om hen de brug over te helpen naar dit belangrijke stuk Utrecht. Wijkontwikkeling helpt ons om dit te organiseren. Voor 2013 plannen wij een project om kinderen bewuster te maken van politiek en hoe je als kind ergens iets

Maatwerk

Page 39: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

37

van kunt vinden en invloed kunt hebben op je omgeving. Inmiddels hebben we al een kinderkabinet geformeerd.’Daphne de Bruin, artistiek leider De Vrijstaat, kunstlocatie voor kinderen

De meeste Utrechters wonen buiten het centrum, waar de culturele levendig-heid zich van oudsher concentreert. Wijkontwikkeling verleidt kunstenaars, creatieven en cultureel ondernemers om vaker voor de wijken te kiezen als plek om te wonen en te werken. Onderzoek toont aan dat de vestiging van kunstenaars en creatieve ondernemers in buurten en wijken een positieve impuls betekent voor zowel het culturele klimaat als de werkgelegenheid, kwaliteit van de openbare ruimte en levendigheid in de buurt. Ook stimuleert Wijkontwikkeling gevestigde culturele instellingen uit de binnenstad om programma’s of activiteiten voor, over en in de wijken te ontwikkelen (zie Uitgelicht). Wij wijzen hen op de gedeelde belangen. In de wijken zit het publiek van de toekomst, bij de instellingen zit de kwaliteit waar de wijken behoefte aan hebben. De wijknetwerken zijn vaak de eerste plekken waar de dialoog plaatsvindt tussen instellingen en stakeholders over vraag en aanbod, thematiek en actualiteit, proces en presentatie. In de netwerken ontstaat de gemeenschappelijke taal die nodig is voor het leggen van duurzame verbindingen.

Wijkontwikkeling heeft samen met het Wijkbureau Overvecht het Cultuur Overleg Overvecht opgezet. DMO heeft dit initiatief dankbaar omarmd. De culturele en maatschappelijke organisaties uit de wijk nemen deel aan dit tweemaandelijkse overleg. In Oost zetten wij via Cultuur in Oost in op versterking van de sociale cohesie in het Lodewijk Napoleonplantsoen, Sterrenwijk en Abstede. In Zuidwest (Kanaleneiland) zetten we er ons samen met het Wijkbureau voor in dat cultuur op de agenda blijft staan.

Weinig wijken bieden zoveel kansen voor culturele ontwikkeling als Leidsche Rijn. Het stadsdeel gaat een steeds belangrijkere rol vervullen in de profilering van Utrecht als stad die de komende decennia een schaalsprong maakt en daarbij inzet op kennis en cultuur. Afgezien van tal van stedenbouwkundige en sociaaleconomische randvoorwaarden is een levendige lokale cultuursector een pijler voor een aantrekkelijke wijk die wordt gekenmerkt door diversiteit en dynamiek. Vrede van Utrecht levert hier een bijdrage aan via Leidsche Rijn Connectie. Dit initiatief van inmiddels zeventien culturele organisaties uit de wijk stimuleert samenwerking in de volle breedte (wijk en stad, sectorover-stijgend) en creëert draagvlak voor kunst en cultuur. In april organiseerde Leidsche Rijn Connectie in samenwerking met Vrede van Utrecht een speed-date om connecties te maken met organisaties uit heel Utrecht. In oktober vindt een tweede speeddate plaats, specifiek gericht op organisaties uit andere sectoren. In de toekomst wil de Connectie, samen met partners, culturele projecten produceren in Leidsche Rijn. Zie ook: www.leidscherijnconnectie.nl

Verbinding wijk en binnenstad

Overvecht, Oost en Zuidwest

Uitgelicht: Leidsche Rijn Connectie

Page 40: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

WIjktafel ZuId: allIantIe­fabRIek

Page 41: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht
Page 42: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

40

Lijn 3: TalentontwikkelingTalent begint vrijwel altijd lokaal, groeit vanuit de wijk naar de stad en zoekt via de stad een nog groter podium. Wijkontwikkeling stimuleert in de eerste plaats dat er in wijken voldoende mogelijkheden zijn voor talent om zich te ontwikkelen. Daarnaast maken wij ons er sterk voor dat bewezen talent kansen krijgt om de stap naar de stad te zetten en kennis te maken met internationale opleidingen en presentatieomgevingen. Vrede van Utrecht 2013 biedt een aantal uitgelezen mogelijkheden. Wij maken mogelijk, bouwen ketens, verbinden en stimuleren professionalisering. Samen met tal van Utrechtse partners die zich betrokken voelen bij en zich bezighouden met talentontwik keling van jongeren, hebben we de ambitie om talentontwikkeling zichtbaar te maken. Partners zijn onder andere Theatergroep DOX, Click F1, Jongeren Cultuurhuis Kanaleneiland, Van en Voor Jongeren, Utrechts Centrum voor de Kunsten, Routs & Routes en stichting NUCultuur. Opleidingen als ROC Midden Nederland, NPac, Herman Brood Academie, Grafisch Lyceum en HKU kunnen hierin een bijdrage leveren. Waar mogelijk sluiten we aan bij internationale trajecten (zie Uitgelicht).

‘Buitenlandse betrekkingen leveren nieuwe inzichten op. Tijdens de derde XPATS­ bijeenkomst die in Utrecht plaatsvindt, gaan we met de deelnemende jongeren meer de diepte in. We dagen hen uit om met wat ze hebben geleerd, een presentatie te maken over zaken die hen bezighouden.

Page 43: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

41

XPATS betekent naast heel veel dansen ook veel praten, over stijlen en ervaringen. Zeker als je een professionele loopbaan ambieert, is het nuttig dat je je ideeën onder woorden kunt brengen. Vrede van Utrecht volgt de jongeren vanaf het begin. De gesprekken en interviews met Wijk­ontwikkeling leveren een bijdrage aan de evaluatie en verantwoording. En het helpt om het traject overdraagbaar te maken.’

Jeanine Coco, choreograaf DOX

De bevolking van Utrecht groeit en het aandeel jongeren neemt toe. Dit verklaart waarom er de afgelopen jaren in veel wijken initiatieven zijn ontstaan, gericht op grootstedelijke jongerencultuur en talentontwikkeling. Veel hiervan zijn onze partners geworden. Wijkontwikkeling brengt makers, wijkorganisaties, scholen en podia bij elkaar om participatie en talentontwikkeling van jongeren te stimuleren. Theatergroep Dox heeft in 2011 met zo’n vijftig leerlingen van het Wellant College (vmbo) gewerkt in wekelijkse workshops. Op 15 juni vond de presentatie plaats in het Vorstelijk Complex, in hun eigen wijk Zuilen. Het betreft hier jongeren die doorgaans voor het eerst kennismaken met dans en theater. Zij worden uitgedaagd om binnen een creatieve context uitspraken te doen over hun plek in de wijk en de samenleving. Het materiaal komt voort uit persoonlijke verhalen en ervaringen van de leerlingen.Uit het onderzoek naar Urban Talentontwikkeling dat Stichting LOS in opdracht van de gemeente Utrecht uitvoerde, blijkt dat Utrecht momenteel een flinke talentboost krijgt. Vrede van Utrecht wil samen met haar samenwerkings-partners een stevige basis en voedingsbodem voor deze talenten realiseren zodat zij zich naar eigen behoefte kunnen ontwikkelen. Wijkontwikkeling ondersteunt organisaties om een netwerk te creëren van plekken voor optre-dens en talentontwikkeling. In 2013 bieden wij jong talent uit de stad en de regio en zelfs heel Europa een podium. Daarvoor doen wij mee met projecten van Roots & Routes en Xchanging Playgrounds around the Sea. Talent en ondernemerschap hebben fysieke plekken nodig om zich te ontwikkelen. Daarom werkt Vrede nauw samen met de organisatie NuCultuur om op het Cartesiusterrein NUtrecht te realiseren (zie ook Lijn 4: Kansen in de Stad).

Uitwisselingsprogramma Xchanging Playgrounds Around the Sea is eigenlijk één grote masterclass voor urban danstalent. Jonge dansers, amateur of semiprof, uit Antwerpen, Liverpool, Amsterdam en Utrecht werken in work-shopseries toe naar gezamenlijke presentaties. Zij doen onderzoek naar het karakter van urban dans, door verschillende stijlen te mixen en veel te werken onder begeleiding van experts. Dit kan ertoe leiden dat zij zich ontwikkelen

Basis voor jong talent

Uitgelicht: Xchanging Play-grounds Around the Sea (XPATS)

Page 44: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

42

tot professionele dansers. Optredens hebben een spontaan karakter, bijvoorbeeld als flashmobs in Antwerpen en op het Brouhahafestival in Liverpool. In september 2011 landde XPATS in Nederland met een performance in de Utrechtse binnenstad en een afsluiting in Amsterdam. In oktober 2011 vindt in Antwerpen een expertmeeting plaats in het kader van Antwerpen Jongerenhoofdstad 2011.

In Nederland zijn Utrecht en Amsterdam vertegenwoordigd in het project met Vrede van Utrecht, Theatergroep Dox, Studio West en Het Sloterplas Festival als partners. In Engeland is het Community and Carnaval Festival Brouhaha International in Liverpool partner. Gezelschap The House of Suarez levert deelnemers en coaches. In België speelt de organisatie van Antwerpen Europese Jongeren Hoofdstad 2011 een leidende rol, samen met de Arenberg Schouwburg en Let’s go Urban.

‘XPATS is bijna bootcamp. Je werkt hard, bouwt discipline op en ervaart nieuwe dingen. Als wij dans naar de straat brengen, op een station of in een drukke winkel straat, laat je de mensen zien hoe hard werken het is. Dat wordt nogal eens onderschat bij dans. We willen jongeren graag triggeren om meer te gaan bewegen. Mijn doel is niet echt om professioneel danser te worden, maar ik wil me wel blijven ontwikkelen. Ik doe sinds kort een hbo­opleiding Cultureel Maatschappelijke Vorming. Dans, en vooral urban dans, biedt allerlei mogelijkheden om bepaalde doelgroepen aan te spreken over maat­schappelijke vraagstukken.’

Levent Kiziltepe, 20 jaar, deelnemer XPATS

Internationale kansen

Page 45: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

43

Page 46: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

XchangIng playgRounds aRound the sea

Page 47: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht
Page 48: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

46

Lijn 4: Kansen in de StadNiet alleen het centrum van Utrecht wordt flink op de schop genomen. Overal vinden grootschalige veranderingen plaats om wijken aan te passen aan de behoeften en wensen van een groeiende en veranderende bevolking. In Leidsche Rijn vindt tot 2025 grootschalige nieuwbouw plaats, maar ook Kanaleneiland Noord wordt de komende jaren herontwikkeld. Deze steden­bouw kundige projecten grijpen diep in het leven van de huidige en toekomstige bewoners in. Ze roepen vragen op over identiteit en samenleven, kansen en bedreigingen.

‘Voor mij betekent NUtrecht dat ik verder kan professionaliseren. Ik heb hier een eigen werkplek en ontmoet gemakkelijk andere professionals. Als visual writer geef ik de kern van een project, concept, traject of meeting weer door middel van getekende visuals. Een plek als deze is ideaal om te pionieren en te leren van andere profes­sionals en good practices. NUtrecht is een nieuwe manier van leren, werken en net­werken. Er vindt kruisbestuiving plaats. Je zou het kunnen zien als de research and development van de Utrechtse creatieve industrie. De ondernemers van NUtrecht kunnen ook een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van de wijk. Zo heb ik twee Wijktafels voor Vrede van Utrecht gevisua­liseerd. NUtrecht heeft absoluut de potentie om een bijdrage te leveren aan 2018, maar dan is het zeker zaak dat voldoende partijen in dit broednest gaan investeren.’

Kim Ravers, 28 jaar, visual writer

Wijkontwikkeling stimuleert interventies van kunstenaars op de vraagstukken van de veranderende stad. In dit kader hebben wij stadsgeograaf Jan van Duppen opdracht gegeven om in Kanaleneiland, Leidsche Rijn en Lombok

Impuls voor leefbaarheid

Page 49: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

47

onderzoek te doen naar beleving van stedelijke routes en fysieke barrières en de effecten hiervan op leefbaarheid. Dit onderzoek vormt de basis voor interventies die in samenwerking met experimenteel kunstplatform Casco en architectuurcentrum Aorta worden gepleegd. Deze zijn erop gericht om de openheid van de stad te verbeteren en belemmeringen voor veiligheid weg te nemen. De aanwezigheid van kunstenaars en de inrichting van al dan niet tijdelijke hotspots geven niet alleen artistieke, maar ook economische impulsen op plekken waar deze meer nodig zijn dan in de economische groeikernen van de stad. Wijkontwikkeling stimuleert, ondersteunt en faciliteert deze ontwikke-lingen bijvoorbeeld in Eiland8 en NUtrecht (zie Uitgelicht). Een voorbeeld is ook de samenwerking met Expodium in het project Locatie: KANALENEILAND. Aan de Auriollaan functioneert een appartement als platform voor activiteiten van kunstenaars, wijkinitiatieven en verwante organisaties. Centraal thema is welk effect gentrification heeft op wijken. Door op te treden als coproducent en strategisch sparringpartner borgen wij de kwaliteit van projecten.

Definitiegentrification:‘Het vestigen van een middenklasse in gerenoveerd of herontwikkeld vastgoed in oude stadsdistricten die voorheen werden bewoond door een lagerinkomensgroep.’

Op het eerste gezicht past NUtrecht eigenlijk prima binnen Lijn 3, Talent­ontwikkeling. Immers, zo staat het op de website: ‘NUtrecht is een competentie- gerichte omgeving voor talentvolle jongeren die aansluit bij de cultuur van nu. In ateliers, kantoren, oefenruimtes, winkels en werkruimtes werken zij aan een eigen bedrijf.’ Lage huren, individuele coaching, verbinding met maatschappe-lijke partners en toegang tot netwerken, het zijn allemaal randvoorwaarden die talent in staat stellen om sneller stappen te zetten op weg naar een volwassen beroepspraktijk. Een blik op de participanten geeft ook het belang aan dat de stad hecht aan dit initiatief in de voormalige busremise in de Cartesius-driehoek. Al circa 40 onderwijsinstellingen (mbo en hbo), festivals, maatschappelijke ondernemingen en marktpartijen hebben hun naam aan NUtrecht verbonden. Dit heeft er voor een deel mee te maken dat men beseft hoe goed NUtrecht aansluit bij Utrechts profiel als stad van onderwijs en cultuur (de inzet van de kandidatuur 2018). Daarmee is NUtrecht veel meer dan alleen talentontwikkeling: echt een kans in de stad.

Stichting NuCultuur en Vrede van Utrecht werken samen bij activiteiten als workshops en events. Wijkontwikkeling heeft onder meer de workshop HouseDanceForever in NUtrecht financieel mogelijk gemaakt. Daarnaast vond er begin maart 2011 aan de Cartesiusweg een expertmeeting plaats om NuCultuur te steunen bij de realisatie van NUtrecht.

Uitgelicht: NUtrecht

Page 50: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

nutRecht

Page 51: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht
Page 52: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

50

Lijn 5: DialoogDialoog, ontmoeting, onderling begrip en respect tussen culturen zijn rand-voorwaarden voor vrede, waar ook ter wereld. De bewoners van de Utrechtse wijken vertegenwoordigen tientallen culturen. Met de lijn Dialoog zet Wijk-ontwikkeling in op het bouwen van bruggen en creëren van verbinding tussen deze culturen.

‘De showcase heeft ons publiciteit opgeleverd en hopelijk vervolgoptredens.’

R&B­duo Ily en Rikardo

In een tijd dat de aandacht voor religie toeneemt, bieden culturele projecten die dit thema centraal stellen, kansen om mensen in wijken kennis te laten maken met de veelheid van culturen en overtuigingen in hun directe omgeving. Interactie rond cultuurprojecten is bij uitstek een middel om diverse mensen te betrekken bij elkaars verhalen en achtergrond.Een voorbeeld van zo’n project is As I Left My Father’s House, een productie van de Liberiaanse theatermaker Bright Richards en Stichting New Dutch Connections. Deze confronterende voorstelling gaat over de gevolgen van oorlog en de betekenis van religie en secularisatie. Voorstellingen vinden plaats in gebedshuizen van verschillende religies, maar bijvoorbeeld ook op congressen (Ministerie van Defensie, gemeente Nijmegen). Vrede bemiddelde vanaf de eerste pilot van dit project tot en met uitverkochte voorstellingen in Kanaleneiland, Lombok, Oog en Al en Overvecht. Meer voor­ stellingen in Utrecht staan gepland in de aanloop naar 2013. Uiteindelijk kan het komen tot een interreligieus festivalweekend, waarin Richards samenwerkt met Stichting Culture Connection, die eerder de succesvolle Culturele Karavaan naar Zeeland en Rotterdam bracht. De twee zijn logische partners.

‘We hebben door de showcase meer naams­bekendheid gekregen en zijn geboekt door verschillende theaters in het volgende seizoen. Door de coaching­op­maat hebben wij contact gelegd met diverse program­meurs en inzicht gekregen in hun werkwijze. Nu weten we beter waar we aan moeten voldoen om geboekt te worden.

Saskia Ottenhof, dans­ en theatergroep Yellow Line

Dialoog

Page 53: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

51

Beide zien de dialoog met de bezoekers voorafgaande en na afloop van de voorstelling als essentieel projectonderdeel. In november 2011 trekt de Culturele Karavaan naar Utrecht.

Vrede wil ontwikkelingen op gang brengen, versnellen én duurzaam maken. Daarom heeft Wijkontwikkeling in 2009 het initiatief genomen tot een Diversiteits-netwerk. Hierin delen instellingen in Utrecht en Amersfoort kennis over cultureel divers programmeren. Onze bijdrage ligt vooral op het gebied van professionalisering en de uitbreiding en versterking van netwerken. Daarmee leveren wij de bouwstenen voor evenementen die gaan leiden tot een multiculturele programmering in 2013. De keuze om dit netwerk op provinciaal niveau op te starten is ingegeven door de gedachte dat de twee grootste gemeentes hiermee middelen (tijd en geld) slim investeren. Door de verbinding te zoeken ontstaan er meer kansen voor samenwerking en de uitwisseling van best practices. Het professionaliserings-traject behelst verder coaching op maat en een social-mediatraining voor artiesten en professionals uit het Diversiteitsnetwerk.

Tijdens het Wereldfeest Utrecht in Julianapark 2011 organiseerde Wijkontwik-keling een showcase voor lokaal cultureel divers talent. Hieraan deden vijftig artiesten mee. De showcase trok ruim duizend bezoekers. Dit leidt bijvoorbeeld tot boekingen van artiesten op festivals als Global Village Summer festival Amersfoort en het ARK Festival. De ambitie is om meer partners aan het netwerk te verbinden. Ook willen we meer showcases op festivals programmeren. Om na 2013 voor continuïteit te zorgen, onderzoeken we de mogelijkheid om een bijdrage te leveren aan de oprichting van een impresariaat.

‘De showcase heeft ons netwerk vergroot, naamsbekendheid gegeven en we hebben podiumervaring opgedaan. De coaching­ op­maat was heel nuttig, omdat de coach precies wist aan te wijzen waar het artistiek gezien bij ons aan schortte.’

Joanna Sluisdom, U(n)know(n) Dance Crew

Etalage voor diversiteit

Uitgelicht: Diversiteitsnetwerk

Page 54: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

shoWcase dIveRsIteIts­netWeRk WeReldfeest

Page 55: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht
Page 56: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

54

lijn 6: Wijkfestivals

‘Normaal gesproken kijken de bewoners van deze wijk elkaar met schuine ogen aan en nu loopt iedereen door elkaar heen en luistert naar dezelfde muziek.’Bezoeker ARK Festival (bron: publieksonderzoek Siera Wiersma)

Een festival in de wijk biedt kansen op meerdere niveaus. Festivals leveren bij uitstek duurzame overleg- en organisatiestructuren op waarin verschillende partners elkaar ontmoeten. Daarnaast zijn de festivaldagen zelf de momenten waarop een wijk zich van zijn beste kant laat zien, Een geslaagd festival geeft een wijk smoel en heeft een positief effect op straat. Het is daarom logisch dat de Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling en de wijkbureaus veel waarde hechten aan de ondersteuning die Wijkontwikkeling biedt op diverse niveaus. Zo heeft Wijkontwikkeling in 2010 een bijdrage geleverd aan het Tandemfestival in Overvecht, een cultureel festival voor en door bewoners van Overvecht. De organisatie was in handen van ZIMIHC huis voor de amateurkunst en Cultuurhuis Stefanus. Het accent lag op internationale muziek- en dansculturen, vaak uitgevoerd door groepen van bewoners.

Op 19 juni vond de tweede editie van het ARK Festival plaats in Kanaleneiland, aan het water van het Amsterdam­Rijnkanaal. Het ARK Festival is een initiatief waarbij een groot aantal maatschappelijke partners samenwerkt, van de gemeente tot en met een Braziliaanse dansgroep, van een ROC tot een modeatelier. Het festival is een toonbeeld van cocreatie en de werking van

Uitgelicht: ARK Festival

Page 57: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

55

samenhang tussen culturele partners en andere organisaties uit de wijk.Bovendien laat het ARK Festival de potentie van Kanaleneiland zien aan de wijk, de stad, de regio en provincie. Het festival speelt in op actuele thema’s die leven in de wijk. Het biedt een eclectische mix van kunststijlen en culturele uitingen. Dans en mode worden gepresenteerd naast videopresentaties, een workshop ‘creatief met afval’ en laagdrempelige sport voor kinderen. Het ARK Festival heeft een ‘Vrouwen Power’­programma, speciaal voor vrouwen en meiden. Programmaonderdelen als een architectuurwandeling en de première van een wijkdocumentaire maken het festival echt lokaal.

Het ARK Festival is een samenwerking van het Jongeren Cultuurhuis Kanalen-eiland met tal van lokale organisaties. In 2011 trok het circa 1000 bezoekers.

‘Wat ik leuk vind is dat heel veel mensen uit de wijk dingen doen, maar ook mensen van buiten de wijk. Het sfeertje is erg goed.’Victor Everhardt, wethouder Welzijn en diversiteit (bron: reportage U in de wijk, juni 2011)

Page 58: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

aRk festIval kanalen­eIland

Page 59: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht
Page 60: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

58

team WIjk­ontWIkkelIng

Het team Wijkontwikkeling bestaat uit professionals die zowel thuis zijn in het beleid, als de praktijk van het werken in wijken beheersen. Wij produceren, creëren en schrijven mee, ontwikkelen, coördineren en doen onderzoek. In 2011 telde het team Wijkontwikkeling zes medewerkers (opgeteld 2,8 fte).Mira Kho, projectleiderAnnemarie de Jong, producentTsui­Saen Leung, projectmedewerkerFemke Broeren, projectmedewerker Saar van der Spek, programmamakerSiera Wiersma, medewerker onderzoek en monitoring

Voor de verdere ontwikkeling van het programma sluiten we vitale coalities met de sociaalmaatschappelijke sector, corporaties en het bedrijfsleven. Hiermee kunnen we externe, aanvullende financieringsbronnen aanboren.Tegelijk met de programmaontwikkeling onderzoeken wij welke samenwer-kingsverbanden er zijn, hoe die tot stand komen, hoe buurtbewoners tot het nemen van initiatief op het gebied van cultuur en leefbaarheid gebracht worden, waarin de artistieke meerwaarde zit van het werken met kunstenaars in wijken, hoe en in welke mate wijkbewoners meer cultureel ontvankelijk worden gemaakt. Dit onderzoek is vooral voor intern gebruik, zodat wij lerend blijven werken.

We zien kunst en cultuur als een van de voertuigen om sociale en maat-schappelijke doelen, zoals actief burgerschap en sociale stijging, te realiseren. Dit vereist een integrale aanpak, met zo veel mogelijk maatschappelijke (beleids)partners. Sinds 2010 vindt er driewekelijks overleg plaats met de afdeling Culturele Zaken van de gemeente Utrecht. We doen mee aan denktanks op directieniveau bij de Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling (DMO) van de gemeente Utrecht. Met culturele instellingen in de stad, waaronder ZIMIHC en UCK, zijn op beleidsniveau afspraken gemaakt over meerjarige structurele samenwerking.

Om ons programma in de wijk te laten landen, spreken wij de taal van de bewo-ners. Voor communicatie op maat met verschillende doelgroepen schakelen we waar nodig experts in. Dit kan een enthousiaste buurvrouw zijn of een jongeren-tijdschrift, een Facebookpagina of een wijkkrant. Communicatie vanaf de basis sluit aan bij de werkwijze en strategie van Vrede van Utrecht: inwoners van stad en regio actief bij het programma betrekken en eigenaar van onze projecten te maken.

3

Samenwerking

Communicatie

Page 61: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

59

Tekstensamenstelling: Wijkontwikkeling, Vrede van UtrechtTekstredactie: Frans Hempen, de zoele havenOntwerp: Dietwee merk, ontwerp en communicatieFotografie: Coverfoto: Hester Postma (Tafelbos boomwachtersdag van Marleen Buene), Jeroen Wandemaker (Entree!, Lombok bij de Kop), Anna van Kooij (Showcase Wereldfeest), Jurrian van den Haak (Tafelbos), Willemijn van Kol (Wijktafels Zuid), Jorrit Elferink (ARK Festival, U Make It), Annemarie de Jong (Leidsche Rijn Connectie), Ruud Bakker (Kijk in je eigen Wijk), Sebastiaan ter Burg (NUtrecht), Lawrence Matthews (Slinger voor Lombok), Marij Nielen (Slinger voor Lombok), Yordana Rodriguez (Xchanging Playgrounds Around the Sea) en fotografen van wie we de naam niet konden achterhalen. Drukwerk: Libertas Bunnink

Wijkontwikkeling van Vrede van Utrecht heeft in de afgelopen twee jaar bijdragen ontvangen van Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling van de Gemeente Utrecht, Stichting DOEN, KF Hein Fonds, Oranjefonds en Mitros.

Vrede van Utrecht is een initiatief van de gemeente en provincie Utrecht.

In 2013 viert Utrecht 300 jaar Vrede van Utrecht met The Art of Making Peace, een internationaal programma vol kunst, cultuur en wetenschap in stad en regio. De Vrede van Utrecht was een wereldomspannend vredesverdrag dat voor stabiliteit in Europa zorgde. Voor het eerst kwam vrede tot stand aan de onderhandelingstafel, in de plaats van op het slagveld. Met dank aan de gastvrijheid van Utrecht.

Het Vrede van Utrecht programma is een samenwerking tussen culturele instellingen, onderwijsinstituten, maatschappelijke organisaties, het bedrijfs-leven en de creatieve industrie in stad en regio. De viering van de Vrede van Utrecht staat niet op zich, in 2018 wil Utrecht Culturele Hoofdstad van Europa zijn. Vrede van Utrecht 2013 en Utrecht2018 zijn het initiatief van gemeente en provincie Utrecht en worden ondersteund door Council Vrede van Utrecht met als eerste leden: ASR Nederland, Bouwfonds Ontwikkeling, CMS Derks Star Busmann, NS, ProRail, Rabobank Utrecht en SHV.

Vrede van UtrechtPostbus 5323500 AM Utrechtwww.vredevanutrecht2013.nlwww.utrecht2018.nl

Colofon

Met dank aan

Contact

Page 62: Wijkenprogramma Vrede van Utrecht

Wijkontwikkeling Vrede van Utrecht

Vrede van Utrecht heeft sinds de oprichting in 2005 ingezet op de versterking van culturele initiatieven in de wijken, de stad en de regio. Wijkontwikkeling ondersteunt de ontwikkeling van culturele initiatieven en netwerken in de Utrechtse wijken van onderaf. Dat doen we vanuit de gedachte dat we niet zelf nieuwe initiatieven ontplooien, maar versterken wat er is. Daarom werken we samen met onder andere de gemeentelijke wijkbureaus, culturele organisaties, corporaties, Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling van de gemeente, onderwijsinstellingen, cultuurhuizen en sociaalmaatschappelijke organisaties. Door de krachten te bundelen, via kunst en cultuur bewoners van de wijken creatieve vaardigheden aan te reiken en de culturele initiatieven te helpen een duurzame plek in de wijk en de stad te verwerven. Want na 2013 houdt Vrede van Utrecht op. Tot dan werken we aan een versterking van de culturele infrastructuur in de wijken. Met het wenkend perspectief van Utrecht 2018 werken we aan een sterke stad waarin alle mensen meedoen.