Wie zijn de onverzekerden & wat is hun recht op zorg? · PDF file3 april 2008 b ijeenkomst...

Onverzekerden & onverzekerbaren in Nederland

Wie zijn de onverzekerden& wat is hun recht op zorg?

Dr Joost den Otter, arts M&Gvoorzitter Johannes Wierstichting

Agenda

• Mensenrechten

• Definities

• Gevolgen voor behandeling

• Perspectief

o Overheid

o Verzekeraar

o Zorgverlener

o Zorgvrager

• Uw licht op…

3 april 2008 bijeenkomst NVAG 2

Examples of the linkages between health and human rights

HEALTH &HUMANRIGHTS

REDUCINGVULNERABILITYTO ILL-HEALTHTHROUGHHUMAN RIGHTS

HUMAN RIGHTSVIOLATIONSRESULTING INILL-HEALTH

PROMOTIONOR VIOLATIONOF HUMANRIGHTSTHROUGHHEALTHDEVELOPMENT

RIGHT TO WATER

RIGHT TOINFORMATION

RIGHT TOEDUCATION

RIGHT TOFOOD &NUTRITION

FREEDOM OFMOVEMENT

RIGHT TOPARTICIPATION

HARMFULTRADITIONALPRACTICES

VIOLENCEAGAINSTWOMEN

TORTURE SLAVERY

FREEDOM FROMDISCRIMINATION

RIGHT TOPRIVACY3 april 2008 3bijeenkomst NVAG

d1d2

Dia 3

d1 right to heslth is deliberately left out!dji; 27-8-2004

d2 since 1990dji; 27-8-2004

UitgangspuntenWHO Constitution 1946

“The enjoyment of the highest attainable standard ofhealth is one of the fundamental rights of every humanbeing without distinction of race, religion, politicalbelief, economic or social condition.”

Health is defined as "a state of complete physical,mental and social well-being and not merely the absenceof disease or infirmity.“

Uitgewerkt in verdragen zoals:

o CRC

o CEDAW

o CESCR

43 april 2008 bijeenkomst NVAG

Article 12, ICESCR:1. The States Parties to the present Covenant recognize the right of everyone to the enjoyment of the highest attainable standardof physical and mental health.2. The steps to be taken… to achieve the full realization of this right shall include those necessary for:

a) The provision for the reduction of infant mortality and for the healthy development of the child;b) The improvement of all aspects of environmental and industrial hygiene;c) The prevention, treatment and control of epidemic, endemic, occupational and other diseases;d) The creation of conditions which would assure to all medical service and medical attention in the event of sickness.

General obligations for all rights:

-Non discrimination-Progressive achievement-Maximum available resources.

Cross-cutting elements of the right to health (GC 14)a) Availabilityb) Accessibility

Non-discriminationPhysical accessibleEconomic accessibility (affordability)

c) Acceptabilityd) Quality

Core obligations of the right to health (GC 14)1. To ensure the right of access to health facilities, goods and services2. To ensure access to the minimum essential food3. To ensure access to basic shelter, housing and sanitation, and potable water4. To provide essential drugs5. To ensure equitable distrubution of all health facilities, goods and services6. To adopt a national public health strategy and plan of action that gives particular attention to vulnerable goods7. To ensure reproductive, maternal and child health care8. To povide immunisation against the major infectious diseases9. To make measures to prevent, treat and control epidemic and endemic diseases10. Education and access to information concerning the main haelth problems11. Appropriate training for health personel, including education on health & human rights


Definities

Wat is de definitie van een onverzekerde?

Er zijn twee soorten onverzekerden te onderscheiden. Allereerst Zvw-verzekeringsplichtigen die geen zorgverzekering hebben. Zvw-verzekeringsplichtig zijn de mensen die van rechtswege verzekerd zijnvoor de AWBZ. ….

Daarnaast zijn er vreemdelingen die niet rechtmatig in Nederlandverblijven (illegalen). Zij zijn op grond van de Koppelingswet uitgesloten vande sociale verzekeringen.

Bron: Vraag 203 uit begroting VWS 2008

3 april 2008 6bijeenkomst NVAG


Moeilijke groepen


onverzekerden

KNMG onderzoek

UITKOMSTEN

40 % zag onverzekerde

Huisartsen > medisch specialisten

Randstad > rest

PROFIEL ONVERZEKERDE

* 39% wanbetalers/ geroyeerd

* 30% dak- of thuislozen

* 19% psych. patiënten

* 31% bewust onverzekerd

•12% ex-gedetineerd

•illegalen (55%)

INVLOED BEHANDELING?

BIJ 55 %

enige (42%)

zelfs belangrijke (13%)

INVLOED VERWIJSGEDRAG?

+ BIJ 66%

enige (39%)

belangrijke (27%)


Kenmerken

Onverzekerden

• Bewust e keuze( rijken & principiëlen )

• Ex-gedetineerden

• Wanbetalers

– Bijstands mensen

– Minimum inkomen

– Kwetsbaren dak- thuis enadres lozen,verslaafden enpsychiatrische patiënten

• Verzekerbaar!

Aantal:

2006 : 241 000

Onverzekerbaren

• “Illegalen”

• Asielzoekers met nieuweprocedure

• Blijvend probleem?

Dalend aantal door :

• Generaal pardon

• EU vergroting

Aantal

Nu 75 000 - 125 000



Wie spelen een rol bij het thema onverzekerd zijn?

• Overheid (Min VWS, Min Jus, Min SoZa, Min BiZa Min Buza)• Stichting Koppeling (reg. samenwerkingsverbanden)

• Zorgverzekeraars• post dubieuze debiteuren

• Zorgaanbieders• hebben eigen beleid

• Zorgvragers• Inclusief diverse maatschappelijke organisaties & NGO’s

12

• Illegaal = “aanwezigheid in Nederland van vreemdelingen die geen geldigverblijfsdocument hebben en die dus het land moeten verlaten.”

• Niet strafbaar, tenzij ongewenst verklaard

• Geen enkel instituut heeft de specifieke taak om data te verzamelen. (n =125-250.00 ??)

• Maatregelen genomen om illegaal verblijf te ontmoedigen ( o.a. toenamedetentiecapaciteit)

• Debat “medisch noodzakelijke zorg” gestart bij invoering van koppelingswet

• Overheid heeft zorgplicht voor alle ingezetenen (asielzoekers, illegalevreemdelingen, inwoners en burgers)

• Art. 10 Vreemdelingenwet 2000: illegalen geen aanspraak op zaken uit dealgemene middelen. Uitzondering: onderwijs (<18 jr), acute medische zorg &juridische bijstand.

• Cie Smeets: (2004) medisch noodzakelijke zorg is cf. ziekenfondspakket.Ziet geen redenen voor verdere inperking

Overheid


Overheid

Overheid: onverzekerde verzekerbare Nederlanders met maximale inspanning allepartijen toch weer verzekerd d.m.v.

• Begeleiding

• Schuldsanering

• Uitwerken van wettelijke mogelijkheden dwangmatige betaling(Nota Zorg verzekerd dec. 2005)

• Verbetering door collectieve contracten Gemeentelijke Sociale Diens tussenzorgverzekeraars en GSD

• Overheid: oplossing samenhangende kosten dubieuze debiteuren ziekenhuizen inonderhandelingen tussen instellingen en zorgverzekeraars.

• AWBZ geen mogelijkheid kosten compensatie van kosten samenhangend metzorg voor onverzekerden. Probleem bij GGZ instellingen

• Overheid: alle mensen (verzekerd en onverzekerd) in Nederland recht opmedisch noodzakelijke zorg ( zorgplicht aanbieder)

• Uitbouwen van waarborgfonds zoals genoemd door koppelingsfonds.


Wetten m.b.t ongedocumenteerden

Nationaal• Grondwet (art.1) : Allen die zich in Nederland bevinden,worden in

gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst,levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welkegrond dan ook, is niet toegestaan.

• VW 2000Wel onderscheid (il)legaal (art. 10)

• WCPVgeen onderscheid (il)legaal

• WGBO, wet Big en wet klachtrecht cliënten zorgsectorgeen onderscheid (il)legaal

NU voor onverzekerbaren

• De beleidsregel afschrijvingskosten dubieuze debiteuren

• Stichting Koppeling

• Artikel 64 Vreemdelingenwet 2000

• Niets

Stroomlijning:

• Uitgangspunt blijft dat iemand die niet verzekerd is zelf de kosten van deaan hem verleende medische zorg moet betalen, niet voor verzekerbaren

• alle vormen van medisch noodzakelijke zorg die wordt verleend aan inbetalingsonmacht verkerende illegalen te financieren uit één door deoverheid te financieren fonds

• Bijna alle zorgvormen die zijn opgenomen in het Nederlandse wettelijkesociale verzekeringspakket en introductie van UITSTELBAARHEID (dwz devraag of de zorg wel nu en hier moet worden verleend positief moet wordenbeantwoord door de behandelend arts. (Hoogervorst 2006)

Zorg aan Zieken: Rechten én plichten


WvS Artikel 255 & artikel 450:Waarin (kort gezegd) diegene strafbaar wordt gesteld door wiens nalaten iemandin een hulpeloze toestand geraakt.

Artikel 47 BIG:Verplicht de hulpverlener om iemand die in nood verkeert hulp te bieden.

De regering benadrukt dat deze plicht voor zowel de overheid als de particuliergeldt, ook als daar geen financiele vergoeding tegenover zou staan.

Onverplicht heeft de overheid twee maatregelen genomen om de medischnoodzakelijke zorg te waarborgen en de kosten hiervan niet onevenredig ten lastevan de zorgverleners te laten komen. (Koppelingsfonds & Deb DUB)

Zorg aan Zieken Rechten én plichten


Regeling Stichting Koppeling

• Regeling voor 1e-lijn: financieel vangnet. Alleen voor illegale patiëntrndie niet kunnen betalen waarbij de zorgverlener onbetaald medischnoodzakelijke zorg verleent aan een vreemdeling zonderverblijfsvergunning,

• Vergoed alleen compensatie voor inkomstenderving van enige omvang(zorgverlener bepaalt dat zelf)

• NIET: ziekenhuiszorg, AWBZ gefinancierde instellingen

De voorwaarden:

• onbetaalde rekening en de kosten konden niet of niet volledig op dezorgvrager verhaald worden.

• medisch noodzakelijke zorg

• patiënt is onverzekerd én onverzekerbaar



Zorgverzekeraars & post dubieuze debiteuren

• De gezondheidszorginstellingen en zorgverleners die geen beroep kunnen doenop het Koppelingsfonds - het gaat hierbij dan vooral om ziekenhuizen - wordengeacht om eventuele problemen met oninbaarheid van vorderingen binnen hunbudget en de voor de vaststelling van het budget geldende regelingen op telossen

• Het ziekenhuis zal moeten aantonen dat de kosten niet op de illegale patiëntverhaalbaar zijn. Ook hier geldt dat degene die medische zorg inroept tegenoverde zorgverlener in beginsel zelf aansprakelijk is voor de betaling van deverleende zorg. Dit geldt ook voor de illegale patiënt.

19


Financiële aspecten van de zorg vooronverzekerbare (vaak illegaal) zieken.

• Zorgkosten 2004 Stichting koppeling kleine € 5.000.000.

• Kosten groeien slechts beperkt

• 65% hangt samenmet farmacie (mn Aids/hiv medicatie )

• Totaal Nederland: € 45.900.000.000 roulatie in zorg

• Sigra rapport: (2006)Amsterdam ongeveer 10 miljoen samenhangend met zorg vanonverzekerden in instellingen.

• Amsterdam (in 2004): 3.274 behandelingen GGZ / 11.554 behandelingenZiekenhuizen

• Onduidelijk welk percentage samenhangt met onverzekerbaren

• Weinig (in)zicht kostenposten samenhangend met zorg aanonverzekerbaren in AWBZ-instellingen

20

• WGBO

• Wet Big

• KNMG gedragsregels

• Kinderartsen explicieter

• Kennis van (on)mogelijkheden– Dubbele loyaliteit

– Onbekendheid met de populatie• Taal

• Cultuur

• Health literacy

– Onwetendheid wet en regelgeving• Vreemdelingenwet

• Onwetendheid m.b.t patientenrechten /plichten

• Commissie Klazinga (KNM G, LHV, NvvP, Orde)

Professioneel perspectief


Arts & Vreemdeling

Doelstellingen van de commissie

1. Het analyseren vanuit medisch perspectief van de bestaande procedures en debegrippen ‘medische noodsituatie’ en ‘medisch noodzakelijke zorg’, zoals die tenaanzien van dreigend uitgeprocedeerde asielzoekers en illegale vreemdelingen inde wet- en regelgeving zijn vastgelegd en het opstellen van adviezen enrichtlijnen ten aanzien van het medisch-professioneel handelen in deze situaties.

2.Het opstellen van richtlijnen en gedragsregels in situaties waarbij hetvreemdelingenbeleid in conflict komt met de medische zorgplicht van artsen enhun verantwoordelijkheid voor de continuïteit van zorg. Dit speelt in demedische zorg voor uit te zetten asielzoekers en vreemdelingen en voor illegalevreemdelingen.

3.Het opstellen van adviezen en richtlijnen over de plaatsing en medischebehandeling van zieke vreemdelingen in door de overheid gecreëerdeopvangvoorzieningen of detentiecentra voor vreemdelingen uitgaande van hetwaarborgen van kwaliteit en continuïteit van medische zorg


Adviezen en richtlijnen over de zorg voorillegale, onverzekerde vreemdelingen

1. “Medisch noodzakelijke zorg” = “Verantwoorde en passende medische zorg”.

2. Artsen kunnen verblijfsduur niet voorspellen=> onduidelijk of langdurigeverblijfsduur keuze voor continuïteit én medische zorg gelijk aan de regulierebasiszorg.

3. Artsen passen dezelfde richtlijnen, protocollen, standaarden en gedragsregelsvan de (wetenschappelijke) beroepsorganisaties toe.

4. Artsen en zorginstellingen richten zich primair op medische en zorginhoudelijkeaspecten en niet op de financiering. Wel onderkenning van mogelijke nadeligegevolgen gebrek aan financiering voor de toegankelijkheid en kwaliteit van zorg.

5. Artsen zijn bewust van het kostenaspect zonder dat dit leidend is. Bij de zorgmogen financiële argumenten een rol spelen, mits ruimte in geldende ichtlijnen.

6. Artsen en instellingen dienen afspraken te maken en procedures vast te leggen,zodat de werkwijze bij zorgvragen voor alle betrokken partijen transparant entoetsbaar is. Voorop moet staan dat de zorgvragen door artsen adequaatafgehandeld worden; daarnaast dienen afspraken gemaakt te worden over demogelijkheden van betaling.


7. De commissie adviseert de overheid en zorginstellingen om de medische zorg

voor onverzekerde vreemdelingen te monitoren op aard en omvang en op

problemen in de toegang tot zorg.

8. Gerichte voorlichting onder artsen, zorginstellingen, intermediairs en illegalevreemdelingen over rechten, plichten, regelingen en procedures is noodzakelijk,mede met het oog op de nieuwe financieringsregeling.

9. Medische beroepsorganisaties en overheid dienen te streven naar richtlijnenvoor de zorg voor illegalen in Europees verband.

Adviezen en richtlijnen over de zorg voorillegale, onverzekerde vreemdelingen


Effecten van illegaal verblijf

• Dak-/ thuisloosheid

• Overlast / kleine criminaliteit

• Geen / gebrekkig onderwijs

• Gebrekkige huisvesting

• Illegale arbeid

• Uitbuiting/illegale prostitutie

• Voedingsbodem voor criminaliteit

• Beperkte toegang tot medische zorg

• Geen inschrijving in GBA

Toegankelijkheid van de zorgvoor onverzekerbaren

• 1e lijn (relatief) goed toegankelijk voor illegale patiënten• Concentratie bij bepaalde zorgverleners (G 4)• Problematische toegang voor ongedocumenteerden mn:

- tweedelijnszorg- verpleeghuis- revalidatie- GGZ- Nazorg

• Veel verschillen tussen zorgverleners en tussen regio’s in interpretatiedefinitie medisch noodzakelijke zorg

Toegankelijkheid :• 2e en 3e lijn lijkt verslechterd door striktere toepassing regels tgv

nieuwe wetgeving.(WFZ, Nieuwe zorgverzekering)• AWBZ nu nog (zeer) slecht door gebrek aan middelen (geen COTG deb

dub)



Wie zijn de onverzekerden& wat is hun recht op zorg?

• Een diverse en groeiende groep

• Groep verzekerbare onverzekerden groeiend?

• Groep onverzekerbaren relatief kleiner?

• Recht op zorg voor een ieder!

• Plicht om te verzekeren

• Plicht tot zorgverlenen

• Medisch noodzakelijk nu helder! ?

• Plicht om te betalen

• Echter….kale kip?

• En wie moet er dan financieel bloeden??– Zorgverlener / verzekeraar / overheid / patiënt

28

Licht op deze casus

Casus zichbaar visusprobleem


Casus uitwerking

Concept Cataract Richtlijn NOG 2006:

Het doel van de poliklinische afspraak is:

• bevestigen van de diagnose van visueel significant cataract,waarbij visueel significant wordt gedefiniëerd als hetveroorzaken van visuele symptomen en het aantasten van delevensstijl van de patiënt,

• bevestigen dat de cataract de oorzaak van de visuele symptomenis,

• bepalen of er oculaire co-morbiditeit aanwezig is,• bevestigen dat de patiënt de operatie wil ondergaan en de risico's

ervan begrijpt,• een chirurgisch behandelplan formuleren.


Aan de slag !

1. Inventarisatie welke (sub)groepen.

2. Noodzakelijke zorg ?

3. Wettelijke regelingen & ethische aspecten

4. Consequenties voor het huidige zorgkader


Wie zijn de onverzekerden & wat is hun recht op zorg? · PDF file3 april 2008 b ijeenkomst...

Documents

Transcript of Wie zijn de onverzekerden & wat is hun recht op zorg? · PDF file3 april 2008 b ijeenkomst...