Desig

n C

harles &

Ray

Eam

es -

Hang i

t all

©

Vitra

Wie komt, wie gaat?

Profielen en motieven van verhuizers.

Studiedag Gent in Cijfers

31/05/2016

Katleen Van den Broeck

Overzicht

• Aanleiding tot studie

• Onderzoeksvragen

• Methode

• Resultaten: profielen en motieven

• Besluit

2

Aanleiding tot studie

• Observaties: netto instroom jongvolwassenen,

netto uitstroom gezinnen met kinderen

• Vragen:

• Administratieve data kunnen hierop geen

antwoord bieden

3

Onderzoeksvragen

• Profielen nieuwe Gentenaars en Gentverlaters?

• Profiel huidige en vorige woning?

• Verschillen in profiel eigenaars en huurders?

• Motieven voor verhuis?

• Trekken ‘goed’verdieners weg? Trekt Gent

‘laag’verdieners aan?

• Trekt Gent starters aan? Blijven studenten

plakken?

• Evidentie voor het onderbouwen van de

transitiethese?

4

Methode: survey bij verhuizers (Stad Gent)

• Info verzameld over verhuis in 2012

• Via post-enquête uitgevoerd in 2013

• 2 datasets: Naar Gent: 1435 obs; Uit Gent: 1779 obs

• Enkel binnenlandse migratie!

– Geen internationale

– Geen interne

– Geen niet-verhuizers

• Oorsprongs- en bestemmingsgebieden: steekproef opgesteld om uitspraken te kunnen doen naar gebied

5

Overzicht geografische gebieden

6

7

% Nieuwe Gentenaars Gentverlaters

Gebied van oorsprong/bestemming Pop.

Survey

Pop.

Survey

Stadsgewest 22,9 19,8 39,6 35,2

Rest Oost-Vlaanderen 23,2 22,7 26,6 24,3

West-Vlaanderen 19,8 22,8 - -

Rest Vlaanderen 11,4 12,0 15,1 20,7

BHG 4,0 3,1 3,9 2,6

Centrumsteden 17,0 18,2 13,3 16,0

Wallonië 1,8 1,5 1,5 1,2

N (populatie huishoudens/steekproef) 5 423 1 435 6 283 1 779

Binnenlandse migratie van huishoudens naar en uit Gent en hun gebied van oorsprong/bestemming, populatie en steekproef

Bron: Bevraging nieuwe Gentenaars en Gentverlaters Populatie= enkel volwassenen (18-79 jaar), en uitgezonderd komend van buiten België of stadsinterne

verhuizingen, en ook uitgezonderd verhuisd naar collectieve wooninstellingen; enkel één persoon per adres werd

bevraagd, hoofdzakelijk gezinshoofd (=verhuisaantallen gezinnen).

Methode: survey bij verhuizers (Stad Gent)

• Opmerking 1: obv survey niet: “groep x vlucht

weg uit Gent” maar “de groep verhuizers bestaat

voor …% uit groep x”

• Opmerking 2: bevraagd werden verhuismotieven

algemeen, geen expliciet onderscheid tussen

verhuis- en vestigingsmotieven

8

PROFIELEN VAN DE

VERHUIZERS

9

Profiel nieuwe Gentenaars (NG) en Gentverlaters

(GV)-huishoudkenmerken

Leeftijd (gezinshoofd):

– NG jong (60% 18-29 jaar); 50% jonger dan 27

– GV redelijk jong, doch iets ouder (31% 18-29; 36% 30-39); 50%

jonger dan 33

10

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

18-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70-80

%

Verdeling volgens leeftijdscategorieën

NG GV

Profiel nieuwe Gentenaars (NG) en Gentverlaters

(GV)-huishoudkenmerken

Gezinssamenstelling:

– NG voornamelijk HHs zonder thuiswonende kinderen (73%: 39%

koppel zk; 33% alleenstaande zk)

– GV voornamelijk koppels (69%: 35% met kinderen; 33% zonder

kinderen)

11

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

Koppel metkinderen

Eénoudergezin Koppel zonderkinderen

Alleenstaande Andere

%

Verdeling volgens gezinssamenstelling

NG GV

Profiel nieuwe Gentenaars (NG) en Gentverlaters

(GV)-huishoudkenmerken

Leeftijd + Gezinssamenstelling:

– NG => 2 pieken: jonge koppels zonder kinderen + jonge

alleenstaanden zonder kinderen

– GV => profiel iets minder uitgesproken maar koppels 30-49 jaar

met kinderen meest vertegenwoordigd in groep Gentverlaters

12

0,05,0

10,015,020,025,030,035,0

%

Verdeling volgens combinatie gezinssamenstelling x leeftijd

NG GV

Profiel nieuwe Gentenaars (NG) en Gentverlaters

(GV)-huishoudkenmerken

• Hoogste onderwijsniveau (gezinshoofd):

• Zowel NG als GV hoog opgeleid maar groter aandeel met

universitaire opleiding bij NG (44%) (GV: 29%)

13

Profiel nieuwe Gentenaars (NG) en Gentverlaters

(GV)-economische kenmerken

• Inkomen-verdeling over 5 inkomensgroepen (<1000; 1000-2000; 2000-3000; 3000-45000; >4500):

– NG: hoger % in 1000-2000 (groep 2); lager % in groep 4 en groep 5

– Maar groep 1-groep 2 voor NG gelinkt aan leeftijd (jong), gezinssamenstelling (alleenstaand) + hoog % hoog opgeleid groep 1-groep 2 GV meer divers, iets ouder, iets minder hoog opgeleid

• Huur/afbetaling als % van beschikbaar inkomen:

– Geen significante verschillen tussen NG (38% betaalt >30%) en GV (39% betaalt >30%)

• Rondkomen met beschikbaar inkomen?

– Geen significante verschillen

• Activiteitsstatus:

– Verschillende verdeling te wijten aan verschil % gepensioneerden (NG 6%, GV 8%) en % schoolgaand/studerend (NG 3% en GV 1%)

14

Trekken ‘goed’verdieners weg? Trekt Gent

‘laag’verdieners aan?

• NG hogere kans lagere inkomensgroep; GV

sterkere vertegenwoordiging in hogere

inkomensgroepen => ja

Ja, maar…

• … voor groot deel gelinkt aan leeftijds- (GV

ouder)- en gezinssamenstellingskenmerken (GV

koppels)

• … nieuwe Gentse ‘laag’verdieners hoog

potentieel want jonger en hoger opgeleid dan

Gentverlatende ‘laag’verdieners

15

Profiel nieuwe Gentenaars (NG) en Gentverlaters

(GV)-eigendomsstatuut

• Eigendomsstatuut: grote verschillen

– NG voornamelijk private huurders: 60% (eigenaars: 38%)

– GV voornamelijk eigenaars: 58% (HH zelf: 53%; ouders: 5%)

• Verschillen tussen huurders en eigenaars

• NG: huurders zijn jonger dan eigenaars, eerder huishoudens

zonder kinderen, eigenaars eerder koppels, huurders eerder

uit ECM dan eigenaars, huurders eerder in laagste

inkomensgroepen

• NG: geen verschillen tussen huurders en eigenaars naar

opleiding, naar betaalbaarheid woning, naar % werkend

• GV: verschillen tussen huurders en eigenaars groter, bestaan

op elk vlak inclusief opleiding, betaalbaarheid, % werkend

16

Profiel nieuwe Gentenaars (NG) en Gentverlaters

(GV)-woning

• Grote verschillen in woningtype tussen NG en GV

– NG eerder in appartement (51%; GV 28%) of gesloten (31%; GV 19%)

– GV eerder in (half)open bebouwing (50%; NG 11%)

• Grote verschillen in woningtype en veranderingen in de ruimte aan of bij de woning

– NG naar eerder minder ruimte

– NG eerder komende van (half)open => appartement of gesloten

– GV naar eerder meer ruimte

– GV eerder komende van appartement/gesloten => (half)open

• Verschillen in tevredenheid met huidige woning

– GV hoger % “meer tevreden” HHs dan NG

17

Trekt Gent starters aan?

Observaties die doen vermoeden dat het inderdaad eerder over starters gaat bij NG dan bij GV

• Leeftijds-en gezinssamenstellingskenmerken

• Veranderingen in gezinssamenstelling

• Verandering woningtype bij verhuis

• Eigendomsstatuut en verandering eigendomsstatuut

• Belang motieven “ouderlijk huis verlaten en alleen gaan wonen” / ”samenwonen/huwelijk”

• Verhuisintentie hoger bij NG dan bij GV, typisch voor begin wooncarrière

18

Blijven studenten plakken?

• “Blijven studenten plakken?” Nodig: opvolging

studentenpopulatie: welk % vestigt zich na zijn

studies in Gent?

• Zowel NG als GV: 70% in Gent gestudeerd

• Maar: op kot geweest in Gent wel een verschil

tussen NG (48%) en GV (31%)

NG bestaat voor een groter aandeel uit

studenten die in Gent op kot geweest zijn: link

tussen op kot gaan en blijven plakken

19

Transitiethese?

Na profielen te hebben onderzocht, kan besloten worden dat de transitiethese voor een deel van de verhuizers kan bevestigd worden:

• Nieuwe Gentenaars bestaan vooral uit jongvolwassenen, die vaak in Gent op kot gezeten hebben

• Zij wonen vooral als huurder (in een appartement)

• Als koppel of alleen, zonder kinderen

• Veel startende huishoudens

• Grotere kans laagverdienend te zijn, wel met groot potentieel (hoog opgeleid, nog tweeverdieners worden)

• Gentverlaters zijn vaker ouder en huishouden met kinderen, grotere kans goedverdienend te zijn (tweeverdieners?)

Opmerking: geen link tussen dataset NG en GV

20

Link met Gent volgens leeftijd

Enkel jongste HHs (18-29 jaar) sterkere kotlink: NG 63% versus GV

35%

bij GV in elke leeftijdscategorie hoger % dat langst in Gent heeft

gewoond tijdens de kindertijd

Hoger % GV gewoond in Gent bij geboorte (GV: 33% NG: 15%)

voor 1 op 3 GV woont er familie in Gent

bij GV een aanzienlijk deel “geboren en getogen” in Gent

21

% in Gent… Langst gewoond kindertijd Gestudeerd Op kot gezeten

Nieuwe Gentenaars

Gent-verlaters

Nieuwe Gentenaars

Gent-verlaters 2

Nieuwe Gentenaars

Gent-verlaters 2

Leeftijd

18-29 5,4 39,3** 80,8 77,2 62,9 34,7**

30-39 17,4 24,7* 56,5 74,2** 33,9 40,7

40-49 29,1 41,6* 53,0 60,1 16,6 19,4

50-59 26,9 46,0** 51,7 66,3* 18,9 18,3

60-69 34,7 55,9* 42,5 55,8 13,6 11,0

70-80 - 48,1 - 33,9 - 6,0

VERHUISMOTIEVEN

22

Verhuismotieven in de vragenlijst

Op 3 verschillende manieren bevraagd:

• Lijst met vooropgestelde motieven: belang

aangeven

• Belangrijkste 3 motieven uit deze lijst

• Verhuishistoriek (open reden van verhuis)

23

Verhuis omwille van de woning

Woningredenen eerder onbelangrijk voor NG,

meest belangrijke motief voor GV:

– Woningkenmerken (grootte, type): vooral meer

buitenruimte, binnenruimte, woningtype

– Kwaliteit en comfort: minder belangrijk dan

woningkenmerken maar meer aan de orde

voor GV dan NG

– Woonkost: voor dubbel zo hoog % GV

(enigszins) belangrijk dan voor NG

24

Verhuis omwille van de woonomgeving

• Voor NG belangrijkste verhuismotief: “wou in de stad wonen” voor 67% (enigszins) van belang

• Voor GV “onvoldoende groen” en “hinder (lawaai, stank, etc)” voor +/-30% (enigszins) van belang

• Bereikbaarheid/mobiliteit belangrijk voor beide groepen:

– voor NG positief: verbinding/afstand werk (50%), verbinding openbaar vervoer (32%) (enigszins) van belang

– Voor GV negatief: verkeer was te druk (33%), parkeerproblemen (35%) (enigszins) van belang

25

Verhuis omwille van redenen ivm werk

• Belangrijk voor NG, onbelangrijke rol voor GV

• Werk speelt belangrijke rol in verhuis naar Gent:

voor 31% “had werk gevonden in Gent”

(enigszins) van belang; voor 26% “hoopte in gent

werk te vinden” (enigszins) van belang

26

Verhuis omwille van sociale redenen

• Sociale redenen belangrijk voor NG, minder

belangrijk voor GV

– “wou het ouderlijk huis verlaten en alleen

wonen”: 34% NG (enigszins) van belang

– “wou samenwonen/huwelijk”: 40% NG

(enigszins) van belang

27

Verhuis omwille van persoonlijke redenen

• Relatief groter belang voor verhuis uit Gent dan naar Gent

• Vooral de wens om eigenaar te worden

– Voor 34% van de GV (enigszins) van belang; voor 29% belangrijk;

– Ook voor 17% van de NG speelt deze wens een belangrijke rol in de verhuismotivatie

– Link met leeftijd!

• GV: eigenaarswens voor hoogste % “belangrijk” in groepen 18-29 en 30-39 (37%, 35%), daarna dalend

• NG: voor 25% van de 30-39-jarigen belangrijk

28

De voornaamste verhuisreden

• Verschil in belang motieven rond woning

• Ook verschil in belang motieven werk, omgeving en sociale redenen (=wijzigingen gezinssamenstelling)

• Binnen motief gezinssamenstellingswijzigingen ook grote verschillen: NG groot belang van “ouderlijk huis verlaten en alleen gaan wonen”; GV eerder onbelangrijk, maar wel groter belang van (geplande) gezinsuitbreiding

• Verschillen naar gebied van oorsprong en bestemming:

29

30

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Stadsgewest Rest Oost-Vlaanderen

West-Vlaanderen Rest Vlaanderen BHG Centrumsteden

Wonen Omgeving Werk Onderwijs Sociale redenen Persoonlijke redenen Andere

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Stadsgewest Rest Oost-Vlaanderen Rest Vlaanderen BHG Centrumsteden

Wonen Omgeving Werk Sociale redenen Persoonlijke redenen Andere

Figuur 1 Voornaamste reden nieuwe Gentenaars volgens gebied van oorsprong

Figuur 2 Voornaamste reden Gentverlaters volgens bestemmingsgebied

Ideeën voor Gent: push factoren?

Categorieën 1ste idee 2de idee

Nieuwe

Gentenaars Gentverlaters

Nieuwe Gentenaars

Gentverlaters

Binnenstad 0,1 0,1 2,6 1,8

Cultuur 1,1 0,4 0,0 0,9

Economie 0,8 0,5 5,0 4,0

Gentlover 3,5 11,4 1,0 5,7

Milieu 6,9 3,1 9,7 5,4

Mobiliteit 36,1 23,2 24,8 16,3

Onderwijs 1,0 0,8 0,6 1,3

Ruimte 14,9 8,9 19,4 10,9

Samenleven 3,8 9,6 7,1 9,9

Stadsbestuur 8,9 8,2 6,2 6,3

Studenten 0,9 1,7 3,4 2,2

Veiligheid 3,1 4,9 4,2 9,3

Wonen 15,7 24,9 7,0 12,5

N 919 906 447 457

31

Ideeën voor Gent/zaken mee te geven aan het stadsbestuur

Besluit • De stad situeert zich typisch nog steeds aan het begin

van de levenscyclus

• In Gent blijven studenten die er op kot gezeten hebben, plakken

• De verhuis naar de stad heeft een gepland tijdelijk karakter (hoge verhuisintentie, eerder huur), typisch voor het begin van de zelfstandige wooncarrière (starters)

• Gebrek aan betaalbare woningen, eigenaarswoningen, grotere gezinswoningen, drijft huishoudens weg

• Huishoudens die meer ruimte wensen, of andere woninggerelateerde verhuisredenen hebben, verhuizen eerder dichtbij, en deze huishoudens blijven de stad nog gebruiken

• Andere verhuizen terug naar hun geboortestreek

32

Besluit

• Mobiliteit, wonen en ruimte: uitdagingen voor de

stad

• Ambiguïteit van de stedelijke leefomgeving

verder te onderzoeken: wanneer switch (terug)?

En waarom?

• Verschil Gentverlaters en blijvers?

• Zoektocht Gentverlaters?

33