Werkgroep Zwangerschap en Psychiatrie

• Elise Knoppert- van der Klein• Pieternel Kölling• Bart Geerling • Anja Stevens

Opdracht

• Toegankelijk maken van de kennis over zwangerschap en

bipolaire stoornis voor professionals en patiënten

• Ontwikkelen tools om zorg aan zwangeren met een bipolaire stoornis te verbeteren

Wat doen we zoal?

• verzorgen module in Masterclass Verpleegkundigen• leveren auteurs voor hoofstukken in Handboek Zwangerschap

en Psychiatrie (bipolaire stoornis; antipsychotica; lithium en anti-epileptica

• literatuur bijhouden rondom bipolaire stoornis en kinderwens/zwangerschap/postpartum periode en lezingen hierover geven

• ontwikkelen zwangerschapsplan• folders, brochures ontwikkelen voor professionals, patiënten en

hun naasten

• algemeen: beschermende/stressfactoren• preconceptie• zwangerschap• bevalling• postpartum• wie krijgt het zwangerschapsplan

Zwangerschapsplan

Stressfactoren:Voorbeelden van stress (voor en tijdens de zwangerschap)

- Problemen in de relationele sfeer

- Angst voor de bevalling

- Twijfel over opvoedkundige kwaliteiten

- Problemen met (schoon)familie

- Angst voor een terugval

- Herinneringen aan (traumatisch) verleden

- Problemen op het werk

- Huisvestingsproblemen

Beschermende factoren:Voorbeelden van beschermende factoren

- Rust nemen door te wandelen, douchen of te lezen

- Gesprek met partner

- Bellen met een vriendin

- Contact met behandelaar

- Medicatie

- Ontspanningsoefeningen doen

ZWANGERSCHAPSPLAN

Naam patiënt: Naam begeleider: Geboortedatum: Telefoonnummer:Telefoonnummer: Naam arts:Adres: Telefoonnummer: Woonplaats:

Fase Weergave van gedrag/risico’s Eventuele acties/door wie

Kinderwens fase

Bespreken met partner/psychiater/verpleegkundig specialist 1. Wel of geen medicatie2. Zo ja welke en waarom3. Familiare belasting4. Erfelijkheid5. Lifechart afgelopen ja(a)r(en) of mate van

ernst van de klachten in de afgelopen jaren6. Effect van het krijgen van een kind

(veranderingen in ritme, rol, relatie)7. Middelengebruik

Voorbeelden van mogelijke uitkomsten van de gesprekken 1. Alleen als het niet anders kan tijdens de

zwangerschap2. Noodmedicatie (lorazepam 1 mg max 1dd1)3. Alleen aan moeders zijde (bipolaire

stoornis)4. Besproken en afgewogen5. Twee jaar stabiel6. Besproken en afgewogen7. Gebruikt nu nog alcohol (7 EH per week)

stopt zodra ik zwanger ben.

zwangerschap Bespreken met partner/psychiater/verpleegkundig specialist 1. Voorbereiden van de kinderkamer en babyspullen 2. Controle van het kindje3. Afspraken maken met (Schoon)familie 4. Slaappatroon tijdens de bevalling5. Voorbereiding bevalling (thuis/ziekenhuis)6. Voorbereiding keizersnee7. Overige voorbereidingen bevalling8. Middelengebruik9. Mogelijkheid Deeltijd Zwanger en Dan10. Medicatie

Voorbeelden van mogelijke acties/afspraken

1. Klaar, alleen nog goed inrichten uiterlijk in week 30 klaar

2. Jongen/meisje bepalen, zodat ik me daar op kan voorbereiden. Ik wil graag een vaste en ervaren verloskundige.

3. Duidelijke afspraken maken met schoonouders over frequentie van bezoek e.d. na de bevalling.

4. Als mijn slaappatroon veranderd naar < 6 uur per nacht dan slaapmedicatie overwegen en bespreken met …..

5. Poliklinische bevalling, ik bezoek de voorlichtingsavond

6. Gesprek met verpleegkundige, aanvullende vragen aan gynaecoloog stellen

7. Bezoek afdeling twee maanden voor de bevalling om de gewenste zorg door te spreken.

8. Monitoren samen met partner en behandelaar of het stoppen lukt

9. Neem hieraan geen deel, tenzij de stress tijdens de zwangerschap te hoog oploopt (moment bepaal ik zelf)

10.

Bevalling Bespreken met partner/psychiater/verpleegkundig specialist

1. Wie is er wel/niet bij de bevalling, 2. Aanwezigheid personeel ziekenhuis/thuis3. Inleiden of niet4. Zorg in het ziekenhuis; personeel5. Zorg in het ziekenhuis; omgeving6. Zorg voor de (evt.) oudere kinderen

Voorbeelden van mogelijke acties/afspraken

1. Alleen partner2. Alleen het personeel dat medisch

noodzakelijk aanwezig moet zijn. Geen stagiaires e.d

3. In overleg met de gynaecoloog wordt besloten op basis van het slaappatroon tijden de zwangerschap of de bevalling al dan niet wordt ingeleid.

4. Zoveel mogelijk continuïteit van personeel, bij aanvang van de diensten graag voorstellen van personeel

5. Zorg dragen voor een rustige omgeving liefst een eenpersoonskamer

6. .. logeert bij …, vooraf bespreken met familie

Post partum Bespreken met partner/psychiater/verpleegkundig specialist

1. Kraamtijd wie komt wanneer op bezoek en hoelang2. Borstvoeding 3. Zorg voor het kind4. Extra begeleiding ter monitoring5. Hechting met het kindje6. Verlengde kraamzorg7. Zorg voor eerste kind8. Signalen waaruit blijkt dat het niet goed gaat:

a. Geen gevoel hebben bij het kindjeb. Bij visite het kindje graag ‘weggeven’c. Gevoelens van somberheidd. Slecht of onrustig slapene. Achterdochtigf. Angst g. Trauma’s zijn prominenter aanwezigh. Teruggetrokken en stil zijn

9. Medicatie

Voorbeelden van mogelijke acties/afspraken

1. Met directe familie vooraf bespreken hoe vaak, hoe lang en met hoeveel mensen maximaal op bezoek gekomen kan worden. Bericht over geboorte een paar dagen uitstellen voor vrienden en kennissen en vooraf afspreken hoeveel mensen per dag op bezoek komen.

2. Nee, vanwege start medicatie direct na de bevalling

3. Als ik zelf de zorg niet aankan neemt .. het over. Samen kunnen we terugvallen op ..

4. Tot drie maanden postpartum 1 x 3 weken contact 5. Als ik of mijn partner merkt dat de hechting niet

goed verloopt kiezen we voor de ouder/baby interventie

6. Ja, ik vraag het zelf aan, indien nodig met indicatie van verloskundige

7. Ik wil voor .. blijvend aandacht houden, lukt het niet dan bespreken met partner hoe haar op te vangen

8. Bij a. b. en c. contact opnemen met behandelaar. Bij d. 10 mg temazepam innemen (recept voor de bevalling in huis hebben), bij e/h contact met behandelaar opnemen door mij of door partner ook als ik zeg dat het niet goed is.

9. Start direct na de bevalling met… .dd. Indien nodig (zie 8) wordt er aanvullend een anti psychotica voorgeschreven

Ruimte voor belangrijke telefoonnummers, adressen en personen: Huisarts: Naam en noodnummer Verloskundige: Verloskundigenpraktijk naam/telefoonnummer van de praktijk en naam van de verloskundige Ziekenhuis (afdeling gynaecologie); Naam/telefoonnummer ziekenhuis en naam gynaecoloog Naasten: Naam/telefoonnummers van belangrijke personen waar je op terug kunt vallen in geval van nood. Waar is plan aanwezig: aangeven bij wie het plan aanwezig is. Advies bij alle genoemde personen.

Patiënt [X]Begeleider [X ]Naasten [X ]Verloskundige [X ]

Huisarts [ X ]Ziekenhuis [ X ]Crisisdienst [X ]

Wat houdt de SLEEPREG-BD studie in?Doel:

- Onderzoek naar de rol van slaapverstoring tijdens de zwangerschap en rond de bevalling bij psychiatrische terugval tijdens de postpartum periode.

Waarom?

- In de toekomst goede adviezen kunnen geven rondom slaapproblemen en bevalling en zo postpartum problemen voorkomen

Wie zoeken we?

- Zwangere vrouwen met een bipolaire stoornis en/of postpartum psychose in de voorgeschiedenis

Wat vragen wij van de patiënte?

- Vragenlijsten invullen (8x) en bijhouden slaaplogboek en dragen actiwatch (totaal 8 weken)

- Er verandert niets aan de behandeling (naturalistische studie).

Wat vragen wij van de behandelaar?

- Patiënten uitnodigen voor deelname aan het onderzoek.

Voor meer informatie:Anja Stevens

a.stevens@dimence.nl06-12969202

Wat houdt de NP3 – Studie in?

Doel:

- Onderzoek naar de rol van medicatie bij psychiatrische terugval rondom de zwangerschap.

Waarom?

- In de toekomst een beter medicatie advies kunnen geven!

Wie zoeken we?

- Zwangere vrouwen met in de vg. een bipolaire stoornis en/of postpartum psychose.

Wat vragen wij van de patiënt?

- Dossierinzage en optioneel invullen (digitale) vragenlijst (4 x 10 min).

- Er verandert niets aan de behandeling (naturalistische studie).

Wat vragen wij van de behandelaar?

- Patiënten uitnodigen voor deelname aan het onderzoek.

- Postpartum 1 keer kort telefonisch contact.

Voor meer informatie: Richard Wesseloo

r.wesseloo@erasmusmc.nl 06 – 81 21 76 71

Dank voor uw aandacht