Werken nabij rioolwaterinfrastructuur - Prevent Academy, Leuven 2013-12-19

32
Werken in de nabijheid van…. riolen, waterlopen en waterzuiveringsinfrastructuur Jan Swankaert Hoofd preventiedienst

Transcript of Werken nabij rioolwaterinfrastructuur - Prevent Academy, Leuven 2013-12-19

Werken in de nabijheid van….

riolen, waterlopen en

waterzuiveringsinfrastructuur

Jan Swankaert

Hoofd preventiedienst

Prevent Academy 19/12/2013

Bedrijfsprofiel

Activiteiten gereguleerd door het Vlaamse Gewest

Financiering Ontwerp Bouw Beheer

1.000 medewerkers

OPDRACHTVLAAMSEGEWEST

2

Prevent Academy 19/12/2013

Uitbouw, beheer, prefinanciering

Infrastructuur in beheer einde juni 2013 5.234 km leidingen 1.358 pompstations en bergbezinkingsbekkens 267 zuiveringsinstallatiesVersnelde uitvoering Eind juli 2013 waren er 1.282 actieve bovengemeentelijke projecten in 2012 werden 120 projecten opgestart

3

OPDRACHTVLAAMSEGEWEST

- op 30 juni 2011 voldeed Vlaanderen reeds aan de Europese Richtlijn “Stedelijk Afvalwater”.

- 96,5% van de zuiveringsinstallaties voldeden in 2012 aan alle normen

3

Prevent Academy 19/12/2013 4

Inhoud

1. Risico’s door afvalwater

2. Ongevallen nabij sleuven, putten en waterbekkens

3. Afstempelen op niet verhard terrein

4. Druktesten van leidingen

5. Tijdelijke rioolafsluiters

6. De kracht van water

7. Meer info

Prevent Academy 19/12/2013 5

1. Risico’s door afvalwater

Huishoudelijk afvalwater :• Biologische agentia (groep II) = besmetting + ziekte + …

• Inentingen (Tetanus, Hepatitis A)• Informatieverstrekking (Toolbox; E-learning)• Hygiënevoorzieningen (water en zeep)• Aangepaste gedrag :

•Handen wassen / mouwen oprollen / rokers !•Wondverzorging (ROB)•Bij ziekteverschijnselen ….arts inlichten over contact met afvalwater

• Zwavelwaterstof = vergiftiging + …

(5-10 ppm)

• (Methaan = ontvlambaar)

Industrieel afvalwater….+ chemische componenten

7

2. Nabij sleuven, putten en waterbekkens

Bekende ongevallen met …• Vallen van personen

• Tijdens de werken (CBM….; PBM ?)• Na de werkdag…. (toegankelijkheid)

• Vallen van materialen en toestellen• Hijsbanden; stellingen; hijstoestellen ….

• Gegrepen door bouwplaatstoestellen• Onvoldoende zichtbaarheid; detectie?

• Grondonstabiliteit• Beschoeiingswijze ? Noodzaak ? Op basis van…bestek? – RA?

• Omvallen van betonpomp ; mobiele bouw- en hijskranen• RWZI Tessenderlo

Prevent Academy 19/12/2013

Prevent Academy 19/12/2013 8

2. Nabij sleuven, putten en waterbekkens

Bekende ongevallen met …• Beschadigingen van nutsleidingen (water, gas, elektriciteit, …)

• Ledeberg ….

• Falen van tijdelijke rioolafsluiters• Havengebied Oostende

• Besloten ruimtes• Bedwelming + val / verdrinking

• Instorting van bestaande constructies (bovengronds – ondergronds)

• Verdrinking….

• …..

Prevent Academy 19/12/2013 9

3. Afstempelen op niet verhard terrein

Prevent Academy 19/12/2013

Richtlijnen• Verplichte onderfundering thv afstempelzone• Tijdens bouwfase + postinterventies

• Plaatproef verplicht

• Voor hijstoestellen (empirisch) :

Stempeldruk = (½) Hijslast + 1/3 gewicht van de kraan

10

3. Afstempelen op niet verhard terrein

Prevent Academy 19/12/2013

Nieuw …na overleg met de sector• Werkwijze A : via plaatproef• Werkwijze B : via slagsondering (indien geen kabels of leidingen)

11

3. Afstempelen op niet verhard terrein

min. oppv = 3 m2

b > = 1 m

Prevent Academy 19/12/2013 12

4. Druktesten van leidingen

Testen van (pers-) leidingen• Lekdichtheid - (lucht)dichtheidstest 200 -500 mbar• Druktest ifv werkdruk…min … 6 bar• Soort leiding

Prevent Academy 19/12/2013 13

1. Standaardbestek 250

4. Druktesten van leidingen

Prevent Academy 19/12/2013 14

2. Aanvullingen op het SB 250 Water/luchtdichtheid volgens EN 1610 (0,5 bar) is géén persproef (EN 805)

4. Druktesten van leidingen

Prevent Academy 19/12/2013 15

4. Druktesten van leidingen

Lucht(druk)test• op GVK (glasvezelversterkte kunststof) is bij Aquafin verboden• Andere buistypes in principe niet (SB250) mits toelating en risicoanalyse

16Prevent Academy 19/12/2013

Risicoanalyse

1. Maximale energievrijgave

P X V (overdruk X inhoud persleiding)bar X m3 / 10 = MJ

2. Destructieve energie : 1 kg TNT = 4,2 MJ 3. Beoordeel schade-effect

• 30 kJ: anti-personen landmijn (31 gr TNT)• 840 kJ: 1 staaf TNT (200 gr) • 950 kJ: handgranaat (226 gr TNT) • 21 MJ: anti-tank mijn (5 kg TNT)

4. Beoordeel schade-effect ifv omgevings- en liggingsfactoren• Bebouwde kom + tijdstip drukproef• Open veld

5. Waarschijnlijkheid ifv het materiaal van de persleiding: • Glasvezelversterkt = hoge waarschijnlijkheid• PE = gemiddelde waarschijnlijkheid• Gietijzer = lage waarschijnlijkheid

4. Druktesten van leidingen

17Prevent Academy 19/12/2013

4. Druktesten van leidingen

6. Kritieke fase VC-ontwerp en -uitvoering

7. Participatieve aanpak• Leidend ingenieur (SB) beslist • Aannemer beproevingstechnieken• Aannemer• Veiligheidscoördinator• Werftoezichter• Projectleider• Lokale brandweer (in bebouwde kom)

Prevent Academy 19/12/2013 18

4. Druktesten van leidingen

Resultaat mislukte luchtdruktest

• Resultaat van een druktest op 5 bar luchtdruk op een GVK-buis van 400 m

• Vergelijkbare vrijgekomen energie = explosieve kracht 20 kg TNT

Prevent Academy 19/12/2013

1. Permanente afsluiters tegen de wand• tot max. 5 m water in tegendruk : schuifgeleiding ingebout in de

wand• meer dan 5 m water in tegendruk : schuifgeleiding ingegoten in

beton

2. Tijdelijke rioolafsluiters binnenin de buis geplaatst Volledig:

Hydraulische afdichting :1. droog uitvoeren van werkzaamheden achter …

2. bufferen van vloeistoffen …

3. Test: hydrostatische druktest van de leiding

Hermetische afdichting :4. hermetische afsluiting van rioolgassen

5. Test: dichtheidsproef van de leiding met (200 mbar) luchtdruk

Gedeeltelijk / Volledig: Schotten / schotbalken

19

5. Tijdelijke rioolafsluiters

Prevent Academy 19/12/2013

Overstortbuis

RWA-DWA1.000 mm

GVK – 1.200 mm

5 m

Gravitair stelsel

via terugslagklep

25 m -1200 mmnaar havenkoker

InspectieputDekplaat en toegangsdeksel Diameter 800 mm

Havenkoker

Grout

Afsluit-

Cilinder

600 ->1200 mm

+ 2,67 m

BOK

20

+ 1,7 m

na 2 sec

3,7 m

na 18 s

24 km/hr

5. Tijdelijke rioolafsluiters Ongevalsrelaas ….

Prevent Academy 19/12/2013 2121

Warm gevulcaniseerd rubber (# diktes)Rekt door de vuldruk uitVuldruk bepaalt de druk/afsluiting met de buiswand Levensduur (10 - 15 jaar)Minimum inbrengdiameter per type (+/- vormvast)Rekt uit tot bolvorm waardoor geringere wrijvingsweerstand

bij maximale diameter ! Voor ronde buisvorm Altijd afstutten (liefst verwijderbaar van bovenaf) Leeglaatventiel op afstand via slang (tot volledig los) Manometer (indicatie vuldruk) + vulventiel + Richtlijn: Tag verplicht met vuldruk + max. tegendruk Beperking tot max 2/3 van de max.

gebruiksdiameter

- Vuldruk

- Max.

Tegendruk

5. Tijdelijke rioolafsluiters Afsluitcilinder

Prevent Academy 19/12/2013

Neopreen folie (rekt niet uit)Dubbelconus licht en compact hoge levensduur (25 jaar)minimale inbrengdiameter (opvouwbaar)1 bar vuldruk (op vorm brengen)Waterdruk houdt de folie tegen de buiswand

waardoor zelfverankerend tot 0,5 bar waterdruk)

max. diameter of kleiner (invouwen) Rond, ovaal, vierkante buis Controleerbare leeglaat (onderaan)

22

5. Tijdelijke rioolafsluiters Flexibele afsluiter

Prevent Academy 19/12/2013

Ongevalsscenario : plots falen van de afsluiter is “altijd” mogelijk

Code goede praktijk leverancier o Duidelijke identificaties(o.a. max. werkdruk en max. tegendruk)

Technische Richtlijn op het terrein

Risico-analyse altijd bij gevaarlijke omstandigheden

23

5. Tijdelijke rioolafsluiters Opbouw technische voorschriften

RISICOANALYSE

“TSUNAMI VERMIJDEN” (debietschild)

DEBIETBEPERKING- schild- plaat- andere

AFSLUITER- schuifafsluiter- …

JA

JA

CODE GOEDE PRAKTIJK fabrikant/verhuurder:- opblaasdruk- tegendruk- range- zuivere buiswand

NEEN

NEEN

RISICOANALYSE

- DRUKOPBOUW VERMIJDEN

- BYPASS

JA

NEEN

CODE GOEDE PRAKTIJK fabrikant/verhuurder:

MAX. DIAMETER AFSLUIT-CILINDER:

- aan/op de afsluiter EN- bij ventiel - manometer

+

+

+

- max. 2/3 van de max. range van de afsluiter- bv.: afsluiter tot 1500 mm, gebruik

beperken tot max 1000 mm

KETTING / TOUW

LABEL MET SPECIFICATIES:

KRACHTOPBOUW F = 500 kgf = 5kN

komt overeen met :- ø 250 mm: 5 mWK- ø 300 mm: 4 mWK- ø 400 mm: 2 mWK- ø 500 mm: 1,5 mWK- ø 600 mm: 1 mWK

TECHNISCHE RICHTLIJN RIOOLAFSLUITERS

F > 500 kgf

- opblaasdruk- tegendruk- zuivere buiswand

KRACHTOPBOUW

WERKEN ACHTER

RIOOLAFSLUITER

VERBINDING MET

OPEN WATERbv.: zee, kanaal

- CONTINU BEMETEN TEGENDRUK

www.aquafin.be

25Prevent Academy 19/12/2013

Bij het afsluiten van leidingen komen meestal hoge krachten aan bod.

Bij grote diameters en stijgende tegendruk nemen de krachten en debieten enorm toe tot zeer hoge risico's.

Bij het toegelaten tegendruk is het uiterst belangrijk dat de afsluiter geplaatst wordt: - in droge gereinigde leiding; vuil in een buis (algen, vet, detergenten, zand, organische aanslag etc. ) kunnen de toelaatbare tegendruk enorm beïnvloeden; - leidingen gemaakt in materialen met aanzienlijk lage wrijvingscoëfficient bvb polyethyleen; nieuwe leidingen met resterend glijolie kunnen eveneens de waarden van toegelaten tegendruk drastisch verminderen.

Gezien de vele belangrijke parameters is het noodzakelijk de omstandigheden en gebruiksvoorwaarden in samenspraak met studieverantwoordelijke of leidend ingenieurs te bespreken en vast te stellen.

Het TSUNAMI - effect is de benaming die in dit kader werd gegeven aan de combinatie van een zeer groot debiet (rode zone) in combinatie met een hydraulische verbinding met open water of de zee.

5. Tijdelijke rioolafsluiters Risico-analyse

Prevent Academy 19/12/2013

rioolafsluiter 1200

M:\Technisch Ontw erp\Waterslag\Studies WANDA\rioolafsluiters\rioolafsluiter 1200.w di 2012 Sep 19 16:47 - Wanda 4.0

Fluid level SHAFT S1 Head H-node I

Time (s)908886848280787674727068666462605856545250484644424038363432302826242220181614121086420

Flu

id le

vel (

m)

4

3.8

3.6

3.4

3.2

3

2.8

2.6

2.4

2.2

2

1.8

1.6

1.4

1.2

1

0.8

0.6

0.4

0.2

0

-0.2

rioolafsluiter 1200

M:\Technisch Ontw erp\Waterslag\Studies WANDA\rioolafsluiters\rioolafsluiter 1200.w di 2012 Sep 19 16:47 - Wanda 4.0

Discharge PIPE P4 0 m Discharge PIPE P5 0 m

Time (s)908886848280787674727068666462605856545250484644424038363432302826242220181614121086420

Dis

char

ge (

m3/

s)

6

5.8

5.6

5.4

5.2

5

4.8

4.6

4.4

4.2

4

3.8

3.6

3.4

3.2

3

2.8

2.6

2.4

2.2

2

1.8

1.6

1.4

1.2

1

0.8

0.6

0.4

0.2

0

-0.2

-0.4

Debiet

1200 – 1000 leiding

Peil – Waterdruk

Instroomsnelheid

1200 - 1000

1200 - 1000

OverstortbuisKokerbuisHavenkoker

Zeepeil ( 2,67m BOK koker )

Ballon

Peil overstort (1,7 m BOK koker )

Eindpeil overstort= zeepeil (2,67 m)

Inspectiepu

t

Klapt open In 2 sec.

rioolafsluiter 1200

M:\Technisch Ontw erp\Waterslag\Studies WANDA\rioolafsluiters\rioolafsluiter 1200.w di 2012 Sep 19 16:47 - Wanda 4.0

Velocity PIPE P4 0 m Velocity PIPE P5 0 m

Time (s)908886848280787674727068666462605856545250484644424038363432302826242220181614121086420

Vel

ocity

(m

/s)

7

6.5

6

5.5

5

4.5

4

3.5

3

2.5

2

1.5

1

0.5

0

-0.5

26

6. De kracht van water – “Tsunami”

Prevent Academy 19/12/2013 27

6. De kracht van water

Prevent Academy 19/12/2013 28

6. De kracht van water Preventiemaatregelen - rioolafsluiters

Prevent Academy 19/12/2013 29

6. De kracht van water

+ Stabiliteitscheck van de constructies• Bovengronds

• Leeglaten van bekkens• Herberekenen + monitoring

•Tussenmuren•Afsluiters

• Metingen op wapening?

• Ondergronds• Camera inspecties

….

Prevent Academy 19/12/2013 30

6. De kracht van water – overstromingen

Waterlopen

RWZI Dilsen

Prevent Academy 19/12/2013 31

6. De kracht van water – overstromingen

Waterlopen – BNIP Grensmaas

Prevent Academy 19/12/2013 32

www.aquafin.be - Technische Partners – Veilig werkenVeiligheidscoordinatie - instrumenten

- S-TVGP : Standaard TypeV&G Plan (77 blz)- B-PVGP : Bijzonder ProjectV&G Plan ( 9 blz ) - PID : Postinterventiedossier (template checklist)

veiligheidsbewustzijn.aquafin.be• Veilig afdalen in riolen• Inspecteren van riolen• Werfveiligheid• …

7. Meer info