Werken inWerken inBesloten RuimtenBesloten Ruimten

Toolboxmeeting

Waterschappen

Afbakening van de Toolboxmeeting

• Definities

(toolbox, onderwerp en toepassingsgebied) . .

• Doel . . . . . . . . . . . . .

• Doelgroep (vereiste voorkennis). . . . .

• Afbakening . . . . . . . . . . .

• Tijdsduur en frequentie . . . . . .

• Benodigde middelen . . . . . . .

Opbouw van de Toolboxmeeting

• Herkennen noodzaak en urgentie• Herkennen besloten ruimten• Risico's besloten ruimten• Besloten ruimten op eigen werk• Belangrijkste maatregelen• Wet- en regelgeving• Vergelijk met eigen werkwijze• Verantwoordelijkheid (werkgever en werknemer)

Herkennen noodzaak en urgentie

Bro

n:

http

://b

edrij

fson

geva

l.blo

gspo

t.co

m/

Ook derde slachtoffer ongeval Reiling overleden (update)

Het bedrijfsongeval bij afval- en mestverwerker Reiling in Sterksel heeft een derde dodelijk slachtoffer gemaakt. Het gaat om een 43-jarige Poolse man, de enige van de drie medewerkers die nog in leven was.

De medewerkers van Reiling raakten bedwelmd tijdens de schoonmaak van een lege container die volgens de Arbeidsinspectie was gebruikt voor waterzuivering. De schadelijke lucht werd veroorzaakt door een restsubstantie waarvan nog niet duidelijk is wat het was. De Arbeidsinspectie verwacht dat het onderzoek naar de toedracht nog wel maanden gaat duren.

Het bedrijf spreekt over een 'noodlottig ongeval' en wenst verder niet te reageren.

Omroep Brabant, 6 oktober 2010

Herkennen noodzaak en urgentie

Bro

n:

http

://b

edrij

fson

geva

l.blo

gspo

t.co

m/

Twee medewerkers onwel door kooldioxide vergiftiging

Door een ongeval op een schip op scheepswerf Niestern Sander in Farmsum is een 42-jarige Groninger gewond geraakt. De medewerker van het bedrijf was in het ruim van het schip aan het werk toen er tijdens het testen van een blusinstallatie plotseling een brandblussende stof vrijkwam.

De man raakte onwel en viel. Aanvankelijk zou er sprake zijn geweest van een explosie en meerdere gewonden. Het bleek allemaal mee te vallen. De medewerker raakte gewond aan zijn hoofd en moest naar het ziekenhuis. Hij is inmiddels weer thuis.

Nu-nl, 20 september 2010

Herkennen noodzaak en urgentie

Drie doden bij ongeval DSM in Italië

Bij een Italiaanse vestiging van chemieconcern DSM zijn drie mensen tijdens onderhoudswerkzaamheden om het leven gekomen. Dat heeft DSM op de eigen website gemeld. Volgens Italiaanse media kwamen de drie arbeiders om het leven tijdens het schoonmaken van een tank in een vestiging van DSM in Capua in het zuiden van Italië. Er zijn volgens de eerste resultaten van het onderzoek mogelijk giftige gassen ontstaan door fermentatie.

Volgens het Italiaanse persbureau ANSA beschouwt het Openbaar Ministerie een tiental personen als verdachten van een misdrijf. Het gaat om werknemers van DSM en van drie Italiaanse bedrijven die betrokken zijn bij het onderhoud van de tank. Er zou mogelijk sprake zijn van grove nalatigheid bij de naleving van de veiligheidsvoorschriften.

De Limburger, 12 september 2010

Bro

n:

http

://b

edrij

fson

geva

l.blo

gspo

t.co

m/

Herkennen Besloten ruimte

Herkennen Besloten ruimte“Een gesloten of deels open omgeving met een al

dan niet vernauwde toegang, die niet ontworpen is voor het verblijf van personen, waar een gevaarlijke atmosfeer aanwezig kan zijn.”

Risico's van besloten ruimten

Mogelijke aanwezigheid van: – vloeistoffen, gassen en dampen – die giftig, brandbaar of explosief zijn;

Mogelijk gebrek aan zuurstof – en vaak geringe ventilatiemogelijkheden;

Meestal moeilijk toegankelijk – waardoor reddingswerk bij een calamiteit

gecompliceerd is.

Werken in Besloten ruimte –filmpje-

Bron: http://www.napofilm.net/nl

Relatie eigen praktijk?!

Waar, welke ruimten?– Zuiveringen?– Gemalen?– Overigen?

Is er een lijst van deze ruimten?

Zijn ze gemarkeerd? . . . . . . . . .

Zijn maatregelen vastgelegd?

Belangrijkste maatregelen

• TRA . . . . . . . . . . . . . . . . .• Werkafspraken en werkvergunning . . . . .• Toegankelijkheid van het werkgebied• Meten . . . . . . . . . . . . . . . . .• Beheersen van de atmosfeer• Voorzieningen in besloten ruimten veilig stellen• Veilig gebruik apparatuur• Voorlichting en training• PBM• Toezicht en communicatie• Blusmiddelen• Noodprocedure

Wet- en regelgeving 1Doelvoorschriften staan beschreven in de arbowet en regelgeving.

Volgens de Arbowet moet de werkgever ervoor zorgen dat zijn werknemers goed worden voorgelicht over:

• de werkzaamheden die zij moeten verrichten. De instructie heeft betrekking op de taken, persoonlijke beschermingsmiddelen en arbeidsmiddelen;

• de aan het werk verbonden risico's; • de maatregelen die erop gericht zijn de risico's te voorkomen of te

beperken; • hoe de deskundige ondersteuning met betrekking tot

arbeidsomstandigheden, preventiezorg en verzuim is geregeld. • Uitwerking staat beschreven in de Arbocatalogus sector

waterschappen deel 2 besloten ruimten.

Wet- en regelgeving 2

Artikel nr. Doelvoorschriften in de (Arbo-)wet

Arbobesluit, art. 3.5c – 3.5f(Atex 137)

Identificatie van explosieve atmosferenMaatregelen om explosieve atmosferen te voorkomenWerken in explosieve atmosferen

Arbobesluit, art. 3.5g Gevaar voor verstikking, bedwelming, vergiftiging, brand en explosie

Arbobesluit, art. 3.6 Vluchtwegen en nooduitgangen

Arbobesluit, art. 3.7 Veilig gebruik van vluchtwegen en nooduitgangen

Arbobesluit, hoofdstuk 4, afdeling 1 Gevaarlijke stoffen

Arbobesluit art. 7.3 Geschiktheid arbeidsmiddelen

ATEX 95 Eisen aan apparaten en beveiligingssystemen die bedoeld zijn voor gebruik op plaatsen waar ontploffingsgevaar kan heersen.

ATEX 137 1)Maatregelen voor verbetering van gezondheidsbescherming en veiligheid van werknemers.2)Criteria voor keuze van apparaten en beveiligingssystemen3)Waarschuwingsborden voor plaatsen waar een explosieve atmosfeer kan voorkomen

Van toepassing zijnde arbo-besluiten volgens arbocatalogus:

Vergelijk met eigen werkwijze

Maak korte beschrijving van de laatste keer dat er gewerkt werd in een besloten ruimte. – in groep -

Bespreek één case en benoem wat goed ging en wat beter kon. – plenair -

Verantwoordelijkheid

• Werkgever – werknemer

• Inhuur – uitbesteding

• Derden

Verdiepende info 1

Literatuur

• Arbocatalogus sector waterschappen deel 2 ‘Besloten ruimten’• Arbo informatieblad 5 ‘Veilig werken in besloten ruimten’• Praktische handleiding voor de uitvoering van het toezicht en de

eerstelijnsredding bij het werken in besloten ruimten www.provant.be/binaries/handleiding%20Besloten%20ruimten_tcm7-22417.pdf

• Arbokennis dossier Verstikkingsgevaar werken in besloten ruimten, DHV, 2007

• Diverse procedures en instructies van verschillende waterschappen.

Verdiepende info 2

Internet links

• www.aenowaterschappen.nl • www.arbeidsinspectie.nl• www.minbzk.nl/onderwerpen/veiligheid • http://www.napofilm.net/nl Tekenfilms over veiligheid• http://bedrijfsongeval.blogspot.com/ Meldingen en archief van

nieuwsberichten over bedrijfsongevallen in Nederland• www.veiligwerkenmetchemischestoffen.nl SER, site over informatie

over vaststellen grenswaarden

En . . . Wijzer?

DefinitiesToolbox, toolboxmeeting• Is een korte bijeenkomst waarin één veiligheidsonderwerp centraal staat.

De werkgever is in algemene zin verplicht zijn werknemers te onderrichten over risico's en maatregelen. Dit kan in de vorm van een toolboxmeeting, maar zal vaker in een uitgebreidere vorm als een opleiding gebeuren.

• Toolboxmeetingen zijn niet wettelijk verplicht, maar kunnen wel verplicht gesteld worden vanuit VCA-certificering of V&G-plannen. In deze gevallen dient er een verslag en een presentielijst gemaakt te worden.

Besloten ruimte• Een gesloten of deels open omgeving met een al dan niet vernauwde

toegang, die niet ontworpen is voor het verblijf van personen, waar een gevaarlijke atmosfeer aanwezig kan zijn.

Toepassingsgebied • Het toepassingsgebied beperkt zich tot werken die in beheer zijn bij het

waterschap. Hierbij behoren bijvoorbeeld ook rioolgemalen van gemeenten die in beheer zijn bij het waterschap. Het betreden van besloten ruimten door heffingstechnologen bij bedrijven of het openen/betreden van rioolputten door handhavers valt niet onder het toepassingsgebied.

Doel en doelgroep 1Doel• Korte herhaling van belangrijkste risico's en

maatregelen.• Theoretisch kader relateren aan de uitvoeringspraktijk en

de eigen situatie.Doelgroep• Alle medewerkers van waterschappen bij wie besloten

ruimten aanwezig zijn op hun werkterrein.• Medewerkers die werkzaamheden dienen uit te voeren

in de besloten ruimte dienen naast de toolbox een opleiding 'werken in besloten ruimten' te hebben gevolgd.

Doel en doelgroep 2

• Taken • Functies • Locatie

• Inspectie • Zuiveringtechnicus• Klaarmeester• Operator• Rayon(beheerder)• Projectleider

• Tanks• (Pomp)putten• (Pomp)kelders• Bassins Leidingwerken • Waterstaatkundige werken waar kathodische bescherming is toegepast

• Reiniging • Onderhoudmonteur

• Onderhoud • Onderhoudmonteur

• Renovatie • Onderhoudmonteur• Medewerker staal- en schilderbedrijf• Lasser en fitters

Indicatieve lijst taken en functies volgens arbocatalogus waterschappen:

Afbakening, tijdsduur en frequentie

Afbakening• De toolbox is niet bedoeld om

– een volledig overzicht te geven van risico's en maatregelen

– en om medewerkers een volledige opleiding ‘werken in besloten ruimten’ te geven.

Tijdsduur • 20 á 30 minutenFrequentie• Hieraan wordt geen wettelijke verplichting gesteld• De werkgroep adviseert om jaarlijks een

toolboxmeeting te houden

Benodigde middelen

• Computer

• Beamer

• Projectiescherm

• Hand-outs van de toolbox

Voorbeeld TRA (taakrisicoanalyse)

Taak betreden uitgegistslibbuffer

Risico Risico omschrijving Beheersmaatregel Benodigheden Voorbereiding Uitvoering Verantwoording

LEL > 10% Controlemeting uitvoeren op de

aanwezigheid LEL volgens meetprotocol

Het plaatsen van 1 of meerderen ventilatoren

minimaal 3000 m3 p/uur ( inblazen en

afzuigen

Voor het uitvoeren van metingen

vierpuntsmeter gebruiken. Betredende

personen dienen een driepuntsmeter

mee te dragen.

Ventilatoren minimaal 3000 m3 per uur

vierpuntsgasmeter met pompje en slang,

3x driepuntsmeter (gekalibreerd en

goedgekeurd)

Brand of explosie.

Vrijkomen van gas

door slibtoevoer

Inblokken van de USB.

De afsluiters dichtzetten vanuit de CSI en

gistingtanks.

Ketting en hangslot

Tijdens het uitbedrijf nemen van de

uitgegistslibbuffer dienen de luiken geopend

te worden voor goede ventilatie.

Sleutel

Plaats ventilatie om het zuurstofpercentage

op het gewenste peil te krijgen.

Ventilator

Hoge concentratie H2S Concentratie hoger dan

3 ppm, of over-

schrijden van de tgg 8

uur per dag, 5 dagen in

de week van 1,6 ppm.

Betreed de binnenzijde van de

uitgegistslibbuffer m.b.v. een

volgelaatsmasker. Dit mag gebruikt worden

bij korstondige werkzaamheden onder de

100 ppm.

Volgelaatsmasker

Alarm niveau Actie (verplicht)

H2S

> 6,4 ppm

direct ruimte verlaten vervolgmetingen met pompmeter uitvoeren werkvergunning opstellen melden aan leidinggevende

> 3,2 ppm werk stoppen extra ventilatie aanbrengen ruimte verlaten tot niveau gedaald is

> 1,6 TGG 8 uur werk stoppen (overdragen aan collega) minimaal 16 uur gebied niet betreden melden aan leidinggevende

O2

< 19 %

direct ruimte verlaten vervolgmetingen met pompmeter uitvoeren werkvergunning opstellen melden aan leidinggevende

> 23 % zie > 10 % LEL

Nb. Bij < 20 % advies zoeken naar oorzaken

LEL CH4 > 10 % LEL

direct ruimte verlaten ATEX maatregelen treffen vervolgmetingen met pompmeter uitvoeren werkvergunning opstellen melden aan leidinggevende