Werkcollege Rechtsmethodologie IERE · viii. OVERZICHT ZOEKSTRATEGIEËN • leg uit: hoe vind je...

Werkcollege Rechtsmethodologie IEREAruna Michiels

VOORKENNIS

Surf naar: https://biblio.vub.ac.be/mooc/

Inschrijven

1e test afnemen.

MOOC: informatievaardigheden

(nuttig voor zoekvaardigheden in digitale databanken, Booleaans zoeken, evaluatie van kwaliteit van bronnen, plagiaat)

Ook in het aanbod: Research Methodology: (ontworpen voor Pschychologie en Educatiewetenschappen, maar is nuttig voor interdisciplinaire methodologieën)

“By the end of the course students will be able to write their own research proposal, to search for relevant and reliable scientific literature and to choose a proper research method for their study.”

INTAKE

https://biblio.vub.ac.be/mooc/

WEC Rechtsmethodologie IERE

23-10-2017 | 3

1. PRAKTISCHE INFO

A. Deadlines

B. Onderwerp/promotor

C. Taal/huisstijl

D. Procedure indiening

2. METHODOLOGIE IERE

A. Onderzoeksplan

B. Methodologie

C. Literatuurstudie

D. Databases

E. Verwijzingen

3. RICHTLIJNEN EN TIPS

A. Schrijfstijl

B. Evaluatiecriteria

WEC RM IERE

INHOUDSTAFEL


4

OVERZICHT

1. PRAKTISCHE INFO

A. DEADLINES

B. ONDERWERPSKEUZE

C. TAAL/HUISSTIJL

D. PROCEDURE INDIENING


5

1. PRAKTISCHE INFO

A. DEADLINES

• Inschrijving

• 15 oktober

• Keuze Onderwerp/promotor

• 15 november

• Onderzoeksplan en Literatuurstudie

• Niet verplicht. Feedback kan. Richtmoment:

voor blok 1e semester

• Indienen Masterproef

• 15 mei

• Mondelinge Verdediging

• Normaal einde examenperiode

• Geen ppt vereist

• Bekendmaking resultaten

• normaal niet op verdediging

• officiële proclamatiedatum meestal begin juli

• Plechtige proclamatie: najaar 2018

• 2e zittijd

• Deadline indienen 15/08

• Verdediging einde examenperiode (*/-

10/09)


6

B. ONDERWERPSKEUZE

• Keuze

“Probleem of controverse van internationaal- of Europeesrechtelijke aard of gelinkt aan een

juridische problematiek (interdisciplinaire methodologie, law in context..)”

• Vrij onderwerp, zelf te kiezen (visitekaartje)

• Promotor zelf aanschrijven (consulteer proffen en assistenten indien nodig)

• Goed afbakenen!! Diepgang i.p.v. oppervlakkig

• Gulden middenweg tussen “platgeschreven” en “Onbeschreven”

• MaThis

• Procedure: zie Masterproefpagina

• Promotor navenant onderzoeksdomein (assistenten ook)

1. PRAKTISCHE INFO


7

• Standaard: NL

• Afwijkend, Fr, Eng?

• Overeenkomst promotor

• Gemotiveerd verzoek Fac RC

• Goedkeuring door Faculteitsbestuur

• Verdediging in taal naar keuze

• Academisch taalgebruik:

• Rechtswetenschappelijk jargon

• Vermijd lange zinnen

• Geen taal-, spel-, schrijf- of typefouten

• Structuur en logische samenhang

• VUB Huisstijl

• Online huisstijlgids

1. PRAKTISCHE INFORMATIE

C. TAAL EN HUISSTIJL


8

• Indienen via MaThis + papieren versies

• handleidingen online

• Voorblad wordt via MaThis gegenereerd

• Uploaden in TurnItIn: plagiaatcontrole

• ! Bij het indienen EERST uploaden, bewijs

afdrukken: afgeven VEREIST om papieren

versie in te dienen

• Verdere richtlijnen op Masterproef pagina

FAC RC (# exemplaren, lokaal…)

• Commentaren lezers

• Min. 3 dagen voor verdediging doorgestuurd

ter voorbereiding

• Vragen niet op voorhand doorgegeven

• Verdediging

• Zie Masterproefpagina Fac RC

1. PRAKTISCHE INFORMATIE

D. PROCEDURE INDIENEN


23-10-2017 | 9

OVERZICHT

METHODOLOGIE

A. ONDERZOEKSPLAN: PRO MEMORIE

B. METHODOLOGIE

C. LITERATUURSTUDIE

D. DATABASES

E. VERWIJZINGEN


10

i. Titel

ii. Voorlopige inhoudstafel

iii. Structuur

iv. Onderzoeksvragen

v. Onderzoekstype

vi. Afbakenen onderwerp

vii. Doelstelling onderzoek

viii. Overzicht zoekstrategieën

ix. Bronnenvergaring

x. Bibliografie

xi. Tijdsplanning

2.A. ONDERZOEKSPLAN

OVERZICHT


11

i. TITEL

• onderwerp afbakenen

• onderzoeksvragen formuleren

• conceptualiseren van onderzoeksmethode

• waarborgen dat deze methode geschikt is voor het tevoeren onderzoek

• (Voorlopige Titel; ev. Ondertitel)

2.A. ONDERZOEKSPLAN Wat is een onderzoeksplan?“Geeft een beeld van wat er zal wordenonderzocht, waarom en hoe dit onderzochtwordt, waar en wanneer men het onderzoekzal verrichten, en hoeveel tijd men eraan zalbesteden”


12

• Preliminaire structuur

• Zorg dat inhoud beantwoordt aan de

inhoudstafel

• Logische structuur

• Kapstok voor tijdschema

• Zien of bronnenvergaring volledig is

2.A. ONDERZOEKSPLAN

ii. VOORLOPIGE INHOUDSTAFEL


13

• (1. Voorblad – voorlopige titel)

• (Voorlopige inhoudstafel)

• 2. Onderwerp en opzet van het

onderzoek

• Onderzoeksvragen

• Afbakening van het onderwerp

• Doelstelling van het onderzoek

• 3. Methodologie van het onderzoek

• Typering van het onderzoek

• Overzicht zoekstrategieën

• Toelichting bronnenvergaring

• 4. Bibliografie

• (5. Tijdsplanning)

2.A. ONDERZOEKSPLAN

iii. STRUCTUUR


14

• Beperkt aantal

• centrale onderzoeksvraag,

• eventueel enkele deelvragen

• Formulering!

• Juridische vraag (oplosbaar aan de hand van

juridisch onderzoek)

• Geen subjectieve formulering

• Beantwoordbaar binnen thesisbestek

• Origineel

• Criteria goede onderzoeksvraag

• Herkenbaar en helder

• Precies en afgebakend

• Verankerd

• Functioneel

• Relevant

• Origineel

• Beantwoorden!!

2.A. ONDERZOEKSPLAN

iv. ONDERZOEKSVRAGEN


15

• 1. herkenbaar en helder

• zorg dat probleemstelling duidelijk vervat zit

in de vraag

• hanteer de vraagvorm, of expliciteer

duidelijk een hypothese

• 2. precies en afgebakend

• vermijd vage begrippen en formuleringen

• Niet goed: “Welke raakpunten tussen

evaluatie en tucht bevinden zich in een

schemerzone?”

• Goed: “Kan een negatieve evaluatie waar

een automatische maatregel aan verbonden

is gekwalificeerd worden als een tuchtstraf”

• 3. Verankerd

• gebruik of verwijs naar concepten, ideeën,

beginselen of theorieën uit het vakgebied

• = vakterminologie

• Niet verankerd: “wat zijn de gelijkenissen en

verschillen tussen een tegenopzeg en een

vooropzeg?”

• Wel verankerd: “Hoe verhouden de

opzegging en de tegenopzegging zich ten

opzichte van elkaar?”

2.A. ONDERZOEKSPLAN



16

• 4. functioneel

• hou er rekening mee dat recht een normatieve

discipline is

• vermijd retorische, negatieve en suggestieve

vragen

• Niet goed: “De rechtspraak van het Hof van

Justitie in de zaken Viking, Laval en Rüffert is

toch in strijd met het grondrecht op collectieve

actie?”

• Goed: “Is de rechtspraak van het Hof van

Justitie in de zaken Viking, Laval en Rüffert in

overeenstemming met het grondrecht op

collectieve actie?”

• 5. relevant

• stel een vraag die vanuit juridisch-

maatschappelijk perspectief belangrijk is en een

pertinente bijdrage aan de rechtswetenschap

levert

• 6. origineel

• stel een vraag m.b.t. lacune of een betwist punt

in de bestaande kennis

2.A. ONDERZOEKSPLAN



17

• 1. Identificatie premisses

• Premisse = vooronderstelling/propositie =

stelling waarop je een redenering baseert

• Premisse = assumptie, aanname, die je voor

waar aanneemt = geen deel van het

onderzoek

• Premisse = wordt bepaald door

stand(vastigheid) bestaande kennis

• Vb. Verricht een onthaalouder zijn

arbeidsprestaties in het raamwerk van een

arbeidsovereenkomst?

• Betekenis van het begrip

arbeidsovereenkomst = premisse

• Feit dat onthaalouder arbeid verricht =

premisse

2.A. ONDERZOEKSPLAN



18

• 2. Beantwoording van deelvragen

• Deelvraag = preliminaire vraag = geen

bijkomende vraag!

• “Het is de bedoeling dat de antwoorden op

de deelvragen tezamen het antwoord

vormen op de centrale vraag waaruit ze

zijn afgeleid, niet meer maar zeker ook niet

minder.

• Niet meer, want deelvragen waarvan de

antwoorden niet nodig zijn voor de

centrale vraag, zijn overbodig.

• Niet minder, want als je met de deelvragen

tezamen geen antwoord kunt geven op de

centrale vraag, dan zijn je deelvragen

onvolledig.” (Van Schaaijk, 69)

2.A. ONDERZOEKSPLAN

iv. ONDERZOEKSVRAGEN Beantwoordt de onderzoeksvraag!


19


OEF:

- Centrale onderzoeksvraag: “Is het interstatelijk gebruik van computer-aanvallen

verboden onder het internationaal recht?”

- Deelvragen?

- Def. cyber aanval?

- Kwalificeren cyber aanvallen als interstatelijk gebruik van geweld?

- Onder welke voorwaarden is interstatelijk geweld verboden onder internationaal recht?

- zijn cyber aanvallen verboden onder internationaal recht?

2.A. ONDERZOEKSPLAN


20


OEF:

Formuleer onderzoeksvraag voor thesis die je in gedachten hebt

- Voor MNM: m.b.t. onderwerp dat je in gedachten hebt

- Nog geen? Herformuleer onderwerp vorige thesis i.f.v. IERE

- Voor 2e MA: onderwerp thesis / onderzoeksplan vorig jaar

2.A. ONDERZOEKSPLAN


21

• Invalshoek

• 1. Descriptief

• 2. Classificatief

• 3. Comparatief

• 4. Evaluatief

• 5. Declaratief

• 6. Predictief

• 7. Design

• Inhoudelijk:

• Aard rechtshistorisch, sociologisch, …

• Rechtstak (IERE) & Vakgebied.

internationaal ruimte recht,

aansprakelijkheid,…

• Interdisciplinair? law&economics, law in

context,…

2.A. ONDERZOEKSPLAN

v. ONDERZOEKSTYPE

O. CORTEN, Méthodologie du droit international public, 2009, Editions de l’ULB, 291.


22

• 1. Descriptief (beschrijvend onderzoek)

• beschrijving van een zaak (persoon,

gebeurtenis, idee,…): Wat is het? Hoe is het?

• Aan welke zijde van de rijbaan moeten

bestuurders in het wegverkeer rijden?

• 2. Classificatie/kwalificatie

(definiërend/conceptueel onderzoek)

• = kwalificeren of classificeren van een

onderwerp

• Is het ICRK een internationale organisatie?

Voldoet het ICRK aan de voorwaarden om als

internationale organisatie te kwalificeren?

2.A. ONDERZOEKSPLAN

v. ONDERZOEKSTYPE


23

• 3. Comparatief (vergelijkend

onderzoek)

• = de overeenkomsten en verschillen tussen

twee of meer zaken aan het licht te brengen

• = meer dan het louter beschrijven en naast

elkaar plaatsen van twee of meer verschillende

zaken

• NIET noodzakelijk beperkt tot vergelijking recht

van verschillende landen

• Aan welke zijde van de rijbaan moeten

bestuurders in het wegverkeer rijden in België

en in het VK?

• Aan welke zijde moeten bestuurders rijden op

een plein in vergelijking met een rijbaan?

2.A. ONDERZOEKSPLAN

v. ONDERZOEKSTYPE


24

• 4. Evaluatief (wenselijkheids-

/efficiëntieonderzoek) [juridisch?]

• = kwalitatieve of kwantitatieve waarde of

belang van een vastgesteld of onthuld feit

bepalen

• = gebruikmaken van duidelijke en objectieve

referentienorm of een duidelijk en objectief

referentiekader

• Rijden bestuurders in het VK aan de juiste

kant?

• Zijn er minder verkeersongevallen in het VK

doordat bestuurders links rijden?

2.A. ONDERZOEKSPLAN

v. ONDERZOEKSTYPE


25

• 5. Declaratief

• = verklaring geven aan een vastgesteld of

onthuld feit

• = grondslagenonderzoek

• Waarom rijden bestuurders in het Verenigd

Koninkrijk links en niet rechts zoals in België

en andere Europese landen?

• 6. Predictief (voorspellend onderzoek)

• = bepalen hoe iets zal zijn in de toekomst,

met name door de gevolgen en/of effecten

van een voorgespiegelde of aangekondigde

verandering of wijziging te voorspellen

• Zouden er minder verkeersongevallen zijn in

België mochten bestuurders links rijden?

2.A. ONDERZOEKSPLAN

v. ONDERZOEKSTYPE


26

v. ONDERZOEKSTYPE

• 7. “Design” (ontwerponderzoek)

• = iets maken of ontwerpen, teneinde aan een welbepaalde situatie te remediëren of om een

welbepaalde toestand te realiseren

• = theorievorming = summum van het wetenschappelijk bedrijf

• MAAR kan ook praktischer, vb. redigeren wetsontwerp (~wetgevingstechniek)

• Welke aanpassingen moeten worden doorgevoerd aan de Wegcode teneinde het links rijden in

te voeren?

2.A. ONDERZOEKSPLAN


27

vi. AFBAKENING VAN HET ONDERWERP

• Geef weer wat je gaat onderzoeken, gebaseerd op onderzoeksvragen, in een doorlopende

tekst. Schets van de controverse/leemte/… die bestaat in je onderzoeksdomein.

• Gebruik hierbij voetnoten. Een goede afbakening vereist dat de relevante rechtsliteratuur

wordt geraadpleegd.

• Geef assumpties/hypothesen van het onderzoek weer: stelling van waaruit je vertrekt

• Weergeven wat je wel en wat je niet gaat onderzoeken

• Deel onderzoek op in fases/luiken


27

2.A. ONDERZOEKSPLAN


28

vii. DOELSTELLING ONDERZOEK

• weergave juridisch en maatschappelijke

relevantie en pertinentie van het onderzoek

• waarom is het belangrijk dat jouw

onderzoeksvraag een antwoord krijgt?

2.A. ONDERZOEKSPLAN


29

viii. OVERZICHT ZOEKSTRATEGIEËN

• leg uit: hoe vind je relevante (rechts)bronnen voor jouw onderzoek?

• Overzicht van welke soorten bronnen wel/niet relevant zijn

• Creëer een tijdskader voor het bronnenmateriaal

• Welke zoekstrategieën gebruik je om bronnen te vinden

• Problemen die je verwacht/ hebt ondervonden bij het uitvoeren van de zoekstrategieën

2.A. ONDERZOEKSPLAN


30

ix. BRONNENVERGARING

• Waar vind ik mijn bronnen (bibliotheken, analoog, digitaal, IBL …):

• niet enkel voor bronnen die je reeds vond maar plan in de toekomst: op

welke plaatsen zal ik mijn bronnen vinden?

• Let op haalbaarheid bronnenvergaringsplan

• Geef mogelijke problemen weer

• Historische bronnen, te actueel voor RS, …

• Zie document op website vakgroep met lijst bibliotheken in BXL

2.A. ONDERZOEKSPLAN


31

x. BIBLIOGRAFIE

• Maak onderscheid tussen

• reeds geconsulteerde bronnen

• te consulteren bronnen

• Duid bv. de bronnen die je reeds gelezen hebt VETGEDRUKT aan in de bibliografie

• Let op hiërarchie bronnen

• Gebruik tussencategorieën

• Respecteer de V&A regels

2.A. ONDERZOEKSPLAN


32

xi. TIJDSPLANNING

• Plan je thesisproces vanaf nu tot het indienen van de thesis maand per maand

• Hoeveel tijd en wanneer voorzie je tijd om:

• Verzamelen en opzoeken van bronnen

• Verwerken en analyseren van de verzamelde bronnen

• Schrijven van de masterproef

• hou rekening met periodes waarin je niet kan werken: uitwisseling, examens,

vakantie, werk…

2.A. ONDERZOEKSPLAN


33

i. Methodologische niveaus

A. Macro: Methodologie

B. Meso: Methode

C. Micro: Techniek

ii. Aard van het onderzoek

A. Rechtspositivistisch

B. Rechtssociologisch

C. Rechtstheoretisch

D. Rechtsfilosofisch

2.B. METHODOLOGIE

OVERZICHT


34

• (Z.) Epistemologie (meta)

• A. Methodologie (macro)

• is de aard van de wetenschappelijke

benadering

• betreft in het rechtswetenschappelijk

onderzoek:

I. Rechtspositivisme

II. Rechtssociologie

III. Rechtstheorie

IV. Rechtsfilosofie

• B. Methode (meso)

• is de theoretische en methodische invalshoek

binnen een wetenschappelijke benadering

• C. Techniek (micro)

• is de specifieke techniek die men gebruikt

om onderzoeksmateriaal (bv. rechtsregels,

sociologische data, historische teksten, casus

informatie, …) te verzamelen, analyseren en

communiceren.

2.B. METHODOLOGIE

i. METHODOLOGISCHE NIVEAUS


35

A. RECHTSPOSITIVISTISME: METHODOLOGIE

• Definitie:

• bepalen van inhoud van een regel

• vertrekkende van de formele bronnen van het recht

• (-‘het positief recht’ of ‘het recht de lege lata’).

• Voorbeeld (1): “Is het interstatelijk gebruik van computer-aanvallen verboden onder het

internationaal recht?”

• Voorbeeld (2): “Onder welke voorwaarden mag een overheid financiële steun geven aan

een voetbalclub onder het Europees mededingingsrecht inzake staatssteun?”

ii. AARD VAN HET ONDERZOEK


36

B. RECHTSPOSITIVISTISME: METHODEN

Hoofdzakelijk twee methoden:

• 1. FORMALISTISCHE METHODE

• stelt dat enkel normen die volgen uit de wilsuiting

van staten als internationaal recht kunnen worden

beschouwd;

• techniek gebruikt enkel de formele bronnen van het

recht als wilsuiting van staten;

• Vb. CORTEN, O., Le Droit Contre La Guerre, Parijs,

Pedone, 2008, 867 p.

• 2. BELEIDSGESTUURDE OF KRITISCHE METHODE

• maakt zich ten dele los van de formele bronnen en

neemt ook opvattingen over rechtvaardigheid of

beleidskeuzes in rekening bij het bepalen van de

inhoud van een rechtsregel.

• techniek gebruikt naast de formele bronnen van het

recht, ook de materiële bronnen van het recht.

• Vb: Reisman, M., L’Ecole de New Haven de Droit International,

Parijs, Pedone, 2010, 268 p.

• Vb: Marks, S. “Exploitation as a Legal Concept”, in S. MARKS

et al. (eds.), International Law on the Left: Re-examining

Marxist Legacies, Cambridge, Cambridge University Press,

2008, 281-307.



37

• Definitie:

• confronteren van rechtsregels of –concepten

• met de sociale werkelijkheid.

• Voorbeeld (1): “Heeft het ratificeren van het

1979 CEDAW verdrag in Zuidoost Aziatische

landen een positieve impact of de

substantiële politieke rechten van vrouwen?”

• Voorbeeld (2): “Is er een (significante)

invloed van de nationale rechtscultuur van

de rechters van het Hof van Justitie van de

EU op haar rechtspraak inzake bewijsrecht?”

• in brede zin betreft dit volgende methodes:

• Politicologie,

• Theorieën van de internationale

betrekkingen, (IRT)

• Sociologie,

• Antropologie,

• Geschiedenis,

• ‘Law&Economics’, …


A. RECHTSSOCIOLOGIE: METHODOLOGIE


38

Onderzoeksmethoden zijn afhankelijk van de

sociaal-wetenschappelijke benadering die

men hanteert:

• 1. RECHTSGESCHIEDENIS

• doet beroep op historische bronnen:

• vb: Moyn, S., The Last Utopia: Human

Rights in History, Cambridge (MA.),

Belknap Press, 2010, 337 p.

• 2. RECHTSOCIOLOGIE

• doet hoofdzakelijk beroep of kwantitatieve

technieken en/of sociale theorieën:

• vb: Hirsch, M., “The Sociology of

International Investment Law”, in Z.

Douglas et al. (eds.), The Foundations of

International Investment Law: Bringing

Theory Into Practice, Oxford, Oxford

University Press, 2014, 144-168.


B. RECHTSSOCIOLOGIE: METHODEN


39

• 3. RECHTSPOLITICOLOGIE

• Politicologie en theorieën van de

internationale betrekkingen doen

hoofdzakelijk beroep op kwantitatieve en

kwalitatieve technieken en op theoretische

voorstellingen van de internationale politieke

werkelijkheid:

• Vb. Guzman, A.T., “How international

law works: introduction”, International

Theory, 2009, 285-293.

• 4. RECHTSANTROPOLOGIE

• doet hoofdzakelijk beroep op etnografische

en beschrijvende onderzoekstechnieken:

• Vb. Sarfaty, G., Values in Translation:

Human Rights and the Culture of the

World Bank, Stanford University Press,

2012, 216 p.


B. RECHTSSOCIOLOGIE: METHODEN


40

A. RECHTSTHEORIE: METHODOLOGIE

• Definitie:

• analyseren van de manier

• waarop een regel zich verhoudt

• ten aanzien van het globale juridische systeem

• Voorbeeld (1): “Vormen beslissingen van nationale rechters een bron van internationaal

recht?”

• Voorbeeld (2): “Hoe is de rechtspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie

geëvolueerd inzake de verhouding met het EVRM?”



41

• 1. Sommige rechtstheorieën baseren zich

op criteria zgn. intern aan het concept

recht:

• vb. Kelsen, H., Pure Theory of Law, Berkeley,

California University Press, 2005, 356 p.

• 2. Sommige rechtstheorieën baseren zich

op criteria zgn. extern aan het concept

recht:

• vb. Miéville, C., Between Equal Rights – A

Marxist Theory of International Law, Chicago,

Haymarket Books, 2006, 396 p.

• 3. Sommige rechtstheorieën combineren

beiden:

• vb. Koskenniemi, M., From Apology to

Utopia: The Structure of International Legal

Argument, Cambridge, Cambridge University

Press, 2006, 704 p.


B. RECHTSTHEORIE: METHODEN


42

A. RECHTSFILOSOFIE: METHODOLOGIE

• Definitie:

• beoogt een normatieve evaluatie

• van een regel

• in het licht van een bepaald moraalfilosofisch systeem.

• Voorbeeld (1): “Onder welke voorwaarden is een secessie moraalfilosofisch

gerechtvaardigd? Voldoet de afscheiding van de Republiek Donetsk hieraan?”

• Voorbeeld (2): “Hoe verschillen John Rawls en Ronald Dworkin hun

rechtvaardigheidstheorieën inzake andersvaliden en hoe evalueer je de 2010 Strategie van

de Europese Commissie in het licht hiervan?”



43

Hoe men een normatieve evaluatie van een

regel doorvoert, hangt dus af van het

moraalfilosofisch systeem dat men hanteert.

• 1. Sommige moraalfilosofische systemen

evalueren regels op basis van zgn.

nutsprincipes:

• Vb: Kraus, E.S., Lacy, M.O., “Utilitarian vs.

Humanitarian: The Battle Over the Law of

War”, Parameters, 2002, 73-85.

• 2. Sommige moraalfilosofische systemen

evalueren regels op basis van zgn.

metafysische of (semi)religieuze

grondslagen:

• Vb: de Vitoria, F., “Reflections on the Indians

Recently Discovered”, in F. de Vitoria, De

Indis et de Iure Belli Relectiones (1532),

Washington, The Carnegie Institution of

Washington, 1917, 115-162;

• Vb. Walzer, M., Just and Unjust Wars, New

York, Basic Books, 1977, 384p.;

• Vb. Tesón, F., “The Kantian Theory of

International Law”, Columbia Law Review,

1992, 53-102.


B. RECHTSFILOSOFIE: METHODEN


44

C. TECHNIEK

• de specifieke techniek die men gebruikt om onderzoeksmateriaal (bv. rechtsregels, sociologische data,

historische teksten, casus informatie, …) te verzamelen, analyseren en communiceren.

• Onderzoekstechniek eigen aan de formalistische methode

• = (juridisch-formeel) bronnenonderzoek ook wel ‘juridische techniek’ genoemd.

• BRONNEN zijn specifiek juridisch van aard (RECHTSregels, -spraak, -praktijk, leer …)

• VERWIJZING is essentieel voor rechtswetenschappelijke methode



45

RECHTSWETENSCHAPPELIJKE EIGENHEDEN

• Hou bij de juridische techniek rekening met:

1. Bindende waarde van de bron in het positief recht;

2. De hiërarchische plaats van de bron;

3. De betrouwbaarheid van de bron;

4. De pertinentie, actualiteit, en volledigheid van de bron;

5. Regels m.b.t. interpretatie

C. TECHNIEK


46

1. BINDENDE WAARDE

• In het internationaal recht:

• Art. 38 statuut Internationaal Gerechtshof:

• primaire bronnen = bindend: verdragen en andere vormen van wetgeving, internationaal

gewoonterecht (statenpraktijk & opinio iuris), algemene rechtsbeginselen

• Secundaire bronnen = subsidiaire middelen om primaire bronnen te interpreteren rechtspraak

(nationaal & internationaal) + toonaangevende auteurs (RL)

• In het Europees recht:

• maak steeds terugkoppeling naar de primaire EU-verdragen (VEU, VWEU)

• basisidee van art. 38 statuut ICJ geldt ook hier



47

2. HIËRARCHIE

• In het internationaal recht

• Geen ‘hiërarchie van de bronnen’ in het internationaal recht, tenzij:

• jus cogens

• juridische verplichtingen voortvloeiend uit beslissingen van de VN Veiligheidsraad

• (caveat: rechtspraak EU Hof)

• expliciet bepaald (e.g. conformiteit aan het VN Handvest vereist)

• De relatieve gelijkheid der formele bronnen in het internationaal recht maakt de analyse van

rechtsconflicten net zo interessant.

• Moeten mensenrechten bijvoorbeeld voorrang bij de interpretatie van economische verdragen?



48

2. HIËRARCHIE

• In het Europees recht

• primaire bronnen: verdragen,

• secundaire bronnen: verordeningen, richtlijnen, besluiten, beschikkingen, kaderbesluiten



49

3. BETROUWBAARHEID

• Betrouwbaarheid ≠ gezag((s)argument)

• Verzamel uw bronnen (zoveel mogelijk) via de ‘geijkte’ weg, i.e. via de officiële

publicatiekanalen van de relevante instanties in kwestie.

• Algemeen voor IERE, zie: http://www.vub.be/iere

• Document “Methodologie”

• Document “Sleutels”

• Zie ook: W. Schreurs et al. (2008/2011), pp. 402-420

• Voor Europees recht, zie o.a. Schreurs et al. (2008/2011), pp. 334-383.


http://www.vub.ac.be/vakgroep/iere#opleiding


50

4. PERTINENTIE, ACTUEEL, VOLLEDIG

• Pertinent

• ter zake, m.a.w. geen regel zomaar uit het EVRM toepassen in een case study van Zuid-

Soedan;

• Actueel

• m.a.w. geen verouderde versie van het VEU gebruiken;

• Volledig

• m.a.w. het betrekken van alle (soorten) relevante bronnen

• (niet alleen verdragen, maar ook gewoonte of bijvoorbeeld secundaire wetgeving).



51

5. REGELS M.B.T. INTERPRETATIE

Article 31, GENERAL RULE OF INTERPRETATION

1. A treaty shall be interpreted in good faith in accordance with the ordinary meaning to be given to the terms of the treaty in their context and in the light of its object and purpose.

2. The context for the purpose of the interpretation of a treaty shall comprise, in addition to the text, including its preamble and annexes

(a) Any agreement relating to the treaty which was made between all the parties in connection with the conclusion of the treaty;

(b) Any instrument which was made by one or more parties in connection with the conclusion of the treaty and accepted by the other parties as an instrument related to the treaty.

3. There shall be taken into account, together with the context:

(a) Any subsequent agreement between the parties regarding the interpretation of the treaty or the application of its provisions;

(b) Any subsequent practice in the application of the treaty which establishes the agreement of the parties regarding its interpretation;

(c) Any relevant rules of international law applicable in the relations between the parties.

4. A special meaning shall be given to a term if it is established that the parties so intended.



52

5. REGELS M.B.T. INTERPRETATIE

Article 32. SUPPLEMENTARY MEANS OF INTERPRETATION

1. Recourse may be had to supplementary means of interpretation, including the preparatory work of the treaty and the circumstances of its conclusion, in order to confirm the meaning resulting from the application of article 31, or to determine the meaning when the interpretation according to article 31 :

(a) Leaves the meaning ambiguous or obscure; or

(b) Leads to a result which is manifestly absurd or unreasonable.

Interpretatie > Basisregels:

• EVOLUTIEVE versus TEKSTUELE INTERPRETATIE

• JURIDISCH SYLLOGISME

• ANALOGIE

• A CONTRARIO REDENERING

• …



53

Als je echt van nul begint:

▶ Kies een rechtstak/ subdomein

▶ Neem daarover een HB door

▶ Zoek bv. actuele rechtsleer op, probeer te

achterhalen waar interessante

controverse, debatten, … over bestaat

Als je al een idee hebt voor een

onderwerp

▶ Vertrek vanuit de literatuurstudie die je

reeds deed

▶ Zoek je bronnen in functie van je

onderwerp denk na over welk soort

bronnen je wil analyseren

2.C. LITERATUURSTUDIECONCEPTIE

2.C. LITERATUURSTUDIE

Houd je voetnoten goed bij!

▶ Citeerwijze V&A; zware sancties op plagiaat

▶ softwarecontrole

Probeer bronnen in verschillende talen te gebruiken (zeker als je onderwerp dat vraagt)


54

TIPS


• Jura

• Jurisquare

• Westlaw

• HeinOnline

• Bibliotheek Europese Commissie (ECLAS) http://ec.europa.eu/libraries/index_en.htm

• (toegang bib: aanvragen via [email protected] )

• Kluwer online: http://www.kluwerlawonline.com/index.php?area=Journals


55

DATABASES

http://ec.europa.eu/libraries/index_en.htm

mailto:[email protected]

http://www.kluwerlawonline.com/index.php?area=Journals


Corten, O., Méthodologie du droit international public, Brussel, Éditions de L’Université de Bruxelles,

2009, 291 p.

Cryer, R., Hervey, Sokhi-Bulley, T.B., Bohm, A., Research methodologies in EU and international law,

Oxford, Hart, 2011, 143 p.

Neergaard U.B., & Nielsen, R., European Legal Method – In a Multi-Level EU Legal Order,

Kopenhagen, DJOF Publishing, 2012, 334 p.


56

AANBEVOLEN LITERATUUR (VOOR IEDEREEN)


Jackson, P.T., The Conduct of Inquiry in International Relations – Philosophy of science and its

implications for the study of world politics, London, Routledge, 2011, 268 p.

Schreurs, W., Eggermont, F., Smis, S., Paepe, P., Praktijkboek Rechtsmethodologie, Die Keure, 2011

(i.h.b. Deel II en III).

Shaffer, G., Ginsburg, T., “The Empirical Turn in International Legal Scholarship”, American Journal of

International Law, 2012, 1-46.


57



Tesón, F., “International Law”, in The Oxford Handbook of Legal Studies, Oxford, Oxford University

Press, 2003, pp. 941-947.

Spiro, P.J., (2000), “Globalization, International Law, and the Academy”, NYU Journal of International

Law and Politics, 2000, 567-586.

van Gestel, R., Micklitz, H.-W., “Why Methods Matter in European Legal Scholarship”, European Law

Journal, 2014, 292-316.


58


• Westlaw: http://www.vub.ac.be/BIBLIO/ubwebsite_database_alpha.html

• Heinonline: beschikbaar op ULB

• Kinderrechtendatabank: http://kekidatabank.be/index.php?langl_NL

• Social science research network: http://www.ssrn.com/

• JSTOR: http://www.jstor.org/action/showJournals#43693409

• Collecties buitenlandse universiteiten: http://www.nyulawglobal.org/globalex/#

• Oxford bibliographies: http://www.oxfordbibliographies.com/page/international-law

• Encyclopedieën: Max Planck, Parry & Grant, …


59

2. METHODOLOGIE IERE2.D. DATABASES

http://www.vub.ac.be/BIBLIO/ubwebsite_database_alpha.html

http://kekidatabank.be/index.php?langl_NL

http://www.ssrn.com/

http://www.jstor.org/action/showJournals

http://www.nyulawglobal.org/globalex/

http://www.oxfordbibliographies.com/page/international-law


• Prelex: http://ec.europa.eu/prelex/rech_simple.cfm?CL=en

• Eurlex: http://eur-lex.europa.eu/en/index.htm

• Website Europees hof rechten van de Mens: http://www.echr.coe.int/ECHR/Homepage_EN

• HUDOC: http://hudoc.echr.coe.int

• EU Hof van Justitie: http://curia.europa.eu/jcms/jcms/j_6/


60

2.D. DATABASES


• International law reporter: http://ilreports.blogspot.be/

• Opinio Iuris: http://opiniojuris.org/

• EJIL TALK!: http://www.ejiltalk.org/

• JUST SECURITY: http://justsecurity.org/

• Euractiv: http://www.euractiv.com/

• European law blog: http://ilreports.blogspot.be/

• EU Observer: http://euobserver.com/

• College of Europe: http://blog.coleurope.eu/


61

ENKELE NUTTIGE BLOGS


2.D. BLOGS

2.METHODOLOGIE IERE

• V&A: http://www.legalworld.be/legalworld/uploadedFiles/Other_content/V_A-

BI15001_final_binnenwerk.pdf

• ! Geen kleine kapitalen meer

• Verschil voetnoten & bibliografie

• Consequentie!

• Minstens ALLE voetnoten opnemen in bibliografie

• Bibliografie bevat méér werken

• Alles wat je gebruikt hebt,

• Waar je niet expliciet naar verwijst in je voetnoten


62

2.E. VERWIJZINGEN


23-10-2017 | 63

OVERZICHT

RICHTLIJNEN & TIPS

A. Schrijfstijl

B. Evaluatiecriteria


64

3.A. SCHRIJFSTIJL

• Zie taal/huisstijl

• Zie evaluatiecriteria

3. RICHTLIJNEN & TIPS


65

3.B. BEOORDELINGSCRITERIA

• Probleemstelling of onderzoeksvraag

• De student slaagt erin om op een duidelijke wijze de probleemstelling te formuleren.

• De student slaagt erin om een duidelijke onderzoeksvraag of vragen te formuleren.

• De student verantwoordt de relevantie van de onderzoeksvraag of probleemstelling.

• De student hanteert een relevante onderzoeksbenadering (en verantwoordt deze zonodig).



66


• Literatuurstudie en bronnenonderzoek

• De student slaagt erin om op een doelgerichte manier een overzicht te geven van de primaire en secundaire

bronnen die relevant zijn voor het onderzoek.

• De student slaagt erin het onderzoek te plaatsen binnen de relevante rechtsbronnen.

• De student slaagt erin om een geïntegreerde analyse van de relevante rechtsbronnen te schrijven (geen

opsomming van auteurs of arresten).

• De student slaagt erin, voor zover relevant voor het onderwerp, zowel lokale als Europese, buitenlandse en

internationale rechtsbronnen te verwerken.



67


• Inhoud

• De student slaagt erin om de inzichten van het onderzoek te toetsen aan de onderzoeksvraag/probleemstelling.

• De student slaagt erin om op onafhankelijke en zelfstandige wijze een standpunt in te nemen binnen het

academisch/juridisch debat en dit standpunt afdoend te kunnen verantwoorden.

• De student toont aan een doorgedreven kennis en inzicht te hebben verworven in het domein van zijn/haar

onderzoek.

• Schriftelijke weergave van onderzoeksresultaten

• De student slaagt erin om de vraagstelling te beantwoorden.

• De student slaagt erin om zijn/haar belangrijkste bevindingen synthetisch samen te brengen.

• De student slaagt erin onderzoeksresultaten te presenteren op basis van regels van argumentatie.

• De student slaagt erin om academische verantwoorde wijze de resultaten voor te stellen.



68


• Taalgebruik, grammatica, spelling en stijl

• De student slaagt erin om zijn/haar betoog zorgvuldig en taalkundig correct te

verwoorden.

• De student gebruikt een schrijfstijl die gepast is voor een masterproef.

• De student slaagt erin de masterproef professioneel vorm te geven (titelblad, lay-

out, huisstijl).

• De student gebruikt een referentiesysteem op een correcte manier (V&A of voor

buitenlandse of internationale rechtsbronnen een evenwaardig referentiesysteem,

b.v. OSCOLA).



23-10-2017 | 69


70

• Verantwoord al je keuzes!

• Welke bronnen wel/niet? Waarom

• Baken je onderwerp af

• Koppel in je conclusie terug naar je

onderzoeksvragen

• Overgang en samenhang!

• Geef de praktische implicaties en

relevantie van je onderzoek aan

• Eerst in inleiding

• Ook in de conclusie

• Wees kritisch voor jezelf

• Geef eventuele zwaktes aan en

verantwoordt!

• Relativeer je bevindingen

• Geef je persoonlijke standpunt weer!


3.C. TIPS


71

VRAAG OM FEEDBACK

- Van je promotor

- Van een assistent in vakgebied van je

onderzoeksdomein

- Feedback

- Commentaren achteraf krijg je sowieso

- Feedback tijdens moet je zelf vragen

• Kies je onderwerp tactisch:

‘GOESTING’

Kruipt veel tijd in:

M.a.(antrekkelijkere) w.: Zie het als een

kans om iets dat je echt boeit eens grondig

te leren kennen.


3.C. TIPS


72

3.C. TIPS

• Beste masterproeven worden geselecteerd voor publicatie door Larcier: Juridische

meesterwerken van de VUB

• mooi op de CV. Thesis herwerken tot synthese.

• Scriptieprijzen: zie masterproefpagina Fac RC


FUNDAMENTELE PRINCIPES

Organiek Statuut VUB, Artikel 1:

“De Vrije Universiteit Brussel grondt haar onderwijs en onderzoek op het beginsel van Vrij Onderzoek ten bate van de vooruitgang van de mensheid. Dit houdt de verwerping in van elk louter gezagsargument en de waarborg van vrije oordeelsvorming, nodig voor de maatschappelijke inschakeling van dit basisbeginsel.”

Henri Poincaré:

“Het denken mag zich nooit onderwerpen, noch aan een dogma, noch aan een partij, noch aan een hartstocht, noch aan een belang, noch aan een vooroordeel, noch aan om het even wat, maar uitsluitend aan de feiten zelf, want zich onderwerpen betekent het einde van alle denken.”


73

VRIJ ONDERZOEK

CONTACT

[email protected]

Tel.: 02 6292454

Kantoor: 4B 345

Afspraak is snel gemaakt.


74

mailto:[email protected]

BEDANKT!

Werkcollege Rechtsmethodologie IERE · viii. OVERZICHT ZOEKSTRATEGIEËN • leg uit: hoe vind je...

Documents

Transcript of Werkcollege Rechtsmethodologie IERE · viii. OVERZICHT ZOEKSTRATEGIEËN • leg uit: hoe vind je...