Dit bundeltje is van _________________

Gezonde voeding

1

Samen gezellig GEZOND !

1. Even een kleine test:

1. Hoe vaak in de week eet je fast-food (McDonalds, frituur, chinees, pita,…)

a.  Bijna nooit.b.  Eén keer in de week. c.  Zeker drie keer in de week.

2. Hoe vaak eet je fruit en groeten in de week?a. Zeker elke dag.b. Bijna elke dag. c. Bijna nooit.

3. Hoe vaak eet je op een dag?a. 3 geplande maaltijden en tussenin tussendoortjesb. Ik eet de hoofdmaaltijden wanneer het me uitkomt en verder eet ik iets

als ik trek hebc. Ik eet als ik trek heb en dan eet ik wat er op dat moment is

4. Hoe eet je meestal de hoofdmaaltijden?a. Aan een gedekte tafel, zonder tv, laptop of krant b. Aan tafel, maar wel met tv, laptop of krant in de buurt c. Surfend achter de computer of tv-kijkend

5. Eet je wel eens vis?a. Ja, 3 dagen of vaker per week b. Ja, 1 keer per week c. Bijna nooit

6. Wat voor brood eet je?a. Volkorenbrood b. Bruinbrood c. Witbrood

7. Hoeveel koeken eet je per dag?a. eentjeb. soms twee per dagc. ik eet zo veel koeken als ik wil

Tel het aantal a’s, b’s en c’s!

Het meeste a = DE SUPER-GEZONDE ETER

2

Jij leeft echt super gezond. Je zorgt er voor dat je zeker elke dag groenten en fruit eet. Vele mensen kunnen van jou nog wat leren!

Het meeste b = DE GEWONE ETERJe leeft niet super-gezond, maar ook niet ongezond. Je let wel op je voeding, maar af en toe kan het toch nog wat beter.

Het meest c = DE ONGEZONDE ETERJe moet zeker beter je best gaan doen om gezonder te leven. Vervang die koek door een appel en eet op geregelde tijdstippen. Vraag desnoods enkele tips aan de gezonde eters.

“’ An apple a day, keeps the doctor

away!”

Wat betekent deze zin?

___________________________________

___________________________________

2. INTERNETOPDRACHT (dit doe je tijdens zelfstandig werk)

MAAK DE PIRAMIDE VOLLEDIG

3

Eet 2x per dag groenten en fruit.Probeer ook 2x vis te eten in de week.Een keertje in de maand naar de McDonalds mag wel een. Maak er geen gewoonte van om elke week te gaan!Door gezond te eten, krijg je een betere weerstand en wordt je minder ziek!

Zoek op het internet wat er in de voedingspiramide moet komen te staan.(tip: zoek op google.be)

Zet er ook een voorbeeld bij.

Zet elk vak in de juiste kleur.

Hieronder staan allerlei producten. Omcirkel ze in de juiste kleur volgens de piramide.

Maak de oefening op het internet

Open het internet door op dit logo te klikken.

Surf naar www.digitips.be en klik op

Zoek in de categorie WO naar

Klik op om te beginnen.

Bewegen en sporten

4

1. Waarom bewegen? __________________________ __________________________ __________________________

2. Hartslag tijdens het sporten.

Het is belangrijk om je hartslag in het ook te houden tijdens het sporten.Tijdens het bewegen, gaat je hartslag omhoog. Je hart moet meer moeite doen om je bloed door je lichaam te pompen. Het hart gaat dus harder kloppen.

Even checken…

Meet je hartslag in rust. Mijn hart slaat ______ slagen per minuut.

Ik heb even bewogen. Mijn hart slaat nu ______ slagen per minuut.

Het is gezond wanneer…

mijn hart slaagt tussen de 60 en 80 slagen per minuut wanneer ik rust.

mijn hart slaagt tussen de 80 en 120 slagen per minuut wanneer ik sport.

Wanneer je hartslag steeds te hoog is, kan hier iets aan doen door meer te

sporten.

Lichaamsverzorging1. De hygiënekoffer

5

Probeer minstens drie keer per week te bewegen. Dit hoeft geen extreme inspanning te zijn. Een wandeling is ook al goed.Geniet van het leven door te sporten. Wanneer je sport, weet je dat je leeft!

Jezelf verzorgen is heel belangrijk om gezond door het leven te gaan. De juf heeft een hygiënekoffer bij met dingen die je elke dag zou moeten gebruiken.

Wat zat er allemaal in de hygiënekoffer?

1. ________________________

2. ________________________

3. ________________________

4. ________________________

5. ________________________

6. ________________________

7. ________________________

2. Hygiëne doorheen de tijdMiddeleeuwen

Gewone dorpelingen deden hun behoefte in de vrije natuur of in de slotgracht.Voor de adel bestond er de gemakstoel. Dit was een stoel waarin een gat werd gemaakt. Zo kon het zijn dat deze stoel in de woonkamer stond en dat men daar dan ook hun behoefte deed.

Grieken en RomeinenDe Romeinen deden hun behoefte in openluchtkamers waar ze met meerdere zaten, zo konden ze ondertussen een babbeltje slaan.Wc-papier kenden ze toen nog niet, ze hadden een stok met een spons om zich te reinigen. Hun behoefte kwam dan wel al terecht in een riool waar water doorliep.

Ziek, wat nu?1. Hoe komt dat toch?

6

In de lucht, op aarde, maar ook in ons lichaam leven miljarden kleine wezentjes. Die kunnen we met ons blote oog niet zien. Je hebt een microscoop nodig om ze te zien. Het zijn virussen en bacteriën!

2. Bacteriën: altijd even slecht?

Goede bacteriën = Vele bacteriën zijn ook nuttig! Ze helpen bijvoorbeeld bij het verteren van voedsel in je darmen.

Slechte bacteriën = Slechte bacteriën maken schadelijke stoffen aan die ons lichaam ziek maken.

Virussen = Ook virussen kunnen ons lichaam binnendringen en ons ziek maken. Denk maar aan het griepvirus. Ze horen niet thuis in ons lichaam en maken ons ziek.

3. Ziektes Kan jij enkele ziektes terugvinden in de woordzoeker? Het zijn er 6.

7

Wij bacteriën zijn kampioenen in het vermenigvuldigen! Elke 20 minuten verdubbelen wij ons aantal. We kunnen je dus vlug heel ziek maken…Even een vraagstukje:In je lichaam komen 50 slechte bacteriën. Hoeveel bacteriën zijn er na een uur in je lichaam? _______

_____________________________________________________________________________________________

___________________________

________________________

4 . Dit moet je zeker niet doen…

Welke raad zou je aan mensen hierboven geven? Zet de juiste letter in het juiste vakje. Zie jij de geheime boodschap?

E. Eet gezond en afwisselend. G. Pas je kleren aan het weer aan.Z. Zorg voor voldoende nachtrust. D. Snuit regelmatig je neus.

N. Was regelmatig je handen. O. Neem genoeg lichaamsbeweging.

8

B U I K G R I E P G T H RQ D T H Y N M P O A Z T OW X M C V B N K K A B Z DE R T A Y U I O K P R W EX C V B Z T E Q E Z F P HA G Z G H E J K N L M P OS Q Z Z E R L T Y U I O ND F G H J H K E L M P V DT E T A N U S K N N F N BA Z E R T Y U I A Z Q T EO O R O N T S T E K I N G

Ons lichaam

9

_______________________________

_______________________________

_______________________________

_______________________________

_______________________________

_______________________________

_______________________________

_______________________________

_______________________________

_______________________________

_________________________________

_________________________________

_________________________________

_________________________________

Onze 5 zintuigen

1. ____________________ 4. ____________________

2. ____________________ 5. ____________________

3. ____________________

De verschillende dokters Kan je in de tekst terugvinden welke dokter deze prenten voorstellen?

________________ ______________ _____________ _______________

___________________ ____________________ ___________________

Naar het ziekenhuis

10

Zonder ________________________,

_____________________ en

_____________________ kunnen we

onze zintuigen niet gebruiken en

kunnen we niet bewegen!

Ze staan allemaal in verbinding met

elkaar.

Gisteren was ik met mama naar het ziekenhuis geweest. In de buik van mijn mama groeit mijn zusje, ze is dus zwanger. Om er voor te zorgen dat alles goed gaat met mijn zusje, ging ik met mama naar de dokter. Maar geen gewone dokter, een gynaecoloog. Moeilijk woord hé. Hij kent alles van zwangere vrouwen en baby’s. Sommige noemen hem een vrouwendokter.In een ziekenhuis werken heel veel verschillende dokters. Zo is elke dokter gespecialiseerd in iets. Je hebt een oogarts, die kent alles van je ogen af. En ook een tandarts, daar kan je bij terecht voor een controle, om een gaatje te laten vullen of

zelfs om een tand te laten trekken. Die woorden spreken voor zich. Waarin ze gespecialiseerd zijn, komt voor in hun naam. Maar er zijn ook dokters met moeilijke namen. Een cardioloog bijvoorbeeld. Ik wist ook niet meteen wat het betekende. Daarom vroeg ik het maar aan mijn mama. Die zei dat een cardioloog alles afweet van het hart. Er bestaat ook nog een neuroloog. Het menselijk brein kent geen geheimen voor hem. En een oncoloog is een dokter die zich bezig houdt met het behandelen van kankerpatiënten. Al die dokters die ik al heb vernoemd, moeten ook vaak opereren. Als je geopereerd wordt, zorgt er ook een dokter voor dat je de hele tijd slaapt. Stel je voor dat je wakker zou worden. Dat wil ik niet meemaken hoor!

11

Hoekenwerk: DE HUISDOKTER

+ HOEK 1: Medicijnen

1. De verpakking

Wanneer is het medicijn gemaakt??Op de verpakking staat steeds een code die vertelt jou wanneer het geneesmiddel gemaakt is. Dat heet de productiedatum. De datum wordt voorafgegaan door de letters LOT.

Dit is zo’n code: 04 D 12 = 12 april 2004

De eerste cijfers geven het jaartal weer 2004 De letter de maand aan A=januari, B=februari,…

D = april De laatste twee cijfers verwijzen naar de dag van

de maand 12 april

Wanneer vervalt het medicijn??Soms staat de vervaldatum erop vermeld, maar NIET in codevorm zoals hierboven. De datum wordt dan voorafgegaan door de letters EXP. Dit staat voor ‘expired’ en dat is Engels voor ‘vervallen’.

Bijvoorbeeld: EXP 12-04-2009

Wanneer het er niet duidelijk opstaat, moet je een eenvoudig sommetje maken: de datum waarop het gemaakt is + 5 jaar

12

Kijk regelmatig of je medicijnen vervallen zijn! Als ze ouder dan 5 jaar zijn, gooi ze dan weg!

Even testen! Zoek de datum waarop deze medicamenten gemaakt zijn, zet de codes om naar een datum.

Productiedatum:_________________________

Vervaldatum: ____________________________

Productiedatum:_________________________

Vervaldatum: ____________________________

Productiedatum:_________________________

Vervaldatum: ____________________________

Kan je zelf ook codes ontwerpen?

30 januari 2003 = ______________________________

21 september 2010 = ___________________________

20 augustus 1990 = ____________________________

2. De bijsluiter

Los de vragen op! (er staan al enkele dingen aangeduid)

- Ik mag Imodium nemen als ik 4 jaar ben O JA O NEE

- Imodium is tegen O Diarree O Hoofdpijn

13

Dit is een briefje met informatie om het medicijn juist te gebruiken. Heel belangrijk dus!Er staat in:Hoe vaak je het moet innemen.Of je erbij mag eten of drinken.Op welk deel van de dag je het moet nemen.…

+ HOEK 2: Wat gebruikt de dokter?

1 nierbekken om je temperatuur mee te meten

2 bloeddrukmeter om je bloeddruk mee te meten

3 hamer om je kniereflex te testen

4 verband om in je keel te kijken

5 stethoscoop om dingen te ontsmetten

6 thermometer om afval in te leggen

7 spatel stokje om een wonde of kneuzing mee af

te dekken

8 wattenstaafje om naar je ademhaling te luisteren

Zet het juiste nummertje bij de prenten.

+ HOEK 3: Onderzoek jezelf eens!

14

Meten van de hartslag

Zet je twee vingers in je hals, zo voel je je halsslagader.

Tel 30 seconden lang en verdubbel dan het getal

Zo krijg je je hartslag per minuut.

tussen de 60 en 80 slagen per minuut in rust = GOED meer dan 80 slagen per minuut in rust = SLECHT Gezonder

leven!

15

Onderzoek Naam: _________________

totale lengte van je lichaam in cm

Hartslag

hoe lang adem ingehouden in seconden?

omtrek van de buik in cm?

omtrek van het hoofd in mm?

temperatuur in °C?

Meten van je temperatuurEen gezonde lichaamstemperatuur ligt tussen de 36°C en 37°C. Vanaf 38°C spreekt men van koorts.

Let op: Kuis steeds de thermometer af met een vochtig doekje!

+ HOEK 4: De apothekerDe dokter komt bij de patiënt op ziekenbezoek. Of je gaat bij hem of haar op _____________. Hij of zij vraagt je wat er mis is. Je vertelt nauwkeurig wat je voelt. Dan opent de dokter zijn of haar tas en begint te onderzoeken.

16

Na het onderzoek stelt de dokter een ______________. Hij weet wat er mis is. Nu kan hij de juiste medicatie voorschrijven. Hij doet dat met een ____________ waarmee je naar de apotheek moet. Die heeft een heleboel medicijnen in voorraad maar sommige dingen moet hij nog zelf maken. De dokter vertelt je ook nog wat je moet doen of laten.

Voor je medicatie, ga je naar de apotheker.De apotheker heeft vaak je sis-kaart nodig!SIS = ________________________

___________________________________

___________________________

________________

________________

_

VeiligheidNiet alleen gezond leven is belangrijk, maar ook VEILIG leven!

1. Veiligheid in huisKleur rood wat er gevaarlijk is in deze keuken en vertel aan de klas waarom je dit

kleurde.

17

_____________________

2. Veiligheid op de weg

Is jouw fiets in orde? Ga thuis deze checklist even af om te zien of

je fiets in orde is!

18

JA NEE1. Zit het stuur goed vast?

2. Doet de bel het goed?

4. Zitten de handvatten goed vast?

5. Werken de remmen goed?

6. Werkt de versnelling goed?

7. Zijn de banden goed?

8. Werkt de koplamp?

9. Werkt het achterlicht?

10. Heeft de fiets een rode

achterreflector?

11. Zit er zijreflectie in de twee wielen?

12. Zitten er reflectoren op de trappers?

13. Zit het zadel goed vast?

14. Zit het zadel op de goede hoogte?

15. Zit het achterspatbord goed vast?

16. Zit de bagagedrager goed vast?

17. Zitten er snelbinders op je fiets?

Een fiets die in orde is, is zeer belangrijk!

Verkeersborden.

Er zijn vier verschillende soorten verkeersborden.

Pas-op-borden

Dit zijn driehoekige witte borden met een rode rand.Er staat meestal iets in getekend.

Wat zeggen ze ons? __________________________________

Verbodsborden

Witte rond borden met een rode rand.Er staat meestal een tekening in.

Wat zeggen ze ons? _______________________________

Gebodsborden

Ronde blauwe borden met een witte rand.

Wat zeggen ze ons? _______________________________

Informatie-borden

Langwerpige blauwe borden.

Wat zeggen ze ons? _______________________________

19

20

Lees de zinnen. De woorden die ontbreken, schrijf je in de puzzel.

Zo kom je een speciaal bord te weten. Het is groen met een witte rand.Onder de pijl lees je welk bord dat is.

Het is een ____________________________

Verkeersbordenpuzzel

1. Je mag hier niet rijden met een…

2. Je moet hier …3. Als je fietst

moet je hier…

4. Dit bord staat bij een …

5. Voorbij dit bord mag je op straat…

6. Als je fietst moet je hier…

7. Pas op! Ze werken hier aan de… 8. Pas op!

Hier kunnen kinderen …

9. Geldt dit voor jou? Dan ben je een… 10. Dit is

een…

11. Pas op! De weg wordt … 12. Deze weg

loopt…

EHBO1. Wat is dat??

Waarvoor staat de afkorting EHBO? ___________________________________Niet elk ongeval is even ernstig. Toch kan je steeds dezelfde 4 stappen doorlopen:

1. Zorg voor veiligheid.

2. Wat is de toestand van het slachtoffer?

3. Roep een volwassene of bel de hulpdiensten (112)

4. Verleen verdere eerste hulp.

Zorg voor veiligheid

Zorg er voor dat je jezelf, de omstaanders en het slachtoffer in veiligheid brengt!Denk aan JOS!

Wat is de toestand van het slachtoffer?

Voordat je de hulpdiensten kan bellen, moet je eerst de toestand vaststellen van het slachtoffer.

Je controleert Het bewustzijn

Je schudt zachtjes met de schouders. Als hij reageert is hij nog bij bewustzijn.Als hij niet reageert is hij

_____________________

De ademhaling

Je legt je oor tegen de mond

21

13. Hier kan je te maken krijgen met…..verkeer.

14. Dit bord geldt voor jou als je…

en voelt en hoort of hij nogademt.Je legt ook je hand op de borst. Zo voel je de borst-kas op en neer gaan.

Roep een volwassene of bel de hulpdiensten (112)

Panikeer niet!

Haal er een volwassene bij

Als je toch alleen bent, bel dan de hulpdiensten

Hoe doe je dat?Als je de hulpdiensten belt, moet je vijf woorden heel goed onthouden:WIE, WAT en WAAR

Bel het nummer 112. Zeg je naam. Vertel wat er gebeurd is:

- soort ongeval- aantal gewonden

Zeg waar het gebeurd is.- straat, nummer- gemeente- bij de kerk, kruispunt, …

22

Dit nummer kan je gebruiken in heel Europa en is altijd bereikbaar:24 op 24, 7 op 7!!

Moet je betalen voor de 112?

Ja, een ambulance laten komen is erg duur. Maar je krijgt een groot deel van de kosten terugbetaald.

Grappenmakers?!

Grappenmakers kunnen de hulpdiensten niet ongestraft bellen. De centrale weet meteen wie er belt. Als je de hulpdiensten onnodig belt, krijgt je een fikse boete!

Wat is een MUG?

In een ambulance zitten een verpleger en een ambulancier, dus geen dokter.Wanneer er een zeer ernstige oproep is, sturen ze ook een MUG. De dokter rijdt dan met de MUG te plaatse en kan het slachtoffer meteen behandelen. Zo moet er niet gewacht worden tot in het ziekenhuis. En dat kan iemands leven redden!

MUG staat voor __________________________________________________

2. De verschillende hulpdiensten Kan jij alles juist verbinden?

23

ANTIGIFCENTRUM

RODE KRUIS

POLITIE

AMBULANCE

105

112

100

101

3. Wat zit er in een EHBO-koffer?

Kies uit:steriele kompressen – thermometer – schaar – windel – pleisters – pincet –

veiligheidsspelden – ontsmettingsmiddel – een washandje en zeep – zalf voor kneuzingen

_____________________ ____________________ ____________________

_____________________ ____________________ ____________________

24

BRANDWEER

070 245 245

_____________________ ____________________ ____________________

EHBO bij verschillende wonden

1. Ai, ik heb me geschaafd!

Wat moet je doen? En waarom? Kruis aan.

O Ik blaas er op.O Ik doe er meteen een pleister op.O Ik maak de schaafwonde schoon en ontsmet ze.O Ik wrijf er eens over met mijn hand.

Dit moet je doen:

Maak de schaafwonde schoon, laat er stromend water over stromen.

Droog de huid rond de wonde af met een kompres, niet de wonde zelf!

Een klein wondje kan je open laten, een grote dek je af met een pleister.

2. Au, ik heb me gesneden!

Wat moet je doen? En waarom? Kruis aan.

O Ik laat er koud water over stromen. O Ik leg er een kompres of schone zakdoek op.O Ik doe er wat zalf op.O Ik schud met het gesneden lichaamsdeel.

Dit moet je doen:

Duw een kompres of propere zakdoek op de wond om het bloed te stelpen.

Houd het lichaamsdeel omhoog, zodat er minder bloed naartoe stroomt.

25

Maak de schaafwonde schoon, laat er stromend water over stromen.

Ontsmet de wonde en kleef er een pleister op.

Diepe wonde? Ga ermee naar de dokter!

3. Oei, ik heb me verbrand!

Wat moet je doen? En waarom? Kruis aan.

O Ik laat er water over stromen. O Ik plaats de wonde in een bak met ijsblokjes.O Ik doe wat boter of olie op de wonde.O Ik leg wat watten op de wonde.

Dit moet je doen:

Houd het verbrande lichaamsdeel minstens 15 min. onder stromend water.WATER EN DE REST KOMT LATER!

Komt er een blaar op de wonde? Leg dan een kompres op de wonde.

Zijn de blaren groter dan een muntstuk van € 1 of ziet de wonde zwart?Ga dan naar de dokter!

Plakt er kleding aan de wonde? Trek die er dan zeker zelf niet af!

4. Oh oooh, een klasgenootje valt flauw!

Wat moet je doen? En waarom? Kruis aan.

O Ik probeer met hem te praten. Ik kijk of hij nog ademt. O Ik geef hem een klap zodat hij bijkomt.O Ik schud haar eens goed door elkaar.O Ik leg wat watten op de wonde.

Dit moet je doen:

Praat met hem en maak lawaai om hem wakker te maken.

26

Maak strakke kleding los zodat de persoon beter kan ademen.

Roep om hulp van een volwassene. Als hij na 1 minuut nog niet waker is,dan bel je 112!

5. Ai, ik ben gevallen en ik denk dat ik iets gebroken heb!

Wat moet je doen? En waarom? Kruis aan.

O Ik houd mijn arm stil. O Ik doe er een verband om.O Ik probeer mijn been/arm weer recht te trekken.O Ik doe niets, het zal vanzelf wel genezen.

Dit moet je doen:

Houd je been/arm stil, zo kunnen je botten niet verschuiven.

Probeer je been/arm te ondersteunen en een houding aan te nemen die niet te veel pijn doet.

Laat je naar een ziekenhuis voeren. De dokters kunnen zien of het gebroken is door een röntgenfoto.

6. Oh nee, ik heb een bloedneus

Wat moet je doen? En waarom? Kruis aan.

O Ik knijp mijn neus dicht.O Ik snuit een keer heel goed.O Ik buig mijn hoofd wat voorover.O Ik stop wat watten in mijn neusgat..

Dit moet je doen:

Ga rustig zitten.

Zet jezelf in de leeshouding (hoofd naar voor buigen en kin tegen de borst)

27

Knijp je neus dicht en blijf zo een tiental minuten zitten.

Laten we eens testen of je goed hebt opgelet…

Verbanden leggen1. Spiraalverband

1. Leg het begin van de eerste windel lichtjes schuin;2. Plooi na de eerste winding een tipje van de zwachtel om zodat die niet kan

verschuiven.3. Maak spiraalvormige windingen rond de arm.

2. Kruisverband

1. Breng de eerste winding aan op de pols.2. Plooi het tipje om en maak een tweede winding.3. Laat de windel schuin over het hand gaan naar de pink.

28

4. Maak een winding rondom de vingers.5. Ga met de windel terug naar de pols, zo maak je een kruis.6. Herhaal nu altijd die kruisbeweging.7. Eindig met een volledige winding rond de pols.

29