Werkbladen ontwerp-je-eigen-economie

Hoe kun je een systeem opzetten dat vóór de samenleving werkt? Welke ontwerpfouten uit de huidige economie wil je vermijden?

Welke bouwstenen voor zijn er hiervoor al ontwikkeld en hoe passen we deze toe?

door ______________________ (uw naam)

Ontwerp je eigen economie Pagina 2

PlanningHet plan dient meer als leidraad en houvast, dan als doel op zich!

Den Bosch: + 30 minuten!

Tijd Onderwerp Pagina

9.00 Opbouw Locatie 16

9.30 Kennismaking met uw Purpose 3

10.00 Ontwerpfout 1 – Fiatgeld / Rente 4

10.30 Pauze

10.45 Ontwerpfout 2 – Lintworm 6

11.00 Ontwerpfout 3 – Elastiek 7

11.15 Complementaire Systemen I 8

12.00 Lunch 16

12.45 Complementaire Systemen II 10

13.30 Match 12

13.45 Uitrollend Ontwerpen / Casus Mavo 13

14.15 Pauze

14.30 Open Space / Eigen Case 15

15.30 Einde

Creative Commons CC BY-SA 3.0 Maart 2012 Den Haag / Den Bosch


Kennismaken met uw purposeThere's no escaping reason, no denying purpose, for as we both know,without purpose we would not exist. It is purpose that created us, purpose that connects us, purpose that pulls us, that guides us, that drives us, that binds us, it is purpose that defines us. We are here because of you, Mr. Anderson, We're here because of you. We're here to take from you what you tried to take from us. Purpose!

Agent Smith in The Matrix.

Wie bent u? Wij willen graag weten wie u bent. Belangrijk is dat u zelf ook weet wie u bent. Daarvoor moeten we op zoek naar uw purpose, uw doel, uw bestaans-reden. Uw purpose is hetgeen waar u mogelijk al vele jaren – altijd al – mee bezig bent. Intiutief weten veel mensen hun levensdoel wel.

Geen idee? Laat het bij uw reden om vandaag te komen. Wat trekt u aan, wat wilt u delen, wat wilt u meenemen?

Opdracht

Neem plaats naast iemand die u nog niet zo goed kent. Geef een hand en noem uw naam. Praat even over wat uw purpose zou kunnen zijn en dan dat van de ander.

De groepsleider vraagt nu om twee minuten stilte. Schrijf nu uw eigen purpose hieronder duidelijk op.

Ik ben _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ (naam).

Mijn purpose is _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Naast mij zit _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ (naam).

Zijn / haar purpose is _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __

Als iedereen klaar is, deelt u het purpose van uw buurman/vrouw met de groep.



Ontwerpfout 1 De geldschepping

Onmogelijke HamsterVan geboorte tot pubertijd verdubbelt een hamster elke week zijn gewicht. Als het niet zou stoppen als volwassene, zoals dieren doen, en doorging met groeien, dan zou het op zijn eerste verjaardag 9 miljard ton wegen. Deze hamster kan al het mais dat jaarlijks, wereldwijd wordt geoogst, op één dag opeten. En nog honger hebben.

Burp!

Er is een reden voor, dat in de natuur, dingen groeien alleen tot een bepaald punt in omvang. Dus waarom denken economen en politici dan dat de economie voor eeuwig kan blijven groeien?

Zie impossiblehamster.org

Geld ontstaat als schuld

Neem een hypotheek van € 100.000.- met een looptijd van 20 jaar en 5% rente. Gek genoeg maakt de bank € 95.000.- met een druk op de knop. Slechts € 5.000. van jouw bedrag was al aanwezig.

Het eerste jaar betaal je 5% rente. Dat is precies die € 5.000.- die de bank al had. In de hele looptijd van 20 jaar betaal je € 265.329,77 terug, waarvan meer dan de helft aan rente.

Al het geld dat er is in de wereld is ooit op deze manier, als schuld, ontstaan. Dit principe heet fractional reserve.

Rente-geld stuurt groeiOp deze lening betaal je dus meer rente terug dan het geleende bedrag zelf. Maar waar moet dat geld vandaan komen? Het is nooit gemaakt!

De enige manier om aan dit geld te komen is door het te verdienen. Maar dat is dan wel het geld dat een ander moet gebruiken voor een afbetaling. Zo ontstaat de strijd om het geld. Gevolg: winst, groei en winst groei nemen een centrale plaats in in het bewustzijn van onze investeerders.


Afbeelding 1: De rente balans. Links de lening, rechts de terugbetaling.


Wie heeft Fiat-geld ingevoerd?Al sinds Babilonië is de wereld bekend met geld dat als schuld ontstaat. Het verhaal is: de Goden gaven hun macht aan de Koningen. Zij kregen het fiat (goedkeuring) om het geld te slaan.

In onze tijden is dat recht door de staten in handen gegeven van particuliere organisaties als FED, DNB en ECB. Let op: zij zijn niet in handen van de staat. Er is veel bewijsmateriaal dat duidt op de familie Rothschild als eigenaar van deze organisaties (en meer).

Principes in de knel (i)We maken een overzicht van principes, die door deze ontwerpfout in de knel komen. Het hoeft niet uw eigen principe te zijn. Als er maar iemand het principe hanteert.

• Eerlijkheid

• Transparantie

• Democratie

• Rente-verbod

• _ _ _ _ _ _ _

• _ _ _ _ _ _ _

• _ _ _ _ _ _ _

VerdiepingThuis kunt u rustig nog eens nagenieten van dit fenomeen op Internet:

• Video: Money as Debt

• Video: The Money Masters

Pauze


Afbeelding 2: God zij met ons - de tekst op de zijkant van Gulden en de Nederlandse Euro munten.

Fiat geld: de Staat geeft haar fiat (goedkeuring) aan een private partij (bedrijf) om de uitgifte van de munt te verzorgen. Vervolgens leent de Staat het geld om zich te financieren, met de verplichting de rente terug te betalen.

Fractional Reserve: de bank heeft maar een fractie (5%-10%) van uitgeleend geld werkelijk in bezit.

FED (Federal Reserve System) : Amerikaanse “centrale bank”. In bezit van de commerciële banken.

ECB (Europese Centrale Bank): In bezit van de 27 centrale banken van de deelnemende landen.

DNB (De Nederlandsche Bank N.V.): op papier genationaliseerd, maar niet democratisch bestuud.

Rente-verbod. Eeuwenlang is rente verboden geweest, in allerlei culturen, religies en tradities. Luther was tegen, Calvijn niet. Een lang verhaal...


Ontwerpfout 2. De economie is een lintworm

In de mini-film The Story of Stuff leggen ze heel goed uit hoe de productie-keten in elkaar zit:

• Grondstoffen opgraven

• Door de fabriek

• Naar de winkels

• Naar de consument

• Naar de vuilverbrander

Het geld gaat telkens tegen de richting van de producten in. Behalve:

• Grondstoffen, vissen en wild kosten eigenlijk geen geld

• Afval verbranden (of lozen) kost bijna geen geld

De bedrijven verdienen eraan, maar hoeven niet te betalen voor het uitputten van de aarde en het verbranden van kostbare grondstoffen.

Oorzaak: in het economisch model gaan de grondstoffen niet rond in een cyclus. Het geld gaat ook niet rond in een cyclus. Hoe kun je nu een circulaire economie verwachten als de basis een lintworm is?

Principes in de knel (ii)We maken een overzicht van principes, die door deze ontwerpfout in de knel komen. Het hoeft niet uw eigen principe te zijn. Als er maar iemand het principe hanteert.

• Duurzaamheid

• Zuinigheid

• Natuurbehoud

• Afval = voedsel

• De vervuiler betaalt

• Onafhankelijkheid

• _ _ _ _ _ _ _


Afbeelding 3: De producten gaan van links naar rechts door de lintworm.Gevolg: Grondstoffentekort en afvalprobleem. Het geld gaat tegen de richting in. Een nieuwe cyclus – recycling – zit niet in de beweging van het geld of van de goederen.

Afbeelding 4: In de natuur is de levenscyclus echt rond. Recycling is ingebouwd in het systeem. Wat gebeurt er met het brood van de bakker nadat we het hebben opgegeten?


Ontwerpfout 3. De geldeenheid is van elastiekEconomen nemen het sinds de oudheid voetsstoots aan: op de waarde van het geld zelf is geen pijl te trekken. Velen beschouwen de economie als leidend voor het nemen van allerlei praktische beslissingen. Je rektent dan in een eenheid, waarvan de waarde zelf zo snel verandert als het weer.

In de praktijk ontstaat de waarde van geld “op de markt”. Een markt die dus ten prooi valt aan politici, speculanten en een mind of it's own.

Sinds Napoleon zijn de natuurkundige eenheden verankerd in het Systeme Internationale. Alle u bekende eenheden zijn hierin vastgelegd, behalve de euro.

De directe gevolgen van deze ontwerpfout zijn lastig te herkennen. Maar elke echte crisis of personlijk drama kent zijn oorsprong in deze ontwerpfout: hyperinflatie, waardeloos onderpand, beleggingsfiasco en kapitaalvlucht, wat kan leiden tot omvallende banken, landen en huishoudens in de knel.

Principes in de knel (iii)We maken een overzicht van principes, die door deze ontwerpfout in de knel komen. Het hoeft niet uw eigen principe te zijn. Als er maar iemand het principe hanteert.

• Meten is weten

• Zekerheid

ConclusieMet deze drie ontwerpfouten – en nog meer problemen – kun je op twee manieren omgaan:

• Aanpassingen. We stellen een aantal aanpassingen voor en laten de rest intact. Vaak moet je lobbyen bij politici of kun je een petitie tekenen. De rest van het systeem laat je sowieso intact.

• Herontwerp. We maken een nieuw geldsysteem. Afhankelijk van de situatie kies je ervoor om een ontwerp te maken dat in meer of mindere mate lijkt op de werking van “gewoon” geld.

In de rest van deze workshop houden we ons grotendeels bezig met de optie Herontwerp. Voor het herontwerp zijn een flink aantal bouwstenen beschikbaar. Daarmee gaan we nu verder.


Afbeelding 6: De geldeenheid is van elastiek.

Principes in de knel

i. EerlijkheidTransparantieDemocratieRente-verbod

ii. DuurzaamheidZuinigheidNatuurbehoudAfval = voedselDe vervuiler betaaltOnafhankelijkheid

iii. Meten is wetenZekerheid

Afbeelding 5: Welke eenheid is niet vastgelegd in het Systeme Internationale?


Complementaire geldsystemenComplementaire geldsystemen zijn aanvullend op het gebruik van gewoon geld. Het is niet het idee om op een onbewoond eiland apart te gaan wonen en alleen nog met je alternatief te werken. Een ander, prettiger woord is Community Currency. Gemeenschapsgeld.

We beginnen met de meest gebruikte systemen en zo gaan we naar steeds exotischer.

LETS

Het Local Exchange Trading System (LETS) is de meest voorkomende community currency. In Nederland zijn er al ongeveer 100. Hoofddoel van een LETS-systeem is om het geld in de community te houden. Gewoon geld is vaak al na 1 of 2 transacties uit de regio verdwenen, om te worden geinvesteerd in “rijke” gebieden. Of het wordt overzees verplaatst. LETS-systemen zijn dus lokaal of regionaal, kennen geen rente, of soms een licht negatieve rente.

Vaak is de “ster” gekoppeld aan een munt als de Gulden of de Euro, zodat de deelnemers een beetje een gevoel van waarde houden. Een nadeel van veel LETS-communities is het aanbod: diensten (massage, tai-chi) en tweede-hands goederen zijn er volop. Verse groenten zijn zelden (maar soms wel) te krijgen.

LETS-systemen gebruiken vaak een soort cheques en / of het web-gebaseerde systeem Cyclos van Stro.

Bekende buitenlandse systemen zijn de Brixton Pound en de Totnes Pound, met de waarde van £ 1.- Beide systemen bieden de eigen munt te koop aan, zodat er ook een muntvoorraad is als tegenwaarde.

Principes van LETS

• Waarde is verbonden aan een plaats

• Rente-verbod

LETS-Uren

Een variant op de gewone LETS zijn de systemen waarbij de waarde is gekoppeld aan tijd. Oorspronkelijk ontwikkeld in Ithaca, maar nu in Nederland onder de naam LETS-HEC. In België is er een project met Torekes in een Gentse krachtwijk.

Bij de urensystemen gaat het echt om het uitwisselen van diensten. Je helpt iemand in jouw buurt en iemand helpt jouw oma, die te ver weg woont om er zelf voor te zorgen.


Complementaire munt: extra geldsysteem dat op een andere manier werkt.

Mutual Credit: het geld onstaat als iemand een transactie doet. De een krijgt erbij, bij de ander gaat er van het saldo af.Je hoeft dus niet eerst geld te verdienen voor je kunt uitgeven.

Asset Backing: je moet je inkopen in het systeem met nationaal geld.


Caire.nu is een initiatief van diverse Nederlandse ziektekosten-verzekeraars. Zij willen met een time-bank systeem de kosten voor de verzekeraar drukken en ondertussen de service verhogen.

Principes van LETS-uren

• Waarde is verbonden aan een plaats

• De uren van iedereen zijn evenveel waard

• Rente-verbod

Barter

Barter is een ander woord voor ruil. Ze worden wereldwijd al jaren gebuikt om transacties tussen bedrijven mogelijk te maken, in de situatie dat er niet het kapitaal is om deze te financieren. In Nederland was het lange tijd niet populair, want niet nodig. Er is nu wel TradeXchange. Er wordt geruild in “Trade Euro's”. Zij rekenen 4,5% commissie op elke transactie.

Principes van Barter

• Onbenutte kansen benutten

Bitcoin

Een nieuwkomer is de electronisch – cryptografische munt Bitcoin. Het berust op wiskundige sleutels, die moeten worden berekend om een Bitcoin te maken. Dit harvesten kost veel processortijd en dus energie. De bitcoins worden ook verhandeld op beurzen. De transacties tussen de deelnemers zijn op allerlei manieren beveiligd: ze weten zelf niet eens in wiens pocket de bitcoins verdwijnen. Deze geheimzinnigheid maakt het bitcoin platform interessant voor het criminele circuit.

Principes van Bitcoin

• Niemand heeft iets te maken met andermans transacties of accounts – beschermd met cryptografische sleutels

• Aantal Bitcoins is wiskundig begrensd

• Transacties vinden peer-to-peer plaats

Ripple

Ripple is een social network community currency. Je kunt zelf aangeven wie je 'trust', wie van je vrienden volgens jou dezelfde principes als jij respecteren.

Het is een mini-LETS waarbij iedere gebruiker zijn eigen netwerk heeft van direct en indirect te vertrouwen personen. Een betaling tussen gebruikers die niet in elkaars netwerk zitten, is alsnog mogelijk als er via-via een pad bestaat van vrienden en vrienden-van-vrienden die elkaar vertrouwen.


Afbeelding 7: Bij een Ripple netwerk sta je zelf in het midden.


Principes van Ripple

• Er is geen centrale partij(en) nodig om een transactie mogelijk te maken

• Transacties vinden peer-to-peer of via-via plaats.

Kleureneconomie

Dit is het enige systeem dat één enkel getal voor het uitdrukken van waarde te beperkt vindt. Logisch ook, want in Kleureneconomie probeer je de natuurlijke of ecologische waarde te vinden.

Kleureneconomie gebruikt een 3-D munteenheid, bestaande uit drie kleuren: Rood, Groen en Blauw. Rood staat voor energie. Groen staat voor alles wat wordt gerecycled. Blauw is alles wat niet wordt gerecycled. Het is de bedoeling dat de mensen leren het onderscheid tussen deze drie te maken in hun hoofd en in hun gedrag. Om dat de bereiken, moet het onderscheid ook in het systeem zitten. Daarom mag je nooit verschillende kleuren bij elkaar optellen.

Het hoger doel is om te proberen in balans te komen, omdat, in kleuren gezien, we het groen van de planeet steeds meer in blauw veranderen en daarbij steeds meer rood verbruiken.

Principes van Kleureneconomie

• Economie = Ecologie

• Openheid, volledig transparant

• Denken in kringlopen en energie

• Eigen verantwoordelijkheid

• Waarde 3D RGB-munt gekoppeld aan zonnebloemolie

AanpassingenEen stuk minder krachtige oplossingen dan een community currency, maar wel handig en flexibel inzetbaar.

Weggeef

Als u het niet voor het geld doet, waarom zou u er dan geld voor vragen? Dit is het idee van de weggeefwinkels. Hier kun je spullen brengen en ook gratis dingen ophalen.

Jammer dat het bij gebruikte spullen blijft. Diensten en voeding geven ze nog niet weg...

Principe van Weggeef

• Laten zien dat het ook zonder geld mogelijk is


Afbeelding 8: Mark Boyle was 11 maanden lang no-impact man


Zonder Geld

Heeft u het helemaal gehad met Kapitalisme, doe dan gewoon zonder geld. Enkele pioniers gingen u voor: geen inkomen en niets kopen. Je leeft van giften en die komen ook echt. Of je scharrelt in de natuur of in containers je kostje bij elkaar.

Principe van Zonder Geld

• Laten zien dat het ook zonder geld mogelijk is

Crowdfunding

Wil je een film of cd maken, een dak vol zonnepanelen of een windmolen, maar wil de bank niet financieren? Vraag vrienden, bekenden, iedereen op facebook of begin een eigen community. Zamel in vanuit de crowd.

Piratemyfilm.com zamelt al geld in voor meer dan 200 hollywood films....

Principe van Crowdfunding

• Projecten mogelijk maken zonder hulp van het grootkapitaal, maar door de gebruikers zelf vooruit betaald.



MatchWe hebben een aantal ontwerpfouten in de economie uitgelegd. We hebben een flink aantal bestaande oplossingen op tafel gelegd. Maar welk probleem hoort nu bij welke oplossing?

• Kies 1 kolom (Community Currency of Aanpassing) en kies telkens voor [+] of [–]

• Kies 1 rij (ontwerpfout) en kies telkens voor [+] of [–]

[ + ] Lost het probleem op [ – ] Houdt het probleem in stand

Community Currency Aanpassing

Eu

ro

LE

TS

Lets-U

ren

Ba

rter

Bitco

in

Rip

ple

Ec

on

om

ieK

leuren

-

Weg

ge

ef

Zo

nd

er Ge

ld

Cro

wd

fun

din

g

1. Geld scheping + rente

[-]

2. Lintworm. Grondstoffen-tekort & Afvalprobleem

[-]

3. Geld-eenheid van elastiek

[-]

4. Ruimte voor uw persoonlijk dilemma



Ontwerpen met Uitrollend OntwerpenWe gebruiken Uitrollend Ontwerpen als gids om te komen tot een ontwerp. De stappen zijn genummerd, maar je komt meerdere keren langs elke stap. Hoe je zelf wilt.

We passen deze methode als voorbeeld toe op de casus Sociale Dienst.

Voorbeeld Sociale Dienst Maasdorp

Observatie. In de gemeente Maasdorp is de Sociale Dienst verantwoordelijk voor het verstrekken van bijstands-uitkeringen aan langdurig werklozen. Met de crisis worden de budgetten gekort, terwijl het aantal werklozen alleen maar toeneemt. Ook het werk bij de Sociale Werkplaats “De Tuinstoelenfabriek” staat onder druk. Want ook hierv oor nemen de subsidies van het Rijk elk jaar af. De basisscholen zijn ook een grote kostenpost. Daarnaast staan ook de subsidies die de Gemeente uitdeelt aan sportclubs op de tocht: ook hier is geen geld meer voor.

Purpose. Al onze inwoners hebben recht op een menswaardig bestaan.

Principes. Zelf-organisatie, transparantie, openheid, zuinigheid, vlijt

Doelgroep. Alle inwoners van Maasdorp en alle gevestigde bedrijven en organisaties. Focus op iedereen die geld krijgt, want dat hebben we niet meer.

Concept. Lets-Uren. Sociale Dienst faciliteert, maar niet als piramide-top. Van werklozen en subsidies naar steun in uren en menskracht.

Business. Subsidies (sportclubs) en uitkeringen (“werklozen”) worden uitgekeerd in 'Mazen'. Een Maas is een kwartier werk.

Doelgroep (2). Ook de “vrijwillige” helpers in de op te richten “Meenten” (=gezamelijke moestuin) krijgen betaald in Mazen. Langzaam krijgen alle gemeentelijke instellingen inkomen deels in Mazen.



Oefencasus De MavoOpdracht. Vul eerst de principes aan met enkele bruikbre principes om de boel hier aan de gang te krijgen. Denk “out of the box”! Kijk goed naar je doelgroep en hun eigenschappen. Smeed je concept met lef en tact.

Observatie. Het probleem op De Mavo is dat de voeding in de kantine niet goed is, het gebouw te vol is en dat de lessen te suf (pak je boek, pagina 23) zijn en je niet voorbereiden op de werkelijke toekomst, het tijdperk van dure olie. De fietsenstalling staat vol omgevallen fietsen die geen van de kinderen kan onderhouden. De kantinejuf kan de vele afbakbroodjes niet meer op tijd in de pauze uit de oven krijgen. De concierges ruimen kilo's afval op, verpakkingen van de koek, snoep en chips en energydrink die de kantinejuf in de automaten heeft gedaan. De kinderen lusten geen water meer en lekkere thee kennen ze niet. In de aula is er een geweldige stereo installatie maar die staat alleen na 16:00 aan.

Purpose. De Mavo bestaat om goed onderwijs te geven. Tegenwoordig gaat het minstens zoveel om basis vaardigheden als om feitelijk lesmateriaal. Communicatie! Omgaan met problemen, ruzies, verschillen. Zelf leren leren en leren aanpakken. Ondernemen. Verantwoordelijkheid dragen.

Principes. De directeur heeft twee principes namelijk:

• Zwart? Wit? Het zijn allemaal kinderen.

• Iedereen kan leren

Doelgroep

Concept

Business



Open Space / Eigen Case

Nu pas komen we bij het gedeelte waar het echt om gaat. Nu ga je met je eigen purpose en principes in de hand, je doelgroep in gedachten, beginnen aan het ontwerp van je eigen economie.

Maak kenbaar aan de workshopleider dan je een case wilt inbrengen. Wie geen eigen case heeft, kan meedoen bij een ander. Of rondlopen. Verder kijken. Als je geen bijdrage meer kunt leveren, kijk ergens anders. Je kunt ook fuseren, opheffen. Alles! Open Space.


Open Space Technology

• Wie er is, dat zijn de juiste personen

• Wat er gebeurt, is het enige dat kan gebeuren

• Het begint wanneer het begint

• Als het voorbij is, is het voorbij

• Wet van de Twee Voeten!


Over de workshop Ontwerp je Eigen Economie

Locatie en benodigdhedenVoor alle aanwezigen is een zitplaats nodig in een kring-opstelling. Het is fijn als iedereen iedereen kan zien. De dag wordt dus niet frontaal (schoolmeester-achtig) gepresenteerd. De deelnemers hebben een mapje nodig met stevige achterkant, om deze werkbladen in te bewaren en als steun om op te schrijven. Een aantal extra pennen of potloden is ook nodig, voor wie er zelf geen mee heeft genmen.

Er is een beamer nodig met laptop, liefst met afstandbediening.

Doe-Het-Zelf Materiaal en LicentieHet idee is dat deelnemers de workshop zelf ook kunnen gaan geven. Dit is op verschillende manieren voorbereid:

• Presentatie en werkbladen zijn gemaakt in LibreOffice. Dit is Free Software. Dat betekent dat het gratis is en blijft. Het werkt voor ons trouwens veel prettiger dan Word en Powerpoint. Alles is te downloaden van www.kleureneconomie.nl, via de Downloads pagina.

• Extra illustraties zijn als Inkscape tekening beschikbaar. Ook dit is Free Software.

• De licentie van het materiaal is Creative Commons BY– SA 3.0. Dit geeft u een groot aantal rechten het materiaal aan te passen.

Stichting Kleureneconomie

Barry Voeten en Suzanne StolkVan het Hoffdreef 383146 BR [email protected] @ichnatonfacebook groep Omgekeerde Economie


Lunch

Bring Your Own. Maak geen gesmeerde boterhammetjes maar een klein pannetje soep, een salade, een stuk brood of kaas. Samen delen we de overvloed. Bij voorkeur vega.

http://www.kleureneconomie.nl/

http://www.kleureneconomie.nl/

mailto:[email protected]

Werkbladen ontwerp-je-eigen-economie

Documents

Transcript of Werkbladen ontwerp-je-eigen-economie