Wereldwijzer Reisgids Guatemala

11

description

Wereldwijzer Reisgids Guatemala. Ontdek Guatemala! Tropische regenwouden, vulkanen en de mystiek van de Maya's.

Transcript of Wereldwijzer Reisgids Guatemala

INHOUD

Inleiding 11Dankwoord 13

ACHTERGRONDEN 15 Land en volk 15Landschap en klimaat 15Flora en fauna 22

La Ruta Maya 23Bevolkingsgroepen 24

Indiaans Guatemala 28Weven en kleding 33

De ontwikkeling van de kleding 36De kledingstukken 38

Muziek 41Fiestadansen 43Volkskunst 48

Keramiek 48Houtbewerking 48Rietbewerking 49

Costumbre 49

Geschiedenis 53De Maya-periode 53

De godenwereld 58Priesters 61De heersers 62De cultuur van de hoogland-Maya's 64

La Conquista (de verovering) 66De koloniale periode 69

Koloniale kunst 71Het verval 72

De kwestie Belize 72Onafhankelijk Guatemala 73

Politiek en economie 77De politieke situatie van 1966 tot 1990 77

Auteur en uitgever hebben deze wereldwijzer met de grootst mogelijke zorgvuldigheid samengesteld. De informatie is echter aan veranderingen onderhevig. Wij zouden het zeer op prijs stellen veranderingen, correcties en suggesties te ontvangen zodat deze in een volgende druk verwerkt kunnen worden.Auteur en uitgever aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid voor de gevolgen van foutieve of gewijzigde informatie.

Voor informatie en opmerkingen wat betreft reisboeken is het adres:Elmar, afdeling Reishandboeken, Delftweg 147, 2289 BD Rijswijk.E-mail: [email protected]: http://www.uitgeverijelmar.nl

Colofon

Wereldwijzer Guatemala is een uitgave van© Uitgeverij Elmar B.V., Rijswijk – 2008Tekst en foto’s: Yvonne van der BijlOmslag: Wil ImminkKaarten: Grafisch Atelier StenchlakLay-out: Kees van BommelISBN 978 90389 18266

Recente politieke ontwikkelingen 79

Het vluchtelingenprobleem 84Rigoberta Menchú, Nobelprijswinnares 1992 85

De economie 87

Literatuur 90

PRAKTISCHE INFORMATIE 95Van A tot Z 95Accommodatie 95Ambassades en consulaten 95Autohuur 96Banken 96Douane 96Drinkwater 96Elektriciteit 96Fiëstas 96Fooien 98Fotograferen 98Geld 99Gezondheid 99Guatemalaanse keuken 100Informatie 101Kleding 101Kranten 102Landkaarten 102Openingstijden 102Post 102Reisorganisaties 103Reisuitrusting 103Souvenirs 103Stranden 104Taal 104Telefoneren 104Tijdsverschil 104Vervoer 104Vliegmaatschappijen 107

WW Guatemala.indb 5 22-04-2008 10:24:25

GUATEMALA6

BEZIENSWAARDIGHEDEN 109Het maken van een reisschema 109Reisschema I 110Reisschema II 111

Guatemala Ciudad 112Geschiedenis en ontwikkeling 112Stadsoriëntatie 116Stadswandelingen 116

Wandeling 1 (zone 1, de oude binnenstad en het Centro Cívico) 116Wandeling 2 (ten oosten van het centrum en zone 2) 125Wandeling 3 (zone 4 en 5) 128Wandeling 4 (zone 9 en 10) 129Musea in zone 13 132Kaminaljuyú (zone 7) 133Overige bezienswaardig- heden (zone 3 en 10) 135

Excursies vanuit Guatemala Ciudad 150Georganiseerde excursies 150Ten noorden van Guatemala Ciudad 150

Chinautla 151Ten zuiden van Guatemala Ciudad 151

Het meer van Amatitlán 151San Vicente Pacaya 153Palín 154

Ten noordwesten van Guatemala Ciudad 154San Pedro Sacatepéquez 154San Juan Sacatepéquez 154De ruïnes van Mixco Viejo 155Ten westen van Guatemala Ciudad 158San Lucas Sacatepéquez 158

Het hoogland 159

Antigua 163Geschiedenis 163Architectuur en inrichting 165

Wandelen in Antigua 167Stadswandeling 1 167Stadswandeling 2 175Stadswandeling 3 181

Excursies vanuit Antigua 194Ten noorden van Antigua 194

San Felipe de Jesús 194Jocotenango 194

Ten zuiden van Antigua 196San Juan del Obispo 196Santa Maria de Jesús 196

Ten zuidwesten van Antigua 197

Ciudad Vieja 197San Antonio Aguas Calientes 198Balneario Los Aposentos 199

Langs de Carretera Interamericana naar het meer van Atitlán 199

Santiago Sacatepéquez 199Sumpango 199El Tejar 199Cimaltenango 200Patzicía 200Patzún 201Comalapa 201Tecpán Guatemala 201De ruïnes van Iximché 202Naar het meer van Atitlán 206

Het meer van Atitlán 207Panajachel 210De dorpen rond het meer 218

San Andrés Semetabaj 218Santa Catarina Palopó 218San Antonio Palopó 219San Lucas Tolimán 221Cerro de Oro 222

Santiago Atitlán 222San Pedro La Laguna 226San Juan La Laguna 227San Pablo La Laguna 228San Marcos La Laguna 228Tzununá 229Jabalito 229Santa Cruz La Laguna 229

WW Guatemala.indb 6 22-04-2008 10:24:25

7INHOUD

San Jorge La Laguna 230Dorpen in de buurt van het meer 230

Sololá 230In de buurt van Sololá 232Naar Quetzaltenango 233Nahualá 233Santa Catarina Ixtahuacán 235

Quetzaltenango 236Geschiedenis 236Het centrum 238Andere bezienswaardig- heden 241

Excursies vanuit Quetzaltenango 246Ten noordoosten van Quetzaltenango 246

Salcajá 246San Andrés Xecul 247Olintepeque 247San Cristóbal Totonicapán 248

Totonicapán 248San Francisco El Alto 251Momostenango 252

Ten zuiden van Quetzaltenango 254

Almolonga 254Los Vahos 255Los Baños 255Zunil 255Fuentes Georginas 256

Ten westen van Quetzaltenango 257

San Martín Sacatepéquez 257Het departement San Marcos 259

San Pedro Sacatepéquez 260San Marcos 261

Ten noordwesten van San Marcos 263

Chichicastenango 265De markt 267

Bezienswaardigheden 269

Excursies vanuit Chichicastenango 276Ten noorden van Chichicastenango 276

Santa Cruz del Quiché 276De ruïnes van Utatlán 277

Ten oosten van Santa Cruz del Quiché 278

Zacualpa 278Van Santa Cruz del Quiché naar Cobán 278

Sacapulas 279Naar de Ixil-driehoek 280

Nebaj 280San Juan Cotzal 284Chajul 286

Van Sacapulas naar San Cristóbal Verapaz richting Cobán 286

Cunén 287Uspantán 287

Huehuetenango 289

Excursies vanuit Huehuetenango 295Ten westen van Huehuetenango 295

De ruïnes van Zaculeu 295Ten oosten van Huehuetenango 297

Aguacatán 297Ten noorden van Huehuetenango 298

Chiantla 298Todos Santos Cuchumatán 298

Het hoge noorden 301San Juan Ixcoy 302Soloma 302Santa Eulalia 304San Mateo Ixtatán 304Barillas 305

Naar de Mexicaanse grens 305San Sebastián Huehuetenango 305San Juan Atitán 306San Antonio Huista 306

WW Guatemala.indb 7 22-04-2008 10:24:25

GUATEMALA8

Jacaltenango 306La Mesilla/ de Mexicaanse grens 306

Alta en Baja Verapaz 309Van Guatemala Ciudad naar Cobán 312Baja Verapaz 313

San Jeronimo 313Salamá 313Rabinal 313

El Biotopo del Quetzal 314Cobán 316

Geschiedenis 316Excursies vanuit Cobán 322

San Cristóbal Verapaz 322San Pedro Carchá 322San Juan Chamelco 323Lanquín 323Sebol 326De Cadelaria-grotten 326Laguna Lachúa 326Tactic 327

Het dal van de Polochic- rivier 327

De Oriente 331Langs de Carretera al Atlántico 331De weg naar Esquipulas 331Naar Copán 333

De ruïnes van Copán 334Historische achtergronden 334Beschrijving van de bouwwerken 337Las Sepulturas 345Het museum 345

De bedevaartplaats Esquipulas 348

Het Caribische gebied 351De ruïnes van Quiriguá 354

Historische achtergronden 354Beschrijving van de ruïnes 355

Puerto Barrios 361Lívingston en de Río Dulce 364

Excursies vanuit Lívingston 370Fronteras (El Relleno) - Río Dulce 373Castillo San Felipe 374Het meer van Izabal 375

De Petén-regio 376Reizen naar de Petén 378Op weg naar Flores 378Flores 381Excursies vanuit Flores 387Tikal 388

Geschiedenis 388Onderzoek en opgravingen 392Beschrijving van de ruïnes 393Het museum 408Problemen in Tikal 409

Andere archeologische plaatsen in de Petén 412

Uaxactún 412Río Azul 413Sayaxché 415El Ceibal 416Altar de los Sacrificios 416Yaxchilán 416Piedras Negras 416El Mirador 417

Naar Belize 418Naar Mexico 418

Het Pacifische kustgebied 420De Cotzumalguapa-cultuur 421Reizen in het Pacifische kustgebied 423

Escuintla 424La Democracia 425Santa Lucía Cotzumalguapa 426Monterrico 427

De grens met Mexico 429Talisman El Carmen 429Tecún Umán 430

De grens met El Salvador 430

Woordenlijst Guatemalaans-Spaans 431

Over de auteur 434Register 435

WW Guatemala.indb 8 22-04-2008 10:24:26

15

ACHTERGRONDEN

Land en volk

LANDSCHAP EN KLIMAAT

Guatemala is geografisch te verdelen in vier regio’s: het hoogland, de hellingen aan beide zijden, de Caribische en Pacifische kustvlaktes en de Petén-regio.In het hoogland dat varieert van 1500 tot 4000 meter hoogte heerst een gematigd klimaat en hier vindt dan ook de voedselproductie voor bin-nenlands gebruik plaats die voornamelijk uit maïs en bonen bestaat. Hier wonen de meeste mensen vooral in de dalen tussen de 1500 en 2500 meter. De meerderheid van de bevolking is Indiaans. Ontbossing met erosie als gevolg is hier een ernstig probleem. De hoogste bergen in Guatemala behoren tot de Sierra Madre-Andes keten. De belangrijkste tak kruist Guatemala van west naar oost. In het westelijke hoogland rijzen de toppen van de Sierra Madre tot meer dan 3000 meter. De Sierra de los Cuchumatanes, een tak van de Sierra Madre in het departement Huehuetenango bevat de hoogste niet-vulkanische top in het land, die tot 3800 meter boven zeeniveau reikt. De bergen ten oosten van Guatemala Ciudad zijn lager.De hellingen aan beide zijden van het hoogland liggen tussen de 600 en 1500 meter en zijn economisch heel belangrijk i.v.m. de koffieteelt, die ongeveer 40% van de export bedraagt. Ook hier is de bevolking voorna-melijk Indiaans. Hier liggen de vulkanen waarvan er 30 een naam hebben en enkele nog werkzaam zijn zoals de Pacaya. Zij vormen een keten die tussen de Paci-fische kustvlakte en de belangrijkste tak van de Sierra Madre ligt. De vulkanische grond is vruchtbaar en men verbouwt er maïs en andere gewassen. Vulkaanuitbarstingen zijn op de lange termijn voordelig: een verweerde vulkanische bodem is rijk aan organisch materiaal, fosfaten en nitraten en bevat water. Vulkanische producten werden gebruikt door de oude Maya’s, zoals obsidiaan (vulkanisch glas) waaruit gereedschap werd gemaakt, klei (verweerde as) en hematiet of ijzeroxidepigmenten. Het is de moeite waard om een vulkaan te beklimmen bv. de Agua of de Atitlán, maar de beklimming is meestal heel zwaar en je moet een goede conditie hebben aangezien zo’n tocht vele uren vergt.De kustvlaktes hebben een warm en vochtig klimaat en daar vind je de plantages. Op de Caribische kustvlakte worden vooral bananen verbouwd en aan de Pacifische kust zijn plantages met katoen, suikerriet, bananen

GUATEMALA14

WW Guatemala.indb 15 22-04-2008 10:24:46

95

PRAKTISCHE INFORMATIE

95

PRAKTISCHE INFORMATIE

VAN A TOT Z

Accommodatie

Er zijn in Guatemala hotels in alle prijs-klassen. Bij het toeristenbureau INGUAT kan je een lijst krijgen met bijna 300 hotels waarbij de maximumprijzen ver-meld staan voor 1-, 2- en 3-persoonska-mers. Als je te veel betaald hebt en je wilt je beklagen, moet je een rekening kunnen laten zien. Bij de prijzen zijn geen belastingen inbegrepen; je betaalt 10% toeristenbelasting en 7% BTW.

LuxehotelsDeze hotels zijn vaak moderne, onper-soonlijke Amerikaanse hotels of geheel verbouwde koloniale huizen met diverse gemakken, zoals satelliet-tv, een zwem-bad, een bar en winkeltjes. De prijs van een overnachting ligt boven de $70 p.p. voor een tweepersoonskamer.

MiddenklassehotelsDe hotels in de middenklasse zijn min-der grote familiehotels, die vaak gehuis-vest zijn in oude koloniale huizen. De kamers hebben een eigen douche en toilet en er is een eetzaal waar je kunt ontbijten en soms ook lunchen en dine-ren. Een overnachting kost $25-70 p.p. voor een 2-pk. De prijzen van de mid-denklassehotels zijn de laatste jaren flink gestegen zodat het prijsverschil met de budgethotels groter is geworden.

Eenvoudige of budgethotelsDe goedkope hotels hebben meestal kamers zonder douche of toilet. Er is ook niet altijd warm water. Soms kan je met

de familie ontbijten, lunchen of dineren. De prijzen voor een overnachting liggen tussen de $5 en $25 p.p.

Bij elke plaats is een beschrijving van een aantal hotels gegeven.

Ambassades en consulaten

De meeste ambassades en consulaten zijn ’s morgens geopend en ‘s middags en in het weekend gesloten.• De Nederlandse ambassade (La

Embajada Real de los Países Bajos), Edificio Torre Internacional, 16 Calle- 0-55, zone 10, 13e verdieping, 923674761, j 23675023/4. www.embajadeholanda-gua.org, [email protected].

Open: ma. t/m vr. van 9.00-13.00 uur.• Het consulaat van België in Gua-

temala, 6a Avenida 16-24, zona 10, 9502-3855234, j 3855233, [email protected].

Voor het reizen naar de buurlanden zijn de volgende consulaten van belang in verband met een toeristen-kaart.• El Salvador, 5 Avenida 8-15, zone 9, 923607660. Open: ma. t/m vr. van 8.00-14.00 uur.

• Honduras, 9a Avenida 19-20, zone 10, 923665640. Open: ma. t/m vr. van 8.30-12.30 uur.

• Mexico, 15 Calle 3-20, zone 10, 923337254/5. Open: ma. t/m vr. van 9.00-13.00/15.00-18.00 uur.

WW Guatemala.indb 95 22-04-2008 10:27:48

��

��

10 A

VE

NID

A11

AV

EN

IDA

5 A

VE

NID

A

18 CALLE

10 A

VE

NID

A

7 A

VE

NID

A

7 AV

ENIDA

8 CALLE

7 AV

EN

IDA

12 CALLE

2 CALLE

AV. L

A C

AS

TELL

AN

A

CALZADASAN JUAN

7 AV

EN

IDA

6 AV

EN

IDA

Brug: Ing. Mart in Prado Velez

¤0 2 km1

�N �N Guatemala Ciudad

zone 6

zone 1

zone 2

zone 7

zone 8

zone 4

zone 9zone 10

zone 11

zone 13zone 14

AV

EN

IDA

LA

RE

FO

RM

A

AV

EN

IDA

ELE

NA

AV

EN

IDA

DE

PE

TAP

A

CALLE MARTI

12 CALLE

1 CALLE

12 CALLE

AVENIDASIMEON CANAS

Ani l loPer i fér ico

18 CALLE

BOULEVARD

LIBERACIÓN

11 AVENIDA

AVENIDA

SIMÓN B

OLIVAR

AV

E.

HIN

CA

PIE

zone 3

zone 5

28 CALLE

27 CALLE

2.CALLE

5.A

VE

NID

A

6.A

VE

NID

A A

3.A

VE

NID

A

2.A

VE

NID

A

5.CALLE

3.CALLE

4.CALLE

1.CALLE

2.CALLE

4.CALLE

3.CALLE

2.CALLE

7.CALLE

6.CALLE

5.CALLE

CALLE MARTI

4.CALLE

3.CALLE

2.CALLE

DIAG. 9

DIAG

. 7

DIAG. 4

7.A

VE

NID

A

9.A

VE

NID

A

8.A

VE

NID

A

12.A

VE

NID

A

10.A

VE

NID

A A

2.A

VE

NID

A

3.CALLE A

4.CALLE A

13.CALLE

12.CALLE

11.CALLE

10.CALLE

9.CALLE

8.CALLE

9.CALLE A9.CALLE A

12.CALLE A

14.CALLE

2.A

VE

NID

A

3.A

VE

NID

A

13.CALLE A

14.CALLE A

3

20

11

10

7

6

9

15

1413

12

4

22

19

18

17 16

23

2125

29

28

30

5

15.CALLE

6.A

VE

NID

A

12.CALLE A

13.CALLE B

14.CALLE B

5.A

VE

NID

A

4.A

VE

NID

A

DIA

G. 5

18.CALLE

17.CALLE

16.CALLE

21.CALLE

20.CALLE

19.CALLE

3.A

VE

NID

A

2.A

VE

NID

A

7.A

VE

NID

A

9.A

VE

NID

A

12.A

VE

NID

A

8.A

VE

NID

A

6.A

VE

NID

A A

13.A

VE

NID

A

24.CALLE

23.CALLE

22.CALLE

25.CALLE

21.CALLE

22.CALLE

31

15.CALLE B

1 2

24

26

27

8

0 300 m

ParqueCentral

Stadion

Station

12.CALLE

13.CALLE

14.CALLE

6.CALLE

8.CALLE

10.CALLE

11.CALLE

9.CALLE

6. A

VE

NID

A

5. A

VE

NID

A

6. A

VE

NID

A

5. A

VE

NID

A

10. A

VE

NID

A

11. A

VE

NID

A

AV

EN

IDA

CE

NT

RO

AM

ÉR

ICA

AV

EN

IDA

ELE

NA

AV

EN

IDA

ELE

NA

10. A

VE

NID

A

11. A

VE

NID

A

10. A

VE

NID

A

6. A

VE

NID

A

1. A

VE

NID

A1.

AV

EN

IDA

Kathedraal

32

33

�N �N

%

��

GUATEMALA CIUDAD A

BEZIENSWAARDIGHEDEN118 119GUATEMALA CIUDAD

1. Parque Centenario 2. Mercado Central 3. Palacio Nacional 4. Iglesia de la Merced 5. Ermita del Carmen 6. Congreso Nacional 7. Museo Nacional de Historia 8. Hotel/Restaurante Pan

American 9. Hotel Ritz Continental 10. Museo de Artes de Industrias

Populares 11. San Miquel Capuchinas 12. Santo Domingo 13. Telgua 14. Correos (postkantoor) 15. Hotel Spring 16. Restaurante Altuna

17. Restaurante El Gran Pavo18. Restaurante Ranchón

Antigueño19. San Francisco20. Hoofdbureau van politie21. Hotel Posada Belen22. Hotel Chalet Suizo23. Hotel Colonial24. Parque Concordia25. Teatro Abril26. Museo de Ferrocaril27. Teatro Nacional28. Centro Cívico29. INGUAT30. Ciudad Olímpíca31. Begraafplaats32. Restaurant El Rey Sol33. Restaurant El Rey Sol 2

WW Guatemala.indb 118 22-04-2008 10:28:42

��

��

10 A

VE

NID

A11

AV

EN

IDA

5 A

VE

NID

A

18 CALLE

10 A

VE

NID

A

7 A

VE

NID

A

7 AV

ENIDA

8 CALLE

7 AV

EN

IDA

12 CALLE

2 CALLE

AV. L

A C

AS

TELL

AN

A

CALZADASAN JUAN

7 AV

EN

IDA

6 AV

EN

IDA

Brug: Ing. Mart in Prado Velez

¤0 2 km1

�N �N Guatemala Ciudad

zone 6

zone 1

zone 2

zone 7

zone 8

zone 4

zone 9zone 10

zone 11

zone 13zone 14

AV

EN

IDA

LA

RE

FO

RM

A

AV

EN

IDA

ELE

NA

AV

EN

IDA

DE

PE

TAP

A

CALLE MARTI

12 CALLE

1 CALLE

12 CALLE

AVENIDASIMEON CANAS

Ani l loPer i fér ico

18 CALLE

BOULEVARD

LIBERACIÓN

11 AVENIDA

AVENIDA

SIMÓN B

OLIVAR

AV

E.

HIN

CA

PIE

zone 3

zone 5

28 CALLE

27 CALLE

2.CALLE

5.A

VE

NID

A

6.A

VE

NID

A A

3.A

VE

NID

A

2.A

VE

NID

A

5.CALLE

3.CALLE

4.CALLE

1.CALLE

2.CALLE

4.CALLE

3.CALLE

2.CALLE

7.CALLE

6.CALLE

5.CALLE

CALLE MARTI

4.CALLE

3.CALLE

2.CALLE

DIAG. 9

DIAG

. 7

DIAG. 4

7.A

VE

NID

A

9.A

VE

NID

A

8.A

VE

NID

A

12.A

VE

NID

A

10.A

VE

NID

A A

2.A

VE

NID

A

3.CALLE A

4.CALLE A

13.CALLE

12.CALLE

11.CALLE

10.CALLE

9.CALLE

8.CALLE

9.CALLE A9.CALLE A

12.CALLE A

14.CALLE

2.A

VE

NID

A

3.A

VE

NID

A

13.CALLE A

14.CALLE A

3

20

11

10

7

6

9

15

1413

12

4

22

19

18

17 16

23

2125

29

28

30

5

15.CALLE

6.A

VE

NID

A

12.CALLE A

13.CALLE B

14.CALLE B

5.A

VE

NID

A

4.A

VE

NID

A

DIA

G. 5

18.CALLE

17.CALLE

16.CALLE

21.CALLE

20.CALLE

19.CALLE

3.A

VE

NID

A

2.A

VE

NID

A

7.A

VE

NID

A

9.A

VE

NID

A

12.A

VE

NID

A

8.A

VE

NID

A

6.A

VE

NID

A A

13.A

VE

NID

A

24.CALLE

23.CALLE

22.CALLE

25.CALLE

21.CALLE

22.CALLE

31

15.CALLE B

1 2

24

26

27

8

0 300 m

ParqueCentral

Stadion

Station

12.CALLE

13.CALLE

14.CALLE

6.CALLE

8.CALLE

10.CALLE

11.CALLE

9.CALLE

6. A

VE

NID

A

5. A

VE

NID

A

6. A

VE

NID

A

5. A

VE

NID

A

10. A

VE

NID

A

11. A

VE

NID

A

AV

EN

IDA

CE

NT

RO

AM

ÉR

ICA

AV

EN

IDA

ELE

NA

AV

EN

IDA

ELE

NA

10. A

VE

NID

A

11. A

VE

NID

A

10. A

VE

NID

A

6. A

VE

NID

A

1. A

VE

NID

A1.

AV

EN

IDA

Kathedraal

32

33

�N �N

%

��

GUATEMALA CIUDAD A

BEZIENSWAARDIGHEDEN118 119GUATEMALA CIUDAD

WW Guatemala.indb 119 22-04-2008 10:28:43

BEZIENSWAARDIGHEDEN398

goed te zien bij gebouw 5D-22, waarbij drie fasen uit verschillende perio-des te zien zijn. Onder de laatste versie uit 500 na Chr. ligt een bouwwerk met grote beschilderde maskers uit 350 na Chr., terwijl zich daaronder een kleine tempel uit 250 na Chr. bevindt. Een van deze maskers is onder een afdakje te zien. Architectuur uit de vroegklassieke periode is op deze plaats het duidelijkst zichtbaar.In gebouw 5D-34 ontdekte men een schacht in het noordelijke terras. De Maya’s bouwden in uitgeholde steen een tombe (10) en begroeven hier Krul Neus, de 9e heerser van Tikal, met negen bedienden die voor deze gelegenheid gedood waren. Een krokodil, schildpadden en prachtig ver-sierd aardewerk, dat overeenkomsten vertoont met aardewerk uit Teoti-huacán, werden in het graf gevonden en deze voorwerpen kun je nu in het museum zien. In de achterste kamer van gebouw 34 vond men de zwaar beschadigde, incomplete stèle 26 waarop nog wat rode pigment achter-gebleven is, zodat men deze de ‘rode stèle’ noemt. Hierop staat het por-tret van Jaguar Klauw Schedel II, de 20e heerser van Tikal. De stèle dateert waarschijnlijk uit de vroegklassieke periode, zo rond 734 na Chr. Aan het

De Noord-Akropolis van Tikal

399DE PETÉN-REGIO

WW Guatemala.indb 398 22-04-2008 10:39:15

BEZIENSWAARDIGHEDEN398

begin van de laatklassieke tijd werd de stèle opzettelijk vernietigd en wer-den de onderdelen achter een speciaal altaar verborgen gehouden. In de postklassieke tijd werd deze kamer door vandalen geschonden.In gebouw 5D-33 zijn zeer veel onderzoekingen gedaan en ook hier bevin-den zich drie bouwsels over elkaar. De drie fasen zijn alle zichtbaar, waar-bij de twee gebouwen uit de vroegklassieke en de laatste uit de laat-klas-sieke tijd stammen. De tempels uit de 2e en 3e fase zijn versierd met enorme hoofden met oorpluggen en slangen. In dit bouwwerk trof men drie tombes aan, waarvan de oudste, tombe 48, uit de vroegklassieke periode stamt. De grafmuren waren beschilderd met hiërogliefen met de datum 18 maart 457 na Chr. In dit graf vond men Onweerslucht, de 11e heerser van Tikal, van wie het hoofd en de handen ontbraken wat waar-schijnlijk het gevolg was van een gevecht. Ook vond men twee geofferde kinderen in het graf. De andere graven 23 en 24 bevatten ook een edel-man met potten en jade.Tussen de graven werd stèle 31 gevonden. Deze stèle is het belangrijkste monument uit de vroegklassieke periode vanwege zijn lange tekst en de prima conditie waarin hij verkeert. Op de stèle staat Onweerslucht afge-beeld in de ceremoniële kledij en hij draagt de attributen van een grote Maya-heerser. Het onderste deel van de stèle werd tijdens een ceremo-

nie verbrand en aardewerken wierookbranders werden kapot gegooid. Op deze manier wer-den de tempel en de stèle ceremonieel in de 8e eeuw na Chr. ‘gedood’ waarmee het einde van dat tijdperk aangeduid werd.Ten oosten van gebouw 33 ligt gebouw 32 uit de 7e eeuw (laatklassiek). Hier vond men tombe 195, die één skelet bevatte dat omringd werd door meesterwerken van pleister op hout, waaronder vier identieke houten figuren die bedekt waren door een heel dun laagje blauwe pleister en die de regengod Chac voorstellen. Deze houten Chac-beelden kun je in het muse-um zien. Rond het skelet lagen diverse objec-ten zoals albasten knaagdieren, beschilderde houten borden, versierd aardewerk en een houten troon. Omdat het hout van sommige voorwerpen verrot was, spoten de archeologen er gebrande gips in zodat het dunne pleister-laagje behouden bleef.Ten zuiden van tempel I ligt gebouw 5D-74 een kleine balspelplaats, die tot de kleinste tot nu toe bekende balspelplaatsen behoort en uit de laatklassieke tijd stamt. De twee schuine vlak-ken van het speelveld worden verbonden door een verticale muur. Bij dit balspel gebruikten de spelers een rubberen bal die niet met de handen aangeraakt mocht worden. Zij droegen

De Noord-Akropolis van Tikal

399DE PETÉN-REGIO

WW Guatemala.indb 399 22-04-2008 10:39:17