WereldreisMaandelijkse lesbrief voor de basisschool bij de Wereldkalender van 11.11.11 ISSN : 1375-2219 - Afgiftekantoor Brussel X - 20ste jaargang - MEI 2007

Reistips voor de eerste graad

INLEIDING : EEN SCHILDERIJ MET MENSEN

Bekijk samen met de kinderen de foto van de kalender. Laat de kinderen eerst raden wat de vrouwen doen. Dan verklaar je dat het een rij vrouwen is die wachten om een arts te bezoeken in een medisch centrum in Nicaragua. Vertel over Juanita en haar toverbril (werk-blad 5 en 6). Achter de mensen zie je een grote muurschildering. Wie heeft er al een muurschildering gezien ?

KERN

Ziekenhuis en doktersbezoekJe vraagt aan de kinderen of zij al naar het ziekenhuis zijn geweest. Moesten zij toen ook buiten in de rij staan wachten ? Waren zij zelf ziek ? Moesten zij er blijven ? Wat hadden zij ? Of gingen zij bij iemand op bezoek ? Wat moeten zij doen bij een doktersbezoek ? Welke instrumenten gebruikt de arts ?

Leesrups of memory Leesrups Lees alle woorden van het werkblad 1 klassikaal. Laat de kinderen de kaartjes uitknippen (opgelet : niet het lijntje in het midden). Dan vormen zij de rups en kleven daarna alles in de goede volgorde op een papier. Memory Voorbereiding : kleef het gekopieerde werkblad op een stuk karton. Knip alle kaartjes uit, nu ook op het lijntje in het midden. Activiteit : vorm groepen van vier tot vijf leerlingen. Laat iedere groep met de kaartjes memory spelen, door bij ieder plaatje het bijhorende woord te zoeken.

Gedicht Laat enkele leerlingen het gedicht ‘Een nare val’ op werkblad 2 lezen, let op de intonatie. Twee kinderen gaan vooraan staan. Het ene kind leest het gedicht of draagt het voor. Het andere beeldt elke strofe uit. Dan nemen alle leerlingen een papier en maken een tekening van elke strofe. Zij maken er een soort strip-verhaal van. Werk verder op het gedicht. Verdeel de klas in groepjes van vier tot vijf leerlingen. Elke groep krijgt nu een woord dat met gezondheidszorg te maken heeft. Laat de kinderen eerst rijmwoorden zoeken. Daarna maakt iedereen een strofe met het oorspronkelijke woord en een gekozen rijmwoord. Dit kan gekke resultaten op-leveren. Bundel alle strofes van de klas tot een gedicht. Laat dan het geheel voorlezen, dat kan heel leuk zijn.

Rekenen met samengestelde woordenZoek samen met de kinderen enkele samengestelde woorden die te maken hebben met gezondheidszorg. Vb. ziekenhuis = zieken + huis. Bekijk de andere sa-menstellingen op werkblad 2. De leerlingen van het eerste leerjaar tellen van ieder stuk het aantal letters en maken de som. Daarna tellen zij alle letters van het woord in één keer als controle. Vb. zieken + huis => 6 + 4 = 10 De leerlingen van het tweede leerjaar vermenigvuldigen het aantal letters van ieder stuk van het woord. Vb. zieken × huis => 6 × 4 = 24 Oplossingen : a) 8, 10, 9, 10, 8, 11, 11, 12, 12, 13 ; b) 16, 24, 18, 25, 15, 30, 30, 32, 35, 42.

VERWERKING

Bespreek waar wij op kunnen letten om niet ziek of gewond te ge-raken. Bv. niet zonder jas in de kou lopen, niet met glas spelen, goed opletten op straat ...

NicaraguaThema : GEZONDHEIDSZORG

Reistips voor de tweede graad

BIJ DE FOTO

Bekijk de foto van de kalender. Je ziet enkele vrouwen die wachten om de dokter te bezoeken. Zij staan voor het medisch centrum. Achter de vrouwen zie je een muurschildering.

De brief van Lien Laat de kinderen de brief van Lien lezen (werkblad 3). Welk werk doet Maria ? Doen Belgische kinderen dit ook ? Waarom daar wel en hier niet ? Bespreek het onderwerp ‘kinderen werken op een vuilnisbelt’. Wat vindt Antonio ? Waarom is dit zo belangrijk ?

GEZONDHEIDSZORG

Hier komen de eindtermen voor Wereldoriëntatie i.v.m. gezondheidseducatie 1.14, 1.15 en 1.16 aan bod. Het Wereldreisnummer van mei 2002 ging ook over gezondheidszorg.

Dokterstas Benodigdheden : een speelgoeddokterstas. Haal telkens één voorwerp uit de tas : vraag aan de kinderen de juiste naam van het voorwerp. Laat een leerling vertellen hoe het wordt gebruikt. Dan komen twee kinderen naar voren. Het ene kind is de arts, het andere de patiënt. Zij tonen met een klein theaterstukje het gebruik van elk voorwerp.

Help ! Wat moet je doen in een noodgeval ? Leer de kinderen het telefoonnummer van de medische spoeddienst 100 en het Europese noodnummer per gsm 112.

Bij het werkblad Los de rebus op die op werkblad 4 staat : “hij is zo ziek als een hond”. Bespreek deze uitdrukking. De leerlingen duiden aan wanneer welke bril nodig is. Bespreek het belang van elke bril.

Een muurschildering Laat de kinderen een ziekenhuis beschrijven met alles wat er bij hoort, zoals wij het ken-nen in België. Daarna komt het grote werk. De kinderen nemen enkele vellen A1-papier of de ach-terkant van een groot stuk effen behangpa-pier en bevestigen dit aan de muur. Eerst tekenen zij een rand zoals in dit voorbeeld. Zij maken dan een grote muurtekening over een ziekenhuis in Nicaragua. Hoe stellen zij zich dit voor ? Iedereen tekent een stuk. De leerlingen proberen zich een voorstelling te maken van hoe het daar is. Daarvoor kunnen eventueel ook foto’s van het land dienen.

RECEPT VOOR TORTILLA

Lien ontmoet een meisje dat tortilla’s verkoopt. Maar wij kunnen ook tortilla’s maken. De Midden-Ameri-kaanse tortilla verschilt van de Spaanse die eigenlijk een omelet is.

Laat elk kind een of meerdere ingrediënt(en) van op werkblad 4 meebrengen. Bespreek het recept eerst in de klas en laat de kinderen het deeg kneden. Na het bakken, kunnen zij de tortilla op verschillende manieren eten : als een stuk brood bij de maaltijd of opgerold met zelfgekozen ingrediënten erin zoals tomaten, sla, kaas, stukjes ham ...

PUBLICITEIT

DE WERELD OPEN EN BLOOT De nieuwe “World Guide 2007-2008” bundelt alle mogelijke feiten over alle landen van de wereld. Daarenboven vind je in dit Engelstalige referentiewerk ook: 25 nieuwe rapporten over globale vraagstukken zoals de genderkloof, groene economie, energie, Latijns-Amerikaanse politiek en veiligheid ... Inclusief kaarten, rapporten,

vlaggenoverzicht en statistische info.

Een compact antwoord over alles wat je moet weten over elk land. Een must voor in de klas.Verkrijgbaar als boek of als CD-ROM voor 49,00 euro.

Meer info en overzicht producten: www.11.be/winkelBestellen : tel. 02/536 11 22, fax 02/536 19 02 of winkel@11.be

Reistips voor de derde graad

BIJ DE FOTO EN HET VERHAAL

Bekijk de kalenderfoto en lees het verhaal “De toverbril van Juanita” op werkblad 5 en 6.

Heeft iemand al over Nicaragua gehoord ? Lees er meer over in de Landeninfo. Nicaragua bevindt zich in Midden-Amerika. Bekijk Amerika goed op de we-reldkaart. Laat de kinderen aandacht schenken aan de vorm van het werelddeel : er is een noordelijk en een zuidelijk deel. Duid Nicaragua aan : belangrijk is dat de leerlingen het land nauwkeurig kunnen situeren om werkblad 7 in te vullen.

TALEN IN NICARAGUA

Romaanse en inheemse talen Nicaragua ligt in Latijns-Amerika. Dat bestaat uit de landen van Amerika waar de mensen een taal spreken die is verwant met het Latijn, namelijk Spaans, Por-tugees of Frans. Ook het Italiaans, het Catalaans en het Roemeens zijn Romaanse talen, maar die worden in Latijns-Amerika nauwelijks gesproken. Vertel de kinderen welke taal het Latijn is. Met onderstaande voorbeelden kunnen zij zien dat veel woorden in de Romaanse talen op elkaar lijken (zie ook Wereldreis van juni 2005). Nederlands boom pijn water zienLatijn arbor dolor aqua videreSpaans árbol dolor agua verFrans arbre douleur eau voirPortugees árvore dor agua verItaliaans albero dolore acqua vedere Roemeens pom durere apa vedeaCatalaans arbre dolor aigua veure

In Nicaragua spreken de mensen verschillende talen. De meerderheid (97,5 %) spreekt Spaans, de officiële taal. Kennen de kinderen nog andere Spaanstalige landen ? Wie kent een aantal woorden in het Spaans ? Behalve het Spaans zijn er in Nicaragua ook inheemse talen. Wie wil enkele woorden leren ? Nederlands Spaans Mískito Sumo-Mayagnawater agua li wasrivier río awala was nuhzee mar kabu kumaboom árbol dus panbos bosque unta hara pan pasregenboog arco iris kumadura wayauhvreugde alegría lilia alasna

goed bien yamni yamnikomen venir balaia kainindoen hacer daukaia yamnin

BEELDOPVOEDING

Een natuurschilderij Hoe is het landschap in Nicaragua ? Vulkanen, meren, oerwoud enz. Welke dieren zijn daar te vinden ?De kinderen krijgen elk een plankje van ongeveer 15 bij 15 cm. Met potlood maken zij hierop een tekening met als thema ‘natuur’. Daarna mogen zij met een fijn penseel de tekening inkleuren.

Een piñata Een piñata is een holle, papieren pop die ophangt aan een touw. Er zitten snoepjes, confetti en soms zelfs kleine geschenken in verborgen. Op verjaardagen en andere feesten is een piñata altijd een groot succes. De kinderen krijgen een blinddoek om en draaien rond. Zij proberen met een stok op de pop te slaan tot die stuk is. Dan valt het lekkers op de grond en kunnen de kinderen snoepen. De leerlingen maken a.d.h.v. werkblad 7 een piñata.

Inleefoefening Een typisch drankje in Nicaragua is de refresco. Dat is vruchtensap gemengd met water en suiker. Heel vaak wordt het in plastieken zakjes verkocht, aan kraampjes op de markt, in het park, op straat ... Leuk om de kinderen ook eens (water) uit een plastieken zakje te laten drinken !

NILDA, SELENA EN EVELING

Kinderarbeid Doel : de kinderen maken kennis met het concept ‘kinderarbeid’. Hoe ? Lees de nota uit het schoolrapport van Nilda op werkblad 8 voor (of laat één van de kinderen het doen) :

1. Vraag de leerlingen mogelijke redenen te geven waarom Nilda zo slecht presteert op school. Daarna leg je uit : Nilda werkt op een koffieplantage in Ni-caragua. ’s Morgens maakt zij haar jongere broers en zussen klaar voor school omdat haar moeder heel vroeg gaat werken. In oktober en november is het de tijd van de koffieoogst en dan helpt de hele familie bij de pluk. Na school helpt Nilda nog uren met wieden of plukken.

2. Bespreek hoe het thuis- en werkleven van Nilda haar schoolprestaties beïnvloedt. Leg uit dat, hoewel het verhaal van Nilda fictie is, het gebaseerd is op het feit dat een derde van de schoolkinderen de basisschool niet afwerken in Nicaragua.

Kinderrechten Doel : introduceer het VN Verdrag inzake de Rechten

van het Kind (eindterm Wereldoriëntatie 4.13). Hoe ? A.d.h.v. het thema ‘gezondheidszorg’ en de portretten van de schoolkinderen Selena en Eveling in Nicaragua op werkblad 8.

1. De leerlingen brainstormen over wat er allemaal nodig is om een gezond leven te leiden. Schrijf de antwoorden op het bord. Misschien zul je een onder-scheid moeten maken tussen Behoeften en Verlangens.

2. Leg uit dat de Verenigde Naties vinden dat elk kind het recht heeft op bepaalde basisrechten die zijn vast-gelegd in het kinderrechtenverdrag. Elk land dat het verdrag ondertekent, gaat akkoord om deze rechten te beschermen en te promoten. Bescherming van de gezondheid van het kind is één van de thema’s.

3. Vraag elk kind een briefje te nemen en een kinder-recht dat met gezondheid te maken heeft, uit te beelden voor de rest van de klas.

4. Leg uit dat in Nicaragua aan heel wat basisbehoeften niet wordt voldaan. Er zijn niet alleen problemen in de gezondheidszorg, maar ook in het onderwijs, met drinkbaar water ...

WEBTIPS

Gegevens over gezondheid vind je op www.who.int/countries/ enhttp://www.wemos.nl/Documents/wemos_ghw_sin-gle.pdfHet kinderrechtenverdrag vind je op http://www.unicef.be/home_sub/detail.cfm?menu_id=133&lang=0

VOER VOOR BOEKENWURMEN

- News from Nicaragua. Development Education Project, Manchester, 1988.

- Nica-jongeren, dansen en tranen op de vulkaan ? Nicaragua, een impressie. Libertal, Mol, 1998.

- Rum en Kalasjnikovs : reizen achter de schermen van Gua-temala, El Salvador, Nicaragua en Venezuela. S. Van Tilt. Lannoo, Tielt, 2006.

- Spoedige beterschap … in 2015 !? Werkgroep Gezond-heid en Millenniumdoelstellingen, Brussel, 2006.

Wereldreis is een uitgave van Studio Globo v.z.w. © 2007

Wereldreis, Studio Globo, Otletstraat 28/11, 1070 Brussel, fax : 02 520 91 11

Website : http://www.studioglobo.be/wereld-reis

Abonnement : € 12,90 voor 10 nummers. Afzonderlijk nummer : € 1,30

Bankrekening : 068-2352505-88

Administratie : Ann Vermoesen. Tel. : 02 520 05 30. E-mail : wereldreis@studioglobo.be

Redactie : Helga Vande Voorde. Tel. : 02 526 10 92. E-mail : helga.vandevoorde@studioglobo.be

Aan dit nummer werkten mee : Marc Peirs, Chris De-larivière (Wegwijzer), Leen Seurynck, Annelies Mahieu, Marjolein Mahieu, Annemie Pollenus, Kristine Van Den Bogerd (tekeningen), Marc Vermeiren (vormgeving)

Verantwoordelijke uitgever : Piet Spanhove, Otlet-straat 28/11, 1070 Brussel

Overname voor niet-commercieel gebruik in het on-derwijs en zonder afgeleide werken is toegelaten mits naamvermelding

Wereldreis is gedrukt op TCF (totaal chloorvrij) en zuurvrij papier zonder toevoeging van optische witmakers ; de hout-stof komt voor 100% van afval van zagerijen (Greentop)Deze uitgave kwam tot stand i.s.m. de Koepel van de Vlaamse Noord-Zuidbeweging - 11.11.11 v.z.w. en met de steun van het D.G.O.S.

C O L O F O N

- The World Guide. 11th edition. New Internationalist Publications Ltd, Oxford, 2007.

- Wacht op goed bestuur. A. De Walsche. Mo, Brussel, november 2006.

Nicaragua

Reisinfo - mei 2007

Wereldreis

LANDENINFO

Landschap en ligging Nicaragua ligt in Midden-Amerika en grenst aan Honduras, El Salvador en Costa Rica. Het land (129 494 km² of vier keer België) strekt zich uit tussen de Caribische Zee en de Grote Oceaan. Het oosten is gekenmerkt door een uitgestrekte kustvlakte met tropische regenwouden. In het midden van het land en in de smalle kustvlakte aan de Grote Oceaan ligt een keten van vulkanen. Er komen ook aardbevingen voor. In het wes-ten van Nicaragua liggen twee grote meren : het meer van Nicaragua (het grootste van Midden-Amerika) en het meer van Managua dat zijn naam ontleent aan de hoofdstad.

Bevolking Nicaragua telt 5,7 miljoen inwoners waarvan er 1,7 miljoen in de hoofd-stad Managua : 69% is van afkomst mesties (Europees en indiaans), 17 % Europees, 9 % Afrikaans en minder-heden indiaans of Aziatisch. De slechte economische situatie waarin het land de voorbije decennia verzeild raakte, had een negatief effect op het onderwijs. Het analfabetisme schommelt rond achttien procent en heel wat kinderen stoppen vroegtijdig

met school. HDI : Nicaragua staat op de 112de plaats met een waarde van 0,698.

Geschiedenis Vóór de Spaanse kolonisatie viel het land binnen de invloedssfeer van de twee grote Midden-Amerikaanse beschavingen : de Maya uit Mexico en Guatemala en de Chibcha-cultuur uit Colombia. In 1544 lijfden de Spaanse conquistadores het gebied in bij Guatemala. In 1821 maakte Nicaragua zich los van Spanje. Er waren toen twee belangrijke partijen : de conservatieven (koffie- en suiker-baronnen) en de liberalen (kleine landeigenaars en ambachtslui), die de daaropvolgende eeuw het politieke landschap bepaalden. In 1856 kreeg het land een invasie te verduren van een Amerikaans huurlingenleger en in 1912 stuurden de VS mariniers naar Nicaragua. In de jaren tachtig haalde Daniel Ortega de presidentstitel bin-nen. De Verenigde Staten vreesden dat het land een tweede Cuba zou worden en steunden de contrarebel-len die vanuit het naburige Honduras opereerden. In 1990 verloren de Sandinisten de macht. Het land kende een periode van hoge werkloosheid, gebrekkig onderwijs en een mank lo-pende gezondheidszorg. Sandinisten

en conservatieven waren in de re-cente geschiede-nis afwisselend aan de macht.

EconomieNicaragua be-hoort tot de arm-ste landen van La-tijns-Amerika. De economie is ge-baseerd op land-bouw, vooral van exportproducten zoals bananen, koffie en tabak.

Naast de grootschalige plantage-eco-nomie spelen ook veeteelt en klein-schalige landbouw een belangrijke rol. Aan het einde van de jaren ’90 bereikte de economie een dieptepunt. Na een ingrijpende economische hervorming schold de Wereldbank 80 % van de gigantische buitenlandse schuld kwijt. De jongste jaren kende de economie een heropbloei. Geld van migranten in de Verenigde Sta-ten vormt een belangrijke bron van inkomsten.Munt : de Nicaraguaanse córdoba, 1 NIO = 0,043 euro.

Heb je al gehoord van … Augusto C. Sandino ?

Augusto César Sandino was de leider van de beweging die zich in de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw verzette tegen de Noord-Amerikaanse overheersing in Nicaragua. Zijn po-litieke navolgers heten Sandinisten. Een van de grootste verwezenlijkingen van de nieuwe leiders was het fors terugdringen van het analfabetisme in een tijdspanne van slechts zes maanden. Bedrijven werden gena-tionaliseerd en er kwam een land-hervorming. In 1934 vermoordde Anastasio Somoza de verzetsleider Sandino. De Sandinisten streden tot aan het einde van de jaren zeventig tegen de familie Somoza. Na de ver-drijving van de laatste Somozatelg in 1979 kwamen de Sandinisten aan de macht. In het najaar van 2006 won Ortega van het Sandinistisch Verzet voor de tweede (niet-opeenvolgende) maal de presidentsverkiezingen.

Reisinfo - mei 2007

Wereldreis

FOTO-INFO

Deze vrouwen staan in de rij voor medische zorg aan het gezondheidscentrum Leonel Rugama in de Nicara-guaanse stad Estelí, waar sinds kort ook een gynaecologe werkt. Het centrum werd gesticht in 1989, aan het einde van het Sandinistisch tijdperk, en is genoemd naar de beroemde schrijver en Sandinistische guerrillastrijder Leonel Ruguma uit Estelí. Ruguma werd vermoord door Somoza-aanhangers in 1970. Het gezondheidscentrum werd gefinancierd door Spanje en de behandeling was gratis. De muurschildering is gemaakt in 1989 door een internationale muurschilderbrigade en beeldt een tafereel uit van de oorlog in 1970 tegen de aanhangers van Somoza. Vandaag heeft het gezondheidscentrum een armoedige infrastructuur.

THEMA-INFO : GEZONDHEIDSZORG

De World Health Organization (WHO) hanteert over gezondheid de volgende definitie : “Gezondheid is een toestand van compleet fysiek, mentaal en sociaal welbevinden en is niet alleen van toepassing op de afwezigheid van ziekte of een handicap”. Deze definitie is opgenomen in de oprichtingsakte van de Wereldgezondheidsorganisatie en werd ondertekend door de afgevaardigden van 61 landen. De definitie is sinds 1948 niet meer gewijzigd.

Gezondheidszorg is niet overal zo vanzelfsprekend als in België het geval is. Eigenlijk is gezondheidszorg in veel landen problematisch : vooral waar er armoede heerst, is er een schrijnend tekort aan goede verzorging. Veel mensen sterven nog steeds aan besmettelijke ziekten zoals aids, malaria en tuberculose.

Gezondheidswerkers zijn er vaak veel te weinig. Ver-gelijk maar even : in België zijn er per 1000 inwoners zes verple(e)g(st)ers, in Ierland vijftien, in Nicaragua is er één en in Haïti slechts 0,1. Voor artsen lopen de cijfers in de wereld uiteen tussen 0,02 per duizend inwoners in verschillende Afrikaanse landen en de top waaronder België met 4,5 ; Nicaragua telt er 0,37 ‰. Dokters vestigen zich in het Zuiden vaak in de stad en wijden zich meer aan de rijkere klasse. Medicatie is voor velen onbetaalbaar en ook de ziekenhuisuitrusting kost veel.

Ook in Nicaragua speelt politiek een belangrijke rol in de gezondheidszorg. In 1979 werd de openbare gezondheidszorg helemaal hervormd toen de Sandi-nisten aan de macht kwamen. Het budget werd fors verhoogd en er kwamen meer gezondheidscentra, ook buiten de steden : er waren wel vier keer meer centra dan in de periode ervoor. De gezondheidszorg werd bovendien helemaal gratis. De Sandinisten zorgden voor uitgebreide vaccinatiecampagnes en schonken meer aandacht aan de opleiding van het gezondheids-personeel. In 1990 maakte het Sandinistische bewind plaats voor een totaal nieuwe politiek. Er werd veel minder geld besteed aan gezondheidszorg. De voordien geboekte vooruitgang van de gezondheidszorg werd teniet gedaan en alle oude gezondheidsproblemen zoals infecties doken weer op.

Tegenwoordig zijn er drie tendensen in het gezond-heidssysteem van Nicaragua :- de rijken gaan naar privé-ziekenhuizen of naar het

buitenland.- werknemers in overheidsdiensten en de industrie

(minder dan een tiende van de bevolking) kunnen gebruik maken van het Nicaraguaanse sociale ze-kerheidssysteem.

- de rest (het grootste deel) van de bevolking gaat naar de sterk onderbemande openbare ziekenhui-zen. Bovendien bevinden die zich bijna alleen in de steden.

REISWOORDENSCHAT

airco(nditioning) : klimaatregeling (< Engels). arts : geneesheer, dokter. conquistador : veroveraar (< Spaans)guerrilla : ‘oorlogje’ van gewapende groepen tegen

een regering of een bezetter (< Spaans). VN : de Verenigde Naties, internationale organisatie

van 192 landen ter bevordering van vrede, ontwik-keling en (mensen)rechten.

Gezondheidsrups

Werkblad 1 - mei 2007

Wereldreis

gips

spuitje

dokterstas

ziekenwagen

thermometer

stethoscoop

verpleegster

pillen

ziekenhuis

pleister

dokter

start

stop

Wereldreis

Werkblad 2 - mei 2007

Een nare val

Ik speel voetbal, maar oeps, ik val.

Au, mijn been is gebroken. Dat wordt in het gips gestoken.

Daar krijg ik nog een pil ! Dat is niet wat ik wil.

Vriendjes komen op bezoek.Zij geven mij een leuk boek.

Mams maakt lekkere taart en van oma krijg ik een kaart

Ach het valt nog mee, alleen wil ik weer mijn oude been. Dan kan ik weer lopen en spelen en hoef ik mij niet zo te vervelen !

Rekenen met woorden Maak samengestelde woorden. Schrijf onder elk woord hoeveel letters het telt : a) tel de getallen op en b) vermenigvuldig ze. ogen + test = .................................... ... ....... = .......huis + dokter = .................................. ... ....... = .......spreek + uur = .................................. ... ....... = .......wacht + kamer = ............................... ... ....... = .......bot + breuk = .................................... ... ....... = .......spoed + dienst = ............................... ... ....... = .......zieken + wagen = ............................. ... ....... = .......operatie + zaal = ............................... ... ....... = .......steun + verband = ............................ ... ....... = .......familie + bezoek = ............................ ... ....... = .......

Wereldreis

Werkblad 3 - mei 2007

Wereldreis

Werkblad 4 - mei 2007

Gezondheid ! Rebus

.................... .................... .................... ....................

.................... .................... ....................

Brillen Verbind elke bril met de juiste zin Een zonnebril gebruik je voor werken waar stukjes in de ogen kunnen vliegen.Een veiligheidsbril neem je mee als je naar het zuiden op vakantie gaat.Een 3D-bril helpt soms om een leuk boek te lezen.Een lasbril is nodig om naar de zon te kijken.Een eclipsbril is om niet verblind te worden bij het skiën.Een leesbril dient om bepaalde films te bekijken.Een zwembril neem ik mee als ik ga zwemmen.Een skibril zet Jan op als hij een hek moet lassen.

Tortillas Dit heb je nodig voor 10 tot 12 stuks van 16 cm : 400 g maïsbloem, ½ koffielepel zout, 2,5 dl heet water.Werkwijze • Doe het maïsmeel in een grote kom.• Maak een kuiltje in het midden en voeg beetje bij beetje heet water toe.• Meng alles met een vork tot het deeg aan elkaar hangt, maar niet kleeft. • Bestuif het werkvlak met bloem en kneed het deeg daarop nog enkele minuten met de handen.• Verdeel het deeg in balletjes ter grootte van een pingpongbal. • Rol elk balletje uit tot een dunne lap en dek af. • Verhit een droge koekenpan met dikke bodem en leg er een tortilla in.• Draai om als de randen beginnen omkrullen : een minuutje per zijde volstaat.

Een leuk spelletje De kinderen tekenen in het zand een groot hokjesveld. Daar spelen zij vier op een rij. Een kind zoekt steen-tjes, een ander zoekt takjes. Zo hebben zij elk hun eigen pionnen. Of de kinderen spelen zelf pion !

Wereldreis

Werkblad 5 - mei 2007

De toverbril van Juanita

Het is nu al de vierde keer dat de auto tergend traag langs de rij wachtende vrouwen en kinderen tuft. In de rij, aan het hospitaal van Estelí, staan ook Ramón en zijn moeder. Ramón kijkt angstig naar de auto, een oude, vuile Nissan, met blutsen aan beide zijkanten en een roestige voorbumper. Aan boord zitten vier jonge mannen die er dreigend uitzien : kortgeschoren kop, grote zonnebril, bleke jeans, bloot bovenlijf vol met tatoeages.

“Dat zijn kerels van de mara, de jeugdbende”, wijst moeder fluisterend, “de bende Salvatrucha. Niet naar hen kijken, kleine Ramón, zoontje”, en moeder houdt Ramón dicht tegen zich aan. In de warmte van haar armen voelt Ramón zich relatief veilig. De kerels van de mara fluiten en roepen naar Maria, een jonge vrouw in de rij. Het meisje bloost. Om zich een houding te geven, legt Maria uit aan de andere vrouwen : “Vorige week was ik in de hoofdstad Ma-nagua. Ik verkoop daar suikerrietsap op de markt, de Mercado Oriental. De bendeleider, Carlos, zag mij staan en wil dat ik zijn liefje word. Carlos is degene

die aan het stuur zit van de auto, dààr.”

Eén na één mogen de vrouwen het hospitaaltje binnen. Je kunt ook wel binnenin wachten, maar niemand doet dat. In het hospitaaltje is het immers drukkend heet, want de airco is stuk. Al jàren. Geld om het toestel te herstellen, is er niet. Het weinige geld dat de regering en een Deense ontwikkelings-organisatie geven, besteedt de hospitaaldirectie volledig aan medicijnen. Er zijn véél zieken die naar hier komen ; mensen uit de stad, uit Estelí zelf, maar ook boeren uit de wijde omtrek. Die zijn arm en veel van hun kinderen zijn ziek : dengue, malaria, cholera. Dat zijn de ziekten die zo gemakkelijk arme mensen treffen.

De auto met de mara-leden staat stil op de hoek. De jongens draaien luide rock pesado, hardrock. Zij wiegen wat heen en weer op het ritme van de muziek en lijken helemaal niet van plan om weg te rijden. “Wat gaat er gebeuren, mama ?” vraagt Ramón. “Ik weet het niet zoontje, maar wat ik wel weet, is dat

Wereldreis

Werkblad 6 - mei 2007

er nog maar twee mensen in de rij voor ons staan te wachten”, zegt moeder luchtig. “Kijk, eerst die moeder daar met Juanita, dat meisje van je klas. En daarna nog Maria, het liefje van bandiet Carlos.” Die laatste zin zegt zij plagend, om Maria een beetje te jennen. Maria pruilt : “Ay, señora, el amor – Mevrouw, ’t is de liefde …”.

“De liefde”, denkt Ramón, “is dat wat ik voel voor Juanita ?” Voor Ramón is Juanita in elk geval zijn fa-voriete klasgenootje. Best een slimme meid, maar zij heeft last aan haar ogen. Soms ziet zij de zinnen op het bord niet goed en dan fluistert Ramón haar die zinnen toe. En nu, nu staat Juanita ook hier in de rij, op nauwelijks twee meter van Ramón. Maar buiten de klas durft hij haar niet goed aan te spreken.

De moeders van Juanita en Ramón raken wel in gesprek. Dat het toch erg lang wachten is, hier in de rij. Dat hun mannen dit jaar erg weinig verdienen met de oogst van koffie, omdat de prijs zo laag staat. Dat zij allebei een familielid hebben waarvan het huisje zwaar beschadigd is door de recente orkaan. Moeder zegt : “Ramón scheelt niks, ik heb hem gewoon meegenomen om het hospitaal te zien. Ik moet zelf even bij de nieuwe vrouwendokter, gewoon voor controle”, en de moeder van Juanita vult aan : “Wij zijn hier voor Juanita. Mi hijita, mijn dochtertje kan eindelijk een bril krijgen ! Ha, onze beurt, wij mogen binnen.” Juanita verdwijnt met haar moeder in het schemerduister van de hospitaal-gang. Even later staat Juanita terug buiten. Op haar neus, inderdaad, een bril. Een groot, zwart montuur, een beetje ouderwets, “Maar het belangrijkste is dat ik nu goed zal kunnen zien”, kraait Juanita van blijdschap.

Dan gaat het plots erg snel. Een angstige siddering golft door de rij wachtende vrouwen en kinderen. De vier mara-leden komen eraan ! Met grote, maai-ende stappen marcheren zij. Ramón ziet hen op nauwelijks een halve meter voorbijlopen ; hij ziet hun tatoeages, hun gespannen spieren. De vier stop-pen vlakbij Ramón en Juanita en hun mama’s ; in een cirkel gaan zij rond de jonge Maria staan. “En, mi querida, liefje, wat zal het zijn ? Word je nu mijn

vriendin of niet ?”, blaft bendeleider Carlos. “Geef me tijd, Carlos”, zegt Maria handenwringend, “geef me een beetje tijd”. Dat zint Carlos niet. Met zijn maten komt hij nu nog dichter naar Maria toe. Die kan geen kant meer op.

Ramón denkt razendsnel en wringt zich tussen de lijven van de vier mara-leden door. “Señor Carlos, mijnheer Carlos!” roept hij, “word niet boos. Maria hier moet kunnen zien of jij haar ware liefde bent. Om dat te kunnen zien, heeft zij nodig … euh … Een … bril ! Een toverbril ! Een bril zoals de kleine Juanita hier net heeft gekregen ! Maria zal zeker de bril van Juanita eens mogen gebruiken en dan zal zij dankzij die toverbril zien of jij haar geliefde kan worden !”

Ramón is zelf verbaasd over zijn verhaal. Maar het lukt ! De vier mara-leden lachen, de spanning ebt weg. “Jij kleine donder”, schuddebuikt Carlos, “jij durft ! Maar je hebt gelijk : Maria moet maar even die toverbril opzetten, goed kijken en dan zal zij wel zien dat ik haar vent ben!” Maria glimlacht. Carlos en zijn maats stappen lachend weg. Juanita kijkt bewonderend naar de moedige Ramón. Haar mooie ogen lijken eens zo groot, achter de glazen van haar bril. Haar toverbril.

Marc Peirs

Wereldreis

Werkblad 7 - mei 2007

De kaart van Nicaragua1. Bekijk de wereldkaart. Waar ligt Nicaragua ? In welk werelddeel ? ............................................

2. Kleur op nevenstaand kaartje Nicaragua geel. Omcirkel de hoofdstad met rood en benoem ze. Benoem de buurlanden. Kleur de zeeën, het Meer van Nicaragua en het Meer van Managua blauw. Benoem de Caribische Zee en de Grote Oceaan.

Piñata Materiaal : Kleine snoepjes, kranten, yoghurtpotjes, verf, crêpepapier, touw ... Hoe ? Maak met de klas zelf een piñata : vorm met hard papier eerst een balk. Zo zie je ook hoe je met zes vlakken een balk kunt plooien.

Beschilder en versier de balk : hierbij zijn bv. ook yoghurtpotjes handig. Je kunt ook papieren repen maken die als haren dienen, ogen, een driehoek voor de neus of misschien een hoedje. Zo wordt je piñata een pop. Laat alles er kleurrijk uitzien. Bevestig een touw om de piñata op te hangen. Laat als laatste stap een kleine opening, doe er snoep in of kleine geschenken en kleef de opening ver-volgens dicht. Beleef nu pret, zoals de kinderen in Nicaragua !

Wereldreis

Werkblad 8 - mei 2007

Nilda, Selena en EvelingUit het schoolrapport van NildaNilda’s schoolresultaten zijn zeer teleurstellend dit jaar. Meestal komt zij te laat op school en in oktober en november was zij soms hele dagen afwezig. Zij dient zelden haar huiswerk in en zij is niet geconcentreerd in de les. Nilda zal zich extra moeten inspannen volgend jaar als zij haar school wil afmaken.

Naam : Selena Leeftijd : 10 jaar De dag van Selena : Ik sta op om zes uur ’s morgens. Ik ga mij wassen, doe mijn school-uniform aan, wacht op mijn broers en ontbijt. Ik maak mijn schriften klaar en ik vertrek naar school. Daar zingen wij de nationale hymne, dat vind ik leuk. Daarna gaan wij het school-gebouw binnen en beginnen de lessen. Wij zeggen elkaar “buenos días” en ik schrijf de datum in mijn schrift. Wij krijgen oefeningen en maken die. Wij beginnen met wiskunde, dat is mijn lievelingsvak. Ik los de vraagstukken op en maak de sommen met vier cijfers. Om tien uur is het speeltijd. Wij scheppen het eten op - vlees met rijst en bonen - en na het eten doen wij de afwas. Daarna gaan wij terug naar de les tot twaalf uur. Eerst hebben wij wiskunde, dan wetenschap, daarna sociale studies en Spaans. Wij krijgen huiswerk. Ik help mijn moeder water te brengen naar de keuken en de badkamer. Na het huiswerk ga ik slapen, normaal om halfacht. Vannacht ging ik pas om halftien slapen, wij hadden zoveel huiswerk gekregen ! Lievelingsdier : Gordeldier Lievelingseten : Kip ! Toekomstdromen : Ik zou graag een huis heb-ben, dat ik dan ordelijk houd. En als er kleine kindjes zijn, wil ik ze wassen. Ik wil niet veel kindjes, maar twee. Wij zijn thuis met negen, ik heb zes zussen en twee broers.

Naam : Eveling Leeftijd : 12 jaar De dag van Eveling : “Ik sta op om vijf uur. Ik geef de planten en de groenten water. Ik was mij, doe mijn schooluniform aan, kam mijn haar en ontbijt. Ik maak mijn schriften klaar, zeg “adios” aan mijn ouders en om zeven uur vertrek ik naar school. Daar zingen wij eerst het volkslied. Ik groet de leraren en ga de school binnen. Dan beginnen de lessen. Om tien uur is het pauze. Vandaag was het mijn beurt om schoon te maken op school. Om twaalf uur is de school gedaan en een half uur later kom ik thuis. Ik groet mijn ouders en eet het middagmaal. Ik rust een beetje uit en ga met de kinderen spelen. Dan was ik mijn schooluniform. Om vier uur begin ik het avondeten voor te bereiden. Ik maak tortilla’s, kook de bonen en de rijst, ik doe de afwas en dan dien ik het avondeten op. Na het avondeten maak ik mijn huiswerk en studeer ik een tijdje. Om zeven uur ga ik slapen.” Hobby : Moeder helpen ; het leuk-ste vind ik kleren wassen. Lievelingsdier : Hond Lievelingseten : Kip Toekomstdromen : Ik wil later studeren, maar ik weet nog niet wat. Ik wil niet vroeg trou-wen.

Opdracht • Maak een stripverhaal over de dag van Selena en Eveling Vragen : • Wat zijn de gelijkenissen met jouw dag ? Wat zijn de verschillen ?