Pakistan

Thema : veiligheid

aPril 2010Bij heel wat arbeiders is er aandacht voor de veiligheid bij het uitvoeren van hun job: kledij, uitrusting, materiaal moeten aan bepaalde normen voldoen. Helaas wordt er niet altijd en overal even zorgvuldig mee omgesprongen.

Maandelijkse lesbrief voor de basisschool bij de Wereldkalender van 11.11.11ISSN : 1375-2219 - 23ste jaargang, nummer 4

Nieuws uit studio Globo leerkracht aaN het woord

Micha De Brie werkt op de Freinetschool Het Prisma in de buurt Nieuw-Gent, een gekleurde en kansarme buurt. De lagere school bestaat nog maar twee jaar en is in volle groei. Ze telt 2 klassen: een groep 1 – 2 en een groep 3 – 4 – 5. In deze groep werk Micha, met 22 kinderen van 10 origines. Een uitdagend verhaal.

Jouw klas is bijzonder heterogeen: ver-schillende leeftijden en diverse sociaal-culturele achtergronden. Wat zijn daar de voor- en de nadelen van?In het Freinetonderwijs werken we heel sterk met wat de kinderen in de groep brengen, onder andere in de dagelijkse praatronde. En heterogeniteit brengt iets te weeg in een groep. Zo had een kind van Vlaamse origine onlangs een tekst gemaakt over ‘God’. Hij had er een tekening van God bij gezet. Dat gaf dadelijk reactie: “God mag je niet te-kenen!”. Dan krijg je een boeiend gesprek dat ogen opent: waarom mag dat in de ene godsdienst wel en in de andere niet? Het onbegrip dat er eerst leeft, verandert snel in begrip en respect voor elkaars zienswijze. Als je merkt hoeveel onbegrip er in onze sa-menleving heerst, dan is het heel belangrijk dat kinderen begrip leren ervaren.

Heb je veel contacten met deze bijzondere buurt?Ik werk hier voor het tweede jaar en ben zelf alles nog aan het ontdekken. We staan op het punt om met de klas de buurt in te trekken. Een organisatie zal ons daarbij helpen. We willen dat de buurt onze school leert kennen,

ik heb getwijfeld hoe we er mee moeten om-gaan. In mijn groep leefden zakelijke vragen: “Wat is een aardbeving? Waar ligt Haïti?” Maar natuurlijk ook vragen als: “Wat kunnen wij doen om te helpen?” Ik vond het niet vanzelfsprekend om hier op school een grote actie op te zetten. Ik vroeg me ook af wat dit doet met de beeldvorming over mensen in het Zuiden. Door Wereldreis en het bezoek aan het inleefatelier van Studio Globo, wer-ken we aan een correcte beeldvorming die laat zien dat er in het Zuiden ook positieve dingen leven. Het gevaar met zulke rampen is dat we het negatieve overbelichten: kijk wat een arme sukkelaars leven daar. We hebben uiteindelijk afgesproken dat ieder er thuis gaat over praten en daar afspreekt wat ze eventueel willen doen vanuit hun gezin. Dat leek me het meest haalbare.

Wat hoop je te bereiken door op deze wijze te werken?Aanvankelijk was hier op school behoorlijk wat agressie. De meeste kinderen beschikten over geen andere vaardigheden dan geweld om met conflicten om te gaan. We hebben toen onder andere een charter opgesteld met de kinderen rond de vraag: “Wat is geweld?”. We ontdekten dat respectloos omgaan met elkaar of kwetsende woorden gebruiken ook vormen van geweld zijn. In de interculturele omgang ga je zo een aantal dingen uitscha-kelen: elkaar uitschelden of beledigen wordt door de groep niet getolereerd.Er hangt veel samen: mondiaal leren, inter-culturele vaardigheden en vredesopvoeding zijn allemaal aspecten van dezelfde werke-lijkheid.

Waarom moet een leerkracht bezig zijn met mondiaal en intercultureel leren?Iedereen, en zeker wie in het onderwijs werkt, heeft de opdracht om mee te bouwen aan een positieve samenleving waar mensen alle kansen krijgen, waar ze voelen dat ieder-een gelijkwaardig is. Daaraan meewerken is gewoon onze verdomde plicht. Daarvoor heb je gekozen als je deze job hebt aanvaard. Er is geen plaats voor negativiteit. Wie niet het geluk heeft om zulk een divers gezelschap op school te hebben, moet zoeken naar middelen om de wereld in de klas te bren-gen. Wereldreis is dan misschien een van de mooiste middelen om kinderen een positief gevoel over de wereld mee te geven. Maar laat het daar niet bij, want heterogeniteit gaat veel verder dan culturele verschillen of verder dan de kleuren.

maar ook willen wij geen buitenstaander blijven bij het leven in de buurt. Een moge-lijke insteek kan zijn dat we op zoek gaan naar waar en hoe de kinderen wonen. Wel-ke mensen zijn voor hen belangrijk? Bij wie moet je zijn voor dit of dat? Een buurt wordt voor kinderen veel meer getypeerd door de mensen die er wonen dan door de infrastructuur.

Je hebt de wereld in de klas. Toch breng je ze extra aan bod: je bent een fervent

Wereldreisgebruiker.Wereldreis is maandelijkse kost! Elke eerste dag van de maand komt de nieuwe maand-foto te voorschijn. Kinderen worden nieuws-gierig, wennen aan de foto. Af en toe stel ik een vraag om de belangstelling te prikkelen. In de tweede week gaan we aan de slag. Omdat ik verschillende leeftijden in de klas heb, combineer ik activiteiten voor verschil-lende graden uit Wereldreis. Daar zijn we een halve dag mee bezig. De brief van Lien hoort er altijd bij en we zoeken telkens een doeactiviteit. Zo maakten we enkele weken geleden een bedoeïenentent. Via Wereldreis kunnen de kinderen zich identificeren met een kind uit het Zuiden. Dat creëert betrokkenheid.De foto’s, de brief en de activiteiten doen hen goesting krijgen naar de wereld. Op een witte wereldbol kleuren we elke maand het land dat we bezoeken. Zo wordt hun wereldbeeld stilaan ingekleurd.Als je wil dat kinderen echt iets leren, dan bereik je weinig met enkele losse activi-teiten. Je moet middelen zoeken om van binnenuit een mentaliteitsverandering op gang te brengen. Wereldreis is een mooi en zinvol maandelijks ritueel, maar als het niet ingebed is in wat er in de groep gebeurt, dan bereik je weinig.

Terwijl we het interview afnemen, staat de aardbeving in Haïti in het middelpunt van de belangstelling. Hoe ga je daarmee om?Het kwam snel ter sprake in de kring, maar

Voorwerpenkoffers, een verhaal apart

In elke afdeling van Studio Globo kan je terecht voor een uitgebreide waaier aan voorwerpenkoffers. Ze vormen een mooie instap om een mondiaal project op te zetten of om lessen Wereldoriëntatie op een aanschouwelijke manier concreet te maken.

Aanleidingen om met een koffer aan de slag te gaan, kunnen heel divers zijn: een mondiale dag, een nummer van Wereldreis

dat je eens uitgebreider wil uitwerken, een gebeurtenis uit de actualiteit, …

De koffers bevatten een reeks authentieke voorwerpen, mediamaterialen (fotoma-teriaal, video, cd-rom of dvd) en een pak begeleidingssuggesties.

Met gebruiksvoorwerpen, kleding, instru-menten, speelgoed of poppen komt een andere cultuur tot leven.

Elk voorwerp heeft zijn eigen verhaal. Vandaar dat het werken met voorwerpen uit andere landen kinderen geweldig boeit. Het kan een concrete instap zijn om meer openheid en respect voor andere culturen los te weken en verwondering op te wekken voor de vindingrijkheid en levenskracht van mensen uit het Zuiden. Vanuit het verhaal achter de voorwerpen kan op een positieve manier verbondenheid met mensen wereld-wijd groeien.

Koffer in de kijker: ‘Lèt Ayiti’ - Haïti-koffer4 brieven vertellen wat meer over het da-gelijkse leven in een dorp en een stad in Haïti. Via de 2 hoofdfiguren, Ibè en Zette, kom je meer te weten over het leven en de bele-venissen van kinderen in Haïti. De brieven worden telkens gekoppeld aan een aantal activiteiten (knutselen, koken, groeps-spel...) waarbij thema’s aan bod komen als

verkeer, contrast rijk/arm, straatverkoop, textielarbeid, taal (Frans-Creools), voed-sel, feest…Een vijftiental voorwerpen, muziek- en beeldmateriaal (foto’s, kleurenprenten en video) maken alles aanschouwelijk.Een handleiding zorgt voor achtergrond-informatie en een leidraad voor de bege-leider.

Praktische schikkingen kofferwerkingVoorwerpenkoffers huur je per week, van woensdag tot woensdag. De meeste koffers moeten afgehaald en terugge-bracht worden.

Voor het reserveren van een koffer neem je best telefonisch contact op met het dichtst bijgelegen uitleenpunt (Antwer-pen, Brussel, Gent, Genk of Roeselare). Kijk op www.studioglobo.be voor de contactgegevens. Door de grote belangstelling in de piekperiodes kan het aanbod de vraag meestal niet volgen. Tijdig bellen is dus de boodschap!

Na telefonische reservatie ontvang je een uitleenformulier waarop je alle informatie omtrent de praktische schik-kingen vindt.De handleiding wordt, op aanvraag, twee weken voor het uitlenen van de koffer opgestuurd. Zo kan je het project grondig voorbereiden.

Het volledige overzicht van het koffer-aanbod en andere educatieve materia-len vind je op www.studioglobo.be

voorwoord

Beste lezer,

met onze maandelijkse Wereldreis-etappe houden we deze keer halt in Pakistan. Een land met een fantastische geschiedenis, een schitterende natuur en veel po-tentieel. Ons beeld wordt helaas sterk ingekleurd door de nieuwsberichten over aanslagen, oorlog en armoede. Ook deze keer proberen we wat verder te kijken dan wat ons via de klassieke media wordt aangereikt. Daarbij is het dagelijkse leven van mensen steevast onze invalshoek.

We pikken in op een deelaspect van het thema ‘leefomgeving’ dat dit jaar in de Wereldkalender centraal staat. ‘Veiligheid’ is daarbij een basisgevoel voor een goed en gelukkig leven.

Helaas moeten we vaststellen dat aandacht voor veiligheid, in de meest diverse aspecten, niet overal even sterk leeft. Zo leren we in dit nummer meer over de veiligheid in de werkomgeving.

Graag nodigen we je uit om opnieuw een stukje van de wereld te helpen ont-sluiten aan de hand van de info en de lestips in dit nummer. We zijn altijd blij als we horen dat leerkrachten die inspanningen ook vertalen in hun eigen klas. Het enthousiasme van leerkrachten zoals Micha De Brie om Wereldreis in klas te gebruiken, stimuleert ons als redactie ook om te blijven zoeken naar originele invalshoeken voor Wereldreis. Heb je zelf interessante tips of een boeiend ver-haal? Speel het ons zeker door, dan komen we ook eens bij jou langs.

J.D.

INHoUdNieuws uit Studio Globo : Voorwerpenkoffer, een verhaal apart .. 2Koffer in de kijker : 'Lèt Ayiti'- Haïti-koffer ...........................................2Voorwoord ...................................3Wereldreisinfo

Landeninfo Pakistan ..................4Heb je al gehoord van ... Truck-art of vrachtwagenkunst ? ..4Foto-info .................................5Thema-info : Veiligheid ..............5Reiswoordenschat .....................5

Wereldreistips en werkbladenEerste graad ..........................6-8Veilig of niet ? ...........................7Bus met kunst ..........................8Tweede graad ....................... 9-11Brief van Lien ......................... 10Wat schrijft Farah ? ................. 11Derde graad ........................12-17Webtips ................................. 13Voer voor boekenwurmen .......... 13Kaleem en Zadran ................. 14-15Opdrachten bij Kaleem en Zadran .................................. 16Metaalafval recycleren ............ 17Tekening van de kalenderfoto .... 18

Leerkracht aan het woord : Micha De Brie .............................. 19Spiegelfoto ................................. 20

c o l o f o N

Wereldreis - 2010/4 - 3

Wereldreis is een uitgave van Studio Globo v.z.w. © 2010Wereldreis, Studio Globo, Otletstraat 28/11, 1070 Brussel, fax : 02 520 91 11 Website : www.studioglobo.be/wereldreis Abonnement : 10 nummers + affichekrant 11.11.11 voor € 15 - Abonnementen lopen per schooljaar of per kalenderjaar en worden automatisch

verlengd. Andere formules : zie website. Wijzigingen aan de abonnementen kunnen gevraagd worden schriftelijk, via fax of via mail tot één maand voor het aflopen van het abonnement.

- Losse nummers zijn verkrijgbaar voor € 1,50 + verzendingskostBankrekening : 068-2352505-88 Administratie : Benedikte Hanssens, T 02 520 05 30, E wereldreis@studioglobo.be Redactie : Jan Debonnet en Helga Vande Voorde, T 02 526 10 92, E helga.vandevoorde@studioglobo.beAan dit nummer werkten mee : Chris Verschooten, Frans Meul, Mie Moons, Emmy Goossens, Caroline De Vriendt, Geert Van Dam, Bob De Pooter, Jos Verhulst (teke-ningen), Marc Vermeiren (vormgeving) Foto’s: cover: kalenderfoto: Ton Koene; spiegelfoto: Wsdot (www.flickr.com); p. 19: Bob De PooterVerantwoordelijke uitgever : Piet Spanhove, Otletstraat 28/11, 1070 Brussel Overname voor niet-commercieel gebruik in het onderwijs en zonder afgeleide werken is toegelaten mits naamvermeldingWereldreis is gedrukt op FSC-gecertificeerd papierDeze uitgave kwam tot stand i.s.m. de Koepel van de Vlaamse Noord-Zuidbewe-ging-11.11.11 v.z.w. en met de steun van het D.G.O.S.

Wereldreis - 2010/4 - Wereldreisinfo - 4

LANDENINFO

Pakistan is gelegen in Zuid-Azië op de rand van de Indische en de Euraziatische tektonische plaat. De op één na grootste berg van de wereld ligt er in de Kara-korum : hij heet de K2 en is 8 612 m hoog. Omdat het klimaat eerder droog is, kan het zeer koud zijn (-50 °C hoog in de bergen), maar ook zeer warm (50° in de zomer in het binnenland). Pakistan maakte voor zijn onafhankelijk-heid in 1947 samen met India en Bangla-desh deel uit van het Britse koloniale rijk : British Raj. De moslims in Brits-Indië eisten een eigen land, omdat zij vreesden dat zij in een door hindoes gedomineerde staat in de verdrukking zouden raken. Pakistan telt dan ook 97 % moslims. Na de onafhankelijkheid bestond Pakistan uit een westelijk en een oostelijk gedeelte aan weerskanten van India. In 1971 scheurde het oostelijk gedeelte zich af en dat werd Bangladesh.

De naam Pakistan heeft twee beteke-nissen. In het Urdu, de nationale taal, betekent Pakistan “het land van de zui-veren”. Het is tegelijkertijd een acroniem voor de verschillende gebieden van het land : Punjab, Afghania (Noordweste-lijke grensprovincie), Kashmir, Sindh en

Baluchistan. Dit zijn de vier provincies en Azad Kashmir (Vrij Kashmir), een territorium dat evenals Islamabad (de hoofdstad), de Tribale Gebieden (FATA) en de Noordelijke Gebieden (Gilgit en Baltistan) door de federale overheid wordt bestuurd. HDI : met 0,572 is Pakistan 141ste in de wereld. Munt : Pakistaanse roepie, PKR 1 = 0,0086 euro.

Noordwestelijke grensprovincie (North-West Frontier Province) Deze provincie is strategisch gelegen vlakbij Afghanistan en de Khyberpas, de historische toegangspoort tot het Zuid-Aziatische subcontinent voor handelaars en veroveraars uit Centraal-Azië en Europa.

De Noordwestelijke grensprovincie (74 521 km² groot met 17 miljoen in-woners) wordt voornamelijk bewoond door Pathanen, ook Pashtuns genoemd. ‘Pashtunwali’ speelt een belangrijke rol in het leven van de Pashtuns : het is een levenswijze die zijn vertaling vindt in een aantal normen, regels en ongeschreven wetten.

De oorlog in Afghanistan heeft belang-rijke gevolgen gehad : miljoe-nen Afghaanse vluchtelingen staken de grens over en velen vestigden zich in deze provin-cie, waar zij vrij waren om zaken te doen en ei-gendommen te kopen. Zo is de tapijtindustrie van de provin-cie ondertus-sen zeer sterk afhankelijk van Afghaanse vak- en zakenlui.

Pakistan

HEB JE AL GEHOORD VAN … TRUCK-ART OF VRACHT-WAGENKUNST ?

Op de Grand Trunk Road, de oudste en langste weg doorheen Zuid-Azië tussen Afghanistan en Bangladesh, is men ge-tuige van wat in Pakistan bekend staat als “truck art” of vrachtwagenkunst. Die ontstond in de jaren twintig van de vorige eeuw. Een lokale busmaatschappij besloot om haar bussen te laten versie-ren door een kunstenaar, om zo meer passagiers aan te trekken. In de jaren 1960 nam deze kunstvorm overhand toe en tegenwoordig ziet men op de Pakistaanse wegen een overdaad aan kleuren en tekeningen, aangebracht op de meeste commerciële voertuigen, zoals vrachtwagens, bussen, taxi’s en zelfs karren. Het versieren en verven van vrachtwagens komt ook in andere landen voor, maar nergens op zo’n doorgedreven manier als in Pakistan. Zonder enige formele training werken kunstenaars in ateliers in Lahore, Ka-rachi, Rawalpindi en Peshawar aan de vrachtwagens, die alles het hele land door transporteren, ook staal. De meeste van die vrachtwagens zijn overladen en de chauffeurs rijden vaak roekeloos. Onge-vallen zijn dus geen uitzondering. Maar de vrachtwagens vormen “een roadshow van bewegende beelden”. De ontwerpen zijn zeer gevarieerd en omvatten zowat alle thema’s : natuur en landschappen, religie (met de maan als belangrijk is-lamitisch symbool), werk, familieleven, architectuur, politiek … Naargelang de streek waar de vrachtwagens worden beschilderd, bestaan verschillende stij-len. In Peshawar wordt meer kalligrafie gebruikt dan illustraties. Dat in Peshawar heel wat Afghanen eigenaar zijn van transportbedrijven, weerspiegelt zich bovendien in het gebruik van vogels en bloemen als lievelingsthema’s.

FOtO-INFO

Op de foto is een staalarbeider te zien. Zijn haar is geverfd met henna en hij draagt een katoenen pakol. Op zijn schouder draagt hij een zware voorha-mer. Hij werkt in een staalfabriek in de omgeving van Peshawar, de hoofdstad van de Noordwestelijke grensprovin-cie. De meeste van die staalfabrieken voeren metaalafval in uit Europese en andere westerse landen. Dat afval – bijvoorbeeld lege blikjes – wordt in de fabrieken gesmolten en omgevormd tot ijzeren staven (van slechte kwaliteit) voor de constructie van gebouwen. De staalarbeiders werken in slechte arbeidsomstandigheden, meestal tien uur zonder onderbreking voor slechts twee euro per dag. Er zijn geen douches en geen wc’s. Zij dragen weinig of geen beschermende kledij zoals handschoe-nen of veiligheidsschoenen. Peshawar is een belangrijk handels-centrum, gelegen aan de Grand Trunk Road. Daardoor was het historisch steeds een smeltkroes van beschavingen. Peshawar is gelegen in een vallei, omge-ven door velden waarop verschillende soorten gewassen worden geteeld, die dan in de bazaars van de stad worden verkocht. De plaatselijke industrie is gericht op voedingsverwerking, staal, sigaretten, wapens, textiel, meubelen. Afghaanse vluchtelingen vormen nu een vijfde van het totaal aantal inwoners.

tHEMA-INFO : VEILIGHEID

De veiligheid van de staalarbeiders uit Peshawar wordt op meerdere vlakken bedreigd. Er zijn de arbeidsomstandig-heden binnen de staalfabrieken. Ook is

er de maatschappelijke onveiligheid, die voortkomt uit de politiek-militaire situ-atie in Pakistan en de Noordwestelijke grensprovincie in het bijzonder.

Jaarlijks sterven er wereldwijd twee miljoen mensen ten gevolge van arbeids-ongevallen of -ziekten. De Internatio-nale Arbeidsorganisatie schat het totaal aantal arbeidsongevallen op ongeveer 270 miljoen, het aantal ziekten t.g.v. arbeid op 160 miljoen. Er is een groot verschil tussen landen, economische sectoren en sociale groepen. Vooral in ontwikkelingslanden en bij armen en andere zwakke groepen ligt het aantal doden en gewonden hoog. De arbeidsveiligheid wordt in Pakistan gegarandeerd in verschillende wettelijke teksten. Zo voorziet de Pakistaanse grondwet in correcte en menswaardige arbeidsomstandigheden. De Factories Act van 1934, die geldt voor bedrijven met tien of meer werknemers, bepaalt ondermeer de werk- en rusttijden, maar ook de vakantieregelingen, de oprichting van vakbonden, veiligheid van de werkplaats enz. Het afdwingen van deze regelgeving verloopt echter moeizaam. De werkloosheid is hoog in Pakistan. In de affichekranten bij de 11.11.11-cam-pagne van 2009 vind je meer rond waardig werk.

Peshawar en de Noordwestelijke grens-provincie staan sinds enkele jaren ook in de aandacht van de internationale gemeenschap en de media omwille van de toenemende radicalisering van isla-mitische groepen. Gewapende militante groeperingen, die zich de Pakistaanse taliban noemen, vechten tegen over-

heidstroepen. Het gaat overwegend om Pashtuns. De taliban willen hun heerschappij vestigen, gebaseerd op wetten volgens de islam en een eigen belastingsregime. De zware gevechten in de Swatvallei tussen militanten en leger brachten een enorme vluchtelingen-stroom op gang. Ondertussen zou het leger de streek opnieuw grotendeels on-der controle hebben. Maar de toestand blijft volgens velen verontrustend.

Maar ook op andere vlakken kan onvei-ligheid mensen bedreigen : natuurram-pen, milieuvervuiling, pandemieën, ar-moede, mensenhandel, onderdrukking, omkoperij, drugs, geweld, misbruik, verwaarlozing, ongevallen … Mensen worden best van jongs af weerbaar gemaakt om hun veiligheid en die van anderen te vrijwaren. Preventie en leren omgaan met risico’s zijn daarbij belangrijk, zodat er niet onterecht een onveiligheidsgevoel ontstaat.

REISWOORDENSCHAt

acroniem : letterwoord. anagram : letterkeer. autoriksja : gemotoriseerde driewieler

in Zuid- en Oost-Azië. blik : luchtdicht gesloten verpakking

van vertind staal of aluminium voor voedsel of drank.

chapli kebab : een vleestaartje met runds- of lamsgehakt, een specialiteit uit Peshawar.

dhal : een stoofpot van linzen. naan : een gegist, plat brood. pakol : een soort muts, meestal uit wol

gemaakt, die vooral wordt gedragen door Pashtuns.

tehsil : een groep van dorpen in Zuid-Azië.

Wereldreis - 2010/4 - Wereldreisinfo - 5

WAt zIt ER IN ?

De leerkracht brengt naar de klas een werktas mee van een familielid of vriend. Zij vertelt dat er heel andere zaken in zitten dan in haar boekentas. Zij wil aan de kinderen wel eens laten zien wat dat is en of zij die spullen kennen. Voorzie een werktas met veiligheidsbril, veiligheidsschoenen, veiligheidshandschoenen, helm, oorbeschermers, overall, masker … De leerkracht haalt de spullen één voor één uit de tas en de kinderen vertellen erover wat zij weten, waar zij zulke zaken al eens hebben gezien. Misschien kennen zij wel personen die zulke dingen dragen. Leuk zou zijn dat een ouder, die met veiligheidsuitrusting moet werken, daarover in de klas kwam vertellen. Toon ook veiligheidskledij van de school bv. fluovest of band van de leerkracht die de kinderen helpt oversteken aan de schoolpoort. Ook kun je een eigen fluovestje tonen of één van de kinderen laten vertellen wanneer zij deze kledij dragen en waarom.

BIJ DE FOtO

De leerlingen verwoorden wat zij op de foto zien. De leerkracht vertelt : “Deze man is Kaleem. Hij is staalarbeider en werkt in de omgeving van de stad Peshawar in het land Pakistan.Staalafval, bijvoorbeeld lege conservenblikjes, wordt gesmol-ten in de fabriek waar Kaleem werkt. Daarvan worden dan ijzeren staven gemaakt. De staalarbeiders werken voor slechts twee euro per dag in slechte omstandigheden, meestal tien uur zonder onder-breking. Er zijn geen douches en geen wc’s. Zij dragen weinig of geen veiligheidskleding.”

Tip : zoek foto’s van staalnijverheid.

KRINGGESPREK OVER VEILIGHEID

Uit de foto blijkt dat Kaleem geen veiligheidskledij heeft zoals de mensen die hier bij ons in de fabrieken werken.“Veiligheid : wat betekent dit woord ? In welke lessen of wanneer wordt er over veiligheid gespro-ken ? Wanneer voel je je veilig en op welke plaatsen voel je je veilig ? Wanneer voel je je niet veilig en waar ? Waarom kan het gevaarlijk zijn ? Soms zijn er tekens die ons helpen en die aanduiden of iets veilig is of niet. Kennen jullie deze tekens ?” De leerkracht laat werkblad A zien en bespreekt de afbeeldin-gen met de kinderen. Zij zoeken gelijkaardige aanwijzingen of waarschuwingen.

Oplossing geel + zwart : gevaar voor elektrische span-

ning

rood + wit + zwart : overweg zonder slagbo-men

rood + wit + zwart : kruispunt waar voorrang van rechts geldt

groen + wit : nooduitgang

geel + zwart : giftige stof

rood + wit : stopbord

Vrachtwagens in Pakistan Peshawar is een grote stad in het noorden van Pakistan (toon waar Pakistan en Peshawar liggen op de wereldkaart). De stad ligt aan de Grand Trunk Road, de oudste en langste weg door Zuid-Azië.

De bussen en vrachtwagens die op die weg rijden, zijn heel kleurrijk. Het zijn echte kunstwerken. Alles is beschilderd met tekeningen van vogels, bloemen, paleizen, tuinen, enz. Ook binnen in de bussen en vrachtwagens is het versierd met vlaggetjes en foto’s van belangrijke personen. De kinderen kleuren de bus op werkblad B in.

“Stel dat je in Pakistan woont en je vader heeft een vrachtwa-gen. Hoe zou die vrachtwagen er dan uitzien ?” De kinderen krijgen als opdracht daar zelf een ontwerp voor te maken. Alle resultaten komen in een grote karavaan achter elkaar in de klas of in de gang te hangen.

Eerste graad

Wereldreis - 2010/4 - Wereldreistips - 6

Wereldreis - 2010/4 - Werkblad A - 7

veilig of niet ?

Hier zie je allerlei pictogrammen rond veiligheid. Opdracht : - kleur elk pictogram - kies en vul in bij het juiste pictogram : nooduitgang, giftige stof,

stopbord, overweg zonder slagbomen, kruispunt waar voorrang van rechts geldt, gevaar voor elektrische spanning

..................................................... .....................................................

..................................................... .....................................................

..................................................... .....................................................

Wereldreis - 2010/4 - Werkblad B - 8

Bus met kunst

Verbind de gevels met de juiste naam

Lang

s de

bek

ende

Zijd

erou

te ri

jden

moo

i ver

sier

de b

usse

n.

Kle

ur d

e te

keni

ngen

op

deze

bus

zod

at h

et e

en e

cht k

unst

wer

k w

ordt

.

Tweede graad

Wereldreis - 2010/4 - Wereldreistips - 9

EINDtERMEN

Wereldoriëntatie - maatschappij : 4.1, 4.2, 4.3, 4.4, 4.7, 4.9.

Wiskunde – meten : 2.1, 2.3, 2.8, 2.11.

BLIJVEN HAMEREN

Breng een (vooraf gewogen) voorhamer in de klas. De leerlingen schatten eerst hoeveel die weegt. Enkele stoere kinderen tillen hem om de beurt op. Laat hem vervolgens meermaals na elkaar opheffen en (zachtjes) zakken. Zij verwoorden hun ervaring voor de rest van de klas. Kunnen zij zich voorstellen dat iemand dit tien uur per dag doet ? Bespreek hoelang dat duurt ; vergelijk met de tijd die zij op school doorbrengen.

Bekijk met de kinderen de foto en laat hen vertellen wat zij zien. Een man met een voorhamer. Hij glimlacht vriendelijk. Hij ziet er al oud uit (grijze baard, rimpels). Zijn haar is geverfd. Laat hen een verhaal rond deze foto bedenken. “Waar is deze man ? Wat doet hij ? Hoe ziet zijn familie eruit ? Waar woont hij ? Wat is zijn werk ? Is hij sterk ?”Vertel daarna aan de kinderen dat deze foto in Pakistan is genomen. Laat hen de wereldkaart nemen en Pakistan aanduiden.

Weetjes over Pakistan Cricket en polo zijn sporten die zeer in trek zijn in Pakistan, maar ook vliegeren : tijdens het vliegerfestival worden er in de lucht hele gevechten tussen vliegers uitgevochten.

Kinderen hebben weinig vrije tijd omdat zij al jong moeten helpen in het huishouden of mee gaan werken. Tapijten knopen vormt een belangrijk onderdeel van het dagelijkse leven. De hele familie werkt eraan mee. De kleinste knopen worden door kinderhanden gelegd.

DE BRIEFWISSELING VAN LIEN

Lees het eerste deel van de brief van Lien (werkblad C). “Waarom maakt zij zich onge-rust ?” De leerlingen bespreken nieuwsfeiten uit Pakistan. Voelen de leerlingen zich hier veilig voor aanslagen, gewapend geweld, oorlog ?

Lien sluit een stuk van een andere brief in die zij zelf ontving. De leerlingen vernemen wie deze man is en wat hij doet. Zij reageren op deze brief. Wat vinden zij van de situatie van deze man ? Misschien werken ouders van leerlingen van de klas in de bouw of in een bedrijf, waar beschermende kledij (helm, speciale schoenen…) verplicht is.

Voer een klasgesprek over dit onderwerp. “Waarom moeten werknemers dit dragen ?” Laat hen daarna per twee zoeken naar redenen waarom Kaleem uit Pakistan, die in een metaalfabriek werkt, toch geen beschermende kledij draagt.

Veilig ? Voer een klasgesprek over het loon van Kaleem. Kaleem verdient twee euro per dag. “Wat kun je daarmee kopen ? Eén brood en wat nog ? Als hij ziek is, verdient hij helemaal niets.” Vertel de leerlingen dat mensen hier die een baan hebben en ziek worden, toch nog een vervangingsinkomen krijgen. Ook wanneer mensen hier hun job verliezen, bestaat er

een werkloosheidsvergoeding. En als zij oud worden, een pensioen. In Pakistan bestaat dit niet. Wie niet werkt, verdient niets. En de werkloosheid is erg hoog !

In Pakistan is er nu veel ar-moede. Er is gebrek aan goede scholen, dokters en ziekenhui-zen, en ook aan schoon water. Daarom zijn er veel mensen die in een ander land proberen een nieuw leven op te bouwen. Ook hier wonen Pakistaanse mensen. Pakistaanse mensen zijn zeer gastvrij.

Werkblad D. Leerlingen lossen eerst de vragen op a.d.h.v. de brief en zoeken daarna in het woordrooster deze woor-den op.Oplossing : PAKISTAN, TALIBAN, KALEEM, TWEE, PESHAWAR, HELM

Wereldreis - 2010/4 - Werkblad C - 10

… Gelukkig is het in ons dorp weer veilig hoor, Lien ! Met al die gevechten tussen het leger en de taliban zijn er wel heel wat mensen bang geworden. Als je nog eens op bezoek komt, laat ik je mijn eigen groentetuintje zien. Ik kweek de lekkerste tomaten, zegt mama, leuk hé ? Mama en oma maken zich veel zorgen om opa Kaleem. Die werkt in de grote metaalfabriek in Peshawar. Vorige maand had hij een zwaar ongeval op het werk en sinds-dien kan hij niet meer gaan werken. Hopelijk geneest hij snel, want nu kan hij ons ook geen geld meer opsturen. Opa verdient voor een hele dag werken twee euro en dat geld hebben wij echt nodig, maar geen werk is geen geld, zegt de baas. Ik zou opa graag een stevige helm kopen zodat hij op het werk beter beschermd is, maar dan moet ik nog heel veel sparen ! Ooit lukt het wel, dan stuur ik je ook een nieuwe foto van opa. Dag Lien, schrijf vlug een briefje terug !

Groetjes, Farah

Wereldreis - 2010/4 - Werkblad D - 11

wat schrijft farah ?

Beantwoord de vragen en zoek daarna de woorden op in het woordrooster. De woorden staan verti-caal, horizontaal of diagonaal.

1) Uit welk land komt Farah, het vriendinnetje van Lien ?

...............................................................................................

2) Hoe heet de groep strijders die het land onveilig maken ?

...............................................................................................

3) Hoe heet de opa van Farah ?

...............................................................................................

4) Hoeveel euro verdient hij elke dag ?

...............................................................................................

5) In welke stad werkt hij ?

...............................................................................................

6) Wat zou Farah graag voor haar opa kopen ?

................................................................................................................................................................

P O I L P K M W T S

B R A W A H S E P T

N H N L K A E B A W

T L E A I K W L U L

Z E L G S V I I S H

M M E U T B T W E E

A B M R A H E L P B

P E T N N N M A D S

VOORAF

Identiteitskaart van Pakistan Vertel de leerlingen dat er rond Pakistan zal worden ge-werkt. Daarvoor moeten zij eerst zoveel mogelijk te weten komen over dit land en vullen zij de identiteitskaart in bovenaan werkblad G. De leerlingen kunnen dit thuis of in de klas doen. Zij kunnen hiervoor vast meer informatie vinden in de bibliotheek of op het internet (www.wikikids.be, www.wikipedia.be). Misschien zit er wel een Pakistaans kind op school of in de klas ? Kan dat iets meebrengen uit dit land ? Het juninummer 2002 van Wereldreis ging ook over het noordwesten van Pakistan.

Oplossing van de identiteitskaart (oefening 1) : - vorm : zie Landeninfo ;- vlag : de rechthoek links, de maan-

sikkel en de ster zijn wit, de achter-grond is groen ;

- Islamabad ; ongeveer 176 miljoen ; Urdu ; islam ; India, China, Afghanistan, Iran ; Paki-staanse roepie.

DE KALENDERFOtO

Hang de foto op het bord en schrijf er enkele woorden rond. “Wie ? Waar ? Be-roep ? Gevoel ? Wat ?” Aan de hand van deze vijf vragen gaan de leerlingen brainstor-men over deze persoon.Eventueel kun je wat helpen

door de woorden om te zetten in richtvragen.“Wie zou dit zijn ? Waar is de foto genomen ? Welk gevoel vertoont het gezicht ? Wat zou zijn verhaal zijn ? Waarover zou het thema van de foto gaan ?” Daarna kunnen de leerlingen de tekst lezen en komen zij er alles over te weten.

KALEEM EN zADRAN

Laat de leerlingen werkblad E en F lezen. Verdeel de klas daarna in groepjes van vier en laat de leerlingen het verhaal aan elkaar vertellen. Deze vragen kun je eventueel bijschrijven op het bord om het gesprek te stimuleren. “Wie zijn de personages in de tekst ? Waarover gaat het verhaal ? Hoe begint het verhaal ? Wat gebeurt er zoal ? Hoe eindigt het ? Is het een ‘happy end’ ? Waarom wel / niet ?”

Inhoudelijke vragen over de tekst Laat de leerlingen dit kruiswoordraadsel op werkblad G alleen of per twee maken.

Oplossing van oefening 2 : a) tien ; b) Swat ; c) Pashtun of Pathaan ; d) Afghanistan ; e) taliban ; f ) Islamabad ; g) moslim ; h) taxi.

Oplossing van oefening 3 2, 4, 7, 6, 3, 1 en 5. Kaleem slaat heel wat metaalafval plat met een grote hamer.Daarna vervoert hij het platgeslagen metaal met paard en kar.Hij brengt het naar de smeltafdeling van de staalfabriek.Daar wordt het gesmolten tot metalen staven.Deze metalen staven moeten dan een tijdje afkoelen.Kaleem brengt ze dan terug met paard en kar naar een ander deel van de fabriek.Daar worden de afgewerkte metalen staven netjes bewaard.

Een brief naar huisDenk met je leerlingen even terug aan de passages waar over Kaleems’ familie, thuis, dorp van afkomst wordt verteld. Laat de leerlingen zich zo goed mogelijk inleven. Vertel dat zij eens in de rol van Kaleem moeten kruipen. Hoe zouden zij zich voelen ? Zouden zij hun familie missen ? Geef hen de opdracht om, nu zij even Kaleem zijn, een brief naar huis te schrijven. Daarin vertellen zij over het leven in en aan de fabriek, wat hem is overkomen, hoe hij zich voelt …

VEILIGHEID

Eén dag baas van de fabriek Het thema van deze Wereldreis is ‘veiligheid’. Bij een kring-gesprek kun je het met de leerlingen hebben over de veiligheid in de fabriek. “Zou jij er graag werken ? Is het er veilig om te werken ? Welke kledij draagt Kareem ? Welke kledij zou hij moeten dragen ? Krijgt hij betaald verlof als hij ziek is ? Wat als hij een ongeval heeft ? Zou het er in de fabrieken in ons land ook zo aan toe gaan ?”

Wat zouden de leerlingen doen als zij baas waren van de fa-briek ? Welke veiligheidsvoorschriften zouden zij bedenken ? Wat zouden zij als baas willen doen voor hun arbeiders ? Wat moet anders ?

Metaalafval recycleren Bij werkblad H staan enkele leuke tips om aan te slag te gaan met metaalafval.

Daag je leerlingen uit om heel wat metalen afvalvoorwerpen mee te brengen naar de klas.Laat hen in groepjes nadenken over wat zij nu juist kunnen maken met deze afvalmaterialen. De klas wordt voor één dag een kringloopfabriek van oude metalen voorwerpen. Vergeet zeker niet de veiligheidsmaatregelen duidelijk te maken én ook wat gereedschap klaar te leggen.

derde graad

Wereldreis - 2010/4 - Wereldreistips - 12

Oplossing van de anagrammen rond veiligheidskledij (oe-fening op werkblad H) : veiligheidsbril (staat in de tekst) – laarzen – handschoenen – helm – oorbeschermers.

EINDtERMEN WERELDORIËNtAtIE

- Natuur : 1.14 gezonde gewoonten en 1.15 het nemen van voorzorgen.

- Technologie : 2.4 van een bestaande constructie en van een constructie die zij zelf willen maken, zeggen aan welke eisen zij moeten voldoen en 2.10 nauwkeurig en veilig werken, geen materiaal verkwisten en zorg dragen voor hun gereedschap.

- Maatschappij : 4.4 illustreren dat welvaart zowel over de verschillende landen in de wereld als in België ongelijk verdeeld is.

- Ruimte : 6.12 gevaarlijke verkeerssituaties lokaliseren. - Brongebruik : 7.1 verschillende informatiebronnen raad-

plegen.

WEBtIPS

Pakistan http://de.wikipedia.org/wiki/Pakistan https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/

geos/pk.html : CIA World Factbook. http://fieldsupport.dliflc.edu/products/cip/pakistan/Paki-

stan.pdfwww.crwflags.com/fotw/flags/pk.html : Pakistan (Flags of

the World).

Truck art http://www3.amherst.edu/magazine/issues/05spring/trucks/

index.html www.tes.co.uk/article.aspx?storycode=339491

NWFP, Peshawar en de Swatvalleihttp://en.wikipedia.org/wiki/Peshawar http://en.wikipedia.org/wiki/Hayatabad www.mo.be/index.php?id=398 : MO*-dossier – lijst met

artikelen. www.terranomada.com/pakistan/madyan_gilgit/ma-

dyan_gilgit.html > Madyan & Gilgit : diverse foto’s uit de Swatvallei.

news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/8054143.stm : Struggling for survival in Swat

Veiligheid www.kinderrechten.nl/site/?page=/jeugd/kinderrechten/

boekenkast&template=jeugd_noblock http://osha.europa.eu/nl/press/press-releases/worlds_big-

gest_workplace_health_safety_campaign_goes_from_strength_to_strength_01.01122009 : werelddag voor veilig en gezond werk op 28 april.

www.ilo.org/public/english/dialogue/ifpdial/info/national/pak.htm en

www.ilo.org/global/Themes/Safety_and_Health_at_Work/lang--en/index.htm : Internationale Arbeidsorganisatie.

www.praktijkonderwijs.com/~ehl/vca/vca.htm : oefeningen op veiligheid

www.europar l .europa.eu/meetdocs/committees/deve/20020611/416000nl.pdf : Een voorbeeld van de technische bijstand van de IAO : Omvattende programma’s voor de afschaffing van kinderarbeid.

www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+WQ+E-2003-2185+0+DOC+XML+V0//NL : parlementaire vraag Europees parlement (30 juni 2003) over ‘rijk’ schroot.

www.europarl.europa.eu/sides/getAllAnswers.do?reference=E-2003-2185&language=NL : het antwoord.

e u r - l e x . e u r o p a . e u / L e x U r i S e r v / L e x U r i S e r v.do?uri=COM:2007:0269:FIN:NL:PDF : betreffende een betere ontmanteling van schepen.

Veiligheidssignaleringwww.users.ugent.be/~ppsegers/ www.sicli.be www.vub.ac.be/preventie/Veiligheid/Signaanwijz.html www.wegcode.be/wet.php?wet=1&node=art68

VOER VOOR BOEKENWURMEN

- A history of Pakistan and its origins. JAFFRELOT, C. (ed.). Anthem Press, London, 2002.

- De heilige wereldoorlog. Halfweg de kruistocht tegen het moslimterrorisme. LAMBRECHT, J. Van Halewijck, Leuven, 2009.

- Hedendaagse slavernij. STEARMAN, K. Corona, Har-melen, 2001.

- Kinderarbeid : Mehboobs verhaal. CHAMBERS, C. Biblion, Den Haag, 2006.

- Pakistan. Landenreeks. VERKAAIK, O. KIT Publishers, Amsterdam / Oxfam Novib, Den Haag / 11.11.11, Brus-sel, 2006.

- P is for Pakistan. World Alphabet. RAZZAK, S. & DAS, P. Frances Lincoln Ltd, London / Abingdon, 2010.

- Veiligheid. Rechten van het kind. HARRISON, J. Ars scribendi, Etten-Leur, 2005.

- Voorbij de laatste grens : Pakistan, de islam en het feminisme. AHMAD, D. ; IRFANI, S. & COLPAERT, M. Epo, Berchem, 2002.

Wereldreis - 2010/4 - Wereldreistips - 13

huisgenoot Zadran een goed woordje voor hem bij de baas en zo kon hij terug aan de slag.Kaleem is Allah enorm dankbaar voor zo’n vriend als Zadran. Zij werken al jaren samen en delen een kleine hut in de buurt van de staalfabriek. Zadran komt net als Kaleem uit Opper-Swat en is ook een Pashtun. Zij begrijpen elkaar volkomen en delen dezelfde zorgen over hun families. Dankzij Zadran waren de maanden van herstel voor Kaleem drage-lijk.

Plots hoort Kaleem zijn naam roepen. “Kaleem, wacht op mij !” Zadran komt naar hem toe gelopen. Hij heeft de hele dag de panelen voor de hete smelt-oven bediend. Een gevaarlijk werk in ondragelijke hitte, maar buiten een overall en een eenvoudige veiligheidsbril draagt hij geen bescherming. Ge-lukkig is Zadran heel voorzichtig, zeker sinds het ongeluk van Kaleem. Zij beseffen allebei meer dan ooit dat zij voor hun veiligheid vooral op zichzelf zijn aangewezen.De beide vrienden stappen samen de fabriek uit. Naast het industrieterrein heeft het stadsbestuur een heel nieuw woongebied laten bouwen, Hayatabad. De woningnood is hier net als in veel andere Paki-staanse steden groot. Dat komt ondermeer omdat veel mensen uit de dorpen naar de steden trekken om er werk te zoeken. Peshawar, de stad waar Kaleem en Zadran werken, is bovendien al vele jaren een toevluchtsoord voor vluchtelingen uit Afghanistan. Meer dan de helft van alle huizen in de nieuwe voorstad is ondertussen bewoond door Afghanen. Veel Afghanen zijn ondertussen ook wel naar huis teruggekeerd, maar sommigen voelen zich meer thuis in Pakistan en hebben besloten er te blijven. Kaleem en Zadran wonen in een sloppenwijk op de grens tussen het industrieterrein en Hayatabad. Een woning in Hayatabad is voor hen te duur. En hoe minder geld zij uitgeven voor zichzelf, hoe meer geld zij naar hun familie kunnen sturen.

Wanneer zij in hun optrekje aankomen, wassen zij zich eerst aan de openbare wasplaats. Daarna maken de mannen samen een eenvoudige maaltijd klaar van dhal en naan. “Zet jij de televisie aan ?” vraagt Zadran aan Kaleem, “dan zet ik nog snel een kopje groene thee”. Kaleem zet de televisie op de nationale

Wereldreis - 2010/4 - Werkblad E - 14

Kaleem en Zadran

Kaleem zwaait nonchalant de zware, dikke hamer over zijn schouder. Hij veegt het zweet van zijn ge-zicht, dat zwart ziet van de rook die in de buurt van de smeltovens hangt.Zijn werkdag zit er op. Hij is vanochtend om acht uur begonnen en heeft bijna ononderbroken tien uur gewerkt. Hij neuriet en lacht, want hij is blij dat hij eindelijk naar huis kan gaan. Met zijn hamer heeft hij vandaag weer ettelijke kilo’s metaalafval platgeslagen. Dat platgeslagen metaal heeft hij met paard en kar naar de smeltafdeling van de staalfabriek gebracht. Daar wordt het gesmolten tot metalen staven, die gebruikt worden voor de constructie van gebouwen. Eenmaal de metalen staven voldoende zijn afgekoeld, gebruikt Kaleem opnieuw zijn paard en kar om de staven naar een ander deel van de fabriek te ver-voeren. Daar worden zij dan bewaard. Zwaar werk, maar Kaleem verliest er zijn goed humeur niet bij. Hij is veel te blij dat hij vorige maand opnieuw aan de slag kon gaan.In het najaar werd hij het slachtoffer van een zwaar ongeval in de fabriek en daardoor was hij verschil-lende maanden buiten strijd. Geen werk betekent in Pakistan geen inkomsten. Kaleem moest geld lenen om de ziekenhuiskosten te betalen. Maar het ergste vond hij dat hij al die maanden geen geld kon opsturen naar zijn familie in Melagha. Hij wist hoe moeilijk zij het hadden en hoe erg zij rekenden op het geld dat hij hen maandelijks toestuurde. Toen hij eindelijk voldoende was genezen om opnieuw te werken, was het helemaal niet zeker of de fabriek hem nog zou aannemen. Veel Pakistanen zijn op zoek naar werk en zijn plaats was ondertussen inge-nomen door een andere arbeider. Gelukkig deed zijn

omroep PTV, Pakistan Television. Omdat zij maar weinig contact hebben met hun families, blijven zij via het televisienieuws op de hoogte van de gebeur-tenissen in hun thuishaven, de Swatvallei. Terwijl zij hun thee drinken, bespreken zij bezorgd de laatste ontwikkelingen. Het Pakistaanse leger voert in hun streek strijd tegen een militante beweging, de Pakistaanse Taliban. Ook al zijn deze strijders Pasthuns, net als Kaleem en Zadran, toch zijn onze beide vrienden het niet eens met de gewelddadige manier waarop zij hun ideeën willen verspreiden. In de Swatvallei zijn al heel wat mensen op de vlucht voor het geweld.

De gedachten van Kaleem dwalen af naar zijn familie in Melagha. Melagha is een klein dorp in de Kabal-tehsil. Daar wonen zijn vrouw, zijn twee schoondochters en zes van zijn kleinkinderen. Zijn oudste zoon, die in de plaatselijke afdeling van het Pakistaanse leger werkte, kwam enkele jaren geleden om het leven tijdens een aanslag van de taliban. Dat was een zware slag voor de hele familie. Het verdriet was groot. De zorgen om te overleven werden groter, want het loon van de oudste zoon viel weg en werd vervangen door een kleine vergoeding van het leger. Sindsdien werkt zijn jongste zoon als taxibestuurder in Islamabad, de hoofdstad van Pakistan. In Melagha telen Kaleems vrouw en zijn beide schoondochters wat tomaten, graan en uien op een lapje grond. Maar voor de rest zijn zij volledig afhankelijk van wat Kaleem en zijn zoon verdienen in de stad. Geluk-kig wonen zijn beide dochters sinds hun huwelijk in Chitral, een ander gebied in de Noordwestelijke grensprovincie. Daar is het leven veiliger dan in Me-lagha en in Peshawar. Op een bepaald moment lag Melagha in de vuurlinie van de gevechten tussen het

Wereldreis - 2010/4 - Werkblad F - 15

leger en de militanten. Kaleems familie overleefde de beproeving en de rust in het dorp lijkt voorlopig te zijn teruggekeerd.Kaleem weet dat zijn vrouw zich veel zorgen maakt om hem. Niet enkel door zijn ongeluk in de fabriek, maar ook door de onveiligheid in Peshawar. Hier is de Taliban nog altijd actief. Er gaat bijna geen dag voorbij of er ontploft ergens in de stad een bom, een aantal maanden geleden zelfs in een groot hotel in het hart van Peshawar. Peshawar is de laatste jaren ook berucht geworden als de stad van de ontvoerin-gen. Vooral zakenlui zijn een geliefkoosd doelwit. Dat is slecht nieuws voor arbeiders zoals Kaleem en Zadran, want meer en meer bedrijven sluiten daar-door hun deuren en verhuizen naar Islamabad. De staalfabriek zal gelukkig nog niet zo snel de deuren sluiten. Maar de baas komt niet veel meer naar de fabriek, uit schrik dat hij zal worden ontvoerd. In verschillende fabrieken zijn de lonen al gedaald. Kaleem en Zadran hopen maar dat hun baas niet hetzelfde zal doen, want hun loon is al erg laag.

“Zullen wij overmorgen naar de Mahabat Khan-moskee gaan ?” vraagt Zadran. Kaleem schrikt op uit zijn overpeinzingen. Hoewel zij meestal erg sober leven, gunnen onze vrienden zichzelf heel af en toe een uitstapje. Dan nemen zij op vrijdag een auto-riksja naar het oude stadscentrum van Peshawar. In de prachtige Mahabat Khan-moskee nemen zij eerst deel aan het vrijdaggebed. Daarna gaan zij naar de bekende Qissa Khawani Bazaar, waar zij een chapli kebab eten. En dan dromen zij ervan om dit ooit ook eens te kunnen doen met hun hele familie.

Chris Verschooten

Wereldreis - 2010/4 - Werkblad G - 16

opdrachten bij Kaleem en Zadran

1. Identiteitskaart van het landKun jij de identiteitskaart van Pakistan juist aanvullen ? Je kunt eens zoeken op het internet via wikipedia of wikikids. Ook in de een atlas kun je veel informatie vinden !

Teken op een apart blad : - de vorm van het land en - de vlag van het land (en kleur ze ook).

Identiteitskaart van PAkISTAN (vul in)

- hoofdstad : ...................................................

- aantal inwoners : ........................................

- belangrijkste taal : .......................................

- belangrijkste godsdienst : ............................

- buurlanden : ................................................

................................................

................................................

................................................

- munteenheid : ...............................................

2. Vul het kruiswoordraadsel in a) Hoeveel uur per dag werkt Kaleem in de staalfa-

briek ? b) Van welke vallei zijn Zadran en Kaleem afkom-

stig ? c) Tot welk volk behoort Kaleem ? d) In Peshawar werken en wonen ook veel vluchte-

lingen : uit welk buurland komen die ?e) Het Pakistaanse leger voert strijd tegen een mi-

litante beweging : tegen wie ? f ) Hoe heet de hoofdstad van Pakistan eigenlijk ? g) Zadran en Kaleem willen naar de Mahabat Khan-

moskee gaan : zijn zij dan christen, boeddhist, moslim, jood of hindoe ?

h) de jongste zoon van Kaleem werkt in de hoofdstad van Pakistan : welk voertuig bestuurt hij ?

a

d

e

g

f

h

b

c

3. Hoe wordt westers schroot gerecycleerd ?In de staalfabriek waar Kaleem werkt, wordt van oud ijzer nieuw staal gemaakt. Weet jij in welke volgorde ? Zet cijfers voor de zinnen van één tot zeven. Daarna vervoert hij het platgeslagen metaal

met paard en kar. Daar wordt het gesmolten tot metalen sta-

ven. Daar worden de afgewerkte metalen staven

netjes bewaard. Kaleem brengt ze dan terug met paard en kar

naar een ander deel van de fabriek.

Hij brengt het naar de smeltafdeling van de staalfabriek.

Kaleem slaat heel wat metaalafval plat met een grote hamer.

Deze metalen staven moeten dan een tijdje afkoelen.

Wereldreis - 2010/4 - Werkblad H - 17

Metaalafval recycleren

Maak van de klas een kringloopfabriek. Ook jij kunt metaalafval recycleren en er leuke dingen mee ma-ken ! Hou maar eens een weekje alle afval bij, dat van metaal is gemaakt. Je komt dan zeker enkele van de volgende dingen tegen :

drankblikje, soepblik , kroonkurk , ijzerdraad, oude spijkers

, oude bakvorm

, oude

kapstok …

Dit gereedschap zul je ook goed kunnen gebruiken :hamer, schroevendraaier, kniptang, hobbytang, touw, dik karton, ijzerzaagje

VEILIGHEIDSVOORSCHRIFTEN

Wees steeds voorzichtig ! Sommige voorwerpen kunnen scherp zijn … Doe best werkhandschoenen aan om je handen te beschermen. Laat materiaal niet zomaar rondslingeren. Iemand kan erover vallen of zich pijn doen ! Misschien heeft je juf of meester nog extra afspraken voor dit knutselwerk !

Denk nu eens goed na : kijk naar het materiaal én het gereedschap dat voor je ligt. Wat kun jij maken met dit metaalafval ? Met wat fantasie kun je heel wat nieuwe voorwerpen creëren ! Kijk maar eens naar de voorbeelden hieronder.

Met twee soepblikken en een touw kun je een ‘telefoon’ maken ! Met de lipjes van drankblikken én wat ijzerdraad of macramétouw maak je snel een mooie halsketting ! Met een oude kapstok, wat touw en papier maak je zo een mooi decoratiestuk.

Of wat denk je van deze mooie instrumenten ? - Een knikker in een oude bakvorm maakt heel wat leuk geluid. - Over een geribbeld conservenblik kun je raspen met een oude lepel. - Doe wat oude spijkers in een drankblik en je hebt je eigen schudkoker. - Of maak een rammelaar of tamboerijn. Hang met spijkers een heleboel kroonkurken vast aan een stok.

Veiligheidskledij

SBREIDLIVEIGHIL - ZARLAEN - NESCHEAHNDON - MHLE - RMERSHERBESCOO

Kun jij de kledingstukken herkennen die arbeiders zouden moeten dragen om veilig te kunnen werken ?

………………………….. -………………………….. -………………………….. -

………………………….. - …………………………..

Van de vijf ‘veilige’ kledingstukken droeg Kaleem er maar één. Weet jij welk ? Onderlijn het.

Wereldreis - 2010/4 - Werkblad I - 18

Nieuws uit studio Globo leerkracht aaN het woord

Micha De Brie werkt op de Freinetschool Het Prisma in de buurt Nieuw-Gent, een gekleurde en kansarme buurt. De lagere school bestaat nog maar twee jaar en is in volle groei. Ze telt 2 klassen: een groep 1 – 2 en een groep 3 – 4 – 5. In deze groep werk Micha, met 22 kinderen van 10 origines. Een uitdagend verhaal.

Jouw klas is bijzonder heterogeen: ver-schillende leeftijden en diverse sociaal-culturele achtergronden. Wat zijn daar de voor- en de nadelen van?In het Freinetonderwijs werken we heel sterk met wat de kinderen in de groep brengen, onder andere in de dagelijkse praatronde. En heterogeniteit brengt iets te weeg in een groep. Zo had een kind van Vlaamse origine onlangs een tekst gemaakt over ‘God’. Hij had er een tekening van God bij gezet. Dat gaf dadelijk reactie: “God mag je niet te-kenen!”. Dan krijg je een boeiend gesprek dat ogen opent: waarom mag dat in de ene godsdienst wel en in de andere niet? Het onbegrip dat er eerst leeft, verandert snel in begrip en respect voor elkaars zienswijze. Als je merkt hoeveel onbegrip er in onze sa-menleving heerst, dan is het heel belangrijk dat kinderen begrip leren ervaren.

Heb je veel contacten met deze bijzondere buurt?Ik werk hier voor het tweede jaar en ben zelf alles nog aan het ontdekken. We staan op het punt om met de klas de buurt in te trekken. Een organisatie zal ons daarbij helpen. We willen dat de buurt onze school leert kennen,

ik heb getwijfeld hoe we er mee moeten om-gaan. In mijn groep leefden zakelijke vragen: “Wat is een aardbeving? Waar ligt Haïti?” Maar natuurlijk ook vragen als: “Wat kunnen wij doen om te helpen?” Ik vond het niet vanzelfsprekend om hier op school een grote actie op te zetten. Ik vroeg me ook af wat dit doet met de beeldvorming over mensen in het Zuiden. Door Wereldreis en het bezoek aan het inleefatelier van Studio Globo, wer-ken we aan een correcte beeldvorming die laat zien dat er in het Zuiden ook positieve dingen leven. Het gevaar met zulke rampen is dat we het negatieve overbelichten: kijk wat een arme sukkelaars leven daar. We hebben uiteindelijk afgesproken dat ieder er thuis gaat over praten en daar afspreekt wat ze eventueel willen doen vanuit hun gezin. Dat leek me het meest haalbare.

Wat hoop je te bereiken door op deze wijze te werken?Aanvankelijk was hier op school behoorlijk wat agressie. De meeste kinderen beschikten over geen andere vaardigheden dan geweld om met conflicten om te gaan. We hebben toen onder andere een charter opgesteld met de kinderen rond de vraag: “Wat is geweld?”. We ontdekten dat respectloos omgaan met elkaar of kwetsende woorden gebruiken ook vormen van geweld zijn. In de interculturele omgang ga je zo een aantal dingen uitscha-kelen: elkaar uitschelden of beledigen wordt door de groep niet getolereerd.Er hangt veel samen: mondiaal leren, inter-culturele vaardigheden en vredesopvoeding zijn allemaal aspecten van dezelfde werke-lijkheid.

Waarom moet een leerkracht bezig zijn met mondiaal en intercultureel leren?Iedereen, en zeker wie in het onderwijs werkt, heeft de opdracht om mee te bouwen aan een positieve samenleving waar mensen alle kansen krijgen, waar ze voelen dat ieder-een gelijkwaardig is. Daaraan meewerken is gewoon onze verdomde plicht. Daarvoor heb je gekozen als je deze job hebt aanvaard. Er is geen plaats voor negativiteit. Wie niet het geluk heeft om zulk een divers gezelschap op school te hebben, moet zoeken naar middelen om de wereld in de klas te bren-gen. Wereldreis is dan misschien een van de mooiste middelen om kinderen een positief gevoel over de wereld mee te geven. Maar laat het daar niet bij, want heterogeniteit gaat veel verder dan culturele verschillen of verder dan de kleuren.

maar ook willen wij geen buitenstaander blijven bij het leven in de buurt. Een moge-lijke insteek kan zijn dat we op zoek gaan naar waar en hoe de kinderen wonen. Wel-ke mensen zijn voor hen belangrijk? Bij wie moet je zijn voor dit of dat? Een buurt wordt voor kinderen veel meer getypeerd door de mensen die er wonen dan door de infrastructuur.

Je hebt de wereld in de klas. Toch breng je ze extra aan bod: je bent een fervent

Wereldreisgebruiker.Wereldreis is maandelijkse kost! Elke eerste dag van de maand komt de nieuwe maand-foto te voorschijn. Kinderen worden nieuws-gierig, wennen aan de foto. Af en toe stel ik een vraag om de belangstelling te prikkelen. In de tweede week gaan we aan de slag. Omdat ik verschillende leeftijden in de klas heb, combineer ik activiteiten voor verschil-lende graden uit Wereldreis. Daar zijn we een halve dag mee bezig. De brief van Lien hoort er altijd bij en we zoeken telkens een doeactiviteit. Zo maakten we enkele weken geleden een bedoeïenentent. Via Wereldreis kunnen de kinderen zich identificeren met een kind uit het Zuiden. Dat creëert betrokkenheid.De foto’s, de brief en de activiteiten doen hen goesting krijgen naar de wereld. Op een witte wereldbol kleuren we elke maand het land dat we bezoeken. Zo wordt hun wereldbeeld stilaan ingekleurd.Als je wil dat kinderen echt iets leren, dan bereik je weinig met enkele losse activi-teiten. Je moet middelen zoeken om van binnenuit een mentaliteitsverandering op gang te brengen. Wereldreis is een mooi en zinvol maandelijks ritueel, maar als het niet ingebed is in wat er in de groep gebeurt, dan bereik je weinig.

Terwijl we het interview afnemen, staat de aardbeving in Haïti in het middelpunt van de belangstelling. Hoe ga je daarmee om?Het kwam snel ter sprake in de kring, maar

Voorwerpenkoffers, een verhaal apart

In elke afdeling van Studio Globo kan je terecht voor een uitgebreide waaier aan voorwerpenkoffers. Ze vormen een mooie instap om een mondiaal project op te zetten of om lessen Wereldoriëntatie op een aanschouwelijke manier concreet te maken.

Aanleidingen om met een koffer aan de slag te gaan, kunnen heel divers zijn: een mondiale dag, een nummer van Wereldreis

dat je eens uitgebreider wil uitwerken, een gebeurtenis uit de actualiteit, …

De koffers bevatten een reeks authentieke voorwerpen, mediamaterialen (fotoma-teriaal, video, cd-rom of dvd) en een pak begeleidingssuggesties.

Met gebruiksvoorwerpen, kleding, instru-menten, speelgoed of poppen komt een andere cultuur tot leven.

Elk voorwerp heeft zijn eigen verhaal. Vandaar dat het werken met voorwerpen uit andere landen kinderen geweldig boeit. Het kan een concrete instap zijn om meer openheid en respect voor andere culturen los te weken en verwondering op te wekken voor de vindingrijkheid en levenskracht van mensen uit het Zuiden. Vanuit het verhaal achter de voorwerpen kan op een positieve manier verbondenheid met mensen wereld-wijd groeien.

Koffer in de kijker: ‘Lèt Ayiti’ - Haïti-koffer4 brieven vertellen wat meer over het da-gelijkse leven in een dorp en een stad in Haïti. Via de 2 hoofdfiguren, Ibè en Zette, kom je meer te weten over het leven en de bele-venissen van kinderen in Haïti. De brieven worden telkens gekoppeld aan een aantal activiteiten (knutselen, koken, groeps-spel...) waarbij thema’s aan bod komen als

verkeer, contrast rijk/arm, straatverkoop, textielarbeid, taal (Frans-Creools), voed-sel, feest…Een vijftiental voorwerpen, muziek- en beeldmateriaal (foto’s, kleurenprenten en video) maken alles aanschouwelijk.Een handleiding zorgt voor achtergrond-informatie en een leidraad voor de bege-leider.

Praktische schikkingen kofferwerkingVoorwerpenkoffers huur je per week, van woensdag tot woensdag. De meeste koffers moeten afgehaald en terugge-bracht worden.

Voor het reserveren van een koffer neem je best telefonisch contact op met het dichtst bijgelegen uitleenpunt (Antwer-pen, Brussel, Gent, Genk of Roeselare). Kijk op www.studioglobo.be voor de contactgegevens. Door de grote belangstelling in de piekperiodes kan het aanbod de vraag meestal niet volgen. Tijdig bellen is dus de boodschap!

Na telefonische reservatie ontvang je een uitleenformulier waarop je alle informatie omtrent de praktische schik-kingen vindt.De handleiding wordt, op aanvraag, twee weken voor het uitlenen van de koffer opgestuurd. Zo kan je het project grondig voorbereiden.

Het volledige overzicht van het koffer-aanbod en andere educatieve materia-len vind je op www.studioglobo.be

Pakistan

Thema : veiligheid

aPril 2010Bij heel wat arbeiders is er aandacht voor de veiligheid bij het uitvoeren van hun job: kledij, uitrusting, materiaal moeten aan bepaalde normen voldoen. Helaas wordt er niet altijd en overal even zorgvuldig mee omgesprongen.

Maandelijkse lesbrief voor de basisschool bij de Wereldkalender van 11.11.11ISSN : 1375-2219 - 23ste jaargang, nummer 4