UTOPIA

WERELDNIEUWSH

ET

j A A r G A n G 1 3 , w I n T E r 2 0 1 2 | E E n U I T G A v E v A n S T U d I E v E r E n I G I n G m U n d U S | w w w . m U n d U S n I j m E G E n . n l

BIoGrAFIE THomAS morE

j A A r G A n G 1 3 , w I n T E r 2 0 1 2 | E E n U I T G A v E v A n S T U d I E v E r E n I G I n G m U n d U S | w w w . m U n d U S n I j m E G E n . n l

UToPIA door dE TIjd HEEn

UToPIA In nEdErlAnd?

CElEBrATIon: dISnEY’S Town

CHESS CITY

BoEkrECEnSIE - UToPIA

Inhoud en voorwoord 2

colofon

Pagina 3: Biografie Thomas More

Pagina 4 & 5: Toen... - Utopische Architecten

Pagina 6: Tweestaten oplossing Israël - Palastina

Pagina 7: Ecotopia’s across the globe

Pagina 8 & 9: Centerfold - Utopia door de tijd heen

Pagina 10: In het nieuws - Utopia in Nederland?

Pagina 11: Celebration: Disneys brave new town

Pagina 12: Chess city

Pagina 13: Boekrecensie - Utopia

Pagina 14: - Bestuurspraatje (Simon) - Mundus agenda

Pagina 15: H. Enk Schrijver

Pagina 16: Foto’s

Redactie:Marjolein S. Kouwenhoven (Voorzitter)Sanne Bonekamp (Penningmeester)Robert-Jan G. Ruifrok (Eind redacteur)Ramon Wensink (Redactie lid)Pascal M. Stout (Redactie lid)

Ideeën, suggesties, tips of gewoon zeuren? Mail naar:persenpromotie.mundusnijmegen@gmail.com of loop even binnen in de Munduskamer!

Beste Lezers

Een tijd geleden zat ik in de bus naar het Centraal Station. Tijdens deze rit stond de bus even stil voor het Egyptische restaurant Hou-Je. Terwijl ik aan het bedenken was hoe je deze naam nu eigenlijk uitspreekt, zag ik dat er een briefje op de deur hing waarop stond: consumptie verplicht. Dat vond ik vreemd, aangezien ik mij op dat moment geen enkele situatie kon voorstellen waarbij iemand een restaurant bezoekt om vervolgens niets te eten of drinken. Totdat ik mij realiseerde dat het briefje mogelijk op de deur was geplakt omdat Hou-Je veel bezoekers krijgt die slechts naar de WC willen en vervolgens weer vertrekken. Hou-Je was dit kennelijk zat en besloot hierom een briefje met consumptie verplicht op de deur te plakken. Op het moment dat de bus weer vaart maakte zag ik dat er een tweede briefje op de deur hing waarop iets stond in de trant van: geen zelf meegebrachte consumpties nuttigen in dit restaurant. Terwijl ik nog steeds niet had achterhaald hoe je de naam van het Egyptische restaurant uitsprak en me ook afvroeg wat nou typisch Egyptisch eten is, brak ik mijn hersenen over het tweede briefje dat ik zojuist had gelezen. Ik kon – en kan – mij deze keer werkelijk geen enkele situatie voorstellen waarop dit briefje van toepassing kon zijn. Het moet zo zijn geweest dat Hou-Je zo vaak gasten kreeg waaraan hij vroeg of ‘ze misschien iets zouden willen drinken’, er ‘nee’ werd geantwoord, waarop de gast vervolgens een flesje water en zijn broodtrommel uit zijn tas haalde en schaamteloos zijn boterham begon te eten. Dat dit één keer voorkomt dat begrijp ik nog. Maar Hou-Je had kennelijk zo vaak zijn restaurant vol zitten met gasten die allemaal vroegen of ‘hij misschien het bakje bami dat ze mee hadden genomen even in de magnetron wilde doen, omdat het onderweg hiernaartoe een beetje lauw was geworden’, dat een briefje op de deur noodzakelijk was. De utopie van een goedlopend Egyptisch restaurant valt zo in duigen. In deze Wereldnieuws komen meer mislukte utopieën aan bod. Chess City in Rusland is hiervan een voorbeeld, en Celebration, een stad in Florida gebouwd door Disney. Maar er bestaan nog steeds droombeelden van utopische samenleving, in deze Wereldnieuws daarom ook aandacht voor de multiculturele samenleving en voor de ideale duurzame samenleving. Utopische architectuur heeft tevens een plaats gekregen in deze editie. Speciaal voor deze editie heeft Roderick Enzerink een recensie geschreven over het boek Utopia van Thomas More. Dit alles en nog meer in deze Wereldnieuws, veel leesplezier!

Ramon WensinkRedactie lid

Inhoud voorwoord R. WENSINK (PGM)

Een kleine biografie van Thomas More

3

In deze Wereldnieuws staat Utopia centraal, oftewel, die ideale wereld waar iedereen blij is, de hele dag danst en de vogeltjes fluiten. Natuurlijk is de een zijn ideale wereld, in de verste verte niet te vergelijken met de ander zijn ideale wereld. Maar het is als zo oud als de weg naar Rome, om na te denken over hoe de ideale wereld eruit ziet. Gelukkig hebben we een leidraad, in 1516 publiceerde Thomas More namelijk het boek Utopia, hierin beschreef hij een eiland waar mensen in een soort van commune samen woonden. Ze leefden van het land, zorgden voor elkaar en waren tolerant. Het was goed… Maar wie is deze Thomas More eigenlijk?

Thomas More kwam 7 februari 1478 in London ter wereld, hij was de zoon van Sir John More, een gerespecteerde en prominente rechter. Zijn zoon koos aanvankelijk niet voor hetzelfde pad, maar hij bekeerde zich tot het geloof. Hij kwam in nauwe aanraking met het geloof doordat hij werkte voor aartsbisschop Morton, na zijn werk daar ging hij Grieks en Latijn studeren aan Oxford. Hier vertaalde hij voor het eerste een boek naar het Engels, het zou echter tot 1510 duren voor het zou worden uitgegeven.

Rond 1494 keerde More terug naar London, waar hij uiteindelijk toch in zijn vaders voetstappen trad en rechten ging studeren. Hoewel hij inmiddels advocaat was, bleef hij verdeelt tussen of hij het land moest dienen of de heer. Hij koos voor dat laatste en sloot zich aan bij de kloosterorde van de Kartuizers. De sobere levenswijze die hij zich daar eigen maakte (onder andere bidden en vasten) zouden zijn hele leven bij hem blijven. Toch bleef de maatschappij roepen, zijn plichtsgevoel om zijn land te dienen overheerste en hij nam in 1504 voor het eerst plaats in het parlement.

Het was een roerige tijd voor More, want in datzelfde jaar trouwde hij Jane Colt en ontmoette hij Desiderius Erasmus. Erasmus zou zijn leven veranderen, ze discussieerden, schreven artikelen en stukken en correspondeerden veel per brief als ze niet bij elkaar waren. Het zou een levenslange vriendschap zijn. In deze tijd schreef hij ook zijn wereldberoemde boek Utopia. Privé ging het sowieso voor de wind met More begin 1500, naast een lieftallige vrouw en een goede vriend had hij inmiddels vier kinderen: Margarat, Elizabeth, Cicely en John.

Zijn werk in het parlement liet daarentegen te wensen over, één van Mores eerste voorstellen was het terugbrengen van de gelden en de middelen die Koning Henry VII ontving, dan wel recht op had. Dit viel zo in het verkeerde keelgat bij de koning, dat hij Mores vader opsloot en hem niet losliet

voor More de borgsom zelf betaalde en zou beloven nooit meer in de politiek terug te keren. More zou More niet zijn als hij daar geen uitweg op vond, na het overlijden van de koning in 1509 nam hij opnieuw plaats in het parlement.

Sommige mensen zijn van mening dat als het in een gedeelte van je leven goed gaat, het automatisch zo is dat het in een ander gedeelte van je leven slecht gaat. Dat lijkt ook wel van toepassing op More, want toen hij eenmaal weer werkzaam was in het parlement overleed zijn vrouw. Slechts een korte tijd later hertrouwde hij alweer met Alice Middleton, met haar kreeg hij geen kinderen. Maar dat wil niet zeggen dat hun huishouden geen gezellige drukte was. Tussen 1523 en 1524 verhuisde hij naar Chelsea, toen nog een rustig dorpje, waar hij een groot landhuis liet bouwen. Hier woonde hij met zijn vrouw, vier kinderen, de geadopteerde Margaret Gigs en de bij hem inwonende Anne Cresacre. Later zouden de mannen en vrouw van zijn kinderen ook bij hem in komen te wonen. Om de drukte te ontwijken liet hij een extra gebouw bouwen (‘The New Building’) waar een kapel, een bibliotheek en vele galerijen gelegen waren, hier kon hij rustig boeken bestuderen en literaire werken schrijven.

Daarnaast was hij ook nog altijd werkzaam in het parlement, waar hij inmiddels groot aanzien had verdiend. Vanaf 1515 trok hij namelijk de aandacht van Koning Henry VIII, hij werd zijn vertrouweling en verdiende zo veel waardering. Maar het spreekwoord zegt niet voor niets hoogmoed komt voor de val. In 1532 kwam er een kink in de kabel, al sinds 1528 wilde Koning Henry VIII scheiden van zijn vrouw Catharina van Aragon. Dit kon Thomas More niet verdragen en nam ontslag. In 1534 eiste de koning ook nog eens dat de troonopvolging zou lopen via de kinderen die hij met zijn tweede vrouw zou krijgen, maar als die wet werd getekend zou de regering al het gezag van Rome over de Engelse kerk afwijzen. Dit kon More niet over zijn hart verkrijgen, hij weigerde en werd opgesloten in de Tower, niet veel later zou hij onthoofd worden.

M.S. KoUWENBERG (SG)

Toen... Utopische Architecten

4S. BoNEKAMP (P)

Een ander voorbeeld van utopische denkers zijn de leden van de avant-garde van de jaren ’20. Hun streven was om een functionele samenleving te creëren, aan de hand van het plasticisme, een kunststroming. De grondlegger van deze stroming is Piet Mondriaan. De grootste poging om deze utopie te realiseren was de oprichting van het CIAM (Congres Internationaux d’Architecture Moderne) in 1928. De gehele gedachte van het CIAM was gebaseerd op noodzaak en mogelijkheden verbonden aan de rationalisatie en de standaardisatie van de woningproductie. Ze wilden de bruutheid en onmenselijkheid van de stad bestrijden door middel van functionalisme. Het geloof in rationele beheersbaarheid, planbaarheid en de mogelijkheid om de utopische Nieuwe Wereld te realiseren spelen een hoofdrol. Hierbij werden functies gescheiden en werd gekozen voor een specifieke bouwvorm, het open vrijstaande huizenblok. Deze functiescheiding was bedoeld om het stedelijk leven te beheersen en te ordenen.

NederlandEen eerste voorbeeld van een wijk, gepland naar utopische ideeën, is Pendrecht in Rotterdam-Zuid. Pendrecht is ingericht naar een plan van Lotte Stam-Beese. Zij voorzag een sociale utopie, een wijk waarin mensen prettig samenleefden op alle verschillende niveaus. Een afgestemde mix van grote en kleine gezinnen, kinderlozen en ouden van dagen. Met daarbij een voorzieningenniveau dat is afgestemd op de verschillende niveaus van de buurtjes en de wijk. Deze utopie heeft een tijdje gewerkt . Een halve eeuw later echter staat de wijk op nummer twee in de

In de afgelopen honderd jaar hebben sociale visionairen hun utopie veelvuldig op de stad geprojecteerd. Enkele van deze ideaalbeelden groeiden uit tot de belangrijkste intellectuele inspiratiebron voor planologen en stedenbouwers van deze eeuw. Zowel buitenlandse als Nederlandse architecten hebben hun utopische ideeën toegepast in het ontwerpen van een nieuwe wijk of stad.

BuitenlandHet meest bekende voorbeeld van een utopische stad is de tuinstad, of ‘garden city’, van Ebenezer Howard. De tuinstad van Howard was niet bedoeld om de sociale ellende en de snel uitbreidende steden van die tijd tegen te gaan, maar om mensen te bevrijden. Om de maatschappelijke ontwikkelingen om te buigen in de richting van vrijheid en coöperatie. Howard bouwde slechts enkele tuinsteden. Letchworth (1903) en Welwyn garden city (1919) zijn hier de bekendste voorbeelden van. Het concept ‘tuinstad’ zette echter wel een hele nieuwe ontwikkeling in gang. De tuinstad werd het voorbeeld voor de Engelse new towns, maar werd ook gebruikt in een volkomen tegengestelde ideologische context. Grote fabrikanten bouwden tuinsteden als een onderdeel van hun strategie om de arbeidersrust te bewaren. Nergens combineerde men het wonen in een tuinstad met de mogelijkheid tot het gemeenschappelijk eigendom en beheer van de grond en de ontwikkeling van zelfbestuur, zoals Howard dat deed. De tuinstad is hierdoor een historisch symbool voor het klassencompromis en arbeidsrust.

Boven: Kade Villa (Perrotti) Boven: Klifwoning (Perrotti)

5

lijst met probleemwijken van minister Vogelaar. Diverse problemen en verloedering hebben ervoor gezorgd dat de wijk van rustige buitenwijk tot ongure getto verworden is.Een tweede voorbeeld van een wijk, gepland naar utopische ideeën, is Vreewijk. Deze wijk is ontworpen door Berlage. Vreewijk werd echter niet gebouwd met de ideeën van Howard als achterliggende gedachte, maar als bijdrage aan de stedelijke harmonie, oftewel de arbeidersrust. Het groen overheerst in dit tuindorp. Het geknikt stratenpatroon met de oorspronkelijke waterlopen is gehandhaafd. Behalve arbeiders woonden er veel kantoorbedienden, ambtenaren en onderwijzers. Er zijn verder winkels, scholen en kerken, maar geen cafés. Sinds de jaren zeventig zijn veel woningen met weinig gevoel voor de bestaande architectuur gerenoveerd.

Utopische architecten van nu e ‘Dragonfl y’ dankt zijn naam aan het ontwerp, naar een vleugel van een libel. Het gevaarte moet komen te staan op Roosevelt Island. De boerderij wolkenkrabber moet het platteland en het groenvoer terugbrengen in de stad. Er is ruimte voor 28 akkers, weilanden en boomgaarden voor de verbouwing van fruit, groente, graan en het houden van vee. In het utopische gebouw is ook nog plaats voor bewoners, er moeten woningen komen, kantoren, recreatieplaatsen, maar ook onderzoekslabs.Ontwerper en architect Edgar Renato Perotti ontwierp een viertal utopische ontwerpen die allemaal iets te maken hebben met water. Een eerste ontwerp is de kadevilla. De vloer voor het woongedeelte ligt onder het waterniveau.

Het dak van de villa’s is ingericht als openbare ruimte, zo behoudt de kade zijn functie en is leven op het water mogelijk zonder dat je in een schommelende woonboot hoeft te wonen. Een tweede ontwerp is een combinatie van de aspecten van varen en aan het strand liggen. Boven water bevindt zich een strand dat deels in het water doorloopt en daaronder de ‘boot’. Een derde concept is de klifwoning, waarbij je met een bootje naar een rotswoning kan varen.Het vierde ontwerp in deze waterserie is de zwemzak. Dit is een met schoon water gevulde plastic membraan met een rand van drijvers, die het mogelijk maakt om midden in de Amsterdamse grachten te zwemmen.

Bronnenlijst• Hajer, M. (n.d.) De stad als utopie. Amsterdam: Universiteit van Amsterdam• Graaff , P. (2009) Ingestorte idealen. Snoozen in een utopische probleemwijk. Delft: Technische Universiteit Delft• Architectuurgids.nl• Getsalt.com

• ziedaar.nl

Boven: Zwemzak (Perrotti)

Tweestaten oplossing: Utopie of Realisme

6S. BoNEKAMP (P)

om duidelijke en harde afspraken te maken, gezien het gebrek aan vertrouwen in de welwillendheid van de ander. Israël moet harde garanties krijgen voor de veiligheid en de Palestijnen moeten concrete verbetering in hun situatie ervaren. Beide partijen moeten erop kunnen vertrouwen, dat als een afspraak wordt gemaakt, de ander zich er aan zal houden. Het gehele proces steunt dus op vertrouwen, wat vooralsnog ontbreekt en dus een overeenkomst in de weg staat.

BezwarenDe tweestaten oplossing roept echter ook bezwaren van beide kanten op. Joden maken aanspraak op de gebieden wat deel uitmaken van het Heilige Land. Palestijnen eisen meer gebied dan zij in dit plan krijgen. Israëli’s vrezen bovendien dat met de komst van een Palestijnse staat een leger wordt gevormd dat een bedreiging voor Israël zal vormen. Daarnaast wijzen Palestijnen maar ook Westerse critici van Israël vaak op de ongelijke machtsverhoudingen, waardoor het onmogelijk zou zijn door onderhandelingen tot een eerlijk compromis te komen. Om tot vrede te komen is het nodig dat beide partijen elkaar als gelijken met dezelfde rechten op veiligheid en vrede gaan zien, en niet als vijanden die uit zijn op elkaars vernietiging. Echter zijn er aan beide kanten extremisten die op elk compromis tegen zijn: nationalisten die het héle land opeisen, bijvoorbeeld vanuit een ideologie van religieus fundamentalisme. Ook zal het een grote klus worden om tot een overeenkomst te komen over de verdeling van Jeruzalem. Beide volken maken aanspraak op de heilige stad. Zullen ze een tweede Berlijn krijgen en de stad verdelen in twee delen of gaan beide volken compromissen sluiten over het geven en nemen van steden nederzettingen?Ondanks dit alles heeft ook premier Netanjahoe van Likoed vorig jaar de tweestaten oplossing ondersteund. Dan zullen de Arabische en Palestijnse leiding echter wel moeten laten zien dat ze echt vrede willen. En dat betekent: defi nitief Israel als land erkennen en ophouden met terreuraanslagen, het verheerlijken van terreur en het dromen van het verdwijnen van Israel. Het grote codewoord bij het realiseren van deze opgave is vertrouwen. Laten we hopen dat na 62 jaar eindelijk datgene komt wat de meeste Palestijnen en Israeliers willen: rustig in vrede en voorspoed kunnen leven.Bronnen

Bronnenlijst• http://www.vecip.com/default.asp?onderwerp=681

• http://likud.nl/2010/05/de-moeizame-weg-naar-een-

tweestatenoplossing/

• http://www.israel-palestina.info/initiatieven_vrede-html/#3._

Contouren_voor_een_oplossing

De Zionistische beweging en de Joodse bevolking in Palestina streeft al sinds het einde van de 20e eeuw na een onafhankelijke natie. Het confl ict wat ontstond naar aanleiding van dit streven naar een eigen natie(staat) is nog steeds gaande. De oplossing voor het confl ict is er een van twee staten, een Joodse en een Palestijnse staat naast elkaar. Binnen deze oplossing erkennen beide volken elkaars bestaansrecht. De nieuwe grenzen van Israël komen ongeveer overeen met de grenzen van 1967, voor de Zesdaagse Oorlog. Dat betekent dat het land zo’n 78% zal innemen van het vroegere land Palestina, voordat Israel gesticht werd. Om tot een tweestaten oplossing te komen moet ook Israël water bij de wijn doen. Ze moet haar illegale nederzettingen opgeven en zich terugtrekken uit steden zoals Jericho, Nabloes en Hebron, die zij als deel van het Heilige Land beschouwen. Deze oplossing werd ook al in 1937 en 1948 aangedragen, maar is nog steeds niet voltooid. De vraag is hoe deze utopie, anno 2012, wel realiteit kan worden?

Hoe te komen tot een tweestaten oplossing?De twee volken zullen, als eerste stap, elkaars bestaansrecht moeten erkennen. Palestijnse burgers die op Israëlisch grondgebied wonen moeten Israëlisch staatsburger worden. Daarmee krijgen de niet-Joden de keuze om in hun eigen gebied te blijven wonen of te vertrekken. Anders om moet dit ook in Palestina het geval zijn. Echter, er is een groot deel van de bevolking aan beide kanten dat zeer wantrouwig tegenover de ander staat. Initiatieven voor dialoog en verzoening lopen al jaren op kleine schaal, maar hebben nog steeds geen groot bereik gekregen, vooral vanwege het steeds weer oplaaiende geweld. Er zijn reeds organisaties die eraan werken om wederzijds begrip te kweken en samenwerking tussen Joden en Arabieren te bevorderen. De vijandbeelden moeten worden afgebroken en de legitimiteit van de grieven en belangen van de andere kant moeten breder erkend worden dan nu het geval is, wil de tweestaten oplossing tot de mogelijkheden behoren.Grenzen blijven uiteraard bestaan, maar zullen fysiek minder hard moeten worden. Joden en Palestijnen moeten zich over de grens kunnen verplaatsen. Deze verzachting van de grenzen wordt echter bemoeilijkt doordat beide volken blijven investeren in hun nederzettingen op (vijandelijk) grondgebied. Nederzettingen op de Westbank zullen dus deel van Palestina worden. Het probleem is echter dat beide volken van mening zijn dat de ander eerst moet toegeven voordat zij concessies doen.Voor beide partijen is het een pijnlijk proces om de spullen -het land in dit geval- eerlijk te verdelen. Het is van belang

7Ecotopia’s across the globe

Arcology TownOok Arcosanti toont vergelijkingen; het is ook een stedelijk laboratorium in de woestijn, maar dan wel op een ander schaalniveau. Dit project, gestart in 1970 door Paolo Soleri, werd gemaakt met behulp van zijn studenten. Het moet vooral een basis bieden tegen suburban sprawl via compactheid en hoogwaardig geïntegreerde stedelijke ontwerpen. Dergelijk onderzoek wordt tegenwoordig aangeduid met arcology (architecture + ecology). Een voorbeeld: een kassencomplex gebouwd op terrassen zorgt voor een uitbreiding van het groeiseizoen en geeft zo verschillende granen door zijn bijzonder micro-klimaat. Door het gebruik van de verwarmde ‘terrassen’ kunnen hoger gelegen plekken in koudere tijden verwarmd worden als dat nodig is en wordt het watergebruik gereduceerd. Het masterplan was eerst gebaseerd op een toekomstig inwonertal van 5.000 mensen, op een gebied dat ongeveer 2% uitmaakt van een stad van soortgelijk inwoneraantal. De huidige inwoners zijn betrokken op allerlei fronten: van workshops tot het plannen van functies, van constructie tot aan lesgeven en van onderhoud tot aan computerwerk. Ook koken, tuinieren en het opzetten van allerlei communicatievormen zitten in hun wekelijkse activiteiten. Een onderdeel zijn van het Arcosanti project lijkt vooral heel zwaar. Misschien dat dit project daarom nog maar voor een fractie af is?

‘Ecocity’In China – een land dat veel wordt geassocieerd met vervuilde industrie - wordt Ecocity Tianjin gebouwd op zoute moerassen. Het wordt gebouwd sinds 2007 en sindsdien is er een grote opkomst van winkelcentra en inwoners in een land dat 16 van de meest vervuilde steden herbergt. Constructiebaas Wang Meng geeft aan dat alle steden sterk aan het groeien zijn en dat de inwoneraantallen fors toenemen. De economie groeit en ze hebben daarom meer grondstoffen nodig. Dit leidt naar een stap richting duurzamer landgebruik. Tianjin is verder een private-private samenwerking tussen China en Singapore. Ze focussen op zonne-energie, groen transport en een grootschalig recycle-programma. Afval wordt via vacuum-aangestuurde leidingen naar een centraal gelegen recyclecentrum gestuurd. Dit ambitieze plan kost 40 miljard dollar en biedt huisvesting aan 350.000 mensen. Maar nu wonen er slechts 60 gezinnen. Groen wonen is in China is namelijk nog niet doorgedrongen bij de mensen van de straat. Maar door grootschalige milieuproblemen wordt het belang wel steeds meer gewekt.

Kun je eigenlijk wel spreken van één soort utopia? Je hebt namelijk technotopia’s, heterotopia’s, en ecotopia’s. Dat laatste begrip krijgt steeds meer navolging in deze tijd van bezuinigingen en duurzaamheidsdenken.

Masdar CityAbu Dhabi is een van de meest energie-consumerende landen. In de laatste dertig jaar alleen al zijn de concentraties aan koolstofdioxide verdubbeld. Maar wanneer de olie echt op begint te raken, is het misschien handig om als olieland daarin ook vooroploper te zijn. Masdar City - bijna pal naast Abu Dhabi’s airport - is een gemeenschap gebouwd op hernieuwbare bronnen. Dit blijkt wel uit de naamskeuze: Masdar is namelijk het Arabische woord voor “bron’ . Het project was gestart in 2006 en zal eindigen in 2025 en zal huisvesting bieden aan 40.000 mensen. De betrokken wetenschappers, investeerders en projectmanagers proberen continu te leren, te onderzoeken en te verbeteren, zodat andere steden naar hun duurzame model kunnen leven. Alan Frost is de directeur van dit experimentele project. 130 mensen hebben er momenteel hun intrek genomen en er zijn daarnaast nog zo’n 250 studenten aanwezig. Maar Masdar City hoopt over tien jaar een ruime 90.000 mensen te kunnen herbergen. Duurzaamheid begint bij het ontwerp: Masdar is gebouwd in een woestijn, waar de temperaturen overdag al gauw oplopen tot 40 graden Celsius in zomertijd en 30 graden in de wintertijd. In de stad blijft het wonderlijk genoeg koel, zo’n 15 graden koeler. Dit komt door de ligging van de stad ten opzichte van de zon, waarbij voor zoveel mogelijk schaduw is gezorgd, en de straatbreedte precies groot genoeg is waardoor de evaporatie in stand blijft. Yousef Baseleib, de director of operations, geeft aan dat dit idee is afgeleid van oude Arabische steden met haar smalle straten. Dit oude idee is nu echter in een moderne vorm gegoten.Maar niet alleen het ontwerp is belangrijk, ook de constructie zelf. Zo zegt Yousef dat de transport van materialen ook nul emissie moet geven. Een recyclecentrum naast de deur is dan erg handig en het gebruik van automatische elektrische auto’s ook. Het totaal idee bespaart zowel het milieu als je geld. Naser Masooqi, manager van de voorzieningen, geeft het belang aan van de zogenaamde windtoren. Dankzij automatische openingen in de top van de toren wordt de wind gevangen van een bepaalde kant. Hierbij wordt water gevoegd, wat vervologens naar beneden wordt gezogen en zich verspreidt. Hierdoor blijft de stad koel. Verder wordt de energieconsumptie overal gemeten, waardoor zo onderzoek kan worden verricht naar energie-efficientie. Masdar City moet een blueprint bieden voor duurzame steden.

P. M. SToUT (GPM)

Utopia door de tijd heen 8RJ.G.RUIFRoK (GPM)

In de geschiedenisboeken die in de loop der tijden zijn gedrukt, komen vorstendommen, stadsstichtingen en koninkrijken voor. Allemaal met hun eigen visie en eigen uitvoering. De ene was groter dan de andere, echter streefde de meesten naar hetzelfde doel. Het creëren van een utopie op aarde. In deze centerfold lopen we de ladder des tijds op en kijken we naar verschillende vestigingen die in de loop der tijd gecreëerd zijn.

Babylon (1894 voor Christus)Babylon was een stad die gesticht was in 1984 voor Christus door de Amorite Dynastie, van het vroegere Mesopotamië. Het enige wat op dit moment nog over is van Babylon zijn afgebroken modder-achtige stenen bouwsels en puin tussen de Tigris en de Eufraat rivier.Er is historisch materiaal aanwezig dat vermeld dat de stad in den beginne een klein dorp was die in het begin van het derde millenium voor Christus ontstond. Een belangrijk onderdeel in de geschiedenis zijn de Hangende Tuinen van Babylon, wat een van de zeven klassieke wereld wonderen is.De Hangende Tuinen van Babylon worden door vele als een mythe beschouwd, iets wat perfect past bij een thema zoals Utopia. De Hangende Tuinen van Babylon worden voor het eerst vermeld door Berossus, een Babylonische Priester, die achter in de vierde eeuw voor Christus leefde. Echter, het orgineel van deze tekst is tot dus ver bekend nog nooit gevonden, waardoor er alleen nog maar referencies bestaan in jonger werk.De Hangende Tuinen van Babylon waren een cadeau van koning Nebukadnezar II voor zijn vrouw Amytes van Media. Zij zou volgens de legende de natuur waar tussen zij was opgegroeid in de bergen missen, ze zou er zelfs heimwee van hebben gekregen. Vanwege zijn liefde voor haar, besloot de Koning een kolossale constructie te creëeren om zijn geliefde uit de ziekte te halen. De tuinen bestonden uit magnifi que muren, terassen, verschillende plateaus en duizenden soorten planten. De planten ‘hingen’ boven de oevers van de Eufraat en zouden door waterreservoirs en een kanalenstelsel onder de stad gevoerd worden.De tuinen zouden na meerdere aardbevingen van de wereld zijn weggevaagd, ergens na de tweede eeuw voor Christus. Toch worden de tuinen gezien als een Utopie door de tijd heen. Ze staan symbool voor een hemels rijk op aarde.

Het Tenochtitlan van de Azteken (1600 na Christus):Tenochtitlan was een van de drie steden die tot het rijk der Azteken behoorde. In de 15e eeuw, net voor de komst van de Spanjaarden was het rijk op haar hoogtepunt, toen werd er een driedubbele alliantie gevormd tussen de steden Tenochtitlan, Texcoco en Tlacopan. Al snel werden Texcoco en Tlacopan junioren in de driedubbele alliantie en werd de zogenoemde Facto van Tenochtitlan leider van het Aztekenrijk.

Rome

Venetië

London

New York

9

Feitjes: Tenochtitlan was tot de invasie door de Spanjaarden de grootste stad ooit.Het was een eiland midden in een brak water meer genaamd Texcoco.Het had een oppervlakte van 8 tot 13,5 km2 en er woonden 200.000 mensen.Er waren vier bruggen naar de stad die elke nacht deels werden afgebroken, in tijden van oorlog konden zij helemaal worden weggehaald.De stad had naast normale wegen ook kanalen om goederen en mensen te transporteren.De leider Montezuma I heeft een dijk laten aanleggen om het zoute water buiten te houden, en het zoete water dat bovenstrooms aangevoerd werd, binnen te houden.Twee dubbele aquaducten van vier km lang, zorgde voor vers waterTenochtitlan was zonder meer een wereldstad in haar tijd.

Zoals elk utopium op aarde, is ook deze door de tand der tijds getijsterd en heeft uiteindelijk haar grip op de aarde niet kunnen houden.

Winterspelen in SotsjiSotsji wordt vaak de Riviera aan de Zwarte Zee genoemd. In de tijd dat Stalin langs dit pittoresque plaatsje reisde en de prachtige natuur herkende, is er veel veranderd. Toen al is er op landschappelijk en stedelijk niveau ingegrepen om er een kuuroord voor de Russische prominenten van te maken. Echter, er is een weer verandering gaande.Sotsji zal namelijk de Olympische winterspelen in 2014 organiseren en er wordt druk gebouwd. Gelegen aan de Zwarte Zee met Mediteraanse temperaturen, wil het niet alleen het Cannes van Rusland zijn. Dicht in de buurt van Sotsji zijn namelijk de hoogste bergen van Europa te vinden, met als hoogste piek de Elbroes met een hoogte van 5642 meter. Daarmee wil het een dubbelrol creëeren en ook het luxe skidorp genaamd Saint Maurits in Zwitserland evenaren, maar dan als Russische tegenpool.Er worden vijf stadia gebouwd, waarvan er al drie klaar zijn. De beste professionele Neerlandsche ijsmeesters worden ingevlogen om de schaatsbanen in opperste staat van paraatheid te brengen, met die zelfde paraatheid is Rusland immers groot geworden. In totaal zijn wordt er voor 6,5 miljard geinversteerd in het omtoveren van Sotsji.Echter… Nu al wordt deze utopie op aarde getijsterd door politieke intriges, corruptie en fraude. Door de Russische Esquire is uitgerekend dat de prachtige dubbele infrastructurele ader van Sotsji naar het skioord hogerop ruim 5,6 miljard euro kost, vooral omdat de corrupte bouwbedrijven lucratief samen werken met de Russiche overheid. Ze vermelde dat de 48 kilometer voor hetzelfde geld met zes centimeter zwarte truff els, negen centimeter Louis Vuitton tassen of een dikke laag van bijna 22 centimeter Foie Gras geasfalteerd kon worden.Daarnaast is in Sotsji oomk de Russische maffi a aanwezig. Dat bleek in 2002 al toen de toenmalige miss Sotsji voor het leven werd verminkt en blind werd doordat iemand op straat een bijtend zuur in haar gezicht gooide, nadat ze een avance van een lokale maffi aleider had genegeerd. Journalist Sergej Zolovkin van de Russische krant Novaja Gazeta deed daarop onderzoek en wist de dader (gangster Adgoer Gotsjoea) persoonlijk op te pakken in Abchazië. Toen deze daarop van de rechtbank in Sotsji een straf beneden het strafminimum kreeg, voerde Zolovkin een onderzoek hiernaar uit en kwam erachter dat de president van de lokale rechtbank onder andere in een BMW uit de 7-serie reed en een huis liet bouwen van omgerekend meer dan 1 miljoen euro, terwijl deze slechts een salaris had van minder dan 300 euro per maand. Toen hij hierover publiceerde, werd hij echter aangeklaagd voor belediging van deze rechter en hij en zijn krant werden door een rechtbank in Moskou veroordeeld tot het betalen van 1,5 miljoen euro wat gelijk stond aan de jaaromzet van de krant (vóór deze veroordeling bedroeg de hoogste boete die ooit werd toegekend voor belediging in Rusland, 1900 euro). Twee weken na de rechtszaak werd bovendien een - mislukte - moordaanslag op Zolovkin gepleegd (Het Parool, 2002).Daarnaast is het behoorlijk onrustig ongeveer 200 kilometer verder op. Vergeet niet dat deze afstanden relatief klein zijn in zulke grote gebieden. In Kabardië-Balkarië werden eerder drie toeristen uit Moskou om het leven gebracht toen hun busje onder vuur kwam te liggen door extremistische moslims. Daarnaast werd er ook een gloednieuwe skilift opgeblazen. De vice-primier Dimitri Kozak liet het volgende tegenover de BBC weten: “Onze veiligheidsdiensten hebben plannen voor meer aanslagen ontdekt. Omdat de terroristen zoveel mogelijk internationale attentie willen hebben verwachten we in de aanloop naar de Spelen nog veel meer terroristische activiteiten”.Zo zie je maar weer, deconstructie bestaat zelfs al, wanneer de constructie van de nieuwe stad nog maar net begint. Utopia en dystopia gaan hand in hand, zoals de tijdslijn ons doet geloven.

In het nieuws Utopia in Nederland?

10M. S. KoUWENHoVEN (SG)

Hoewel Th omas More schrijft over tolerantie, kan aan het feit dat de multiculturele samenleving niet optimaal functioneerde, niet voorbij worden gegaan. Mensen die geen Nederlands spraken, niet aan de maatschappij deel konden nemen, omdat ze geen kansen kregen thuis en op school. Maar dit was niet bespreekbaar tot PVDA-politicus Paul Scheff er in 2000 de bom liet vallen, hij schreef in het NRC genaamd: Het multiculturele drama. In plaats van multiculturalisme in te kaderen als een stroming die iedereen in zijn waarde laat en wederzijds respect en creativiteit, kaderde hij het in als een grote mislukking. Hij meende zelfs dat de maatschappelijke vrede werd bedreigd, aangezien de politici in Den Haag de leus aan hingen: alles komt vanzelf op zijn pootjes terecht.

Even terug naar Th omas More, als tolerantie jegens elkaar van belang is voor het bereiken van Utopia, waar kwam die onvrede dan vandaan? Robert Putnam (socioloog van Harvard) deed een tien jaar lange studie waaruit blijkt dat multiculturalisme het sociale vertrouwen aantast. Volgens hem geldt dat naarmate de diversiteit van de maatschappij toeneemt, de sociale cohesie en vertrouwen sterk afnemen. Maar wat is nu de staat van onze maatschappij? Is deze multicultureel of gaat dat niet meer op? Na het artikel van Paul Scheff er verdween het taboe en volgende een decennia getouwtrek tussen links en rechts: leeft de Multiculturele samenleving nog? Moeten we hem in leven laten? Moet iedereen integreren, dan wel assimileren zoals in Frankrijk?

De kabinetten vanaf 2000 hadden het er in ieder geval maar druk mee, Rita Verdonk is misschien wel een van de meest tot de verbeelding sprekende politici die zich nadrukkelijk heeft gemengd in het debat. Als Minister voor Integratie, Jeugdbescherming, Preventie en Reclassering heeft zij de asielprocedures en asielwetgeving ingrijpend aangepast. Afhankelijk van wie in de regering zetelde, werd het beleid hervormt, zowel versoepeld (zoals het generaal pardon onder Balkenende IV) als beperkt.

Rutte I had met PPV als gedoogpartner alle mogelijkheden om de (zoals Wilders dat noemt) ‘stroom van asielzoekers’ stop te zetten, het bracht Gerd Leers in een paar moeilijke situaties, zo kunnen we ons allemaal Mauro nog herinneren. Maar wie had gedacht dat de PvdA, altijd zo’n voorstander van de multiculturele samenleving, akkoord zou gaan met het strafbaar stellen van illegaliteit? Het is een nieuw stukje inperking van de tolerantie die volgens Th omas More nodig is voor Utopia.

Dus is Nederland dat ene stukje paradijs op aarde? Nee, ook van hier is Utopia nog een eind reizen.

In 1516 verscheen het boek Utopia van de Engelse humanist Th omas More. Een boek over een fi ctief eiland waar allerlei mensen samen woonden op basis van gemeenschapszin. Het boek is van origine satirisch bedoeld, maar dat betekent niet dat er geen boodschap uit te halen valt. Het toeval wil dat Utopia kenmerken heeft van een multiculturele samenleving. Is Nederland wellicht een stukje Utopia op deze Aarde? Of moet ik ‘was’ zeggen, want met het strafbaar stellen van illegaliteit gaat er wellicht weer een stukje tolerantie verloren.

In het boek wordt duidelijk dat er op het eiland Utopia mensen samenwonen die allemaal een andere godsdienst aanhangen. Zo zijn er maanaanbidders, zonaanbidders, planeetaanbidders, voorouderaanbidders en monotheïsme (verre weg het grootste deel van de Utopische bevolking). Maar iedereen werd in zijn waarde gelaten en er was tolerantie jegens elkaar. Deze tolerantie is vastgelegd in een gebed wat alle Utopisten konden opzeggen: “…but, if they are mistaken, and if there is either a better government, or a religion more acceptable to God, they implore His goodness to let them know it”.

Maar is het multicultureel als er binnen een samenleving sprake is voor tolerantie jegens elkaars geloof? In zekere zin wel, Wikipedia (ja, we gebruiken het allemaal, ik kom er gewoon voor uit) defi nieert multiculturalisme als volgt: “Multiculturalisme is een maatschappelijk en politiek standpunt dat gelijke rechten voor verschillende culturele, etnische en godsdienstige gemeenschappen voorstaat binnen een bestuurlijk gebied”. Binnen Utopia was dus zeker sprake van gelijke rechten voor mensen met verschillende godsdiensten, over die andere twee valt weinig te zeggen, aangezien het een gemeenschap op een eiland is. Dat insinueert dat er geen etnisch of culturele verschillen bestaan.

Maar als dat volgens Th omas More, hetzij satirisch, als de ideale wereld wordt omschreven, hoe kan het dat dan de multiculturele samenleving in Nederland helemaal is afgebroken de afgelopen jaren, werkte het niet? Na de Tweede Wereldoorlog kwam het cultuurrelativisme op, deze stroming gaat er vanuit dat iedereen een eigen standplaatsgebondenheid heeft. Normen en waarden zijn niet universeel, maar worden bepaald door de cultuur waarin je opgroeit. Vanuit deze zienswijze is het onmogelijk om mensen te vragen om te assimileren, je behoudt je eigen culturele bril. Daarom werden de arbeidsmigranten die naar Nederland kwamen in hun waarde gelaten en niet gevraagd in te burgeren.

Celebration: Disney’s brave new town

11P. M. SToUT (GPM) & R. WENSINK (GPM)

Want Celebration is misschien wel het toppunt van disneyficatie. Plekken die aan deze planologische ziekte lijden hebben vooral last van een gebrek aan authenticiteit. Critici hameren op de ‘oppervlakkigheid’ en de nepheid. Alles is gebouwd met het doel van ultieme veiligheid - onplezierigheden worden weggesjoemeld. Ook de commercie staat centraal. Zelfs zo erg, dat toen een Disney-maatschappij het dorp beheerde, de franchise een hogere prioriteit had dan tankstations.

Niet alleen de vorm van Celebration staat open voor kritiek – ook de belevingsarchitectuur. Want wat al gauw opvalt aan dit geïdealiseerde plaatsje is de architectonische gelijkheid. Dankzij rigoreuze regelingen en zoning codes worden de kleuren en zelfs de struikjes op het plantsoen vastgesteld. Het resultaat: koloniale, victoriaanse of de zogeheten Arts & Craftsbeweging huizen langs de straat. Mensen die een beetje diversiteit waarderen zullen dus niet te vinden zijn in dit poppendorp. En mensen die denken dat de huizen zijn gemaakt van steen komen bedrogen uit. De meeste blijken van polystyreen gemaakt, hetzelfde materiaal dat gebruikt wordt voor wegwerpbekertjes.

Maar dat het erger kan, blijkt uit een incident in 2010. Toen werd een voormalig leraar dood aangetroffen in zijn stucco condo (het Disneysiaanse woord voor appartement?). De Disney-topie sprak er schande van. Maar wie zou de moord hebben gepleegd in dit o zo rustige dorpje. De politie probeerde de zaak te sussen door te zeggen dat het om een ‘geïsoleerd incident’ ging. Ondertussen broeide er wel een onderbuikgevoel in het dorp, dat negen jaar eerder nog werd verkozen tot het beste dorp in de hele VS. Celebration had in die afgelopen veertien jaar tijd nog nooit een moord ervaren. Wie zou toch de schuldige zijn in deze Disney-o-topia?

Al met al; voor de ultieme Disney-fans is Celebration een waar paradijs. Echter, voor de mensen die houden van verrassingen, levendigheid en karakter zijn er gelukkig nog tal van andere steden om in te wonen.

In de jaren ’90 heeft Disney ongeveer 2,5 miljard geïnvesteerd in het creëren van de utopische stad. Op 20 km2 in Florida bouwde de Disney Development Company (DDC) de stad Celebration, wat een perfecte naam lijkt voor een perfecte stad. Inmiddels gegroeid tot een oppervlakte van bijna 28 km2 en een bevolkingsgroei van bijna 5.000 personen tussen 2000 en 2010 lijkt er een belangstelling te bestaan voor een utopische stad als Celebration.

De stad kent luxe bebouwing en vrijwel ieder huis is vrijstaand en heeft een strak gemaaid gazon.Verder beschikt de stad over een perfect park, waar palmbomen voor een warme sfeer zorgen. Er is een fontein centraal in de stad die dienstdoet als speelplaats voor kinderen. Omringd door bankjes is het naast een ontmoetingsplek voor kinderen er ook een voor ouders, die daar kunnen praten over de perfecte prestaties van hun kinderen op de school in Celebration.

In Celebration heeft iedereen recht op een gelijke hoeveelheid inspraak – wat wederom een utopischedroom is – door de vele organisaties die dit gelijkheidsprincipe in stand willen houden. De stad heeft tevens zeven Christelijke kerken en een Joodse geloofsgemeenschap, het lijkt erop dat iedereen zijn geloof vrij mag uiten.

Ondanks dat 91% van de inwoners werkt buiten Celebration, zijn er in de stad – dat vanaf de oprichting beschikte over een aantal bedrijven die Disney heeft geselecteerd – meer dan vijfhonderd bedrijven geregistreerd die meer dan één miljoen m2 kantoorruimte in beslag nemen. Kerst in Celebration is bijzonder. Vanaf kerstavond tot en met nieuwjaarsavond sneeuwt het er, onafhankelijk van het weer. Om de utopie compleet te maken heeft Disney er voor gekozen om in het centrum van de stad machines op te hangen die sneeuw – zeepsop, dat lijkt er op – blazen over de stad. In Florida zal het namelijk bijna nooit onder de 0ºC zijn, en om toch een witte kerst te bieden, was dit de oplossing. Tevens kun je tijdens Now Snowing Nightly – zoals dit evenement wordt genoemd – met de Kerstman op de foto, wordt de kerstboom opgetogen en kun je schaatsen op een kunstmatig gemaakte ijsbaan. Geen detail is over het hoofd gezien, alles lijkt perfect. Maar alle strak gemaaide gazons, de nep-sneeuw, de nep-ijsbaan, de nep-Kerstman laten je afvragen wat er nou wel echt is in Celebration. Ondanks dat ze in 2001 is verkozen tot ‘New Community of the Year’, is de vraag of Celebration eigenlijk wel de utopie is die het doet vermoeden.

Chess City: De duistere kant van een Utopie

12R. WENSINK (GPM)

miljoen als je je mond houdt’ – nooit onderzocht.Inwoners beweren dat de bouw ten koste is gegaan van hun welvaart. Ze beweren dat, door het opschorten van uitkeringen ‘het eten uit de mond van Kalmukse kinderen is gehaald’. Nog schrijnender is het verhaal van inwoners die vertellen dat ze tijdens de 33e olympiade verplicht waren hun koelkast, televisie en serviesgoed uit te lenen om de lege huizen in Chess City in te richten.Iljoemzjinov is sowieso erg goed met geld. Kalmukkië staat bekend als een van de armste regio’s van Rusland, maar ondanks dit gegeven is het budget voor het nationale voetbalelftal van Kalmukkië drie keer zo hoog als het budget voor onderwijs. Ook vond hij het noodzakelijk om in Kalmukkië een katholieke kerk te bouwen. Dat er op dat moment één katholiek in Kalmukkië woonde, dat deed er even niet toe. Zelf is hij tevens multimiljonair.Verder gaat het helemaal prima met Iljoemzjinov. Zo beweerde hij een aantal jaren geleden nog dat hij was ontvoerd door buitenaardse wezens. Alsof dat nog niet genoeg is voegde hij eraan toe dat hij zich ‘er op zijn gemak voelde’. Om de veiligheid van burgers zeker te stellen zijn er grote investeringen gedaan in een onderzoek dat moet onderzoeken wat de gevaren zijn van contact met buitenaardse wezens. Aangezien ik mij niet kan voorstellen dat één van de onderzoekers weet hoe een buitenaards wezen eruit ziet – laat staan dat hij er contact mee kan leggen – vermoed ik dat zij in een donker kamertje in de City Chess Hal onder het genot van een fl esje wodka aan het klaverjassen zijn.

Chess City is na de olympiade in verval geraakt. Waar Iljoemzjinov dacht dat er veel geld viel te verdienen met een groot schaakcentrum, wist de rest van de wereld eigenlijk al dat er met schaken geen geld te verdienen valt. De belangstelling hiervoor is domweg te klein. Krampachtig wordt de schijn van een utopie in stand gehouden. Zo staat er al een behoorlijke tijd een vuilnisauto voor de ingang van de stad om de indruk te wekken dat er mensen wonen. De gevels van de huizen worden overeind gehouden, terwijl de ruimte erachter verzakt door de slechte bouwkwaliteit. Wat begon als een utopie, eindigde zo in een ramp.

Kalmukkië. Een autonome republiek in Rusland met een bijzonder verhaal. De president Kirsan Iljoemzjinov heeft dit bijzondere verhaal geschreven. Hij is namelijk een van de meest bijzondere fi guren die ik ken. Geboren in 1962 in Elista, de hoofdstad van de republiek, leerde hier op 4-jarige leeftijd al schaken. Die passie voor schaken is hij nooit kwijtgeraakt. Sterker nog, nadat hij 1993 werd verkozen tot president van Kalmukkië werd deze sport verplicht aan iedereen opgelegd. Kinderen krijgen op school verplicht schaakles. Hij beweerde ooit dat, wanneer alle confl icten achter een schaakbord zouden worden uitgevochten, de wereld er een stuk beter uit zou zien. Als president van de FIDE – de overkoepelende organisatie van nationale schaakbonden – wilde hij in 1998 de schaakolympiade organiseren in Elista. Dit liet hij niet zomaar aan zich voorbij gaan. Speciaal voor de 33e editie van de schaakolympiade liet hij ‘Chess City’ bouwen: een groot complex vlakbij de hoofdstad volledig in het teken van schaken.

Het centrale punt in de stad is de vier verdiepingen hoge ‘Chess City Hal’, wat lijkt op een raar ruimteschip. Verder doet de bouwstijl van de stad denken aan een olympisch dorp, alleen dan in mediterrane sferen, wat raar is aangezien de gemiddelde jaartemperatuur ongeveer 14 graden is.Schaakhelden worden er geëerd met standbeelden die over Chess City staan verspreid.

Een groot raadsel is hoe Iljoemzjinov aan het geld is gekomen voor deze investering, of anders gezegd: hoe Iljoemzjinov het lef heeft gehad om miljoenen in Chess City te pompen terwijl in Kalmukkië 300.000 mensen – wat ongeveer de hele bevolking beslaat – in armoede leven. De economie is namelijk na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie volledig in gestort. Aangezien Kalmukkië over weinig natuurlijke hulpbronnen beschikt is de mogelijkheid tot wederopbouw klein.

Er gaan verschillende verhalen over hoe de president aan zijn geld is gekomen. Er zijn bewijzen dat deze man contacten heeft gehad met Sadam Hoessein en Muamar Kadaffi , en dat zij mogelijk een bijdrage hebben geleverd aan de bouw van Chess City. Ook zijn veel fondsgelden – ruim 70 miljoen – zijn door Iljoemzjinov verduisterd bij het bedrijf waar hij werkzaam was voordat hij tot president werd verkozen. Een journaliste die werkte voor een van de weinige kritische en eerlijke kranten in Rusland en onderzoek deed naar deze duistere zaken werd vlak voor de verkiezingen vermoord. Er bestaat een vermoeden dat Iljoemzjinov met deze moord te maken zou hebben, maar deze zaak is – ‘je krijgt twee

Boekrecensie: Utopia 13 GASTREDACTEUR R. J. A. ENzERINK (GPM)

Binnen ons vakgebied heeft men vaak de neiging om te denken dat wij het beste weten wat goed is voor anderen. Planologen maken mooie plannen, geografen denken te weten waarom mensen op een bepaalde plek gaan wonen en milieukundigen denken de klimaatverandering te kunnen stoppen. Allemaal mooie idealen (utopieën?) maar kunnen ze werken in onze wereld? Voor het schrijven van dit artikel is gebruik gemaakt van de vertaling

van Utopia door Dr. AH Kan, uitgegeven te Rotterdam in 1949.

Sinds mensen bestaan, is er altijd een bepaalde verlangen naar dromen zijn geweest. Er is altijd wel iets wat niet perfect is in je leven. Was dat 10.000 jaar geleden misschien de ijzige kou, tegenwoordig hebben we grotere problemen, zoals een lege batterij van onze iPhone. Personen die op een systematische wijze dromen over een perfecte wereld, noemt men ook wel Utopisten. Dit woord komt van het boek Utopia, van Thomas More, en betekent zoiets als ‘onbereikbare wereld’ en ‘perfecte wereld’.

More schreef zijn boek in een periode (16de eeuw) die zich kenmerkte door vele veranderingen. Op meerdere plekken begon men de wereld te ontdekken en met de ontdekkingsreizen kwam er veel nieuwe kennis beschikbaar (deze kennis is in het boek vertaald door Raphaël, de zeevaarder). In Engeland was de koning bezig zich van de Rooms Katholieke kerk af te scheiden, wat uiteindelijk More (zelf Katholiek) moest bekopen met de dood. Dit zijn twee belangrijke gegevens voor zijn boek, Utopia.

Ten eerste de ontdekkingsreizen. More schrijft het eerste gedeelte van zijn boek als een gesprek tussen drie personen: Raphaël Hytholodaeus (zeereiziger), Pieter Gilles en Thomas More zelf. Raphaël vertelt als de zeereiziger over een ver eiland, Utopia, waar het leven perfect is. Pieter Gilles, verdedigt de wereld zoals zij hem toen kende. More zelf is de facilitator in het gesprek, zo zorgt hij ervoor dat het tussen de twee andere gepsrekspartners niet uit hand loopt. In deel twee kruipt de lezer als het ware in Raphaël’s hoofd en wordt er in detail ingegaan over hoe Utopia werkt als samenleving.

Tegenwoordig wordt het Utopia van More vaak aangeduid als socialistisch-communistische ideaalstaat, waarbij de ellende van de wereld die More zelf kende, werd genezen door één middel: afschaffing van particulier eigendom. In (vooral het tweede gedeelte) het boek beschrijft hij tot in detail hoe deze samenleving eruit zou zien. Dit doet hij in zeven onderwerpen: bestuurders, bedrijven, onderling verkeer, de reizen der Utopiërs, slaven, krijgswezen en godsdienst.

Veel kritiek op More’s Utopia baseert zich op het feit dat de staat die More voor ogen had, alleen kon bestaan omdat het een geïsoleerd eiland was. Ze hoefden geen contact te hebben met de buitenwereld, omdat ze genoeg grondstoffen voor zichzelf hadden. Juist dit is interessant voor ons vakgebied. Want waarom zou More’s Utopia niet werken? Omdat het niet binnen het kapitalistische systeem past. Het zou een instelling vergen van mensen die ze niet kunnen opbrengen. Stel je je eens voor dat je van de een op de andere dag geen eigen bezit meer zou hebben.

Mundus

M

UN

DU

S ni

euw

s | M

UN

DU

S ni

euw

s | M

UN

DU

S ni

euw

s | M

UN

DU

S ni

euw

s | M

UN

DU

S ni

euw

s

Beste Mundusianen,

Utopia is een thema dat tot de verbeelding spreekt. Zeker gezien het een verbeelding op zich is. Een moment zoeken op het internet levert geen duidelijk beeld van wat nu echt hét Utopia is. Ieder heeft zijn beeld van hét Utopia, maar niemand kan een volledige uitleg geven.

Toch is het iets waar ieder naar streeft. Is dit niet vreemd? Misschien is dit juist wel het Utopia. Wat zou het immers saai zijn als er geen vragen meer waren, er niets te onderzoeken was en nieuwsgierigheid overbodig was. Waarom zou je dan nog studeren? (voor de gezelligheid misschien?)

Over de komende tijd spelen ook Utopische gedachten. Een witte kerst, vrede op aarde en dan ook nog eens een keer knallend het jaar uit. Hoewel ik dit jullie allen van harte toewens, is dit misschien een beetje veel voor één maand. Laten wij eerst maar eens beginnen om samen te genieten van de feestdagen (als wij de 21e van deze maand overleven).

MUNDUS AGENDAMaandag 17 december | 20:00 | Café Malle BabbeBarcontest: `Back to the USSR! Dikke pret in je Sovjet-Flat’Op deze avond zal Mundus samen met studievereniging ismus Café Malle Babbe een avond runnen. Als we de hoogste omzet draaien van al de 15 barcontesten winnen we een bedrag van maarliefst 500 euro! Maar ook als we de prijs mislopen belooft het een gezellige avond te worden. Het thema is namelijk: `Back to the USSR! Dikke pret in je Sovjet-Flat’ en om in stijl te blijven zijn er deze avond volop Vodka-shotjes te verkrijgen. Woensdag 19 december | 21:00 | Café SamsonMundusborrelHet is bijna kerstmis, iedereen zit al in de goede sferen. Een uitgelezen moment om voor de vakantie begint nog één maal met elkaar te borrelen en de goede voornemens voor het nieuwe jaar te bespreken! Mundusleden zijn dan ook van harte welkom om 21:00 in Café Samson om lekker te borrelen. Het thema van deze avond wordt spoedig bekent gemaakt.

22 december t/m 6 januari - Kerstvakantie Dinsdag 8 januari | 12:30 | MunduskamerEetactieAlle hard studerende studentjes zijn in de pauze weer welkom om even lekker te komen snacken. Het bestuur verzorgt dan namelijk een kleine lekkernij voor alle Mundusleden. Wat het wordt is nog een verassing, maar kom gezellig langs! Uiteraard staat ook de koffie en thee klaar. Woensdag 9 januari | 19:00 | Café SamsonFilmavond & NieuwjaarsborrelEén maal per jaar heeft Mundus een filmavond waarbij in bioscoopsetting een mooie/actuele/spraakmakende/ontroerende film wordt vertoond. De film begint om 19:00 in Café Samson. Alle Mundusleden zijn van harte welkom, de toegang is gratis. Na de film begint om 21:00 de nieuwjaarsborrel waarbij gelegenheid is om elkaar de beste wensen toe te wensen. Uiteraard is er een glaasje champagne om in de juiste sfeer te blijven.

Dinsdag 5 februari | 12:30 | MunduskamerEetactieVandaag kan er in de pauze weer een lekkernij worden verorberd in de Munduskamer. Wat het bestuur jullie gaat voorschotelen is nu nog niet bekend, maar zal tegen de tijd worden aangekondigd. Wellicht iets feestelijks aangezien vandaag het meest aantrekkelijke bestuurslid jarig is?!? Woensdag 6 februari | hele dag | ???Lezing Op Locatie (LOL)Het is belangrijk, zeker als GPM’er, om de theorie ook in de praktijk te beleven. Een kijkje op locatie blijkt vaak toch afwijkend van de gedachten die men vooraf had. De Excursie- en Inhoudscommissie heeft voor vandaag dan ook weer een programma opgesteld waarbij we GPM-actualiteiten gaan bekijken in een Nederlandse stad of streek. Het definitieve programma wordt spoedig bekend gemaakt. Woensdag 6 februari | 21:00 | Café SamsonMundusborrelEen borrel is de benaming van een sterke drank, meestal jonge jenever. Gelukkig zijn de meesten van ons zo verstandig het te houden bij dranken met een lager alcoholisch gehalte. Desalniettemin is het vanavond weer een uitgelezen moment om eens bij te praten in Café Samson. Uiteraard zal de Ontspanningscommissie de avond weer aankleden onder een door hen gekozen thema. Dinsdag 19 februari | 22:00 | Het KolpinghuisGalaVanavond is jouw `moment to shine’! Tijdens deze studentikoze traditie hijsen heren zich in kostuum, de dames zoeken hun lange mooiste jurk op. Dit alles om een klassieke, deftige avond te beleven waar ruimte is voor een goed gesprek en misschien zelfs meer… Het gala is immers ook de uitgelezen kans om jou geheime liefde als date mee te vragen! Het gala wordt georganiseerd door Mundus, ESV, BOW en Babylon en is dit jaar in het Kolpinghuis.

Planoloog, Geograaf of Milieukundige, wij hopen allemaal bij te dragen aan een ideaal Nederland en doen dit dan ook heel concreet. Juist met onze opleiding weten wij hoe wij erg zichtbaar de omgeving kunnen aanpassen naar onze wensen, hoewel dit niet altijd lukt.

Ik hoop zelf dat Mundus jullie dit jaar weer een stapje richting Utopia weet te brengen. Mundus is immers een synoniem voor ‘wereld’. Een ideale wereld en een ideaal Mundus gaan dus hand in hand. Hoe doen wij dit? Samen natuurlijk! Binnenkort is er, zoals hieronder prachtig uiteengezet is, weer genoeg te beleven. Hopelijk zie ik jullie op de komende activiteiten.

Afsluitend wil ik jullie nog een spreuk meegeven. Een afsluitend woordje met aanbeveling of advies is natuurlijk wel ideaal: wie zijn doelen heeft bereikt, heeft de lat te laag gelegd.

Simon Tjoonk

Bestuurspraatje

verkocht stoepkrijt en doeken), een tankstationhouder (waar ‘getankt’ kon worden), een meubelmaker (zorgde ervoor dat de garage niet in één keer werd geplunderd) en de rest was boer (moesten zorgen voor eten en hielden echte dieren: mieren en slakken). Iedereen leefde in vrede en in harmonie samen. Voor vermaak was ook gezorgd. Er was namelijk een nar en er was altijd muziek.

Dagenlang ging het goed in ons rijk. We hadden een volkslied gemaakt waarmee onze onderdanen de koningen toezongen en trouw zweerden aan hun gezag. Maar na een paar dagen brak er een burgeroorlog uit. De nar wilde al een paar dagen niet meer opruimen (hij werd door het ouderlijk gezag telkens naar binnen geroepen om te eten) en de rest vond dit niet kunnen. Wij, de koningen, besloten een rechtzaak te houden. De uitspraak was dat de nar verbannen werd. Was dit een juiste belissing? Misschien hadden we de nar wat meer moeten laten vertellen, maar het gevolg was dat er, na verbanning van de nar, weer even in harmonie werd geleefd. Die dag althans. Want de dag na de verbanning, richtte de nar zijn eigen land op: Muziekland. Waarbij hij met niet-Manslanders de hele tijd eigen muziek ging draaien. Als tegengeluid richtte iemand anders Snoepland op. Dit land kreeg viel nieuwe inwoners en leek het beloofde land. De koningen hebben hun eigen Utopia nog proberen te redden door een Unie op te richten, maar daar gaven de andere leiders geen gehoor aan.

Het gevolg van de oprichting van deze twee ‘tegenlanden’ was, dat er zich een heuze volksverhuizing voltrok op onze kleine wereld (het pleintje in de straat). De koningen besloten af te treden. Het afscheidsfeest zorgde weer voor een klein herstel in de straat, aangezien iedereen aanwezig was tijdens de parade en tijdens het feest in de garage. Maar dat was toch echt het einde van mijn Utopia Mansland. Het was een mooi land. Nu, jaren later, leeft het nog steeds voort in de harten van de koningen en de onderdanen. Utopia, need I say more?

Mansland, MIjn eIgen

konInkrIjk.Iedereen heeft het wel gehad, vooral in de jeugd, maar wellicht nu nog steeds. Een plek waar jij het liefste wilt zijn. Een beloofd land, een heilstaat. Voor de één blijft het bij een jeugdige opvlieging, terwijl het bij andere uit kan lopen tot een heus conflict, zoals het geval bij Palistina en Israel. Ik had een droom, en heb deze droom zelfs ook verwezelijkt. Ik was namelijk de leider van mijn eigen straat. En dan niet een gangster met meisjes om zich heen en dure sieraden. Nee, ik was koning van mijn eigen land: Mansland.

Samen met mijn beste vriend Jelle, was ik heerser over de straat. Wij líépen niet zomaar rond. Nee, wij werden rondgereden in onze eigen blauwe Berg-skelters. Met beide een privechauffeur en een eigen troon in de kar achter de skelter. Het land had alles: we hadden een eigen gemaakte vlag - een groen-blauw geblokte, die de onderdanen konden kopen van eigengemaakt geld -, er was zelfs een president, die ervoor moest zorgen dat alle regels duidelijk werden opgesteld en dat de onderdanen deze begrepen.

Alle onderdanen hadden een beroep, die gekozen of opgelegd werd bij de oprichting van Mansland. We hadden een plassenwegveger (mijn buurjongen), een makelaar (die

ColUmn vAn H. Enk SCHrIjvEr

MU

ND

US nieuw

s | MU

ND

US nieuw

s | MU

ND

US nieuw

s | MU

ND

US nieuw

s | MU

ND

US nieuw

s