Welkom - Mediant

Welkom

EuthanasieAls er geen mogelijkheden meer zijn, euthanasie in de psychiatrie.

Thema volgende keerZelfonthulling in de GGZ13 april 2021

Programma

16.30 uur Opening / Welkomstwoord

Tim Walrave, psychiater / A-opleider Mediant

16.35 uur Euthanasie in NederlandRené de Veen, psychiater

16.55 uur Casuïstiek Euthanasie

Caro de Keijzer, verpleegkundige / zus van cliënte

17.35 uur Euthanasie bij Mediant

Lia Verlinde, psychiater / plaatsvervangend opleider / Geneesheer Directeur

17.45 uur Vragen / discussie

Tim Walrave

18.00 uur Afsluiting

Sprekers

Caro de Keijzer Verpleegkundige

René de Veen Psychiater

EXPERTISECENTRUM EUTHANASIE | MAATSCHAPPIJ

5

Agenda

1. Feiten en cijfers over euthanasie in Nederland en bij

Expertisecentrum Euthanasie

2. Caro vertelt iets over de verpleegkundige kant van haar werk

bij EE en over hoe om te gaan als verpleegkundige op de

afdeling met doodwensen van patiӫnten

3. Wij vertellen het verhaal van 2 patiӫnten die wij euthanasie

hebben verleend

4. Tot slot een interview met de zus van één van deze patiӫnten


Wet Toetsing Levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding

6

De zorgvuldigheidseisen, bedoeld in artikel 293, tweede lid, Wetboek

van Strafrecht, houden in dat de arts:

Het juridisch kader



7



a:

De overtuiging heeft gekregen dat er sprake was van een vrijwillig en

weloverwogen verzoek van de patiënt,

Het juridisch kader



8



b:

de overtuiging heeft gekregen dat er sprake was van uitzichtloos en

ondraaglijk lijden van de patiënt,

Het juridisch kader



9



c:

de patiënt heeft voorgelicht over de situatie waarin deze zich bevond

en over diens vooruitzichten,

Het juridisch kader



10



d:

met de patiënt tot de overtuiging is gekomen dat er voor de situatie

waarin deze zich bevond geen redelijke andere oplossing was,

Het juridisch kader



11



e:

ten minste één andere, onafhankelijke arts heeft geraadpleegd, die de

patiënt heeft gezien en schriftelijk zijn oordeel heeft gegeven over

de zorgvuldigheidseisen, bedoeld in de onderdelen a tot en met d, en

Het juridisch kader



12



f:

de levensbeëindiging of hulp bij zelfdoding medisch zorgvuldig heeft

uitgevoerd.

Het juridisch kader


Euthanasie in Nederland


Sterfgevallen in Nederland (2019)

14


= 1.000 overledenen

In 2019 zijn er +/- 152.000 mensen overleden



15


= 1.000 overledenen

= 1.000 euthanasie sterfgevallen (4%)



16


= 1.000 overledenen = 1.000 overledenen als gevolg van kanker



17


= 1.000 overledenen = 1.000 overledenen als gevolg van kanker

= 1.000 overledenen kanker & euthanasie


Euthanasiemeldingen in Nederland

18


2014 | 5306 meldingen







Euthanasie in Nederland (2019)

19

• Kanker (n=4100)

• Somatisch overig (n=1859)

• Stapeling ouderdomsaandoeningen (n=172)

• Dementie (n=162)

• Psychiatrie (n=68)





20

68 op grond van psychiatrische aandoening, waarvan 52 door EE

Diagnose gehonoreerde euthanasieverzoeken


21

Diagnose | gehonoreerde euthanasieverzoeken bij EE

Kanker25%

Somatisch (ov)27%

Combinatie14%

Stapeling16%

Dementie11%

Psychiatrie7%


22

•

Onderzoeksrapportage Psychiatrische Patiënten

Expertisecentrum Euthanasie (periode 2012 – 2018)


23

Onderzoeksrapportage Psychiatrische Patiënten

Expertisecentrum Euthanasie (periode 2012 – 2018)


Het gehele onderzoek is te vinden op:

24

https://expertisecentrumeuthanasie.nl/dossierstudie-psychiatrie-taken-

delen-met-ggz


Het initiatief, onze positie en

onze werkwijze


Euthanasie

• Nederland bij wet

geregeld onder welke

voorwaarden

euthanasie gegeven

kan worden.

Zorgvuldige toetsing

en zorgzame

begeleiding is van het

grootste belang.

Het initiatief, onze positie en onze werkwijze


Euthanasie

27

Missie



voorwaarden

euthanasie gegeven

kan worden.


en zorgzame


grootste belang.

• Iedereen die ondraaglijk

en uitzichtloos lijdt en een

euthanasiewens heeft

moet een beoordeling van

dat verzoek krijgen.



Euthanasie

28

Missie Visie



voorwaarden

euthanasie gegeven

kan worden.


en zorgzame


grootste belang.

• Iedereen die ondraaglijk

en uitzichtloos lijdt en een

euthanasiewens heeft

moet een beoordeling van

dat verzoek krijgen.

• Bij voorkeur wordt een

euthanasieverzoek

onderzocht door de

behandelend arts,

desgewenst met onze

hulp.

Als dat niet kan dient

Expertisecentrum

Euthanasie als vangnet,

vooral bij complexe

euthanasieverzoeken.



Patiëntenzorg Consultatie & opleiding Communicatie & Samenwerking

• Vangnet

• Zorgvuldig &

zorgzaam

• Inzet van ambulante

teams bestaande uit

een arts en een

verpleegkundige

• Ondersteuning beroepsgroep

• Consulent euthanasie

• (na)scholing

• Morele steun en begeleiding

van de arts

• Partner voor institutionele

partijen

• Maatschappelijk debat

• Wetenschappelijk onderzoek

Specialisten in euthanasiezorg


Euthanasiezorg toegankelijk voor iedereen met een euthanasieverzoek


Onze werkwijze

Onderzoekdoor team

VooronderzoekAanmelding Onafhankelijke consulent

Evaluatie Toetsing Uitvoeren Multidisciplinair overleg

30


Onderzoekdoor team



Onze werkwijze

31


Onderzoekdoor team



Onze werkwijze

32


Onderzoekdoor team



Onze werkwijze

33


Onderzoekdoor team



Onze werkwijze

34


Onderzoekdoor team



Onze werkwijze

35


Onderzoekdoor team



Onze werkwijze

36


Onderzoekdoor team



Onze werkwijze

37


Onderzoekdoor team



Onze werkwijze

38


Feiten & cijfers 2019


0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500

2014

2015

2016

2017

2018

2019

40

Hulpvragen door de loop der jaren

3.122

2.564

2.487

1.796

1.234

1.035

898

727

747

499

365

231

Hulpvragen Gehonoreerde verzoeken


41

Diagnose | gehonoreerde euthanasieverzoeken

Kanker25%

Somatisch (ov)27%

Combinatie14%

Stapeling16%

Dementie11%

Psychiatrie7%

2019


Euthanasie31%

Patiënt overleden (anderszins)18%

Behandelaar neemt verzoek terug5%

Patiënt trekt verzoek in18%

Afgewezen (zorgvuldigheidseisen)16%

Afgewezen (anderszins)12%

42

Uitkomst onderzoek euthanasievraag (n= 2.878)


0 - 5 dagen28%

6 - 15 dagen25%

16 - 45 dagen27%

46 -90 dagen10%

> 90 dagen10%

43

Wachttijd tot toewijzing aan team


44

• In 2019 werden 872 oordelen ontvangen van de Regionale Toetsingscommissies Euthanasie;

• Over 2018: 114 maal

• Over 2019: 758 maal

• RTE concludeerden in alle oordelen dat aan alle wettelijke zorgvuldigheidseisen werd

voldaan.

• Alle meldingen in 2019 werden als ‘zorgvuldig’ beoordeeld.

Oordelen RTE’s

Oordelen RTE's 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

Voldaan aan alle zorgvuldigheidseisen 32 131 230 365 500 764 727 758

Niet voldaan aan alla zorgvuldigheidseisen 0 2 2 1 1 4 0 0

Oordeel RTE nog niet ontvangen 0 0 0 0 0 0 0 140

Totaal 32 133 232 366 501 768 727 898


• 73 artsen

• 67 verpleegkundigen

Onze ambulante teams | 31 december 2019

73

teams

140

zorgverleners


Consultatie & Opleiding


Waarom kan de behandelaar niet helpen?

47


38% Twijfel omtrent zorgvuldigheidscriteria

22% Gebrek aan ervaring (specifieke situatie)

31% Principiële en persoonlijke redenen

7% Relatie met patiënt

2% Overige redenen

n= 3.644 | data Expertisecentrum Euthanasie


Doel

48

• Expertisecentrum Euthanasie deelt haar expertise

• Staat artsen bij, met raad en daad, bij complexe euthanasieverzoeken

• Minder complexe euthanasieverzoeken worden door collegae en

dus in de regio afgehandeld.



49


CONSULENT EUTHANASIE

Verpleegkundige

• Begeleiding op maat

• Expertise

Uitvoering euthanasie

door behandelaar

CONSULENT EUTHANASIE

Arts

• Begeleiding op maat

• Expertise

Uitvoering euthanasie

kan ook door consulent arts

DESKUNDIGHEIDSBEVORDERING

Ontwikkeling van scholing voor artsen

en psychiaters gebaseerd op casuïstiek

Expertisecentrum Euthanasie

Vier nascholingsmodules

INFORMATIEVERSTREKKING

Arts – arts advies

expertisecentrumeuthanasie.nl


50

Mevrouw A, 59 jaar

Casus 1


51

Mevrouw A

• Reden aanmelding: extreme vermoeidheid na 2x CVA in 2015 en 2016

• Alles geprobeerd, revalidatie na 1e CVA succesvol, na 2e niet

• Aangemeld door ex-partner, nu haar beste vriendin


52

Mevrouw A

Brief neuropsycholoog, afdeling NAH Mediant:

• Weloverwogen, consistent euthanasieverzoek

• Geen behandelopties meer

• Uitzichtloos lijden met hoge lijdensdruk

• Behandelaars hebben veel aandacht besteed aan verstoorde relaties,niet gelukt deze te verbeteren

• In verleden meerdere depressieve perioden, nu stabiel met sertraline


53

Mevrouw A

• Op verzoek van triage beoordeelt psychiater haar dossier

• Zijn conclusie: spreekuurcontact met psychiater niet nodig

• Advies: toewijzen aan somatisch arts, samen met (sociaal)

psychiatrisch verpleegkundige


54

Mevrouw A, huisbezoek 1

• Bij vriendin thuis, dochter mag niet weten van ons bezoek

• Kwaliteit van leven is slecht door ernstige beperkingen door CVA’s en extreme vermoeidheid

• Slechte relatie met dochter. Wederzijds onbegrip en verwijten


55


• Vreselijke jeugd, geschiedenis van affectieve verwaarlozing, mishandeling en misbruik

• Gescheiden, daarna langdurige relatie met vriendin, na eerste CVA uit elkaar omdat ze vond dat ze alleen verder moest kunnen

• Toen ze haar leven weer op de rails had: werk en tevreden met haar situatie, kreeg ze een 2e CVA, waarvan ze niet meer herstelde


56


• Dochter en schoonzoon, inmiddels op de hoogte van euthanasieverzoek, zouden aanwezig zijn, maar i.v.m. verkoudheidsklachten kon dit niet

• Dochter zou vreselijk boos zijn omdat haar moeder haar en haar dochters niet belangrijk genoeg zou vinden om voor door te leven


57


• Dochter en schoonzoon aanwezig

• Duidelijk wordt dat dochter haar moeder niet wil missen, en kleindochters hun enige oma niet

• Veel onbegrip en onderlinge verwijten

• Uiteindelijke conclusie moeder en dochter gaan zich richten op praktische zaken en dochter en schoonzoon willen verder bij het euthanasietraject betrokken worden


58

Mevrouw A

•Conclusie second opinion van onafhankelijk psychiater:

• Het euthanasieverzoek is niet op grond van een psychiatrisch ziektebeeld: met sertraline is de stemming stabiel

• Er is geen verbetering meer te verwachten van haar kwaliteit van leven, eerder verslechtering

• Haar verzoek is weloverwogen en consistent


59


• De relatie met dochter is enorm verbeterd

• Er is een fotoshoot geweest met de hele familie. Alles wordt in het werk gesteld om op een goede manier afscheid te nemen

• Kleindochters zijn ervan op de hoogte dat oma binnenkort gaat overlijden

• Het traject is loodzwaar voor iedereen, dus we besluiten de SCEN-arts in te schakelen en de euthanasie op korte termijn te doen


60

Mevrouw A, SCEN en Uitvoering

• Conclusie SCEN-arts (geen psychiater): er is aan de wettelijke zorgvuldigheidscriteria voldaan

• Modelverslag voor de RTE: nadrukkelijk benoemd dat er meerdere depressies waren in het verleden, maar dat een depressie niet de reden was voor haar euthanasieverzoek

• MDO: het team krijgt veel complimenten van collega’s en medisch management. Uitvoering akkoord

• Na nog een 6e huisbezoek uitvoering, in aanwezigheid van vriendin, dochter en schoonzoon.


61

Mevrouw A

• Aanmelding: 6 april 2020

• Eerste huisbezoek: 15 juli 2020

• Uitvoering euthanasie: 20 november 2020


62

Mevrouw B, 52 jaar

Casus 2


63

Mevrouw B, aanmelding en triage

• Aanmelding: 15-07-2019

• Reden euthanasieverzoek: onbehandelbare depressie

• Eind september is alle benodigde informatie binnen

• Maart 2020: spreekuur psychiater EE: conclusie: team met somatisch arts


64

Mevrouw B, huisbezoek 1

• Psychiatrisch verpleegkundige Carolien is aanwezig bij alle gesprekken

• Weloverwogen verzoek

• Heeft in het verleden vele suїcidepogingen gedaan

• Hele depressieprotocol doorlopen: 15 verschillende antidepressiva, 47 ECT-behandelingen


65

Mevrouw B, Second Opinion psychiater

• Conclusie: - er is geen sprake van een actueel behandelbaar psychiatrisch toestandsbeeld

• Wilsbekwaam inzake haar euthanasieverzoek


66


• Ouders, zus en zwager zijn door patiӫnte ingelicht

• Reageren begripvol


67


• Ouders, zus en zwager zijn aanwezig

• We besluiten SCEN-arts in te schakelen


68

Mevrouw B, MDO

• Conclusie: SCEN-arts is akkoord, maar er moet toch echt een

SCEN-psychiater komen


69

Mevrouw B, SCEN-psychiater

• SCEN-psychiater in Zwolle gevonden

• Zij wil nog een aanvulling van psycholoog over onbehandelbaarheid


70

Mevrouw B

• Aanmelding 27 juli 2019

• Eerste huisbezoek 5 april 2020

• Uitvoering 3 augustus 2020

• Zeer uitgebreide beoordeling zorgvuldig van RTE

Euthanasie binnen Mediant

Lia VerlindePsychiater / plaatsvervangend opleider / Geneesheer Directeur

Familie-ervaringsdeskundigen

06-53236309 / 06-34188179

Heeft u naar aanleiding van dit referaat behoefte aan eenLuisterend oor?

U kunt ons vandaag tot 19.00 uur bereiken per telefoon of vermeld uw contactgegevens per mail.

[email protected]

www.bureauhersteltwente.nl

Vragen/ Discussie

Afsluiting

Welkom - Mediant

Documents

Transcript of Welkom - Mediant